intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Quyền của người khuyết tật trong văn kiện quốc tế về quyền con người "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

156
lượt xem
38
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quyền của người khuyết tật trong văn kiện quốc tế về quyền con người

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Quyền của người khuyết tật trong văn kiện quốc tế về quyền con người "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi ThS. NguyÔn ThÞ B¸o * cũng chưa dành các quy nh riêng v 1. Quy n c a ngư i khuy t t t trong quy n c a ngư i khuy t t t. các công ư c qu c t v quy n con ngư i Công ư c v quy n dân s , chính tr ti p M i ngư i sinh ra u bình ng v t c kh ng nh chu n m c ã ư c nêu trong ph m giá và các quy n, không có b t kì s Tuyên ngôn th gi i v nhân quy n là: M i phân bi t i x nào v ch ng t c, màu da, ngư i u có quy n bình ng trong vi c gi i tính, ngôn ng , tôn giáo, chính ki n hư ng th t t c các quy n con ngư i, không ho c quan i m, ngu n g c dân t c, các phân bi t i x "dư i b t kì hình th c nào" tình tr ng khác. Vi c th a nh n ph m giá ( i u 26). L i nói u c a Công ư c qu c t v n có và các quy n bình ng b t di b t v quy n kinh t , xã h i và văn hoá năm d ch c a t t c các thành viên trong gia ình 1966 cũng kh ng nh: "Vi c công nh n nhân lo i là n n t ng c a t do, công b ng ph m giá v n có và nh ng quy n bình ng, và hoà bình trên th gi i.(1) ây là nh ng b t di b t d ch c a m i thành viên trong chu n m c, m c tiêu chung v quy n con c ng ng nhân lo i là n n t ng c a t do, ngư i ã ư c nêu trong Tuyên ngôn th công lí và hoà bình trên th gi i". gi i v nhân quy n năm 1948. M c dù Ch n khi Công ư c qu c t v xoá b không ph i là văn ki n có tính ràng bu c m i hình th c phân bi t i x v i ph n ra pháp lí nhưng các chu n m c v nhân i, quy n c a ngư i khuy t t t m i ư c quy n c p trong Tuyên ngôn ã ư c c p trên lĩnh v c b o m quy n ư c hư ng nhân lo i th a nh n và coi Tuyên ngôn b o hi m xã h i c a ph n khuy t t t. i u cùng v i Công ư c qu c t v quy n dân 11 Công ư c quy nh: "Quy n ư c hư ng s , chính tr năm 1966, Công ư c qu c t b o hi m xã h i, c bi t trong các trư ng v quy n kinh t , xã h i và văn hoá năm h p hưu trí, th t nghi p, au m, khuy t 1966 là “B lu t nhân quy n qu c t ”. t t..". Theo quy nh này có th th y ph n Tuy chưa c p c th v quy n c a khuy t t t ư c th a nh n là nhóm y u th ngư i khuy t t t nhưng các chu n m c trong xã h i c n ư c b o hi m xã h i. nhân quy n ư c nêu trong Tuyên ngôn là Tr em khuy t t t là i tư ng ư c c giá tr , chu n m c chung cho m i ngư i, bi t quan tâm. Vi c chăm sóc, b o v tr em trong ó có ngư i khuy t t t. Cũng như Tuyên ngôn, hai công ư c v quy n dân s , * Vi n nghiên c u quy n con ngư i chính tr ; quy n kinh t , xã h i và văn hoá H c vi n chính tr - hành chính qu c gia H Chí Minh t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 3
  2. nghiªn cøu - trao ®æi ã ư c i u 23 Công ư c qu c t v quy n khuy t t t theo b n nguyên t c cơ b n là: tr em (CRC) quy nh v trách nhi m c a - Các qu c gia ph i công nh n và th c các qu c gia thành viên ph i công nh n tr hi n t t c các quy n ghi nh n trong Công em khuy t t t có quy n ư c hư ng cu c ư c cho tr em mà không có b t kì s phân s ng tr n v n và y trong nh ng i u bi t i x nào ( i u 2 CRC); ki n m b o ph m giá, thúc y kh năng - Quy n l i t t nh t cho tr là m i quan t l c và t o i u ki n d dàng cho tr em tâm hàng u trong m i hành ng liên quan tham gia tích c c vào c ng ng; ph i t i tr em ( i u 3 CRC); khuy n khích và m b o dành cho tr em - Quy n ư c s ng và phát tri n ( i u 6 CRC); khuy t t t và cho nh ng ngư i có trách - Quy n ư c tôn tr ng ý ki n trong m i nhi m chăm sóc tr s giúp mà h yêu vn nh hư ng hay liên quan ( i u 12 CRC). c u nhưng ph i thích h p v i i u ki n c a Như v y, Công ư c CRC ã quy nh tr tr em ó và phù h p v i hoàn c nh c a cha em khuy t t t có quy n ư c tôn tr ng, m hay nh ng ngư i khác chăm sóc tr em không b phân bi t i x , ư c s ng y ó; ph i thúc y s h p tác qu c t trong trong nh ng i u ki n m b o ph m giá, vi c trao i thông tin thích h p trên lĩnh thúc y s t l c và t o i u ki n cho các v c phòng b nh, ch a tr v y t , tâm lí, em tham gia, hoà nh p và phát tri n. ch c năng cho tr khuy t t t, bao g m vi c Sau khi CRC ư c kí k t, Liên h p qu c ph bi n và ti p c n các thông tin liên quan ã t ch c to àm chuyên v quy n c a n phương pháp giáo d c, ph c h i ch c tr em khuy t t t vào ngày 06/10/1987 năng và các d ch v d y ngh nh m t o i u th o lu n r ng rãi v v n này, t p trung ki n cho các qu c gia thành viên nâng cao vào ba nhóm quy n cơ b n nh t c a tr em kh năng, kĩ năng m r ng kinh nghi m khuy t t t là: Quy n ư c s ng, quy n tham c a h trong nh ng lĩnh v c này. gia và quy n phát tri n. Các quy nh trên trong Công ư c CRC thúc y vi c tôn tr ng và b o m v quy n c a tr em khuy t t t cho th y ã các quy n con ngư i, trong ó có quy n c a có bư c phát tri n m i trong pháp lu t qu c ngư i khuy t t t, năm 1993 Liên h p qu c t v ch nh quy n c a ngư i khuy t t t. ã t ch c H i ngh th gi i v quy n con Quy n c a tr em khuy t t t cũng ã ngư i thông qua Tuyên b Viên và chương ưc c p trong m t s văn b n qu c t trình hành ng. H i ngh ã xác nh: Các trư c ây nhưng CRC là văn b n qu c t u quy n con ngư i và t do cơ b n mang tính tiên c p khá toàn di n và pháp i n hoá ph c p cho t t c m i ngư i và do ó, cho các quy n tr em nói chung, quy n c a tr c nh ng ngư i khuy t t t. M i ngư i sinh em khuy t t t nói riêng. Công ư c CRC ra u bình ng và u có quy n s ng và ánh d u m c son trong l ch s quy n con hư ng phúc l i, quy n ư c giáo d c và có ngư i c a nhân lo i khi xác l p b ng các quy vi c làm, quy n s ng m t cách c l p và ph m pháp lu t qu c t v quy n c a tr em ư c tham gia tích c c vào m i m t c a i 4 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007
  3. nghiªn cøu - trao ®æi s ng xã h i. B t kì s phân bi t tr c ti p có ngư i khuy t t t. ho c phân bi t i x tiêu c c i v i ngư i Th hai, Công ư c th a nh n t m quan khuy t t t u vi ph m các quy n c a ngư i tr ng c a vi c h p tác qu c t trong h tr ó... Ngư i khuy t t t có quy n có vai trò các qu c gia c i thi n i u ki n s ng c a m i nơi. Ngư i khuy t t t c n ư c m b o ngư i khuy t t t cũng như t m quan tr ng có cơ h i ng u thông qua vi c xoá b t t c a vi c ngư i khuy t t t ư c tham gia tích c các tr ng i, nh ki n c a xã h i v i h c c vào quá trình xây d ng chính sách, pháp v m t th ch t, tài chính, xã h i ho c tâm lí lu t liên quan tr c ti p n h ; c a vi c ti p mà ã lo i tr ho c h n ch s tham gia c n và hư ng th các quy n v kinh t , xã hoàn toàn c a h vào i s ng xã h i.(2) h i và văn hóa c a ngư i khuy t t t và trách Có th th y r ng các văn ki n trên ã nhi m c a nhà nư c, xã h i gia ình trong kh ng nh ngư i khuy t t t có các quy n cơ vi c tôn tr ng, b o v , h tr ngư i khuy t b n như m i thành viên bình thư ng trong t t hư ng th quy n. xã h i. Tuy nhiên, ó chưa ph i là nh ng Th ba, Công ư c kh ng nh ngư i quy nh trong m t công ư c riêng v quy n khuy t t t có quy n ti p c n; quy n ư c c a ngư i khuy t t t. Ch n khi Công ư c s ng; quy n ư c b o v trong nh ng tình qu c t v quy n c a ngư i khuy t t t ư c hu ng r i ro và th m ho nhân o; quy n thông qua m i là văn ki n pháp lí qu c t bình ng trư c pháp lu t; quy n ti p c n tư riêng v vi c tôn tr ng và b o m quy n pháp; quy n t do và an ninh cá nhân; quy n c a ngư i khuy t t t trên th gi i. không b tra t n, phân bi t i x hay tr ng Sau 5 năm so n th o, tr i qua tám kì h p tr h nh c tàn t và phi nhân tính ho c tàn c a U ban so n th o, ngày 13/12/2006 Công b o khác; quy n không b bóc l t, b b o l c ư c qu c t v quy n c a ngư i khuy t t t hay l m d ng; quy n ư c b o v s toàn ã ư c i h i ng Liên h p qu c nh t trí v n thân th v.v.. thông qua và tr thành công ư c qu c t u Công ư c là văn ki n qu c t mang tính (3) tiên v quy n c a ngư i khuy t t t. ràng bu c pháp lí cao, ghi nh n các chu n Công ư c qu c t v quy n c a ngư i m c qu c t , bu c các qu c gia thành viên khuy t t t bao g m: L i nói u và 50 i u ph i thi hành, t o cơ s pháp lí tôn tr ng, v i nh ng n i dung cơ b n sau: b o v , m b o cho ngư i khuy t t t ti p Th nh t, tái kh ng nh nh ng nguyên c n và hư ng th quy n. t c cơ b n v quy n con ngư i ã ư c ghi S ra i c a Công ư c qu c t v quy n nh n trong các văn ki n qu c t v quy n c a ngư i khuy t t t ánh d u bư c quan con ngư i. Các nguyên t c ó th a nh n tr ng trong l ch s nhân quy n c a nhân lo i. ph m giá, các quy n bình ng, quy n B i vì, nó là công ư c nhân quy n u tiên không b phân bi t i x , tính ph bi n, ư c ra i vào th k XXI dành riêng cho th ng nh t và ph thu c l n nhau c a các nhóm nh ng ngư i y u th nh t trong xã h i quy n t do cơ b n c a con ngư i trong ó ó là ngư i khuy t t t. t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 5
  4. nghiªn cøu - trao ®æi nh ng ngư i bình thư ng khác trên các lĩnh 2. Quy n c a ngư i khuy t t t trong v c dân s , chính tr , kinh t xã h i và văn các văn ki n qu c t không ràng bu c hoá, tr m t s quy n theo lu t nh i v i pháp lí Ngoài các công ư c qu c t , quy n c a ngư i b tâm th n n ng. ngư i khuy t t t còn ư c ghi nh n trong M c tiêu c a Tuyên ngôn là công b s các tuyên ngôn qu c t không ràng bu c c n thi t ph i tôn tr ng, giúp ,bov pháp lí khác. quy n c a ngư i b khuy t t t v tâm th n. Liên h p qu c ã phê chu n hai b n Tuyên ngôn v quy n c a ngư i khuy t tuyên ngôn và hai văn ki n khác v quy n t t năm 1975 nh c l i các nguyên t c cơ b n c a ngư i khuy t t t, ó là: v quy n con ngư i ã ư c ghi nh n trong - Tuyên ngôn v quy n c a ngư i khuy t các văn ki n qu c t v quy n con ngư i; t t v tâm th n năm 1971; kêu g i các ho t ng qu c gia và qu c t - Tuyên ngôn v quy n c a ngư i khuy t nh m b o m s d ng Tuyên ngôn làm cơ t t năm 1975; s và khuôn kh cho vi c b o v các quy n - Nguyên t c v b o v ngư i m c b nh con ngư i c a ngư i khuy t t t. Tuyên ngôn tâm th n và nâng cao ch t lư ng chăm sóc ã ưa ra thu t ng "khuy t t t" có nghĩa là s c kho tâm th n năm 1991; nh ng ngư i không có kh năng t mb o - Các quy t c tiêu chu n v bình ng hóa cho b n thân, toàn b hay t ng ph n nh ng các cơ h i cho ngư i khuy t t t năm 1993. c n thi t c a m t cá nhân bình thư ng hay ây là nh ng văn ki n ư c coi là "có ý c a cu c s ng xã h i do thi u h t (b m sinh hay không b m sinh) kh năng v th ch t nghĩa c c kì quan tr ng trong vi c nâng cao hay tâm th n c a h . Theo Tuyên ngôn, quy n c a ngư i khuy t t t nhưng l i không ngư i khuy t t t ư c hư ng các quy n m t ưa ra ràng bu c pháp lí cho các qu c gia. cách bình ng, không b phân bi t i x vì Cũng như trong các lĩnh v c khác c a lu t b t c lí do nào, trong b t kì hoàn c nh nào nhân quy n qu c t , các b n tuyên ngôn trên lĩnh v c dân s , chính tr , kinh t , xã h i ư c coi là bư c u tiên ti n t i phát và văn hoá, ngo i tr m t s quy n i v i tri n thành m t i u ư c có quy nh ràng bu c pháp lí".(4) ngư i b tâm th n n ng ã ư c nêu trong Tuyên ngôn v quy n c a ngư i khuy t Tuyên ngôn v quy n c a ngư i b khuy t t t v tâm th n năm 1971, công b v quy n t t v tâm th n năm 1971. c a ngư i b khuy t t t v tâm th n, kêu g i Nguyên t c v b o v ngư i m c b nh các qu c gia và c ng ng qu c t b o m tâm th n và nâng cao ch t lư ng chăm sóc r ng Tuyên ngôn s ư c s d ng làm cơ s s c kho tâm th n năm 1991 ưa ra 25 và khuôn kh cho vi c b o v nh ng quy n nguyên t c cơ b n ư c áp d ng mà không c a ngư i khuy t t t v tâm th n. Tuyên có b t c s phân bi t i x nào nh m b o ngôn kh ng nh, ngư i khuy t t t v tâm v và chăm sóc s c kho t t nh t trong i u th n có các quy n m c t i a có th như ki n có th cho ngư i b m c b nh tâm th n, 6 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007
  5. nghiªn cøu - trao ®æi ó là nguyên t c v nh ng quy n t do ch Quy t c quy nh trách nhi m c a các y u và các quy n cơ b n; b o v nh ng qu c gia trong vi c t o i u ki n th c hi n ngư i chưa thành niên; hoà nh p i s ng s tham gia bình ng và y c a ngư i trong c ng ng; tiêu chu n xác nh tâm khuy t t p. th n; vi c ki m tra y t xác nh tâm th n; Ngoài 4 văn b n trên, còn có các văn b n gi bí m t i tư; vai trò c a c ng ng và c a T ch c lao ng qu c t (ILO) v môi trư ng văn hoá; tiêu chu n chăm sóc; quy n lao ng, vi c làm c a ngư i khuy t i u tr ; thu c men; t nguy n i u tr ; ư c t t như Công ư c s 159 v ph c h i ngh thông tin; ti p c n và hư ng th quy n trong nghi p và vi c làm cho ngư i tàn t t. cơ s tâm th n; ngu n l c, nguyên t c ti p Công ư c s 159 c a ILO t p trung quy nh n b nh nhân c a các cơ s tâm th n; h i nh v quy n ư c ph c h i ch c năng ng giám nh; th t c b o v ; b o v ngh nghi p, hư ng nghi p, ào t o ngh và quy n c a ngư i b nh ph m t i hình s ; vi c làm cho ngư i khuy t t t; trách nhi m khi u n i; giám sát v kh c ph c sai sót; các c a các qu c gia thành viên trong vi c tôn bi n pháp thi hành; ph m vi áp d ng các tr ng và b o m th c hi n các quy n lao nguyên t c; b o lưu các quy n hi n có. ng vi c làm c a ngư i khuy t t t. Các quy t c tiêu chu n v bình ng hóa Ngoài ra, còn có các văn ki n khác liên các cơ h i cho ngư i khuy t t t ư c i h i quan n quy n c a ngư i khuy t t t như: ng Liên h p qu c thông qua ngày Tuyên b Salamanca và Cương lĩnh hành 20/12/1993 là văn b n ư c ra i t k t qu ng v giáo d c theo nhu c u c bi t năm c a th p k v ngư i khuy t t t. Văn b n ã 1994 v quy n giáo d c c a ngư i khuy t ưa ra các chu n m c pháp lí qu c t cơ b n t t; Công ư c ch ng phân bi t i x trong i v i các chương trình, chính sách, pháp giáo d c c a UNESCO; Tuyên b Melen lu t v ngư i khuy t t t trong tương lai Kellee v quy n c a nh ng ngư i mù, i c nh m m c ích t ư c s tham gia tích năm 1977; Tuyên b v s tham gia y c c và y c a ngư i khuy t t t vào m i và bình ng c a ngư i khuy t t t khu lĩnh v c c a i s ng xã h i. Văn b n này v c châu Á - Thái Bình Dương năm 1993; nh n m nh n nh ng kh năng c a ngư i Chương trình hành ng c a th p k ngư i khuy t t t và xác nh 4 ti n quan tr ng khuy t t t khu v c châu Á - Thái Bình cho s tham gia bình ng c a h , ó là nâng Dương l n th nh t t năm 1993 - 2002; cao nh n th c xã h i v ngư i khuy t t t th p k ngư i khuy t t t khu v c châu Á - cùng nh ng quy n, nhu c u, kh năng và s Thái Bình Dương l n th hai t năm 2003 - óng góp c a h ; chăm sóc y t m t cách có 2012, khuôn kh hành ng thiên niên k hi u qu ; cung c p nh ng d ch v ph c h i Biwako hư ng t i m t xã h i hoà nh p ch c năng; các d ch v tr giúp nh m giúp không v t c n và vì quy n c a ngư i khuy t ngư i khuy t t t tăng m c c l p trong t t khu v c châu Á - Thái Bình Dương c a cu c s ng hàng ngày th c hi n quy n. t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 7
  6. nghiªn cøu - trao ®æi U ban kinh t - xã h i khu v c châu Á - văn ki n có tính ràng bu c và văn ki n Thái Bình Dương (UN ESCAP) v i 7 lĩnh không có tính ràng bu c pháp lí. Tuy nhiên, th c t cho th y m c dù ã v c ưu tiên, bao g m: T ch c "t l c" c a ư c ghi nh n trong các văn ki n và nhân ngư i khuy t t t và nh ng hi p h i ph lo i ã có nhi u c g ng kêu g i và khuy n huynh và gia ình c a ngư i khuy t t t; ph ngh các qu c gia ph i tôn tr ng và m b o n khuy t t t; phát hi n s m, can thi p s m quy n c a ngư i khuy t t t nhưng ph n và giáo d c tr khuy t t t; ào t o và vi c ông s ngư i khuy t t t trên th gi i v n làm, g m c vi c ngư i khuy t t t t t o còn b vi ph m quy n. a s h v n b s ng vi c làm; ti p c n các môi trư ng xây d ng trong nghèo ói, b phân bi t i x , b l m và giao thông công c ng; ti p c n thông tin d ng, b lãng quên, b i vì nhân lo i v n và vi n thông, bao g m các công ngh thi u m t h th ng các văn ki n pháp lí qu c thông tin, vi n thông và tr giúp; xoá nghèo t m nh bu c các qu c gia ph i tôn thông qua vi c nâng cao năng l c, an sinh tr ng và th c hi n các quy n con ngư i c a xã h i và các chương trình n nh cu c ngư i khuy t t t. Công ư c qu c t v quy n s ng b n v ng.(5) c a ngư i khuy t t t ã ra i nhưng i u N i dung c a khuôn kh hành ng quan tr ng là các qu c gia ph i th a nh n, Biwako ư c thông qua vào th i gian b t gia nh p và th c hi n. i u này ư c coi là u m t thiên niên k c a Liên h p qu c, òi h i t t y u khách quan, xu t phát t nhu xây d ng b sung cho các m c tiêu phát c u tôn tr ng và bác ái b o m quy n tri n m t xã h i không v t c n, m t xã h i c a ngư i khuy t t t, t ti ng g i lương tri hoà nh p cho t t c m i ngư i, không có b t c a nhân lo i./. c rào c n nào v th ch t, v t ch t và thái , cũng như nh ng rào c n v xã h i, kinh (1).Xem: Trung tâm nghiên c u quy n con ngư i, t , văn hoá khác, m t xã h i vì quy n, t do “M t s văn ki n qu c t cơ b n v quy n con ngư i”, Hà N i, 2002, tr. 22-23. và nhân ph m cho m i ngư i, trong ó có (2).Xem: S d, tr. 67. ngư i khuy t t t, là nh ng ngư i ư c tôn (3). Ban i u ph i các ho t ng h tr ngư i tàn t t tr ng và ư c t vào trung tâm c a t t c Vi t Nam, i h i ng Liên h p qu c thông qua các quy t nh có liên quan n h . i Công ư c qu c t v quy n c a ngư i khuy t t t, Hà N i, 2006, Website: htt://www.nccdvn.org tư ng ư c c bi t chú tr ng ưu tiên trong (4).Xem: Vi n nghiên c u quy n con ngư i, “Lu t khuôn kh hành ng Biwako là tr em qu c t v quy n con ngư i”, Nxb. Lí lu n chính tr , khuy t t t và ph n khuy t t t, nh ng ngư i Hà N i, 2005, tr. 240. y u th nh t trong nh ng ngư i y u th (5).Xem: Văn phòng i u ph i các ho t ng h tr ngư i tàn t t Vi t Nam, B n tóm t t khuôn kh hành trong xã h i. ng thiên niên k Biwako: Hư ng t i m t xã h i hoà Qua phân tích trên có th kh ng nh các nh p không v t c n c a và vì quy n c a ngư i tàn t t quy n cơ b n c a ngư i khuy t t t ã ư c khu v c châu Á - Thái Bình Dương, Nxb. Lao ng - ghi nh n trong các văn ki n qu c t k c xã h i, Hà N i, 2005, tr. 2. 8 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2