Đột phá kinh tế ở trung quốc 1998-2008: phần 2

N ăm<br /> <br /> G IẤ C MỘNG LỌT VÀO DANH SÁCH<br /> NAM TRÁM CÔNG TY LỚN CỦA THÊ GIỚI<br /> VÀ TRẢO LƯU CỦA CHỦ N G H ĨA C ẤP TIÊN<br /> <br /> 1 9 9 4 . Đ à i ĩ r i ụ è n binh<br /> <br /> T r u n g ương b án đấu giá1Ờ£\ÍG£<br /> d à n h c h o q u à n g c á o . a i gianh<br /> đ ư ợ c g iả i s ẽ đ ư ơ c m énh danh li<br /> “ V u a đấu g iá " . V à 0 2 \ò n g 5.<br /> Ơ<br /> D<br /> 6 n ă m sa u đ ó . nó ư ỡ thành vũ di:<br /> đ ể c á c s ả n p h ẩ m ư o n s nước<br /> \<br /> ỉ'f<br /> <br /> Tháng 5 năm 1996, m ột tác phẩm bình luận chính trị<br /> mang tên "Trung Quốc có thê nói không - sự lựa chọn tình<br /> cảm và chính trị trong thời đại sau chiến tranh lạ n h " ra<br /> đời, với 50 ngàn cuốn trong lượt xuất bản đầu tiên nhưng<br /> chỉ trong vòng 20 ngàv đã bán hết sạch. Năm tác giả của<br /> cuốn sách này đều chỉ là những thanh niên trí thức trên<br /> dưới 30 tuổi và vừa tôt n ghiệp đại học, trong nội dung<br /> sách, họ cho thây những nghi vấn của mình đối với địa vị<br /> cúa Mỹ là một siêu cường quốc, đại sứ quán của M ỹ tại<br /> Bắc Kinh còn mời các tác giả đến nói chuyện. Đây được<br /> coi là m ột sự kiện mang tính tượng trưng của cao trào chủ<br /> nghĩa dân tộc.<br /> Bầu không khí lạc quan luôn tràn ngập khắp lĩnh vực<br /> thương mại, mọi người tin rằng kì tích có thê được ra đời<br /> chí trong tích tắc, chỉ trong m ột đêm có thê tạo dựng m ột<br /> dê quốc. Trong cuộc bán đấu giá được phát vào giờ vàng<br /> trên só n g Đ ài T ru y ền hình T run g ương, xướng trưởng<br /> <br /> 104<br /> <br /> nên nổi tiếng nhanh n hít, cũng<br /> t h ế m à d ẫ n đ ế n ‘ v ó k iíh bi h i f<br /> c ủ a nh ữ n g v u a đấu g iá dé ILÍ!<br /> ỳ.<br /> lý t r í . T r o n g ả n h là c á n h tươnị<br /> x ư ở n g rượu T ả n T ròi S c : ĐÍÚ Ị<br /> k h i g ià n h g iả i “ V u a đấu g i ’ , “i<br /> n á m s a u x ư ở n g rươu U i )<br /> c h ó n g tụ t d ố c .<br /> <br /> của m ột xưởng rượu tiếng nổi như cồn vì đã nhận được<br /> danh h iệu "V u a đâ'u g iá " vào năm trước đ ó , đã tự hào<br /> nói rằng: "N ăm 1995, m ỗi ngày chúng tôi đều lái chiếc xe<br /> Santana vào Đ ài Truyền hình Trung ương, rồi đi ra bằng<br /> chiếc A udi, năm nay chúng tôi m uốn đi vào bằn g chiếc<br /> M ercedes-Benz, và đi ra bằng chiếc L in coln ". Cuối cùng,<br /> xưởng rượu này lại giành danh hiệu "V ua đâ'u g iá" với số<br /> tiền 3.212.118 đồng khiến m ọi người sửng sốt, khi phóng<br /> viên hỏi số tiền đấu giá ấy được tính như th ế nào, ông trả<br /> lời: “T ôi cũng chẳng tính toán gì cả, nó là số điện thoại di<br /> động của tôi đó m à".<br /> Trung Q uốc khi ấy có lý do để tự hào, m ọi người như<br /> đang nhìn th ấy tương lai toàn hoa hồng, thị trường tiêu<br /> dùng sôi động phồn vinh, các công ty trong nước tràn đầy<br /> sức sống và n hiệt huyết. Trong phạm vi toàn cầu, việc cải<br /> cách theo kiểu dần tiến của Trung Q uốc xem ra thành công<br /> nhất. Ở phương Bắc, nền kinh tế của Nga đang gặp nhiều<br /> khó khăn, kể từ khi đưa ra "cách xử lý cơn shock" và cải<br /> ■cách kinh tế tư hữu hóa qui mô lớn từ năm 1992 đến nay,<br /> ở N ga xuất hiện tình trạng lạm phát nghiêm trọng, kinh tế<br /> vĩ mô rơi vào đà tụt<br /> dốc. Để duy trì chính<br /> phủ Y eltsin , phương<br /> Tây đưa ra k ế hoạch<br /> v iệ n tr ợ c ấ p b á c h<br /> với số tiền là<br /> <br /> 1 0 ,2<br /> <br /> tỷ<br /> <br /> USD . T ron g m ột b ài<br /> viết của Tuần Báo Tin<br /> T ứ c có n ó i: "T ru n g<br /> Q u ố c đ a n g tạ o cho<br /> m ìn h<br /> <br /> nhưng<br /> <br /> ảnh<br /> <br /> h ư đ n g to lớ n t r ê n<br /> S ự tr ỏ v ề c ủ a H ồ n g K ô n g . s ự p h ụ c<br /> hư ng c ủ a n ê n k in h l ê đ ã k h iê n c h o<br /> <br /> m ọ i lĩn h v ự c k h iến<br /> m ọi người phải kinh<br /> <br /> b ắ t đ â u n g ẩ n g đ â u . Đ â y là ả n h b ìa<br /> <br /> ngạc, từ m ối quan hệ<br /> với Đài Loan cho đến<br /> <br /> c ù a c u ố n b ì n h l u ậ n c h í n h tr ị đ ã<br /> <br /> các cửa hàng cùa Mỹ,<br /> <br /> từ n g b á n c h ạ y n h à i v à o c u ố i th ậ p<br /> <br /> tất cả đều chưa từng<br /> <br /> n iê n 9 0 t h ế k ỷ 2 0 - T ru n g Q u ố c<br /> <br /> được dự kiến từ thời<br /> <br /> c h ù n g h ĩa d â n t ộ c ở T r u n g Q u ố c<br /> <br /> c ó th ể n ó i K h ô n g .<br /> C ấ p tiế n và ư ớ c m ơ<br /> <br /> 1993<br /> <br /> 1997 © 10 5<br /> <br /> Đặng Tiểu Bình thực hiện cải cách m ở cửa. M ột đất nước<br /> Trung Quốc lớn mạnh bắt đầu xuâ't hiện. Là m ột lực lượng<br /> kinh tế, Trung Quốc đang bước vào và cũng đang thay đổi<br /> thị trường toàn cầu, có những lúc họ còn đặt ra qui tắc trò<br /> chơi cho riêng m ình". Với nhiều người mà nói, tiếng bước<br /> chân của "T h ế kỷ Trung Q uốc" đang đến bên tai. Do ảnh<br /> hưởng của bầu không khí lạc quan, thị trường cổ phiếu ở<br /> Thượng Hải đã từ 537 điểm vào đầu năm tăng lên 1200<br /> điểm vào tháng<br /> <br /> 1 1<br /> <br /> .<br /> <br /> Sự phục hưng củ a kinh t ế T run g Quô'c là k ế t quả<br /> của sự<br /> thực tế<br /> nghiệp<br /> Những<br /> <br /> hưng khởi ở những tập thể công ty m ới n ổi, m ột<br /> xảy ra trong cùng thời điểm đó là, những doanh<br /> nhà nước già cộ i đã tụ t sâu x u ố n g đ á y giến g.<br /> cảnh tượng xảy ra ở Thư ợng H ải - th àn h phố'<br /> <br /> công nghiệp lớn nhất nước chính là những thước phim<br /> thu nhỏ. Từ năm 1990 đến 1999, Thượng H ải luôn thực<br /> hiện đổi mới thành phố theo chiến lược "lù i hai tiến b a "<br /> (đẩy lùi sản xuất công nghiệp thứ 2 , bước vào sản xuất<br /> công nghiệp thứ 3), phần lớn các nhà m áy công nghiệp<br /> bị giải thế hoặc bị di dời ra khỏi trung tâm thành phố,<br /> đây là một quá trình vô cùng khổ sở và khó khăn. Trong<br /> gần 10 năm, ngành công nghiệp dệt may Thượng H ải vốn<br /> đã từng bao lần bước lên bục vinh quang cũng có đến 41<br /> nhà máy lần lượt phá sản, bán hơn 2 0 0 công ty già cội,<br /> 600 ngàn công nhân (chủ yếu là nữ) bị m ất việc. Trong<br /> thời gian này, tỉ lệ thất nghiệp ở Thượng H ải trung bình<br /> m ỗi năm tăn g 9,53% , trong đó từ n ăm 1990 đ ến 1995<br /> trung bình tăng 13,17%, mà đây chỉ là số người đến đăng<br /> ký thât nghiệp. Tình trạng ở Thượng H ải cũng tồn tại ở<br /> nơi có c ơ s ở công nghiệp nặng khác trên cả nước, cần nhớ<br /> m ột điều là, những công nhân viên chức của cá c doanh<br /> nghiệp nhà nước già cội chính là những người bị trả giá<br /> lớn nhất cho cuộc cải cách kinh tế ở thành phố.<br /> Trong thời kỳ này, "chỉ tiêu lên sà n " trở thành "đ âu gạo<br /> cuôi cùng" mà Chính phủ dùng đê cứu vớt những công<br /> ty nhà nước. Trong quá trình lên sàn, ngân sách nhà nước<br /> và tín dụng cúa ngân hàng trước hết là quyền chủ nợ, sau<br /> đó trớ thành quyền cổ tức, về sau thông qua phát hành cổ<br /> phiêu bán hết cho những người chơi cô phiếu. M ột m ặt nó<br /> 106<br /> <br /> B ắ t đ ầu từ n ăm<br /> <br /> 1996. được vào<br /> <br /> giúp cho những công ty nhà nước đang rơi vào tình cảnh<br /> <br /> h à n g n g ũ " 5 0 0 c ô n g ty Iđ n n h á t bức<br /> (h ê g i đ i ” tr ở th à n h g i ấ c m ộ n g c ủ a<br /> r ã l n h iê u c ô n g ty T r u n g Q u ố c .<br /> <br /> bách lại có được cơ hội sinh tồn, m ặt khác nó còn giải<br /> quyết được vấn đề tỉ lệ tiền gửi tiết kiệm của người dân<br /> tăng lên quá nhanh.<br /> Khi thời khắc khó khăn nhất đang đến, Chính phủ bỗng<br /> <br /> nghĩ đến sự rủi ro của lối cải cách ở những công ty nhà<br /> nước. M ặc dù những công ty này thông qua thị trường cổ<br /> phiếu đ ể tạm thời duy trì được sự sinh tồn, nhưng cũng<br /> từ đó khiến cho thị trường tiền vốn mới nổi trở thành khu<br /> vui chơi của những nhà m ạo hiểm . Để cứu vớt m ấ y trăm<br /> n gàn công ty nhà nước, cuối cùng Chính phủ quyết định<br /> áp dụng chiến lược "g iừ to bỏ n h ỏ ", "b ỏ n h ỏ" là học theo<br /> "k in h nghiệm của C hư T h àn h ", còn "g iữ to " là cách tập<br /> trung hết sức lực để duy trì những công ty nhà nước xung<br /> phong xông pha trong thị trường, c ố giúp họ nhanh chóng<br /> được xếp vào danh sách "500 công ty lớn nhất th ế giớ i".<br /> "5 0 0 cô n g ty lớ n n h ấ t th ế g iớ i" v ố n dĩ là m ột bản g<br /> x ếp h ạ n g của tạp chí Fortu n e tạ i M ỹ, họ xếp h ạn g các<br /> cô n g ty trên toàn th ế giới dựa theo kim n gạch tiêu thụ<br /> và tổ n g vốn , cứ th án g<br /> <br /> 10<br /> <br /> h à n g năm lại cô n g bổ' danh<br /> <br /> sách n ày. N ăm 1989, n gân h àn g T run g Q u ốc trở thành<br /> công ty Trung Q u ốc đầu tiên xuất h iện trong "500 công<br /> ty lớn n h ât th ế g iớ i". N hưng khi ấ y , chẳn g m ây ai b iết<br /> <br /> C ấ p tiế n và ư ớ c m ơ<br /> <br /> 1993<br /> <br /> 1997<br /> <br /> @107<br /> <br /> đến sự bình chọn này, các doanh nhân cũng không để ý<br /> đến, tổng kim ngạch tiêu thụ hàng năm lên đến vài chục<br /> tỷ USD đối với họ là con số không thể n ào với tới. N ăm<br /> 1995, lần đầu tiên tạp chí Fortune qui nạp tâ't cả các công<br /> ty thuộc lĩnh vực sản xuất công nghiệp vào phạm vi bình<br /> chọn, và cũng vào thời khắc ấ y , những công ty m ới của<br /> Trung Quốc lần đầu tiên coi việc được liệt vào danh sách<br /> "500 công ty lớn nhất th ế g iớ i" làm m ục tiêu của m ình,<br /> công ty Haier ở Thanh Đảo đưa ra m ục tiêu rõ ràng là sẽ<br /> nằm trong danh sách "5 0 0 " n ày vào năm 2006, trong vòng<br /> nứa năm sau đó, có đến gần 30 cô n g ty cũng đề ra m ục<br /> tiêu và thời gian sẽ gia nhập hàng ngũ "5 0 0 " n ày. D ần<br /> dần, "500 công ty lớn nhất th ế g iớ i" như trở thành vật tổ,<br /> cứ th ế ngâm sâu vào tập thể doanh n ghiệp Trung Q uốc<br /> và được họ tôn thờ m ột cách vô thức.<br /> Rất nhanh chóng, ú y ban Kinh tế m ậu dịch quốc gia<br /> tuyên bố, trong vòng vài năm tới sẽ tạo điều kiện để sáu<br /> công ty Baosteel, Haier, Jiangnan Shipbuilding, North China<br /> Pharm aceutical, Founder, C hanghong gia n hập v à o hàng<br /> ngũ "500" trong năm 2010. Đặc điểm chung của họ là: có<br /> bối cảnh tiền vốn của nhà nước, trong sự cạnh tranh của thị<br /> trường họ chứng minh được khả năng cạnh tranh của mình<br /> và còn có một doanh nhân kiệt xuất. Sau khi Chính phủ xác<br /> 108<br /> <br /> T h á m Q u \ ế n l ạ i c a o hơn Ngà><br /> 5 th á n s 6 n ám 19 9 5 . c a o ố c Đ ii<br /> V ư ơ n g v ớ i c h iề u c a o 383.95m UI<br /> T h â m Q u y ế n c h u ẩ n b i đô mái<br /> <br />