intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo nghiên cứu khoa học " Một số đặc điểm nổi bật trong quan hệ Mỹ - Trung từ sau chiến tranh lạnh"

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

156
lượt xem
51
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quan hệ Mỹ-Trung đ-ợc coi là một trong những cặp quan hệ giữa các n-ớc lớn quan trọng nhất sau Chiến tranh lạnh. Mỹ là siêu c-ờng duy nhất trên thế giới, trong khi đó Trung Quốc là c-ờng quốc đang phát triển nhanh nhất và có tiềm lực to lớn, có khả năng thách thức vị trí độc tôn của Mỹ trong vòng 50 năm tới. Những thay đổi trong quan hệ Mỹ-Trung có ảnh h-ởng lớn đến tình hình khu vực châu á-Thái Bình D-ơng và thế giới. Mặc dù đây là mối quan hệ rất phức tạp...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Một số đặc điểm nổi bật trong quan hệ Mỹ - Trung từ sau chiến tranh lạnh"

  1. Mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt… TS. T¹ Minh TuÊn Häc viÖn Quan hÖ quèc tÕ uan hÖ Mü-Trung ®−îc coi lµ r»ng ®iÒu nµy thÓ hiÖn tÝnh kh«ng æn Q mét trong nh÷ng cÆp quan hÖ ®Þnh trong quan hÖ Mü-Trung. gi÷a c¸c n−íc lín quan träng Khi hÖ thèng quèc tÕ ch−a h×nh nhÊt sau ChiÕn tranh l¹nh. Mü lµ siªu thµnh ®−îc mét trËt tù râ rµng, bÊt kú c−êng duy nhÊt trªn thÕ giíi, trong khi n−íc lín nµo còng kh«ng cã nhiÒu sù lùa ®ã Trung Quèc lµ c−êng quèc ®ang ph¸t chän, mµ con ®−êng th−êng thÊy lµ tham triÓn nhanh nhÊt vµ cã tiÒm lùc to lín, gia c¹nh tranh an ninh vµ theo ®uæi b¸ cã kh¶ n¨ng th¸ch thøc vÞ trÝ ®éc t«n cña quyÒn. N¨m 2002, Tæng thèng George Mü trong vßng 50 n¨m tíi. Nh÷ng thay W. Bush ®· tõng tuyªn bè r»ng trªn thÕ ®æi trong quan hÖ Mü-Trung cã ¶nh giíi hiÖn nay, Mü cã thùc lùc vµ ®Þa vÞ h−ëng lín ®Õn t×nh h×nh khu vùc ch©u siªu c−êng, môc tiªu cña Mü lµ duy tr× ¸-Th¸i B×nh D−¬ng vµ thÕ giíi. MÆc dï ®Þa vÞ siªu c−êng ®ã trong t−¬ng lai. ®©y lµ mèi quan hÖ rÊt phøc t¹p nh−ng Trong khi ®ã, Trung Quèc hy väng mét nã cã mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh sau: thÕ giíi d©n chñ, ®a nguyªn vµ nhiÒu mÇu s¾c. ThÕ giíi nµy kh«ng cã tiªu 1. §iÓm næi bËt nhÊt trong quan hÖ chuÈn duy nhÊt vÒ gi¸ trÞ, chÕ ®é chÝnh Mü-Trung trong gÇn hai thËp kû qua lµ trÞ ph−¬ng T©y còng kh«ng ph¶i lµ h×nh hîp t¸c tèi ®a khi cã thÓ, ®ång thêi c¹nh thøc chÕ ®é hîp ph¸p duy nhÊt, kh«ng tranh gay g¾t, ®Æc biÖt lµ ë khu vùc ch©u ¸-Th¸i B×nh D−¬ng. KÕt qu¶ lµ mèi cÇn mét c−êng quyÒn trong c«ng viÖc quan hÖ nµy “võa Êm võa l¹nh,” hay nãi quèc tÕ. Nh÷ng ng−êi tin vµo "bi kÞch c¸ch kh¸c lµ “th¨ng trÇm” tuú thêi ®iÓm n−íc lín" ®· rót ra kÕt luËn Mü sÏ cè ng¨n Trung Quèc giµnh ®−îc ®Þa vÞ b¸ vµ vÊn ®Ò cô thÓ. Còng cã ý kiÕn cho Nghiªn cøu trung quèc sè 3(82)-2008 37
  2. T¹ Minh TuÊn quyÒn khu vùc, v× Mü kh«ng thÓ chÊp quèc gia riªng lÎ kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc nhËn trªn thÕ giíi cßn tån t¹i ®èi thñ hiÖn nh− chèng phæ biÕn vò khÝ huû diÖt th¸ch thøc vÞ trÝ cña Mü. KÕt qu¶ sÏ lµ hµng lo¹t, chèng khñng bè quèc tÕ, hay chèng sù biÕn ®æi khÝ hËu. ë cÊp ®é khu sù ®èi kh¸ng gièng nh− X«-Mü thêi kú ChiÕn tranh l¹nh.(1) Cã nh÷ng quan vùc, Mü vµ Trung Quèc còng cã nh÷ng ®iÓm ng−îc l¹i cho r»ng Mü kh«ng nªn song trïng lîi Ých. Ch¼ng h¹n hai n−íc vµ kh«ng thÓ kiÒm chÕ Trung Quèc.(2) ®Òu cã lîi Ých trong viÖc gi¶i quyÕt hoµ Tuy nhiªn, cÇn ph¶i nh×n quan hÖ Mü- b×nh vÊn ®Ò ph¸t triÓn h¹t nh©n cña B¾c Trung d−íi c¶ hai gãc ®é thuËn lîi vµ TriÒu Tiªn. ViÖc n−íc nµy ph¸t triÓn vµ khã kh¨n. së h÷u vò khÝ h¹t nh©n ®Òu kh«ng cã lîi cho Mü vµ Trung Quèc còng nh− an ninh Thùc tÕ cho thÊy quan hÖ Mü-Trung khu vùc. C¶ Mü vµ Trung Quèc ®Òu thÊy còng cã nhiÒu ®iÓm t−¬ng ®ång vÒ lîi Ých râ sÏ khã t×m ®−îc gi¶i ph¸p nÕu hai an ninh-chÝnh trÞ chiÕn l−îc ®Ó hai bªn n−íc kh«ng hîp t¸c víi nhau. cã thÓ hîp t¸c. Mü vµ Trung Quèc ®Òu cã lîi Ých to lín trong viÖc duy tr× hoµ b×nh Nh×n ë gãc ®é kinh tÕ, mÆc dï nh÷ng vµ æn ®Þnh. §©y lµ hai nh©n tè quan n¨m gÇn ®©y c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin träng phôc vô môc tiªu duy tr× vÞ trÝ siªu ®¹i chóng th−êng xuyªn ®−a tin vÒ c¨ng c−êng duy nhÊt cña Mü. §èi víi Trung th¼ng trong quan hÖ kinh tÕ gi÷a Mü vµ Quèc, m«i tr−êng quèc tÕ æn ®Þnh lµ ®iÒu Trung Quèc, nh−ng trªn thùc tÕ hai n−íc kiÖn tiªn quyÕt ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng còng cã nhiÒu lîi Ých song trïng thóc ®Èy hiÖn ®¹i ho¸, môc tiªu ph¸t triÓn vµ hîp t¸c. Mü lµ nÒn kinh tÕ lín nhÊt thÕ v−¬n lªn trë thµnh mét c−êng quèc thÕ giíi, cßn Trung Quèc lµ nÒn kinh tÕ ®ang giíi. C¶ hai n−íc ®Òu nhËn thøc ®−îc ph¸t triÓn nhanh vµ lín nhÊt. Quan hÖ tÇm vãc cña mèi quan hÖ song ph−¬ng kinh tÕ gi÷a hai n−íc vµ sù phô thuéc Mü-Trung ®èi víi thÕ giíi vµ khu vùc. lÉn nhau ngµy cµng t¨ng. C¶ Mü vµ Hîp t¸c Mü-Trung lµ tiÒn ®Ò quan träng Trung Quèc ®Òu muèn thóc ®Èy quan hÖ ®Ó ®¶m b¶o lîi Ých chiÕn l−îc cña c¶ hai kinh tÕ. Mü lµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu vµ bªn. Hai n−íc ®Òu muèn tr¸nh ®èi ®Çu ®èi t¸c th−¬ng m¹i lín nhÊt cña Trung trùc diÖn, nhÊt lµ qu©n sù, kÓ c¶ trong Quèc, vµ Trung Quèc lµ thÞ tr−êng ®Çu viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò §µi Loan, v× mét t− vµ tiªu thô s¶n phÈm lín cña Mü. VÝ cuéc ®èi ®Çu nh− vËy kh«ng cã lîi cho dô riªng vèn ®Çu t− trùc tiÕp cña Mü vµo mçi n−íc vµ thÕ giíi. MÆt kh¸c c¶ hai Trung Quèc giai ®o¹n 1991-2003 chiÕm n−íc cïng muèn x©y dùng mèi quan hÖ h¬n 9% tæng FDI vµo Trung Quèc; n¨m tèt trong ph¹m vi cã thÓ ®Ó tranh thñ 2007 Trung Quèc xuÊt sang Mü 321,5 tØ hoÆc ph©n ho¸ viÖc tËp hîp lùc l−îng cña ®« la gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ nhËp tõ Mü 65,2 tØ ®« la.(3) c¸c n−íc lín kh¸c kh«ng cã lîi cho hä, chñ yÕu lµ gi÷a Nga, NhËt B¶n, Ên §é. Trung Quèc vµ Mü ®Òu “cÇn ®Õn Bªn c¹nh ®ã, Mü vµ Trung Quèc cÇn nhau” v× hä cã lîi trong mèi quan hÖ nµy. ph¶i hîp t¸c ®Ó gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò §èi víi Mü, mét n−íc Trung Quèc thÞnh an ninh mang tÝnh toµn cÇu mµ tõng v−îng vµ ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ c¬ b¶n Nghiªn cøu trung quèc sè 3(82)-2008 38
  3. Mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt… phï hîp víi lîi Ých cña Mü. Trung Quèc vÞ trÝ lín nh− ch©u Phi vµ Nam Th¸i cã thÓ cïng víi NhËt B¶n lµ ®Çu tµu B×nh D−¬ng. kinh thÕ cho c¶ khu vùc §«ng ¸, nhê ®ã ë ch©u ¢u, khu vùc ®−îc coi lµ ®ång t¹o sù æn ®Þnh vµ c©n b»ng t−¬ng ®èi vÒ minh th©n cËn nhÊt cña Mü, Trung Quèc kinh tÕ ë khu vùc nµy. Trung Quèc cÇn ®ang dÇn l«i kÐo EU th«ng qua viÖc t¨ng ®Õn Mü kh«ng chØ bëi thÞ tr−êng réng lín m¹nh c¸c cuéc tiÕp xóc chÝnh trÞ cÊp cao vµ trao ®æi th−¬ng m¹i vµ ®Çu t−. Trung vµ cã søc mua m¹nh nhÊt thÕ giíi, mµ Quèc cã c¬ chÕ häp th−îng ®Ønh víi EU Mü cßn lµ ®Þa chØ cung cÊp cho Trung hµng n¨m kÓ tõ n¨m 1997. T¹i cuéc häp Quèc nguån vèn, nh©n lùc cã tr×nh ®é th¸ng 12-2004 EU ®· tuyªn bè coi Trung qu¶n lý vµ chuyªn m«n cao, tri thøc Quèc lµ “®èi t¸c chiÕn l−îc,” vµ ph¸t khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn... ®©y lµ triÓn quan hÖ EU-Trung Quèc lµ mét nh÷ng nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu cho sù trong nh÷ng môc tiªu −u tiªn hµng ®Çu nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ thµnh c«ng trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña EU. EU cña Trung Quèc. ®· ®i ®Õn thèng nhÊt dì bá lÖnh cÊm vËn Trong khi quan hÖ chÝnh trÞ vµ an vò khÝ ®èi víi Trung Quèc. LÖnh nµy cã ninh quèc phßng cã nhiÒu lóc c¨ng th¼ng lÏ ®· kh«ng cßn hiÖu lùc nÕu Trung Quèc th× chÝnh quan hÖ kinh tÕ lµ “kªnh” kh«ng th«ng qua §¹o luËt chèng ly khai t−¬ng ®èi an toµn ®Ó hai n−íc tiÕp tôc th¸ng 3-2005. Mü ®· t×m mäi c¸ch g©y thóc ®Èy quan hÖ. Tíi mét thêi ®iÓm mµ søc Ðp víi EU ®Ó duy tr× lÖnh cÊm nµy vµ nÒn kinh tÕ hai n−íc ngµy cµng phô hÖ qu¶ lµ ®· t¹o ra m©u thuÉn kh¸ s©u thuéc lÉn nhau th× quan hÖ kinh tÕ cã s¾c gi÷a hai bê §¹i T©y D−¬ng. thÓ sÏ trë thµnh mèi quan hÖ chiÕn l−îc ë ch©u ¸, Trung Quèc ®Èy m¹nh buéc chÝnh phñ mçi n−íc ph¶i tÝnh to¸n quan hÖ víi ASEAN th«ng qua c¸c c¬ kü mçi khi ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch. chÕ song ph−¬ng còng nh− ®a ph−¬ng. Cho dï Mü-Trung cã rÊt nhiÒu ®iÓm VÒ ®a ph−¬ng Trung Quèc cñng cè c¬ chÕ t−¬ng ®ång ®Ó cã thÓ hîp t¸c nh−ng nh×n ASEAN+3, tham gia tÝch cùc vµo ARF, chung hai quèc gia nµy c¹nh tranh víi chñ ®éng thóc ®Èy Héi nghÞ th−îng ®Ønh nhau quyÕt liÖt. Møc ®é c¹nh tranh ngµy §«ng ¸, ký HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do cµng t¨ng do sù lín m¹nh cña Trung Trung Quèc-ASEAN. VÒ song ph−¬ng, Quèc c¶ vÒ kinh tÕ, qu©n sù, khoa häc Trung Quèc duy tr× ¶nh h−ëng m¹nh c«ng nghÖ vµ tÇm ¶nh h−ëng chÝnh trÞ. nhÊt ë Mianma, t¨ng quan hÖ víi Th¸i Sù c¹nh tranh gi÷a Mü vµ Trung Quèc Lan, Phi-lÝp-pin, Xing-ga-po vµ In-®«-nª- mang tÝnh chiÕn l−îc nh»m duy tr× vµ xi-a. Xa h¬n, Trung Quèc cßn ®Èy quan x¸c lËp vÞ trÝ l·nh ®¹o trªn thÕ giíi. hÖ víi Australia th«ng qua c¸c hîp ®ång Trong vµi n¨m gÇn ®©y, Trung Quèc ®· mua b¸n n¨ng l−îng lín vµ ®µm ph¸n vÒ cã kh¶ n¨ng v−¬n xa ra toµn cÇu, më mét hiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do gi÷a hai réng ¶nh h−ëng vµ quan hÖ víi c¸c n−íc n−íc. §èi víi NhËt B¶n, Trung Quèc tá vµ khu vùc tr−íc ®©y Mü ®ãng vai trß ra cøng r¾n h¬n nhiÒu, s½n sµng chÊp chñ ®¹o kh«ng cÇn bµn c·i nh− Mü La- nhËn cä x¸t vµ ®−¬ng ®Çu trùc diÖn, cho tinh, hay nh÷ng vïng xa x«i vµ ch−a cã thÊy vai trß n−íc lín cña m×nh. Nghiªn cøu trung quèc sè 3(82)-2008 39
  4. T¹ Minh TuÊn ë Trung §«ng, Trung Quèc tiÕp tôc ®−a ra c¸c chÝnh s¸ch cßn Trung Quèc duy tr× quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c n−íc mµ th−êng lµ ®èi phã víi c¸c chÝnh s¸ch cña Mü ®−a vµo danh s¸ch c¸c n−íc cÇn Mü. Tuy nhiªn kÓ tõ sau sù kiÖn 11-9- quan t©m ®èi víi an ninh cña Mü nh− 2001, tranh thñ Mü ®ang tËp trung vµo Xy-ri, I-ran, Ly-bi. §©y lµ ®Þa bµn ®Þa cuéc chiÕn chèng khñng bè trªn ph¹m vi chiÕn l−îc quan träng vµ nguån cung cÊp toµn cÇu, Trung Quèc ®· chñ ®éng h¬n n¨ng l−îc lín cña Mü. ViÖc Trung Quèc trong viÖc ®−a ra s¸ng kiÕn vµ chÝnh më réng ¶nh h−ëng ë ®©y sÏ th¸ch thøc s¸ch buéc Mü ph¶i ®èi phã l¹i. vai trß cña Mü vÒ l©u dµi. Do Trung §Æc ®iÓm nµy thÓ hiÖn rÊt râ trong Quèc ph¸t triÓn kinh tÕ qu¸ nhanh nªn suèt thêi gian ChiÕn tranh l¹nh vµ nhu cÇu n¨ng l−îng cña n−íc nµy còng nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 cña thÕ kû t¨ng nhanh. ViÖc c¹nh tranh víi Mü ®Ó XX. Khi vÞ thÕ cña Trung Quèc cßn thÊp, ®¶m b¶o nguån cung cÊp n¨ng l−îng tõ thùc lùc cßn yÕu th× quan hÖ Mü-Trung Trung §«ng kh«ng thÓ tr¸nh khái. chñ yÕu bÞ chi phèi bëi chÝnh s¸ch cña Ngoµi viÖc c¹nh tranh vÒ nguån n¨ng Mü. Trung Quèc cÇn m«i tr−êng hoµ l−îng, Trung Quèc cßn t×m c¸ch ®Æt b×nh vµ thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn, do ®ã ch©n vµo vïng ®Êt chiÕn l−îc nµy, n¬i nhu cÇu hîp t¸c víi Mü t¨ng lªn, ®ång mµ trong nhiÒu thËp kû tr−íc Trung thêi tr¸nh ®èi ®Çu víi Mü. V× thÕ Trung Quèc gÇn nh− kh«ng cã bÊt cø ¶nh Quèc chÊp nhËn mét trËt tù t¹m thêi do h−ëng nµo. Mü l·nh ®¹o vµ tÝch cùc n©ng cao thùc ë khu vùc T©y b¸n cÇu, Trung Quèc lùc, dÊu m×nh chê thêi. HÖ qu¶ tÊt yÕu lµ còng tõng b−íc x¸c lËp vÞ trÝ cña m×nh Mü n¾m phÇn chñ ®éng vµ Trung Quèc t¹i “s©n sau” cña Mü. B»ng con ®−êng th−êng ph¶i ®èi phã víi c¸c chÝnh s¸ch thóc ®Èy hîp t¸c kinh tÕ, Trung Quèc ®· cña Mü. Tõ n¨m 2000 trë l¹i ®©y, nhÊt lµ th¾t chÆt quan hÖ víi Chi-lª, Bra-xin, sau 11-9-2001 Trung Quèc ®· tõng b−íc Vª-nª-duª-la víi c¸c hîp ®ång khai th¸c chñ ®éng trong quan hÖ víi Mü, tr¸nh bÞ vµ mua b¸n n¨ng l−îng trÞ gi¸ hµng ®éng ph¶i ®èi phã víi Mü. Ngoµi viÖc chôc tØ ®« la. Trung Quèc cßn tiÕn hµnh thùc lùc cña Trung Quèc ®· t¨ng rÊt ®µm ph¸n ®Ó ký hiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù m¹nh c¶ vÒ chÝnh trÞ, qu©n sù vµ kinh tÕ do song ph−¬ng víi Chi-lª vµ nhiÒu n−íc Mü La tinh kh¸c. (vÝ dô trong lÜnh vùc kinh tÕ, hiÖn nay Trung Quèc xÕp thø t− trªn thÕ giíi(4)), Tãm l¹i, hîp t¸c vµ c¹nh tranh chiÕn chiÕn l−îc cña Trung Quèc còng ®· ®−îc l−îc Mü-Trung sÏ vÉn lµ ®Æc ®iÓm quan ®iÒu chØnh, theo ®ã Trung Quèc s½n sµng träng nhÊt m« t¶ quan hÖ gi÷a hai n−íc; nã mang tÝnh dµi h¹n vµ khã cã kh¶ chÊp nhËn c¹nh tranh víi Mü trong mét n¨ng biÕn ®æi cho dï bÊt kú Tæng thèng trËt tù thÕ giíi t¹m thêi nh− hiÖn nay vµ Mü nµo ngåi t¹i Nhµ tr¾ng vµ sù ®iÒu ch−a th¸ch thøc trùc diÖn Mü. Trung chØnh chÝnh s¸ch Trung Quèc nµo cña Quèc ®· chuyÓn tõ "dÊu m×nh chê thêi" Mü. sang chñ ®éng v−¬n lªn. Trung Quèc ®· 2. Trong quan hÖ Mü-Trung th× Mü tù tin h¬n nhiÒu khi nhËn thøc ®Çy ®ñ th−êng n¾m phÇn chñ ®éng. Mü lu«n vÒ nh÷ng h¹n chÕ cña søc m¹nh Mü. Nghiªn cøu trung quèc sè 3(82)-2008 40
  5. Mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt… ViÖc Trung Quèc v−¬n xa ra thÕ giíi ®· 4. Lu«n tån t¹i mét sù nghi kþ s©u chøng minh ®iÒu nµy. s¾c gi÷a Mü vµ Trung Quèc. NhiÒu ý kiÕn trong néi bé Mü cho 3. Quan hÖ lu«n dùa trªn nh÷ng tÝnh r»ng khi ®· trçi dËy thµnh c−êng quèc, to¸n lîi Ých chiÕn l−îc l©u dµi vµ xoay Trung Quèc sÏ kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ vµ vai quanh vÊn ®Ò “kiÒm chÕ” vµ “chèng kiÒm trß l·nh ®¹o cña m×nh, th¸ch thøc vai chÕ,” trong ®ã Mü ®ãng vai trß “kiÒm chÕ” trß l·nh ®¹o cña Mü ë khu vùc nµy vµ cßn Trung Quèc lµ “chèng kiÒm chÕ.” trªn toµn cÇu. Tuy c¸c quan ®iÓm ch−a Nh©n tè nµy còng tuú thêi ®iÓm vµ vÊn hoµn toµn thèng nhÊt ë Mü nh−ng ®¸nh ®Ò cô thÓ míi næi lªn râ nÐt nh−ng kh«ng gi¸ chung lµ Trung Quèc khã cã thÓ trë thay ®æi kÓ tõ khi kÕt thóc chiÕn tranh thµnh ®èi t¸c tin cËy. MÆc dï Trung l¹nh. Quèc lu«n tuyªn bè ph¸t triÓn hoµ b×nh nh−ng viÖc tÝch cùc më réng ¶nh h−ëng Qua nhiÒu nhiÖm kú Tæng thèng Mü, toµn cÇu, nhÊt lµ ë ngay khu vùc ch©u ¸- Mü lu«n x¸c ®Þnh Trung Quèc lµ mét ®èi Th¸i B×nh D−¬ng ®Òu cho thÊy tham thñ tiÒm tµng cã thÓ th¸ch thøc vai trß väng lín cña Trung Quèc. NhiÒu nguyªn l·nh ®¹o cña Mü trong t−¬ng lai. Sù trçi nh©n kh¸c khiÕn Mü nghi ng¹i Trung dËy cña Trung Quèc, tuy mang l¹i nhiÒu Quèc lµ chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c nhau. lîi Ých cho Mü ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh, Ng−îc l¹i, Trung Quèc cho r»ng Mü lu«n cã ý ®å kiÒm chÕ Trung Quèc, ng¨n chÆn nh−ng t¹o ra sù thay ®æi vÒ c¸n c©n so sù trçi dËy hoµ b×nh cña Trung Quèc vµ s¸nh lùc l−îng trªn thÕ giíi buéc Mü coi Trung Quèc lµ ®èi thñ tiÒm tµng cña ph¶i t×m c¸ch ®èi phã, trong ®ã næi bËt Mü. Ngay c¶ khi Mü ®Èy m¹nh “dÝnh lÝu” nhÊt lµ t¨ng kiÒm chÕ Trung Quèc trªn víi Trung Quèc còng lµ ®Ó l¸i n−íc nµy mäi ph−¬ng diÖn b»ng nhiÒu biÖn ph¸p ®i theo con ®−êng Mü muèn. Trªn thùc kh¸c nhau, vÝ dô nh− t¸i bè trÝ lùc l−îng tÕ Mü triÓn khai qu¸ nhiÒu biÖn ph¸p qu©n ®éi ë ch©u ¸-Th¸i B×nh D−¬ng, nh»m vµo Trung Quèc khiÕn n−íc nµy t¨ng sù hiÖn diÖn qu©n sù ë Trung ¸, kh«ng thÓ cã c¸ch nµo kh¸c h¬n lµ ph¶i t¨ng c¹nh tranh kinh tÕ, t¨ng søc Ðp vÒ ®Æt ra c©u hái vÒ ý ®å cña Mü. d©n chñ, nh©n quyÒn v.v... Trong khi ®ã, 5. Cã mét sè vÊn ®Ò næi cém chi phèi Trung Quèc l¹i t×m c¸ch ph¸ thÕ kiÒm quan hÖ Mü-Trung trong thêi gian dµi vµ chÕ cña Mü b»ng viÖc më réng ngo¹i giao sÏ cßn tiÕp tôc lµ nh©n tè t¸c ®éng quan ®a ph−¬ng vµ song ph−¬ng t¹o h×nh ¶nh träng trong t−¬ng lai. §ã lµ ý ®å chiÕn luîc cña hai n−íc, vÊn ®Ò §µi Loan, vÊn tèt ®Ñp vÒ mét n−íc Trung Quèc ph¸t ®Ò an ninh, vÊn ®Ò c¹nh tranh kinh tÕ, triÓn hoµ b×nh vµ cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi vÊn ®Ò ý thøc hÖ, vÊn ®Ò chÝnh trÞ néi bé céng ®ång quèc tÕ, th¾t chÆt quan hÖ tõng n−íc. §¸ng chó ý nhÊt lµ 3 ®iÓm song ph−¬ng víi c¸c n−íc b¹n bÌ truyÒn sau: thèng, më réng quan hÖ víi c¸c n−íc vèn Thø nhÊt, ý ®å chiÕn l−îc cña Mü vµ lµ ®ång minh cña Mü, kh«ng ngõng cñng Trung Quèc lu«n kh¸c nhau do lîi Ých cè thùc lùc ®Êt n−íc... Nghiªn cøu trung quèc sè 3(82)-2008 41
  6. T¹ Minh TuÊn chiÕn l−îc chñ yÕu m©u thuÉn víi nhau. nµo ®ã, sÏ gióp kiÒm chÕ bít mét sè ¸p Mü th× muèn duy tr× vÞ trÝ l·nh ®¹o ®éc lùc cña Mü ®èi víi Trung Quèc nh− vÊn t«n, cßn Trung Quèc l¹i muèn v−¬n lªn ®Ò d©n chñ vµ nh©n quyÒn. trë thµnh mét cùc, tham gia l·nh ®¹o Nh− vËy, nh×n tæng thÓ nh÷ng ®Æc thÕ giíi. Sù kh¸c biÖt nµy kh«ng thÓ ®iÓm trªn kh«ng chØ chi phèi quan hÖ dung hoµ nªn vÒ l©u dµi Mü-Trung sÏ Mü-Trung. Nh÷ng diÔn biÕn b¾t nguån tiÕp tôc c¹nh tranh quyÕt liÖt. tõ sù t−¬ng t¸c phøc t¹p gi÷a chóng mµ Thø hai, §µi Loan lu«n lµ mét vÊn ®Ò cßn cã t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn t×nh h×nh khu vùc, v× thÕ tÊt c¶ c¸c n−íc ë ch©u ¸- nãng báng trong quan hÖ Mü-Trung. §èi víi Trung Quèc, §µi Loan chiÕm vÞ trÝ Th¸i B×nh D−¬ng ®Òu theo dâi chÆt chÏ sèng cßn. B»ng mäi gi¸ Trung Quèc sÏ mèi quan hÖ Mü-Trung. §èi víi ViÖt b¶o vÖ chñ quyÒn cña m×nh, kh«ng ®Ó Nam, n¾m v÷ng c¸c ®Æc ®iÓm ®ã còng cho §µi Loan t¸ch ra ®éc lËp. Trung gióp cho viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch víi Quèc kh«ng chÊp nhËn bÊt cø gi¶i ph¸p hai ®èi t¸c quan träng bËc nhÊt nµy, nµo ngoµi viÖc §µi Loan thèng nhÊt víi ®ång thêi xö lý quan hÖ víi hä mét c¸ch §¹i lôc. Cßn Mü lu«n sö dông §µi Loan khÐo lÐo ®Ó b¶o ®¶m tèt lîi Ých cña ViÖt nh− mét con bµi chiÕn l−îc mÆc c¶ víi Nam. Trung Quèc. Trong kÕ ho¹ch kiÒm chÕ Trung Quèc, §µi Loan ®ãng vai trß rÊt quan träng, do ®ã Mü còng kh«ng dÔ Chó thÝch: dµng nh−îng bé Trung Quèc. Th¸i ®é mËp mê cña Mü ®èi víi §µi Loan, ®Æc 1. Xem thªm b×nh luËn cña David biÖt lµ viÖc Mü tiÕp tôc t¨ng b¸n vò khÝ Shambaugh, "Sino-American Strategic hiÖn ®¹i cho §µi Loan kh«ng gióp g× cho Relations: From Partners to Competitors," viÖc gi¶i to¶ sù nghi kþ gi÷a Trung Quèc Survival, Spring 2000; vµ Zbigniew vµ Mü. Brzezinski, "Living with China," The National Interest, Spring 2000. Thø ba, trao ®æi th−¬ng m¹i gi÷a Mü 2. Henry Kissinger, "China; vµ Trung Quèc gia t¨ng nhanh chãng. Containment Won't Work," Washington Trung Quèc ®· thay thÕ NhËt B¶n trë Post, June 13, 2005, tr.A19. http://www thµnh n−íc cã thÆng d− th−¬ng m¹i cao .washingtonpost.com/wp-dyn/content/ar nhÊt ®èi víi Mü (lªn tíi h¬n 256,3 tû ticle/2005/06/12/AR2005061201533.html USD trong n¨m 2007). Mü còng ®ang 3. US Census Bureau, Trade With ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh ngµy China: 2007, http://www. census. gov/ foreign-trade/balance/c5700.html#2007 cµng t¨ng tõ phÝa Trung Quèc t¹i nhiÒu thÞ tr−êng lín nh− ch©u ¢u vµ NhËt 4. Keith Bradsher, "Chinese Economy Grows to 4th Largest in the World," New York Times, B¶n. Cä s¸t th−¬ng m¹i sÏ cã kh¶ n¨ng January 25, 2006, http://www.nytimes.com/ lµ mét nguyªn nh©n tiÒm tµng míi g©y 2006/01/25/business/worldbusiness/25cnd-yuan. Ht bÊt æn trong quan hÖ Mü-Trung. Tuy ml?hp&ex=1138251600&en=b707b649f799888d& nhiªn th−¬ng m¹i cã thÓ, ë mét møc ®é ei=5094&partner=homepage Nghiªn cøu trung quèc sè 3(82)-2008 42
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2