intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Tính chất hỗn dung thể loại của tiểu thuyết chương hồi chữ Hán Việt Nam"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

96
lượt xem
9
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong một cách hiểu khác, nhận định của Belinski: "tiểu thuyết là sử thi của đời tư" chỉ ra khái quát nhất về một dạng thức tự sự, trong đó sự trần thuật tập trung vào số phận của một cá nhân trong quá trình hình thành và phát triển của nó. Sự trần thuật ở đây được khai triển trong không gian và thời gian nghệ thuật đến mức đủ để truyền đạt cơ cấu của nhân cách[1].

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Tính chất hỗn dung thể loại của tiểu thuyết chương hồi chữ Hán Việt Nam"

  1. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3B-2008 tr−êng §¹i häc Vinh TÝnh chÊt hçn dung thÓ lo¹i cña tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ H¸n ViÖt Nam Vò Thanh H (a) Tãm t¾t. Bµi viÕt nµy nghiªn cøu “TÝnh chÊt hçn dung thÓ lo¹i cña tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ H¸n ViÖt Nam”. §©y lµ hiÖn t−îng mét thÓ lo¹i lín, dung chøa nhiÒu thÓ lo¹i nhá kh¸c, dÊu vÕt cña viÖc ch−a t¸ch b¹ch thµnh c¸c thÓ lo¹i v¨n häc kh¸c nhau ®Ó ®¶m nhiÖm nh÷ng chøc n¨ng ®Æc thï cña tõng thÓ lo¹i. 1. ThÓ lo¹i v¨n häc lµ d¹ng thøc cña tuyÖt, th¬ thÊt ng«n b¸t có, th¬ tr−êng thiªn, phó, c©u ®èi,… Ngoµi ra cßn cã t¸c phÈm v¨n häc, ®−îc h×nh thµnh vµ c¸c thÓ lo¹i v¨n häc mang chøc n¨ng tån t¹i t−¬ng ®èi æn ®Þnh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö cña v¨n häc, thÓ nh−: minh, th−, sí, chiÕu, biÓu, hÞch, hiÖn ë sù gièng nhau vÒ c¸ch thøc tæ v¨n s¸ch, s¾c phong… vèn kh«ng thuéc chøc t¸c phÈm, vÒ ®Æc ®iÓm cña c¸c lo¹i c¸c thÓ lo¹i v¨n ch−¬ng nghÖ thuËt, ®Òu hiÖn t−îng ®êi sèng ®−îc ph¶n ¸nh vµ cã trong hÇu hÕt c¸c t¸c phÈm tiÓu vÒ tÝnh chÊt cña mèi quan hÖ cña nhµ thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ H¸n ViÖt Nam. v¨n ®èi víi c¸c hiÖn t−îng ®êi sèng Êy. 2. Theo chóng t«i, v¨n häc ViÖt ThÓ lo¹i v¨n häc trong b¶n chÊt ph¶n Nam trung ®¹i cã nh÷ng t¸c phÈm tiÓu ¸nh nh÷ng khuynh h−íng ph¸t triÓn thuyÕt ch−¬ng håi viÕt b»ng ch÷ H¸n v÷ng bÒn cña v¨n häc. ThÓ lo¹i v¨n häc sau: Hoan Ch©u ký cña NguyÔn C¶nh lu«n võa míi, võa cò, võa æn ®Þnh, võa ThÞ (thuéc dßng hä NguyÔn C¶nh ë biÕn ®æi. Trong nh÷ng giai ®o¹n ph¸t ch©u Hoan cæ so¹n)1; Hoµng ViÖt long triÓn lÞch sö cña v¨n häc, cã nh÷ng thÓ h−ng chÝ do Ng« Gi¸p §Ëu biªn so¹n2; lo¹i lu«n ®¶m b¶o tÝnh h¹t nh©n æn Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ cña Ng« gia ®Þnh, ®ång thêi thu hót c¸c thÓ lo¹i v¨n ph¸i3; Nam triÒu c«ng nghiÖp diÔn kh¸c ®Ó t¹o nªn kh¶ n¨ng ph¶n ¸nh lín chÝ do NguyÔn Khoa Chiªm so¹n4; ViÖt h¬n. Lam xu©n thu do Vò Xu©n Mai so¹n, Lª ThÓ lo¹i tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ Hoan nhuËn s¾c5: T©y D−¬ng Gia T« bÝ H¸n ViÖt Nam ®−îc xem lµ mét hiÖn lôc do Ph¹m Ngé Hiªn - NguyÔn Hßa t−îng ®éc ®¸o cña v¨n häc ViÖt Nam §−êng - NguyÔn B¸ Am - TrÇn Tr×nh trung ®¹i. Ngoµi tÝnh nguyªn hîp (V¨n HiÕn so¹n6; Trïng Quang t©m sö do - Sö - TriÕt bÊt ph©n), tÝnh hßa ®ång Phan Béi Ch©u so¹n7. bót ph¸p, tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ Qua thèng kª, cã ®Õn 28 thÓ lo¹i H¸n ViÖt Nam cßn lµ mét m«i tr−êng kh¸c cã mÆt trong c¸c tiÓu thuyÕt dung chøa nhiÒu thÓ lo¹i v¨n häc kh¸c. ch−¬ng håi ch÷ H¸n ViÖt Nam ®−îc BiÓu hiÖn râ nhÊt lµ sù ch−a t¸ch b¹ch nghiªn cøu. Bao gåm: Th¬ (2 c©u, tø râ rµng gi÷a bót ph¸p v¨n ch−¬ng nghÖ tuyÖt, thÊt ng«n b¸t có), ®èi ngÉu, thuËt nghÖ thuËt vµ khoa häc lÞch sö, minh, phó, c¸o, th−, chiÕu, biÓu, phæ, sù ®an xen gi÷a v¨n xu«i vµ c¸c thÓ lo¹i v¨n bia, s¾c phong, kim s¸ch, chÕ, v¨n v¨n häc kh¸c nh− th¬, bao gåm th¬ tø NhËn bµi ngµy 04/01/2008. Söa ch÷a xong 16/6/2008. 25
  2. TÝnh chÊt hçn dung ... ch÷ H¸n ViÖt Nam, TR. 25-30 Vò Thanh H tÕ, t¸n, kh¶i, c¸o, sÊm ng÷, dô, hÞch, thuyÕt ch−¬ng håi. Ngay viÖc gäi chóng hµnh, ca dao, ng¹n ng÷, ®ång dao, ®Þa lµ thÓ lo¹i sö hay v¨n còng lµ mét vÊn chÝ, s¸ch v¨n, h¸t, sí. Tuy nhiªn, viÖc ®Ò ®ang cßn nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau, vËn dông c¸c thÓ lo¹i trong mét tiÓu chø ch−a nãi ®Õn chuyÖn chóng lµ tiÓu thuyÕt cô thÓ kh«ng ®Òu nhau. Cã t¸c thuyÕt ch−¬ng håi hay lµ ký sù lÞch sö. phÈm vËn dông ®Õn 60 bµi th¬ thÊt Xin ®¬n cö nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau cña ng«n b¸t có, cã t¸c phÈm chØ cã 2 bµi. c¸c nhµ nghiªn cøu trong viÖc nhËn TÝnh chung trong 6 t¸c phÈm, cã 150 diÖn ®Æc tr−ng thÓ lo¹i cña mét t¸c c©u ®èi ngÉu, 142 bµi th¬ hai c©u, 53 phÈm cô thÓ. Víi Hoµng Lª nhÊt thèng bµi th¬ tø tuyÖt, 70 bµi th¬ thÊt ng«n chÝ ch¼ng h¹n, t¸c gi¶ NguyÔn Léc cho b¸t có, 1 bµi th¬ ngò ng«n, minh 2 bµi, r»ng: “Kh«ng thÓ gäi Hoµng Lª nhÊt 14 bµi (hoÆc ®o¹n) phó, 2 bµi c¸o, 23 thèng chÝ lµ tiÓu thuyÕt lÞch sö ®−îc, bøc th−, 5 b¶n chiÕu, biÓu 5, 1 bµi phæ, mµ ph¶i gäi nã lµ mét t¸c phÈm ký sù 3 bµi v¨n bia, 4 s¾c phong; kim s¸ch, míi ®óng” vµ nhÊn m¹nh thªm “Qu¶ chÕ, hµnh, sí, s¸ch v¨n, ®Þa chÝ, ng¹n thËt nÕu Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ ng÷, mçi lo¹i 1 bµi; v¨n tÕ 2 bµi, t¸n 2 kh«ng ph¶i lµ mét ký sù lÊy viÖc ghi bµi, kh¶i 4 bµi, 2 tê c¸o thÞ, 2 c©u sÊm chÐp mét c¸ch trung thùc, chÝnh x¸c c¸c ng÷, 2 tê dô, hÞch 3 bµi, ca dao 2 bµi, sù kiÖn, con ng−êi vµ n¨m th¸ng lµm ®ång dao 2 bµi, h¸t 5 bµi. träng t©m, mµ lµ mét tiÓu thuyÕt, cho ViÖc xuÊt hiÖn ®an xen c¸c thÓ lo¹i dï lµ tiÓu thuyÕt lÞch sö ®i n÷a, th× ch¾c nhá (v¨n häc nghÖ thuËt vµ v¨n häc ch¾n víi nhiÒu ng−êi viÕt vµ viÕt ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau nh− thÕ chøc n¨ng) trong tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi khã cã thÓ nhÊt qu¸n ®−îc”[3, 240-241]. lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Ó ph©n TrÇn §×nh Sö cho r»ng: “V¨n häc ViÖt biÖt gi÷a mét bªn lµ t¸c phÈm lÞch sö vµ Nam trung ®¹i cã ba bé tiÓu thuyÕt mét bªn lµ t¸c phÈm v¨n häc. VËn dông ch−¬ng håi, viÕt b»ng ch÷ H¸n. §ã lµ bé hîp lý c¸c thÓ lo¹i kh¸c trong mét thÓ Nam triÒu c«ng nghiÖp diÔn chÝ, cßn gäi lo¹i lín nh− tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi thÓ lµ ViÖt Nam khai quèc chÝ truyÖn gåm 8 hiÖn môc ®Ých cña c¸c t¸c gi¶ lµ viÕt quyÓn do NguyÔn Khoa Chiªm, t−íc v¨n chø kh«ng ph¶i chÐp sö. VÒ ph−¬ng B¶ng trung hÇu so¹n vµo n¨m 22 ®êi diÖn v¨n b¶n, cã thÓ coi ®©y lµ dÊu hiÖu chóa Minh V−¬ng 1719 ë ®µng Trong. cña hiÖn t−îng liªn v¨n b¶n. ViÖc ®Æt T©y D−¬ng Gia T« bÝ lôc gåm 9 quyÓn hai c©u ®èi ngÉu ë ®Çu c¸c håi ®Ó kh¸i do t¸c gi¶ Ph¹m Ngé Hiªn, NguyÔn Hßa qu¸t néi dung vµ hai c©u th¬ cã ý ®¸nh §−êng, NguyÔn B¸ Am, TrÇn Tr×nh gi¸, b×nh luËn ë cuèi håi ®· t¨ng thªm HiÕn so¹n vµ Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ tÝnh hÊp dÉn cña sù kiÖn ®−îc ph¶n cña Ng« Gia v¨n ph¸i”[9, 300]. Trong ¸nh. ChÝnh ®iÒu nµy t¹o nªn mét nÐt c«ng tr×nh Tæng tËp tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n ®Æc tr−ng cña thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt ViÖt Nam, t¸c gi¶ TrÇn NghÜa ®· tuyÓn ch−¬ng håi nãi chung vµ tiÓu thuyÕt chän ®−îc 37 t¸c phÈm, trong ®ã cã ch−¬ng håi ch÷ H¸n ViÖt Nam nãi Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ. Trong c©u më riªng. ®Çu cho bµi viÕt TÝnh c¸ch ®iÓn h×nh 3. BiÓu hiÖn thø hai cña tÝnh chÊt trong “Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ”, nhµ nghiªn cøu §ç §øc Dôc ®· kh¼ng ®Þnh: hçn dung thÓ lo¹i chÝnh lµ sù giao thoa “Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ lµ mét cuèn gi÷a mét ký sù lÞch sö víi mét tiÓu 26
  3. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3B-2008 tr−êng §¹i häc Vinh tiÓu thuyÕt lÞch sö hiÖn thùc chñ nghÜa tæng tËp tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n ViÖt Nam, vÏ lªn mét c¸ch ch©n thùc vµ sinh ®éng t¸c gi¶ TrÇn NghÜa ®· kh¼ng ®Þnh ®Æc bøc tranh x· héi - chÝnh trÞ réng lín tr−ng thÓ lo¹i cña t¸c phÈm nµy. TrÇn thêi Lª m¹t…”[1, 57]. Trong t¸c phÈm NghÜa cho r»ng: “VÒ ph−¬ng diÖn nghÖ §Æc ®iÓm v¨n häc ViÖt Nam trung ®¹i thuËt, cã thÓ chia tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n nh÷ng vÊn ®Ò v¨n xu«i tù sù, NguyÔn ViÖt Nam ra thµnh hai nhãm: nhãm lÊy §¨ng Na cho r»ng: “Cã thÓ nãi Hoµng viÖc t¶ thùc lµm chÝnh, gåm tiÓu thuyÕt lÞch sö, tiÓu thuyÕt bót ký, du ký; vµ Lª nhÊt thèng chÝ lµ tiÓu thuyÕt ®Çu nhãm lÊy viÖc h− cÊu lµm chÝnh, gåm tiªn ph¸ bá lèi kÓ chuyÖn theo tr×nh tù tiÓu thuyÕt truyÒn kú, tiÓu thuyÕt chÝ thêi gian”[4, 90]. Nhµ nghiªn cøu B. L. qu¸i, tiÓu thuyÕt c«ng ¸n, tiÓu thuyÕt Riptin ®· ®−a ra mét thuËt ng÷ kh¸c: “Nh− chóng t«i nghÜ, cã lÏ hîp h¬n c¶ lµ diÔm t×nh”[5, 37]. Vµ “ë Hoµng Lª nhÊt dïng thuËt ng÷ tiÓu thuyÕt - biªn niªn thèng chÝ, c¸c t¸c gi¶ ®· biÕt kÕt hîp sö ®Ó gi¶i thÝch b¶n chÊt thÓ lo¹i cña “sö” víi “v¨n” mét c¸ch hîp lý, lµm cho t¸c phÈm nµy”[8, 40] vµ trong c«ng t¸c phÈm tuy thùc mµ h−, tuy h− mµ tr×nh nghiªn cøu cña m×nh, Riptin gäi thùc, nhê vËy ®· ®¹t tíi ®Ønh cao rùc rì, Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ lµ tiÓu thuyÕt. cã thÓ s¸nh ngang c¸c bé tiÓu thuyÕt Ph¶i ch¨ng nªn theo ý kiÕn cña t¸c gi¶ lÞch sö −u tó cña c¸c n−íc trong cïng §Æng Thanh Lª: “Cã lÏ nªn trë vÒ víi khu vùc”[5, 37]. Hoan Ch©u ký l¹i lµ sù quan niÖm cña ng−êi x−a vÒ thÓ lo¹i, vÒ kÕt hîp gi÷a mét néi dung cña mét cuèn tÝnh chÊt thÓ lo¹i. CÇn tr¸nh c¸ch lµm: gia ph¶ víi h×nh thøc t¸c phÈm tiÓu lÊy tÝnh chÊt cña thÓ lo¹i ngµy nay “®o thuyÕt ch−¬ng håi. TÝnh chÊt liÖt truyÖn ®¹c” t¸c phÈm ng−êi x−a”[2, 12]. Cßn cña t¸c phÈm nµy thÓ hiÖn mét c¸ch theo ý kiÕn cña TrÇn Nho Th×n: “Nh÷ng ®Ëm ®Æc trong t¸c phÈm khi t¸c gi¶ cña ý kiÕn kh¸c nhau cña mét sè nhµ nã say s−a ®Ò cao c«ng tÝch cña c¸c nghiªn cøu vÒ b¶n chÊt thÓ lo¹i cña nh©n vËt thuéc hä NguyÔn ë ®Êt Ch©u Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ lµ mét vÝ dô vÒ Hoan cæ b»ng “nh÷ng ®o¹n liÖt kª ®Çy sù kh«ng thÝch hîp cña h−íng tiÕp cËn ®ñ tªn tuæi tõng chi ph¸i trong dßng téc hiÖn ®¹i ho¸. Ng−êi th× b¶o ®©y lµ “tiÓu vµ nh÷ng ®o¹n kÓ “cã ®Çu cã ®u«i” vÒ thuyÕt ch−¬ng håi”, ng−êi th× cho ®©y lµ thÕ thø t«ng ph¸i”. Môc ®Ých c¸c t¸c gi¶ “truyÖn sö”, ng−êi th× nãi ®ã lµ "ký sù hä NguyÔn lµ muèn chÐp vÒ mét gia téc lÞch sö" vµ cã lÏ kh«ng cã ý kiÕn nµo cã cã “t¸m ®êi nh©n nghÜa, bèn líp trung c¬ héi giµnh −u thÕ bëi lÏ ®¬n gi¶n ®©y cÇn” lµ nh÷ng ng−êi “®· tõng lµm r¹ng lµ "chÝ" nh− chÝnh ng−êi x−a gäi, mét rì «ng cha, t¹o phóc cho con ch¸u”[6, thÓ lo¹i v¨n xu«i cã tÝnh nguyªn hîp 10]. cña thêi trung ®¹i cÇn ®−îc kh¶o s¸t SÏ lµ cùc ®oan nÕu cø nhÊt nhÊt trong tÝnh hÖ thèng cña nã lµ thÓ “chÝ”. kh¼ng ®Þnh ®Æc tr−ng thÓ lo¹i cña mét Vµ thÓ “chÝ”còng nh− c¸c kh¸i niÖm t¸c phÈm v¨n häc cæ khi b¶n th©n “truyÖn”, “sö”, “thi”, “phó”, “truyÒn chóng mang tÝnh hçn dung thÓ lo¹i. kú”,... l¹i lµ nh÷ng kh¸i niÖm vïng cña H¬n n÷a, gäi chóng lµ thÓ lo¹i g× còng v¨n häc trung ®¹i rÊt khã lång ghÐp vµo lµ do c¸ch nh×n nhËn cña tõng ng−êi vµ ba lo¹i h×nh “tù sù”, “tr÷ t×nh”, “kÞch” tïy thuéc vµo ®iÓm nh×n cña ng−êi cña ph−¬ng T©y”[10, 20]. Víi viÖc chän nghiªn cøu khi ®øng trªn quan ®iÓm Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ ®Ó ®−a vµo “trung ®¹i” hay hiÖn ®¹i. 27
  4. TÝnh chÊt hçn dung ... ch÷ H¸n ViÖt Nam, TR. 25-30 Vò Thanh H 4. ThÓ lo¹i tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi TÇn, con thø hai cña Th−îng V−¬ng…”[7, 106], “L¹i nãi NguyÔn V¨n ch÷ H¸n ViÖt Nam ®−îc xem lµ cã Nh¹c ng−êi Êp T©y S¬n huyÖn Phï Li nhiÒu trang liÖt truyÖn vÒ c¸c nh©n vËt phñ Quy Nh¬n…:[7, 111], “BÊy giê viªn næi tiÕng trong lÞch sö d©n téc. §©y §éi tr−ëng qu©n hÇu vµo b¸o cã ng−êi còng chÝnh sù pha trén thÓ lo¹i liÖt nghÜa d©n lµ Phan V¨n TriÖu xin vµo truyÖn vµo nh÷ng t¸c phÈm tiÓu thuyÕt. yÕt kiÕn. TriÖu ng−êi Êp B¶o An trÊn BiÓu hiÖn dÔ nhËn thÊy chÝnh lµ viÖc VÜnh Long…”[7, 181], “L¹i nãi TrÇn c¸c t¸c gi¶ vÉn dõng l¹i ®Ó giíi thiÖu vÒ Thiªm B×nh nguyªn lµ ch¸u cña TrÇn nh©n vËt m×nh ®ang kÓ, nh»m gióp Th¸nh T«ng, con cña Thiªm Minh…”[7, ng−êi ®äc dÔ dµng h×nh dung vÒ nh©n 376], “L¹i nãi Gi¶n §Þnh nguyªn lµ con vËt, tiÖn theo dâi diÔn biÕn cña c©u TrÇn NghÖ T«ng; Quý Kho¸ng lµ ch¸u chuyÖn. KiÓu nh− “L¹i nãi vÒ b¶y viªn cña Gi¶n §Þnh…"[7, 474], “L¹i nãi kÎ phô chÝnh nµy. Khang QuËn c«ng… vÐn mµn sôp l¹y Lª Lîi chÝnh lµ Hoµng QuËn c«ng… Tø Xuyªn NguyÔn Tr·i, ng−êi NhÞ Khª, huyÖn hÇu…”[6, 538] hoÆc “Mäi ng−êi ®Òu reo Th−îng Phóc…”[7, 537]. v. v... mõng h−ëng øng,vµ cïng nh×n vÒ phÝa Nh÷ng t¸c phÈm nh− Hoan Ch©u kÎ míi nãi, th× ra ®ã lµ viªn BiÖn l¹i cña ký, ViÖt Lam xu©n thu, Hoµng Lª nhÊt ®éi TiÖp b¶o tªn lµ B»ng Vò. G· B»ng thèng chÝ... chÝnh lµ nh÷ng “liÖt truyÖn” Vò nµy lµ ng−êi huyÖn…”[6, 542], hoÆc vÒ nh÷ng ng−êi tiªu biÓu cña dßng hä. nh− “NguyÔn Kh¶n ng−êi lµng Tiªn NÕu Hoan Ch©u ký lµ trang liÖt truyÖn §iÒn…”[6, 554], “ë Êp T©y S¬n cã ng−êi vÒ nh÷ng ng−êi thuéc dßng hä NguyÔn hä NguyÔn tªn lµ V¨n Nh¹c, tæ tiªn C¶nh ë Ch©u Hoan, giai ®o¹n anh em nguyªn lµ ng−êi NghÖ An…”[6, 573], nhµ Lª Lîi tiÕn hµnh cuéc kh¸ng chiÕn “An TÜnh hÇu cã con tªn lµ NguyÔn chèng qu©n Minh th× ViÖt Lam xu©n Hoµng, b¶n tÝnh th«ng minh mÉn thu chÝnh l¹i lµ liÖt truyÖn vÒ ng−êi anh tiÖp…”[6, 152], “L¹i nãi n¨m Êy, Thanh §« v−¬ng TrÞnh Tr¸ng xuèng lÖnh më hïng Lª lîi vµ nghÜa qu©n Lam S¬n. khoa thi chän häc trß. BÊy giê cã ng−êi Trong khi ®ã, Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ häc trß quª ë x· Hoa Trai, huyÖn Ngäc lµ liÖt truyÖn vÒ c¸c ®êi chóa TrÞnh, c¸c S¬n, phñ TÜnh Gia lµ §µo Duy Tõ, tªn ®êi vua cuèi cïng cña nhµ Lª, vÒ vÞ anh hiÖu lµ…”[6, 221], “L¹i nãi... Tèng thÞ hïng ¸o v¶i Quang Trung. Nh− trªn ®· nguyªn lµ con g¸i cña cai c¬ MËu LÔ nãi, ®Êy lµ mét c¸ch nhËn thøc kh¸c vÒ hÇu sinh ®−îc ba con trai…”[6, 262], lÞch sö, vÒ nh÷ng nh©n vËt lÞch sö. “L¹i nãi bÊy giê ë B¾c triÒu cã viªn cùu Kh«ng chØ lµ sù ®Ò cao dßng dâi chÝnh thÇn lµ L¹i bé th−îng th− T¶ ®« ®èc thèng theo mét quan niÖm cè h÷u cña Tr¹c quËn c«ng, ng−êi x· Thæ S¬n, Nho gi¸o mµ chÝnh lµ v× c¸c t¸c gi¶ tiÓu huyÖn An L·o xø H¶i D−¬ng…”[6, 361], thuyÕt ch−¬ng håi muèn dïng mét lèi “L¹i nãi ®Õn n¨m Thèng Nguyªn (1522- kÓ kh¸c víi “chÝnh sö” ®Ó ®em ®Õn cho 1527) cã M¹c §¨ng Dung ng−êi lµng Cæ ng−êi ®äc nh÷ng c©u chuyÖn vÒ nh÷ng TÕ næi lªn c−íp ng«i…”[6, 21], “Ng−êi nh©n vËt quan träng cña lÞch sö n−íc con trai c¶ lµ C¶nh QuÕ (mÑ hä Ph¹m, Nam. Mét trong nh÷ng thµnh c«ng cña con g¸i cña Lai quËn c«ng) lÊy TrÞnh tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ H¸n ViÖt ThÞ Ngäc Loan, con g¸i...”[6, 133], “HiÒn Nam lµ ®· kh¾c häa ®−îc nh÷ng h×nh V−¬ng (chóa HiÒn), tªn hóy lµ Phóc t−îng c¸c anh hïng d©n téc nh− Lª Lîi 28
  5. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3B-2008 tr−êng §¹i häc Vinh (ViÖt Lam xu©n thu), Quang Trung Trong m«i tr−êng v¨n häc trung ®¹i, tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi ch÷ H¸n (Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ), TrÇn Quý ViÖt Nam th−êng ch−a t¸ch b¹ch ®Ó Kho¸ng (Trïng Quang t©m sö)...; h×nh ®¶m tr¸ch nh÷ng nhiÖm vô riªng biÖt t−îng c¸c v¨n thÇn, vâ t−íng nh− Lª nh− trong v¨n häc sau nµy. §Êy chÝnh ThiÖn, NguyÔn Tr·i (ViÖt Lam xu©n lµ chç phøc t¹p vµ khã kh¨n cho ng−êi thu), NguyÔn H÷u DËt, §µo Duy Tõ, nghiªn cøu v¨n häc trung ®¹i. Nh−ng NguyÔn H÷u TiÕn (Nam triÒu c«ng nÕu nghiªn cøu tiÓu thuyÕt ch−¬ng håi nghiÖp diÔn chÝ), Ng« V¨n Së, Ng« Th× ch÷ H¸n ViÖt Nam trªn quan ®iÓm cña NhËm (Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ), Vâ “v¨n häc vïng” trong “tÝnh hçn dung T¸nh, TrÇn Quang DiÖu, Vâ V¨n Dòng, thÓ lo¹i” mét c¸ch sinh ®éng, chóng ta Bïi ThÞ Xu©n (Hoµng ViÖt long h−ng sÏ tr¸nh ®−îc nh÷ng nhËn ®Þnh ¸p ®Æt, chÝ)..., kÓ c¶ h×nh t−îng c¸c nh©n vËt khiªn c−ìng. Hy väng chóng ta sÏ trë ph¶n diÖn nh− Hå Quý Ly, Tr−¬ng Phô l¹i vÊn ®Ò nµy trong mét dÞp kh¸c, ngâ (ViÖt Lam xu©n thu), NguyÔn H÷u hÇu t×m hiÓu s©u h¬n nh÷ng gi¸ trÞ cßn ChØnh, T«n SÜ NghÞ (Hoµng Lª nhÊt Èn chøa trong lo¹i h×nh v¨n häc nµy. thèng chÝ) v.v... Chó thÝch: (1) TrÇn NghÜa (Chñ biªn), Tæng tËp tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n ViÖt Nam, (tËp III), NXB ThÕ giíi, Hµ Néi, 1997. (2) TrÇn NghÜa (Chñ biªn), Tæng tËp tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n ViÖt Nam, (tËp IV), NXB ThÕ giíi, Hµ Néi, 1997. (3), (4) TrÇn NghÜa (Chñ biªn), Tæng tËp tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n ViÖt Nam, (tËp III), NXB ThÕ giíi, Hµ Néi, 1997. (5) TrÇn NghÜa (Chñ biªn), Tæng tËp tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n ViÖt Nam (tËp IV), NXB ThÕ giíi, Hµ Néi, 1997. (6) T©y D−¬ng Gia T« bÝ lôc, NXB Khoa häc X· héi, Hµ Néi, 1981. (7) Tr−¬ng Th©u, Phan Béi Ch©u toµn tËp (tËp 4), NXB ThuËn Ho¸ - Trung t©m V¨n ho¸ ng«n ng÷ §«ng T©y, 2001. T i liÖu tham kh¶o [1] §ç §øc Dôc, TÝnh c¸ch ®iÓn h×nh trong “Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ”, T¹p chÝ V¨n häc, sè 9, 1968. [2] §Æng Thanh Lª, Nghiªn cøu v¨n häc cæ trung ®¹i ViÖt Nam trong mèi quan hÖ khu vùc, T¹p chÝ V¨n häc, sè 1, 1992. [3] NguyÔn Léc, V¨n häc ViÖt Nam (Nöa cuèi thÕ kû XVIII - hÕt thÕ kû XIX), (T¸i b¶n) NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2001. [4] NguyÔn §¨ng Na, §Æc ®iÓm v¨n häc ViÖt Nam trung ®¹i, nh÷ng vÊn ®Ò v¨n xu«i tù sù, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2002. [5] TrÇn NghÜa (Chñ biªn), Tæng tËp tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n ViÖt Nam, tËp 1, NXB ThÕ giíi, Hµ Néi, 1997. 29
  6. TÝnh chÊt hçn dung ... ch÷ H¸n ViÖt Nam, TR. 25-30 Vò Thanh H [6] TrÇn NghÜa (Chñ biªn), Tæng tËp tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n ViÖt Nam, tËp 3, NXB ThÕ giíi, Hµ Néi, 1997. [7] TrÇn NghÜa (Chñ biªn), Tæng tËp tiÓu thuyÕt ch÷ H¸n ViÖt Nam, tËp 4, NXB ThÕ giíi, Hµ Néi, 1997. [8] B. L. Riptin, “Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ” vµ truyÒn thèng cña tiÓu thuyÕt ViÔn §«ng (Chu Nga dÞch), T¹p chÝ V¨n häc, sè 2, 1984. [9] TrÇn §×nh Sö, Thi ph¸p v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam, NXB §¹i häc Quèc gia, Hµ Néi, 2005. [10] TrÇn Nho Th×n, V¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam d−íi gãc nh×n v¨n ho¸, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2003. Summary The mixed genre characteristics of chapter novel in vietnamese - chinese This writing studies “Mixed genre characteristics of chapter novel in Vietnamese - Chinese”. This is a phenomenon of a huge genre, containing other several small genres, trace of unclear-cut into other literature genres to under-take peculiar functions of each genre. (a) Tr−êng THPT §«ng S¬n I, Thanh Hãa. 30
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2