intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Kết quả nghiên cứu xây dựng mô hình trồng cây sa nhân tím (Amomum longiligulare T. L. Wu) tại huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

63
lượt xem
7
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

A. longiligulare được trồng trong rừng cây keo lá tràm 3 tuổi (0,3-0,4 bóng râm) và trung học tán rừng tự nhiên (0,5-0,6 bóng) phát triển tốt. Sau 8 tháng, các loại trái cây của nó được hình thành và năng suất khô đầu năm là 13,2 kg / ha (trong keo tán rừng) và 5,0 kg / ha (rừng tự nhiên bóng râm). Năng suất khô thứ hai trong năm là 45,1 kg / ha (trong keo bóng) và 14,6 kg / ha (trong tự nhiên bóng râm). A. cây longiligulare trồng cà phê thương mại và nhà bóng mát vườn phát triển...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Kết quả nghiên cứu xây dựng mô hình trồng cây sa nhân tím (Amomum longiligulare T. L. Wu) tại huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên

  1. K T QU NGHIÊN C U XÂY D NG MÔ HÌNH TR NG CÂY SA NHÂN TÍM (Amomum longiligulare T. L. Wu) T I HUY N SƠN HÒA, T NH PHÚ YÊN Nguy n Thanh Phương SUMMARY Study on establishment up a (Amomum longiligulare) demonstration site at Son Hoa district, Phu Yen province A. longiligulare is grown in the 3 year old acacia auriculiformis forest (0.3 - 0.4 shade) and secondary natural forest shade (0.5 - 0.6 shade) developing well. After 8 months, Its fruits are formed and the first year dry productivity is 13.2 kg/ha (in acacia forest shade) and 5.0 kg/ha (in natural forest shade). The second year dry productivity is 45.1 kg/ha (in acacia shade) and 14.6 kg/ha (in natural shade). A. longiligulare plant grown in commercial coffee and home garden shade develops very well, forming flower and havesting fruit after 30 months. A. longiligulare in the highland Van Hoa, Son Hoa, Phu Yen is havested 2 crops/year: Summer - winter crop (May - August) and autumn - winter crop (September - December). After 2 years of growing, it has reached return 4,664,000 dong/ha (in acacia shade) and 1,712,000 dong/ha (in natural forest shade). In the comming years, the income will increase 2.25 - 3.96 times (in acacia shade) and 4.73 - 8.46 times (in natural forest shade) than the second beginning years. Keywords: Amomum longiligulare T. L. Wu, valuable medicinal plant, in shade, demonstration site, Son Hoa, Phu Yen. I. TV N Sa nhân có giá tr làm thu c ch a nhi u Sa nhân tím (Amomum longiligulare T. lo i b nh v ư ng ru t và còn dùng L. Wu) thu c h g ng Zingiberaceae là m t chi t tinh d u làm hương li u th c phNm, trong nh ng cây thu c quý r t c n thi t cho nư c hoa, d u g i, gia v ... V i giá 80.000 - dư c li u trong nư c và xu t khNu. T i 100.000 /kg qu khô thì sau tr ng 2 năm huy n Sơn Hòa, t nh Phú Yên, sa nhân tím ã cho thu nh p 4 - 5 tri u ng/ha và phân b t i 4 xã mi n núi là Sơn nh, Sơn nh ng năm ti p theo còn cao hơn. Long, Sơn Xuân và Phư c Tân, nhưng r ng t nhiên ang b tàn phá nghiêm tr ng và sa II. V T LI U VÀ PHƯƠN G PHÁP nhân ang b khai thác t do nên ngày càng N GHIÊN C U b thu h p v di n tích. N u không k p th i 1. a i m nghiên c u tr ng m i, khoanh nuôi b o v và tác ng nh ng bi n pháp tích c c thì nh ng ngu n Mô hình tr ng sa nhân tím dư i tán gen quý này cũng d n b m t. r ng t nhiên, dư i tán r ng keo, vư n Tr ng sa nhân tím dư i tán r ng t cà phê kinh doanh và dư i tán vư n nhà. nhiên và tán r ng tr ng góp ph n h n ch Di n tích 3 ha t i xã Sơn nh, Sơn xói mòn, ngăn ch n và h n ch lũ l t. Cây Long, Sơn Xuân, huy n Sơn Hoà, t nh sa nhân tím không tranh ch p t v i m t s lo i cây tr ng khác mà ch t n d ng t Phú Yên. dư i tán r ng tăng ngu n thu nh p trên m t ơn v di n tích. 2. Phương pháp nghiên c u
  2. - S d ng phương pháp thí nghi m trên - V năng su t: T ng s cây/b i, s nông tr i b trí các mô hình thí nghi m. c m hoa/cây, s c m hoa/b i, s hoa/c m, s qu /c m, s qu tươi/kg, năng su t lý - S li u i u tra o m ư c x lý thuy t, năng su t th c thu. theo phương pháp th ng kê sinh h c thông qua chương trình Excel trên máy tính. III. K T QU VÀ TH O LU N - Tính hi u qu kinh t : T ng giá tr thu 1. Tình hình sinh trư ng c a cây sa nhân nh p (GR) = N ăng su t x Giá bán trung tím năm 2005 bình t i a phương; T ng chi phí lưu ng Tình hình sinh trư ng sa nhân sau 11 (TVC) = Chi phí v t ch t + Chi phí lao tháng: Cây cao trung bình 105 cm (trong ó ng + Chi phí năng lư ng + Lãi su t v n dư i tán r ng keo thì có chi u cao 147 cm), ư ng kính g c cây 7,6 mm; s cây/b i u tư; * Lãi thu n (N B) = GR - TVC; T trung bình 5,8 cây; c bi t, mô hình sa su t lãi (%) = N B/TVC x 100. nhân dư i tán vư n nhà là 11 cây. T l s ng r t cao 98%. M t s ch tiêu v s 3. Các ch tiêu theo dõi cây/b i, ư ng kính tán g p g n 2 l n so - V sinh trư ng: Chi u cao cây, ư ng v i sau tr ng 8 tháng (b ng 1). kính g c, ư ng kính tán, s lá/cây, s ch i/b i, t l s ng (%). B ng 1. Tình hình sinh trư ng c a sa nhân tím năm 2005 Đư ng Đư ng S Chi u cao T l s ng TT Mô hình kính g c kính tán cây/ (cm) (%) (mm) (cm) b i Sau tr ng 8 tháng 1 Sa nhân dư i tán r ng keo 114 11,0 31,1 2,0 99 2 Sa nhân dư i tán r ng TN nghèo ki t 102 5,8 22,3 2,2 98 3 Sa nhân dư i tán vư n cà phê 49 5,6 43,4 4,0 96 4 Sa nhân dư i tán vư n nhà 85 8,2 71,4 5,5 99 Trung bình 88 7,7 42,1 3,4 98 Sau tr ng 11 tháng 1 Sa nhân dư i tán r ng keo 147 7,1 78,5 2,9 99 2 Sa nhân dư i tán r ng TN nghèo ki t 102 6,8 56,9 2,5 98 3 Sa nhân dư i tán vư n cà phê 54 9,0 71,2 6,8 96 4 Sa nhân dư i tán vư n nhà 117 7,5 130,7 11,0 99 Trung bình 105 7,6 84,3 5,8 98 B ng 2. Tình hình phát tri n c a sa nhân tím năm 2005
  3. T l ra C m S Năng su t Năng su t TT Mô hình hoa (%) hoa/b i qu /c m tươi/ha (kg) khô/ha (kg) Sau tr ng 8 tháng 1 Sa nhân dư i tán r ng keo 20 1,5 3,2 32,0 5,4 2 Sa nhân dư i tán r ng TN nghèo ki t 6 1,0 2,0 13,2 2,2 Trung bình 6,5 1,3 2,6 22,6 3,8 Sau tr ng 11 tháng 1 Sa nhân dư i tán r ng keo 43 2,0 3,5 46,7 7,8 2 Sa nhân dư i tán r ng TN nghèo ki t 16 1,5 2,5 16,5 2,8 Trung bình 14,8 1,8 3,0 31,6 5,3 - Sa nhân tím sau tr ng 8 tháng ã ra hoa 2 v liên ti p v i t l ra hoa là 43% và hoa u qu . Tr ng dư i tán keo và dư i 16%. Sa nhân tr ng dư i tán r ng keo có s tán r ng t nhiên nghèo ki t ra hoa v u c m hoa/b i là 2 và s qu /c m là 3,5, tiên v i t l là 6 - 20%, s c m hoa/b i là trong khi dư i tán r ng t nhiên là 1,5 và 1 - 1,5 và s qu /c m là 2,6. Trong ó, sa 2,5 (vì trong th i i m o m v 2 c a sa nhân tím tr ng dư i tán r ng keo thì t l ra nhân ang ra hoa và cây sa nhân trong giai hoa ngay v u tiên là 20%, s c m o n ra bói). Năng su t tươi dư i tán r ng hoa/b i là 1,5 và s qu /c m là 3,2. Năng keo là 46,7 kg/ha và năng su t khô là 7,8 su t tươi dư i tán r ng keo là 32 kg/ha, kg/ha, tương t năng su t dư i tán r ng t dư i tán r ng t nhiên là 13,2 kg/ha. Như nhiên là 16,5 kg/ha và 2,8 kg/ha. Sa nhân v y năng su t khô tương ng là 5,4 kg/ha tím tr ng dư i tán cà phê và vư n nhà chưa và 2,2 kg/ha (b ng 2). ra hoa u qu m c dù v sinh trư ng c a - Sau tr ng 11 tháng: Sa nhân tím dư i mô hình tr ng dư i tán vư n nhà sinh tán r ng keo và dư i tán r ng t nhiên ã ra trư ng t t nh t. B ng 3. ăng su t sa nhân tím thu ho ch năm 2005 Năng su t v 1 Năng su t v 2 Năng su t c năm TT Mô hình (hè thu) (kg/ha) (thu đông) (kg/ha) (v 1 + v 2) (kg/ha) Tươi Khô Tươi Khô Tươi Khô 1 Sa nhân dư i tán r ng keo 32,0 5,4 46,7 7,8 78,7 13,2 2 Sa nhân dư i tán r ng TN nghèo ki t 13,2 2,2 16,5 2,8 29,7 5,0 Sa nhân tím sau tr ng 8 tháng và 11 năng su t khô là: 13,2 kg/ha và 5,0 kg/ha. tháng ã ra hoa u qu (nhi u tài li u cho ây là m t i m r t m i v th i gian ra r ng sau tr ng 2 - 3 năm sa nhân m i ra hoa u qu c a sa nhân tím tr ng t i cao bói). Tuy nhiên, có 2 mô hình tr ng sa nguyên Vân Hòa, huy n Sơn Hòa, t nh Phú nhân dư i tán r ng keo và dư i tán r ng t Yên và m t s nơi t i vùng Duyên h i nhiên nghèo ki t ã ra hoa u qu và cho Nam Trung b . 2. Tình hình sinh trư ng phát tri n c a sa nhân tím năm 2006
  4. B ng 4. Tình hình sinh trư ng c a sa nhân tím năm 2006 Chi u cao Đư ng kính Đư ng kính S T l TT Mô hình (cm) g c (mm) tán (cm) cây/b i s ng (%) Sau tr ng 18 tháng 1 Sa nhân dư i tán r ng keo 115 9,6 163 20,2 99 2 Sa nhân dư i tán r ng TN nghèo ki t 101 10,7 120 12,5 98 3 Sa nhân dư i tán vư n cà phê 110 9,8 197 34,9 96 4 Sa nhân dư i tán vư n nhà 103 11,1 207 32,7 99 Trung bình 107 10,3 172 25,1 98 Sau tr ng 22 tháng 1 Sa nhân dư i tán r ng keo 151 11,4 230 26,2 99 2 Sa nhân dư i tán r ng TN nghèo ki t 115 10,4 129 14,7 98 3 Sa nhân dư i tán vư n cà phê 130 11,0 212 38,0 96 4 Sa nhân dư i tán vư n nhà 123 10,0 227 36,7 99 Trung bình 130 10,7 200 28,9 98 - Sau tr ng 22 tháng có chi u cao trung 11,4 mm, s cây/b i trung bình 26,2 cây, c bình 130 cm trong ó dư i tán r ng keo thì bi t mô hình sa nhân dư i tán vư n cà phê có chi u cao 151 cm, ư ng kính g c cây và vư n nhà là 36,7 - 38,0 cây (b ng 4). B ng 5. Tình hình phát tri n c a sa nhân tím năm 2006 T l ra C m S N. su t N. su t TT Mô hình hoa (%) hoa/b i qu /c m tươi/ha (kg) khô/ha (kg) Sau tr ng 18 tháng 1 Sa nhân dư i tán r ng keo 26,7 5,0 3,0 100,1 16,7 2 Sa nhân dư i tán r ng TN nghèo ki t 13,3 2,5 2,0 33,0 5,5 Trung bình 15,0 3,8 2,5 66,6 11,1 Sau tr ng 22 tháng 1 Sa nhân dư i tán r ng keo 56,7 8,5 3,0 170,1 28,4 2 Sa nhân dư i tán r ng TN nghèo ki t 33,3 3,3 3,0 65,4 10,9 Trung bình 45,0 5,9 3,0 117,8 19,7 - Sau tr ng 18 tháng, sa nhân tím dư i - Sa nhân tím dư i tán r ng keo và r ng tán r ng keo và dư i tán r ng th sinh u t nhiên ã ra hoa 4 v liên ti p v i t l ra cho qu (b ng 5). Năng su t khô c a mô hoa 45%, riêng t l ra hoa c a mô hình tr ng hình tr ng dư i tán r ng keo 16,7 kg/ha và dư i tán r ng keo là 56,7%. S c m hoa/b i g p 3 l n so v i tr ng dư i tán r ng t 5,9. Năng su t khô là 28,4 kg/ha và 10,9 kg/ha. nhiên. Sa nhân tím dư i tán vư n nhà và Cây sa nhân tím tr ng dư i tán vư n nhà và dư i tán cà phê chưa ra hoa u qu . dư i tán vư n cà phê chưa ra hoa u qu . B ng 6. ăng su t sa nhân tím thu ho ch năm 2006
  5. Năng su t v 1 Năng su t v 2 Năng su t c năm TT Công th c (hè thu) (kg/ha) (thu đông) (kg/ha) (v 1 + v 2) (kg/ha) Tươi Khô Tươi Khô Tươi Khô 1 Sa nhân dư i tán r ng keo 100,1 16,7 170,1 28,4 270,2 45,1 2 Sa nhân dư i tán r ng TN nghèo ki t 33,0 5,5 65,4 10,9 98,4 16,4 Theo b ng 6, năng su t khô sau 2 năm 3. Tình hình sinh trư ng, phát tri n c a tr ng c a mô hình tr ng sa nhân tím dư i mô hình sa nhân tr ng dư i tán vư n nhà tán r ng keo là 45,1 kg/ha và dư i tán r ng (Sơn Long, Sơn Hòa, Phú Yên) năm 2007 t nhiên là 16,4 kg/ha. Do r ng th sinh có Sa nhân tím tr ng dư i tán vư n nhà thì tàn che còn tương i l n nên kh năng sau 30 tháng tu i ã ra hoa v hè thu năm âm tia m c cây con và ra hoa u qu kém 2007, có t l ra hoa 75%; có 6,8 c m hoa/b i; hơn, nâng cao năng su t c n phát d n v i 3 qu /c m hoa; năng su t tươi là 102,1 th c bì và ch t b nh ng cây kém giá tr kg/ha và năng su t khô là 17,0 kg/ha. Sa nhân kinh t nh m làm gi m tàn che. tr ng dư i tán vư n nhà t i Sơn Hòa, ra hoa k t qu bói mu n hơn mô hình tr ng sa nhân ây là m t k t qu r t kh quan c a dư i tán r ng t nhiên và dư i tán r ng keo t cây sa nhân tím tr ng t i cao nguyên Vân 18 - 22 tháng. Nhưng v i k t qu này v n s m Hòa, huy n Sơn Hòa, t nh Phú Yên ã hơn so v i nghiên c u c a Trung Qu c là 36 nhanh cho thu nh p áng k , trong khi tháng và so v i nghiên c u tr ng cây sa nhân nh ng t nh khác trong vùng sau tr ng 24 dư i tán r ng i u t i huy n Khánh Vĩnh, t nh tháng v n chưa ra hoa u qu . Khánh Hòa là 42 tháng. 4. Hi u qu kinh t B ng 7. Hi u qu kinh t c a mô hình tr ng sa nhân tím t i Sơn Hoà - Phú Yên ( ơn v 1000 ng) Mô hình tr ng sa nhân tím dư i Mô hình tr ng sa nhân dư i tán tán r ng keo 3 năm r ng t nhiên th sinh nghèo ki t TT H ng m c Năm Năm Năm Năm Năm Năm 1+2 3 4 - 10 1+2 3 4 - 10 I T ng chi 500 4.500 4.500 300 4.500 4.500 1 V t tư - - - - - - 2 Công chăm sóc, thu ho ch 500 3.000 3.000 300 3.000 3.000 và sơ ch 3 Kh u hao vư n* - 1.500 1.500 - 1.500 1.500 II T ng thu 4.664 12.000 20.000 1.712 9.600 16.000 Năng su t (kg khô/ha) 58,3 150,0 250,0 21,4 120,0 200,0 Đơn giá (đ/kg khô) 80.000 80.000 80.000 80.000 80.000 80.000 III Thu nh p thu n 4.664 10.500 18.500 1.712 8.100 14.500 IV Lãi thu n 4.164 7.500 15.500 1.412 5.100 11.500 V T su t l i nhu n (l n) - 1,66 3,44 - 1,13 2,55 * Kh u hao vư n = Chi phí ki n thi t cơ b n/8 năm (12.000.000 /8 năm = 1.500.000 ). Th i gian ki n thi t cơ b n: 2 năm (năm 1 và năm 2). T năm th 4 - 10 tính toán hi u qu kinh t là d ki n.
  6. T b ng 7 cho th y: Sa nhân tím tr ng - C n u tư nghiên c u m t s n i trong 2 năm u có thu nh p thu n là dung như nhân gi ng, k thu t canh tác, 4.664.000 /ha (dư i tán r ng keo) và phân tích dư c tính, thu hái, ch bi n, b o 1.712.000 /ha (dư i tán r ng t nhiên). qu n hoàn thi n quy trình k thu t cho Nh ng năm ti p theo thu nh p s tăng g p vi c phát tri n cây sa nhân tím cho vùng 2,25 - 3,96 l n (dư i tán r ng keo) và 4,73 - Duyên h i Nam Trung b và Tây Nguyên. 8,46 l n (dư i tán r ng t nhiên) so v i 2 năm u. T su t l i nhu n t năm th 3 TÀI LI U THAM KH O n năm th 10 là 1,66 - 3,44 (dư i tán 1 guy n g c Bách, Cây sa nhân, Báo r ng keo) và 1,13 - 2,55 (dư i tán r ng t Nông nghi p s 147 ngày 25/7/2006. nhiên). 2 T t L i, 2004. Cây thu c Vi t Nam, IV. K T LU N VÀ N GHN Nhà xu t b n Y h c. 3 guy n Thanh Phương, 1999. Báo cáo 1. K t lu n k t qu nghiên c u khoa h c Nghiên - Tr ng sa nhân tím dư i tán r ng keo 3 c u b o v , tái sinh cây thu c sa nhân năm tu i ( tàn che 0,3 - 0,4) và dư i tán t i Vĩnh Sơn, Vĩnh Th nh, Bình nh. r ng t nhiên th sinh nghèo ki t ( tàn 4 Cao Xuân Quang, 2000. Báo cáo Xây che 0,5 - 0,6) sinh trư ng phát tri n t t. Sau d ng mô hình tr ng th nghi m cây sa tr ng 8 tháng ã cho qu bói và năng su t nhân t i xã Phư c Thành, huy n Ninh khô c a năm u tiên là 13,2 kg/ha (dư i Sơn, Ninh Thu n. tán r ng keo) và 5,0 kg/ha (dư i tán r ng t nhiên); năm th 2 là 45,1 kg/ha (dư i tán 5 guy n T p, 1995. Báo cáo k t qu r ng keo) và 16,4 kg/ha (dư i tán r ng t nghiên c u b o v sa nhân và vàng ng nhiên). Tr ng sa nhân tím dư i tán vư n cà (Vi n Dư c li u). phê kinh doanh và dư i tán vư n nhà thì cây sinh trư ng r t t t và sau 30 tháng thì ra gư i ph n bi n: Tr n Duy Quý hoa k t qu . Sa nhân tím cao nguyên Vân Hòa - Sơn Hòa - Phú Yên ra hoa u qu 2 v trong m t năm là v hè thu và v thu ông. - Sau tr ng 2 năm ã cho thu nh p thu n 4.664.000 /ha (dư i tán r ng keo) và 1.712.000 /ha (dư i tán r ng t nhiên). Nh ng năm ti p theo thu nh p s tăng g p 2,25 - 3,96 l n (dư i tán r ng keo) và 4,73 - 8,46 l n (dư i tán r ng t nhiên) so v i 2 năm u. 2. ngh - Khuy n cáo ng d ng mô hình tr ng sa nhân tím dư i tán r ng keo t 3 năm tu i, dư i tán r ng t nhiên th sinh nghèo ki t và dư i tán vư n r ng, vư n nhà.
  7. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam 7
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2