intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Giáo trình cơ khí đại cương - Phần 3

Chia sẻ: Mai Tam | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST
Báo xấu
449
lượt xem 238
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình cơ khí đại cương - phần 3', kỹ thuật - công nghệ, cơ khí - chế tạo máy phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình cơ khí đại cương - Phần 3

  1. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 IV. Hîp kim S¾t - C¸c bon (Fe-C): 1. Gi¶n ®å tr¹ng th¸i cña hîp kim Fe-C: toC B A CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C 1500 Láng (L) L + Ostenit (L+γ) L + Xªmentit (L+Xª) C Ostenit (γ) 1147oC E 1147 F Lª®ªbuarit (Lª) γ + Xª + Lª Am Xª + Lª 911 G γ+α A3 γ + Xª S A1 727oC P K 727 α+ Peclit α γ + Xª + Lª P + Xª Xª + Lª P Q 2,14%C 0,8%C 4,43%C 6,67%C 0,02%C 1 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 - ACB là đường lỏng phân biệt pha lỏng hoàn toàn với pha lỏng đã có tinh thể rắn - AECF là đường đặc ứng với điểm bắt đầu nóng chảy hoặc hoá rắn hoàn toàn - GS (A3); SE (Am); GP và PQ tương ứng với giới hạn chuyển biến pha trong trạng thái hoá rắn - PSK (A1) là đường chuyển biến cùng tích khi nguội đến đó sẽ bắt đầu sự chuyển biến cùng tích hỗn hợp cơ học CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C 1.1. C¸c tæ chøc cña hîp kim Fe-C: 1.1.1. C¸c tæ chøc 1 pha: 1.1.1.1. Tæ chøc xªmentit (Xª) lµ hîp chÊt ho¸ häc cña Fe vµ C (C% = 6,67%) Fe3C >> Tæ chøc nµy ®−îc kÕt tinh qua ba giai ®o¹n vµ n»m trong hÇu hÕt c¸c khu vùc >> §©y lµ mét tæ chøc cã ®é cøng cao, tÝnh c«ng nghÖ kÐm, ®é gißn lín nh−ng chÞu mµi mßn tèt >> Trªn tõng khu vùc ®é giµu xªmentit (Xª) gi¶m dÇn tõ Xª1 ®ªn Xª3 2 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 1
  2. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 1.1.1.2. Tæ chøc «stennit (γ, Os) lµ dung dÞch ®Æc xen kÏ cña cacbon trong Fe (Feγ) >> L−îng hoµ tan C trong Fe tèi ®a lµ 2,14%ë 11470C. T¹i 7270C l−îng hoµ tan C lµ 0,8% >> Khu vùc AESG chØ tån t¹i mét pha «stenit riªng biÖt >> «stenit lµ pha dÎo vµ dai, rÊt dÔ biÕn d¹ng >> V× nã tån t¹i riªng biÖt chØ ë nhiÖt ®é trªn 7270C nªn kh«ng quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt c¬ häc khi kim CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C lo¹i chÞu t¶i mµ chØ cã ý nghÜa khi gia c«ng ¸p lùc nãng vµ nhiÖt luyÖn 3 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 1.1.1.3. Ferit (α, F) lµ dung dÞch ®Æc xen kÏ cña C trong Fe (Feα) >> ë 7270C hoµ tan 0,02%C >> NhiÖt ®é cµng gi¶m l−îng hoµ tan cµng gi¶m nªn cã thÓ coi ferit lµ s¾t nguyªn chÊt >> Ferit rÊt dÎo, mÒm vµ cã ®é bÒn thÊp CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C 1.1.2. C¸c tæ chøc 2 pha: 1.1.2.1. Peclit (P) lµ hçn hîp c¬ häc cña ferit vµ xªmentit (Xª2) >> Khi h¹ to xuèng 7270C, c¶ ferit vµ xªmentit cïng kÕt tinh ë thÓ r¾n t¹o nªn cïng tÝch peclit (®iÓm S >> C¬ tÝnh cña Peclit phô thuéc vµo l−îng F vµ Xª vµ phô thuéc vµo h×nh d¹ng cña Xª (tÊm hay h¹t) 4 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 2
  3. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 1.1.2.2. Lª®ªbuarit (Lª) lµ hçn hîp c¬ häc cïng tinh cña γ vµ Xª (Xª1) >> T¹i 1147oC vµ 4,43%C cïng tinh Lª h×nh thµnh t¹i ®iÓm C >> Xuèng d−íi 727oC, mét phÇn γ chuyÓn thµnh P >> L−îng Xª trong Lª kh¸ lín nªn Lª cã ®é cøng cao, dßn CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C 1.1.2.3. Graphit (Gr) lµ cacbon ë tr¹ng th¸i tù do >> Gr kÐm bÒn, dßn, në thÓ tÝch khi kÕt tinh 5 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 1.2. Ph©n lo¹i hÖ hîp kim Fe-C (Fe-Fe3C): HÖ hîp kim Fe-C CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C ThÐp cacbon C < 2,14% Gang C > 2,14% Gang Gang Gang ThÐp ThÐp ThÐp tr−íc cïng tinh sau tr−íc cïng tÝch sau cïng tinh cïng tinh cïng tÝch cïng tÝch C =4,43% C = 0,8% C < 4,43% C > 4,43% C < 0,8% C > 0,8% 6 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 3
  4. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 2. ThÐp cacbon: 2.1. Kh¸i niÖm vÒ ThÐp cacbon: ThÐp cacbon lµ hîp kim cña Fe-C víi hµm l−îng cacbon nhá h¬n 2,14%. Ngoµi ra trong thÐp cacbon cßn chøa mét l−îng t¹p chÊt nh− Si, Mn, S, P, … Nguyªn tè ¶nh h−ëng lín nhÊt trong thÐp lµ cacbon. ChØ cÇn thay ®æi mét l−îng CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C rÊt nhá C, ®∙ lµm thay ®æi nhiÒu tÝnh chÊt lý, ho¸ cña thÐp - C t¨ng ®é cøng vµ ®é bÒn cña thÐp t¨ng lªn cßn ®é dÎo vµ ®é dai l¹i gi¶m xuèng - Thay ®æi hµm l−îng cacbon lµm thay ®æi c¶ tÝnh c«ng nghÖ, tÝnh ®óc, tÝnh hµn vµ tÝnh rÌn dËp * C¸c t¹p chÊt cã lîi trong thÐp cacbon: Si vµ Mn - Khi hµm l−îng cña chóng thÝch hîp (Mn ≤ 0,75% vµ Si ≤ 0,35%) cã kh¶ n¨ng khö «xy khái c¸c «xyt s¾t, lµm t¨ng ®é bÒn, ®é cøng cña thÐp - Tuy nhiªn kh«ng nªn cho nhiÒu t¹p chÊt lo¹i nµy v× nã sÏ ph−¬ng h¹i ®Õn mét sè tÝnh c«ng nghÖ nh− gia c«ng c¾t gät nhiÖt luyÖn v.v… * C¸c t¹p chÊt cã h¹i cho thÐp cacbon: P vµ S - Nguyªn tè S sÏ lµm cho thÐp bÞ dßn nãng (bë nãng) - Nguyªn tè P l¹i lµm thÐp bÞ ph¸ huû ë tr¹ng th¸i nguéi – dßn nguéi V× thÕ cÇn h¹n chÕ S vµ P d−íi møc 0,03% 7 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 2.2. Ph©n lo¹i ThÐp cacbon: 2.1.1. Ph©n lo¹i theo tæ chøc tÕ vi vµ hµm l−îng C trªn gi¶n ®å tr¹ng th¸i - ThÐp tr−íc cïng tÝch víi tæ chøc Ferit + Peclit (C < 0,8%) - ThÐp cïng tÝch: thÐp cã tæ chøc Peclit (C = 0,8%) - ThÐp sau cïng tÝch trong ®ã cã Peclit + Xªmentit (C > 0,8%) CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C 2.1.2. Ph©n lo¹i theo hµm l−îng C th−êng dïng - ThÐp cacbon thÊp: C < 0,25% - ThÐp cacbon trung b×nh: C = 0,25% ... 0,5% - ThÐp cacbon cao: C > 0,5% 2.1.3. Ph©n lo¹i theo ph−¬ng ph¸p luyÖn kim - ThÐp lß chuyÓn: chÊt l−îng kh«ng cao, hµm l−îng kÐm chÝnh x¸c - ThÐp lß m¸c tanh (Martin): chÊt l−îng cao h¬n trong lß chuyÓn mét Ýt - ThÐp lß ®iÖn: chÊt l−îng cao h¬n nhiÒu, khö hÕt t¹p chÊt tíi møc thÊp nhÊt 2.1.4. Ph©n lo¹i theo ph−¬ng ph¸p khö ¤xy - ThÐp s«i: chøa nhiÒu rç khÝ nªn kÐm dÎo vµ dai - ThÐp nöa s«i: chÊt l−îng cao h¬n thÐp s«i v× cßn Ýt rç khÝ h¬n - ThÐp l¾ng: ®é bÒn cao h¬n thÐp s«i vµ thÐp nöa s«i 8 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 4
  5. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 2.1.5. Ph©n lo¹i theo c«ng dông Ph© lo¹ 1 - ThÐp cacbon th«ng dông (thÐp th−êng): c¬ tÝnh kh«ng cao, chØ dïng ®Ó chÕ t¹o th« êng): kh« cao, chØ c¸c chi tiÕt m¸y, c¸c kÕt cÊu chÞu t¶i nhá. Th−êng dïng trong ngµnh x©y dùng, giao c¸ nhá ngµ ng, th«ng th« ThÐp cacbon th«ng dông ®−îc ký hiÖu b»ng hai ch÷ CT vµ chia ba nhãm A, B vµ C th« îc hiÖ ch÷ vµ vµ ThÐp Nhãm A: chØ ®¸nh gi¸ b»ng c¸c chØ tiªu c¬ tÝnh (®é bÒn, ®é dÎo, ®é cøng, v.v…) Nhãm chØ ®¸nh gi¸ chØ tiª bÒn, ng, v.v… CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C Nhãm B: ®¸nh gi¸ b»ng thµnh phÇn ho¸ häc ®¸nh gi¸ thµ phÇ ho¸ Nhãm C: ®¸nh gi¸ b»ng c¶ hai chØ tiªu c¬ tÝnh vµ thµnh phÇn ho¸ häc ®¸nh gi¸ chØ tiª thµ phÇ ho¸ Liªn bang Nga (GOST2772- Liª (GOST2772- Liªn X« (GOST 380 - 71) Liª ViÖt Nam (TCVN1765-75) ViÖ (TCVN1765- 88) CT0 CT31 CT1 CT33 CT2 CT34 CT3 CT245* CT38 CT4 CT275 CT42 CT5 CT285 CT51 CT6 CT345 CT375 CT61 * BiÓu thÞ ®é bÒn σ02= BiÓ 245MPa 9 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 TCVN 1756 -75 quy ®Þnh ký hiÖu thÐp th«ng dông: sau CT ghi chØ sè giíi h¹n bÒn σb hiÖ th« dông: chØ gií TCVN [kG/mm2] thÊp nhÊt øng víi mçi ký hiÖu hiÖ VÝ dô: TC38 cã giíi h¹n bÒn σb = 38 ÷ 49kG/mm2 (380 ÷ 490N/mm2) dô: gií C¸c nhãm B vµ C còng cã ký hiÖu trªn c¬ së nhãm A nh−ng thªm vµo phÝa tr−íc ch÷ vµ hiÖ trª thª íc ch÷ c¸i B hay C ®Ó ph©n biÖt ph© biÖ VÝ dô: CT31 → BCT31 → CCT31 dô: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C >> ThÐp s«i: thªm ký tù S vµo phÇn cuèi, vÝ dô CT31S thª phÇ cuè >> ThÐp nöa s«i: thªm ký tù n vµo phÇn cuèi, vÝ dô: CT31n thª phÇ cuè dô: >> ThÐp kh«ng cã ký hiÖu thªm lµ thÐp l¾ng kh« hiÖ thª 2- ThÐp cacbon kÕt cÊu: lµ lo¹i thÐp cã hµm l−îng t¹p chÊt S, P rÊt nhá, tÝnh n¨ng lý cÊu: lo¹ îng rÊt nhá ho¸ tèt, hµm l−îng cacbon chÝnh x¸c vµ chØ tiªu c¬ tÝnh râ rµng ho¸ îng chØ tiª Ký hiÖu: t−¬ng tù nh− ký hiÖu cña Liªn X« chØ kh¸c ë chç cã thªm ch÷ c¸i C phÝa hiÖ ¬ng hiÖ Liª chØ kh¸ chç thª ch÷ tr−íc ®Ó ph©n biÖt lµ thÐp cacbon íc ph© biÖ VÝ dô: dô: Liªn X«: Liª 08; 10; 15; 20;...; 85 ViÖt Nam: C08; C10; C 15; C20; ...; C85 ViÖ Ký hiÖu thÐp C hiÖ ChØ hµm l−îng C tÝnh theo % ChØ îng 10 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 5
  6. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 3- ThÐp cacbon dông cô: lµ lo¹i thÐp cã hµm l−îng cacbon cao (0,7 ÷1,3%C), cã hµm cô: lo¹ îng l−îng t¹p chÊt S vµ P thÊp (
  7. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 3.2. Ph©n lo¹i Gang: Ph© lo¹ 3.1.1. Ph©n lo¹i theo tæ chøc tÕ vi vµ hµm l−îng C trªn gi¶n ®å tr¹ng th¸i Ph© lo¹ chø vµ îng trª gi¶ tr¹ th¸ - Gang tr−íc cïng tinh cã tæ chøc Peclit + Lª®ªbuarit (C < 4,43%) íc chø ª®ªbuarit - Gang cïng tinh: cã tæ chøc Lª®ªbuarit (C = 4,43%) tinh: chø ª®ªbuarit - Gang sau cïng tinh cã tæ chøc Lª®ªbuarit + Xªmentit (C > 4,43%) chø ª®ªbuarit 3.1.2. Ph©n lo¹i theo tæ chøc vµ cÊu t¹o Ph© lo¹ chø CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C 1- Gang tr¾ng lµ lo¹i gang mµ hÇu hÕt cacbon ë d¹ng liªn kÕt Fe3C tr¾ lo¹ liª Gang tr¾ng chØ h×nh thµnh khi cã hµm l−îng C, Mn… thÝch hîp vµ víi ®iÒu ¾ chØ µ ng Mn… Gang tr th î kiÖn nguéi nhanh ë c¸c vËt ®óc thµnh máng, nhá kiÖ ngué thµ ng, nhá Gang tr¾ng kh«ng cã ký hiÖu riªng Gang tr¾ kh« hiÖ riª * Tæ chøc xementit cã nhiÒu trong gang tr¾ng lµm mÆt g∙y cña nã cã mµu s¸ng chø tr¾ tr¾ng! tr¾ 2- Gang x¸m lµ lo¹i gang mµ hÇu hÕt cacbon ë d¹ng graphit. Nhê cã vËy grathit x¸ lo¹ graphit. nªn mÆt g∙y cã mµu x¸m GX Ferit GX Ferit-Peclit Ferit- 13 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 Tæ chøc tÕ vi cña gang x¸m gåm: nÒn c¬ së vµ c¸c garaphit d¹ng tÊm NÒn cña gang x¸m cã thÓ lµ: ferit, pherit - peclit , peclit C¬ tÝnh cña gang x¸m phô thuéc vµo hai yÕu tè: * Tæ chøc cña nÒn: ®é bÒn cña nÒn t¨ng lªn tõ nÒn pherit ®Õn peclit * Sè l−îng, h×nh d¹ng vµ ph©n bè graphit CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C Gang x¸m cã ®é bÒn nÐn cao nh−ng bÒn kÐo kÐm, chÞu mµi mßn tèt, ®Æc biÖt cã tÝnh ®óc tèt Ký hiÖu Gang x¸m: GX xx-yy (Liªn x«: Cч xx-yy) xx = hai con sè chØ ®é bÒn kÐo yy = hai con sè chØ ®é bÒn uèn 3- Gang cÇu lµ lo¹i gang cã thÓ cã tæ chøc nh− gang x¸m, nh−ng graphit cã d¹ng thu nhá thµnh h×nh cÇu 14 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 7
  8. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Gang cÇu cã ®é bÒn cao h¬n gang x¸m nhiÒu, ®Æc biÖt cã ®é dÎo b¶o ®¶m. Cã thÓ so x¸ nhiÒu, biÖ thÓ Gang s¸nh c¬ tÝnh gang cÇu xÊp xØ b»ng thÐp m¸c thÊp §Ó cã tæ chøc gang cÇu, ph¶i nÊu ch¶y gang x¸m vµ dïng ph−¬ng ph¸p biÕn tÝnh ®Æc chø ph¶ ch¶ x¸ ph¸ biÖt gäi lµ cÇu ho¸ ®Ó t¹o ra graphit h×nh cÇu. KÕt qu¶ lµ còng trªn c¸c nÒn t−¬ng tù nh− biÖ ho¸ qu¶ trª c¸ ¬ng gang x¸m víi grathit cÇu ta cã ®é dÎo δ = 5 ÷ 15%; ®é bÒn kÐo σk = 400 - 1000N/mm2 x¸ Ký hiÖu Gang cÇu: GC xx-yy (Liªn x«: Bч xx-yy) CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C hiÖ xx- Liª xx- yy) xx = hai con sè chØ ®é bÒn kÐo chØ yy = hai con sè chØ ®é d∙n dµi t−¬ng ®èi δ% chØ ¬ng 4- Gang dÎo lµ lo¹i gang chÕ t¹o tõ gang tr¾ng b»ng ph−¬ng ph¸p nhiÖt luyÖn (ñ) lo¹ tr¾ ph¸ nhiÖ luyÖ Fe 3 C ⎯ ⎯→ Peclit + C cum 0 tu Ký hiÖu Gang dÎo: GZ xx-yy (Liªn x«: Kч xx-yy) hiÖ xx- Liª xx- yy) xx = hai con sè chØ ®é bÒn kÐo chØ yy = hai con sè chØ ®é d∙n dµi t−¬ng ®èi δ% chØ ¬ng 15 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 4. ThÐp hîp kim: kim: 4.1. Kh¸i niÖm vÒ ThÐp hîp kim: Kh¸ niÖ kim: - ThÐp HK lµ lo¹i thÐp cã chøa trong nã mét hµm l−îng c¸c nguyªn tè HK thÝch hîp lµ lo¹ chø îng nguyª - Hµm l−îng cña chóng ph¶i ®ñ ®Õn møc cã thÓ lµm thay ®æi c¬ tÝnh th× míi ®−îc coi lµ îng chó ph¶ thÓ th× îc chÊt cho thªm, nÕu d−íi møc ®ã th× chØ lµ t¹p chÊt. thª íi th× chØ chÊt. CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C C¸c ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña ThÐp hîp kim: kim: - C¶i thiÖn c¬ tÝnh: thÐp hîp cã tÝnh nhiÖt luyÖn tèt h¬n thÐp cacbon. Tr−íc nhiÖt thiÖ tÝnh: nhiÖ luyÖ cacbon. íc nhiÖ luyÖn hai lo¹i thÐp cacbon vµ hîp kim cã c¬ tÝnh t−¬ng tù, nh−ng nÕu nhiÖt luyÖn vµ luyÖ lo¹ ¬ng nhiÖ luyÖ ram hîp lý thÐp hîp kim sÏ t¨ng c¬ tÝnh râ rÖt - ThÐp hîp kim gi÷ ®−îc ®é bÒn cao h¬n thÐp cacbon ë nhiÖt ®é cao nhê sù t−¬ng t¸c gi÷ îc nhiÖ ¬ng cña nguyªn tè hîp kim trong c¸c tæ chøc cña thÐp cacbon nguyª chø - T¹o ra nh÷ng tÝnh chÊt lý ho¸ ®Æc biÖt, nh−: chèng ¨n mßn trong c¸c m«i tr−êng ¨n nh÷ ho¸ biÖ chè mßn; cã thÓ t¹o ra thÐp tõ tÝnh cao hay kh«ng cã tõ tÝnh; ®é gi∙n në v× nhiÖt rÊt nhá. thÓ kh« tÝnh; nhiÖ nhá C¸c sù biÕn ®æi khi Hîp kim ho¸: ho¸ + C¸c dung dÞch ®Æc trong thÐp cacbon hoµ tan thªm nguyªn tè hîp kim t¹o nªn sù hoµ thª nguyª thay ®æi cã lîi c¸c to¹ ®é trªn gi¶n ®å tr¹ng th¸i hoÆc t¹o ra c¸c pherit hîp kim bÒn to¹ trª gi¶ tr¹ th¸ hoÆ h¬n. + Trõ mét sè nguyªn tè nh− Ni, Si, Al… ®a sè c¸c nguyªn tè kh¸c nh− Cr, W, Ti… nguyª Al… nguyª kh¸ Ti… ®Òu kÕt hîp víi cacbon t¹o nªn cacbit hîp kim 16 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 8
  9. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 + §a sè c¸c nguyªn tè lµm cho ®é qu¸ nguéi t¨ng lªn, nªn ®−êng cong ch÷ "C' dÞch vÒ nguyª qu¸ ngué ch÷ bªn ph¶i. §iÒu ®ã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nhiÖt luyÖn dÔ dµng h¬n. ph¶ kiÖ nhiÖ luyÖ + Mét sè nguyªn tè kÕt hîp víi thÐp cacbon vµ m«i tr−êng ngoµi t¹o nªn líp vá «xyt rÊt nguyª ngoµ bÒn ®Ó b¶o vÖ. 4.2. Ph©n lo¹i ThÐp hîp kim: Ph© lo¹ kim: 4.2.1. Ph©n lo¹i theo thµnh phÇn hîp kim trong thÐp: Ph© lo¹ thµ phÇ thÐp: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C - ThÐp hîp kim thÊp: cã tæng l−îng c¸c nguyªn tè hîp kim ®−a vµo < 2,5%. thÊp: îng nguyª - ThÐp hîp kim trung b×nh: cã tæng l−îng c¸c nguyªn tè hîp kim tõ 2,5 ÷ 10%. nh: îng nguyª - ThÐp hîp kim cao: cã tæng l−îng > 10% cao: îng 4.2.2. Ph©n lo¹i theo tªn gäi c¸c nguyªn tè HK chñ yÕu: Ph© lo¹ nguyª chñ yÕu: - ThÐp Mn, thÐp Si, thÐp Cr, thÐp Ni, thÐp Cr-Ni, ... Mn, Cr- Si, 4.2.3. Ph©n lo¹i theo c«ng dông: Ph© lo¹ dông: 1- ThÐp hîp kim kÕt cÊu: lµ lo¹i thÐp trªn c¬ së thÐp cacbon kÕt cÊu cho thªm c¸c cÊu: lo¹ trª nguyªn tè hîp kim (0,1 ÷ 0,85% C vµ l−îng phÇn tr¨m nguyªn tè hîp kim thÊp ) nguyª vµ îng phÇ tr¨ nguyª > ThÐp HK kÕt cÊu ph¶i qua thÊm cacbon råi míi nhiÖt luyÖn th× c¬ tÝnh cao. ph¶ nhiÖ luyÖ th× cao. > Lo¹i thÐp nµy ®−îc dïng ®Ó chÕ t¹o c¸c chi tiÕt chÞu t¶i träng cao, cÇn ®é cøng, ®é Lo¹ îc trä cao, ng, chÞu mµi mßn, hoÆc cÇn tÝnh ®µn håi cao v.v… hoÆ ®µn v.v… Ký hiÖu: 15Cr, 20Cr, 20CrNi , 12CrNi 3A, 12Cr2Ni4A, 40CrMn, 35CrMnSi hiÖ 17 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 2- ThÐp hîp kim dông cô: lµ lo¹i thÐp cÇn cã ®é cøng cao sau khi nhiÖt luyÖn, ®é chÞu cô: lo¹ nhiÖ luyÖ nhiÖt vµ chÞu mµi mßn cao. Hµm l−îng cacbon trong thÐp HK dông cô tõ 0,7 ÷ 1,4%; nhiÖ cao. îng c¸c nguyªn tè hîp kim cho vµo lµ Cr, W, Si vµ Mn. nguyª vµ Mn. > ThÐp HK dông cô cã tÝnh nhiÖt luyÖn tèt.. Sau nhiÖt luyÖn cã ®é cøng ®¹t 60 - 62 nhiÖ luyÖ nhiÖ luyÖ ®¹t HRC. CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C Ký hiÖu: hiÖ 90CrSi, 100CrWMn, 100Cr12 vµ OL100Cr1,5 vµ Riªng lo¹i thÐp lµm æ l¨n th−êng chøa hµm l−îngCr cao h¬n vµ ký hiÖu Riª lo¹ chø îngCr hiÖ theo tªn riªng cña nã. OLCr0,6; OLCr1; OLCr1,5 riª nã. 3- ThÐp giã: lµ mét d¹ng thÐp HK ®Æc biÖt ®Ó lµm dông cô c¾t vµ c¸c chi tiÕt m¸y cã yªu giã: biÖ vµ cÇu cao > Trong tæ chøc cña thÐp giã gåm c¸c nguyªn tè cacbon, cr«m, vonfram, c«ban, vanadi chø nguyª cacbon, cr« vonfram, ban, vµ s¾t > ThÐp giã cã ®é cøng cao, bÒn, chÞu mµi mßn vµ chÞu nhiÖt ®Õn 6500C cao, nhiÖ > Hµm l−îng c¸c nguyªn tè trong thÐp giã: îng nguyª giã: 8,5 ÷ 19% W; 0,7 ÷ 1,4%C; 3,8 ÷4,4%Cr; 1 ÷ 2,6V vµ mét l−îng nhá Mo hay Co vµ îng nhá Ký hiÖu: 90W9V2; 75W18V; 140W9V5; 90W18V2… hiÖ 90W18V2… 18 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 9
  10. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 4- ThÐp HK ®Æc biÖt: biÖ + ThÐp kh«ng gØ lµ lo¹i thÐp cã kh¶ n¨ng chèng l¹i m«i tr−êng ¨n mßn (¨n mßn ho¸ kh« lo¹ kh¶ chè ho¸ häc vµ ¨n mßn ®iÖn ho¸) ho¸ > Trong thÐp th−êng cã nhiÒu pha, mçi pha cã ®iÖn thÕ ®iÖn cùc kh¸c nhau pha, kh¸ > Trong thÐp kh«ng gØ, hµm l−îng cr«m kh¸ cao (>12%) kh« îng cr« kh¸ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C > Cã hai lo¹i thÐp kh«ng gØ: lo¹i hai pha pherit + cacbit; lo¹i mét pha ostennit lo¹ kh« lo¹ cacbit; lo¹ Ký hiÖu: 12Cr13, 20Cr13, 30Cr13, 12Cr19Ni9, 12Cr18Ni9Ti,… hiÖ 12Cr18Ni9Ti,… + ThÐp bÒn nãng lµ lo¹i thÐp HK lµm viÖc ë nhiÖt ®é cao mµ ®é bÒn kh«n gi¶m, lo¹ viÖ nhiÖ kh« gi¶ kh«ng bÞ «xy ho¸ bÒ mÆt kh« ho¸ Ký hiÖu: 12CrMo, 10Cr18Ni12N6, 04Cr14Ni14W2Mo,… hiÖ 04Cr14Ni14W2Mo,… + ThÐp tõ tÝnh lµ lo¹i thÐp cã kh¶ n¨ng khö tõ cao lo¹ kh¶ khö > Cã thÓ dïng thÐp dông cô cacbon ®−îc hîp kim ho¸ mét l−îng 2 ÷ 3% Cr thÓ îc ho¸ îng > Còng cã thÓ dïng hÖ hîp kim Fe- Al -Ni hoÆc Al - Si - Fe thÓ Fe- hoÆ Ký hiÖu: AlNi1, AlNi2, 50Ni - 50%Ni; 38NiSi - 38%Ni vµ 38%Si… hiÖ vµ 38%Si… C¸c ký hiÖu vËt liÖu cña mét sè n−íc: tù ®äc SGK hiÖ liÖ íc 19 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 5. Hîp kim cøng: ng: Hîp kim cøng lµ lo¹i vËt liÖu ®iÓn h×nh víi ®é cøng nãng rÊt cao (800 ÷ 1000oC). Nã lo¹ liÖ ®−îc dïng phæ biÕn lµm c¸c dông cô c¾t gät kim lo¹i vµ c¾t gät vËt liÖu phi kim cã ®é îc phæ lo¹ vµ liÖ cøng cao. Hîp kim cøng kh«ng cÇn nhiÖt luyÖn vÉn ®¹t ®é cøng 85 ÷92 HRC. cao. kh« nhiÖ luyÖ ®¹t CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C Th−êng dïng hai nhãm hîp kim cøng sau: sau: - Nhãm mét cacbit: WC + Co cacbit: Ký hiÖu theo Liªn x« lµ BK, Ký hiÖ Liª VD: BK2, BK3, BK8, BK10 : Con sè chØ % Co, cßn l¹i lµ WC chØ lµ >> Nhãm nµy cã ®é dÎo thÝch hîp víi gia c«ng vËt liÖu dßn, lµm c¸c khu«n kÐo, Ðp… liÖ khu« kÐo, Ðp… - Nhãm hai cacbit: WC + TiC + Co Ký hiÖu theo Liªn x« lµ TK, cacbit: Ký hiÖ Liª VD: T30K4; T15K6; T14K8; T5K10 : Con sè chØ % TiC vµ % Co, cßn l¹i lµ WC chØ lµ >> Nhãm nµy cã ®é dÎo thÊp h¬n so víi nhãm BK. >> Riªng nhãm ba cacbit WC + TIC + TaC + Co Ýt dïng ë n−íc ta v× khã chÕ t¹o Riª íc Ph−¬ng ph¸p chÕ t¹o HK cøng: chÕ t¹o bét Ph ¬ng ph¸ ng: Ðp ®Þnh h×nh thiªu kÕt thiª Ðp 20 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 10
  11. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 6. Kim lo¹i vµ Hîp kim mµu: lo¹ vµ 6.1. Nh«m vµ hîp kim Nh«m: Nh« Nh« - Nh«m lµ kim lo¹i nhÑ Nh« lo¹ nhÑ - Khèi l−îng riªng nhÑ: kho¶ng 2,7g/cm3 Khè îng riª nhÑ kho¶ - Cã tÝnh dÉn ®iÖn, dÉn nhiÖt cao nhiÖ - Chèng ¨n mßn tèt Chè CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C - NhiÖt ®é nãng ch¶y: 6600C NhiÖ ch¶ - §é bÒn thÊp: σ = 60N/mm2 thÊp: - §é cøng thÊp: (HB = 25 mÒm), nh−ng dÎo cao thÊp: mÒm), - Trªn bÒ mÆt cña nh«m cã mét líp «xyt b¶o vÖ chèng ¨n mßn trong m«i tr−êng Trª nh« chè kh«ng khÝ ë nhiÖt ®é b×nh th−êng. Líp «xyt nh«m nµy lu«n lu«n tù h×nh thµnh kh« nhiÖ êng. nh« lu« lu« thµ trªn bÒ mÆt nh«m do t¸c dông víi kh«ng khÝ. trª kh« khÝ. Ng−êi ta cßn dïng c¸ch «xy ho¸ bÒ mÆt nh«m b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÖn ho¸ ho¸ nh« ¬ng ph¸ ho¸ Ng hoÆc ho¸ häc, ®Ó t¹o nªn líp «xyt b¶o vÖ v÷ng ch¾c trong m«i tr−êng kh«ng khÝ vµ hoÆ ho¸ ch¾ kh« mét sè m«i tr−êng kh¸c kh¸ + 3 nhãm nh«m: A999: 99,999% Al lo¹i tinh khiÕt nh« lo¹ A995, A99, A97 vµ A95: 99,995 ÷ 99,95% Al lo¹i cã ®é s¹ch cao vµ lo¹ A85, A8, A7, ... A0: 99,85 ÷ 99% Al nh«m kü thuËt nh« thuË + 2 lo¹i HK Nh«m: HK nh«m ®óc & HK nh«m biÕn d¹ng lo¹ Nh« nh« nh« 21 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 6.2. §ång & HK ®ång: ng: Khèi l−îng riªng ë 200C: 8,94 g/cm3 Khè îng riª NhiÖt ®é nãng ch¶y: 1083 oC NhiÖ ch¶ HÖ sè dÉn nhiÖt ë 200C: 0.923 calo/cm.s.0C nhiÖ HÖ sè gi∙n dµi (0 - 1000C): 16,5.10-6 §iÖn trë suÊt ë 200C (Ω.mm2/m): 0,01784 trë CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C §é dÉn ®iÖn ë 200C: 57 m/Ω.mm2 §é bÒn thÊp σb = 160 N/mm2 §ång cã tÝnh dÉn ®iÖn vµ dÉn ®iÖn tèt, tÝnh chèng ¨n mßn cao dÔ gia c«ng b»ng chè ¸p lùc ë tr¹ng th¸i nãng vµ nguéi, cã thÓ d¸t máng thµnh tÊm cã chiÒu dµy 0,05mm tr¹ th¸ ngué thÓ thµ Hai lo¹i hîp kim ®ång th−êng dïng: lo¹ ng: - §ång thau lµ hîp kim ®ång vµ kÏm, hµm l−îng Zn trong ®ång thau ≤ 45% îng §ång thau ®óc & ®ång thau biÕn d¹ng - §ång thanh lµ hîp kim ®ång vµ: Sn, Al, Cr, ... Sn, C¸c lo¹i ®ång thanh th−êng dïng: lo¹ ng: + §ång ®en: + Babit: Babit: 6.3. Ni, Zn, Pb, Mg, ...: Pb, tù ®äc SGK 22 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 11
  12. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Ch−¬ng III: VËt liÖu phi kim ¬ng liÖ I. Gç: §é bÒn cao Khèi l−îng riªng nhá: (tõ 0,35 ®Õn 0,75g/cm3) vµ gi¸ rÎ Khè îng riª nhá (tõ vµ gi¸ §é cøng kÐm h¬n vµ dÔ gia c«ng (c−a, bµo, c¾t, ®ôc) h¬n so víi KL c¾ ôc) §é bÒn cña gç kh«ng ®ång ®Òu, ®é bÒn däc thí cao h¬n ®é bÒn ngang thí kh« Òu, thí thí II. ChÊt dÎo, nhùa: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C ChÊt dÎo lµ nh÷ng chÊt do c¸c chÊt h÷u c¬ cao ph©n tö t¹o thµnh. VËt phÈm lµm nh÷ ph© thµ nh. phÈ lµm b»ng chÊt dÎo cã thÓ ®−îc chÕ t¹o b»ng ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau nh− Ðp, ®óc, thÓ îc ¬ng ph¸ kh¸ Ðp, gia c«ng c¾t gät, v.v… v.v… >> §a sè c¸c lo¹i chÊt dÎo: nhÑ, ®é c¸ch ®iÖn, hÖ sè ma s¸t lín khi kh«ng cã dÇu mì, lo¹ nhÑ kh« cã h×nh d¹ng bªn ngoµi ®Ñp ngoµ >> ChÊt dÎo th−êng cã chÊt ®én nh− v¶i, giÊy, gç, bét gç, sîi thuû tinh, sîi ami¨ng, giÊy, thuû tinh, ami¨ ng, sîi dÖt vµ chÊt kÕt dÝnh (nhùa). nhù III. Composit - VËt liÖu tæ hîp: ®−îc chÕ t¹o tõ nhiÒu lo¹i vËt liÖu kÕt hîp l¹i îc lo¹ liÖ Gåm: - vËt liÖu cèt (th−êng d−íi d¹ng sîi) nh− sîi thuû tinh; sîi graphit; sîi cacbon; sîi liÖ íi thuû tinh; graphit; cacbon; thÐp,… thÐp, - vËt liÖu c¬ b¶n (nÒn) th−êng lµ c¸c chÊt dÎo hoÆc kim lo¹i cã ®é dÎo cao (nh− Al ,Cu) liÖ nÒn) hoÆ lo¹ ¦u ®iÓm: BÒn, nhÑ, chÞu nhiÖt tèt, cã tÝnh chèng mµi mßn vµ chèng ¨n mßn cao… BÒn, nhÑ nhiÖ chè chè cao… HiÖn nay nã ®−îc dïng nhiÒu trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nh−: hµng kh«ng, x©y HiÖ îc ngµ nghiÖ kh« ng, dùng, chÕ t¹o m¸y ng, 23 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 IV. Cao su: - Cã tÝnh dÎo cao (®é gi∙n dµi khi kÐo ®¹t tíi 700 - 800%) ®¹t - Kh¶ n¨ng gi¶m chÊn ®éng tèt vµ ®é c¸ch ©m cao Kh¶ gi¶ Cao su ®−îc dïng lµm s¨m lèp, èng dÉn, c¸c phÇn tö ®µn håi cña khíp trôc, ®ai îc phÇ ®µn khí trôc, Cao truyÒn, vßng ®Öm, s¶n phÈm c¸ch ®iÖn v.v… truyÒn, phÈ v.v… Khi l−îng l−u huúnh trong cao su cao tíi (45%) ta cã ®−îc ªb«nit lµ mét lo¹i vËt îng huú îc lo¹ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C liÖu cã tÝnh c¸ch ®iÖn rÊt cao vµ bÒn tr−íc nh÷ng t¸c dông ho¸ häc liÖ íc nh÷ ho¸ V. Gèm, sø: - Cã ®é cøng cao - §é chÞu nhiÖt cao nhiÖ - Chèng mµi mßn tèt Chè Dïng ®Ó lãt trong c¸c lß nhiÖt luyÖn, lµm h¹t mµi trong ®¸ mµi, lµm dao nhiÖ luyÖ c¾t, chi tiÕt c¸ch ®iÖn, c¸ch nhiÖt, ... nhiÖ VI. Da, v¶i, vËt liÖu xèp c¸ch nhiÖt,... 24 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 12
  13. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Ch−¬ng IV: Xö lý nhiÖt Kim lo¹i ¬ng nhiÖ lo¹ I. Thùc chÊt: Thù chÊt: NhiÖt luyÖn kim lo¹i lµ qu¸ tr×nh thay ®æi tÝnh chÊt cña kim lo¹i b»ng c¸ch nung NhiÖ luyÖ lo¹ lµ qu¸ tr× lo¹ nãng nã tíi mét nhiÖt ®é nhÊt ®Þnh, gi÷ ë nhiÖt ®é ®ã mét thêi gian vµ sau ®ã lµm nhiÖ Þnh, gi÷ nhiÖ nguéi theo mét chÕ ®é nhÊt ®Þnh, nhê ®ã mµ thay ®æi ®−îc tÝnh chÊt cña kim lo¹i ngué Þnh, mµ îc lo¹ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C theo ý muèn muè II. §Æc ®iÓm: Gia c«ng nhiÖt lµm thay ®æi cÊu t¹o m¹ng tinh thÓ bªn trong cña kim lo¹i khiÕn nhiÖ m¹ thÓ lo¹ cho nh÷ng tÝnh chÊt cña nã nh− ®é cøng, ®é bÒn, tÝnh dÎo, tÝnh dai còng thay ®æi nh÷ ng, bÒn, - Lo¹i thÐp Ýt cacbon (chøa d−íi 0,3% cabon) Ýt thay ®æi khi nhiÖt luyÖn Lo¹ chø íi cabon) nhiÖ luyÖ - Lo¹i thÐp cacbon trung b×nh thay ®æi tÝnh chÊt kh¸ râ rÖt Lo¹ kh¸ - Lo¹i thÐp cacbon dông cô th× thay ®æi râ rÖt h¼n tÝnh chÊt khi nhiÖt Lo¹ th× nhiÖ III. Ph©n lo¹i: Ph© lo¹ 1. NhiÖt luyÖn NhiÖ luyÖ 2. Ho¸ nhiÖt luyÖn Ho¸ nhiÖ luyÖ 3. Phun phñ bÒ mÆt phñ 4. C¸c ph−¬ng ph¸p xö lý ®Æc biÖt ¬ng ph¸ biÖ 25 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 IV. C¸c ph−¬ng ph¸p nhiÖt luyÖn: ¬ng ph¸ nhiÖ luyÖ 4.1. ñ: lµ qu¸ tr×nh nung nãng vËt phÈm thÐp lªn tíi nhiÖt ®é nhÊt ®Þnh phï hîp víi tõng qu¸ tr× phÈ nhiÖ phï lo¹i thÐp, gi÷ ë nhiÖt ®é ®ã mét thêi gian, sau ®ã lµm nguéi rÊt chËm trong vßng vµi lo¹ thÐp, gi÷ nhiÖ gian, ngué chË tiÕng ®ång hå, lµm nguéi th−êng tiÕn hµnh ë trong lß ngué Sau khi ñ cã thÓ khö ®−îc nh÷ng øng lùc d− ë bªn trong cña kim lo¹i do viÖc lµm thÓ khö îc nh÷ lo¹ viÖ Sau CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C nguåi kh«ng ®Òu tr−íc ®ã g©y ra, lµm gi¶m ®é cøng cña kim lo¹i vµ t¨ng tÝnh dÎo, tÝnh nguå kh« íc ra, gi¶ lo¹ vµ dai cña kim lo¹i lo¹ ñ lµ mét ph−¬ng ph¸p nhiÖt luyÖn quan träng vµ cÇn thiÕt v× trong c¸c qu¸ tr×nh ®óc, ¬ng ph¸ nhiÖ luyÖ trä qu¸ tr× c¸n vµ rÌn, viÖc lµm nguéi c¸c vËt ph¶m b»ng thÐp th−êng kh«ng ®−îc ®Òu ë c¸c líp rÌn, viÖ ngué ph¶ kh« îc chiÒu dµy cña kim lo¹i nªn bÒ mÆt cña c¸c vËt phÈm ®ã th−êng cøng h¬n vµ lµm khã lo¹ phÈ kh¨n cho viÖc gia c«ng b»ng c¾t gät kh¨ viÖ 4.2. Th−êng ho¸: ho¸ chØ kh¸c ñ ë chç vËt phÈm thÐp sau khi ®−îc nung nãng th× ®−îc lµm nguéi tù nhiªn chØ kh¸ chç phÈ îc th× îc ngué nhiª (®Ó nguéi ë ngoµi trêi), thêi gian ®Ó nguéi nhanh h¬n so víi khi ñ, NhiÖt ®é ®èt nãng ngué ngoµ trêi), ngué NhiÖ vËt phÈm còng gièng nh− nhiÖt ®é nung nãng khi ñ phÈ giè nhiÖ Sau khi th−êng ho¸, thÐp còng cã cÊu tróc ®ång nhÊt vµ nhá h¹t nh− sau khi ñ. ho¸ tró nhá Sau Nh−ng ®é bÒn, ®é dai cã phÇn cao h¬n thÐp ñ bÒn, phÇ Mét sè lo¹i thÐp hîp kim sau khi gi c«ng ¸p lùc (c¸n, rÌn, dËp) còng ®−îc th−êng lo¹ rÌn, îc ho¸ ®Ó c¶i thiÖn cÊu tróc (æn ®Þnh c¸c h¹t vµ khö øng lùc cã h¹i trong kim lo¹i) ho¸ thiÖ tró vµ khö lo¹ 26 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 13
  14. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 4.3. T«i: lµ qu¸ tr×nh nung nãng vËt phÈm thÐp lªn tíi nhiÖt ®é nhÊt ®Þnh t−¬ng øng víi tõng qu¸ tr× phÈ nhiÖ ¬ng lo¹i thÐp, gi÷ ë nhiÖt ®é ®ã mét thêi gian ®Ó æn ®Þnh cÊu tróc cña kim lo¹i vµ lµm lo¹ thÐp, gi÷ nhiÖ tró lo¹ vµ nguéi ®ét ngét trong m«i tr−êng t−¬ng øng víi tõng lo¹i thÐp ngué ngé ¬ng lo¹ Sau khi t«i thÐp rÊt cøng vµ bÒn nh−ng ®é dai cña nã bÞ gi¶m xuèng. øng lùc d− bªn gi¶ xuè ng. Sau CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C trong cña thÐp t¨ng lªn vµ thÐp trë nªn dßn. trë Muèn khö øng lùc d− bªn trong vµ gi¶m tÝnh dßn cña thÐp sau khi t«i ph¶i tiÕn hµnh Muè khö gi¶ ph¶ ram NhiÖt ®é nung cña thÐp phô thuéc vµo thµnh phÈm ho¸ häc cña thÐp NhiÖ thué thµ phÈ ho¸ 27 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 - Sù biÕn ®æi tæ chøc kim lo¹i khi t«i: chø lo¹ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C Peclit Xoocbit TrÝch gi¶n ®å Fe-C gi¶ Fe- Trustit Bainit Mactensit §−êng cong ch÷ “C” ch÷ 28 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 14
  15. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C 29 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 -VËt cÇn t«i ®−îc nung nãng trong lß ®iÖn, îc lß than hay lß muèi. muè -Lß ®iÖn cã −u ®iÓm lµ qu¸ tr×nh ®èt nãng qu¸ tr× trong lß ®−îc ®Òu, nhiÖt ®é ®èt nãng dÔ ®iÒu îc Òu, nhiÖ chØnh, vËt cÇn t«i kh«ng ph¶i tiÕp xóc víi chØ nh, kh« ph¶ luång khÝ ®−îc t¹o thµnh khi nhiªn liÖu luå îc t¹ thµ nhiª liÖ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C ch¸y ch¸ - Thêi gian gi÷ vËt cÇn t«i ë nhiÖt ®é nung gi÷ nhiÖ nãng cã thÓ tõ vµi phót víi nöa giê tuú theo thÓ phó tuú chiÒu dµy cña vËt ®−îc t«i îc -TiÕp ®ã vËt cÇn t«i ®−îc nhóng vµo m«i tr−êng lµm nguéi. îc nhó ngué - M«i tr−êng ®ã cã thÓ lµ n−íc, dÇu hoÆc dung dÞch muèi. thÓ íc hoÆ muè - Tèc ®é lµm nguéi cã mét ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh t«i. ngué nghÜ qu¸ tr× - VËt cµng cÇn cã ®é cøng cao bao nhiªu th× cµng cÇn lµm nguéi nhanh bÊy nhiªu. nhiª th× ngué nhiª - ChÊt cã kh¶ n¨ng lµm nguéi nhanh nhÊt lµ dung dÞch muèi 10% trong n−íc, kh¶ n¨ng kh¶ ngué muè íc kh¶ lµm nguéi võa lµ n−íc ë nhiÖt ®é b×nh th−êng vµ lµm nguéi chËm h¬n lµ dÇu ngué íc nhiÖ ngué chË 30 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 15
  16. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 NÕu theo yªu cÇu, vËt chØ cÇn cã bÒ mÆt cøng, nÕu bªn trong mÒm (r¨ng b¸nh r¨ng, chØ ng, ng, NÕu ngâng trôc khuûu v.v…) th× dïng ph−¬ng ph¸p t«i bÒ mÆt khuû v.v… th× ¬ng ph¸ Ph−¬ng ph¸p gia nhiÖt: ¬ng ph¸ nhiÖ - Ngän löa Oxy + Gas hoÆc Acetylen Ngä hoÆ - Dßng ®iÖn cao tÇn CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C - Tia Laser hoÆc dßng Plasma hoÆ 4.4. Ram: Sau khi t«i, øng lùc d− bªn trong cña thÐp t¨ng lªn lµm cho thÐp bÞ dßn. §Ó c¶i thiÖn thiÖ Sau tÝnh chÊt cña thÐp vµ n©ng cao tuæi thä cña thÐp, cÇn ph¶i khö hoÆc gi¶m nh÷ng øng tuæ thä thÐp, ph¶ khö hoÆ gi¶ nh÷ lùc d− bªn trong ®ã Sau khi t«i, vËt l¹i ®−îc nung nãng lÇn n÷a tíi nhiÖt ®é thÊp h¬n nhiÖt ®é nung (150 - îc nhiÖ nhiÖ Sau 6800C), gi÷ nhiÖt ®é ®ã mét thêi gian vµ ®Ó nguéi gi÷ nhiÖ ngué C¸c ph−¬ng ph¸p ram: ¬ng ph¸ - Ram ë nhiÖt ®é thÊp (150 - 3000C) nhiÖ - Ram ë nhiÖt ®é trung b×nh (350 - 4500C) nhiÖ - Ram ë nhiÖt ®é cao (500 - 6800C) nhiÖ 31 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 Ram ë nhiÖt ®é thÊp gi¶m bít ®−îc øng lùc d− trªn trong cña vËt cÇn nhiÖt luyÖn, Ram nhiÖ gi¶ îc trª nhiÖ luyÖ n©ng cao ®é dai ®ång thêi hÇu nh− kh«ng lµm gi¶m ®é cøng cña kim lo¹i, do ®ã th−êng kh« gi¶ lo¹ ®−îc dïng cho c¸c lo¹i dông cô c¾t gät kim lo¹i (khoan, phay, chµy, cèi,…) îc lo¹ lo¹ (khoan, phay, chµ Ram ë nhiÖt ®é trung b×nh lµm gi¶m ®é cøng vµ ®é bÒn cña kim lo¹i xuèng nh−ng l¹i Ram nhiÖ gi¶ lo¹ xuè CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C n©ng cao ®é dai, dé gi∙n dµi lªn vµ gi¶m øng lùc d− bªn trong cña vËt t«i nhiÒu h¬n so dai, gi¶ víi ram ë nhiÖt ®é thÊp. Ph−¬ng ph¸p ram nµy th−êng ®−îc dïng ®Ó nhiÖt luyÖn lß xo. nhiÖ thÊp. ¬ng ph¸ îc nhiÖ luyÖ Ram ë nhiÖt ®é cao khö ®−îc gÇn hÕt øng lùc d− bªn trong vµ n©ng cao ®é bÒn, ®é Ram nhiÖ khö îc bÒn, dai cña kim lo¹i. HÇu hÕt nh− tÊt c¶ c¸c chi tiÕt m¸y quan träng ®Òu ®−îc ram theo lo¹ trä îc ph−¬ng ph¸p nµy ¬ng ph¸ 32 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 16
  17. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 V. Ho¸ nhiÖt luyÖn: Ho¸ nhiÖ luyÖ 5.1. Kh¸i niÖm: Kh¸ niÖ Ho¸ nhiÖt luyÖn lµ ph−¬ng ph¸p gia c«ng nhiÖt cã thÓ lµm thay ®æi kh«ng chØ cÊu t¹o Ho¸ nhiÖ luyÖ ¬ng ph¸ nhiÖ thÓ kh« chØ cña kim lo¹i mµ cßn c¶ thµnh phÇn ho¸ häc cña líp bÒ mÆt kim lo¹i n÷a lo¹ mµ thµ phÇ ho¸ lo¹ Muèn thay ®æi thµnh phÇn ho¸ häc cña líp bÒ mÆt, cÇn ph¶i t¨ng c−êng cho nã nh÷ng Muè thµ phÇ ho¸ ph¶ nh÷ nguyªn tè cÇn thiÕt b»ng c¸ch cho bÒ mÆt ®ã tiÕp xóc víi m«i tr−êng cã chøa nhiÒu nguyª chø CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C l−îng nguyªn tè cÇn bæ sung. Sau mét thêi gian tiÕp xóc l©u, d−íi nhiÖt ®é cao, c¸c îng nguyª íi nhiÖ cao, nguyªn tè sÏ khuÕch t¸n vµo bÒ mÆt cña s¶n phÈm ë mét chiÒu s©u nhÊt ®Þnh nguyª phÈ 5.2. C¸c PP Ho¸ nhiÖt luyÖn KL: Ho¸ nhiÖ luyÖ 5.2.1. ThÊm cacbon: cacbon: lµ qu¸ tr×nh t¨ng c−êng thªm cacbon vµo líp bÒ mÆt cña s¶n phÈm b»ng thÐp qu¸ tr× thª phÈ - ThÐp dïng ®Î thÊm cacbon lµ lo¹i thÐp Ýt cacbon (chøa 0,12 - 0,25% cacbon) lo¹ chø cacbon) - Sau khi thÊm cacbon xong líp bÒ mÆt sÏ trë thµnh thÐp nhiÒu cacbon (hµm l−îng trë thµ îng cacbon t¨ng tíi 0,9 - 1,0%) cã ®ñ ®é cøng cÇn thiÕt, trong khi ®ã bªn trong s¶n phÈm thiÕt, phÈ vÉn lµ thÐp Ýt cacbon, mÒm vµ dai. cacbon, dai. - Khi thÊm cacbon, s¶n phÈm ®−îc nung nãng tíi nhiÖt ®é 850 - 9500C vµ gi÷ mét thêi cacbon, phÈ îc nhiÖ vµ gi÷ gian l©u trong m«i tr−êng cã chøa nhiÒu cacbon (ë thÓ r¾n, thÓ láng hoÆc thÓ khÝ) ®Ó chø thÓ thÓ hoÆ thÓ khÝ) cacbon khuyÕch t¸n vµo mÆt kim lo¹i. lo¹ - ChiÒu s©u cacbon khuyÕch t¸n vµo kim lo¹i th−êng 0,5 - 2mm lo¹ 33 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 5.2.2. ThÊm Nit¬: Nit¬ lµ qu¸ tr×nh t¨ng c−êng thªm nit¬ vµo líp bÒ mÆt cña s¶n phÈm b»ng thÐp ®Ó líp bÒ qu¸ tr× thª nit¬ phÈ mÆt ®ã cã ®é cøng cao vµ tÝnh chèng ¨n mßn ë mét chiÒu s©u kh«ng lín l¾m (0,1 - chè kh« 0,5 mm) -ThÊm nit¬ ®−îc dïng cho c¸c chi tiÕt b»ng thÐp hîp kim (chøa nh«m, cr«m, m«lip®en nit¬ îc chø nh« cr« lip® …) hay bÞ va ®Ëp vµ ma s¸t nhiÒu trong qu¸ tr×nh lµm viÖc qu¸ tr× viÖ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C - Dïng cho c¸c chi tiÕt b»ng thÐp cacbon kh«ng cÇn ®é cøng bÒ mÆt cao nh−ng l¹i cÇn kh« tÝnh chèng ¨n mßn bÒ mÆt cao chè - Khi thÊm nit¬, s¶n phÈm ®−îc nung nãng tíi nhiÖt ®é 500 - 6000C trong lß kÝn cã khÝ nit¬ phÈ îc nhiÖ am«niac (NH3) ®i qua. am« >> D−íi nhiÖt ®é ®ã, NH3 ph©n huû thµnh nit¬ vµ hy®r«. íi nhiÖ ph© huû thµ nit¬ hy® >> Nit¬ khuyÕch t¸n vµo kim lo¹i cßn hy®r« th× theo víi khÝ NH3 ch−a ph©n huû ®i ra Nit¬ lo¹ hy® th× ch ph© huû ngoµi ngoµ 5.2.3. ThÊm Cacbon vµ Nit¬: thÊm xyanua Nit¬ lµ qu¸ tr×nh t¨ng c−êng c¶ cacbon vµ nit¬ vµo líp bÒ mÆt cña s¶n phÈm b»ng thÐp ®Ó qu¸ tr× nit¬ phÈ n©ng cao ®é cøng; tÝnh chèng mßn vµ giíi h¹n mái cña líp bÒ mÆt ng; chè gií - ChiÒu s©u thÊm cacbon vµ nit¬ kh«ng lín (0,1 - 0,2mm). nit¬ kh« - ThÊm cacbon vµ nit¬ cã hiÖu qu¶ nhÊt ®èi víi nh÷ng chi tiÕt cì nhá vµ trung b×nh nit¬ hiÖ qu¶ nh÷ nhá - ThÊm cacbon vµ nit¬ cã thÓ tiÕn hµnh trong m«i tr−êng r¾n d−íi nhiÖt ®é 540 - 5600C, nit¬ thÓ íi nhiÖ trong m«i tr−êng láng víi nhiÖt ®é kh¸c nhau (thÊp: 550 - 6000C, trung b×nh: 800 – nhiÖ kh¸ thÊp: nh: 8500C, cao: 900 - 9500C) vµ trong m«i tr−êng khÝ d−íi nhiÖt ®é kho¶ng 850 - 9300C cao: íi nhiÖ kho¶ 34 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 17
  18. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 5.2.4. ThÊm Kim lo¹i: Hîp kim ho¸ líp bÒ mÆt lo¹ ho¸ lµ qu¸ tr×nh t¨ng c−êng c¸c nguyªn tè KL (nh«m, cr«m, silic, bo, beri, v.v…) vµo líp bÒ qu¸ tr× nguyª (nh« cr« silic, bo, beri, v.v… m¨t cña s¶n phÈm b»ng thÐp ®Ó lµm cho thÐp cã thªm nh÷ng tÝnh n¨ng quý nh− chÞu phÈ thª nh÷ nhiÖt, chèng gØ, chèng mµi mßn, v.v.. nhiÖ chè chè v.v.. -> Trong mét sè tr−êng hîp cã thÓ dïng thÐp thÊm kim lo¹i ®Ó thay thÕ cho nh÷ng thÐp thÓ lo¹ nh÷ hîp kim cao cÊp, hiÕm cÊp, CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C - ThÊm kim lo¹i ®−îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch nung nãng s¶n phÈm thÐp ®Õn nhiÖt ®é nhÊt lo¹ phÈ nhiÖ ®Þnh vµ gi÷ s¶n phÈm ë vÞ trÝ tiÕp xóc víi mét trong c¸c nguyªn tè cÇn thÊm, c¸c nguyªn gi÷ phÈ nguyª thÊm, c¸ nguyª tè nµy cã thÓ ë d¹ng r¾n, láng hoÆc khÝ. Nhê vËy c¸c nguyªn tè kim lo¹i sÏ khuyÕch t¸n thÓ hoÆ khÝ. nguyª lo¹ vµo bÒ mÆt s¶n phÈm phÈ VI. Phun phñ: phñ lµ qu¸ tr×nh phun c¸c kim lo¹i hoÆc hîp kim cøng lªn bÒ mÆt cña chi tiÕt m¸y, sau khi qu¸ tr× lo¹ hoÆ phun ta nhËn ®−îc chi tiÕt víi líp bÒ mÆt cã c¸c ®Æc tÝnh ®Æc biÖt nhË îc biÖ C¸c PP phun: phun: - Phun b»ng ngän löa khÝ ch¸y ngä ch¸ - Phun b»ng Hå quang ®iÖn - Phun b»ng Plasma - Phun Cao tèc – phun næ 35 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 Phun Ngän löa Ngä CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C Phun Plasma 36 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 18
  19. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Phun Hå quang ®iÖn CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C Phun Cao tèc - phun næ: HVOF 37 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 VII. C¸c PP xö lý kh¸c: kh¸ 7.1. Xö lý nhiÖt khuÕch t¸n: nhiÖ lµ mét tr−êng hîp cña ho¸ nhiÖt luyÖn. Sù t¹o thµnh líp phñ lµ do t¸c ®éng nhiÖt lµm ho¸ nhiÖ luyÖ thµ phñ nhiÖ nãng ch¶y (cã thÓ chØ ch¶y mét phÇn) vËt liÖu phñ vµo bÒ mÆt chi tiÕt cÇn phñ, t¹o ®iÒu ch¶ thÓ chØ ch¶ phÇ liÖ phñ phñ t¹ kiÖn cho sù khuÕch t¸n vµ h×nh thµnh líp phñ. kiÖ thµ phñ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C - Nhóng kÏm, nhóng thiÕc, nhóng ch×: b¶o vÖ khái t¸c ®éng cña m«i tr−êng Nhó nhó thiÕc, nhó ch× khá 7.2. C«ng nghÖ bèc bay trong ch©n kh«ng: PVD – Physic Vapor Deposit nghÖ ch© kh« ng: ®Ó t¹o líp phñ KL vµ Ceramic (gèm) lªn bÒ mÆt chi tiÕt phñ vµ (g >> T¹o líp phñ chÞu mµi mßn: TiC, TiN, Al2O3, ... T¹ phñ TiC, TiN, >> T¹o líp phñ chèng ¨n mßn: Cr, Al, Si, ... T¹ phñ chè 7.3. C«ng nghÖ bèc bay ho¸ häc CVD – Chemical Vapor Deposit: nghÖ ho¸ ®äc s¸ch 38 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 19
  20. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Ch−¬ng V: LuyÖn kim ¬ng LuyÖ Tù ®äc SGK CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Hợp kim Fe – C 39 / 39 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2397 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2