intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

BÁO CÁO " ĐÁNH GIÁ ĐA DẠNG DI TRUYỀN NGUỒN GIỐNG NGÔ TẺ ĐỊA PHƯƠNG DỰA TRÊN CÁC ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI "

Chia sẻ: Vồng Cầu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

127
lượt xem
7
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để phục vụ bảo tồn và sử dụng nguồn gen ngô địa phương, 53 mẫu giống ngô tẻ địa phương được thu thập ở 8 tỉnh miền núi phía Bắc, Việt Nam. Số liệu phân tích cho thấy, các giống ngô địa phương thu thập đa dạng về thời gian sinh trưởng, hầu hết các mẫu giống thuộc nhóm chín trung bình từ 101 đến 115 ngày. Phân loại theo hệ thống phân loại thực vật cho thấy hầu hết các mẫu giống (28 mẫu) thuộc loài phụ bán răng ngựa (Zea mays var semi. indentata) và ngô đá...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: BÁO CÁO " ĐÁNH GIÁ ĐA DẠNG DI TRUYỀN NGUỒN GIỐNG NGÔ TẺ ĐỊA PHƯƠNG DỰA TRÊN CÁC ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI "

  1. Tạp chí Khoa học và Phát triển 2009: Tập 7, số 5: 604 - 611 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI §¸NH GI¸ §A D¹NG DI TRUYÒN NGUåN GIèNG NG¤ TÎ §ÞA PH¦¥NG DùA TR£N C¸C §ÆC §IÓM H×NH TH¸I Genetic Diversity of Local Maize Accessions as Revealed by Morphological Characteristics Vũ Văn Liết, Vũ Thị Bích Hạnh, Nguyễn Văn Hà Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội Địa chỉ email tác giả liên lạc: vvliet@hua.edu.vn TÓM TẮT Để phục vụ bảo tồn và sử dụng nguồn gen ngô địa phương, 53 mẫu giống ngô tẻ địa phương được thu thập ở 8 tỉnh miền núi phía Bắc, Việt Nam. Số liệu phân tích cho thấy, các giống ngô địa phương thu thập đa dạng về thời gian sinh trưởng, hầu hết các mẫu giống thuộc nhóm chín trung bình từ 101 đến 115 ngày. Phân loại theo hệ thống phân loại thực vật cho thấy hầu hết các mẫu giống (28 mẫu) thuộc loài phụ bán răng ngựa (Zea mays var semi. indentata) và ngô đá (Zea mays var. indurata) với 21 mẫu giống. Dựa trên 14 tính trạng hình thái và đặc điểm nông sinh học để phân nhóm cho thấy 53 mẫu giống ngô thu thập rất đa dạng di truyền. Nếu hệ số đồng hình d = 0,218 các mẫu giống có thể chia thành 6 nhóm cách biệt di truyền. Đây là cơ sở khoa học ban đầu cho thu thập, bảo tồn và khai thác nguồn gen ngô địa phương, phục vụ chương trình nghiên cứu, phát triển nguồn vật liệu (dòng thuần) và tạo giống ngô ở Việt Nam. Từ khóa : Đa dạng di truyền, đặc điểm hình thái, thu thập giống ngô. SUMMARY A total of 53 local maize accessions (LMA) were collected from 8 provinces in mountainous areas of Vietnam. Analysis indicated that the local maize accessions are highly diverse in terms of the growth duration, most of them belonging to medium maturity group with growth duration from 101 to 115 days. The maize accessions were classified into the following subspecies: Dent corn (Zea mays var. indentata) with 4 accessions, sub-dent corn (Zea mays var. indentata ) with 28 accessions and Flint corn (Zea mays var. indurata) with 21 accessions. Evaluation of 14 agro-morphological traits indicated high genetic diversity among these 53 maize accessions. With a similarity coefficient of d = 0.218 the accessions could be divided into 6 groups. The results may serve as primary information for collection, conservation and utilization of local maize germplasm in breeding program in Vietnam. Key words: Genetic diversity, maize collection, morphological characteristics. 1. §ÆT VÊN §Ò më réng diÖn tÝch ë nh÷ng vïng khã kh¨n cßn ch−a bÒn v÷ng. Nguån gen ng« b¶n ®Þa Nguån gen ng« cã vai trß rÊt quan träng vμ ng« ®Þa ph−¬ng cã vai trß quan träng ®Ó ®èi víi ®a d¹ng sinh häc, ®a d¹ng di truyÒn ph¸t triÓn gièng ng« thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn vμ lμ nguån vËt liÖu v« cïng quý gi¸ cho c¸c nμy. Hallauer (1990) cho r»ng, hÇu hÕt c¸c ch−¬ng tr×nh chän t¹o gièng ng«. NhiÒu gièng ng« lai ®· ®−îc ph¸t triÓn tõ nguån nghiªn cøu trªn thÕ giíi ®· chØ ra møc ®é gen b¶n ®Þa, c¸c quÇn thÓ vμ c¸c gièng tæng quan träng cña nguån gen ng«. MÆc dï c¸c hîp cña ch−¬ng tr×nh ph¶ hÖ. Betran vμ cs. gièng ng« −u thÕ lai ®−îc ph¸t triÓn tõ (2003) còng cho r»ng ®Ó sö dông nguån gen nh÷ng n¨m 1940, nh−ng sù chÊp nhËn vμ ng« cÇn ®¸nh gi¸ ®a d¹ng vμ kho¶ng c¸ch di 604
  2. Đánh giá đa dạng di truyền nguồn giống ngô tẻ địa phương dựa trên các đặc điểm hình thái truyÒn gi÷a c¸c vËt liÖu vμ t−¬ng quan gi÷a chän ngÉu nhiªn 3 huyÖn, mçi huyÖn lùa kho¶ng c¸ch di truyÒn (GD) vμ biÓu hiÖn −u chän 3 x· vμ mçi x· tæ chøc thu thËp ë 3 thÕ lai, phôc vô chiÕn l−îc t¹o gièng ng«. th«n (b¶n). MÉu phiÕu thu thËp th«ng tin sö Mohammadi vμ cs. (2003) cho r»ng, mét dông mÉu phiÕu thu thËp nguån gen cña ®¸nh gi¸ ®¶m b¶o c¸c møc cña ®a d¹ng di IPGRI. Th«ng tin thø cÊp ®−îc thu thËp qua truyÒn rÊt cã gi¸ trÞ cho chän gièng c©y pháng vÊn nh÷ng ng−êi am hiÓu cña th«n trång, bao gåm: (i) ph©n tÝch biÕn dÞ di (b¶n) nh− tr−ëng b¶n, giμ lμng vμ ®¹i diÖn truyÒn gièng; (ii) nhËn biÕt ®a d¹ng cña bè c¸c hé n«ng d©n trång ng«. mÑ ®Ó t¹o ra con c¸i cã biÕn dÞ di truyÒn tèi ThÝ nghiÖm ®¸nh gi¸ 53 mÉu gièng ng« ®a th× c¬ héi chän läc t¹o gièng dÔ dμng ®Þa ph−¬ng (danh s¸ch ë phÇn phô lôc) t¹i thμnh c«ng h¬n; (iii) chuyÓn gen mong muèn tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi vô xu©n tõ nguån gen ®a d¹ng vμo nguån gen c¬ b¶n. 2009, thÝ nghiÖm kh«ng lÆp l¹i, diÖn tÝch « Ph©n tÝch ®a d¹ng di truyÒn cña nguån gen thÝ nghiÖm 20 m2, mçi « theo dâi 30 c¸ thÓ. thu thËp cã thÓ hç trî ph©n lo¹i c¸c mÉu ChØ tiªu theo dâi bao gåm sinh tr−ëng, ®Æc nguån gen thu thËp ®Ó sö dông cho nh÷ng ®iÓm n«ng sinh häc, mét sè tÝnh tr¹ng chÊt môc tiªu t¹o gièng ®Æc thï. l−îng, kh¶ n¨ng chèng chÞu ®ång ruéng, c¸c Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, gièng ng« −u thÕ lai yÕu tè t¹o thμnh n¨ng suÊt vμ n¨ng suÊt c¸ chän t¹o ë ViÖt Nam vμ mét sè n−íc trªn thÕ thÓ. giíi cã n¨ng suÊt cao ®· ph¸t triÓn m¹nh c¶ Ph©n nhãm mÉu gièng ng« ®Þa ph−¬ng vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt vμ s¶n l−îng vμ nguån theo Goodman vμ Paterniani ( 1969), LucÝa gen ng« ®Þa ph−¬ng bÞ suy gi¶m m¹nh vÒ sè GutiÐrrez vμ cs. (2003). TÝnh hÖ sè ®ång h×nh l−îng cung nh− diÖn tÝch gieo trång. C¸c b»ng c«ng thøc cña Smith vμ cs. (1991) nh− gièng ng« ®Þa ph−¬ng n¨ng suÊt thÊp nh−ng sau: l¹i cã nh÷ng tÝnh tr¹ng quý, ®Æc biÖt kh¶ d (i,j)= [(T1(i) – T2(i))2/var T(i) ]1/2 n¨ng thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn ®Þa ph−¬ng. Khai th¸c sö dông nguån gen ng« ®Þa ph−¬ng Møc ®é ®a d¹ng ®−îc ®¸nh gi¸ theo cho t¹o gièng ng« −u thÕ lai sÏ tr¸nh ®−îc Smith vμ cs. (1991) dùa trªn 14 tÝnh tr¹ng t×nh tr¹ng nÒn di truyÒn cña c¸c gièng ng« lai h×nh th¸i lμ thêi gian sinh tr−êng, chªnh hiÖn nay ®ang bÞ thu hÑp, bëi v× hÇu hÕt c¸c lÖch thêi gian tõ tung phÊn - phun r©u, chiÒu gièng ng« lai tËp trung khai th¸c mét sè dßng cao c©y, chiÒu cao ®ãng b¾p, chiÒu dμi vμ −u tó ®Ó t¹o gièng nhanh h¬n, ®iÒu nμy dÔ ®−êng kÝnh b¾p mμu s¾c h¹t, lâi, kh¶ n¨ng gÆp rñi ro khi cã nh÷ng biÕn ®éng lín cña m«i chèng chÞu bÖnh, chèng ®æ, n¨ng suÊt vμ c¸c tr−êng. ChÝnh v× vËy, thu thËp, b¶o tån, ®¸nh yÕu tè t¹o thμnh n¨ng suÊt, n¨ng suÊt c¸ gi¸ vμ khai th¸c nguån gen ng« ®Þa ph−¬ng lμ thÓ. C¸c sè liÖu ®−îc ph©n tÝch b»ng ch−¬ng h−íng ®i cÊp thiÕt cho ph¸t triÓn gièng ng«, tr×nh NTSYSpc version 2.0 (Rohlf, 2001). b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, ®a d¹ng di truyÒn vμ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng. 3. KÕT QU¶ NGHI£N CøU Vμ TH¶O LUËN 2. VËT LIÖU Vμ PH¦¥NG PH¸P T¹i 8 tØnh miÒn nói phÝa B¾c ®· thu ®−îc NGHI£N CøU 53 mÉu gièng ng« tÎ. KÕt qu¶ b−íc ®Çu cho C¸c mÉu gièng ng« ®−îc thu thËp theo thÊy nh÷ng tØnh vïng xa, cã nhiÒu d©n téc Ýt ph−¬ng ph¸p cña ViÖn Tμi nguyªn Di truyÒn ng−êi sinh sèng sè l−îng mÉu gièng thu ®−îc Thùc vËt quèc tÕ (IPGRI). Thu thËp tõ th¸ng lín h¬n. Trong sè 3 tØnh biªn giíi miÒn nói 8 n¨m 2008 ®Õn th¸ng 1 n¨m 2009 trªn ®Þa phÝa B¾c, t¹i tØnh Lμo Cai thu thËp ®−îc 20 bμn 8 tØnh miÒn nói phÝa B¾c, mçi tØnh lùa mÉu gièng chiÕm 37,7% tæng sè mÉu, sau ®ã 605
  3. Vũ Văn Liết, Vũ Thị Bích Hạnh, Nguyễn Văn Hà ®Õn Hμ Giang vμ Cao B»ng mçi tØnh thu ®−îc c¸c mÉu gièng ng« (B¶ng 3) dùa trªn kÕt qu¶ 9 mÉu gièng chiÕm 17% (B¶ng 1). theo thêi gian sinh tr−ëng cho thÊy 45 mÉu Tæng hîp c¸c mÉu gièng thu ®−îc cho gièng ®Þa ph−¬ng (chiÕm 84,9%) ®Òu thuéc thÊy c¸c d©n téc kh¸c nhau cã bé gièng ng« nhãm trung cã thêi gian sinh tr−ëng 100 - kh¸ kh¸c biÖt vÒ tªn ®Þa ph−¬ng, ®Æc ®iÓm 115 ngμy, chØ cã 1 mÉu gièng thuéc nhãm h×nh th¸i. Phong phó nhÊt lμ ë d©n téc M«ng ng¾n ngμy (115 ngμy). gièng chiÕm 24,5% tæng sè mÉu thu thËp, Ph©n lo¹i c¸c mÉu gièng ng« theo loμi tiÕp sau lμ d©n téc Dao vμ Nïng. D©n téc Ýt phô cho thÊy 53 mÉu gièng ng« thuéc ba loai ng−êi víi sè céng ®ång nhá, cã sè mÉu gièng phô chñ yÕu lμ ng« r¨ng ngùa (Zea mays var. Ýt h¬n ®ã lμ nhãm d©n téc D¸y, L« L« vμ Pa indentata), b¸n r¨ng ngùa (Zea mays var DÝ. §iÒu nμy rÊt quan träng ®èi víi chiÕn semi. indentata) vμ ng« ®¸ (Zea mays var. l−îc thu thËp vμ b¶o tån nguån gen c©y ng« indurata). Ng« b¸n r¨ng ngùa chiÕm ®a sè (B¶ng 2). (52,8%) sau ®ã ®Õn ng« ®¸ (39,6%) vμ ng« C¨n cø vμo th«ng tin thu thËp vμ thÝ ran−g ngùa chiÕm 7,5% (B¶ng 4). KÕt qu¶ nghiÖm ®¸nh gi¸ ban ®Çu t¹i ®ång ruéng nμy phï hîp víi nghiªn cøu tr−íc ®©y cña thuéc huyÖn Gia L©m, Hμ Néi vμ ph©n nhãm Vò V¨n LiÕt vμ §ång Huy Giíi (2003). B¶ng 1. Sè l−îng mÉu gièng thu thËp ph©n theo ®Þa ph−¬ng TT Địa phương Số mẫu Tỷ lệ (%) 1 Lào Cai 20 37,7 2 Hà Giang 9 17,0 3 Cao Bằng 9 17,0 4 Lai Châu 4 7,5 5 Yên Bái 4 7,5 6 Tuyên Quang 3 5,7 7 Điện Biên 3 5,7 8 Bắc Kạn 1 1,9 Tổng số mẫu 53 100 B¶ng 2. Sè mÉu gièng ng« thu thËp ph©n theo d©n téc TT Dân Tộc Số mẫu Tỷ lệ (%) 1 Mông 13 24,5 2 Tày 13 24,5 3 Dao 8 15,1 4 Nùng 8 15,1 5 Thu Lao 3 5,7 6 Thái 3 5,7 7 Pa Dí 2 3,8 8 Lô Lô 2 3,8 9 Dáy 1 1,9 Tổng số 53 100 606
  4. Đánh giá đa dạng di truyền nguồn giống ngô tẻ địa phương dựa trên các đặc điểm hình thái B¶ng 3. Ph©n nhãm c¸c mÉu gièng ng« theo thêi gian sinh tr−ëng (vô xu©n 2008) TT Nhóm Số lượng mẫu Tỷ lệ (%) 1 Chín sớm (86 - 100) 1 1,9 2 Trung bình ( 101 - 115 ngày) 45 84,9 3 Chín muộn (> 115 ngày) 7 13,2 Tổng số 53 100 B¶ng 4. Ph©n nhãm c¸c mÉu gièng theo loμi phô TT Loài phụ Số lượng mẫu Tỷ lệ (%) Răng ngựa 1 4 7,5 (Zea mays var. indentata) Bán răng ngựa 2 28 52,8 (Zea mays var semi. indentata) Ngô đá 3 21 39,6 (Zea mays var. indurata) Tổng số 53 100 C¸c mÉu gièng ng« ®Þa ph−¬ng ®a sè trªn ®ång ruéng rÊt tèt, chØ cã 4 gièng nhiÔm thuéc nhãm cao c©y (tõ 200 - 300 cm), chØ cã 6 nhÑ bÖnh ®èm n©u. Kh¶ n¨ng chèng ®æ cña mÉu gièng chiÒu cao c©y < 200 cm vμ 5 mÉu c¸c mÉu gièng kÐm, chØ cã 14 mÉu gièng gièng chiÒu cao c©y > 300 cm. ChiÒu cao ®ãng chèng møc kh¸ (®iÓm 3). C¸c tÝnh tr¹ng nμy b¾p chñ yÕu biÕn ®éng tõ 50 - 100 cm, cßn l¹i 8 cÇn ®−îc c¶i tiÕn trong ch−¬ng tr×nh chän mÉu gièng chiÒu cao ®ãng b¾p > 150 cm. §©y t¹o gièng ng«. lμ nguyªn nh©n lμm cho c¸c gièng ng« ®Þa C¸c mÉu gièng ng« thu thËp còng rÊt ®a ph−¬ng chèng ®æ kÐm. d¹ng vÒ mμu s¾c th©n l¸, mμu s¾c h¹t vμ C¸c tÝnh tr¹ng liªn quan ®Õn n¨ng suÊt mμu s¾c lâi. Mμu s¾c h¹t cña 53 mÉu gièng nh− chiÒu dμi b¾p biÕn ®éng tõ 13 - 16 cm. chia thμnh 5 lo¹i, trong ®ã lo¹i mμu vμng §−êng kÝnh b¾p tõ 3,0 - 4,5 cm, sè hμng h¹t nhiÒu nhÊt 32 mÉu gièng (60,4%). Mμu s¾c tõ 10 - 14 hμng, sè h¹t trªn hμng 10 ®Õn 30 lâi cã 2 lo¹i lμ tr¾ng vμ hång, nh−ng mμu h¹t. Hai mÉu gièng víi kÝch th−íc b¾p lín, sè tr¾ng lμ chñ yÕu chiÕm 92,5%. Mμu s¾c th©n h¹t nhiÒu lμ GT32 vμ GT46. Khèi l−îng 1000 l¸ chñ yÕu lμ mμu xanh, chØ cã 2 mÉu gièng h¹t biÕn ®éng tõ 137,0 ®Õn 338,1 g. N¨ng víi mμu tÝm vμ säc tÝm (B¶ng 5). suÊt c¸ thÓ biÕn ®éng tõ 4 - 142 g/c©y. Ph©n tÝch ®a d¹ng vμ ph©n nhãm 53 Nh÷ng mÉu gièng cã n¨ng suÊt cao GT16 - mÉu gièng ng« thu thËp, dùa trªn 14 sè tÝnh TÎ ®á, Lμo Cai (110 g/c©y), GT17 - TÎ vμng, tr¹ng sè l−îng, chÊt l−îng cho kÕt qu¶ m« t¶ Lμo Cai (126 g/c©y), GT19 - La chÝ, Yªn B¸i trong c©y ph¶ hÖ 1 (H×nh 1). NÕu hÖ sè ®ång (130 g/c©y), GT20 -K5, Yªn B¸i (142 g/c©y), h×nh d = 0,08, toμn bé mÉu gièng chØ chia GT89 - Ca ®ó xÝ, Cao B»ng (118 g/c©y) vμ thμnh 2 nhãm, nhãm I víi hai mÉu gièng lμ GT91 - T¸y chim 2, Cao B»ng (117,2 g/c©y). GT16 (Sapa, Lμo Cai) vμ mÉu gièng GT109 Trong ®iÒu kiÖn vô xu©n 2009, hÇu hÕt (M−êng Chμ, §iÖn Biªn) vμ toμn bé c¸c mÉu c¸c mÉu gièng cã kh¶ n¨ng chèng chÞu bÖnh gièng cßn l¹i thuéc nhãm II. 607
  5. Vũ Văn Liết, Vũ Thị Bích Hạnh, Nguyễn Văn Hà B¶ng 5. Møc ®é ®a d¹ng vÒ mét sè tÝnh tr¹ng chÊt l−îng Màu sắc Số lượng mẫu Tỷ lệ (%) Thân lá Xanh 51 96,2 Tím 2 3,8 Hạt Trắng 10 18,8 Vàng 32 60,4 Đỏ 2 3,8 Tím 2 3,8 Nhiều mầu 7 13,2 Lõi Trắng 49 92,5 Hồng 4 7,5 H×nh 1. HÖ sè ®ång h×nh cña 53 mÉu gièng ng« ®Þa ph−¬ng khi ph©n tÝch trªn 14 tÝnh tr¹ng 608
  6. Đánh giá đa dạng di truyền nguồn giống ngô tẻ địa phương dựa trên các đặc điểm hình thái GT15 GT17 GT18 GT33 GT25 GT26 GT32 GT28 GT43 GT30-2 GT30-1 GT40 GT39-2 GT29 GT30-1 GT27 GT31 GT34 GT35 GT38-2 GT16 0.12 0.20 0.27 0.35 0.43 Coefficient H×nh 2. HÖ sè ®ång h×nh cña 20 mÉu gièng ng« tÎ thu thËp t¹i Lμo Cai H×nh 3. HÖ sè ®ång h×nh c¸c mÉu gièng ng« thu thËp ë c¸c d©n téc kh¸c nhau NÕu hÖ sè ®ång h×nh d = 0,218, c¸c mÉu Nhãm IV: 20 mÉu gièng (GT62, GT108, gièng ®−îc ph©n thμnh 6 nhãm c¸ch biÖt di GT87, GT90, GT73, GT30-1, GT29, GT39-2, truyÒn: GT40, GT30-2, GT43, GT28, GT32, GT26, Nhãm I: 2 mÉu gièng (GT16 vμ GT109). GT25, GT33, GT21, GT19, GT20 vμ GT18). Nhãm II: 4 mÉu gièng (GT85, GT95, Nhãm V: 3 mÉu gièng (GT92, GT77, GT83 vμ GT 38-2). GT72). Nhãm III: 17 mÉu gièng (GT79, GT75, Nhãm VI: 7 mÉu gièng (GT71, GT70, GT74, GT86, GT46, GT88, GT69, GT89, GT34, GT81, GT17, GT84 vμ GT15). GT78, GT82, GT35, GT31, GT76, GT27, Ph©n tÝch sù ®a d¹ng cña 20 mÉu gièng GT80, GT91, GT22). (H×nh 2) thu thËp t¹i tØnh Lμo Cai cho thÊy 609
  7. Vũ Văn Liết, Vũ Thị Bích Hạnh, Nguyễn Văn Hà nÕu hÖ sè ®ång h×nh d = 0,20, c¸c mÉu gièng nh−ng nh−îc ®iÓm lμ thêi gian sinh tr−ëng ng« tÎ t¹i ®©y cã thÓ chia thμnh 5 nhãm. dμi vμ cao c©y, dÔ ®æ cÇn chó ý ®Ó c¶i tiÕn Nhãm I lμ GT16 lμ gièng ng« tÎ ®á thu t¹i nh÷ng nh−îc ®iÓm nμy. B−íc ®Çu ph©n tÝch Sapa, Lμo Cai. Nhãm II gåm 3 gièng GT34, ®a d¹ng di truyÒn cña 53 mÉu nguån gen ng« GT35 vμ GT38-2, c¶ ba mÉu gièng nμy ®Òu ®Þa ph−¬ng dùa trªn 14 tÝnh tr¹ng kiÓu h×nh thu t¹i Sapa. Nhãm III gåm 2 mÉu gièng GT cã thÓ ph©n thμnh 6 nhãm lμm c¬ së cho 27 (M−êng Kh−¬ng, Lμo Cai) vμ GT31 (Si nghiªn cøu tiÕp theo, b¶o tån vμ ch−¬ng tr×nh Ma Cai, Lμo Cai). Nhãm IV gåm GT25, chän t¹o gièng ng«. Nghiªn cøu h×nh th¸i chØ GT26, GT32, GT28, GT43, GT30-2, GT40, lμ b−íc ®Çu cÇn cã nh÷ng nghiªn cøu ®Çy ®ñ GT39-2, GT29 vμ GT30-1 vμ nhãm V gåm 4 vμ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n. Nh÷ng kÕt qu¶ gièng GT15, GT17, GT18 vμ GT33 thu thËp nghiªn cøu còng cho thÊy cÇn thiÕt tiÕn hμnh t¹i Sapa vμ B¾c Hμ (Lμo Cai). Nh− vËy, thu thËp vμ b¶o tån nguån gen ng« ®Þa trong cïng mét ®Þa ph−¬ng nguån gen ng« ph−¬ng nh»m b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, khai ®Þa ph−¬ng còng kh¸ ®a d¹ng. th¸c sö dông ®Ó ph¸t triÓn vËt liÖu di truyÒn C¸c mÉu gièng ng« thu thËp tõ c¸c nhãm cho c¸c ch−¬ng tr×nh chän t¹o gièng ng«. d©n téc kh¸c nhau còng kh¸ ®a d¹ng vμ ph©n thμnh nhiÒu nhãm (H×nh 3). NÕu møc hÖ sè TμI LIÖU THAM KH¶O ®ång h×nh d = 0,25, mÉu gièng ®¹i diÖn ®−a vμo ph©n tÝch lμ 24 mÉu gièng ®−îc chia Betr¸n F.J., J.M. Ribaut, D. Beck vμ Gonzalez thμnh 6 nhãm: Nhãm I gåm GT16 vμ GT109 de LÐon (2003). Genetic diversity, specific cña hai d©n téc kh¸c nhau lμ Dao ®á (GT16) combining ability, and heterosis in tropical vμ M«ng (GT109); nhãm II: GT72 vμ GT74 maize under stress and nonstress ®Òu cña d©n téc Tμy, nhãm III gåm 6 gièng environments. Crop Sci. 43:797-806. cña 5 d©n téc, trong ®ã 2 mÉu gièng ®Òu cña Carvalho, Valdemar P., Ruas.C.F, Ferriera, d©n téc L« L«, cßn l¹i lμ cña d©n téc Dao, J.M., Moreira, Rosanagela M.P., Ruas, M«ng, Nïng vμ Thu Lao; nhãm IV cã 3 mÉu Paulo M. (2004). Genetic diversity among gièng thuéc 3 d©n téc Thu Lao, M«ng vμ Dao; maize (Zea mays L.) landraces assessed by nhãm V chØ cã 1 mÉu gièng GT15 cña d©n téc RAPD markers. Genet. Mol. Biol. vol.27, Dao, vμ nhãm VI c¸c mÉu gièng cßn l¹i. n.2, pp. 228-236. ISSN 1415-4757. Goodman M.M and Paterniani.E (1969). The 4. KÕT LUËN races of maize: III. Choices of appropriate characters for racial classification. Econ. Nguån gen ng« ®Þa ph−¬ng ë c¸c tiÓu Bot. 23:265-273. vïng sinh th¸i miÒn nói phÝa B¾c ViÖt Nam JosÐ Ariel Ruiz Corral, NoÐ Dur¸n Puga, JosÐ rÊt ®a d¹ng vÒ h×nh th¸i, chÊt l−îng vμ ®Æc de Jesós S¸nchez Gonz¸lez, JosÐ Ron ®iÓm n«ng häc. Dùa trªn th«ng tin thu thËp Parra, Diego Raymundo Gonz¸lez nguån gen kÕt hîp víi ®¸nh gi¸ ban ®Çu cã Eguiarte, J.B. Holland and Guillermo thÓ xÕp c¸c mÉu nguån gen ng« tÎ ®Þa ph−¬ng Medina GarcÝa (2008). Climatic adaptation theo ®Þa ph−¬ng, d©n téc, theo thêi gian sinh and ecological descriptors of 42 Mexican tr−ëng vμ mét sè tÝnh tr¹ng h×nh th¸i kh¸c maize races. Crop Sci. 48: 1502-1512. lμm c¬ së cho nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo. LucÝa GutiÐrreza, Jorge Francoa, JosÐ Nh÷ng ph©n tÝch b−íc ®Çu cho nhËn ®Þnh Crossa*,b and TabarÐ Abadiea (2003). nh÷ng tØnh vïng s©u, vïng xa, d©n téc Ýt Comparing a Preliminary Racial ng−êi cã møc ®é ®a d¹ng cao h¬n nh−ng ®Þa Classification with a Numerical ph−¬ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi. C¸c mÉu gièng Classification of the Maize Landraces of ng« ®Þa ph−¬ng cã −u ®iÓm chèng chÞu tèt, Uruguay, Crop Science 43:718-727. 610
  8. Đánh giá đa dạng di truyền nguồn giống ngô tẻ địa phương dựa trên các đặc điểm hình thái Marilyn L. Warburton, Xia Xianchun, Jose Considerations, Crop Science 43:1235-1248 Crossaa, Jorge Franco, Albrecht E. (2003). Crop Science Society of America. Melchinger, Matthias Frisch, Martin Rohlf FJ. (2001). NTSYS Numerical Bohn and David Hoisington (2002). Taxonomy and Multivariate Analysis Genetic Characterization of CIMMYT System, Version 2.0, Exeter Software Inbred Maize Lines and Open Pollinated Publ., Setauket, New York. Populations Using Large Scale Vò V¨n LiÕt, §ång Huy Giíi (2003). Sù ®a Fingerprinting Methods, Crop Science d¹ng nguån gen c©y lóa, ng« ë mét sè ®Þa 42:1832-1840. ph−¬ng miÒn nói phÝa B¾c ViÖt Nam, T¹p Mohammadi S. A. and B. M. Prasanna (2003) chÝ Khoa häc kü thuËt N«ng nghiÖp, Analysis of Genetic Diversity in Crop Plants Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi, tËp Salient Statistical Tools and I, sè 4, tr. 5 - 7. PhÇn Phô lôc Danh s¸ch c¸c gièng ng« trong thÝ nghiÖm ®¸nh gi¸ Tên mẫu Tên mẫu TT Ký hiệu Nơi thu thập TT Ký hiệu Nơi thu thập giống giống Pooc cừ chua 1 Tẻ trắng GT15 Sa Pa, Lào Cai 28 GT70 Sìn Hồ, Lai Châu dàng 2 Tẻ đỏ GT16 Sa Pa, Lào Cai 29 Pooc cừ lây GT71 Sìn Hồ, Lai Châu 3 Tẻ vàng sà séng GT17 Sa Pa, Lào Cai 30 Hủ na nhằn GT72 Xín Mần, Hà Giang Hoàng Su Phì, 4 Tẻ trắng GT18 Sa Pa, Lào Cai 31 Hù cha 1 GT73 Hà Giang 5 La chí GT19 Lục Yên, Yên Bái 32 Hủ khao GT74 Xín Mần, Hà Giang Hoàng Su Phì, Hà 6 K5 GT20 Lục Yên, Yên Bái 33 Hù cha 2 GT75 Giang Hàm Yên, 7 Mỡ gà GT21 Lục Yên, Yên Bái 34 Bắp chăm 1 GT76 Tuyên Quang 8 Tẻ vàng khánh hòa GT22 Lục Yên, Yên Bái 35 Khẩu hù cha GT77 Xín Mần, Hà Giang Na Hang, 9 Thai ản GT25 Mường Khương, Lào Cai 36 Q2 GT78 Tuyên Quang Hà Quảng, 10 Thai lung GT26 Mường Khương, Lào Cai 37 Pooc cừ đe 2 GT79 Cao Bằng 11 Hù mui GT27 Mường Khương, Lào Cai 38 Hủ hiền GT80 Xín Mần, Hà Giang Hà Quảng, 12 Hù chả GT28 Mường Khương, Lào Cai 39 Pooc cừ đe 3 GT81 Cao Bằng 13 Quản cải GT29 Mường Khương, Lào Cai 40 Bắp chăm 2 GT82 Vị Xuyên, Hà Giang 14 Hù khảo I GT30-1 Si Ma Cai, Lào Cai 41 Pooc cừ đỏ GT83 Vị Xuyên, Hà Giang Hù chả khảo 15 Hù khảo II GT30-2 Si Ma Cai, Lào Cai 42 GT84 Xín Mần, Hà Giang mưng râu Mường Lay, Lai 16 Hù chét GT31 Si Ma Cai, Lào Cai 43 Cli mùa GT85 Châu 17 Ngô 5 GT32 Bắc Hà, Lào Cai 44 Mẹ vèng ton GT86 Chợ Đồn, Bắc Kạn 18 Ngô vàng Bắc Hà GT33 Bắc Hà, Lào Cai 45 Bắp bổn tỷ GT87 Bảo Lạc, Cao Bằng 19 Mẹ pẹ mắp GT34 Sa Pa, Lào Cai 46 Ngô đú GT88 Bảo Lạc, Cao Bằng Ca đú xí 20 Tầm mẹ pẹ GT35 Sa Pa, Lào Cai 47 GT89 Bảo Lạc, Cao Bằng (ngô vàng) Hà Quảng, 21 Pooc cừ la I GT38-2 Sa Pa, Lào Cai 48 Táy chim 1 GT90 Cao Bằng Hà Quảng, 22 Pooc cừ đang GT39-2 Sa Pa, Lào Cai 49 Táy chim 2 GT91 Cao Bằng Hà Quảng, 23 Pooc cừ đỏ GT40 Sa Pa, Lào Cai 50 Pooc cừ đe 1 GT92 Cao Bằng Na Hang, 24 Pooc cừ đơ kẻ tóc GT43 Sa Pa, Lào Cai 51 Q2-5 (bắp chăm) GT95 Tuyên Quang Muờng Chà, 25 Tẻ keo yên GT46 Hà Quảng, Cao Bằng 52 Pooc cừ đa 2 GT108 Điện Biên Muờng Chà, 26 Pooc cừ lang GT62 Tủa Chùa, Điện Biên 53 Pooc cừ đơ GT109 Điện Biên 27 Pooc cừ làng GT69 Sìn Hồ, Lai Châu 611
  9. Vũ Văn Liết, Vũ Thị Bích Hạnh, Nguyễn Văn Hà 612
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2