intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Các điểm mới trong quy định về những biện pháp ngăn chặn của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003"

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

87
lượt xem
7
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các điểm mới trong quy định về những biện pháp ngăn chặn của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 Ở Nhật, một công ti luật đã kiện Chính phủ Nhật về việc gửi các công dân Nhật tham chiến ở Irắc là vi phạm quyền được sống trong hoà bình của công dân - quyền hiến định của Nhật; toà án đã xử cho công ti luật thắng kiện và buộc Chính phủ phải rút quân khỏi Irắc.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Các điểm mới trong quy định về những biện pháp ngăn chặn của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003"

  1. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 Ths. Vò Gia L©m * N h ng bi n pháp ngăn ch n là ch pháp lí h t s c quan tr ng ư c quy nh t i Chương VI c a BLTTHS năm 2003. N u nh ph m thì i u 79 BLTTHS năm 2003 ã kh c ph c ư c h n ch này b ng vi c quy nh rõ ngoài các cơ quan ti n hành t t ng có quy n so v i các quy nh v nh ng bi n pháp này áp d ng bi n pháp ngăn ch n còn có nh ng trong Chương V BLTTHS năm 1988 thì có th ngư i khác cũng có quy n áp d ng nh ng bi n th y ây là bư c phát tri n m i trong vi c k pháp này trong nh ng trư ng h p c th , th a và ti p t c hoàn thi n các quy nh c a không nh ng v y mà ngay tên g i c a i u pháp lu t t t ng hình s c a Nhà nư c ta lu t cũng ã bao quát ư c n i dung c n quy trong th i kì i m i. Nói v s lư ng các i u nh trong ó: lu t thì chương VI BLTTS năm 2003 ch có 16 " i u 79. Các bi n pháp và căn c áp i u (t i u 79 n i u 94), ít hơn m t i u d ng bi n pháp ngăn ch n. lu t so v i chương V BLTTHS năm 1988 k p th i ngăn ch n t i ph m ho c khi nhưng các quy nh v nh ng bi n pháp ngăn có căn c ch ng t b can, b cáo s gây khó ch n trong BLTTHS năm 2003 l i có s thay khăn cho vi c i u tra, truy t , xét x ho c i r t nhi u v ch t theo chi u hư ng ti n b , s ti p t c ph m t i, cũng như khi c n b o khoa h c và c th hơn. m thi hành án, cơ quan i u tra, vi n ki m V các bi n pháp ngăn ch n và căn c áp sát, toà án trong ph m vi th m quy n t t ng d ng các bi n pháp ngăn ch n thì m c dù n i c a mình ho c ngư i có th m quy n theo dung quy nh t i i u 79 BLTTHS năm 2003 quy nh c a B lu t này có th áp d ng m t không khác gì m y so v i quy nh t i i u 61 trong nh ng bi n pháp ngăn ch n sau ây: BLTTHS năm 1988 nhưng có th th y quy B t, t m gi , t m giam, c m i kh i nơi cư nh t i i u 79 BLTTHS năm 2003 y trú, b o lĩnh, t ti n ho c tài s n có giá tr và bao quát hơn, tên c a i u lu t ư c thay b o m". i phù h p v i n i dung quy nh trong ó. Quy nh như trên theo chúng tôi là y C th , n u i u 61 BLTTHS năm 1988 xác vì n i dung v a bao hàm ư c các căn c áp nh th m quy n áp d ng các bi n pháp ngăn d ng bi n pháp ngăn ch n, th m quy n áp ch n ch thu c v cơ quan i u tra, vi n ki m d ng cũng như s lư ng các bi n pháp ngăn sát, toà án là chưa y , chưa bao quát ư c h t nh ng ch th có quy n áp d ng các bi n * Gi ng viên chính Khoa lu t hình s pháp này trong u tranh phòng ch ng t i Trư ng i h c lu t Hà N i T¹p chÝ luËt häc 43
  2. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 ch n có th ư c áp d ng. Tuy nhiên, n u tên th m quy n ra l nh b t b can, b cáo t m c a i u lu t ư c b sung thêm hai t "ngăn giam là: ch n" n a tr thành "các bi n pháp ngăn Th nh t: B quy nh t i i m c i u 62 ch n và căn c áp d ng bi n pháp ngăn ch n" BLTTHS năm 1988 và thay vào ó là trao cho thì càng rõ ràng và h p lí hơn. các ch th khác c a toà án quy n ra l nh b t V trình t quy nh thì BLTTHS năm ngư i m b o tính th ng nh t c a lu t 2003 v n gi nguyên như trình t quy nh i cũng như tính kh thi c a nó. i m c i u 62 v i các bi n pháp ngăn ch n t i BLTTHS năm BLTTHS 1988 quy nh: "Th m phán toà án 1988, cũng b t u t bi n pháp b t và k t nhân dân c p t nh ho c toà án quân s c p thúc b ng quy nh v bi n pháp t ti n ho c quân khu tr lên ch to phiên toà" có quy n tài s n có giá tr b o m. ra l nh b t b can, b cáo t m giam, kho n 3 Bi n pháp b t ngư i ư c quy nh trong 6 i u 70 B lu t này cũng kh ng nh nh ng i u lu t t i u 80 n i u 85. M c dù ngư i ó cũng có quy n ra l nh t m giam song v n gi nguyên cách phân chia vi c b t các quy nh này ch là hình th c và không th ngư i thành các trư ng h p b t: B t b can, th c hi n ư c vì i u 152 BLTTHS năm b cáo t m giam; b t ngư i trong trư ng 1988 l i quy nh r ng: "Sau khi nh n h sơ v h p kh n c p; b t ngư i ph m t i qu tang án, toà án có quy n quy t nh vi c áp d ng, ho c ang b truy nã như trong quy nh c a thay i, hu b bi n pháp ngăn ch n, riêng BLTTHS năm 1988 nhưng n i dung các quy bi n pháp t m giam do chánh án, phó chánh nh v b t trong các trư ng h p này ã có án toà án quy t nh". Như v y, trong giai m t s thay i quan tr ng. o n chu n b xét x sơ th m, th m phán toà Trư c h t, vi c b t b can, b cáo t m án các c p không có quy n ra l nh b t t m giam quy nh t i i u 80 BLTTHS năm 2003 giam b can, b cáo còn t i phiên toà sơ th m ã xác nh h t s c rõ ràng và c th v i thì theo i u 173 vi c b t giam ho c tr t do tư ng có th b b t, th m quy n ra l nh b t và cho b cáo ph i ư c th o lu n và thông qua th t c b t. N u như t i kho n 1 i u 62 t i phòng ngh án b ng bi u quy t a s . Vì BLTTHS năm 1988 quy nh: "Nh ng ngư i v y, vi c i u 80 BLTTHS năm 2003 không sau ây có quy n ra l nh b t ngư i" d d n quy nh cho th m phán toà án nhân dân c p n vi c hi u l m r ng t t c nh ng ngư i y t nh và toà án quân s c p quân khu ư c phân u có quy n ra l nh b t ngư i trong m i công ch to phiên toà có quy n ra l nh b t b trư ng h p, nay kh c ph c cách hi u không can, b cáo t m giam mà thay vào ó là quy chính xác này, kho n 1 i u 80 BLTTHS năm nh cho th m phán gi ch c v chánh toà, 2003 ch rõ: "Nh ng ngư i sau ây có quy n phó chánh toà phúc th m Toà án nhân dân t i ra l nh b t b can, b cáo t m giam" quy cao; h i ng xét x có quy n ra l nh b t b nh y , rõ ràng như v y thì m i m b o can, b cáo t m giam là hoàn toàn phù h p ư c s th ng nh t trong n i dung i u lu t. và có tính kh thi hơn. Hai i m m i nh t trong quy nh v Th hai: i m d kho n 1 i u 80 BLTTHS 44 T¹p chÝ luËt häc
  3. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 năm 2003 quy nh th m quy n ra l nh b t b kho n 2 i u 62 BLTTHS năm 1988 nh m can t m giam thu c v th trư ng, phó th m b o cho vi c tác ng n quy n t do v trư ng cơ quan i u tra các c p là hoàn toàn h p thân th c a công dân ư c h p pháp như vi c lí. i u ó ã kh c ph c ư c s thi u th ng b t ph i có l nh vi t c a ngư i có th m quy n nh t trong quy nh v quy n ra l nh b t c a trong ó ph i ghi rõ h tên, a ch c a ngư i nh ng ngư i có th m quy n t i cơ quan i u b b t lí do b t có ch kí c a ngư i ra l nh, có tra các c p quy nh t i i m d kho n 1 i u d u cơ quan, l nh c a cơ quan i u tra ph i có 62 BLTTHS năm 1988, nh t là t i cơ quan phê chu n trư c c a vi n ki m sát cùng c p i u tra c p huy n. T i i m d kho n 1 i u m i ư c thi hành.... Tuy nhiên, i m m i 62 TTHS năm 1988 quy nh th m quy n ra trong quy nh v th t c b t t i o n 3 kho n 2 l nh b t b can t m giam c p huy n thu c i u 80 BLTTHS năm 2003 l i nh m vào vi c v trư ng công an, phó trư ng công an c p b o m s tôn tr ng quy n con ngư i tránh huy n (bao g m các ơn v hành chính qu n, nh ng tác ng trái pháp lu t có th x y ra huy n, th xã, thành ph thu c t nh) là chưa c trong quá trình thi hành l nh b t b can, b cáo th vì xét v t ch c thì công an c p huy n nh ng a i m khác nhau, ó là s mb o thư ng có m t trư ng công an và nhi u phó vi c cho vi c ki m tra giám sát ho t ng c a trư ng công an ph trách các chuyên môn cơ quan ti n hành t t ng. V n này trong khác nhau và i i u tra (cơ quan i u tra) quy nh t i o n 3 kho n 2 i u 62 BLTTHS c a công an huy n ch là m t b ph n c a năm 1988 là r t chung chung m i ch gi i h n công an huy n. Do v y quy n ra l nh b t b các yêu c u b t bu c v th t c ph i ch p hành can t m giam ch thu c v i trư ng (th khi b t trong ph m vi h p là b t ngư i nơi trư ng) ho c i phó (phó th trư ng) i i u cư trú và nơi làm vi c c a h mà thôi. Ngoài tra (cơ quan i u tra) c p huy n mà ngư i ó vi c quy nh gi ng như quy nh c a i u 62 thì có th là trư ng công an c p huy n và m t BLTTHS năm 1988 v vi c m b o s có phó trư ng công an c p huy n ph trách i u m t c a i di n chính quy n xã, phư ng, th tra ch không ph i là t t c . N u có gi quy tr n và ngư i láng gi ng c a ngư i b b t nh như v y là làm cho i u lu t m t tính ch ng ki n khi b t ngư i t i nơi cư trú; có m t ch t ch , chính xác d d n n hi u l m là t t c a i di n cơ quan, t ch c nơi ngư i b b t c nh ng ngư i có ch c v nêu trên c a công làm vi c ch ng ki n n u b t t i nơi làm vi c, an c p huy n u có quy n ra l nh b t b can i u 80 BLTTHS năm 2003 còn quy nh khi t m giam. Thi t nghĩ vi c quy nh t i b t ngư i t i nơi khác ph i có s ch ng ki n i m d kho n 1 i u 80 BLTTHS năm 2003 c a i di n chính quy n xã, phư ng, th tr n là c n thi t vì nó v a m b o chính xác nơi ti n hành b t. V th i i m b t, ph i v a làm cho quy nh c a i u lu t tr nên tuân th úng nguyên t c: "Không b t ngư i ng n g n ch t ch nhưng có tính khái quát cao. vào ban êm tr trư ng h p b t kh n c p V th t c b t b can, b cáo t m giam ho c ph m t i qu tang, b t ngư i ang b cơ b n v n gi nguyên như quy nh t i truy nã quy nh t i i u 81 và i u 82 c a T¹p chÝ luËt häc 45
  4. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 B lu t này". Như v y, theo quy nh t i sát cùng c p b ng văn b n kèm theo các tài kho n 3 i u 80 BLTTHS 2003 thì i v i li u liên quan n vi c b t vi n ki m sát ngư i ang b truy nã vi c b t cũng ư c ti n xét phê chu n, kho n 4 i u 81 còn quy nh hành b t c lúc nào, không k ban ngày hay c th trách nhi m c a vi n ki m sát trong ban êm. i u này không ư c quy nh t i vi c ki m tra tính úng n và h p pháp c a kho n 3 i u 62 BLTTHS năm 1988 cho nên vi c b t như "trong trư ng h p c n thi t, vi n cũng có th nói ây là m t s b sung c n thi t ki m sát ph i tr c ti p g p h i ngư i b b t, trong B lu t m i. trư c khi xem xét, quy t nh phê chu n ho c Trư ng h p b t th hai: B t ngư i trong không phê chu n". trư ng h p kh n c p quy nh t i i u 81 Bên c nh ó, B lu t m i còn quy nh BLTTHS năm 2003 có hai i m m i so v i th i h n mà vi n ki m sát ph i xem xét quy t quy nh v b t kh n c p t i i u 63 nh phê chu n ho c không phê chu n vi c b t BLTTHS năm 1988. kh n c p nh m tránh tình tr ng dây dưa kéo Th nh t, quy nh t i i m a kho n 2 dài làm nh hư ng n quy n l i c a ngư i b i u 81 BLTTHS năm 2003 v ngư i có th m b t cũng như làm ch m vi c gi i quy t nh ng quy n ra l nh b t kh n c p so v i i m a vn có liên quan n v vi c mà ngư i b kho n 2 i u 63 BLTTHS năm 1988 cũng v b t ã th c hi n: "Trong th i h n 12 gi k t v n này có s thay i cơ b n. T ch quy khi nh n ư c ngh xét phê chu n và tài nh trư ng công an, phó trư ng công an c p li u có liên quan n vi c b t kh n c p, vi n huy n, th trư ng, phó th trư ng cơ quan ki m sát ph i ra quy t nh phê chu n ho c i u tra c p t nh tr lên, th trư ng, phó th quy t nh không phê chu n...".(1) trư ng cơ quan i u tra các c p trong quân i Trư ng h p b t ngư i ph m t i qu tang nhân dân có quy n ra l nh b t kh n c p. ho c ang b truy nã quy nh t i i u 82 BLTTHS năm 2003 quy nh ng n g n và c BLTTHS năm 2003 ch khác hai ch so v i th hơn là "th trư ng, phó th trư ng cơ quan quy nh v trư ng h p này t i i u 64 i u tra các c p" có quy n ra l nh b t kh n BLTTHS năm 1988, ó là t i kho n 2 i u 82 c p. Theo chúng tôi, quy nh như v y là h p B lu t m i quy nh khi b t ngư i ph m t i lí và chính xác b i vì i u ó cũng có lí do qu tang ho c ang b truy nã, ai cũng có gi ng v i lí do thay i quy nh v ngư i có quy n tư c vũ khí, hung khí c a ngư i b b t, th m quy n ra l nh b t b can, b cáo t m như v y h u như không có gì m i b i l n u ai giam t i i m d kho n 1 i u 80 B lu t này. cũng có quy n b t, tư c vũ khí c a ngư i b Th hai, vi c ki m sát tuân theo pháp lu t b t thì t t nhiên nh ng th khác ngoài vũ khí c a vi n ki m sát trong vi c b t kh n c p ư c dùng gây án, ch ng i ngư i b t u có quy nh c th và t m hơn trong kho n 4 c a th ư c s d ng ch ng l i ngư i b b t. Do i u 81 BLTTHS năm 2003. Ngoài vi c quy ó, mu n b t ư c các i tư ng này thì nh trách nhi m c a cơ quan ra l nh b t kh n ương nhiên ph i vô hi u các i u ki n có th c p sau khi b t ph i báo ngay cho vi n ki m gây thi t h i cho ngư i b t và dù lu t không 46 T¹p chÝ luËt häc
  5. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 quy nh thì khi b t ngư i ph m t i qu tang, ngư i b b t khác v i quy nh trư c ây t i ngư i ang b truy nã thông thư ng ai cũng i u 65 BLTTHS năm 1988 ch quy nh ph i tư c b t t c các "v t" mà ngư i ph m nh ng vi c c n làm ngay sau khi nh n ngư i t i có th s d ng làm hung khí như côn, g y, b b t d làm cho ngư i ta hi u l m là ch sau g ch, á... m i có th b t ư c h . Tuy v y, khi nh n ngư i b b t t cơ quan khác chuy n n u lu t m i thay c m t "gi i ngay ngư i b t i mà không tính n trư ng h p t cơ quan b t n cơ quan công an, vi n ki m sát ho c i u tra ra l nh b t ngư i. Nhìn chung quy UBND nơi g n nh t" b ng c m t "gi i ngay nh t i kho n 1 i u 83 BLTTHS năm 2003 ngư i b b t n ngay cơ quan công an, vi n không có gì khác so v i quy nh t i kho n 1 ki m sát ho c UBND nơi thu n ti n nh t" thì i u 65 BLTTHS năm 1988, i m khác cơ h p lí hơn, b i l n u như vi c b t ngư i ph m b n l i n m t i kho n 2 i u lu t này. Trư ng t i qu tang, b t ngư i b truy nã ư c th c h p i v i ngư i b b t theo l nh truy nã thì hi n b i nh ng ngư i dân sinh s ng t i a sau khi l y l i khai, cơ quan i u tra nh n phương, thông thu c các a ch c a cơ quan ngư i b b t ph i thông báo ngay cho cơ quan có th m quy n thì s không có gì c n tr h ã ra l nh truy nã cơ quan này n nh n khi th c hi n quy nh này nhưng n u ngư i ngư i b b t ng th i, thay vì gi i ngay dân vãng lai, khách du l ch không sinh s ng ngư i b b t n tr i t m giam nơi g n nh t a bàn s t i mà b t ư c ngư i ph m t i qu như quy nh t i i u 65 BLTTHS năm 1988 tang ho c ang b truy nã thì có th h s thì kho n 2 i u 83 BLTTHS năm 2003 quy không bi t ư c tr s c a m t trong ba cơ nh ngay sau khi l y l i khai n u xét th y cơ quan ó cái nào là g n nh t và vi c gi i ngư i quan ã ra quy t nh truy nã không th n b b t n cơ quan nào, cơ quan ó âu l i nh n ngay ngư i b b t thì cơ quan i u tra ã ph thu c vào nh ng ngư i dân s t i vì ch c nh n ngư i b b t ph i ra quy t nh t m gi ch n h s ph i h i thăm a ch c a m t trong và thông báo ngay cho cơ quan ã ra l nh truy ba cơ quan ó thông qua nh ng ngư i này và nã bi t. Sau khi nh n ư c thông báo, cơ quan n u như x y ra ngh ch lí là cơ quan mà h gi i ã ra l nh truy nã có th m quy n b t t m ngư i b b t n l i xa hơn cơ quan có th m giam ph i ra ngay l nh t m giam và g i l nh quy n tương ng mà l ra n u bi t h ph i gi i t m giam ã ư c vi n ki m sát cùng c p phê ngư i b b t n và cơ quan ó l i t ch i ti p chu n cho cơ quan i u tra nh n ngư i b b t. nh n ngư i b b t thì vi c th c hi n quy nh Sau khi nh n ư c l nh t m giam, cơ quan này r t khó khăn. i u tra nh n ngư i b b t có trách nhi m gi i i u 83 BLTTHS năm 2003 quy nh v ngay ngư i ó n tr i t m giam nơi g n nh t. nh ng vi c ph i làm sau khi b t ngư i ho c Ngoài ra, i u lu t còn quy nh sau khi nh n nh n ngư i b b t có m t s thay i theo ngư i b b t, cơ quan ã ra quy t nh truy nã chúng tôi là r t c n thi t. Trư c h t, i u lu t ph i ra quy t nh ình nã ch m d t vi c xác nh c th nh ng công vi c mà cơ quan truy b t c a các cơ quan chuyên môn, tránh i u tra ph i làm sau khi b t ngư i ho c nh n t n kém công s c và ti n c a c a Nhà nư c. T¹p chÝ luËt häc 47
  6. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 Các quy nh m i t i kho n 2 i u 83 tranh phòng, ch ng t i ph m hi n nay. BLTTHS năm 2003 là cơ s pháp lí lo i tr Th hai, v th m quy n ra l nh t m gi tình tr ng ngư i b b t theo l nh truy nã có th quy nh t i i u 86 thì ngoài nh ng ngư i có b h n ch t do mà không rõ là b áp d ng th m quy n ra l nh b t kh n c p quy nh t i bi n pháp ngăn ch n nào vì n u c theo quy kho n 2 i u 81 c a B lu t này còn quy nh nh trư c ây thì khi nh n ư c ngư i b b t ch huy trư ng vùng c nh sát bi n cũng có theo l nh truy nã, sau khi l y l i khai cơ quan quy n ra quy t nh t m gi . Không nh ng ch i u tra l p t c gi i ngay ngư i b b t t i tr i m r ng di n ch th có th m quy n ra l nh t m giam nơi g n nh t, tuy nhiên theo quy t m gi , B lu t m i còn quy nh trách nhi m nh c a BLTTHS năm 1988 thì không th c a nh ng ngư i thi hành quy t nh t m gi bi t r ng h b gi i n tr i t m giam h n ph i gi i thích quy n và nghĩa v c a ngư i b ch t do b ng bi n pháp t m gi hay t m t m gi ư c i u 48 c a B lu t này quy giam. Quy nh c a i u lu t m i ã giúp kh c nh. m b o cho vi c t m gi là có căn ph c ư c h n ch không áng có này. c , BLTTHS năm 2003 còn quy nh trong Hai i u lu t còn l i liên quan n bi n th i h n 12 gi k t khi ra quy t nh t m gi pháp b t ngư i g m i u 84 biên b n v vi c (BLTTHS năm 1988 quy nh là 24 gi ) quy t b t ngư i; i u 85 thông báo v vi c b t v cơ nh t m gi ph i ư c g i cho vi n ki m sát b n không có gì khác so v i các quy nh t i cùng c p ki m sát bi n pháp t m gi , ây i u 66, 67 BLTTHS năm 1988 và i u này cũng là s s a i c n thi t nh m tránh tình cũng không có gì là b t h p lí vì các quy nh tr ng h n ch m t cách trái pháp lu t quy n t như v y là ã y và c th , xét th y không do c a công dân. V n th i h n t m gi quy c n b sung hay s a i nhi u. nh t i i u 87 BLTTHS năm 2003 cơ b n Bi n pháp t m gi ư c quy nh t i các gi ng quy nh v th i h n t m gi quy nh i u 86, 87 BLTTHS năm 2003. So v i các t i i u 69 BLTTHS năm 1988, i m m i quy nh v bi n pháp này t i các i u 68; 69 áng lưu ý nh t là B lu t m i quy nh th i BLTTHS năm 1988 có nhi u thay i r t h n mà vi n ki m sát ph i ra quy t nh phê quan tr ng. chu n ho c không phê chu n vi c gia h n t m Th nh t, v i tư ng áp d ng, quy nh gi là 12 gi (v n này BLTTHS năm 1988 c a B lu t m i m r ng di n i tư ng có th không quy nh) càng m b o ư c quy n l i b áp d ng bi n pháp t m gi so v i quy nh c a ngư i b t m gi hơn b i h có th ư c trư c ây. ó là, t m gi không ch ư c áp t do s m hơn n u vi n ki m sát xem xét d ng i v i ngư i b b t trong trư ng h p nhanh các lí do mà cơ quan i u tra ã ưa ra kh n c p, ph m t i qu tang mà còn áp d ng ngh gia h n t m gi . Ngoài ra, n u theo i v i ngư i ph m t i t thú, u thú ho c quy nh c a kho n 3 i u 69 BLTTHS năm ngư i b b t theo l nh truy nã. S m r ng các 1988 thì ch khi h t h n t m gi n u không i tư ng có th b t m gi như trên là c n căn c kh i t b can thì ngư i b t m gi thi t và hoàn toàn áp ng v i th c ti n u m i ư c tr t do, nay theo quy nh t i 48 T¹p chÝ luËt häc
  7. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 kho n 3 i u 87 BLTTHS năm 2003 thì n u nuôi con dư i 36 tháng tu i, ngư i già y u, b không có căn c kh i t b can, ngư i b t m b nh n ng nhưng n u rơi vào m t trong các gi s ư c tr l i t do ngay mà không c n trư ng h p quy nh t i i m a; b; c c a kho n ch n khi h t th i h n t m gi ã ghi trong 2 i u này thì s v n b áp d ng bi n pháp t m quy t nh t m gi ho c quy t nh gia h n giam. Quy nh c th như v y giúp cho quá t m gi , quy nh này là h p lí tránh tình trình áp d ng bi n pháp ngăn ch n này ư c tr ng gi ngư i quá dài không c n thi t. thu n l i và chính xác hơn, tránh ư c tình Trư ng h p ngư i b t m gi sau ó b kh i tr ng lúng túng khó tránh kh i s thi u th ng t , t m giam thì th i h n ã t m gi h ư c nh t trong vi c nh n nh như th nào là tính tr vào th i h n t m giam theo nguyên t c "trư ng h p c bi t" như trong quy nh c a m t ngày t m gi b ng m t ngày t m giam. i u 70 BLTTHS năm 1988. i m m i n a là Bi n pháp t m giam quy nh t i BLTTHS trong chương này ã chuy n quy nh v th i năm 2003 có m t s thay i so v i quy nh h n t m giam i u tra (quy nh t i i u 71 v bi n pháp này trong BLTTHS năm 1988. BLTTHS năm 1988) sang quy nh t i chương Trư c h t, c th hoá quy nh c a kho n 2 i u tra v án hình s là h p lí, b i l th i h n i u 70 BLTTHS năm 1988, kho n 2 i u 88 t m giam thư ng g n li n v i các giai o n t BLTTHS năm 2003 quy nh: " i v i b t ng hình s nh t nh vì v y, n u trong can, b cáo là ph n có thai ho c ang nuôi chương này ch quy nh th i h n t m giam con dư i ba mươi sáu tháng tu i, là ngư i i u tra thì rõ ràng là b t h p lí, v a khó già y u, ngư i b b nh n ng mà nơi cư trú rõ áp d ng l i v a chưa th hi n ư c tính th ng ràng thì không t m giam, tr nh ng trư ng nh t trong m i quan h gi a th i h n i u tra h p sau ây: và th i h n t m giam i u tra v án. M t a. B can, b cáo b tr n và b b t theo khác, n u ch quy nh m t lo i th i h n là l nh truy nã; th i h n t m giam i u tra trong chương b. B can, b cáo ư c áp d ng bi n pháp này thì d d n n s hi u l m r ng bi n pháp ngăn ch n khác nhưng ti p t c ph m t i ho c t m giam ch y u là ph c v cho ho t ng c ý gây c n tr nghiêm tr ng n vi c i u i u tra, do v y quy nh v bi n pháp này tra, truy t , xét x ; không có tính khái quát. c. B can, b cáo ph m t i xâm ph m an Ngoài ra, liên quan n bi n pháp t m gi , ninh qu c gia và có căn c cho r ng n u t m giam, các quy nh t i các i u 89, 90 không t m giam i v i h thì s gây nguy h i BLTTHS năm 2003 có quy nh v ch t m n an ninh qu c gia". gi , t m giam và vi c chăm nom ngư i thân Như v y, v i vi c thay c m t "tr thích và b o qu n tài s n c a ngư i b t m gi , trư ng h p c bi t" trong o n cu i c a t m giam. Nhìn chung các quy nh này không kho n 2 i u 70 BLTTHS năm 1988, kho n khác nhi u so v i các quy nh v nh ng v n 2 i u 88 BLTTHS năm 2003 ch rõ ngay ó t i i u 72; 73 BLTTHS năm 1988. các i tư ng m c dù là ph n có thai, ang Bi n pháp c m i kh i nơi cư trú quy nh T¹p chÝ luËt häc 49
  8. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 t i i u 91 BLTTHS năm 2003 có nh ng s a B o lĩnh là bi n pháp ngăn ch n ư c áp i r t cơ b n so v i quy nh v bi n pháp d ng thay th bi n pháp t m giam. Bi n này t i i u 74 BLTTHS năm 1988. pháp này ư c quy nh t i i u 92 BLTTHS Th nh t, quy nh c a lu t m i xác nh năm 2003. Quy nh v b o lĩnh l n này có c th i tư ng có th b áp d ng bi n pháp nhi u thay i theo hư ng c th và khoa h c này, i u ki n áp d ng cũng như m c ích áp hơn so v i quy nh trư c ây ( i u 75 d ng "c m i kh i nơi cư trú là bi n pháp ngăn BLTTHS năm 1988). Trư c h t là v phía i ch n có th ư c áp d ng i v i b can, b tư ng nh n b o lĩnh, n u như trư c ây quy cáo có nơi cư trú rõ ràng nh m m b o s có nh m t cách chung chung là g m cá nhân m t c a h theo gi y tri u t p c a cơ quan i u (b t kì cá nhân nào) và t ch c thì hi n nay tra, vi n ki m sát, toà án". lu t m i ch rõ cá nhân nh n b o lĩnh ph i là V th m quy n quy t nh áp d ng bi n ngư i thân thích c a b can, b cáo nh m tránh pháp c m i kh i nơi cư trú, ngoài nh ng trư ng h p b can, b cáo l i d ng nh hư ng ngư i có quy n ra l nh b t b can, b cáo c a ngư i có m i quan h nào ó v i cơ quan t m giam quy nh t i kho n 1 i u 80 ti n hành t t ng ư c nh n b o lĩnh m t BLTTHS năm 2003 thì th m phán ư c phân cách d dàng và không có căn c ng th i công ch t a phiên toà cũng có quy n ra l nh cũng h n ch ư c tình tr ng cá nhân l i d ng c m i kh i nơi cư trú. nh hư ng c a mình i v i cơ quan ti n hành Th hai, quy nh v th t c áp d ng bi n t t ng tr c l i trong vi c b o lĩnh. V phía pháp c m i kh i nơi cư trú cũng chi ti t và c các t ch c nh n b o lĩnh thì ch các t ch c th hơn: Sau khi ra l nh c m i kh i nơi cư có thành viên do mình qu n lí ph m t i m i trú, ngư i ra l nh ph i thông báo cho chính ư c nh n b o lĩnh. quy n xã, phư ng, th tr n nơi b can, b cáo V ch th có th m quy n quy t nh cho cư trú và giao b can, b cáo cho chính quy n b o lĩnh, ngoài nh ng ngư i có th m quy n xã, phư ng, th tr n qu n lí theo dõi h . ư c quy nh t i kho n 1 i u 80 BLTTHS Trư ng h p b can, b cáo có lí do chính áng năm 2003, th m phán ư c phân công ch to t m th i i kh i nơi cư trú c a mình thì phiên toà cũng có quy n ra quy t nh v vi c ph i có s ng ý c a chính quy n xã, b o lĩnh. Th t c nh n b o lĩnh quy nh gi ng phư ng, th tr n nơi h cư trú ng th i ph i v i quy nh t i i u 75 BLTTHS năm 1988. có gi y phép c a cơ quan ã áp d ng bi n V trách nhi m c a ngư i nh n b o lĩnh và i pháp ó. Quy nh c th như v y có th giúp tư ng ư c nh n b o lĩnh trong trư ng h p vi cho vi c qu n lí ngư i b c m i kh i nơi cư ph m nghĩa v ã cam oan. Kho n 2 i u 92 trú ư c ch t ch hơn, tránh ư c tình tr ng BLTTHS năm 2003 quy nh chi ti t hơn so vi ph m l nh c m t phía b can, b cáo cũng v i BLTTHS năm 1988 song áng ti c là v n như s buông l ng qu n lí c a các cơ quan chưa c th , b i l n u cá nhân ho c t ch c chính quy n ư c giao vi c giám sát ngư i b nh n b o lĩnh vi ph m nghĩa v ã cam oan c m i kh i nơi cư trú. như cho b can, b cáo ti p t c ph m t i, b 50 T¹p chÝ luËt häc
  9. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 tr n, không có m t theo gi y tri u t p thì b s n ã t ư c quy nh rõ ràng theo hư ng can, b cáo s b áp d ng bi n pháp ngăn ch n v a m b o l i ích c a Nhà nư c, b o m khác, có th hi u là b can, b cáo s b áp d ng pháp ch v a th hi n s tôn tr ng quy n l i bi n t m giam hay b c m i kh i nơi cư trú h p pháp c a công dân. V n này th hi n thay cho bi n pháp b o lĩnh. V y cá nhân, t rõ trong quy nh t i kho n 4 i u 93 ch c nh n b o lĩnh ph i ch u trách nhi m gì v BLTTHS năm 2003 cho th y s i m i tích s vi ph m ó, v n này l i không ư c quy c c so v i quy nh trư c ây (kho n 3 i u nh c th t i i u lu t này, ch c ch n n u có 76 BLTTHS năm 1988) là: Trư ng h p b vi ph m s d n n s lúng túng trong x lí can, b cáo ã ư c cơ quan i u tra, vi n khi n cho hi u qu áp d ng quy nh v b o ki m sát, toà án tri u t p h p l mà c tình lĩnh có th s không cao. v ng m t không có lí do chính áng thì s t ti n ho c tài s n có giá tr b o ti n ho c tài s n ã t s b t ch thu sung m là m t bi n pháp ngăn ch n cũng có th qu nhà nư c và trong trư ng h p này b ư c áp d ng thay cho bi n pháp t m giam. can, b cáo s b áp d ng bi n pháp ngăn Bi n pháp này quy nh t i i u 93 ch n khác. Trong trư ng h p b can, b cáo BLTTHS năm 2003 n u so v i quy nh c a ch p hành y các nghĩa v ã cam oan BLTTHS năm 1988 ( i u 76) thì quy nh thì cơ quan ti n hành t t ng có trách nhi m trong lu t m i có nh ng thay i cơ b n v tr l i cho h s ti n ho c tài s n ã t. ch t. N u như quy nh trư c ây i tư ng áp Vi c h y b , thay th bi n pháp ngăn ch n d ng bi n pháp này ch i v i b can, b cáo quy nh t i i u 94 BLTTHS năm 2003 là ngư i nư c ngoài thì nay cho phép áp d ng không có gì khác so v i quy nh v v n i v i t t c b can, b cáo mà không có s này t i i u 77 BLTTHS năm 1988. phân bi t h là ngư i nư c ngoài hay ngư i Nh ng s a i, b sung cơ b n trong các Vi t Nam, i u này th hi n s thay i l n quy nh v nh ng bi n pháp ngăn ch n t i trong quan i m c a Nhà nư c trong u tranh chương VI BLTTHS năm 2003 chính là s phòng, ch ng t i ph m, trong vi c m r ng áp ng òi h i có tính c p thi t c a ho t ng dân ch cũng như m b o s công b ng xã l p pháp cũng như th c ti n áp d ng pháp lu t h i. V th m quy n quy t nh cho t ti n nư c ta trong th i kì m i. Ch c ch n nh ng ho c tài s n b o m ngoài nh ng ngư i thay i l n ó s t o i u ki n thu n l i cho quy nh t i kho n 1 i u 80 c a b lu t này, vi c ngăn ch n t i ph m cũng như cho các th m phán ư c phân công ch to phiên toà ho t ng i u tra, truy t , xét x và thi hành có quy n ra quy t nh v vi c t ti n ho c tài án hình s , góp ph n tích c c nâng cao hi u s n có giá tr b o m, quy nh th m qu c a công cu c u tranh phòng ch ng t i quy n r ng như v y giúp cho vi c áp d ng ph m, b o m quy n và l i ích c a Nhà nư c c a xã h i và công dân./. ư c thu n l i, k p th i tránh tình tr ng ph i qua nhi u n c trung gian như th nh th xin ý (1).Xem: o n 3 kho n 4 i u 81 B lu t t t ng ki n, xu t... c bi t vi c x lí s ti n, tài hình s năm 2003. T¹p chÝ luËt häc 51
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2