intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Nghiệp vụ ngân hàng thương mại

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:139

367
lượt xem
97
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu cung cấp cho bạn những kiến thức về nghiệp vụ ngân hàng thương mại, nghiệp vụ huy động vốn, nghiệp vụ cho vay của ngân hàng thương mại, nghiệp vụ thanh toán qua ngân hàng, nghiệp vụ kinh doanh khác của ngân hàng thương mại. Đây là tài liệu tham khảo hữu ích trong quá trình học tập, giảng dạy cho sinh viên và giảng viên khoa Tài chính - Ngân hàng.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Nghiệp vụ ngân hàng thương mại

  1. NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG
  2. Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t Ch÷ viÕt t¾t Nguyªn v¨n NH Ng©n hµng TT Thanh to¸n NHTM Ng©n hµng th−¬ng m¹i NHTW Ng©n hµng Trung ¦¬ng TTKDTM TT kh«ng dïng tiÒn mÆt H§TD Hîp ®ång tÝn dông XHCN X· héi chñ nghÜa TCTD Tæ chøc tÝn dông DN Doanh nghiÖp N§ NghÞ ®Þnh BTC Bé Tµi chÝnh SXKD S¶n xuÊt kinh doanh CBTD C¸n bé tÝn dông BCTC B¸o c¸o tµi chÝnh TSC§ Tµi s¶n cè ®Þnh H§QT Héi ®ång qu¶n trÞ NSNN Ng©n s¸ch Nhµ n−íc TTBT Thanh to¸n bï trõ DA§T Dù ¸n ®Çu t− HMTD H¹n møc tÝn dông BKS Ban kiÓm so¸t G§ Gi¸m ®èc VN ViÖt Nam TSB§ Tµi s¶n b¶o ®¶m NHNNVN Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam http://www.ebook.edu.vn Trang 1
  3. Ch−¬ng 1: nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ng©n hµng th−¬ng m¹i 1.1. Kh¸i niÖm, vÞ trÝ vµ ph©n lo¹i NHTM 1.1.1. Kh¸i niÖm Ng©n hµng th−¬ng m¹i LuËt c¸c TCTD ®−îc Quèc héi khãa X, kú häp thø hai th«ng qua ngµy 12/12/1997 vµ LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt c¸c Tæ chøc tÝn dông ®−îc Quèc héi n−íc Céng hßa XHCN VN khãa XI, kú häp thø n¨m th«ng qua ngµy 15/06/2004 kh¼ng ®Þnh: "NH lµ lo¹i h×nh TCTD ®−îc thùc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng NH vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cã liªn quan…". "Ho¹t ®éng NH lµ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô NH víi néi dung lµ th−êng xuyªn nhËn tiÒn göi, sö dông sè tiÒn nµy ®Ó cÊp tÝn dông vµ cung øng c¸c dÞch vô TT". NHTM lµ mét DN kinh doanh trong lÜnh vùc tiÒn tÖ - tÝn dông, víi ho¹t ®éng th−êng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi, cho vay vµ cung cÊp c¸c dÞch vô NH cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. 1.1.2. VÞ trÝ cña NHTM trong hÖ thèng tµi chÝnh Xem xÐt qu¸ tr×nh dÉn vèn cña hÖ thèng tµi chÝnh, chóng ta thÊy tæ chøc trung gian tµi chÝnh lµ mét bé phËn hîp thµnh hÖ thèng tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, cã chøc n¨ng dÉn vèn tõ ng−êi cã kh¶ n¨ng cung vèn tíi ng−êi cã nhu cÇu vÒ vèn nh»m t¹o ®iÒu kiÖn vèn cho ®Çu t− ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. C¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh ®ãng vai trß quan träng trong hÖ thèng tµi chÝnh, chiÕm kho¶ng 2/3 tæng l−u chuyÓn vèn trªn thÞ tr−êng, ®©y lµ con ®−êng dÉn vèn mét c¸ch gi¸n tiÕp, tøc lµ ng−êi ®i vay vµ ng−êi cho vay gÆp nhau th«ng qua c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh. C¸c tæ chøc nµy b»ng c¸ch tËp trung vµ huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, nhiÒu ph−¬ng thøc kh¸c nhau ®Ó t¹o lËp nguån vèn ho¹t ®éng cho m×nh. Trong c¸c trung gian tµi chÝnh th× NHTM lµ mét tæ chøc quan träng nhÊt, nã n¾m kho¶ng 2/3 tµi s¶n Cã trong hÖ thèng NH. Do vËy, NHTM lµ mét tæ chøc trung gian tµi chÝnh cã tÇm quan träng nhÊt trong tµi chÝnh gi¸n tiÕp, cã kh¶ n¨ng chi phèi ho¹t ®éng cña hÖ thèng tµi chÝnh. VÞ trÝ vai trß cña nã trong hÖ thèng tµi chÝnh ®−îc thÓ hiÖn nh−: Thø nhÊt, NHTM lµ mét trung gian tµi chÝnh cã sè l−îng lín nhÊt trong hÖ thèng c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh vµ thùc hiÖn phÇn lín ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh nãi chung. NHTM lµ mét trung gian tµi chÝnh chuyªn thùc hiÖn viÖc ®−a ng−êi vay vµ ng−êi cho vay trong nÒn kinh tÕ gÆp nhau. Hay c¸c NHTM chuyÓn hãa nh÷ng kho¶n tiÕt kiÖm, tµi s¶n ch−a sö dông cña mét bé phËn kh¸ch hµng kh¸c ®ang cÇn vay ®Ó göi cña d©n chóng d−íi c¸c h×nh thøc tiÒn göi cã kú h¹n, kh«ng kú h¹n vµ tiÒn göi tiÕt kiÖm. Víi sè vèn ®ã, NHTM tiÕn hµnh cho vay c¸c DN, c¸ nh©n cã nhu cÇu vÒ vèn. Lµ mét trung gian http://www.ebook.edu.vn Trang 2
  4. tµi chÝnh gi÷a nhµ tiÕt kiÖm vµ nhµ ®Çu t−, NHTM thu lîi nhuËn th«ng qua chªnh lÖch l·I suÊt cho vay vµ l·I suÊt huy ®éng. Thø hai, NHTM ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®¸p øng ®Çy ®ñ lîi Ých cña hÖ thèng tµi chÝnh. NHTM cã thÓ cho phÐp tiÕt kiÖm thêi gian, chi phÝ vÒ thu nhËp xö lý th«ng tin cho nh÷ng ng−êi cho vay còng nh− nh÷ng ng−êi ®I vay. Trªn c¬ së ®ã h¹ thÊp ®−îc chi phÝ cho vay vµ ®I vay. Trªn thÞ tr−êng tµi chÝnh, ng−êi vay vµ ng−êi cho vay lu«n giao dÞch trùc tiÕp víi nhau. Nh÷ng ng−êi cã mãn tiÒn tiÕt kiÖm nhá lu«n lo l¾ng khi mua c¸c chøng kho¸n bëi v× ph¶I tèn chi phÝ ®Ó tËp hîp th«ng tin cho viÖc mua chøng kho¸n nµo lµ cã lîi nhÊt. ChÝ phÝ giao dÞch cña viÖc mua chøng kho¸n còng cã thÓ rÊt cao ®èi víi ng−êi tiÕt kiÖm Ýt tiÒn v× chi phÝ giao dÞch cho mçi cæ phÇn sÏ tû lÖ nghÞch víi tæng sè mua ®−îc. Do ®ã chØ khi nµo b¹n cã sè tiÒn vèn lín ®Ó mua sè l−îng lín chøng kho¸n, b¹n míi cã thÓ thu lîi do gi¶m ®−îc chi phÝ giao dÞch. Th«ng th−êng ®èi víi mét c¸ nh©n ®I vay trªn thÞ tr−êng tµi chÝnh còng chÞu chi phÝ giao dÞch cao. Bëi v× khi tiÕn hµnh vay c¶ hai bªn ph¶I tèn kho¶n tiÒn thuª luËt s− viÕt hîp ®ång vay tiÒn. V× vËy ®èi víi ng−êi cho vay Ýt th× kh«ng cã lîi g×. Song sù cã mÆt cña NHTM ®· phÇn nµo gi¶I quyÕt ®−îc t×nh h×nh trªn. NHTM lµ mét tæ chøc th−êng xuyªn nhËn tiÒn göi vµ cho vay, do ®ã chi phÝ giao dÞch cho mçi mét kho¶n vay sÏ gi¶m ®I rÊt nhiÒu. C¸c NH dÔ dµng thu hót ®−îc l−îng tiÒn nhµn rçi cã thÓ göi vµo NHTM, NH sÏ tËp hîp sè tiÒn ®ã ®Ó ®Çu t− kiÕm lêi ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho c¸c nhµ ®Çu t− vµ më réng kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô cho nÒn kinh tÕ. NHTM ®ãng vai trß cùc kú quan träng trong hÖ thèng tµi chÝnh, gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é chu chuyÓn vèn trªn thÞ tr−êng. Trªn c¬ së ®ã t¹o ®iÒu kiÖn kÝch thÝch ®Çu t− ph¸t triÓn kinh tÕ. 1.1.3. Ph©n lo¹i NHTM - Theo h×nh thøc së h÷u: NH së h÷u t− nh©n: lµ NH do c¸ nh©n thµnh lËp b»ng vèn cña c¸ nh©n. NH nµy th−êng nhá, ph¹m vi ho¹t ®éng trong tõng ®Þa ph−¬ng. Nã g¾n liÒn víi doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n ë ®Þa ph−¬ng. NH së h÷u cña c¸c cæ ®«ng (NH cæ phÇn): ®−îc thµnh lËp th«ng qua ph¸t hµnh hay (b¸n) c¸c cæ phiÕu. Do vèn chñ së h÷u ®−îc thµnh lËp th«ng qua tËp trung, c¸c NH cæ phÇn cã kh¶ n¨ng t¨ng vèn nhanh chãng v× vËy th−êng lµ c¸c NH lín. Cã ph¹m vi ho¹t ®éng réng, ho¹t ®éng ®a n¨ng, cã nhiÒu chi nh¸nh hoÆc c«ng ty con. NH së h÷u Nhµ n−íc: lµ lo¹i NH mµ vèn së h÷u do Nhµ n−íc cÊp, cã thÓ lµ Trung −¬ng, tØnh, thµnh phè. C¸c NH ®−îc thµnh lËp nh»m thùc hiÖn mét sè môc tiªu nhÊt ®Þnh http://www.ebook.edu.vn Trang 3
  5. th−êng lµ do chÝnh s¸ch cña chÝnh quyÒn Trung −¬ng hoÆc ®Þa ph−¬ng quy ®Þnh. Nh÷ng NH së h÷u nhµ n−íc th−êng ®−îc Nhµ n−íc hç trî vÒ tµi chÝnh vµ b¶o l·nh ph¸t hµnh giÊy nî, c¸c NH nµy ph¶I thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc cã thÓ g©y bÊt lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh. NH liªn doanh: ®−îc h×nh thµnh dùa trªn vèn cña hai hoÆc nhiÒu bªn, th−êng lµ gi÷a NH trong n−íc víi NH n−íc ngoµi ®Ó tËn dông −u thÕ cña nhau. -Theo tÝnh chÊt ho¹t ®éng Ho¹t ®éng chuyªn doanh vµ ®a n¨ng NH ho¹t ®éng theo h−íng chuyªn doanh: chØ tËp trung cung cÊp mét sè dÞch vô ng©n hµng vÝ dô nh− cho vay ®èi víi x©y dùng c¬ b¶n, hoÆc ®èi víi n«ng nghiÖp… TÝnh chuyªn m«n hãa cao cho phÐp NH cã ®−îc ®éi ngò c¸n bé giµu kinh nghiÖm, tinh th«ng nghiÖp vô. NH nµy th−êng gÆp rñi ro khi ngµnh hoÆc lÜnh vùc ho¹t ®éng mµ NH phôc vô sa sót. NH ®a n¨ng lµ NH cung cÊp mäi dÞch vô NH cho mäi ®èi t−îng. §©y lµ xu h−íng ho¹t ®éng chñ yÕu hiÖn nay cña c¸c NHTM. NH ®a n¨ng th−êng lµ NH lín, tÝnh ®a d¹ng sÏ gióp NH t¨ng thu nhËp vµ h¹n chÕ rñi ro. Ho¹t ®éng b¸n bu«n vµ ng©n hµng b¸n lÎ Ho¹t ®éng b¸n bu«n lµ cung cÊp c¸c dÞch vô cho c¸c NH, c«ng ty tµi chÝnh, cho Nhµ n−íc , cho c¸c doanh nghiÖp lín. NH cã ho¹t ®éng b¸n bu«n ph¸t triÓn th−êng lµ NH lín ho¹t ®éng t¹i c¸c trung t©m tµi chÝnh quèc tÕ cung cÊp c¸c kho¶n tÝn dông lín. Ho¹t ®éng NH b¸n lÎ: cung cÊp c¸c dÞch vô trùc tiÕp cho doanh nghiÖp, hé gia ®×nh vµ c¸c c¸ nh©n, c¸c kho¶n tÝn dông nhá. DÞch vô b¸n lÎ th−êng kÕt hîp ®a tiÖn Ých, ®−îc x©y dùng trªn c¬ së c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. HiÖn nay c¸c NH cung cÊp kÕt hîp c¶ dÞch cô b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. - Theo c¬ cÊu tæ chøc: NH së h÷u c«ng ty vµ c«ng ty së h÷u ng©n hµng NH së h÷u c«ng ty lµ NH n¾m gi÷ phÇn vèn chi phèi c«ng ty, cho phÐp Nh ®−îc quyÒn tham gia quyÕt ®Þnh ho¹t ®éng c¬ b¶n cña c«ng ty. NH thuéc së h÷u c«ng ty: c¸c tËp ®oµn kinh tÕ (nh− c«ng nghiÖp, th−¬ng m¹i, dÞch vô) th−êng tæ chøc thµnh lËp ng©n hµng nh»m cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong tËp ®oµn vµ ngoµi tËp ®oµn. NH ®¬n nhÊt vµ NH cã chi nh¸nh: NH ®¬n nhÊt ®−îc hiÓu lµ NH kh«ng cã chi nhµnh, c¸c NH chØ do mét héi së NH cung cÊp. Nh chi nh¸nh th−êng lµ NH cã vèn t−¬ng ®èi lín, cung cÊp dÞch vô Nh th«ng qua nhiÒu ®¬n vÞ NH. ViÖc thµnh lËp chi nh¸nh th−êng http://www.ebook.edu.vn Trang 4
  6. bÞ kiÓm so¸t chÆt chÏ bëi NHNN th«ng qua c¸c quy ®Þnh vÒ møc vèn së h÷u, vÒ chuyªn m«n cña ®éi ngò, vÒ sù cÇn thiÕt cña dÞch vô NH trong vïng… 1.2. Chøc n¨ng vµ vai trß cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i 1.2.1. Chøc n¨ng cña NHTM 1.2.1.1 Chøc n¨ng trung gian tÝn dông Lµm trung gian tÝn dông trong nÒn kinh tÕ, NHTM thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô: Thø nhÊt, NHTM huy ®éng c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong x· héi, tõ c¸c DN, hé gia ®×nh, c¸ nh©n, c¬ quan Nhµ n−íc, NHTW, NHTM vµ c¸c TCTD kh¸c …®Ó h×nh thµnh nguån vèn cho vay. Thø hai, NHTM dïng nguån vèn ®· huy ®éng ®−îc ®Ó cho vay ®èi víi chñ thÓ kinh tÕ thiÕu vèn - cã nhu cÇu bæ sung vèn, göi vµo tµi kho¶n dù tr÷ b¾t buéc hoÆc tµi kho¶n TT t¹i NHTW , NHTM hoÆc c¸c TCTD kh¸c. KÕt luËn: Nh− vËy, ho¹t ®éng cña NHTM lµ "®i vay ®Ó cho vay", lµ "cÇu nèi" gi÷a nh÷ng ng−êi cã vèn d− thõa vµ ng−êi cã nhu cÇu vÒ vèn. Nh÷ng ho¹t ®éng trªn mang tÝnh chÊt kinh doanh, bëi v× khi cho vay NHTM ®Æt ra mét møc l·i suÊt cao h¬n møc l·i suÊt huy ®éng vèn. Chªnh lÖch gi÷a hai møc l·i suÊt lµ ®Ó bï ®¾p chi phÝ ho¹t ®éng tÝn dông vµ phÇn lîi nhuËn cña NH. 1.2.1.2. Chøc n¨ng trung gian thanh to¸n NHTM lµm trung gian TT trªn c¬ së nh÷ng ho¹t ®éng ®i vay ®Ó cho vay. ViÖc nhËn tiÒn göi vµ theo dâi c¸c kho¶n chi trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng lµ tiÒn ®Ò ®Ó NH thùc hiÖn chøc n¨ng nµy. MÆt kh¸c viÖc TT trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ cã nhiÒu h¹n chÕ nh− kh«ng an toµn, chi phÝ lín… ®· t¹o nªn nhu cÇu TT qua NH. Khi lµm trung gian TT, NHTM tiÕn hµnh nh÷ng nghiÖp vô nh−: Më tµi kho¶n tiÒn göi, nhËn vèn tiÒn göi vµo tµi kho¶n vµ TT theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Trong ®ã TT theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng lµ kÕt qu¶ sau khi thùc hiÖn hai c«ng viÖc trªn. NH trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng ®Ó TT tiÒn hµng hãa, dÞch vô hoÆc nhËp vµo tµi kho¶n tiÒn göi, tiÒn thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n thu kh¸c theo lÖnh cña kh¸ch hµng. KÕt luËn: Víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña NHTM, phÇn lín c¸c kho¶n TT tiÒn hµng hãa, dÞch vô cña x· héi ®−îc thùc hiÖn qua NH víi nh÷ng h×nh thøc TT tiªn tiÕn vµ thñ tôc ngµy cµng ®¬n gi¶n. 1.2.1.3 Chøc n¨ng t¹o tiÒn cña ng©n hµng th−¬ng m¹i Víi chøc n¨ng trung gian tÝn dông vµ trung gian TT, NHTM cã kh¶ n¨ng t¹o ra tiÒn göi TT. Th«ng qua chøc n¨ng lµm trung gian tÝn dông, NH sö dông sè tiÒn vèn huy ®éng http://www.ebook.edu.vn Trang 5
  7. ®−îc ®Ó cho vay, sè tiÒn cho vay l¹i ®−îc kh¸ch hµng sö dông ®Ó TT chuyÓn kho¶n cho kh¸ch hµng ë NH kh¸c vµ chØ khi thùc hiÖn nghiÖp vô cho vay, NH míi b¾t ®Çu t¹o tiÒn. Tõ mét kho¶n tiÒn göi ban ®Çu, th«ng qua cho vay b»ng chuyÓn kho¶n trong hÖ thèng NHTM, sè tiÒn göi ®· t¨ng lªn gÊp béi so víi l−îng tiÒn göi ban ®Çu. Kh¶ n¨ng t¹o tiÒn cña NHTM phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nh−: tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc, tû lÖ dù tr÷ d− thõa vµ tû lÖ gi÷a tiÒn mÆt so víi tiÒn göi TT. KÕt luËn: Më réng tiÒn göi lµ chøc n¨ng vèn cã cña hÖ thèng NHTM , g¾n liÒn víi ho¹t ®éng tÝn dông vµ TT. Hay nãi c¸ch kh¸c khi NH cung øng tÝn dông b»ng chuyÓn kho¶n lµ nã t¹o ra tiÒn vµ t¨ng l−îng tiÒn cung øng, khi thu nî, l−îng tiÒn cung øng gi¶m xuèng. 1.2.2 1.2.2. 2.2. Vai trß cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i 1.2.2.1. Ng©n hµng th−¬ng m¹i gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, ®Ó më réng quy m« s¶n xuÊt, ®ßi hái DN ph¶i cã l−îng vèn ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ, ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc, kü thuËt hiÖn ®¹i, bæ sung vèn l−u ®éng thiÕu cho c¸c ph−¬ng ¸n SXKD. Trong ®iÒu kiÖn ®ã NHTM cung øng ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi vèn tÝn dông, c¸c dÞch vô NH nh»m hç trî c¸c DN thùc hiÖn tèt kÕ ho¹ch SXKD. MÆt kh¸c, th«ng qua cung øng vèn tÝn dông vµ c¸c dÞch vô NH nhanh chãng, thuËn tiÖn ®· thóc ®Èy nhanh qóa tr×nh lu©n chuyÓn hµng hãa, lu©n chuyÓn vèn, tiÕt kiÖm chi phÝ vµ tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ SXKD cho tõng DN vµ toµn bé nÒn kinh tÕ. 1.2.2.2 Ng©n hµng th−¬ng m¹i gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý theo h−íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa Nhê cã hÖ thèng NHTM mµ c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi trong x· héi ®−îc huy ®éng ®Ó ®Çu t− cho c¸c DN c¸ nh©n cÇn vèn. NHTM cßn cã kh¶ n¨ng ®iÒu chuyÓn vèn gi÷a c¸c chi nh¸nh trong hÖ thèng ®Ó ®¶m b¶o c©n ®èi vèn cÇn thiÕt. Nh− vËy, tõ ho¹t ®éng tÝn dông cña NHTM gãp phÇn h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý gi÷a c¸c ngµnh, vïng, thµnh phÇn kinh tÕ. §ã lµ mét trong nh÷ng yÕu tè thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ bÒn v÷ng. 1.2.2.3 Ng©n hµng th−¬ng m¹i t¹o lËp m«i tr−êng cho viÖc thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Ng©n hµng trung −¬ng §Ó thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, NHTW ph¶i sö dông c¸c c«ng cô nh− l·i suÊt, tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc, thÞ tr−êng më…ChÝnh c¸c NHTM lµ " m«i tr−êng " ®Ó NTTW sö dông c¸c c«ng cô nµy. Nãi cô thÓ h¬n, NHTM cßn lµ tæ chøc ph¶i chÊp hµnh nh÷ng quy ®Þnh trong néi dung cña c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ ®ãng vai trß cÇu nèi trong viÖc chuyÓn tiÕp c¸c t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Õn nÒn kinh tÕ. Th«ng qua c¸c NHTM, NHTW ph¸t hµnh thªm hoÆc thu håi bít tiÒn tõ l−u th«ng vÒ. Còng th«ng qua NHTM sù biÕn ®éng l·i suÊt, tû http://www.ebook.edu.vn Trang 6
  8. gi¸ hèi ®o¸i… cña nÒn kinh tÕ ®−îc ph¶n håi vÒ NHTW ®Ó NHTW cã gi¶i ph¸p ®iÒu tiÕt thÝch hîp theo yªu cÇu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. 1.2.2.4. Ng©n hµng th−¬ng m¹i lµ cÇu nèi gi÷a nÒn kinh tÕ quèc gia víi kinh tÕ quèc tÕ Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi lµ mét tÊt yÕu. §Ó hç trî ®Æc lùc cÇu nèi nµy cã hiÖu qu¶ cao vµ t¨ng søc c¹nh tranh cho c¸c DN trªn thÞ tr−êng quèc tÕ, th× vai trß cña NHTM lµ hÕt søc quan träng. Th«ng qua nghiÖp vô tµi trî xuÊt khÈu, th«ng tin, b¶o l·nh… ®· gióp cho c¸c DN thùc hiÖn hîp ®ång kinh tÕ víi ®èi t¸c n−íc ngoµi nhanh chãng, thuËn tiÖn vµ an toµn. 1.3. tæ chøc bé m¸y, ®iÒu hµnh vµ c¸c ho¹t ®éng cña yÕu cña NHTM 1.3.1 Tæ chøc bé m¸y vµ ®iÒu hµnh cña NHTM Phô thuéc vµo qui m« ho¹t ®éng, h×nh thøc së h÷u vµ chiÕn l−îc ho¹t ®éng mµ mçi ng©n hµng ph¶I t×m h×nh thøc tæ chøc bé m¸y cho phï hîp. Tæ chøc bé m¸y cña NH lín th−êng bao gåm nhiÒu bé phËn, phßng ban h¬n c¸c nh trung b×nh vµ NH nhá. Tæ chøc bé m¸y cña NH lín Đại hội cổ đông Hội đồng quản trị Tổng giám đốc và bộ máy giúp việc Khối Khối tổng Khối tổ chức Khối kinh Khối kế Khối kinh Khối kế văn kiểm soát cán bộ , đào doanh đối hoạch thị doanh đối hoạch phòng tạo ngoại trường nội tài chính C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn §¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc §¬n vÞ h¹ch to¸n sù §¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc: lËp: nghiÖp: + Chi nh¸nh kinh doanh tæng hîp + Cty kinh doanh mü + Trung t©m ®µo t¹o + Chi nh¸nh kinh doanh chuyªn ngµnh nghÖ, vµng b¹c, ®¸ quÝ. nghÒ + Së giao dÞch + Cty cho thuª tµi + Trung t©m tin häc chÝnh 1 vµ 2 + Trung t©m th«ng tin + Cty chøng kho¸n phßng ngõa rñi ro Chi nh¸nh ng©n hµng tØnh Chi nh¸nh ng©n hµng huyÖn Chi nh¸nh ng©n hµng liªn x; http://www.ebook.edu.vn Trang 7
  9. Tæ chøc bé m¸y cña NH nhá Đại hội cổ đông Hội đồng quản trị Ban gi¸m ®èc Văn Kiểm soát TÝn Thanh Ng©n KÕ to¸n phòng néi bé dông to¸n quèc quü tÕ §Çu t− vµ C«ng nghÖ Phßng giao Chi nh¸nh ph¸t triÓn th«ng tin dÞch NH lín th−êng cã nhiÒu chi nh¸nh, së h÷u nhiÒu c«ng ty vµ ho¹t ®éng trªn nhiÒu lÜnh vùc, thÞ tr−êng, cã thÓ cã nhiÒu chi nh¸nh ë n−íc ngoµi. NH lín lµ NH b¸n bu«n cã nh÷ng kh¸ch lín nh− tæng c«ng ty hay c¸c tËp ®oµn kinh tÕ… V× vËy, tæ chøc bé m¸y cña NH ph¶I mang tÝnh chuyªn m«n hãa cao. T¹i c¸c phßng chuyªn m«n tËp trung c¸c chuyªn gia t− vÊn, nghiªn cøu thÞ tr−êng, ph©n tÝch tµi chÝnh cña c«ng ty, ngµnh, quèc gia… Tæ chøc bé m¸y cña NH lín cßn thÓ hiÖn ë tæ chøc bé m¸y cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, C¸c chi nh¸nh cña NH lín bao gåm nhiÒu phßng chuyªn s©u nh− tÝn dông c«ng ty, tÝn dông tiªu dïng, thÈm ®Þnh vµ b¶o l·nh, kÕ to¸n vµ thanh to¸n quèc tÕ, … NH nhá th−êng Ýt hoÆc kh«ng cã chi nh¸nh, ho¹t ®éng trong ph¹m vi ®Þa ph−¬ng, nghiÖp vô kÐm ®a d¹ng. §Ó thÝch øng víi qui m« nhá, doanh lîi thÊp, NH nhá th−êng tæ chøc bé m¸y gän nhÑ, mçi phßng cã thÓ kiªm nhiÖm nhiÒu nhiÖm vô. NH nhá ®ßi hái mçi c¸n bé ph¶I th«ng th¹o nhiÒu c«ng viÖc. So víi NH lín, mçi liªn kÕt gi÷a c¸c phßng cña NH nhá chÆt chÏ h¬n, kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña Ban gi¸m ®èc ®èi víi c¸c bé phËn cao h¬n. Tæ chøc bé m¸y cña NH kh«ng ngõng thay ®æi tr−íc thay ®æi cña m«i tr−êng kinh doanh. Sù ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh míi, sù ra ®êi cña c¸c s¶n phÈm ng©n hµng, sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ… ®Òu dÉn ®Õn sù thay ®æi bé m¸y cña NH. 1.3.2. 1.3.2. C¸c C ho¹t ®éng chñ yÕu cïa NHTM 1.3.2.1. Mua b¸n ngo¹i tÖ Mua b¸n mét lo¹i tiÒn nµy lÊy mét lo¹i tiÒn kh¸c vµ h−ëng phÝ. http://www.ebook.edu.vn Trang 8
  10. 1.3.2.2. NhËn tiÒn göi NH më dÞch vô nhËn tiÒn göi ®Ó b¶o qu¶n hé ng−êi cã tiÒn víi cam kÕt hoµn tr¶ ®óng h¹n. 1.3.2.3. Cho vay Cho vay th−¬ng m¹i: nh− chiÕt khÊu th−¬ng phiÕu, cho vay trùc tiÕp ®èi víi kh¸ch hµng. Cho vay tiªu dïng: Sù gia t¨ng thu nhËp cña ng−êi tiªu dïng, c¹nh tranh trong cho vay dÉn ®Õn kh¸ch hµng vay v× môc tiªu tiªu dïng trë thµnh kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. Tµi trî cho dù ¸n: nh− tµi trî x©y nhµ m¸y, ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp cao. 1.3.2.4. B¶o qu¶n tµi s¶n hé C¸c Nh thùc hiÖn viÖc l−u gi÷ vµng, kim lo¹i quý, c¸c giÊy tê cã gi¸ vµ c¸c tµi s¶n kh¸c cho kh¸ch hµng trong kÐt (v× vËy cßn gäi lµ dÞch vô cho thuª kÐt). Víi hÖ thèng b¶o vÖ an toµn cña c¸c NH, kh¸ch hµng cã thÓ hoµn toµn yªn t©m vÒ c¸c tµi s¶n nµy, h¬n lµ l−u gi÷ t¹i nhµ. 1.3.2.5. Cung cÊp c¸c tµi kho¶n giao dÞch vµ thùc hiÖn thanh to¸n Thanh to¸n qua NH ®· më ®Çu cho thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mawtjj. C¸c tiÖn Ých cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh− an toµn, nhanh chãng, chÝnh x¸c, tiÕt kiÖm chi phÝ, do ®ã rót ng¾n thêi gian kinh doanh vµ n©ng cao thu nhËp cho kh¸ch hµng. DÞch vô nµy ngµy cµng ph¸t triÓn khi Nh më chi nh¸nh, cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin. 1.3.2.6. Qu¶n lý ng©n quü Qu¶n lý viÖc thu vµ chi cña mét c«ng ty kinh doanh hoÆc c¸ nh©n. TiÕn hµnh ®Çu t− phÇn thÆng d− tiÒn mÆt t¹m thêi vµo c¸c chøng kho¸n sinh lîi vµ tÝn dông ng¾n h¹n cho ®Õn khi kh¸ch hµng cÇn tiÒn mÆt ®Ó thanh to¸n. 1.3.2.7. Tµi trî c¸c ho¹t ®éng cña chÝnh phñ Kh¶ n¨ng huy ®éng vµ cho vay víi khèi l−îng lín cña NH ®· trë thµnh träng t©m chó ý cña c¸c ChÝnh phñ. Do nhu cÇu chi tiªu lín vµ th−êng lµ cã tÝnh cÊp b¸ch trong khi thu kh«ng ®ñ, ChÝnh phñ c¸c n−íc ®Òu muèn tiÕp cËn víi c¸c kho¶n cho vay cña NH. C¸c NH th−êng mua tr¸I phiÕu cña ChÝnh phñ theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh trªn tæng l−îng tiÒn göi. 1.3.2.8. B¶o l·nh Nh÷ng NH cã uy tÝn trong b¶o l·nh cho kh¸ch hµng: mua chÞu hµng hãa vµ trang thiÕt bÞ, ph¸t hµnh chøng kho¸n, vay vèn cña tæ chøc tÝn dông kh¸c… http://www.ebook.edu.vn Trang 9
  11. NH vÉn cã thÓ më réng ph¹m vi ho¹t ®éng, gia t¨ng thu nhËp, ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kh¸c mµ kh«ng cÇn sö dông ®Õn vèn cña m×nh. 1.3.2.9. Cho thuª thiÕt bÞ trung vµ dµi h¹n NH mua thiÕt bÞ vµ cho kh¸ch hµng thuª víi ®iÒu kiÖn kh¸ch hµng ph¶I tr¶ tiÒn thuª trong thêi h¹n thuª, th−êng lµ trung vµ dµi h¹n. Kh¸ch hµng kh«ng cÇn cã vèn (hoÆc 30% gi¸ trÞ tµi s¶n cÇn mua) mµ vÉn cã tµi s¶n ®Ó ®−a vµo kinh doanh. 1.3.2.10. Cung cÊp dÞch vô ñy th¸c vµ t− vÊn NH cã nhiÒu chuyªn gia vÒ qu¶n lý tµi chÝnh, cã thÓ gióp c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp qu¶n lý tµi s¶n vµ c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh. DÞch vô ñy th¸c ph¸t triÓn sang c¶ ñy th¸c vay hé, ñy th¸c cho vay hé, ñy th¸c ph¸t hµnh, ñy th¸c ®Çu t−, ñy th¸c trong di chóc, qu¶n lý tµi s¶n… NH t− vÊn vÒ ®Çu t−, vÒ qu¶n lý tµi chÝnh, vÒ thµnh lËp, mua b¸n, s¸p nhËp doanh nghiÖp. 1.3.2.11. Cung cÊp dÞch vô m«i giíi ®Çu t− chøng kho¸n NH b¸n c¸c dÞch vô m«I giíi chøng kho¸n, cung cÊp cho kh¸ch hµng c¬ héi mua cæ phiÕu, tr¸I phiÕu vµ c¸c chøng kho¸n kh¸c. Trong mét vµi tr−êng hîp, Nh thµnh lËp c«ng ty con lµ c«ng ty chøng kho¸n. 1.3.2.12. Cung cÊp c¸c dÞch vô b¶o hiÓm NH phèi hîp víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®Ó cung cÊp dÞch vô b¶o hiÓm, tiÕt kiÖm g¾n víi b¶o hiÓm nh− tiÕt kiÖm an sinh, tiÕt kiÖm h−u trÝ… NH cã thÕ m¹nh víi m¹ng l−íi chi nh¸nh, phßng giao dÞch réng lín vµ ®éi ngò nh©n viªn chuyªn nghiÖp vÒ tµi chÝnh. 1.3.2.13. Cung cÊp c¸c dÞch vô ®¹i lý NH ë th−êng lµ NH lín cung cÊp dÞch vô NH ®¹i lý cho NH kh¸c nh− thanh to¸n hé, ph¸t hµnh hé c¸c chøng chØ tiÒn göi, lµm NH ®Çu mèi trong ®ång tµi trî… Víi m¹ng l−íi réng kh¾p, NH cã thÓ lµm ®¹i lý cho c¸c c«ng ty chuyÓn tiÒn kiÒu hèi. 1.4. vèn cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i 1.4.1. Vai trß cña vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM 1.4.1.1. Kh¸i niÖm vÒ vèn cña NHTM Vèn cña NHTM lµ nh÷ng gi¸ trÞ tiÒn tÖ do NHTM t¹o lËp hoÆc huy ®éng ®−îc dïng ®Ó cho vay, ®Çu t− hoÆc thùc hiÖn c¸c dÞch vô kinh doanh kh¸c. Thùc chÊt vèn cña NH lµ bé phËn thu nhËp quèc d©n t¹m thêi nhµn rçi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph©n phèi vµ tiªu dïng mµ ng−êi chñ së h÷u chóng göi vµo NH ®Ó thùc hiÖn http://www.ebook.edu.vn Trang 10
  12. c¸c môc ®Ých kh¸c nhau. Hay nãi c¸ch kh¸c, hä chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông vèn tiÒn tÖ cho NH ®Ó råi NH ph¶I tr¶ l¹i cho hä mét kho¶n thu nhËp. Vµ nh− vËy NH ®· thùc hiÖn vai trß tËp trung vµ ph©n phèi l¹i vèn d−íi h×nh th¸I tiÒn tÖ, lµm t¨ng nhanh qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn, phôc vô vµ kÝch thÝch mäi ho¹t ®éng kinh tÕ ph¸t triÓn. §ång thêi chÝnh c¸c ho¹t ®éng ®ã l¹i quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng kinh doanh cña NH. Nh×n chung, vèn chi phèi toµn bé c¸c ho¹t ®éng vµ quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña NHTM. 1.4.1.2. Vai trß cña vèn ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh NH • Vèn lµ c¬ së ®Ó NH tæ chøc mäi ho¹t ®éng kinh doanh C¸c doanh nghiÖp muèn ho¹t ®éng kinh doanh th× ph¶I cã vèn, bëi v× vèn ph¶n ¸nh n¨ng lùc chñ yÕu ®Ó quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng kinh doanh. Riªng ®èi víi NH, vèn lµ c¬ së ®Ó NHTM tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh. NH kh«ng cã vèn th× kh«ng thÓ thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kinh doanh. Bëi v× víi ®Æc tr−ng cña ho¹t ®éng NH vèn kh«ng chØ lµ ph−¬ng tiÖn kinh doanh chÝnh mµ cßn lµ ®èi t−îng kinh doanh chñ yÕu cña NHTM. Nh lµ tæ chøc kinh doanh lo¹i hµng hãa ®Æc biÖt trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ (thÞ tr−êng vèn ng¾n h¹n) vµ thÞ tr−êng chøng kho¸n (thÞ tr−êng vèn dµi h¹n). Nh÷ng NH tr−êng vèn lµ NH cã nhiÒu thÕ m¹nh trong kinh doanh. ChÝnh v× thÕ, vèn lµ ®iÓm ®Çu tiªn trong chu kú kinh doanh cña NH. Ngoµi vèn ban ®Çu cÇn thiÕt, NH ph¶I th−êng xuyªn ch¨m lo tíi viÖc t¨ng tr−ëng vèn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh. • Vèn quyÕt ®Þnh quy m« ho¹t ®éng tÝn dông vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña NH Vèn cña NH sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc më réng hay thu hÑp khèi l−îng tÝn dông. So víi tõ c¸c NH lín th× c¸c NH nhá cã kho¶n môc ®Çu t− vµ cho vay kÐm ®a d¹ng h¬n, ph¹m vi vµ khèi l−îng cho cña c¸c NH nµy còng nhá h¬n. C¸c NH lín cho vay ®−îc t¹i thÞ tr−êng× trong vïng thËm chÝ trong n−íc vµ c¶ quèc tÕ th× c¸c NH nhá l¹i bÞ giíi h¹n trong ph¹m vi hÑp, chñ yÕu trong khu vùc nhá. Thªm vµo ®ã do kh¶ n¨ng vèn h¹n hÑp nªn c¸c NH nhá kh«ng ph¶n øng nh¹y bÐn ®−îc víi sù biÕn ®éng vÒ l·I suÊt, g©y ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t− tõ c¸c tÇng líp d©n c− vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. NÕu kh¶ n¨ng vèn cña NH ®ã dåi dµo th× ch¾c ch¾n NH sÏ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu vèn cho vay, cã ®ñ ®iÒu kiÖn më réng thÞ tr−êng tÝn dông vµ c¸c dÞch vô NH. ChÝnh v× vËy, cµng kh¼ng ®Þnh râ tÇm quan träng cña vèn trong ho¹t ®éng kinhdoanh NH. • Vèn quyÕt ®Þnh n¨ng lùc thanh to¸n vµ ®¶m b¶o uy tÝn cña NH trªn th−¬ng tr−êng Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, ®Ó tån t¹i vµ ngµy cµng më réng quy m« ho¹t ®éng ®ßi hái c¸c NH ph¶I cã uy tÝn lín trªn thÞ tr−êng lµ ®iÒu träng yÕu. Uy tÝn ®ã ph¶I ®−îc thÓ hiÖn http://www.ebook.edu.vn Trang 11
  13. tr−íc hÕt ë kh¶ n¨ng s½n sµng thanh to¸n chi tr¶ cho kh¸ch hµng cña NH. Kh¶ n¨ng thanh to¸n cña NH cµng cao th× vèn kh¶ dông cña NH cµng lín. V× vËy lo¹i trõ c¸c nh©n tè kh¸c, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña NH tû lÖ thuËn víi vèn cña NH nãi chung víi vèn kh¶ dông cña NH nãi riªng. Víi tiÒm n¨ng vèn lín, NH cã thÓ ho¹t ®éng kinh doanh víi quy m« ngµy cµng më réng, tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ nh»m gi÷ v÷ng ch÷ tÝn vµ n©ng cao thÕ c¹nh tranh trªn th−¬ng tr−êng. • Vèn quyÕt ®Þnh n¨ng lùc c¹nh tranh cña NH Kh¶ n¨ng vèn lín lµ ®iÒu thuËn lîi ®èi víi NH trong viÖc më réng quan hÖ tÝn dông víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ xÐt vÒ mÆt quy m«, khèi l−îng tÝn dông, chñ ®éng vÒ thêi gian, thêi h¹n cho vay, thËm trÝ quyÕt ®Þnh c¶ møc l·I suÊt võa ph¶I cho kh¸ch hµng. §iÒu nµy sÏ thu hót ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµnh doanh sè ho¹t ®éng cña NH sÏ t¨ng lªn nhanh chãng vµ NH sÏ cã thuËn lîi h¬n trong kinh doanh. §©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó bæ sung thªm vèn tù cã cña NH, t¨ng c−êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ quy m« ho¹t ®éng cña NH trªn mäi lÜnh vùc. §ång thêi vèn cña NH sÏ gióp cho NH cã ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó kinh doanh ®a n¨ng trªn thÞ tr−êng, kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ cho vay mµ cßn më réng c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt, kinh doanh dÞch vô thuª mua (leasing), mua b¸n nî (factoring), kinh doanh trªn thÞ trªn thÞ tr−êng chøng khoan. ChÝnh c¸c h×nh thøc kinh doanh ®a n¨ng nµy sÏ gãp phÇn ph©n t¸n rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ t¹o thªm vèn cho NH ®ång thêi t¨ng søc c¹nh tranh cña NH trªn th−¬ng tr−êng. 1.4.2. Néi dung cña vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM 1.4.2.1. Vèn chñ së h÷u Vèn chñ së h÷u (vèn tù cã) cña NHTM lµ nh÷ng gi¸ trÞ tiÒn tÖ do NH t¹o lËp ®−îc, thuéc së h÷u NH. Vèn nµy chiÕm mét tû träng nhá trong tæng vèn cña NH, song l¹i lµ ®iÒu kiÖn ph¸p lý b¾t buéc khi thµnh lËp NH. Do tÝnh chÊt th−êng xuyªn æn ®Þnh cña vèn tù cã, NH cã thÓ chñ ®éng sö dông vµo nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau nh−: trang bÞ c¬ së vËt chÊt, t¹o TSC§ phôc vô cho NH, cho vay vµ ®Æc biÖt tham gia ®Çu t−, gãp vèn liªn doanh. MÆt kh¸c, víi chøc n¨ng b¶o vÖ, vèn tù cã ®−îc coi nh− TSC§ g©y lßng tin ®èi víi kh¸ch hµnh duy tr× kh¶ n¨ng thanh to¸n trong tr−êng hîp NH gÆp thua lç. Nã cßn lµ mét trong nh÷ng c¨n cø quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng vµ khèi l−îng vèn huy ®éng cña NH. Do ®ã quy m«, sù t¨ng tr−ëng cña vèn tù cã sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng lùc vµ −u thÕ ph¸t triÓn cña NHTM. Vèn chñ së h÷u cña NHT bao gåm: * Vèn ®iÒu lÖ http://www.ebook.edu.vn Trang 12
  14. Vèn ®iÒu lÖ lµ sè vèn ghi trong ®iÒu lÖ cña NHTM. Tuú theo h×nh thøc së h÷u mµ nguån vèn nµy ®−îc h×nh thµnh tõ nh÷ng nguån kh¸c nhau: §èi víi NHTM quèc doanh, nguån vèn nµy do ng©n s¸ch Nhµ n−íc cÊp khi thµnh lËp vµ ®−îc bæ sung thªm trong qóa tr×nh ho¹t ®éng. §èi víi NHTM cæ phÇn vÊn nµy do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp. §èi víi NH liªn doanh th× do c¸c bªn tham gia gãp vèn. Vèn ®iÒu lÖ nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c¸c chñ së h÷u vµ quy m« ho¹t ®éng cña tõng NH, nh−ng kh«ng ®−îc thÊp h¬n møc vèn ph¸p ®Þnh mµ luËt ph¸p quy ®Þnh cho tõng lo¹i h×nh NH. Trong qóa tr×nh ho¹t ®éng, c¸c NH cã thÓ t¨ng thªm vèn ®iÒu lÖ nh−ng ph¶i ®−îc sù ®ång ý cña NHTW vµ ph¶i c«ng bè c«ng khai vèn ®iÒu lÖ míi. Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng ViÖt Nam( Bank For Foreign Trade of Vienam, viÕt t¾t lµ Vietcombank), vèn ®iÒu lÖ ®−îc ChÝnh phñ Ên ®Þnh lµ 1.100.000.000.000 ® (mét ngµn mét tr¨m tû ®ång ViÖt Nam). Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam (INDUSTRIAL AND COMMERCIAL BANK OF VIET NAM, gäi t¾t lµ VIETINCOMBANK, viÕt t¾t lµ ICBV), vèn ®iÒu lÖ ®−îc ChÝnh phñ Ên ®Þnh lµ 1.100.000.000.000® (mét ngµn mét tr¨m tû ®ång). Ng©n hµng Ph¸t triÓn Nhµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long (Housing Bank for Mekong Delta, viÕt t¾t lµ MHB). Vèn ®iÒu lÖ lµ 600.000.000.000 (s¸u tr¨m tû ®ång), trong ®ã Nhµ n−íc cÊp 500.000.000.000 (n¨m tr¨m tû ®ång), c¸c Doanh nghiÖp Nhµ n−íc ®ãng gãp 100.000.000.000 (mét tr¨m tû ®ång). *C¸c kho¶n chªnh lÖch do ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n, chªnh lÖch tû gi¸ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt C¸c kho¶n chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¸t sinh tõ chuyÓn ®æi b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¬ së n−íc ngoµi ho¹t ®éng ®éc lËp, chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¸t sinh trong qóa tr×nh ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n ch−a hoµn thµnh ®èi víi c¬ së míi thµnh lËp ®−îc ph¶n ¸nh lòy kÕ trong nguån vèn chñ së h÷u cña NHTM theo quy ®Þnh cña chuÈn mùc kÕ to¸n. *ThÆng d− vèn cæ phÇn ThÆng d− vèn cæ phÇn lµ chªnh lÖch gi÷a mÖnh gi¸ cæ phiÕu víi gi¸ thùc tÕ ph¸t hµnh(nÕu cã). * C¸c quü dù tr÷ bæ sung vèn ®iÒu lÖ, quü ®Çu t− ph¸t triÓn nghiÖp vô, quü dù phßng tµi chÝnh §Ó ®¶m b¶o duy tr× vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh trong qóa tr×nh ho¹t ®éng c¸c NHTM ®−îc trÝch lËp c¸c qòy dù tr÷. C¸c quü nµy ®−îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña tõng quèc gia vÒ møc ®é trÝch lËp, quy m« cña quü vµ môc ®Ých sö dông. http://www.ebook.edu.vn Trang 13
  15. ë VN c¨n cø NghÞ ®Þnh cña ChÝnh Phñ sè 146/2005/N§ - ChÝnh phñ ngµy 23/11/2005 vÒ ChÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi c¸c TCTD; Th«ng t− cña Bé Tµi chÝnh sè 12/2006/TT - BTC ngµy 21/2/2006 h−íng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 146. Theo ®ã, Lîi nhuËn cña c¸c TCTD sau khi bï ®¾p lç n¨m tr−íc theo quy ®Þnh cña LuËt ThuÕ thu nhËp DN vµ nép thuÕ thu nhËp DN theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ®−îc ph©n phèi nh− sau: (1). TrÝch lËp quü dù tr÷ bæ sung vèn ®iÒu lÖ 5%, møc tèi ®a cña quü nµy kh«ng v−ît qóa møc vèn ®iÒu lÖ cña c¸c TCTD. Quü dù tr÷ bæ sung vèn ®iÒu lÖ dïng ®Ó bæ sung vèn ®iÒu lÖ (2). Chia l·i cho c¸c thµnh viªn gãp vèn liªn kÕt theo quy ®Þnh cña hîp ®ång(nÕu cã). (3). Bï ®¾p kho¶n lç cña c¸c n¨m tr−íc ®· hÕt thêi h¹n ®−îc trõ vµo lîi nhuËn tr−íc thuÕ thu nhËp DN. (4). Lîi nhuËn sau khi ®· trõ c¸c kho¶n quy ®Þnh t¹i kho¶n 1, 2 vµ 3 ®iÒu nµy ®−îc ph©n phèi theo quy ®Þnh d−íi ®©y: (a). TrÝch quü dù phßng tµi chÝnh 10%, møc tèi ®a cña quü nµy kh«ng v−ît qóa 25% vèn ®iÒu lÖ cña c¸c TCTD. Quü dù phßng tµi chÝnh dïng ®Ó bï ®¾p phÇn cßn l¹i cña nh÷ng tæn thÊt, thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n x¶y ra trong qóa tr×nh kinh doanh sau khi ®· ®−îc bï ®¾p b»ng tiÒn båi th−êng cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n g©y ra tæn thÊt, cña tæ chøc b¶o hiÓm vµ sö dông dù phßng trÝch lËp trong chi phÝ. (b). Quü ®Çu t− ph¸t triÓn nghiÖp vô 50%. Quü ®Çu t− ph¸t triÓn nghiÖp vô dïng ®Ó ®Çu t− më réng quy m« ho¹t ®éng kinh doanh vµ ®æi míi c«ng nghÖ trang thiÕt bÞ, ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña TCTD. C¨n cø vµo nhu cÇu ®Çu t− vµ kh¶ n¨ng cña quü, H§QT cña TCTD quyÕt ®Þnh h×nh thøc vµ biÖn ph¸p ®Çu t− theo nguyªn t¾c cã hiÖu qu¶, an toµn vµ ph¸t triÓn vèn. (c). Lîi nhuËn cßn l¹i ®−îc ph©n phèi tiÕp nh− sau: - TrÝch quü th−ëng Ban Qu¶n lý ®iÒu hµnh TCTD theo quy ®Þnh chung ®èi víi DNNN. - TrÝch lËp hai quü khen th−ëng, phóc lîi. Møc trÝch tèi ®a kh«ng qóa ba th¸ng l−¬ng thùc hiÖn. - Sè lîi nhuËn cßn l¹i sau khi trÝch hai quü khen th−ëng, phóc lîi ®−îc bæ sung vµo quü ®Çu t− ph¸t triÓn nghiÖp vô. *Lîi nhuËn kh«ng chia Lîi nhuËn kh«ng chia lµ phÇn lîi nhuËn ®−îc x¸c ®Þnh qua kiÓm to¸n cña tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp sau khi ®· nép thuÕ vµ trÝch lËp c¸c qòy theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ®−îc gi÷ l¹i ®Ó bæ sung vèn cho TCTD theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Lîi nhuËn kh«ng chia cña TCTD cæ phÇn ph¶i ®−îc §¹i héi cæ ®«ng th«ng qua. Lîi nhuËn kh«ng chia thÓ hiÖn phÇn thu nhËp cña ng©n hµng ®−îc gi÷ l¹i trong qóa tr×nh kinh doanh thay v× dïng ®Ó chi tr¶ cæ tøc. http://www.ebook.edu.vn Trang 14
  16. 1.4.2.2. Vèn huy ®éng Vèn huy ®éng lµ nh÷ng gi¸ trÞ tiÒn tÖ mµ NH huy ®éng ®−îc tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸ nh©n trong x· héi th«ng qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô tÝn dông, thanh to¸n, c¸c nghiÖp vô kinh doanh kh¸c vµ ®−îc dïng lµm vèn ®Ó kinh doanh. B¶n chÊt cña vèn huy ®éng lµ tµi s¶n thuéc c¸c chñ së h÷u kh¸c nhau. NH chØ cã quyÓn sö dông mµ kh«ng cã quyÒn së h÷u vµ cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ ®óng h¹n c¶ gèc vµ l·I khi ®Õn kú h¹n (tiÒn göi cã kú h¹n) hoÆc khi hä cã nhu cÇu rót vèn (tiÒn göi kh«ng kú h¹n). Vèn huy ®éng ®ãng vai trß rÊt quan träng ®èi víi mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña NH. Vèn huy ®éng lu«n biÕn ®éng nªn NH kh«ng ®−îc phÐp sö dông hÕt sè vèn ®ã vµo kinh doanh mµ ph¶I dù tr÷ víi mét tû lÖ hîp lý ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n. Vèn huy ®éng bao gåm: a. Vèn huy ®éng tiÒn göi cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n: TiÒn göi cña tæ chøc kinh tÕ: Trong qóa tr×nh SXKD, c¸c tæ chøc kinh tÕ th−êng cã mét bé phËn vèn nhµn rçi t¹m thêi nh− khÊu hao ®· trÝch nh−ng ch−a sö dông, tiÒn thu b¸n hµng ch−a ph¶i mua nguyªn vËt liÖu, tr¶ l−¬ng hay c¸c quü ®Çu t− ph¸t triÓn, phóc lîi, khen th−ëng ®· trÝch nh−ng ch−a sö dông ®Õn. §Ó ®¶m b¶o an toµn tµi s¶n vµ ®ång vèn vÉn sinh lêi c¸c tæ chøc kinh tÕ cã thÓ göi sè vèn ®ã vµo NH hoÆc ®Ó thuËn tiÖn cho qóa tr×nh sö dông vèn, ®¬n vÞ cã thÓ TT qua NH còng nh− sö dông c¸c dÞch vô NH kh¸c, khi ®ã hä cÇn ph¶i göi vèn vµo NH d−íi h×nh thøc tiÒn göi kh«ng kú h¹n vµ tiÒn göi cã kú h¹n víi c¸c kú h¹n kh¸c nhau, ®ång thêi NH sÏ më cho ®¬n vÞ c¸c tµi kho¶n t−¬ng øng ®Ó thuËn tiÖn trong viÖc sö dông. - TiÒn göi kh«ng kú h¹n: TiÒn göi kh«ng kú h¹n lµ lo¹i tiÒn göi mµ ng−êi göi cã thÓ rót tiÒn ra bÊt cø lóc nµo vµ NH lu«n cã nghÜa vô ph¶i tháa m·n c¸c nhu cÇu ®ã. Lo¹i tiÒn göi nµy cã môc ®Ých chÝnh lµ ®Ó TT. §èi víi tiÒn göi kh«ng kú h¹n mÆc dï viÖc göi tiÒn vµ rót tiÒn cã thÓ thùc hiÖn vµo bÊt cø lóc nµo, NH khã x¸c ®Þnh tr−íc, nh−ng trªn thùc tÕ lu«n cã sù chªnh lÖch vÒ thêi gian vµ sè l−îng gi÷a viÖc göi tiÒn vµ rót tiÒn, cho nªn t¹i mçi NH lu«n tån t¹i mét sè d− tiÒn göi kh«ng kú h¹n vµ NH cã thÓ sö dông ®Ó cho vay. L·i suÊt cña lo¹i tiÒn göi nµy lµ thÊp nhÊt cho nªn nguån vèn nµy gióp cho NH h¹ thÊp gi¸ mua vèn, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong cho vay vµ ®Çu t−. - TiÒn göi cã kú h¹n: TiÒn göi cã kú h¹n lµ lo¹i tiÒn göi cã sù tho¶ thuËn vÒ thêi gian rót tiÒn. VÒ nguyªn t¾c, ng−êi göi chØ cã thÓ rót tiÒn theo thêi h¹n ®· tho¶ thuËn, nh−ng trªn thùc tÕ ®Ó thu hót lo¹i tiÒn göi nµy víi kú h¹n dµi, c¸c NH vÉn cho phÐp rót tiÒn tr−íc thêi h¹n nh−ng kh¸ch hµng chØ ®−îc h−ëng l·i suÊt kh«ng kú h¹n hoÆc víi møc l·i suÊt t−¬ng øng theo lo¹i kú h¹n nhÊt ®Þnh do NH quy ®Þnh. http://www.ebook.edu.vn Trang 15
  17. Nguån vèn nµy cã møc ®é æn ®Þnh cao, NH chñ ®éng trong qóa tr×nh sö dông. V× vËy ®Ó cã thÓ thu hót nhiÒu h¬n lo¹i tiÒn göi nµy, c¸c NH th−êng ®−a ra nhiÒu lo¹i kú h¹n kh¸c nhau phï hîp víi thêi gian vèn nhµn rçi ë c¸c ®¬n vÞ, mçi kú h¹n cã mét møc l·i suÊt t−¬ng øng theo nguyªn t¾c kú h¹n cµng dµi l·i suÊt cµng cao. TiÒn göi cña d©n c− TiÒn göi cña d©n c− lµ mét bé phËn thu nhËp b»ng tiÒn cña tÇng líp d©n c− trong x· héi göi vµo NH nh»m môc ®Ých kiÕm lêi vµ ®Ó TT. TiÒn göi cña d©n c− bao gåm hai lo¹i: TiÒn göi tiÕt kiÖm vµ tiÒn göi TT. - TiÒn göi tiÕt kiÖm: §©y lµ h×nh thøc huy ®éng vèn truyÒn thèng cña NH. Víi lo¹i tiÒn göi nµy ng−êi göi ®−îc NH giao cho mét sæ tiÕt kiÖm, trong thêi gian göi tiÒn, sæ tiÕt kiÖm cã thÓ dïng lµm vËt cÇm cè hoÆc ®−îc chiÕt khÊu ®Ó vay vèn NH. TiÒn göi tiÕt kiÖm bao gåm: TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n vµ tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n víi c¸c kú h¹n kh¸c nhau. - TiÒn göi TT: C¸c c¸ nh©n trong x· héi còng cã nhu cÇu vµ ®−îc ph¸p luËt cho phÐp thùc hiÖn TT qua NH. Khi ®ã hä còng më tµi kho¶n tiÒn göi TT t¹i NH vµ göi tiÒn vµo tµi kho¶n ®Ó chi tiªu. Trªn thùc tÕ tiÒn göi cña d©n c− lu«n chiÕm mét tû träng kh¸ lín trong tæng nguån vèn huy ®éng cña NH. §Ó khai th¸c nguån vèn nµy c¸c NH lu«n chó träng ®Õn viÖc ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc huy ®éng nh−: huy ®éng b»ng vµng, huy ®éng tiÒn göi cã ®¶m b¶o b»ng vµng, tiÕt kiÖm x©y dùng nhµ ë, tiÕt kiÖm göi mét n¬i, lÜnh nhiÒu n¬i… víi l·i suÊt hîp lý. TiÒn göi kh¸c Ngoµi hai lo¹i tiÒn göi trªn, t¹i c¸c NHTM cßn cã c¸c lo¹i tiÒn göi nh−: TiÒn göi cña c¸c TCTD kh¸c; TiÒn göi cña Kho b¹c Nhµ n−íc; TiÒn göi cña c¸c tæ chøc ®oµn thÓ x· héi… b.Vay c¸c tæ chøc tÝn dông trong vµ ngoµi n−íc HÇu hÕt c¸c NHTM ®−îc tæ chøc thµnh hÖ thèng gåm nhiÒu chi nh¸nh vµ h¹ch to¸n kinh doanh toµn ngµnh, thùc hiÖn ®iÒu chuyÓn vèn gi÷a c¸c chi nh¸nh qua héi së chÝnh ®Õn, khi thõa vèn c¸c chi nh¸nh ®iÒu chuyÓn vÒ héi së chÝnh, khi thiÕu vèn c¸c chi nh¸nh ®−îc nhËn vèn ®iÒu chuyÓn tõ héi së chÝnh. V× vËy viÖc vay vèn cña TCTD kh¸c trong vµ ngoµi n−íc th−êng chØ thùc hiÖn ë NHTW cña tõng hÖ thèng. c. Vay Ng©n hµng Nhµ n−íc NH trung −¬ng lµ NH cña c¸c NH vµ lµ NH cho vay cuèi cïng trong nÒn kinh tÕ, v× vËy c¸c NHTM cã thÓ ®−îc NHTW cho vay vèn khi cÇn thiÕt. ë VN, hiÖn nay NHNN cho c¸c TCTD lµ NH vay ng¾n h¹n d−íi h×nh thøc t¸i cÊp vèn theo c¸c lo¹i sau: - Cho vay l¹i theo hå s¬ tÝn dông; http://www.ebook.edu.vn Trang 16
  18. - ChiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu th−¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c; - Cho vay cã ®¶m b¶o b»ng cÇm cè th−¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c. Ngoµi ra, NHNN cßn cho NHTM vay bæ sung vèn thiÕu hôt trong TTBT vµ trong tr−êng hîp ®Æc biÖt khi ®−îc chÊp thuËn. NHNN cho vay ®èi víi TCTD t¹m thêi mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶ cã nguy c¬ g©y mÊt an toµn cho hÖ thèng. Vèn vay cña TCTD kh¸c vµ NHTW chiÕm tû träng nhá trong tæng nguån vèn kinh doanh cña NHTM, cho nªn ngoµi t¸c dông gãp phÇn gia t¨ng nguån vèn, më réng kinh doanh cña NH, nã cßn cã ý nghÜa trong viÖc ®¶m b¶o kh¶ n¨ng TT th−êng xuyªn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña NHTM. d. Ph¸t hµnh c¸c giÊy tê cã gi¸ §©y lµ nguån vèn mµ NHTM cã ®−îc qua viÖc ph¸t hµnh c¸c giÊy tê cã gi¸ nh− kú phiÕu NH, tr¸i phiÕu NH, chøng chØ tiÒn göi. §èi t−îng mua kú phiÕu, tr¸i phiÕu NH, chøng chØ tiÒn göi lµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ, ngoµi viÖc dïng sè vèn nhµn rçi hay phÇn thu nhËp t¹m thêi ch−a sö dông ®Õn ®Ó mua, trªn thùc tÕ ®©y cßn lµ mét kªnh ®Çu t− cña ng−êi cã vèn trong x· héi khi hä kh«ng cã kh¶ n¨ng cã c¬ héi ®Çu t− trùc tiÕp. C¸c kú phiÕu, tr¸i phiÕu nµy cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi dÔ dµng ra tiÒn mÆt b»ng c¸ch mua b¸n chuyÓn nh−îng trªn thÞ tr−êng vèn hoÆc chiÕt khÊu t¹i NH. Víi viÖc ph¸t hµnh c¸c giÊy tê cã gi¸ ®Ó huy ®éng vèn NH cã kh¶ n¨ng tËp trung mét khèi l−îng vèn lín trong thêi gian ng¾n vµ chñ ®éng trong sö dông. H×nh thøc nµy th−êng ®−îc thùc hiÖn khi NH ®· tiÕp nhËn ®−îc nh÷ng dù ¸n vay vèn víi thêi h¹n gi¶i ng©n nhanh cña kh¸ch hµng, hay sau khi ®· c©n ®èi gi÷a nguån vèn, sö dông vèn trªn toµn hÖ thèng mµ vÉn cån thiÕu vµ ®−îc sù ®ång ý cña NHTW. Nguån vèn huy ®éng lµ nguån vèn chñ yÕu, chiÕm tû träng lín ( trªn 80%) trong toµn bé vèn kinh doanh cña NHTM. §©y lµ nguån vèn cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn chi phÝ vµ kh¶ n¨ng më réng kinh doanh cña NH. Nguån vèn nµy cã xu h−íng ngµy cµng gia t¨ng phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¶i tiÕn vµ n©ng cao chÊt l−îng dÞch vô cña NH. 1.4.2.3 Vèn kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt Bªn c¹nh c¸c nguån vèn nªu trªn, trong qóa tr×nh ho¹t ®éng c¸c NHTM cßn cã thÓ t¹o lËp vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c. - Vèn trong TT: Vèn trong TT lµ sè vèn cã ®−îc do NH lµm trung gian TT trong nÒn kinh tÕ . Cô thÓ: + Sè vèn trong thêi gian ®· trÝch khái tµi kho¶n cña ng−êi chi tr¶ nh−ng ch−a chuyÓn vµo tµi kho¶n cña ng−êi thô h−ëng do ph¶i lu©n chuyÓn, xö lý chøng tõ TT. http://www.ebook.edu.vn Trang 17
  19. + Sè vèn trong thêi gian kh¸ch hµng l−u ký t¹i NH nh−ng ch−a TT trong mét sè h×nh thøc TT nh− sÐc b¶o chi, th− tÝn dông, thÎ ký quü. Khi c«ng nghÖ TT cña NH ngµy cµng hiÖn ®¹i, quy tr×nh, thñ tôc TT ®−îc c¶i tiÕn th× thêi gian cña mçi kho¶n TT ®−îc gi¶m ®i ®¸ng kÓ, do ®ã vèn mµ NH cã ®−îc trong mçi kho¶n TT còng gi¶m. Nh−ng do ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng më tµi kho¶n vµ kho¶n TT ®−îc thùc hiÖn qua NH ngµy cµng t¨ng, lµm cho sè vèn nµy cã ®iÒu kiÖn gia t¨ng. - Vèn uû th¸c ®Çu t−, tµi trî cña ChÝnh phñ hoÆc cña c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n−íc cho c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi. §©y lµ nguån vèn mµ NH cã ®−îc do lµm ®¹i lý nhËn ñy th¸c cña c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n−íc ®Ó thùc hiÖn ®Çu t− cho nh÷ng ch−¬ng tr×nh dù ¸n. Ngoµi ra NH cßn lµm ®¹i lý b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cho DN, còng nh− thu hé lîi tøc chøng kho¸n cho kh¸ch hµng… qua nghiÖp vô nµy còng t¹o thªm ®−îc nguån vèn cho NH. C¸c nguån vèn kh¸c cña NH cã thÓ kh«ng nhiÒu, thêi gian sö dông ®«i khi rÊt ng¾n, nh−ng ®iÒu ®¸ng quan t©m lµ NH kh«ng tèn kÐm chi phÝ huy ®éng nh−ng lai cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c nghiÖp vô, dÞch vô NH kh¸c, phôc vô tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng. http://www.ebook.edu.vn Trang 18
  20. Ch−¬ng 2: nghiÖp vô huy ®éng vèn 2.1.ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña NHTM Ho¹t ®éng huy ®éng vèn lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu vµ quan träng nhÊt cña NHTM. Ho¹t ®éng nµy mang l¹i nguån vèn ®Ó NH thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh− lµ cÊp tÝn dông vµ cung cÊp c¸c dÞch vô NH cho kh¸ch hµng. Qua b¶ng C©n ®èi tµi s¶n cña NHTM ta thÊy nghiÖp vô huy ®éng vèn ®−îc ph¶n ¸nh bªn phÇn tµi s¶n Nî. Do vËy, huy ®éng vèn cßn ®−îc gäi lµ nghiÖp vô tµi s¶n Nî. Theo LuËt tµi chÝnh tÝn dông, NHTM ®−îc huy ®éng vèn d−íi c¸c h×nh thøc: NhËn tiÒn göi cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vµ c¸c TCTD kh¸c d−íi h×nh thøc tiÒn göi kh«ng kú h¹n, tiÒn göi cã kú h¹n vµ c¸c lo¹i tiÒn göi kh¸c; ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi, tr¸I phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ kh¸c ®Ó huy ®éng vèn cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n−íc khi ®−îc Thèng ®èc NHNN chÊp nhËn; Vay vèn cña c¸c TCTD kh¸c ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam vµ c¸c TCTD n−íc ngoµi; vay vèn ng¾n h¹n cña NHNN theo quy ®Þnh cña LuËt NHNN ViÖt Nam. 2.2. Vai trß cña nghiÖp vô huy ®éng vèn 2.2.1. §èi víi NHTM NghiÖp vô huy ®éng vèn kh«ng mang l¹i lîi nhuËn trùc tiÕp cho NH nh−ng nã lµ nghiÖp vô rÊt quan träng. Kh«ng cã nghiÖp vô huy ®éng vèn xem nh− kh«ng cã ho¹t ®éng cña NHTM. Mét NHTM khi ®−îc cÊp phÐp thµnh lËp ph¶I cã vèn ®iÒu lÖ theo quy ®Þnh. Tuy nhiªn, vèn ®iÒu lÖ chØ ®ñ tµi trî cho TSC§ nh− trô së, v¨n phßng, m¸y mãc thiÕt bÞ cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng chø ch−a ®ñ vèn ®Ó NH cã thÓ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh− cÊp tÝn dông vµ c¸c dÞch vô NH kh¸c. §Ó cã vèn phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng nµy NH ph¶I huy ®éng vèn tõ kh¸ch hµng. NghiÖp vô huy ®éng vèn do vËy cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi NH còng nh− ®èi víi kh¸ch hµng. 2.2.2. §èi víi kh¸ch hµng NghiÖp vô huy ®éng vèn gãp phÇn mang l¹i nguån vèn cho NH thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kinh doanh kh¸c. Kh«ng cã nghiÖp vô huy ®éng vèn, NHTM sÏ kh«ng ®ñ nguån tµi trî cho ho¹t ®éng cña m×nh. MÆt kh¸c, th«ng qua nghiÖp vô huy ®éng vèn NHTM cã thÓ do l−êng ®−îc uy tÝn còng nh− sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng ®èi víi NH. Tõ ®ã, NHTM cã c¸c biÖn ph¸p kh«ng ngõng hoµn thiÖn ho¹t ®éng huy ®éng vèn ®Ó gi÷ v÷ng vµ më réng quan hÖ víi kh¸ch hµng. Cã thÓ nãi nghiÖp vô huy ®éng vèn gãp phÇn gi¶I quyÕt “®Çu vµo” cña NHTM. 1.3. C¸c nghiÖp vô huy ®éng vèn cña NHTM http://www.ebook.edu.vn Trang 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2