Đại số 10 nâng cao và hướng dẫn thiết kế bài giảng (Tập 1): Phần 1

Chia sẻ: Gió Biển | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:236

Thêm vào BST

Báo xấu

123
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 1 Tài liệu Thiết kế bài giảng Đại số 10 nâng cao (Tập 1) do NXB ĐH Sư phạm ấn hành cung cấp cho người đọc cách thiết kế bài giảng Đại số 10 nâng cao về các chủ đề: Mệnh đề - Tập hợp, hàm số bậc nhất và bậc hai. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đại số 10 nâng cao và hướng dẫn thiết kế bài giảng (Tập 1): Phần 1

TRAN VINH -2 -1 O NHA XUAT BAN DAI HOG SU PHAM
TRAN VINH THIET KE BAI GIANG NANG CAO TAP MOT 1 ~' -> NHA XUAT BAN DAI HOC SU PHAM
Ma sd'; 02.02.80/158.PT 2006
Ldl NOI DAU Chiiong trinh thay sach gan lien vert viec doi m6i phUdng phap day hoc, trong d6 c6 viec thifc hien ddi mcS phUdng phap day hoc mon Toan. Bo sach Thiet kebai gidng Dqi sd 10 ndng cao va Thiet kebai gidng Hinh hpc 10 nang cao ra dcfi de phuc vu viec ddi mdi do. Bo sach dtfdc bien soan dua tren cac chifdng, muc cua bo sach giao khoa (SGK), bam sat noi dung SGK, txl do hinh thanh nen cau true mot bai giang theo chtfdng trinh mcft dUOc viet theo quan diem boat dong va muc tieu giang day la: L.ay hpc sinh lam trung tam va tich cUc s\i dung cac phifdng tien day hpc hien dai. Phan Dai so gom 2 tap. Tap 1: gom cac chUdng I, chUdng II va chifdng III. Tap 2 : gom cac chifdng IV, chifdng V va chifdng VI. Phan Hinh hpc gom 2 tap: Tap 1: gom chifdng 1, va bai 1 va bai 2 (chifdng II). Tap 2 Phan con lai. Trong moi bai soan, tac gia co difa ra cac cau hoi va tinh huong thu vi. Ve hoat dpng day va hpc, chung toi co gang chia lam 2 phan: Phan boat dpng cua giao vien (GV) va phan boat dpng cua hpc sinh (HS), d m6i phan c6 cac cau hoi chi tiet va hifdng dan tra Icfi. Thifc hien xong moi boat dpng, la da thifc hien xong mot ddn v: kien thifc hoac cung co ddn vi kien thCfc do. Sau moi bai hpc chung toi co dite vao phan cau hoi trac nghiem khach quan nham giup hpc sinh tif danh gia difdc mifc dp nhan thifc va mifc dp tiep thu kien thufc cua minh. Dong thdi, sau m6i bai hpc, chung toi CO gang co nhiing phan bd sung kien thifc danh cho GV va HS kha gioi.
Phan phu luc la phan danh cho giao vien, nham sif dung cac phan mem cua toan hpc lam chu kien thifc, lam chu cac con so can tinh toan tif do neu len difdc each day mdi chu dpng va sang tao. Day la bp sach hay, difdc tap the tac gia bien soan cong phu, ifng dung mot so' thanh tifu khoa hpc nha't dinh trong tinh toan va day hpc. Chung toi hy vpng dap ifrig difdc nhu cau cua giao vien toan trong viec ddi mdi phifdng phap day hpc. Trong qua trinh bien soan, khong the tranh khoi nhOftng sai sot, mong ban doc cam thong va chia se. Chung toi chan thanh cam dn sif gop y cua cac ban. Tac gia 4
Chi/dNq I MENH DE - TAP HCfP Ph^n 1. i^imrlirG VAN D £ CUA cm/diiifG I. Npl DUNG Noi dung chinh cua chuong 1 : Menh de : Menh de, phu dinh ciia menh de, menh de keo theo, menh de tuong duong, dinh If va chiing minh dinh li. Tap hop : Khai niem cua tap hop, cac phep toan tren tap hop. Sai so va so g^n diing. Menli die Menh de la mdt khai niem co ban ciia logic toan. Logic toan ciing If thuyet tap hop la co sd ciia moi nganh toan hoc. So gan diing va sai so la nhiing khai niem co ban ciia cac nganh toan irng dung. Cuon sach nay duoc trinh bay thong nha't theo ngon ngCr mSnh dt va tap hop. Nhu vay, cac noi dung ciia chuong I la ra't co ban va c^n thi6't de hoc sinh (HS) hoc tap tie'p cac chuong sau cua chuong trinh Dai so 10 noi rieng, de hoc tap va ling dung Toan noi chung. Sau day la nhirng ndi dung cu the : 1. Khdi niem menh de N6u len khai niem cua de : La cau phai hoac diing hoac sai. Tfnh cha't CO ban cua menh de : M6i menh de chi hoac diing, ki hi6u la 1, hoac sai, kf hieu la 0. SGK khong trinh bay theo gia tri chan If nhung dua tren cac luat CO ban : - Luat bai trung : M6i menh de phai hoac diing, hoac sai, - Luat phi mau thuSn : Mot m6nh d6 khong the vira diing, vura sai.
2. Cdc phep todn ve logic Chiing ta chi trinh bay cac va'n de co ban sau : Phep phii dinh : Menh de phii dinh ciia menh de P la menh deF Hai menh de nay co tfnh chat trai ngugfc nhau ve gia tri chan If : P diing thi P sai va nguoc lai. Phep keo theo : Menh de P keo theo menh de Q, kf hieu la P => Q, chi sai khi P diing Q sai, va diing trong cac trudng hop con lai. Cac each phat biiu menh de keo theo : Neu P thi Q; P la dieu kien du de CO Q; Q la dieu kien can de co P Phep tuang duang : Menh de P tUdng duong vdi Q, kf kieu P Q, la menh d6 chi sai khi P va Q co gia tri chan If nguoc nhau. Cac each phat bieu menh de tuong duong : P khi va chi khi Q; P la dieu kien cSn va du de co Q. 3. Menh de chiia bie'n. Menh de chiia bien chi la menh d6 trong tiing bien cu the hoac ta gSn vao no nhirng ludng tii vdi moi (V) hoac ton tai ( 3). Tap hop / . Khdi niem Tap hop la khai niem khong duoc dinh nghia ma duoc xay dung bang each mo ta thong qua cac phSn tii cua nd. De bieu diin phan tu a thuoc tap hgfp A kf hieu la a e A, phan tii b khong thuoc tap hop A kf hieu b ^ A. Tap hop khong cd phan tu nao goi la tap rdng, kf hieu 0 . Cd hai each cho tap hop : Liet ke cac phan tu cua tap hop hoac rnd ta bang tfnh chat cac phan tu. Tap con : Tap A la tap con ciia tap B, kf hieu A c B, ne'u VxeA thi xeB. 2. Cdc phep todn Chiing ta se hoc cac phep toan sau :
xeA Phep hop : x e A u B c^ xeB \x&A Phep giao : x e A n B
Biet dugc ca'u triic thudng gap ciia mdt dinh If trong toan hgc. Hieu the nao la dieu kien can, dieu kien du, dieu kien c^n va dii trong cac dinh If toan hgc, the nao la phuong phap chiing minh bang phan chiing. Nam dugc cac kie'n thiic co ban nha't ve tap hgp, md'i quan h6 giiJa cac tap hgp, cac phep toan tren tap hgp (phep hgp, phep giao, phep la'y hieu va phep la'y ph^n bii). • Nam dugc cac khai niem sai sd tuyet ddi, sai sd tuong ddi, so quy tron, chit so chac. 2. KT nang Bie't diing ngdn ngii va kf hieu ciia If thuye't tap hgp de di6n dat cac bai toan, trinh bay cac suy luan toan hgc mdt each sang siia, mach lac. Bie't tim giao, hgp, lay phan bii ciia cac tap con ciia tap sd thuc thudng gap nhu khoang, doan, nita khoang vd ban. Dilu nay ra't cin thie't cho viec tie'p thu cac chuong tie'p theo ve phuong trinh va he phuong trinh. •Bi6't quy trdn so, xac dinh chir sd chac, va bie't each vie't chuan sd gin diing. Cac kie'n thiic nay cd y nghia thuc ti6n quan trgng. 3. Thai do "Tu giac, tich cue, dgc lap va chii ddng phat hien ciing nhu linh hdi kie'n thiic trong qua trinh hoat ddng. Cin than chfnh xac trong lap luan va tfnh toan.
P h a n a . CAC B A I SOAIV §1. Menh de va m e n h de chv^a b i e n (tiet 1, 2) I. MUC TIEU 1. Kien thurc HS nam dugc : Khai niem menh de. Phan biet dugc cau ndi thdng thudng va menh d6. Khai niem menh de phii dinh, HS can hieu va la'y dugc vf du ve menh de phu dinh. • Khai niem menh di keo theo, HS cin hieu va la'y dugc vf du ve menh de keo theo. Khai niem menh de tuong duong, md'i quan he giira menh de tuong duong va menh de keo theo. Khai niem menh de chiia bien, phan biet dugc menh d6 chiia bie'n va menh de. Bie't sii dung cac kf hieU V va 3 trong viec phat bieu menh di. Biet neu dugc menh de phii dinh ciia mdt menh d6, tii dd xac dinh dugc tfnh diing sai cua mdt menh di. Biet dugc cau triic co ban cua mdt dinh If, dieu kien can, dieu kien dii, dieu kien cin va du. 2. KT nang Sau khi hgc xong bai nay HS phai di6n ta dugc cac bai toan Idgic thdng qua cac kf hieu. Bie't trinh bay Idi giai mdt bai toan, phat bieu mdt dinh If, mdt khai niem toan hgc cd chiia cac khai niem co ban cua menh de. Giai dugc cac bai toan co ban ve menh di, biet chiing minh mdt sd dinh If bang phuong phap phan chiing. • Bie't sii dung cac kf hi6u 3, V trong diln dat menh di Idgic.
3. Thai do Tu giac, tfch cue trong hgc tap. Biet phan biet rd cac khai niem co ban va van trong tirng trudng hgp cu the. Tu duy cac van de ciia toan hpc mdt each Idgic va he thdng. II. CHUAN BI CUA GV VA HS 1. Chuan bi ciia GV De dat cau hdi cho HS, trong qua trinh thao tac day hgc GV cd the chuan bi mot sd kien thiic ma HS da hgc d ldp 9 chang ban : Dau hieu chia het cho 2, cho 3, cho 4, cho 5,...; dau hieu nhan biet tam giac can, tam giac deu,... Chuan bi phan mau, va mdt sd cdng cu khac. 2. Chuan bi cua HS Can dn lai mdt sd kien thiic da hgc d ldp dudi. IIL PHAN PHOI THC)I LUONG Bai nay chia lam 2 tiet : Tiet 1 : Tit ddu den het muc 4. Tie't con Iqi: Td miic 5 den hit vd hudng ddn gidi bdi tap. IV TIEN TRINH DAY HOC A. Dat van de Cau hoi 1 Xet tfnh diing - sai ciia cac cau sau day : a) Mdt sd nguyen cd ba chir sd ludn nhd hon 1000. b) Mdt diem tren mat phang bao gid ciing nam tren mdt dudng thang cho trudc. GV : Nhitng khang dinh cd hai khd ndng : hoac diing hoac sai, ta ndi dd Id nhitng cdu cd tinh diing - sai. Cau hoi 2 Nhiing cau sau day cau nao khdng cd tfnh diing sai? a) 3 la sd nguyen td. 10
b) Thanh phd Ha Ndi ra't dep. c)x^-l >0. GV : Ta thdy a) Cd tinh dung - sai. b) Ddy Id cdu cam thdn. c) cd the diing vd cd the sai. Nhitng cdu nhu dqng b) vd c) Id nhitng cdu khdng cd tinh diing sai. Trong ddi sdng hdng ngdy cimg nhu trong todn hgc, ta thudng gap nhiing cdu nhu tren. Nhitng cdu cd tinh diing sai ta ndi dd Id nhiing menh de. B. Bai mdi HOAT DONG 1 1. Menh de la gi? GV: Hudng ddn HS ldm vi du 1, thao tdc hoqt ddng trong 3 phiU. Hoat dong cua GV Hoat dong cua HS Cau hoi I Ggi y tra Idi cau hoi 1 Cau a) la cau khang dinh, phu HS cd the tra Idi ca ba phuofng an : dinh hay nghi va'n? Cau a) la cau khang dinh. cau a) la cau phii dinh. GV: gpi ba HS trd Idi cau a) la cau nghi van. Ddp Cau a) la cau khang dinh. Cau hoi 2 Ggi y tra Idi cau hdi 2 Cau a) la cau khang dinh HS cd the tra Idi ca hai phuofng an : diing hay sai? Cau a) la cau khang dinh diing. Cau a) la cau khang dinh sai. GV : Ggi 2 HS trd Idi. Ddp cau a) la cau khang dinh diing. Cau hoi 3 Ggi y tra Idi cau hoi 3 cau b) la cau khang dinh, phu HS cd the tra ca ba phuang an : dinh hay nghi van? cau b) la cau khang dinh. 11
Cau b) la cau phu dinh. Cau b) la cau nghi van. GV: Ggi 3 HS trd Idi. Cau hoi 4 Cau b) la cau khang dinh Ggi y tra Idi cau hoi 4 diing hay sai? HS cd the tra Idi ca hai phuang an : GV: Goi 2 HS trd led. Cau b) la cau khang dinh diing. Cau b) la cau khang dinh sai. Ddp GV: Ddt van de tuang tu ddi vdi cdc Cau b) la cau khing dinh sai. cdu c) vd d) Ddp Cau c) la cau khang dinh diing. Cau d) la cau khang dinh sai. GV: Ggi mot vdi HS trd Idi cdc cdu hdi sau HI. Hay neu khai niem menh de. H2. Hay phat bieu the nao la menh de diing. H3. Hay phat bieu the nao la menh de sai. Sau dd GV neu dinh nghia sau : Mdt menh de la mdt cau khang dinh diing hoac mdt cau khang dinh sai. Mdt cau khang dinh diing ggi la mdt menh d6 diing. Mdt cau khang dinh sai ggi la mdt menh de sai. cau khdng phai la cau khang dinh hoac cau khing dinh ma khdng cd tfnh diing - sai thi khdng phai la menh de. HOAT DONG 2 2. Menh de phii dinh GV: Hudng ddn HS ldm vi du 2, thao tdc hoqt ddng ndy trong 3 phiit (3') Hoat ddng cua GV Hoat dong cua HS Cau hdi 1 Ggi y tra Idi cau hdi 1 Gia sir cau cua Binh : HS cd the tra Idi ca hai phuang an. "2003 la sd nguyen to". * Cau cua An la cau khang dinh 12
la cau khing dinh diing. Hdi dung. cau khing dinh ciia An diing * cau ciia An la cau khing dinh hay sai? sai. Ddp: GV: Goi 2 HS trd Idi. cau ciia Binh diing thi cua An la cau khing dinh sai. Cau hoi 2 Ggi y tra Idi cau hoi 2 Gia sii cau cua Binh : HS cd the tra Idi ca hai phuang an. "2003 la sd nguyen td" * cau ciia An la cau khing dinh la cau khing dinh sai. Hdi diing. cau khing dinh ciia An diing * cau ciia An la cau khing dinh hay sai? sai. Ddp GV: Goi 2 HS trd Idi. Cau ciia Binh sai thi cau ciia An la cau khing dinh diing. Neu ki hieu P la menh de ma Binh neu thi menh dd cua An cd the didn dat la "Khdng phai P" va dugc ggi la menh de phu dinh ciia P. GV: Ggi mdt vdi HS phdt bieu HI. The nao la menh de phii dinh ciia menh di P? H2. Neu P diing thi phii dinh cua P la F diing hay sai? H3. Ne'u P sai thi phu dinh ciia P la F diing hay sai? Sau dd neu dinh nghia Cho menh de P. Menh di "Khdng phai P" dugc goi la menh de phu dinh ciia P va kf hieu laF Menh de P va menh de phii dinh P la hai cau khing dinh trai ngugc nhau. Neu P diing thi P sai, ne'u P sai thi P diing. GV: Hudng ddn HS trd Idi \Hl\ vd thao tdc hoqt ddng ndy trong 3 phiU. Hoat dong cua GV Hoat dong cua HS Cau hoi 1 Ggi y tra Idi cau hdi 1 Neu menh de phii dinh ciia *Menh dd phii dinh cua menh de menh d^ sau va xac dinh xem tren la : "Pa-ri khdng phai la thu 13
menh de phii dinh do diing do ciia nudc Anh" hay sai. ' a) Pa-ri la thii dd cua nudc * Day la mdt menh de diing Anh GV: Ggi hai HS trd Idi. Cau hoi 2 Ggi y tra Idi cau hdi 2 Neu menh di phii dinh cua * Menh de phu dinh cua menh de tren menh de sau va xac dinh xem la : "2002 khdng chia he't cho 4" menh dd phii dinh dd diing * Menh de phii dinh cua menh di hay sai tren la menh d6 diing. b) 2002 chia he't cho 4. GV: Ggi hai HS trd Idi. HOAT DONG 3 3. Menh de keo theo GV: Neu vd trinh bdy vi du 3, sau dd ddn dat HS di den menh de keo theo • GV thao tdc hoqt ddng ndy trong 3 phiit. Cho hai menh de P va Q. Menh de cd dang "Neu P thi Q" dugc ggi la metih de keo theo va kf hieu la P =^ Q. Hoat ddng cua GV Hoat ddng cua HS Cau hdi 1 Ggi y tra Idi cau hoi 1 Cho menh de P : "Tam giac HS cd the tra Idi nhidu phuang an. ABC cd hai canh bang nhau" Trd led Hay phat bieu menh dd Q de * Menh de Q : "Tam giac ABC menh de P => Q la menh d6 can" diing. * Menh de P ^> Q : "Ne'u tam giac ABC cd hai canh bang nhau thi GV: Ggi hai HS trd Idi. tam giac ABC la tam giac can. Cau hdi 2 Ggi y tra Idi cau hdi 2 Cho menh di A : "a la mdt so Cd rat nhidu phuang an. Sau day la mdt phuang an diing. 14
chan" Hay phat bieu menh Trd Idi de B de menh dS A => B la B : "a chia he't cho 3" menh de sai. GV: Ggi hai HS trd Idi. GV: Hudng ddn HS trd Idi \H2\ vd thao tdc hoqt ddng ndy trong 3 plmt. Hoat ddng cua GV Hoat ddng cua HS Cau hdi 1 Ggi y tra Idi cau hdi 1 Hay tra Idi cau hdi ciia H2 . HS cd the tra Idi nhi6u phuang an. Ddp GV: Ggi hai HS trd Idi cdu hdi I * "Neu tii giac ABCD la hinh chir nhat thi tii giac ABCD cd hai dudng cheo bang nhau" Cau hdi 2 Ggi y tra Idi cau hoi 2 Hay phat bieu menh de HS cd the tra Idi theo 2 phuang an. Q ^ P Ddp "Ne'u tii giac ABCD cd hai dudng GV: Ggi hai HS trd Idi cdu hoi 2. cheo bang nhau thi tii giac ABCD la hinh chir nhat" Cau hdi 3 Ggi y tra Idi cau hdi 3 Trong cac menh dd P => Q va HS cd the tra Idi nhidu phuang an. Q => P, menh dd nao diing, Ddp menh de nao sai? P =^ Q la menh de diing, Q => P la menh de sai. Menh de P ^> Q chi sai khi P diing va Q sai. Ta thudng gap cac tinh hudng sau : • Ca hai menh de P va Q diu diing. Khi dd P => Q la menh di diing. • Menh de P diing va menh de Q sai. Khi dd P => Q la menh de sai. GV: Neu vi du 4 de minh hoa cho cdc khdng dinh tren vd de ket thiic hoqt ddng ndy, GVcd the yeu cdu HS trd Idi cdc cdu hdi sau ddy HI. Hay neu mdt menh di dang P => Q ma ca P va Q cung diing. 15
H2. Hay neu mdt menh di dang P => Q ma ca P va Q ciing sai. H3. Hay neu mdt menh de dang P => Q ma P sai va Q diing. H4. Ca ba menh di tren diing hay sai. GV: Neu dinh nghia menh de dao. Cho menh de keo theo P ^> Q. Menh d6 Q => P dugc ggi la menh de dao ciia menh de P ^> Q. GV: Neu vi du S de minh hoa cho dinh nghia tren. HOAT DONG 4 Menh de tuong duong G\': Neu vd trinh bdy vi du 6, sau dd ddn ddt HS di den menh de tuang duang. GV thuc hien thao tdc hoqt ddng ndy trong 3 phut. Cho hai menh d6 P va Q. Menh de cd dang "P neu va chi ne'u Q" dugc ggi la menh de tuang duang va kf hieu la P P * Menh de Q ^ P : "Ne'u a viia chia het cho 2 viia chia he't cho 3 GV: Ggi hai HS trd Idi. thi so nguyen a chia het cho 6" Cau hdi 2 Ggi y tra Idi cau hdi 2 Hay phat bieu menh de P
Ddi khi ngudi ta con phat bieu menh de P P deu diing. GV: Yeu cdu HS trd Idi cdc cdu hdi sau ddy : HI. Hay neu mdt menh de dang P
Neu kf hieu cau (1) la P(n) thi P(6) la menh de "6 chia he't cho 3" la menh de diing; neu kf hieu cau (2) la Q(x; y) thi Q(l; 2) la menh da "2 > 1 + 3 " - dd la menh de sai. Cac cau kieu nhu cau (1) va cau (2) dugc ggi la menh de chda bie'n. Hoat ddng cua GV Hoat ddng cua HS Cau hdi 1 Ggi y tra Idi cau hdi 1 Hay lay mdt vf du ve menh de HS cd the tra Idi nhieu phuong an. chiia bie'n. Cac cau ggi y * P = "Tam giac ABC can" GV: Ggi 3 HS trd Idi, nen gai y cho * Q = n^ la mot so chan" HS lay vi du cd ve hinh hgc vd dqi sd. Cau hdi 2 Ggi y tra Idi cau hoi 2 Vdi menh dd chiia bien P(n) HS cd the tra Idi ca hai phuong an : va Q(x; y) nhu trdn Ddp * P ( A = B ) l a menh de diing * P( A = B) la menh de diing. hay sai? * Q(2) la menh de dung hay menh * Q(2), Q(3) la cac menh de de sai. diing hay menh dd sai? * Q(3) la menh dd sai. GV: Ggi hai HS trd Idi cdu hdi 2. GV: Hudng ddn HS ldm | H 41. Cd the chia HS thdnh 2 nhdm, mot nhdm xdc dinh P(2), mdt nhdm xdc dinh P(—) sau dd dai dien mSi nhdm trd Idi. 2 Nen thao tdc hoqt ddng ndy trong 3 phiit. Hoat ddng ciia GV Hoat dong ciia HS Cau hdi 1 (danh cho nhdm 1) Ggi y tra Idi cau hoi 1 Hay xac dinh P(2) va xet xem P(2) : 2 > 2^" P(2) la menh dd diing hay p a y la menh de sai. menh de sai. 18