intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Bàn về nguyên nhân của tội phạm "

Chia sẻ: Mơ Mộng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

81
lượt xem
9
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bàn về nguyên nhân của tội phạm chức liên kết theo pháp luật lao động Đó là các tổ chức công đoàn và các hiệp hội NSDLĐ, được hình thành trên cơ sở quyền tự do liên kết do Hiến pháp bảo vệ. Theo khoản 3 Điều 9 Hiến pháp, mỗi người ở mọi ngành nghề đều được bảo đảm quyền liên kết để duy trì và thúc đẩy các điều kiện lao động và điều kiện kinh tế

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Bàn về nguyên nhân của tội phạm "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. TrÇn H÷u Tr¸ng * T rong nghiên c u t i ph m h c, nghiên c u nguyên nhân c a t i ph m là v n vô cùng quan tr ng, b i vì suy cho cùng, m c quan h v i hi n tư ng khác ó”.(3) Như v y, nói n nguyên nhân là c p nh ng y u t mà t ó, theo cơ ch nh t nh, ã tác ng ích c a t i ph m h c nói riêng cũng như t o thành nh ng k t qu . T nh nghĩa v m c ích c a các lĩnh v c khoa h c nghiên nguyên nhân, chúng ta có th suy ra nh c u v t i ph m nói chung là góp ph n làm nghĩa v nguyên nhân c a t i ph m. Theo ó, gi m n m c th p nh t s lư ng t i ph m nguyên nhân c a t i ph m có th hi u là các x y ra trong xã h i, b o m an ninh, tr t t , y u t óng vai trò làm phát sinh t i ph m. an toàn xã h i Mà mu n làm gi m t i ph m, T i ph m phát sinh không ơn thu n ch v n quan tr ng là ph i phân tích làm rõ do m t nguyên nhân mà luôn do nhi u nguyên nhân làm phát sinh t i ph m. Ch trên nguyên nhân k t h p v i nhau. Trong h u h t cơ s ó m i có th xây d ng ư c h th ng các tài li u nghiên c u v t i ph m h c hi n bi n pháp phòng ng a h u hi u góp ph n làm nay, khi c p nguyên nhân c a t i ph m, h n ch ho c tri t tiêu các nguyên nhân này. các tác gi u th ng nh t cho r ng t i ph m V i ý nghĩa quan tr ng ó, t t c các tài li u phát sinh là do nhi u y u t . M c dù v y, các nghiên c u v t i ph m h c u dành nhi u tác gi v n chưa có s th ng nh t v các y u trang vi t v nguyên nhân c a t i ph m. Tuy t óng vai trò là nguyên nhân làm phát sinh nhiên, nh n th c v nguyên nhân c a t i t i ph m cũng như cơ ch tác ng c a nh ng ph m trong h u h t các tài li u nghiên c u v y u t này. Có quan i m cho r ng: “Các t i ph m h c hi n nay v n chưa có s th ng nguyên nhân và i u ki n c a t i ph m c th nh t. Qua bài vi t này, chúng tôi mong mu n là nh ng nhân t xã h i thu c v cá nhân và góp thêm m t cái nhìn rõ hơn v v n vô nh ng tình hu ng, môi trư ng bên ngoài cùng quan tr ng này trong nghiên c u t i trong s tương tác l n nhau c a chúng quy t ph m h c.(1) nh s hình thành ng cơ và s quy t tâm Thu t ng “nguyên nhân” ư c nh th c hi n t i ph m”.(4) Theo quan i m này, nghĩa tương i th ng nh t trong các t i n nguyên nhân làm phát sinh t i ph m là s ti ng Vi t hi n nay. Trong i t i n ti ng tương tác gi a “Nh ng nhân t xã h i thu c Vi t, “nguyên nhân” ư c nh nghĩa là: v cá nhân” v i “nh ng tình hu ng, môi “ i u gây ra m t k t qu ho c làm x y ra trư ng bên ngoài”. Quan i m khác kh ng m t s vi c, m t hi n tư ng”;(2) trong T i n ti ng Vi t, “nguyên nhân” ư c hi u: “Hi n * Gi ng viên Khoa lu t hình s tư ng làm n y sinh ra hi n tư ng khác trong Trư ng i h c Lu t Hà N i t¹p chÝ luËt häc sè 11/2010 43
  2. nghiªn cøu - trao ®æi nh: “Cá nhân ngư i ph m t i v i môi Như v y, dù v n còn chưa có s th ng trư ng bên ngoài có m i quan h c bi t nh t v cơ ch tác ng c a các y u t ư c h u cơ, bi n ch ng v i nhau, ch không ph i coi là nguyên nhân làm phát sinh t i ph m hoàn toàn tách r i. Chính môi trư ng bên nhưng h u h t các quan i m u cho r ng ngoài ã tác ng vào con ngư i c th nguyên nhân làm phát sinh t i ph m là do s t o cho h có ph m ch t cá nhân tiêu c c. tác ng qua l i gi a các y u t ch quan và Nh ng c i m tiêu c c khi ã có s n trong khách quan. Ch m t mình y u t ch quan cá nhân con ngư i khi g p i u ki n thu n l i hay ch mình y u t khách quan t nó không s làm n y sinh ý th c th c hi n t i ph m”.(5) th làm phát sinh t i ph m. V i m này Quan i m này ã cho th y m t cơ ch tác chúng tôi hoàn toàn ng ý v i quan i m ng ph c t p hơn trong vi c làm phát sinh c a GS.TS. Võ Khánh Vinh: “... nh ng i u t i ph m. u tiên, “môi trư ng bên ngoài” ki n, nh ng y u t c a môi trư ng bên ngoài tác ng vào “con ngư i c th ” t o ra hay nh ng quá trình tâm lí bên trong con “nh ng ph m ch t cá nhân tiêu c c”. Sau ó, ngư i, dù m c b t l i và x u như th “nh ng ph m ch t cá nhân tiêu c c” s tác nào i chăng n a, t nó u không ph i là ng v i “các i u ki n thu n l i làm phát nguyên nhân và i u ki n c a hành vi ph m sinh t i ph m”. Quan i m khác l i cho t i c th , mà ph i là s tương tác, k t h p r ng: “... t i ph m v i tính cách là m t hi n c a hai lo i y u t ó m i tr thành nguyên tư ng xã h i, nó có quan h v i nhi u hi n nhân và i u ki n c a t i ph m c th ”.(7) Rõ tư ng và quá trình xã h i khác, trong ó có ràng ch trên cơ s s tác ng qua l i gi a c nh ng hi n tư ng và quá trình xã h i tích các nhân t ch quan v i các nhân t khách c c và c nh ng hi n tư ng và quá trình xã quan m i có th làm phát sinh t i ph m. M t h i tiêu c c. Ngoài ra, t i ph m l i là hành ngư i dù có nh ng ph m ch t, nhân cách vi c a nh ng con ngư i c th nên nó cũng x u n m y nhưng n u không có nh ng y u ch u s tác ng, ch u s chi ph i b i các t bên ngoài môi trư ng thu n l i thì cũng y u t thu c v chính cá nhân c a con ngư i không th phát sinh t i ph m và ngư c l i, ó”.(6) Quan i m này cũng xác nh t i nh ng y u t môi trư ng dù thu n l i n ph m phát sinh m t m t ch u s tác ng c a m y, n u như con ngư i không có nh ng các nhân t ch quan n m trong chính cá ph m ch t, nhân cách x u thì cũng không th nhân con ngư i, m t khác ch u s tác ng phát sinh hành vi ph m t i. Quan i m này c a các nhân t khách quan là các hi n cũng ã ư c GS.TS. Ng c Quang kh ng tư ng và quá trình xã h i. c bi t quan nh: “Tình hu ng, hoàn c nh c th dù có i m này cho r ng không ch các hi n tư ng, ph c t p n âu chăng n a cũng không th quá trình xã h i tiêu c c có tác ng n làm phát sinh t i ph m n u như m t ngư i vi c phát sinh t i ph m mà c các hi n c th trư c ó chưa hình thành (không có) tư ng, quá trình xã h i tích c c cũng tác nh ng ph m ch t cá nhân tiêu c c. T i ng n vi c phát sinh t i ph m. ph m ch có th ư c th c hi n khi m t con 44 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2010
  3. nghiªn cøu - trao ®æi ngư i ã ch a ng trong mình nh ng ph m Trong t t c các tài li u nghiên c u v t i ch t cá nhân tiêu c c, n u g p nh ng tình ph m h c Vi t Nam hi n nay, nhân thân hu ng, hoàn c nh thu n l i thì d dàng th c ngư i ph m t i ư c coi là m t trong b n i hi n t i ph m”.(8) GS.TS. Nguy n Ng c Hoà tư ng nghiên c u chính c a t i ph m h c và khi bàn v nguyên nhân c a t i ph m cũng thư ng ư c nghiên c u m t cách c l p ưa ra m t mô hình khá thuy t ph c v s tương i. Nhân thân con ngư i theo T i n hình thành nguyên nhân làm phát sinh t i ti ng Vi t ư c nh nghĩa là: “T ng h p các ph m: “Nghiên c u nguyên nhân c a t i c i m v nhân th , tính cách và cu c s ng ph m là nghiên c u cơ ch tác ng c a c a cá nhân m t con ngư i v m t thi hành môi trư ng xã h i n con ngư i hình pháp lu t”.(10) Trong t i ph m h c, nhân thân thành nhân cách c a h cũng như nghiên con ngư i ư c hi u là t ng h p các c c u cơ ch tác ng qua l i gi a nhân cách i m, d u hi u th hi n b n ch t c a con ó và môi trư ng hình thành ý nh th c ngư i ó. T i ph m h c nghiên c u nh ng hi n hành vi ph m t i và k t qu là t i c i m nhân thân c a con ngư i có ý nghĩa ph m x y ra trong i u ki n nh t nh”.(9) i v i vi c th c hi n hành vi ph m t i Theo ó có th th y cơ ch hình thành nguyên (nh ng c i m nhân thân x u). Có r t nhi u nhân c a t i ph m bao g m hai giai o n: c i m nhân thân ngư i ph m t i có ý Giai o n hình thành nhân cách c a con nghĩa i v i vi c th c hi n hành vi ph m t i ngư i và giai o n hình thành ý nh th c c a con ngư i. Nghiên c u nh ng c i m hi n hành vi ph m t i và th c hi n hành vi nhân thân này s giúp chúng ta th y ư c vai ph m t i. Hai giai o n này có m i quan h trò c a nh ng c i m nhân thân x u trong ch t ch v i nhau và m i giai o n u có cơ ch hành vi ph m t i t ó xây d ng ư c s tác ng qua l i gi a các y u t c a môi các bi n pháp phòng ng a t i ph m cũng như trư ng bên ngoài v i các y u t bên trong nh ng bi n pháp giáo d c, c i t o ngư i con ngư i. S hình thành nhân cách c a con ph m t i tr thành nh ng ngư i có ích trong ngư i chính là giai o n t o ti n cho giai xã h i. Theo các quan i m hi n nay, nh ng o n phát sinh t i ph m. c i m nhân thân ngư i ph m t i ư c n ây xu t hi n v n là: N u như phân chia thành nhi u nhóm khác nhau. Có coi quá trình phát sinh t i ph m là m t cơ tài li u phân chia các c i m này thành ch hoàn ch nh bao g m hai giai o n: Giai thành ba nhóm: Nhóm c i m xã h i-nhân o n tác ng c a môi trư ng n cá nhân kh u, nhóm c i m o c-tâm lí và nhóm hình thành nhân cách, ph m ch t l ch l c c i m pháp lí-hình s .(11) Tài li u khác thì và giai o n tác ng qua l i gi a nhân cách phân chia các c i m này thành: Nhóm c l ch l c v i môi trư ng làm phát sinh hành i m xã h i-nhân kh u, nhóm c i m th vi ph m t i thì v n nhân thân ngư i ph m hi n ng cơ, m c ích và nhóm c i m v t i s có vai trò như th nào trong cơ ch o c, tâm lí.(12) Có quan i m l i phân hành vi ph m t i? chia các c i m nhân thân thành: Nhóm c t¹p chÝ luËt häc sè 11/2010 45
  4. nghiªn cøu - trao ®æi i m nhân ch ng h c-xã h i, nhóm c i m nh ng quan i m, nh n th c m i ho c thay v vai trò xã h i và nhóm c i m tâm lí- o i nh ng quan ni m, quan i m hay l i s ng c.(13) Th m chí có tài li u ch phân chia các cũ t o ra nh ng c i m nhân thân m i. c i m nhân thân thành hai nhóm: Nhóm S tác ng c a môi trư ng n cá nhân con nh ng c i m xã h i-nhân kh u và nhóm ngư i luôn theo hai xu hư ng: Nh ng y u t nh ng c i m ph n ánh ph m ch t cá nhân tích c c c a môi trư ng s ng s tác ng tiêu c c.(14) M c dù có s phân lo i khác nhau hình thành các c i m nhân thân t t và nhưng các tác gi luôn coi tr ng nhóm c ngư c l i, nh ng y u t tiêu c c s tác ng i m nhân thân th hi n o c, tâm lí c a hình thành các c i m nhân thân x u. con ngư i. ây chính là nh ng c i m th ây chúng ta th y s tác ng c a môi trư ng hi n rõ nh t các quan ni m, quan i m, tính tiêu c c hình thành nh ng ph m ch t tâm cách, l i s ng tiêu c c hay nói cách khác th lí l ch l c cũng chính là hình thành các c hi n nhân cách, ph m ch t l ch l c c a m t i m nhân thân x u thu c v nhóm c i m con ngư i. Các nhóm c i m nhân thân o c-tâm lí c a con ngư i. Chính vì v y, khác không ph i không có ý nghĩa trong cơ nghiên c u s hình thành các c i m nhân ch hành vi ph m t i nhưng nhóm c i m thân x u c a con ngư i không th tách r i ph n ánh ph m ch t, nhân cách l ch l c c a vi c nghiên c u s hình thành các ph m ch t con ngư i có vai trò c bi t quan tr ng trong tâm lí hay nhân cách l ch l c (hay còn g i là cơ ch hành vi ph m t i. Các quan ni m, nh ng ph m ch t tâm lí tiêu c c c a con quan i m, tính cách hay l i s ng c a con ngư i). Chính vi c hình thành nh ng c ngư i không ph i t nhiên mà có, cũng không i m nhân thân x u này là ti n cho giai ph i ư c hình thành m t cách nhanh chóng, o n ti p theo là giai o n làm phát sinh hành t c th i mà thông thư ng ư c hình thành vi ph m t i. Như v y rõ ràng vi c hình thành thông qua m t quá trình lâu dài và ph c t p. nh ng c i m nhân thân có liên quan m t Quá trình này chính là s tác ng c a các thi t v i nguyên nhân c a t i ph m. y u t c a môi trư ng s ng n nh n th c Các h c gi nư c ngoài khi c p c a t ng cá nhân c th hình thành nên nguyên nhân c a t i ph m cũng luôn c g ng ngư i ó h th ng nh ng quan ni m, quan xây d ng các h c thuy t t i ph m h c gi i i m, tính cách hay l i s ng c trưng, i n thích nh m làm rõ các y u t có nh hư ng hình. Các c i m nhân thân c a con ngư i n cơ ch c a hành vi ph m t i. M i h c nói chung cũng như các c i m v o c, thuy t trong t i ph m h c ư c các h c gi tâm lí không ph i b t bi n mà ngư c l i s ưa ra i sâu nghiên c u làm rõ m t s y u luôn luôn v n ng, thay i cùng v i s phát t nh t nh mà theo tác gi ó là nh ng y u tri n và bi n ng c a i s ng kinh t , chính t gi vai trò quan tr ng trong quá trình di n tr và xã h i. S thay i c a môi trư ng s ng bi n làm phát sinh hành vi ph m t i. Nhi u trong s tương tác v i nh n th c, hi u bi t h c thuy t ã giúp chúng ta hi u và gi i thích c a con ngư i s giúp cho vi c hình thành ư c ngu n g c cũng như ti n trình di n bi n 46 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2010
  5. nghiªn cøu - trao ®æi c a các y u t óng vai trò quan tr ng trong con ngư i là quá trình tác ng c a nhi u y u toàn b quá trình tác ng, thúc y làm phát t trong ó có nh ng y u t thu c v ch sinh hành vi ph m t i. Các h c thuy t như quan c a con ngư i như trí tu , s thông thuy t ph m t i th a k c a Richard Louis minh hay kh năng ki m ch và ki m soát Dudale (1841 – 1883) hay c a Henry Herbert hành vi c a ngư i ó trong s tác ng qua Goddard (1866 - 1957); các thuy t tâm lí c a l i v i nh ng y u t tiêu c c thu c v môi các h c gi Isaac Ray (1807 - 1881), Henry trư ng xã h i như gia ình, trư ng h c, b n Maudsley (1835 - 1918), Henry Goddard bè, hay các ho t ng vui chơi gi i trí, th m (1866 - 1957) cũng như các thuy t v xã h i chí c nh ng thói quen như nghi n rư u, c a Adolphe Quételet (1796 - 1874), André nghi n các ch t ma túy...(16) Michel Guerry (1802 - 1866), Gabriel Tarde Như v y, m c dù không c p cơ ch c (1843 - 1904) và c a nhà nghiên c u xã h i th c a hành vi ph m t i nhưng nghiên c u h c n i ti ng c a Pháp David Emile các quan i m c a các h c gi nư c ngoài Durkheim (1858 - 1917) và r t nhi u các h c cũng cho chúng ta th y xu hư ng lí gi i cơ thuy t t i ph m h c khác ã lí gi i vai trò c a ch hành vi ph m t i thông qua s ánh giá nh ng y u t v sinh h c, v tâm lí, o c các tác ng c a môi trư ng bên ngoài n hay các y u t c a môi trư ng xã h i trong vi c hình thành các c i m x u c a nhân quá trình làm phát sinh hành vi ph m t i. Như thân con ngư i và m i quan h tương tác gi a v y m i h c thuy t t i ph m h c s óng góp các c i m nhân thân này v i môi trư ng m t cái nhìn dư i m t góc nh t nh trong xã h i trong nh ng i u ki n nh t nh làm cơ ch hành vi ph m t i, trong ó có nh ng phát sinh t i ph m. h c thuy t cho th y vai trò c a nh ng y u t Nh ng y u t tiêu c c c a môi trư ng ch quan thu c v các c i m tâm sinh lí, bên ngoài như môi trư ng gia ình, b n bè, o c c a con ngư i, có nh ng h c thuy t nhà trư ng, nơi công tác, môi trư ng vui chơi cho th y vai trò c a các nhân t xã h i. c gi i trí hay i s ng kinh t -xã h i s tác bi t, khi bàn v v n nhân thân ngư i ph m ng n các cá nhân hình thành các ph m t i, nhi u h c gi nư c ngoài cũng ã lí gi i ch t tâm lí l ch l c cũng ng th i hình thành theo hư ng làm rõ nh ng y u t có vai trò các c i m nhân thân x u c a con ngư i. quan tr ng trong vi c hình thành các c Gia ình là môi trư ng u tiên có vai trò i m nhân thân x u c a con ngư i t ó vô cùng quan tr ng trong vi c hình thành các quy t nh n vi c làm phát sinh t i ph m. c i m nhân thân c a con ngư i. L i s ng, Bernd-Dieter Meier - nhà nghiên c u t i cách cư x cũng như nh ng quan i m, quan ph m h c c a CHLB c cho r ng hành vi ni m, nh ng chu n m c o c th m chí ph m t i ch u tác ng t ng h p c a các y u i u ki n kinh t trong gia ình s quy t nh t sinh h c, tâm lí và xã h i tương tác v i n vi c hình thành nh ng c i m nh n nhau.(15) Nhi u nghiên c u cho th y s hình th c u tiên r t quan tr ng tr em. Chính thành các c i m nhân thân không t t c a nh ng i u ki n không thu n l i trong gia t¹p chÝ luËt häc sè 11/2010 47
  6. nghiªn cøu - trao ®æi ình là nh ng tác nhân vô cùng quan tr ng x c a con ngư i. K t b n v i nh ng ngư i trong vi c hình thành các c i m nhân thân b n x u, nh ng a tr r t d nhi m nh ng x u c a a tr . Gia ình quá nuông chi u thói hư, t t x u c a b n bè như lư i h c, ua con cái s hình thành nên a tr nh ng c òi, chơi b i, hư ng th , coi tr ng ng ti n, i m nhân thân x u như s ích k , h p hòi, coi thư ng các giá tr con ngư i, các giá tr nhu c u luôn òi h i, hư ng th , s coi o c, các chu n m c pháp lu t... hay th m thư ng giá tr lao ng, s quá cao l i ích chí nghi n hút, b h c, t t p thành các băng cá nhân mà coi thư ng l i ích c a ngư i nhóm ph m t i. khác... Gia ình quá nghiêm kh c v i con cái, Trư ng h c và môi trư ng giáo d c cũng luôn ánh m ng, tr ng ph t con cái s làm có tác ng r t l n n s hình thành các c cho a tr d hình thành các c i m chán i m nhân thân con ngư i. Nh ng tiêu c c n n, b t mãn, th m chí căm h n, thù ghét b trong nhà trư ng như s thi u quan tâm, thi u m , căm h n cu c i, mong mu n tr thù... trách nhi m, s phân bi t i x , nh hư ng Gia ình thư ng xuyên cãi c , ánh ch i c a kinh t th trư ng... chính là nguyên nhân nhau s làm hình thành c i m nhân thân t o ra các c i m nhân thân x u như: S bi x u như s thi u kính tr ng, s coi thư ng quan, chán n n, chán h c, s coi thư ng tri b m , t ó s d n n s coi thư ng các th c, hi u bi t, s b t mãn, thi u tôn tr ng giá tr con ngư i, th m chí nhi m thói b o th y cô giáo, s th ơ, lãnh m i v i vi c l c, hung hãn c a cha m . Gia ình có ngư i h c t p, s thi u tôn tr ng th m chí thù ghét, thân vi ph m pháp lu t hay ph m t i s tác căm h n b n bè, th y cô giáo... ng n a tr , hình thành nên c i m Nh ng ho t ng vui chơi gi i trí không coi thư ng các giá tr o c, các chu n lành m nh cũng có tác ng r t l n n s m c pháp lu t, coi thư ng giá tr con ngư i hình thành các c i m nhân thân x u. c và cu c s ng, t o ra lòng tham, ng cơ v bi t nh ng trò chơi b o l c, tình d c làm hình l i, s quá coi tr ng ng ti n... M t s thành nh ng thói quen b o l c, s coi thư ng nh ng i u ki n không thu n l i khác như giá tr con ngư i, coi thư ng chu n m c o gia ình thi u hoàn thi n, thi u s quan tâm c, s dâm ãng, háo s c... chăm sóc con cái cũng hình thành nh ng c Rư u bia và các ch t kích thích cũng là i m nhân thân x u như s thi u t tin, s m t trong nh ng y u t r t quan tr ng trong chán n n, b t công, lòng thù h n... vi c tác ng n suy nghĩ, nh n th c c a B n bè cũng có nh hư ng vô cùng quan con ngư i hình thành nh ng c i m tr ng trong vi c hình thành các c i m nhân thân x u. S d ng rư u bia và các ch t nhân thân x u. Có th nói b n bè, nh t là kích thích trư c h t s t o ra s ph thu c nh ng b n bè cùng trang l a do nh ng c c a ngư i ó vào các ch t kích thích. Khi i m v tâm sinh lí l a tu i, có nh hư ng vô ó, con ngư i s tìm m i cách tho mãn cùng l n n các quan i m, quan ni m, nh n k c nh ng cách th c vi ph m pháp lu t th c l i s ng, th m chí n thói quen, cách cư như tr m c p, l a o, cư p gi t, gi t ngư i, 48 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2010
  7. nghiªn cøu - trao ®æi l m d ng tín nhi m chi m o t tài s n... M t phúc l i công c ng... cũng nh hư ng n s khác khi s d ng các ch t kích thích, con hình thành các c i m nhân thân x u: như ngư i tr nên thích th hi n hơn, hung hãn s ghen ghét, căm h n, tư tư ng phá ho i, gây hơn, li u m ng hơn, d b kích ng hơn, d thi t h i, tư tư ng tr thù... gây g hơn... th m chí không còn kh năng Như v y rõ ràng s hình thành các c ki m soát ư c hành vi c a mình. S d ng i m nhân thân x u là do s tác ng tiêu c c thư ng xuyên và lâu dài rư u bia và các ch t c a môi trư ng s ng n quan i m, tư kích thích s d n n s t n h i v th n kinh, tư ng, nh n th c c a m i cá nhân con ngư i. s t n h i v tâm lí, s c kh e, không còn T t nhiên s tác ng này không ph i là tác minh m n, do ó d n y sinh nh ng quan ng m t chi u mà luôn là s tác ng qua l i i m, quan ni m tiêu c c, b t c trong cu c l n nhau. Môi trư ng bên ngoài tác ng n s ng, d thúc y con ngư i th c hi n các các cá nhân nhưng các cá nhân v i tư cách là hành vi ph m t i. ch th c a xã h i luôn nh n th c các hi n M i quan h ng nghi p cũng có nh tư ng, quá trình xã h i phù h p v i c i m hư ng n s hình thành m t s c i m tâm sinh lí c a mình hình thành nh ng nhân thân x u c a con ngư i. M t t p th m t quan ni m, quan i m, tính cách hay l i s ng oàn k t, thư ng xuyên k , ganh ghét, tìm riêng c a mình. i u ó lí gi i cho vi c trong m i cách làm m t uy tín, danh d , làm h i l n nh ng môi trư ng s ng tiêu c c tương t nhau s làm phát sinh các c i m nhân thân nhau nhưng không ph i ai cũng hình thành x u như: S ghen ghét, thù h n… và trong các c i m nhân thân x u. ó là vì các c nh ng tình hu ng tiêu c c c th s d dàng i m nhân thân ư c hình thành thông qua làm phát sinh hành vi ph m t i. m t quá trình lâu dài và ph c t p (như ã Tình tr ng kinh t khó khăn cũng có nh phân tích), hơn n a l i ph thu c vào nh n hư ng áng k n s hình thành các c th c, hi u bi t c a t ng cá nhân c th . T t i m nhân thân x u. S nghèo ói, b n hàn nhiên không th ph nh n vai trò r t quan túng b n, n u không ư c giáo d c t t, không tr ng c a môi trư ng s ng tiêu c c, tuy nhiên có ư c b n lĩnh vươn lên trong cu c s ng thì quá trình hình thành các c i m nhân thân s d làm n y sinh các tư tư ng bi quan, chán x u còn ph thu c vào nh n th c ch quan n n thù h n cha m , thù h n cu c i, t ó cũng như c i m tâm lí c a t ng cá nhân c xu t hi n nh ng quan ni m, quan i m ki m th (ví d , m t s cá nhân có nh ng c i m ti n b ng m i giá, k c vi ph m pháp lu t. tâm lí như nóng n y, thi u s ki m ch , ki m Ngay trong sinh ho t hàng ngày, t i nơi soát b n thân s d hình thành các c i m cư trú sinh s ng, nh ng nhân t tiêu c c trong nhân thân x u hơn các cá nhân khác, ngay c l i s ng, ngh ngơi, giao ti p hay nh ng mâu trình h c v n, tu i, gi i tính, s nh y thu n, tranh ch p trong cu c s ng như tranh c m, trí thông minh... cũng có nh hư ng ch p v t ai, nhà c a, nh ng mâu thu n áng k n vi c hình thành các c i m trong sinh ho t, trong s d ng các công trình nhân thân x u. t¹p chÝ luËt häc sè 11/2010 49
  8. nghiªn cøu - trao ®æi Nh ng c i m nhân thân x u trong s Tóm l i, nguyên nhân làm phát sinh t i k t h p v i các tình hu ng tiêu c c c th s ph m là s tác ng qua l i gi a các y u t d làm phát sinh hành vi ph m t i. khách quan c a môi trư ng s ng v i các y u “Tình hu ng” theo i t i n ti ng t ch quan thu c v cá nhân con ngư i. Cơ Vi t ư c nh nghĩa là: “Hoàn c nh di n ch tác ng c a các y u t ch quan và các bi n, thư ng b t l i, c n i phó”.(17) Tình y u t khách quan vô cùng ph c t p tuân theo hu ng tiêu c c trong t i ph m h c ư c hai giai o n: hi u là nh ng s vi c tiêu c c x y ra t i - Giai o n th nh t là giai o n tác ng m t nơi, trong m t kho ng th i gian nào ó, qua l i gi a môi trư ng bên ngoài tiêu c c trong s tương tác v i m t cá nhân c th v i các c i m bên trong c a cá nhân làm phát sinh hành vi ph m t i c a ngư i hình thành các c i m nhân thân x u (nhân ó. Tình hu ng tiêu c c có th là các s cách l ch l c) c a con ngư i. vi c tiêu c c x y ra trong gia ình hay - Giai o n th hai là giai o n tác ng ngoài xã h i, có th x y ra m t l n hay qua l i gi a các c i m nhân thân x u c a nhi u l n, có th do con ngư i hay do t con ngư i v i tình hu ng tiêu c c c th c a nhiên t o ra... Tình hu ng tiêu c c c th môi trư ng bên ngoài làm phát sinh t i ph m. trong s tương tác v i c i m nhân thân Cơ ch tác ng c a các y u t hình x u c a con ngư i t trong tình hu ng ó thành nguyên nhân c a t i ph m có th bi u s làm phát sinh t i ph m. di n b ng sơ sau: Môi trư ng bên ngoài tiêu c c (gia ình, b n bè, nhà trư ng ...) Các ph m ch t tâm lí l ch l c hay các c i m nhân thân x u c i m tâm sinh lí, Phát sinh nh n th c c a cá nhân t i ph m Tình hu ng tiêu c c c th c a môi trư ng bên ngoài Như v y, vi c nghiên c u nhân thân vì quá trình hình thành các c i m nhân ngư i ph m t i ph i luôn g n li n v i vi c thân x u chính là giai o n ti n nhưng nghiên c u nguyên nhân c a t i ph m b i không th tách r i c a quá trình phát sinh 50 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2010
  9. nghiªn cøu - trao ®æi t i ph m. Tách r i vi c nghiên c u nhân ninh, tr t t và an toàn xã h i./. thân ngư i ph m t i ra kh i quá trình nghiên c u nguyên nhân c a t i ph m s (1). Trong ph m vi bài vi t này, chúng tôi ch bàn n n i dung c a nguyên nhân c a t i ph m mà không không th th y ư c m t cách toàn di n, bàn n thu t ng “Nguyên nhân c a t i ph m” hay logic cơ ch hành vi ph m t i, t ó không “nguyên nhân và i u ki n c a tình hình t i ph m”. th xây d ng ư c h th ng bi n pháp V v n này chúng tôi hoàn toàn ng ý v i quan phòng ng a t i ph m h u hi u. Trong các i m c a GS.TS. Nguy n Ng c Hoà trong vi c s tài li u t i ph m h c hi n nay nư c ta, d ng c m t : “Nguyên nhân c a t i ph m”. Xem: Nguy n Ng c Hoà, T i ph m và c u thành t i ph m, vi c nghiên c u nhân thân ngư i ph m t i Nxb. CAND, Hà N i 2008, tr. 228 - 234. và nguyên nhân c a t i ph m thư ng tách (2).Xem: Nguy n Như Ý (ch biên), i t i n ti ng r i nhau vì v y gây nhi u khó khăn cho Vi t, Nxb. à N ng, 1999, tr. 1217. vi c nh n th c toàn di n nguyên nhân c a (3).Xem: Hoàng Phê (ch biên), T i n ti ng Vi t, t i ph m. Cách nghiên c u này cũng làm Nxb. à N ng, 2003, tr. 671. m nh t vai trò c a nhân thân ngư i ph m (4).Xem: i h c Hu , Trung tâm ào t i t xa, Giáo trình t i ph m h c, Nxb. CAND, Hà N i, 2008, tr. t i trong cơ ch hành vi ph m t i t ó nh 113, 114. hư ng n vi c xây d ng h th ng phòng (5).Xem: i h c qu c gia Hà N i, Giáo trình t i ng a t i ph m. T quan i m nghiên c u ph m h c, Nxb. HQGHN, 1999, tr. 176. g n li n nhân thân ngư i ph m t i v i (6).Xem: Vi n nghiên c u nhà nư c và pháp lu t, T i nguyên nhân c a t i ph m, h th ng bi n ph m h c Vi t Nam, m t s v n lí lu n và th c pháp phòng ng a t i ph m c n ph i hư ng ti n, Nxb. CAND, Hà N i, 2000, tr. 189. (7).Xem: i h c Hu , S d, tr. 113, 114. n vi c h n ch hay lo i tr trư c h t các (8).Xem: i h c qu c gia Hà N i, S d, tr. 182, 183. y u t c a môi trư ng xã h i cũng như m t (9).Xem: Nguy n Ng c Hoà, S d, tr. 239. s c i m tâm sinh lí có vai trò tác ng (10).Xem: Hoàng Phê (ch biên), S d, tr. 711. n vi c hình thành các c i m nhân (11).Xem: Trư ng i h c Lu t Hà N i, Giáo trình cách l ch l c, hay các c i m nhân thân t i ph m h c, Nxb. CAND, Hà N i, 2010, tr. 193 và x u c a con ngư i, ng th i các bi n các trang ti p theo. (12).Xem: Vi n nghiên c u nhà nư c và pháp lu t, pháp phòng ng a cũng c n ph i hư ng n S d, tr. 105 vi c h n ch hay lo i tr các tình hu ng (13).Xem: i h c Hu , S d, tr. 143 và các trang tiêu c c c th có th tương tác v i các c ti p theo. i m nhân thân x u làm phát sinh t i (14).Xem: i h c qu c gia Hà N i, S d, tr. 145 và ph m. Ch trên cơ s h th ng bi n pháp các trang ti p theo. phòng ng a t i ph m toàn di n như v y (15).Xem: Bernd-Dieter Meier, Kriminologie, Verlag C.H. Beck München, 2005, tr. 149. m i có tác d ng làm h n ch n m c th p (16).V v n này xem: Bernd-Dieter Meier, S d, tr. nh t các y u t tham d tích c c vào quá 150 - 167; Freda Adler, Gerhard O.W. Mueller, trình phát sinh hành vi ph m t i, t ó góp William S. Laufer, Criminology, McGraw-Hill, New ph n làm gi m áng k s lư ng t i ph m York 1991, tr. 92 - 100. x y ra trong xã h i, m b o t t nh t an (17).Xem: Nguy n Như Ý (ch biên), S d, tr. 1649. t¹p chÝ luËt häc sè 11/2010 51
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2