Giáo án nghề làm vườn lớp 12 - BÀI 3: KỸ THUẬT TRỒNG MỘT SỐ CÂY RAU, HOA CÓ GIÁ TRỊ KINH TẾ CAO

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:37

Thêm vào BST

Báo xấu

103
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cây cà chua là một loại cây rau được trồng phổ biến ở nhiều địa phương. Quả cà chua có thành phần dinh dưỡng cao. Trong 100g có 94% nước, 0,6% protit, 0,2% gluxit, 0,8% xenluloza, có 39,4 mg các loại muối khoáng (canxi, lân, sắt ...)

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án nghề làm vườn lớp 12 - BÀI 3: KỸ THUẬT TRỒNG MỘT SỐ CÂY RAU, HOA CÓ GIÁ TRỊ KINH TẾ CAO

Giáo án nghề làm vườn lớp 12 BÀI 3: KỸ THUẬT TRỒNG MỘT SỐ CÂY RAU, HOA CÓ GIÁ TRỊ KINH TẾ CAO A - CÂY CÀ CHUA I - GIÁ TRỊ KINH TẾ Cây cà chua là một loại cây rau được trồng phổ biến ở nhiều địa phương. Quả cà chua có thành phần dinh dưỡng cao. Trong 100g có 94% nước, 0,6% protit, 0,2% gluxit, 0,8% xenluloza, có 39,4 mg các loại muối khoáng (canxi, lân, sắt ...) và có đủ các loại vitamin A, B1, B2, PP, C và Carotin. Trong đó hàm lượng vitamin C chiếm tới 40 mg. Điều đáng quý ở quả cà chua là sự cân đối giữ các dạng axit hữu cơ, đường đơn ( monosacarit) và khả năng dễ hấp thụ chúng của con người ở mọi lứa tuổi. Vì vậy là một sản phẩm hàng hoá được nhiều người ưa chuộng. Cà chua tương đối dễ trồng và cho sản lượng cao. Chăm sóc
tốt năng suất đạt trên 20 tấn/ha. Nhiều nước trồng cà chua đạt năng suất 40 tấn/ha. Nhiều vùng ở nước ta, nhân dân có tập quán trồng cà chua từ lâu đời nên có nhiều kinh nghiệm. Sản lượng cà chua rất lớn nên có khả năng xuất khẩu (hàng vạn tấn/ năm). Ví dụ các tỉnh, Hải Phòng, Hà Nội, Hà Nam ... Vì vậy có thể nói trồng cà chua mang lại hiệu quả kinh tế rất đáng kể. II - MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC VÀ YÊU CẦU NGOẠI CẢNH CỦA CÂY CÀ CHUA 1 - Đặc điểm sinh học Cây cà chua có hoa lưỡng tính, tự thụ phấn là chính nên yêu cầu về thời vụ trồng, mật độ trồng sao cho cây cà chua ra hoa tụ phấn là chính nên yêu cầu về thời vụ trồng sao cho cây cà chua ra hoa thụ phấn thuận lợi là điều hết sức quan trong, quyết định đến năng suất và chất lượng quả.
- Rễ cà chua thuộc loại rễ chùm, phát triển mạnh theo chiều sâu. tuy nhiên rễ cà chua tập trung nhiều ở lớp đất từ 0 - 60 cm. Bộ rễ cà chua phát triển tốt trong điều kiện độ ấm đất từ 60 - 70%. - Hạt cà chua có lớp vỏ cứng và lớp lông mịn phủ ngoài. Vì thế trước khi gieo cần xử lý thật cẩn thận, tạo điều kiện cho hạt hút đủ nước, có như vậy mới chóng nảy mầm và mọc đều. 2 - Yêu cầu ngoại cảnh của cây cà chua - Cây cà chua có nguồn gốc cận nhiệt đới, nên nói chung thích hợp với điều kiện khí hậu ấm áp, kém chịu rét. - Nhiệt độ thích hợp để hạt nảy mầm từ 25 - 300C, dưới 150C hạt khó nảy mầm. Nhiệt độ thích hợp cho cây cà chua sinh trưởng phát triển từ 20 - 250C. Nhiệt độ dưới 150C cây sinh trưởng kém, nụ hoa và quả bị rụng nhiều.
- Cây cà chua thuộc loại cây ưa ánh sáng, thời tiết âm u, thiếu ánh sáng cây bị vống, sinh trưởng kém, tỉ lệ ra hoa thấp và chất lượng quả cũng kém. - Cây cà chua ưa đất thịt nhẹ, đất cát pha, tơi xốp, độ PH từ 5,5 - 7,5. III - KỸ THUẬT TRỒNG CÀ CHUA 1 - Giống cà chua: Cà chua hiện đang trồng nước ta có nhiều giống, nhưng có giá trị và được ưa chuộng hơn cả là một số giống sau: a - Cà chua Đại Hồng Đây là giống cà chua nhập từ Trung Quốc, trồng phổ biến ở một số tỉnh đồng bằng Bắc Bộ như Hà Nội, Hải Phòng. Cây cao trung bình 1,4m – 1,5m, phiến lá rộng có màu xanh đậm, răng cưa mỏng. Quả to, tròn đều, khi chín có màu đỏ. Trọng lượng quả trung bình 50 - 65 g/quả. Phẩm chất ngon.
Thời gian từ khi trồng đến khi thu hoạch là: 75 – 80 ngày. Năng suất trung bình 15 – 20 tấn/ha. b - Cà chua số 7 Có nguồn gốc tù Hungari, do Viện cây lương thực và thực phẩm chọn lọc và thuần hoá. Cây cao trên 1m. Thân, lá có màu xanh nhạt. Quả non màu xanh nhạt, khi chín màu đỏ tươi, trọng lượng trung bình của quả từ 60 - 80g/quả. Vỏ quả dày nên vận chuyển đi xa tốt. Chất lượng quả khá. Thời gian từ khi trồng đến khi thu hoạch 65 - 70 ngày, năng suất trung bình 20 - 25 tấn/ha. c - Giống cà chua 214 Đây là giống lai tạo từ hạt lai F1 của tổ hợp lai VC1 x America (nhập nội) và được xử lý bằng dung dịch Nitrozomethuluze 0,02 %. Tiếp đó là chọn lọc cá thể liên tục với thế hệ thứ 6. Giống cà chua 214 là kết quả chọn tạo của các nhà khoa học thuộc Viện cây lương thực và thực phẩm.
Giống cà chua 214 có thân hình mập, lá màu xanh nhạt, chiều cao cây trung bình từ 75 - 100 cm. Quả cà chua giống 214 có phẩm chất tốt, cùi dày, hàm lượng đường và vitamin C cao, thích hợp cho việc vận chuyển đi xa. Thời gian sinh trưởng từ 100 - 120 ngày. Năng suất quả trung bình ở vụ Đông xuân là 40 tấn/ha, vụ xuân hè 20 tấn/ha. d - Giống cà chua HP.5 Giống cà chua HP.5 được tạo bằng phương pháp chọn lọc cá thể liên tục nhiều lần từ tập đoàn cà chua Nhật bản. Cây cao trung bình 90cm. Quả tròn hơi thuôn có chia múi không rõ, quả chín màu đỏ tươi ít hạt. Quả cà chua HP.5 có phẩm chất tốt, cùi dày, chắc, thích hợp cho việc vận chuyển xa. Thời gian sinh trưởng từ 120 - 135 ngày. Năng suất trung bình 35 - 40 tấn/ha, thâm canh tốt có thể đạt trên 50 tấn/ha. Giống cà chua HP.5 có khả năng chống chịu điều kiện bất lợi
(hạn, nóng, rét ...) chống bênh mốc sương và đốm vàng tốt. 2 - Thời vụ trồng Có 3 vụ trồng cà chua là: Vụ sớm - vụ chính - vụ muộn - Vụ sớm: Gieo hạt tháng 7 - 8 Trồng vào tháng 8 - 9 Thu hoạch vào tháng 11 - 12 - Vụ chính: Gieo vào giữa tháng 9 Trồng giữa tháng 10 Thu hoạch vào tháng 3 năm sau - Vụ muộn: Gieo vào tháng 11
Trồng tháng 12 Thu hoạch tháng 3 – 4 năm sau 3 - Kỹ thuật gieo hạt và chăm sóc cây non ở vườn ươm - Chọn nơi đất cao, khô ráo, dễ thoát nước làm vườn gieo ươm cho cà chua. Bón 1,5 - 2 kg phân chống ủ mục chộn lẫn 10 – 20g supe lân/1m2. Lượng hạt giống gieo là 2 - 4g/1m2. Hạt giống cà chua trước khi gieo cần được xử lý. Ngâm hạt trong nước nóng 500C trong thời gian khoảng 20 - 30 phút rồi đem reo. Gieo hạt xong, dùng trấu hoặc rơm băm nhỏ phủ một lớp mỏng trên mặt luống. Tưới nhẹ để giữ ẩm thường xuyên. sau khi gieo 5 - 7 ngày hạt sẽ mọc. - Khi cây con có 1 - 2 lá thật, tỉa bỏ những cây còi cọc, những chỗ cây mọc quá dày, giữ khoảng cách từ 3 - 4 cm. Khi cây có 3 - 5 lá thật, tiếp tục tỉa bỏ lần 2, giữ khoảng cách từ 8 - 10 cm, tạo điều kiện
cho cây giống mập khoẻ. Bón phân lót đầy đủ, cây khoẻ mập không cần bón phân thúc. Chú ý theo dõi tình hình sâu bệnh ở vườn ươm và xử lý kịp thời. Có thể dùng dung dịch boocđô 1% để trừ bệnh (kết hợp vào những lần tỉa cây). Ngừng tưới nước trước khi nhổ cây để trồng 2 - 4 ngày giúp cây đanh và khi trồng nhanh bén rễ. Nhưng trước khi nhổ cây 1- 2 giờ cần tưới đẫm luống để dễ nhổ và không bị đứt rễ. 4 - Làm đất, bón lót và trồng cà chua - Đất trồng cà chua tốt nhất được phơi ải, chân đất ít chua. Làm nhỏ đất rồi lên luống rộng từ 1-1,2 m. - Tuỳ theo từng chân đất, lượng phân bón lót có thề thay đổi, mức bón trung bình như sau: + Phân chuồng: 15 - 20 tấn/ha (5 - 7 tạ/ sào Bắc Bộ) + Lân supe: 350 - 400 kg/ha (13 - 14 kg/ sào Bắc Bộ)
+ Kali: 200 - 300 kg/ha (7 - 10 kg/ sào Bắc Bộ) + Đạm sunphat: 100kg/ha (3,5 kg/ sào Bắc Bộ) Phân chuồng, lân, kali trộn đều và bón lót vào hốc trước khi trồng. Phân đạm cũng bón lót vào gốc nhưng bón sau khi trồng. - Tiêu chuẩn cây giống tốt để trồng + Có những đặc điểm, đặc trưng của giống (hình dạng, màu sắc lá ...) + Cây đảm bảo không có sâu bệnh + Cây giống đủ tuổi (từ 25 - 30 ngày tuổi). Không trồng cây đã quá già. + Cây giống có 6 - 8 lá thật, cây cao chừng 15 – 20 cm. - Mật độ khoảng cách trồng. Đối với những giống cà chua loại hình hữu hạn không làm giàn, trồng với mật độ 28 - 32 ngàn cây/ha. Khoảng cách trồng: 70 x 40 x 50cm. Làm
giàn cho cà chua có hiệu quả kinh tế cao hơn. Trong trường hợp này mật độ trồng có thể tăng gấp rưỡi và khoảng cách trồng là: 70 x 20 x 30 cm. 5 - Kỹ thuật chăm sóc cà chua - Tưới nước cho cà chua Sau khi trồng, mỗi ngày tưới 2 lần, khi cây bén rễ hồi xanh chỉ cần tưới 1 lần giữ ẩm. Cà chua trồng trong mùa khô hanh, trên chân đất màu, nên càng cần phải tưới nước. Nếu thiếu nước, cây sinh trưởng chậm, ra hoa kết quả ít, tỷ lệ rụng hoa rụng quả cao, nên ảnh hưởng nhiều đến năng suất thu hoạch. Có hai thời kỳ cần thiết hết sức lưu ý để tưới nước cho cà chua đó là: + Khi cây cà chua ra quả rộ (trên 50% số cây ra quả) + Khi quả cà chua phát triển mạnh ( quả lớn nhanh)
Ở hai thời kỳ này cần áp dụng cách tưới nước cho nước tự chảy theo rãnh luống. Tuy nhiên cũng cần lưu ý rằng cây cà chua kém chịu úng. Vì vậy không để nước ứ đọng lâu trong các rãnh khi tưới cũng như khi trời mưa. - Bón phân thúc: Cây cà chua có thời gian sinh trưởng tương đối dài trên đồng ruộng, nên cần bón thúc nhiều lần cho cây. Có thể bón vào nhữnh thời kỳ: + Sau khi cây bến rễ 15 - 20 ngày. + Khi cây ra nụ rộ + Khi cây ra quả rộ + Sau thu hoạch lứa quả đầu tiên Hai lần đầu dùng phân chuồng pha loãng để tưới trực tiếp vào gốc cây (4 - 6 lần). Những lần sau dùng phân vô cơ hoặc phân bón qua lá.
Trong kỹ thuật bón phân cho cà chua cần lưu ý: Phân lân và phân kali bón thúc sớm, phân đạm bón thúc với số lượng tăng dần. Lượng phân bón thúc cho cà chua trung bình là: Supe lân: 200kg/ha Kali: 100kg/ha Đạm sunphat: 500kg/ha - Làm cỏ vun xới Xới cho đất tơi xốp, vun gốc cho cà chua là tạo điều kiện cho bộ rễ phát triển mạnh và sinh nhiều rễ phụ. Vì vậy đây là một biện pháp chăm sóc rất quan trọng đối với cà chua. Xới đất, vun gốc vào hai thời kỳ. Sau khi cây bén rể 15 - 20 ngày Sau lần vun xới lần đầu 15 - 20 ngày (trước khi làm giàn)
Nếu gặp trời mưa to, lớp đất mặt bị đóng váng cần xới ngay cho đất thoáng - Làm giàn, bấm ngọn tỉa cành cho cà chua. Làm giàn nhằm tăng số lượng cây trên đơn vị diện tích đất, giúp cây tiếp xúc đều với ánh sáng, làm tăng tỉ lệ đậu hoa, đậu quả, hạn chế tác hại của sâu bệnh ... Nói chung làm giàn cho cà chua (cả loại hình hữu hạn và vô hạn) đem lại hiệu quả kinh tế cao. Cây cà chua cao chừng 30 - 40cm, bắt đầu cắm cọc làm giàn. Làm giàn xong tiến hành buộc nhẹ thân cây vào giàn. Cây cà chua có đặc tính phân nhánh khá mạnh, nhánh lớn nhanh. Vì vậy cần tỉa bỏ những nhánh ở phía trên chùm hoa thứ nhất. Chỉ giữ lại thân chính là 1-2 cành ngay dưới chùm hoa thứ nhất. Muốn vậy cần theo dõi thường xuyên, 5 - 7 ngày một lần kiểm tra để tỉa cành. Tỉa cành ngay khi cành mới nhú hoặc dài chừng khoảng 3 - 5cm. Công việc tỉa cành áp
dụng với cả loại hình hữu hạn và vô hạn. Còn bấm ngọn chỉ thực hiện với cà chua thuộc loại hình vô hạn. Bấm ngọn vào lúc trên cây có từ 4 - 6 chùm hoa trên thân. Song song với bấm ngọn, tỉa cành cần ngắt bỏ những lá già, héo, lá bị bệnh ở phía gốc, tạo cho phần gốc được thông thoáng, sâu bệnh không nơi ẩn nấp gây hại. 6 - Sâu bệnh hại cà chua, biện pháp diệt trừ Sâu hại cà chua chủ yếu là sâu xanh, sâu khoang, sâu ăn lá, ăn cùi quả, sâu hồng đục quả, rầy xanh ... Phòng trừ các loại sâu trên bằng thuốc chứa lân hữu cơ như Dipterech, Bi58 pha với nồng độ 0,1 - 0,2%. Bệnh hại chính ở cà chua là: bệnh đốm nâu, bệnh dịch muội, bệnh chết xanh, bệnh vi rút hai lá thân cành, các bệnh thán thư, bệnh đốm quả ... Nguy hại nhất trong số này là bệnh dịch muội và đốm nâu.
Dùng boócđô 1% hoặc Diram, Dinep, Manép, pha với nồng độ 0,1 - 0,2% (10 - 20g thuốc pha vào 10 lít nước) rồi phun lên cây. Để phòng trừ sâu bệnh hại cà chua nói chung nên áp dụng phương pháp phòng trừ tổng hợp (làm ải đất, xử lý đất kỹ, loại bỏ những tàn dư cây bị sâu bệnh, vệ sinh đồng ruộng, diệt trừ các môi giới truyền bệnh). IV - THU HOẠCH, BẢO QUẢN, CHẾ BIẾN Cà chua khi quả đã phát triển đầy, vỏ quả càng láng bóng, màu quả từ xanh sang trắng xanh la lúc bắt đầu chín xanh, có thể thu hoạch được. Muốn vận chuyển đi xa phải thu hoạch vào thời kỳ chín xanh, như vậy bảo quản quả sẽ tốt hơn, không bị giập nát. Nếu không cần vận chuyển đi nơi xa, có thể để quả bắt đầu có màu đỏ nhạt nhưng vẫn còn cứng hãy thu hoạch.
Cà chua sau khi thu hoạch, muốn cho qủa chín hoàn toàn cần phải ủ một thời gian. Quả càng đỏ chất lượng cầng cao (vì hàm lượng tăng trưởng lên và hàm lượng axit hữu cơ giảm). Kỹ thuật bảo quản (ủ) có ảnh hưởng lớn đến phẩm chất quả cà chua. Nếu mỗi trường ủ (còn gọi là giấm quả) đủ ôxi (thoáng khí) quả chín đều, màu đỏ tươi, cùi quả vẫn cứng. Thông thường dùng khí axêtilen (C2H2) để kích thích quả chín. Kinh nghiệm dân gian: có thể dùng lá xoan, xông hương để thay khí axêtilen khi giấm quả. Để vận chuyển cà chua đi xa (xuất khẩu) người ta dùng giấy xốp gói từng quả, xếp vào xọt cứng hay thùng gỗ thông thoáng (bằng gỗ thông), có nẹp đai bên ngoài để giữ quả không bị xây xát, giập nát. B. CÂY TỎI
I - GIÁ TRỊ CỦA CÂY TỎI Tỏi là loại cây gia vị có giá trị nhiều mặt trong đời sống cũng như kinh tế. Trong y học, tỏi được dùng làm thuốc chữa bệnh cảm cúm, cảm lạnh, đầy bụng, chướng hơi, mụn nhọt, tăng thân nhiệt cho cơ thể. Đặc biệt trong thành phần của tỏi có chất sunphua dianlyn là một loại phytonxit thực vật có giá trị sinh học cao. Trong đời sống hàng ngày của con người, tỏi là một trong những loại gia vị được dùng nhiều để chế biến các món ăn từ đơn giản đến cao cấp. Tỏi còn là mặt hàng xuất khẩu có giá trị kinh tế của nước ta.Tỏi thường xuất khẩu dưới dạng củ khô, thái lát khô, nghiền bột. Cây tỏi thích hợp với điều kiện thời tiết vụ đông, nên nó trở thành cây có giá trị hàng hoá trong vụ đông ở nước ta. Năng suất củ khô có thể đạt 3 - 4
tấn/ha, giống tốt và thâm cành cao có thể đạt tới 7 – 8 tấn/ha. II - ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA CÂY TỎI Cây tỏi có cấu tạo thân giả, phát triển trên một cán đế gồm nhiều lá xếp xít vào nhau, bên ngoài cán đế có vỏ bao bọc. Mỗi nách lá phía gốc có một chồi nhỏ, sau này phát triển thành nhánh tỏi (tép tỏi). Các nhánh tỏi này được bao bọc bởi các bẹ lá tạo thành một củ tỏi. Lá tỏi dài nhưng hẹp bản, mềm, có lớp sáp phủ ngoài để chống mất nước và bảo vệ lá. Rễ tỏi là rễ phụ, phát triển kém nên ăn nông trên tầng đất mặt. Rễ tập trung nhiều ở tầng đất 10 – 20 cm. Tỏi là loại cây sinh sản vô tính bằng các nhánh tỏi.
Cây tỏi ưa thời tiết khô hanh, khí hậu mát lạnh. Nhiệt độ thích hợp cho tỏi phát triển là: 180C - 220C. Cây tỏi ưa đất nhẹ (cát pha, thịt nhẹ) nhiều đất mùn, có PH = 5,5 – 7. III - KỸ THUẬT TRỒNG TỎI 1. Giống tỏi Hiện nay ở nước ta trồng phổ biến là hai giống tỏi: tỏi trắng và tỏi tía - Tỏi trắng là giống mới nhập nội gần đây (tỏi Vân Nam Trung Quốc). Đặc điểm nổi bật của giống này là củ to (20 – 26g/củ) lá to có màu xanh nhạt, vỏ bao ngoài củ tỏi có màu trắng sữa, có khi có sọc tím. Củ tỏi trắng có ít tép nhưng tép tỏi to, dễ bóc vỏ và phù hợp với tiêu chuẩn xuất khẩu nên được trồng để xuất khẩu.