intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo " Vấn đề mặt chủ quan của đồng phạm "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST
Báo xấu
65
lượt xem 6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vấn đề mặt chủ quan của đồng phạm Hai là thủ tục đăng kí máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động, vệ sinh lao động còn quá lỏng lẻo. Đó là doanh nghiệp có thể chuyển hồ sơ đăng kí trực tiếp hoặc chuyển qua đường bưu điện/fax/thư điện tử đến cơ quan đăng kí và không cần có giấy chứng nhận đã đăng kí của cơ quan có thẩm quyền.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Vấn đề mặt chủ quan của đồng phạm "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi PGS.TS. Lª Minh T©m * T rong triÕt häc, chÝnh trÞ häc v luËt häc, nh n−íc ph¸p quyÒn kh«ng ph¶i l vÊn ®Ò míi. Tuy nhiªn, xung quanh vÊn ®Ò nh quyÒn lùc nh n−íc, ph¸t huy vai trß cña ph¸p luËt v gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a nh n−íc v ph¸p luËt..., sau ®ã nh÷ng ý t−ëng, n−íc ph¸p quyÒn cßn rÊt nhiÒu c©u hái ®−îc quan niÖm n y ®−îc c«ng nhËn, bæ sung dÇn ®Æt ra nh−: Nh n−íc ph¸p quyÒn l häc v ph¸t triÓn th nh t− t−ëng cã gi¸ trÞ phæ thuyÕt, t− t−ëng hay kh¸i niÖm? néi h m cña biÕn cña nh©n lo¹i. Néi dung chñ yÕu cña t− nã gåm nh÷ng yÕu tè n o? nh n−íc ph¸p t−ëng nh n−íc ph¸p quyÒn l ®Ò cao vai trß quyÒn cã ph¶i l kiÓu nh n−íc hiÖn ®¹i, l cña ph¸p luËt nh»m b¶o vÖ c¸c gi¸ trÞ x m« h×nh kh¶ dông cho c¸c n−íc ®−¬ng ®¹i héi lín nh− tù do, c«ng b»ng, an to n v hay chØ l h×nh thøc, ph−¬ng ph¸p, nguyªn ph¸t triÓn. t¾c hay biÖn ph¸p tæ chøc quyÒn lùc nh Nh×n mét c¸ch s©u h¬n, sù h×nh th nh v n−íc? nh n−íc ph¸p quyÒn x héi chñ nghÜa ph¸t triÓn cña t− t−ëng nh n−íc ph¸p quyÒn cã nh÷ng ®Æc tr−ng g× kh¸c víi nh n−íc g¾n víi qu¸ tr×nh ®Êu tranh nh»m ph¸t huy ph¸p quyÒn nãi chung? ®Ó x©y dùng nh vai trß cña ph¸p luËt trong viÖc b¶o vÖ nh÷ng n−íc ph¸p quyÒn x héi chñ nghÜa ë n−íc ta gi¸ trÞ x héi c¬ b¶n v gi¶i quyÕt ®óng mèi trong giai ®o¹n hiÖn nay cÇn ph¶i cã nh÷ng quan hÖ kh¸ch quan gi÷a nh n−íc v ph¸p ®iÒu kiÖn g×?... §ã l nh÷ng c©u hái lín, ®ßi luËt. §iÒu n y cã nh÷ng nguyªn do cña nã. hái ph¶i ®−îc triÓn khai nghiªn cøu mét c¸ch XÐt vÒ nguån gèc v b¶n chÊt, nh n−íc v c¬ b¶n, to n diÖn míi cã thÓ t×m ®−îc c©u tr¶ ph¸p luËt l hai hiÖn t−îng x héi ®Æc biÖt, lêi. Nh»m gãp mét phÇn v o viÖc gi¶i quyÕt gi÷a chóng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nh÷ng vÊn ®Ò trªn, b i viÕt n y ph©n tÝch v nhau: Nh n−íc kh«ng thÓ tån t¹i v thùc ®−a ra mét sè ý kiÕn vÒ t− t−ëng nh n−íc hiÖn ®−îc sø mÖnh cña m×nh nÕu kh«ng cã ph¸p quyÒn v kh¸i niÖm nh n−íc ph¸p ph¸p luËt; ng−îc l¹i, ph¸p luËt ®−îc h×nh quyÒn. th nh b»ng con ®−êng "nh n−íc ho¸" v nã 1. VÒ t− t−ëng nh n−íc ph¸p quyÒn chØ ph¸t huy ®−îc hiÖu lùc cña m×nh víi sù Nh×n mét c¸ch kh¸i qu¸t cã thÓ thÊy, t− b¶o ®¶m b»ng søc m¹nh cña nh n−íc. XÐt t−ëng vÒ nh n−íc ph¸p quyÒn ®−îc h×nh vÒ mÆt lÝ thuyÕt, ®ã l mèi quan hÖ kh¸ch th nh c¸ch ®©y h¬n hai ngh×n n¨m. Lóc ®Çu quan v ngang b»ng. Tuy nhiªn, trong suèt ®ã chØ l nh÷ng ý t−ëng, nh÷ng quan niÖm chiÒu d i cña lÞch sö nh©n lo¹i, thùc tiÔn tæ cña c¸c nh t− t−ëng vÒ nh÷ng yÕu tè, nh÷ng khÝa c¹nh cã tÝnh ®¬n biÖt cña viÖc tæ chøc * Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi 32 - T¹p chÝ luËt häc
  2. nghiªn cøu - trao ®æi chøc v thùc thi quyÒn lùc nh n−íc, thùc häc v luËt häc. NhiÒu nh t− t−ëng lín ® tiÔn x©y dùng v thùc thi ph¸p luËt l¹i cho tham gia v o nh÷ng cuéc tranh luËn n y v thÊy mét bøc tranh kh¸c, mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng ý t−ëng míi ® xuÊt hiÖn h×nh th nh nh n−íc v ph¸p luËt d−êng nh− ® bÞ l m nªn t− t−ëng nh n−íc ph¸p quyÒn. cho biÕn d¹ng ®i d−íi sù t¸c ®éng m¹nh mÏ Cã thÓ coi X«l«ng (638-559 TCN) l cña c¸c yÕu tè chñ quan v× nh÷ng môc ®Ých ng−êi ®Çu tiªn nªu ý t−ëng vÒ nh n−íc ph¸p kh¸c nhau v tõ ®ã còng xuÊt hiÖn nhiÒu quyÒn khi «ng chñ tr−¬ng c¶i c¸ch nh n−íc c¸ch gi¶i thÝch kh¸c nhau vÒ mèi quan hÖ b»ng viÖc ®Ò cao vai trß cña ph¸p luËt. Theo gi÷a nh n−íc v ph¸p luËt. Nh n−íc vèn l «ng: "ChØ cã ph¸p luËt míi thiÕt lËp ®−îc "lùc l−îng n¶y sinh trong x héi" v trong trËt tù v t¹o nªn sù thèng nhÊt";(2) nh n−íc mèi quan hÖ víi ph¸p luËt, nã còng phô v ph¸p luËt l hai c«ng cô ®Ó thùc hiÖn d©n thuéc v o ph¸p luËt, ® ®−îc ®Ò cao th nh chñ, tù do v c«ng b»ng, v× vËy, "h y kÕt hîp lùc l−îng "tùa hå nh− ®øng trªn x héi",(1) søc m¹nh (quyÒn lùc nh n−íc) víi ph¸p cßn ph¸p luËt vèn cã quan hÖ ngang b»ng víi luËt".(3) TiÕp sau X«l«ng, HªraclÝt (520-460 nh n−íc d−êng nh− chØ ®−îc coi l c«ng cô TCN) ® cã sù bæ sung quan träng, coi ph¸p m nh n−íc sö dông ®Ó thùc thi quyÒn lùc quyÒn l ph−¬ng tiÖn quan träng ®Ó chèng l¹i cña m×nh. Theo ®ã, xu h−íng l¹m dông cùc quyÒn, v× vËy «ng kªu gäi: “Nh©n d©n quyÒn lùc ® diÔn ra mét c¸ch phæ biÕn. Nh ph¶i ®Êu tranh ®Ó b¶o vÖ ph¸p luËt nh− b¶o n−íc d−êng nh− ®øng trªn ph¸p luËt, cßn vÖ chèn n−¬ng th©n cña m×nh”.(4) X«cr¸t ng−êi d©n (nh©n d©n nãi chung) d−êng nh− (469-399 TCN) quan niÖm vÒ c«ng lÝ trong ph¶i phôc tïng quyÒn lùc nh n−íc v ph¸p sù tu©n thñ ph¸p luËt. Theo «ng, x héi luËt do quyÒn lùc ®ã ®Æt ra. TÝnh giai cÊp cña kh«ng thÓ v÷ng m¹nh v phån vinh nÕu c¸c ph¸p luËt ® ®−îc ®Ò cao tèi ®a, cßn tÝnh x ph¸p luËt hiÖn h nh kh«ng ®−îc tu©n thñ, gi¸ héi cña ph¸p luËt, vai trß v nh÷ng gi¸ trÞ gi¸ trÞ cña c«ng lÝ (ph¸p luËt) chØ cã ®−îc trong trÞ x héi cña ph¸p luËt víi ý nghÜa l c«ng sù t«n träng ph¸p luËt. Platon (427-374 cô ®Ó b¶o ®¶m tù do, c«ng b»ng, an ninh v TCN) ph¸t triÓn ý t−ëng vÒ sù t«n träng ph¸p tiÕn bé x héi... bÞ xem nhÑ thËm chÝ bÞ x©m luËt ë mét gãc ®é kh¸c - tõ phÝa nh n−íc. h¹i nghiªm träng, nhÊt l trong x héi chiÕm Theo «ng, tinh thÇn th−îng t«n ph¸p luËt h÷u n« lÖ v phong kiÕn. Trong t×nh h×nh ®ã, ® xuÊt hiÖn nhu cÇu ph¶i l nguyªn t¾c, b¶n th©n nh n−íc v c¸c ®Êu tranh chèng l¹i t×nh tr¹ng cùc quyÒn, nh©n viªn nh n−íc ph¶i t«n träng ph¸p luËt; l¹m quyÒn, nh»m ®Ò cao vai trß cña ph¸p luËt nh n−íc sÏ suy vong nÕu ph¸p luËt kh«ng v gi¶i quyÕt ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a nh cßn hiÖu lùc hoÆc chØ phô thuéc v o chÝnh n−íc v ph¸p quyÒn. §©y l cuéc ®Êu tranh quyÒn; ng−îc l¹i, nh n−íc sÏ håi sinh nÕu rÊt l©u d i v× nh÷ng vÊn ®Ò vÒ nh n−íc v cã sù ngù trÞ cña ph¸p luËt v nh÷ng nh ph¸p luËt vèn tù th©n ® phøc t¹p v chóng chøc tr¸ch coi träng nguyªn t¾c th−îng t«n l¹i c ng trë nªn phøc t¹p h¬n khi trë th nh ph¸p luËt.(5) Aristote (384-322 TCN) bæ sung t©m ®iÓm cña c¸c tranh luËn chÝnh trÞ, triÕt khÝa c¹nh míi vÒ mèi quan hÖ gi÷a chÝnh trÞ T¹p chÝ luËt häc - 33
  3. nghiªn cøu - trao ®æi v ph¸p luËt (chÝnh trÞ ®−îc hiÓu theo nghÜa nh÷ng ¶nh h−ëng quan träng. Tuy nhiªn, nÕu l nh n−íc - L.M.T). Theo «ng, cÇn thiÕt xÐt theo quan ®iÓm ph¸t triÓn th× trong thêi ph¶i cã sù phï hîp gi÷a chÝnh trÞ v ph¸p k× n y, t− t−ëng nh n−íc ph¸p quyÒn kh«ng luËt, v× vËy, viÖc ®Ò cao ph¸p luËt ph¶i g¾n cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn lín. Ph¶i ®Õn thÕ kØ víi c¬ chÕ, hÖ thèng c¸c c¬ quan thùc thi XVII trë ®i, nã míi ®−îc phôc h−ng v tiÕp quyÒn lùc nh n−íc. Tuy Aristèt ch−a ®−a ra tôc ph¸t triÓn, trë th nh t− t−ëng cã gi¸ trÞ ®−îc lÝ thuyÕt vÒ ph©n quyÒn nh−ng «ng ® nh©n lo¹i phæ biÕn. l ng−êi nªu ý t−ëng vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i tæ Víi t− t−ëng cña J. Locke (1632-1704), chøc nh n−íc mét c¸ch quy cñ ®Ó b¶o ®¶m nguyªn t¾c vÒ tÝnh tèi cao cña ph¸p luËt ® sù c«ng b»ng cña ph¸p luËt: “Nh n−íc n o ®−îc ph¸t triÓn tíi tr×nh ®é míi. J. Locke còng ph¶i cã c¬ quan l m ra luËt, c¬ quan kh«ng nh÷ng kh¼ng ®Þnh tÝnh tÊt yÕu ph¶i ®Ò thùc thi ph¸p luËt v to ¸n”.(6) Xixªr«n cao ph¸p luËt trong mçi quèc gia m cßn chØ (106-43 TCN) tiÕp tôc ph¸t triÓn ý t−ëng cña ra mÆt thø hai cña vÊn ®Ò l muèn cho ph¸p Aristote ®Õn tr×nh ®é cao h¬n, «ng ® ®−a ra luËt cã ®−îc tÝnh tèi cao th× c¸c ®¹o luËt ph¶i quan niÖm míi vÒ nh n−íc, coi nh n−íc l kh¸ch quan, ph¶i thõa nhËn c¸c quyÒn v tù "mét céng ®ång ph¸p lÝ", "mét céng ®ång do c¸ nh©n, ph¶i b¶o ®¶m tÝnh c«ng khai v ®−îc liªn kÕt víi nhau b»ng sù nhÊt trÝ vÒ ph¶i thõa nhËn sù ph©n chia quyÒn lùc nh n−íc ®Ó tr¸nh sù l¹m quyÒn v tuú tiÖn. Ph¸p ph¸p luËt v quyÒn lîi chung"(7) v «ng ® ®Ò luËt "ph¶i cã (nh÷ng) quy t¾c xö sù chung xuÊt nguyªn t¾c: "Sù phôc tïng ph¸p luËt l cho cuéc sèng, quy t¾c ®ã l gièng nhau víi b¾t buéc ®èi víi tÊt c¶ mäi ng−êi".(8) mäi ng−êi v tõng ng−êi, quy t¾c ®ã ®−îc ®Æt Nh÷ng ý t−ëng, quan niÖm cña c¸c nh ra bëi c¸c c¬ quan lËp ph¸p. Tù do cña t«i, t− t−ëng thêi k× cæ ®¹i tuy ®−îc nªu ë nh÷ng cã nghÜa l t«i ®−îc h nh ®éng theo ý gãc ®é kh¸c nhau nh−ng tùu trung ®Òu cæ vò cho viÖc ®Ò cao ph¸p luËt v x©y dùng nh nguyÖn cña m×nh, nÕu h nh ®éng ®ã kh«ng n−íc ho¹t ®éng trong khu«n khæ cña ph¸p bÞ ph¸p luËt cÊm. T«i kh«ng phô thuéc v o ý luËt c«ng b»ng. Nh÷ng ý t−ëng ®ã cã ¶nh chÝ - mét ý chÝ kh«ng ®Þnh tr−íc, kh«ng râ h−ëng rÊt lín tíi viÖc h×nh th nh v ph¸t r ng cña ng−êi kh¸c".(9) Nh− vËy, J. Locke ® triÓn c¸c lÝ thuyÕt vÒ tÝnh tèi cao cña ph¸p ®Æt nÒn mãng cho viÖc h×nh th nh hai nguyªn luËt, vÒ ph©n chia quyÒn lùc nh n−íc v vÒ t¾c míi: C¸ nh©n c«ng d©n "®−îc l m tÊt c¶ nh n−íc ph¸p quyÒn nãi chung. Tuy nhiªn, nh÷ng g× m ph¸p luËt kh«ng cÊm" v c¸c c¬ do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, bªn c¹nh quan nh n−íc, c«ng chøc nh n−íc "chØ ®−îc nh÷ng yÕu tè ®−îc g¹n ch¾t ë trªn, c¸c ý l m nh÷ng ®iÒu m ph¸p luËt cho phÐp". t−ëng v quan niÖm ®ã còng cßn cã nhiÒu TiÕp sau J. Locke, Montesquieu (1698 - h¹n chÕ, ch−a to n diÖn v ch−a cã ®ñ c¬ së 1755) trong t¸c phÈm "Tinh thÇn ph¸p luËt" ® lÝ luËn khoa häc. ®Ò ra lÝ thuyÕt ph©n chia quyÒn lùc, mét trong Trong thêi k× trung cæ, nh÷ng ý t−ëng v nh÷ng néi dung chñ yÕu cña nh n−íc ph¸p quan niÖm nãi trªn vÉn ®−îc vËn dông v cã quyÒn t− s¶n. Montesquieu cho r»ng trong 34 - T¹p chÝ luËt häc
  4. nghiªn cøu - trao ®æi mçi quèc gia ®Òu cã ba thø quyÒn lùc l : trËt tù x héi kh«ng tù nhiªn m cã, nã ®−îc QuyÒn lËp ph¸p, quyÒn h nh ph¸p v quyÒn x¸c lËp trªn c¬ së nh÷ng c«ng −íc (khÕ −íc t− ph¸p.(10)) §Ó chèng ®éc ®o¸n, l¹m quyÒn x héi)";(12) KhÕ −íc x héi l h×nh thøc m ë th× ba thø quyÒn n y ph¶i ®−îc tæ chøc sao ®ã mçi th nh viªn tù ®Æt m×nh v quyÒn lùc cho chóng cã tÝnh ®éc lËp v kiÒm chÕ lÉn cña m×nh d−íi sù ®iÒu khiÓn cña ý chÝ chung nhau, bëi v×: "Khi m quyÒn lËp ph¸p v v tiÕp nhËn mäi th nh viªn nh− mét bé phËn quyÒn h nh ph¸p nhËp l¹i trong tay mét kh«ng thÓ t¸ch rêi cña to n thÓ;(13) quyÒn lùc ng−êi hay mét viÖn Nguyªn l o, th× sÏ kh«ng tèi cao ®−îc thiÕt lËp tõ nh÷ng c¸ thÓ th nh cßn g× l tù do n÷a; v×... chÝnh ng−êi ®ã hay viªn hîp l¹i, nªn tù nã lu«n lu«n l tÊt c¶ viÖn Êy chØ ®Æt ra luËt ®éc t i ®Ó thi h nh nh÷ng g× t¹o ra nã; ý chÝ chung chØ cã thÓ mét c¸ch ®éc t i... NÕu quyÒn t− ph¸p nhËp ®iÒu khiÓn c¸c lùc l−îng nh n−íc theo môc ®Ých cña c¬ chÕ nh»m môc ®Ých phôc vô ý víi quyÒn lËp ph¸p th× ng−êi ta sÏ ®éc chÝ chung; ý chÝ chung l cña to n thÓ d©n ®o¸n... quan to sÏ l ng−êi ®Æt ra luËt. NÕu chóng, v× vËy, khi ®−îc c«ng bè nã trë th nh quyÒn t− ph¸p nhËp l¹i víi quyÒn h nh ph¸p luËt v do ®ã chñ quyÒn tèi cao l kh«ng thÓ th× quan to sÏ cã c¶ søc m¹nh cña kÎ ® n ph©n chia.(14) XÐt trªn ph−¬ng diÖn thùc tÕ, ¸p. NÕu mét ng−êi, mét tæ chøc, hoÆc cña quyÒn lùc nh n−íc ph¶i trao cho c¸c c¬ quý téc hoÆc cña d©n chóng n¾m lu«n c¶ ba quan, con ng−êi cô thÓ, do ®ã ph¶i cã sù thø quyÒn lùc nãi trªn th× tÊt c¶ sÏ mÊt ph©n lËp t−¬ng ®èi, chø kh«ng thÓ tho¸t li hÕt”.(11) Cïng víi lÝ thuyÕt vÒ ph©n chia quyÒn khái sù r ng buéc cña ý chÝ chung. Do ®ã, lùc, Montesquieu còng bæ sung thªm nh÷ng "nh÷ng bé phËn quyÒn h nh ®−îc chia t¸ch quan ®iÓm lÝ luËn quan träng vÒ quyÒn tù do ra ®Òu phô thuéc v o quyÒn lùc tèi cao, chÝnh trÞ, vÒ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c«ng b»ng v ®Òu gi¶ ®Þnh ph¶i cã quyÒn lùc tèi cao, b¶o ®¶m tÝnh tèi cao cña ph¸p luËt. mçi bé phËn ®Òu chØ nh»m thùc hiÖn ý chÝ J. Rousseau (1712-1778) trong t¸c phÈm tèi cao ®ã".(15) "B n vÒ khÕ −íc x héi", bªn c¹nh viÖc ph©n I. Kant (1724-1804) l ng−êi cã ®ãng tÝch nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh nguyªn t¾c gãp quan träng trong viÖc ph¸t triÓn t− t−ëng chung cña viÖc cai trÞ theo ph¸p luËt, ® b n nh n−íc ph¸p quyÒn, ® ®−a ra nh÷ng lËp mét c¸ch kh¸ cÆn kÏ vÒ c¸c quyÒn lËp ph¸p, luËn cã tÝnh triÕt lÝ vÒ nh n−íc ph¸p quyÒn. h nh ph¸p v t− ph¸p theo lÝ thuyÕt cña I. Kant cho r»ng, con ng−êi l chñ thÓ cã ý Montesquieu. Nh−ng J. Rousseau l¹i cã t− thøc vÒ phÈm gi¸; con ng−êi trong h nh vi t−ëng v c¸ch tiÕp cËn míi hÕt søc ®éc ®¸o ®ã cña m×nh ph¶i tu©n thñ nh÷ng ®¹o luËt ®¹o l kh¼ng ®Þnh tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña khÕ ®øc; thùc chÊt cña tù do l c¸i bªn trong cña −íc x héi v coi khÕ −íc x héi l c¬ së ®Ó nh©n c¸ch con ng−êi; con ng−êi cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ nh n−íc, ph¸p luËt v øng xö theo môc ®Ých víi nh÷ng c¸ch thøc c«ng d©n. Víi t− t−ëng ®ã, J. Rousseau viÕt: phï hîp. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i ai còng sö "TrËt tù x héi l mét thø quyÒn thiªng liªng dông ®−îc tù do c¸ nh©n mét c¸ch ®óng l m nÒn t¶ng cho mäi thø quyÒn kh¸c. Nh−ng møc, do ®ã dÔ dÉn ®Õn chuyªn quyÒn. Ph¸p T¹p chÝ luËt häc - 35
  5. nghiªn cøu - trao ®æi luËt cã hiÖu lùc b¾t buéc c¸c c¸ nh©n ph¶i nh n−íc ph¸p quyÒn ®−îc ph¸t triÓn t−¬ng phôc tïng ý chÝ chung. Nh n−íc l liªn ®èi to n diÖn, trë th nh mét trong nh÷ng t− minh cña nhiÒu ng−êi cïng phôc tïng c¸c t−ëng chÝnh trÞ - ph¸p lÝ cã tÝnh phæ biÕn v ®¹o luËt. Phóc lîi cña nh n−íc n»m trong trong s¸ch b¸o chÝnh trÞ, ph¸p lÝ còng b¾t ®Çu viÖc ®Æt c¸c c¬ cÊu nh n−íc phï hîp víi c¸c xuÊt hiÖn c¸c ý kiÕn coi t− t−ëng n y nh− nguyªn t¾c ph¸p luËt theo nguyªn lÝ: H y häc thuyÕt vÒ nh n−íc ph¸p quyÒn. Tõ ®©y, h nh ®éng ®Ó biÓu hiÖn tù do cña anh thÝch cã tr o l−u míi ® xuÊt hiÖn - tr o l−u nghiªn øng víi tù do cña ng−êi kh¸c, thÝch øng víi cøu øng dông häc thuyÕt nh n−íc ph¸p c¸c ®¹o luËt chung.(16) Nh n−íc ph¸p quyÒn, quyÒn v o viÖc x¸c lËp c¸c nguyªn t¾c tæ v× vËy, theo quan niÖm cña Cant¬ l nh chøc v ho¹t ®éng cña bé m¸y nh n−íc, x©y n−íc cã sù ph©n chia quyÒn lùc v ph¸p luËt dùng, thùc thi ph¸p luËt v x héi c«ng d©n. trong nh n−íc ®ã cã sù ph©n biÖt râ ba lo¹i: Tuy nhiªn, nÕu hiÓu häc thuyÕt víi nghÜa l Ph¸p luËt tù nhiªn, ph¸p luËt thùc tiÔn v to n thÓ nãi chung nh÷ng quan niÖm cã hÖ ph¸p luËt c«ng lÝ, trong ®ã ph¸p luËt tù nhiªn thèng dïng ®Ó lÝ gi¶i c¸c hiÖn t−îng v l¹i chia th nh luËt c«ng v luËt t− v chÕ ®Þnh h−íng ho¹t ®éng cña con ng−êi trong lÜnh trung t©m cña luËt c«ng l quyÒn cña nh©n vùc nhÊt ®Þnh (m ë ®©y l lÜnh vùc nh d©n ®−îc tham gia v o viÖc thiÕt lËp trËt tù n−íc, ph¸p luËt v x héi c«ng d©n) th× häc ph¸p luËt b»ng c¸ch th«ng qua hiÕn ph¸p thÓ thuyÕt nh n−íc ph¸p quyÒn vÉn cßn ch−a cã hiÖn ý chÝ cña hä. ®−îc mét c¸ch ®Çy ®ñ tÝnh hÖ thèng cña c¸c Kh¸c víi Cant¬, Hªghen (1770 -1831) quan niÖm vÒ nh n−íc ph¸p quyÒn v khã cho r»ng ph¸p luËt thÓ hiÖn (mét c¸ch h¹n cã thÓ nãi ai (nh÷ng ai) l t¸c gi¶ cña häc chÕ) ý chÝ tù do; sù ph¸t triÓn cña t− t−ëng thuyÕt n y. §ã l c¸i khã ®èi víi viÖc nghiªn ph¸p quyÒn tr¶i qua nhiÒu cÊp ®é, mçi cÊp cøu vÒ nh n−íc ph¸p quyÒn nh−ng ®ång ®é cã h×nh thøc riªng v khëi ®iÓm cña sù thêi, ®ã còng l c¸i thuËn, l h−íng më cho ph¸t triÓn ph¸p quyÒn l ý chÝ tù do; ph¸p nh÷ng t− duy s¸ng t¹o ®Ó tiÕp cËn nh÷ng vÊn luËt l mèi quan hÖ cña con ng−êi, cã tÝnh ®Ò vÒ nh n−íc ph¸p quyÒn trong giai ®o¹n trõu t−îng v "l ph−¬ng thøc tån t¹i cña lÝ trÝ hiÖn nay. tù do”.(17) Ph. Hegel coi nh n−íc còng chÝnh 2. VÒ kh¸i niÖm nh n−íc ph¸p quyÒn l ph¸p luËt; nh n−íc l ph¸p luËt ph¸t triÓn, Kh¸i niÖm nãi chung ®−îc hiÓu l h×nh sù biÓu hiÖn cao nhÊt cña ph¸p luËt cô thÓ, thøc ph¶n ¸nh thÕ giíi v o t− duy, nhê nã m ®øng trªn ®Ønh cao cña h×nh chãp ph¸p luËt. ng−êi ta nhËn thøc ®−îc b¶n chÊt cña c¸c Víi c¸ch lËp luËn ®ã, Heghen ® ®i ®Õn kÕt hiÖn t−îng, c¸c qu¸ tr×nh... kh¸i qu¸t ®−îc luËn r»ng "chØ cã nh n−íc l sù thÓ hiÖn cña nh÷ng dÊu hiÖu c¬ b¶n cña nã. Kh¸i niÖm l tù do"; “nhê cã nh n−íc m gia ®×nh, x héi s¶n phÈm cña nhËn thøc ®ang ph¸t triÓn c«ng d©n ®−îc b¶o tån v nh÷ng m©u thuÉn trong lÞch sö; nhËn thøc n y ®−îc h×nh th nh ®¼ng cÊp ®−îc ®iÒu ho ”(18). tõ giai ®o¹n thÊp ®Õn giai ®o¹n cao h¬n, tãm Cã thÓ nãi, ®Õn nöa cuèi thÕ kØ XVIII t¾t nh÷ng kÕt qu¶ ® thu ®−îc tõ thùc tiÔn ®Ó ®Çu thÕ kØ XIX, vÒ mÆt lÝ thuyÕt, t− t−ëng h×nh th nh nªn néi dung cña kh¸i niÖm ng y 36 - T¹p chÝ luËt häc
  6. nghiªn cøu - trao ®æi c ng s©u h¬n. KÕt qu¶ cña t− duy thÓ hiÖn mèng tõ rÊt sím nh−ng kh¸i niÖm nh n−íc trong kh¸i niÖm lu«n cã tÝnh kÕ thõa v ph¸t ph¸p quyÒn chØ xuÊt hiÖn khi nh÷ng yÕu tè triÓn; kh¸i niÖm míi th−êng ®−îc h×nh th nh cña nh n−íc ph¸p quyÒn ® ®−îc nhËn thøc trªn c¬ së l m râ kh¸i niÖm cò, bæ sung v v trë th nh nh÷ng dÊu hiÖu cã tÝnh ®Æc ho n thiÖn nh÷ng néi dung míi. V× vËy, c¸c tr−ng. Thø hai, nh n−íc ph¸p quyÒn l kh¸i kh¸i niÖm kh«ng cã tÝnh chÊt tÜnh v tÝnh niÖm chung, nhê sù ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t lÝ tuyÖt ®èi; mäi kh¸i niÖm ®Òu cã nguån gèc luËn vÒ nh÷ng ®Æc tÝnh cña c¸c nh n−íc ph¸t sinh v ®ang trong tr¹ng th¸i ph¸t triÓn, ph¸p quyÒn cô thÓ tån t¹i trong thùc tiÔn, v× lu«n l sù tiÖm tiÕn ®Ó ph¶n ¸nh ng y c ng vËy, cã nh n−íc ph¸p quyÒn ë tr×nh ®é thÊp ®Çy ®ñ h¬n thùc tÕ vËn ®éng v ph¸t triÓn v nh n−íc ph¸p quyÒn ë tr×nh ®é cao; cã cña sù vËt (hiÖn t−îng, qu¸ tr×nh, vÊn ®Ò). Theo V.I.Lªnin, mäi kh¸i niÖm ®Òu cÇn nh n−íc ph¸p quyÒn t− s¶n v cã nh n−íc "®−îc m i s¾c, gät ròa, mÒm dÎo, n¨ng ®éng, ph¸p quyÒn XHCN. Thø ba, ph¶i cã quan t−¬ng ®èi, liªn hÖ víi nhau, thèng nhÊt trong ®iÓm biÖn chøng khi nghiªn cøu vÒ nh n−íc nh÷ng ®èi lËp".(19) ph¸p quyÒn, ph¶i ®Æt nh÷ng vÊn ®Ò nh n−íc MÆc dï t− t−ëng nh n−íc ph¸p quyÒn ph¸p quyÒn trong sù vËn ®éng, ph¸t triÓn v ® xuÊt hiÖn tõ rÊt sím nh−ng ph¶i ®Õn thÕ g¾n víi nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ trong kØ XIX, kh¸i niÖm nh n−íc ph¸p quyÒn mçi giai ®o¹n qu¸ tr×nh ®Ó t×m ra nh÷ng yÕu míi cã ®−îc c¸ch biÓu hiÖn víi ý nghÜa l tè cã tÝnh b¶n chÊt v g¹t bá nh÷ng yÕu tè kh¸i niÖm(20) v theo quy luËt chung, kh¸i ngÉu nhiªn, t¹m thêi, rêi r¹c ra khái kh¸i niÖm nh n−íc ph¸p quyÒn l kh¸i niÖm cã niÖm. Thø t−, trong x héi hiÖn ®¹i, kh¸i tÝnh lÞch sö. TÝnh lÞch sö cña nã thÓ hiÖn ë niÖm nh n−íc ph¸p quyÒn l¹i cã thªm chç, nã b¾t ®Çu b»ng sù kh¸i qu¸t nh÷ng nh÷ng néi dung míi; nh n−íc ph¸p quyÒn thuéc tÝnh cßn ë møc gi¶n ®¬n cña nh n−íc ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p quyÒn. Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng tiÖm quèc gia v quèc tÕ. tiÕn, nh÷ng c¸i ban ®Çu gi¶n ®¬n trë th nh Nh− vËy, vÊn ®Ò quan träng l ph¶i c¨n c¸i phæ biÕn, ®−îc dung hîp, më réng v cø v o ®iÒu kiÖn cô thÓ, trong mçi thêi k× cô n©ng néi dung cña nã ®Õn møc ®é cao h¬n v thÓ ®Ó t×m ra møc ®é hîp lÝ cña c¸c yÕu tè ®Ó ®Ëm ®Æc h¬n. V× thÕ, nã "kh«ng ph¶i chØ l x©y dùng ®−îc m« h×nh nh n−íc ph¸p c¸i phæ biÕn trõu t−îng, m l c¸i phæ biÕn quyÒn phï hîp. Nh n−íc ph¸p quyÒn x bao h m c¶ sù phong phó cña c¸i ®Æc thï, héi chñ nghÜa sÏ ®−îc x©y dùng theo quy c¸i c¸ thÓ"(21), g¾n liÒn víi tõng b−íc ph¸t luËt tõ thÊp ®Õn cao, tõ ho n thiÖn Ýt ®Õn triÓn cña hiÖn thùc ®−îc nã ph¶n ¸nh. ho n thiÖn nhiÒu. Quan niÖm vÒ tÝnh lÞch sö cña kh¸i niÖm VËy, néi h m cña kh¸i niÖm nh n−íc nh n−íc ph¸p quyÒn cho phÐp chóng ta cã ph¸p quyÒn gåm nh÷ng yÕu tè g×? Cã rÊt thÓ rót ra mét sè kÕt luËn: Thø nhÊt, mÆc dï nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ néi h m cña kh¸i t− t−ëng nh n−íc ph¸p quyÒn ® cã mÇm niÖm n y, theo chóng t«i, kh¸i niÖm nh n−íc T¹p chÝ luËt häc - 37
  7. nghiªn cøu - trao ®æi ph¸p quyÒn cÇn ®−îc hiÓu trªn c¶ hai b×nh x©y dùng ®−îc nh n−íc ph¸p quyÒn th× ®ßi diÖn: Thø nhÊt, kh¸i niÖm nh n−íc ph¸p hái ph¶i xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm chung quyÒn ph¶n ¸nh nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña v riªng cña nh n−íc ph¸p quyÒn v c¨n cø nh n−íc, víi t− c¸ch l tæ chøc ®Æc biÖt cña v o ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n quyÒn lùc chÝnh trÞ, th nh tè ®Æc biÖt cña hÖ ho¸, x héi ®Ó cã nh÷ng ph−¬ng h−íng v thèng chÝnh trÞ. Thø hai, kh¸i niÖm nh n−íc gi¶i ph¸p cô thÓ v cã b−íc ®i phï hîp./. ph¸p quyÒn ph¶n ¸nh nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña nh n−íc ®Æt trong mèi quan hÖ kh¸ch (1).Xem: M¸c-¡nghen, TuyÓn tËp, tËp 6, Nxb. Sù thËt, H. 1984, tr.260. quan gi÷a nh n−íc - ph¸p luËt - x héi c«ng (2), (3). Xem: Gi¸o tr×nh lÞch sö c¸c häc thuyÕt chÝnh d©n. Quan niÖm ®ã cho chóng ta mét c¸ch trÞ, Khoa luËt §HQGHN, H. 1995, tr. 48. nh×n to n diÖn vÒ nh n−íc ph¸p quyÒn, ph©n (4).Xem: ThuyÕt "Tam quyÒn ph©n lËp" v bé m¸y biÖt nh n−íc ph¸p quyÒn víi c¸c tæ chøc nh n−íc t− s¶n hiÖn ®¹i", ViÖn TTKHXH, H.1992, tr.6. chÝnh trÞ, x héi kh¸c ®ång thêi ph©n biÖt (5).Xem: Platon, To n tËp, tËp 3, phÇn 2, Nxb. T− nh n−íc ph¸p quyÒn víi nh n−íc nãi t−ëng, M.1972 (tiÕng Nga), tr.188. chung. Theo ®ã, ngo i nh÷ng ®Æc ®iÓm cña (6).Xem: ThuyÕt "Tam quyÒn ph©n lËp" v ...S®d, tr.7. nh n−íc nãi chung, nh n−íc ph¸p quyÒn (7), (8).Xem: Xixªr«n, "§èi tho¹i", Nxb. Khoa häc, M.1966 (tiÕng Nga), trÝch theo TS. NguyÔn V¨n Niªn, cßn cã nh÷ng ®Æc tr−ng kh¸c ®ã l : Sù ph©n "X©y dùng Nh n−íc ph¸p quyÒn ViÖt Nam - Mét sè c«ng quyÒn lùc mét c¸ch hîp lÝ; sù hiÖn diÖn vÊn ®Ò lÝ luËn v thùc tiÔn", Nxb. CTQG, H.1966, cña hiÕn ph¸p v nÒn ph¸p chÕ thèng nhÊt, tr.15 -16 & 17. c«ng b»ng v sù hiÖn diÖn cña chÕ ®é d©n (9).Xem: J. Locke, TuyÓn tËp triÕt häc, Nxb. T− t−ëng, M.1960 (tiÕng Nga), trÝch theo TS. NguyÔn chñ. §Ó b¶o ®¶m cho nh n−íc cã ®−îc V¨n niªn, S®d. tr.19-20. nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã th× cÇn cã nh÷ng ®iÒu (10), (11).Xem: Montesquieu, Tinh thÇn ph¸p luËt, kiÖn nh−: Cã bé m¸y nh n−íc gän nhÑ, cã Nxb. Gi¸o dôc, H.1996, tr. 100 -101. hiÖu lùc v hiÖu qu¶, cã sù ph©n c«ng râ r ng (12).Xem: Jean Jacques Rousseau, B n vÒ khÕ −íc x héi, Nxb. Th nh phè HCM, 1992, tr..29. ®Ó thùc hiÖn tèt c¸c quyÒn lËp ph¸p, h nh (13), (14).Xem: Jean Jacques Rousseau, S®d. tr.42& 55. ph¸p, t− ph¸p...; cã hÖ thèng ph¸p luËt thèng (15). Xem: Jean Jacques Rousseau, S®d. tr. 56. nhÊt, ®ång bé v ho n thiÖn, ph¶n ¸nh ®óng (16), (17). Xem: TS. NguyÔn V¨n Niªn, S®d. tr. 22-23 & 24. ý chÝ, lîi Ých nh©n d©n v céng ®ång x héi; (18).Xem: TS. §inh V¨n MËu, TS. Ph¹m Hång Th¸i, b¶o ®¶m c¸c quyÒn v tù do cña c«ng d©n; sù “LÞch sö c¸c häc thuyÕt chÝnh trÞ-ph¸p lÝ”, Nxb. Th nh phè HCM, 1997, tr.108. râ r ng vÒ nghÜa vô cña c«ng d©n víi nh (19).Xem: V.I.Lªnin, To n tËp (tiÕng ViÖt), Nxb. TiÕn n−íc v nh n−íc víi c«ng d©n; ý thøc chÝnh bé, Mascova, tËp 29, tr.155 -156. trÞ, ý thøc ph¸p luËt v tr×nh ®é v¨n ho¸ cao... (20).Xem: R.F.M«n (Robert Fon Mohn) v K.T.Vanc¬ Nh− vËy, nh n−íc ph¸p quyÒn kh«ng (Karl Teodor Valker) hai nh triÕt häc §øc lÇn ®Çu tiªn sö dông thuËt ng÷ nh n−íc ph¸p quyÒn (Rechtsstat - ph¶i l kiÓu nh n−íc m l mét m« h×nh nh tiÕng §øc). n−íc m ë ®ã bªn c¹nh nh÷ng ®Æc ®iÓm (21).Xem: V.I.Lªnin, To n tËp (tiÕng ViÖt), Nxb. TiÕn chung nã cßn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng. §Ó bé Mascova, tËp 1, tr.55. 38 - T¹p chÝ luËt häc
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1435 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2