intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Tâm lý học - Tư vấn tâm lý học đường

Chia sẻ: Physical Funny | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:439

398
lượt xem
98
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu trình bày các nội dung sau: hạnh phúc phải xây đắp trên những điều thực tế, hãy tin tưởng con cái, cần giúp con tự tin hơn, làm sao để cha mẹ có thể hiểu con cái, làm sao cháu... lấy chồng?, chuyện học và chuyện yêu đường, làm sao nhận ra tình yêu đích thực, làm sao để người khác tôn trọng mình, đoàn kết sẽ tạo nên sức mạnh.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Tâm lý học - Tư vấn tâm lý học đường

  1. TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG (Tái b ản lần thứ 3) Nguyễn Thị Oanh LỜI NÓI ĐẦU Phụ trách mục TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐUỜNG trên báo Phụ Nữ TP.Hồ Chi Minh từ tháng 3-2003, cô Nguyễn Thị Oanh – cử nhân Xã hội học, thạc sĩ Phát triển cộng đồng đã có những trao đổi hết sức thú vị với các bạn trẻ, và cả nột số bậc phụ huynh, về các vấn đề mà tuổi trẻ quan tâm: những khó khăn trong đời sống gia đình, việc học hành và định hướng nghề nghiệp, tình yêu tuổi học trò, những thắc mắc lo âu về bản thân... Điều lý thú và hấp dẫn là, với vốn kiến thức xã hội hết sức phong phú, với tinh thần làm việc nghiêm túc nhưng hết sức gần gũi, thân tình, những quan niệm phóng khoáng nhưng cùng rất Á đông, cô
  2. Nguyễn Thị Oanh đã biến những lời tư vấn thành những cuộc đối thoại cởi mở, giúp bạn đọc giải tỏa những băn khoăn, bức xúc không phải bằng cách “lên lớp” hay những lời khuyên chung chung. Tuổi mới lớn đọc TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐUỜNG để tự khám phá và làm chủ bản thân còn các bậc cha mẹ, thầy cô thêm hiểu con em, và thấy tầm quan trọng trong việc đào tạo những người chủ tương lai của đất nước. Báo Phụ Nữ TP. Hồ Chủ Minh và Nhà xuất bản Trẻ xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc. Nhà Xuất Bản TRẺ Hạnh phúc phải xây đắp trên những điều thực tế… Hãy tin tưởng con cái Cần giúp con tự tin hơn Làm sao để cha mẹ có thể hiểu con cái? Làm sao cháu… lấy chồng? Chuyện học và chuyện yêu đương. Làm sao nhận ra tình yêu đích thực? Làm thế nào để người khác tôn trọng mình? Đoàn kết sẽ tạo nên sức mạnh ... Created by AM Word CHM
  3. Created by AM Word2CHM
  4. Hạnh phúc phải xây đắp trên những điều thực tế… TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG Con tôi đang yêu thầm thầy giáo dạy toán của nó. Cháu không giấu, đã tâm sự cùng tôi điều ấy. Cháu cho b iết, thầy chưa có gia đình. Khi vào lớp, trên b ục giảng, dường như thầy cũng có những chú ý đặc b iệt đến cháu. Mỗi lần đi lên, đi xuống trong lớp, đến ngay b àn cháu ngồi thầy dừng lại lâu hơn một chút, rồi thầy nhìn vào tập cháu, xem cháu ghi chép b ài giảng có kịp không. Mỗi lần đọc b ài, thầy thường chờ cháu chép xong mới đọc tiếp câu khác. Mỗi khi giảng b ài, thầy thường hỏi chung các b ạn: “Các em có hiểu chưa?”. Rồi thầy lại hỏi riêng cháu cho cả lớp nghe: “Q.H. có thắc mắc gì không?...” Nói chung, toàn là những b iểu hiện mà cháu cho rằng “có tình cảm” với cháu. Tôi đã cố gắng giải thích về tình thầy trò, nhưng cháu vẫn cứ khẳng định đó là một tình yêu. Cháu đang muốn nghe tôi khuyên điều gì đó, nhưng tôi không b iết phải
  5. nói thế nào. Thực lòng, tôi cũng không nghĩ chuyện học trò yêu thầy, nhất là khi thầy còn độc than, đó là điều xấu. Cháu đang học lớp 12, cũng là học sinh giỏi của đường. Tôi chỉ muốn cháu chú tâm vào việc học. Xin giúp tôi một lời khuyên cho con gái. Việc cháu tâm sự với chị là một điều rất tốt. Những biểu hiện quan tâm của người thầy có thể có thật, có thể là do cháu tô hồng. Điều này không quan trọng. Vấn đề là chính thái độ của chị đối với sự việc. Chị không xem những "rạo rực" ở tuổi của cháu là bình thường sao? Bộ chúng ta lúc nhỏ không có những tình cảm tương tự sao? Điều quan trọng là chị cùng cháu "bình thường hóa" câu chuyện. Nếu cháu là học sinh giỏi mà sức học không sa sút từ lúc câu chuyện xảy ra, thì không có gì đáng lo. Chị có thể bình thường hóa câu chuyện bằng cách không tỏ ra quá lo lắng, giúp cháu nhìn về tương lai một cách nghiêm túc và thực tế. Đó là: Tình yêu không phải chuyện túp lều tranh và hai quả tim
  6. vàng mà hạnh phúc phải được xây đắp trên những điều rất thực tế như nghề nghiệp, sự trưởng thành tâm lý, sự hiểu b iết về gia đình, kỹ năng giáo dục con cái. Chuyện của cháu với người thầy có thành hay không không thành vấn đề, điều cần là cháu phải trở thành một người lớn có trách nhiệm. Chị yên tâm vì cháu chịu tâm sự với chị và không nên làm cháu cụt hứng vì thái độ quá lo âu, nghiêm khắc. Hãy tin ở cháu, cháu sẽ không phụ lòng tin của chị và sẽ biết tự giữ gìn. Chúc chị luôn là người thân của con cái. Created by AM Word2CHM
  7. Hãy tin tưởng con cái TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG Thỉnh thoảng tôi có xem trộm nhật ký của con. Nhờ vậy có một số việc vướng mắc mà tôi đã cùng con giải quyết ổn thỏa. Cả hai đứa đều không hề hay b iết chuyện mẹ xem trộm nhật ký của mình. Tôi đã khéo léo đưa những vướng mắc của con vào một số câu chuyện do tôi tự "chế b iến". Nhưng tôi rất lo vì không b iết đến lúc nào thì chuyện xem trộm nhật ký sẽ ... b ại lộ. Lúc ấy con tôi sẽ nghĩ gì về tôi? Chúng cho rằng mẹ đã xâm phạm quyền tự do riêng tư của chúng? Chúng sẽ giấu tịt nhật ký đi để tôi không b ao giờ tìm đọc được nữa?... Tôi rất muốn cho con tôi hiểu rằng, khi mẹ xem trộm nhật ký của con thì chẳng có gì là xấu, là tội lỗi cả, mà ngược lại. Tôi rất ủng hộ việc con cái ghi chép nhật ký, nhưng không thích lắm với những gì người ta gieo vào đầu chúng một cách thiếu căn cơ: cha mẹ xem trộm nhật ký là có tội... với con. Tôi phải
  8. làm sao cho đúng? Chị nói xem lén nhật ký của con “không có gì là xấu”, sao chị lại lo? Mà chị lo là phải vì chính chị đã dùng chữ "trộm" cho hành động của mình. Mà làm điều gì sau lưng người khác, kể cả với một em bé, cũng không nên. Trong khoa học về gia đình có một nguyên tắc rất hay. Đó là khái niệm "ranh giới". Một gia đình chỉ phát triển lành mạnh khi ranh giới được giữ gìn. Đó là ranh giới giữa gia đình và người ngoài và ranh giới giữa các thành viên trong gia đình với nhau. Ví dụ một người láng giềng bất cứ giờ nào cũng vào nhà chị và có ý kiến về chuyện giáo dục con cái của chị thì chắc chị rất bực. Mỗi cá nhân, chỉ trừ em bé chưa biết gì, cũng cần có một ranh giới riêng. Ví dụ có những chuyện mà chị không muốn cho chồng con biết. Con cái cũng vậy, nhất là con đã lớn thì có quyền có những "khu vực" riêng tư bất khả xâm phạm đối với cả cha mẹ. Sự riêng tư ấy là cái cốt lõi bảo đảm cho một sự phát triển lành mạnh của nhân cách. Có cần phải xem lén nhật ký mới giáo dục
  9. được con cái không? Chắc chắn là không, vì nếu chị có thái độ đúng các cháu sẽ mở lòng mình mà tâm sự với mẹ. Đối với bà láng giềng quá xâm lấn kia, rõ ràng là chị muốn đóng cửa cho yên. Còn với một người bạn khác kín đáo, tôn trọng sự riêng tư của gia đình chị, tế nhị đủ để biết điều nên và không nên làm thì chắc chị sẵn sàng mở cửa vì chị biết bà ấy chỉ xuất hiện đúng lúc và tránh xâm phạm lãnh thổ của gia đình chị những lúc không thuận lợi. Có khi chị còn mời bà ta đến chơi để tham khảo ý kiến. Còn con cái, thái độ nào của người lớn khiến các em sẵn sàng mở lòng mình? Đó là một thái độ tôn trọng, kín đáo, khách quan, vô tư lắng nghe không vội lên lớp la rầy kể cả quá lo âu. Nơi chị là một tâm trạng quá lo âu, thiếu tin tưởng ở khả năng suy xét và tự quyết định của các cháu. Có những lúc các cháu không cởi mở vì cha mẹ quá lo âu. Hãy tin tưởng con cái, chúng sẽ đáp lại bằng sự tin tưởng và cởi mở với chị. Chị cũng nên làm như bà láng giềng tốt, là chỉ xuất hiện đúng lúc và tôn trọng sự riêng tư của con. Chắc chắn cháu sẽ tìm đến
  10. chị mà tâm sự. Chi cũng khỏi "chế biến" các chuyện "ngụ ngôn" để nói gần, nói xa. Trẻ nhạy lắm. Nếu chị tạo được sự cởi mở thì chị chỉ cần góp ý cho những gì cháu tâm tình với chị. Hãy xem trẻ như người lởn và đừng sở hữu hóa chúng. Rất khó giáo dục con cái khi chính mình vi phạm một nguyên tắc giáo dục rất cơ bản. Chị nên tìm cách khác để hiểu con và chấm dứt việc đọc nhật ký của các cháu, và cuối cùng việc này sẽ không giúp gì được. Vả lại nếu không may các cháu phát hiện chị đã làm chuyện đó, thì cái mất mát của chị sẽ vô cùng to lớn. Đó là niềm tin và sự kính phục mà các cháu đặt nơi chị để lớn lên thành người. Chúc chị can đảm suy nghĩ lại. Created by AM Word2CHM
  11. Cần giúp con tự tin hơn TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG Cháu rất ngoan, học hành có chí cầu tiến. Thế nhưng, dường như nó không mấy ưa những b ạn học giỏi hơn mình. Mỗi lần nhắc đến b ạn nào như vậy, tôi đều thấy cháu nói với giọng thiếu thiện cảm, có khi mang chất thù hằn. Cháu thường chơi với một số b ạn kém hơn và sẵn sàng học nhóm cùng những b ạn ấy, nhiệt tình trao đổi để b ạn có thể hiểu b ài, làm b ài như mình... Tại sao cháu lại có b iểu hiện trái ngược nhau như vậy? Làn thế nào để giúp con đừng "ghét" những người học giỏi? Con chị đang có biểu hiện của bệnh "ngôi sao". Việc không ưa người học giỏi và thích chia sẻ với người kém mình không trái ngược nhau, vì trong đám bạn yếu hơn thì cháu là số một. Việc chị phát hiện và lo lắng cho biểu hiện này là tốt, vì nếu không có sự sửa đổi nào cháu sẽ phải đối đầu với những địch thủ và có
  12. thể bị va chạm, tổn thương. Chị nên rà lại xem trong người lớn xung quanh cháu có ai luôn muốn mình là số một, mà cháu bắt chước một cách không ý thức. Có ai khích cháu phải luôn là số một trong lớp không? Lắm khi cha mẹ vô tình đặt quá nhiều hy vọng ở con cái. Về mặt tình cảm có lý do nào đó khiến cháu muốn dành hết tình thương của gia đình cho mình không? Cháu có thiếu thốn gì về mặt này không để muốn tự khẳng định mình một cách quá đáng như vậy? Có điều gì trong các lĩnh vực khác của cuộc sống tinh thần và tình cảm khiến cho cháu thiếu tự tin không? Có dịp, chị có thể trao đổi thẳng với cháu. Có khi việc va chạm gây u đầu sứt trán nếu không trầm trọng lại là một bài học kinh nghiệm tốt. Chị đừng nóng ruột. Created by AM Word2CHM
  13. Làm sao để cha mẹ có thể hiểu con cái? TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG Tôi có cảm giác con cái b ây giờ sớm tách rời cha mẹ, chuyện trao đổi tâm tình không hoàn toàn cởi mở, nói là nói vậy thôi chứ vẫn còi giấu giếm. Cha mẹ ngày trước cũng không luôn luôn gần gũi, tận tình với con cái, nhưng gần như ít thấy sai phạm nhiệm trọng xảy ra từ phía con mình. Còn b ây giờ xảy ra đủ thứ, yêu sớm dẫn đến có thai phải đi "kế hoạch, b ạn b è b ăng nhóm rủ nhau đi b ụi khi b ị cha mẹ rầy, đâm chém nhau khi có chuyện không vừa ý, mỗi chút là dọa tự tử… Rất mong các chị cho b iết thêm về vấn đề tâm lý truyền thông, cách nào để cha mẹ và con cái gần gũi nhau hơn? Tôi đang là mẹ của hai cô con gái đều ở tuổi mới lớn: 12 và 15. Hai cháu rất ngoan, nhưng b ạn b è của các cháu mới là điều làm tôi lo âu. Nói những suy nghĩ ấy với các cháu thật không dễ.
  14. Xin cám ơn câu hỏi rất có ý nghĩa của chị. Như tôi đã nói lần trước, cái khoảng cách giữa các thế hệ không chỉ là khoảng cách về tuổi tác mà là khoảng cách văn hóa xã hội, nghĩa là khoảng cách trong cách suy nghĩ và hành động. Trẻ ngày nay tiếp xúc với nhiều luồng tư tưởng mà trước kia ta không có. Đặc điểm của tuổi mới lớn là muốn thành người lởn, có nghĩa là muốn một khoảng riêng bất khả xâm phạm. Điều này tự nhiên và chính đáng. Các bậc cha mẹ am hiểu sẽ tôn trọng cái khoảng riêng ấy. Không phải nhờ biết hết ý nghĩ của con mà giáo dục được con. Nhưng tình thương và tấm gương của ta mới là điều gợi hứng cho trẻ làm tốt. Trẻ giấu giếm một phần vì sợ nói ra bị rầy, hay thậm chí làm cho cha mẹ lo. Và đúng là ngày nay có nhiều điều trong môi trường xã hội của trẻ làm ta lo. Nhưng môi trường sống trong gia đình hạnh phúc chính là yếu tố tạo nên sức đề kháng cho trẻ đối với những ảnh hưởng tiêu cực b ên ngoài. Về truyền thông, trước kia ta nghĩ: "Phải nói sao cho người ta nghe", nhưng ngày nay thì khác: "Phải nghe sao cho người ta nói". Thật vậy khi người ta chịu nói mình mới biết họ muốn gì, nghĩ gì và từ đó
  15. mới giúp họ được. Lắng nghe rất khó vì không phải nghe bằng lỗ tai mà phải đặt mình vào vị trí của người kia đề thực sự thấu cảm và hiểu tại sao họ suy nghĩ và hành động như vậy. Chấp nhận và không vội đánh giá hay cho lời khuyên. Thái độ lắng nghe tích cực của ta, sự tôn trọng và vô tư của ta sẽ giúp cho người kia bình tĩnh và trở nên khách quan. Nên đặt câu hỏi gợi ý cho người kia tự đào sâu vấn đề và tự tìm ra giải pháp. Không nên áp đặt. Không phải ngày một ngày hai mà vấn đề được giải quyết, cha mẹ như nhà giáo dục rất cần sự kiên nhẫn và khoan dung. Nếu các cháu nhà chị ngoan là điều đáng mừng. Chị cũng đừng quá lo về bạn của cháu. Sau này vào đời, các cháu sẽ phải tiếp xúc với mọi thành phần tốt và xấu. Nếu cháu hạnh phúc trong gia đình và gắn bó với cha mẹ thì cháu sẽ biết lựa chọn. Trẻ theo bạn xấu khi cảm thấy cô đơn trong gia đình. Ví như ở vùng sông nước, lúc nào ta cũng giữ gìn trẻ không cho xuống nước thì trẻ có thể gặp nguy hiểm khi lỡ rơi xuống nước. Còn nếu ta cứ thả trẻ xuống nước, tập cho trẻ bơi thì sẽ tự bảo vệ được mình. Nghĩa là gia đình và học đường ngày nay phải dạy cho trẻ kỹ năng sống thay vì chỉ dạy đạo đức suông.
  16. Anh chị có chơi đùa, tham gia các trò chơi, ca hát với các cháu không? Đây là dịp gần gũi trẻ một cách tự nhiên, giúp trẻ thật thoải mái và cảm thấy mình được quan tâm. Có gần gũi nhau một cách tự nhiên thì trong các dịp nói chuyện nghiêm túc mới thấy dễ gần gũi nhau. Created by AM Word2CHM
  17. Làm sao cháu… lấy chồng? TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG Có hai lý do đe cháu không mời b ạn trai về: một là nhà cháu nghèo, sợ người ta khinh, hai là b a cháu rất khó chịu khi có b ạn cháu thăm; b a là cháu không đẹp! Cháu sống ở nơi xa thành phố, không dễ để có b ạn. Đây là b ạn học cùng trường, trên cháu hai lớp. Bạn ấy rất mến cháu. Cháu cũng thế. Sau nhiều lần suy nghĩ, cháu đồng ý để b ạn đến nhà. Nhưng, cô b iết không, khi b ạn đến chơi, b a cứ sai cháu đủ mọi chuyện, hết việc này đến việc khác. Cháu chằng còn b iết tiếp chuyện b ạn vào lúc nào. Trong khi đó, b ạn cứ ngồi im đợi cháu làm việc nhà. Bạn có vẻ quê quê vì kiểu đối xử của b a. Vài lần sau đó, b a cũng cư xử như vậy. Cháu chẳng dám mời b ạn đến nhà nữa, kỳ cục lắm. Hẹn nhau ngoài quán xá ngoài đường thì cháu không muốn. Ba cứ đối xử như vậy thì còn b ạn nào dám đến với cháu và làm sao cháu có thể... lấy chồng?
  18. Đừng quá lo về tương lai. Có thể là trong tiềm thức, ba em sợ mất con gái nên làm như vậy. Có không ít người cha vì quá thương con gái mà sợ nó đi lấy chồng. Người bạn trai của em có thể tìm cách chinh phục ông cụ lần lần, nói chuyện vui vẻ giúp ông trong công việc gì đó. Thỉnh thoảng rủ nhau ra quán uống nước tuyệt đối không có gì xấu. Hai em cũng có nhiều dịp trao đổi tại trường hay qua thư từ. Có lẽ mối lo sợ khó lấy chồng của em nằm ở nguyên nhân sâu hơn. Đó là mặc cảm nghèo và không đẹp. Trên thực tế không ít người đẹp mà không hạnh phúc, biết bao người không đẹp, thậm chí xấu nữa, lại rất hạnh phúc. Mọi sự tùy ở tính tình và nhân cách từng người. Em đừng để mặc cảm chi phối mình vì nó có thể ảnh hưởng tới cách ứng xử của em. Hãy cứ để mình là mình. Ai đó yêu em mặc dù em nghèo và không đẹp (theo ý em thôi) mới thật sự yêu em. Quan trọng hơn cái đẹp nhiều là cái duyên, điều mà em có thể tự tạo ra được. Chúc em tự tin và lạc quan.
  19. Created by AM Word2CHM
  20. Chuyện học và chuyện yêu đương. TƯ VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG Trên b áo PNCN, mục từ vấn tâm lý học đường đã nhận được khá nhiều thư hỏi về tình yêu của các em học sinh, từ lớp 8 đến lớp 12. Một số em còn cho b iết trong trường cũng có thầy cô giúp tư vấn về những chuyện “nhạy cảm” này, nhưng các em không dám tỏ b ày, vì sợ thầy cô b iết chuyện của mình sẽ có thành kiến với mình về kết quả học tập. Hầu hết thư của các em đều tập trung vào một số “vấn đề”: Làm cách nào để từ chối lời tỏ tình của b ạn trai cùng lớp mà không làm cho b ạn ấy... ghét mình, thù mình? Tuổi 14-15 có... b iết yêu chưa? Khi mình thấy nhớ người b ạn đó quá, và không muốn người b ạn ấy quen thân với ai khác thì có phải mình đã... yêu? Làm sao để có thể vẫn yêu b ạn mà vẫn chuẩn b ị tốt b ài vở để thi... học kỳ 2? Em đang là học sinh giỏi, b ạn ấy cũng vậy, nhưng mỗi khi cùng ôn b ài, dường như em
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2