Luận văn: Ứng dụng mạng Nơron nhân tạo dự báo phụ tải ngắn hạn hệ thống điện Miền Bắc

Chia sẻ: Nguyen Bao Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

297
lượt xem 138
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn này chủ yếu tập trung tìm hiểu về mạng noron nhân tạo và nghiên cứu ứng dụng giải quyết ,bài toán dự báo phụ tải ngắn hạn cho hệ thống điện miền bắc.Mục đich của luận văn là phát triển các phương pháp để giải bài toán dự báo phụ tải ngắn hạn .Đối tượng cụ thể của nghiên cứu là dự báo phụ tải cho 24 h sau nhằm đưa ra các thông số cần thiết cho công tác vận hành là lập phương thức điều hành hệ thống điện....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Ứng dụng mạng Nơron nhân tạo dự báo phụ tải ngắn hạn hệ thống điện Miền Bắc

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ----------------------------------------- LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC ỨNG DỤNG MẠNG NƠRON NHÂN TẠO DỰ BÁO PHỤ TẢI NGẮN HẠN HỆ THỐNG ĐIỆN MIỀN BẮC NGÀNH: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN MÃ SỐ: CHU NGHĨA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN ĐỨC NGHĨA HÀ NỘI 2007
1 Môc lôc Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t ............................................................................. 3 Më ®Çu..................................................................................................................... 4 CH¦¥NG I.................................................................................................................. 7 PHô T¶I HÖ THèNG §IÖN MIÒN B¾C vµ bµi to¸n dù b¸o ...................... 7 1.1. Phô t¶i HÖ thèng ®iÖn miÒn B¾c .......................................................................7 1.1.1. Giíi thiÖu chung vÒ HT§ miÒn B¾c ...........................................................7 1.1.2 TÇm quan träng cña dù b¸o phô t¶i...........................................................10 1.1.3. Nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn phô t¶i ng¾n h¹n .......................................11 1.1.4. Môc tiªu vµ ph¹m vi nghiªn cøu dù b¸o phô t¶i ......................................15 1.2. Bµi to¸n dù b¸o phô t¶i ...................................................................................16 1.2.1. §Æc ®iÓm ®å thÞ phô t¶i HT§ miÒn B¾c...................................................16 1.2.2. Dù b¸o phô t¶i ng¾n h¹n cho 24h tiÕp theo..............................................19 CH¦¥NG II .............................................................................................................. 23 Tæng quan VÒ M¹NG N¥RON NH¢N T¹O .................................................. 23 2.1. LÞch sö ph¸t triÓn cña m¹ng n¬ron nh©n t¹o...................................................23 2.2. C¬ së lý thuyÕt m¹ng n¬ron............................................................................26 2.3. Bé n·o vµ n¬ron sinh häc ...............................................................................27 2.4 M« h×nh m¹ng n¬ron nh©n t¹o.........................................................................30 2.4.1 M« h×nh mét n¬ron nh©n t¹o ....................................................................30 3.4.2. M« h×nh m¹ng n¬ron nh©n t¹o .................................................................33 Ch−¬ng III ............................................................................................................. 40 øng dông m¹ng n¬ron ¸nh x¹ ®Æc tr−ng tù tæ chøc Kohonen trong bµi to¸n ph©n lo¹i ngµy .............................................................. 40 3.1. Sù cÇn thiÕt ph©n lo¹i ®å thÞ phô t¶i................................................................40 3.1.1. TËp hîp c¸c kiÓu ®å thÞ phô t¶i ®Æc tr−ng ................................................40 3.1.2. Sù cÇn thiÕt ph©n lo¹i ngµy b»ng ph−¬ng ph¸p m¹ng n¬ron....................42 3.2. M¹ng n¬ron ¸nh x¹ ®Æc tr−ng tù tæ chøc Kohonen ........................................43 3.2.1. CÊu tróc m¹ng ..........................................................................................44 3.2.2. HuÊn luyÖn m¹ng .....................................................................................45 3.2.3. Sö dông m¹ng...........................................................................................47 3.3. X©y dùng m¹ng Kohonen ®Ó ph©n lo¹i ngµy..................................................48 3.3.1. ThiÕt kÕ cÊu tróc m¹ng.............................................................................48 3.3.2. HuÊn luyÖn m¹ng .....................................................................................49 3.3.3. X©y dùng cÊu tróc phÇn mÒm m« pháng m¹ng Kohonen ph©n lo¹i ngµy. ...........................................................................................................................52 3.3.4. KÕt qu¶ sö dông m¹ng Kohonen ph©n lo¹i ngµy .....................................52 3.3.5. Ph©n tÝch kÕt qu¶ ph©n lo¹i ngµy trong th¸ng 2/2006, th¸ng 5/2006. ......54 CH¦¥NG iV............................................................................................................. 58
2 øNG DôNG M¹NG N¥RON NHIÒU LíP LAN TRUYÒN NG¦îC SAI Sè Dù B¸O PHô T¶I Ng¾n h¹n THEO NHIÖT §é M¤I TR¦êNG.......................... 58 4.1 C¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ m¹ng n¬ron nhiÒu líp lan truyÒn ng−îc sai sè (Back propagation neural network). .................................................................................58 4.1.1 KiÕn tróc m¹ng truyÒn th¼ng. ...................................................................59 4.1.2. HuÊn luyÖn m¹ng .....................................................................................60 4.1.3. Sö dông m¹ng...........................................................................................64 4.1.4. Nghiªn cøu sù héi tô vµ ®é phøc t¹p cña qu¸ tr×nh huÊn luyÖn m¹ng. ....64 4.1.5. Mét sè vÊn ®Ò vÒ m¹ng n¬ron nhiÒu líp. .................................................67 4.2. øng dông m¹ng n¬ron nhiÒu líp lan truyÒn ng−îc sai sè x©y dùng bµi to¸n dù b¸o phô t¶i hÖ thèng ®iÖn.......................................................................................68 4.2.1. C¸c b−íc x©y dùng bµi to¸n dù b¸o phô t¶i. ............................................68 4.2.2. X©y dùng cÊu tróc phÇn mÒm m« pháng m¹ng n¬ron lan truyÒn ng−îc sai sè øng dông trong bµi to¸n dù b¸o ®Ønh vµ ®¸y ®å thÞ phô t¶i. ..........................72 4.2.3 Dù b¸o phô t¶i cho 24 giê trong ngµy. ......................................................85 CH¦¥NG V .............................................................................................................. 99 HÖ thèng phÇn mÒm dù b¸o phô t¶i ng¾n h¹n cho hÖ thèng ®iÖn miÒn b¾c..................................................................................................... 99 5.1. Giíi thiÖu vÒ c¬ së d÷ liÖu. .............................................................................99 5.2. §Æc t¶ c¸c chøc n¨ng ....................................................................................100 5.2.1. Truy vÊn d÷ liÖu.....................................................................................100 5.2.2. Ph©n lo¹i d÷ liÖu ....................................................................................101 5.2.3 ChuÈn ho¸ d÷ liÖu ...................................................................................101 5.2.4 HuÊn luyÖn m¹ng....................................................................................101 5.2.5 Dù b¸o phô t¶i.........................................................................................101 5.3 H−íng dÉn sö dông........................................................................................102 5.3.1 Truy vÊn d÷ liÖu......................................................................................102 5.3.2 Ph©n lo¹i d÷ liÖu .....................................................................................103 5.3.3 ChuÈn ho¸ d÷ liÖu ...................................................................................103 5.3.4 HuÊn luyÖn m¹ng....................................................................................104 5.3.5 Dù b¸o ....................................................................................................104 CH¦¥NG vI........................................................................................................... 106 so s¸nh víi mét sè kÕt qu¶ ®∙ cã vµ §¸nh gi¸ kÕt qu¶.......... 106 6.1. So s¸nh víi mét sè ph−¬ng ph¸p ®· cã. ........................................................106 6.2. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ..........................................................................................111 KÕT LUËN ............................................................................................................. 114 Tµi liÖu tham kh¶o....................................................................................... 116 Phô lôc i ............................................................................................................. 118 Phô lôc II ............................................................................................................ 120 Tãm t¾t luËn v¨n.......................................................................................... 123 Summary ............................................................................................................ 124
3 Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t ANN M¹ng n¬ron nh©n t¹o DBPT Dù b¸o phô t¶i HT§ HÖ thèng ®iÖn HT§1 Trung t©m §iÒu ®é HÖ thèng ®iÖn miÒn B¾c MSE Trung b×nh tæng b×nh ph−¬ng sai sè SSE Tæng b×nh ph−¬ng sai sè CNTT C«ng nghÖ th«ng tin §TPT §å thÞ phô t¶i
4 Më ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do nhu cÇu n¨ng l−îng kh«ng ngõng biÕn ®æi vµ t¨ng lªn râ rÖt theo thêi gian nªn ngµnh §iÖn lùc ®· vµ ®ang x©y dùng rÊt nhiÒu c¸c nhµ m¸y ®iÖn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô ®iÖn n¨ng trong c¶ n−íc. V× vËy, mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng mµ ngµnh §iÖn lùc cÇn ph¶i gi¶i quyÕt tèt lµ bµi to¸n dù b¸o phô t¶i ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. Cho ®Õn nay tuy ®· cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p luËn trong viÖc gi¶i quyÕt bµi to¸n dù b¸o, song bµi to¸n nµy lu«n lµ mét bµi to¸n khã. HiÖn nay, trong ngµnh §iÖn lùc ViÖt Nam bµi to¸n dù b¸o phô t¶i ®−îc gi¶i quyÕt chñ yÕu nhê sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p dù b¸o truyÒn thèng mang tÝnh kinh nghiÖm thuÇn tuý. Trong sè c¸c h−íng nghiªn cøu nh»m triÓn khai c¸c hÖ thèng th«ng minh ë giai ®o¹n tíi, m¹ng n¬ron gi÷ mét vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn c¸c gi¶i ph¸p nhËn d¹ng, dù b¸o…M¹ng n¬ron nh©n t¹o lµ kü thuËt xö lý th«ng tin cã triÓn väng øng dông trong viÖc gi¶i quyÕt bµi to¸n dù b¸o. KÕt hîp chÆt chÏ víi logic mê, m¹ng n¬ron nh©n t¹o cã thÓ gióp gi¶i quyÕt hiÖu qu¶ h¬n c¸c bµi to¸n phøc t¹p. Nhê c¸c −u ®iÓm nh− cã cÊu tróc xö lý song song, kh¶ n¨ng häc vµ ghi nhí, kh¶ n¨ng tù tæ chøc vµ tæng qu¸t ho¸, m¹ng n¬ron nh©n t¹o ANN (Artificial Newal Networks) ®· ®−îc nghiªn cøu vµ øng dông thµnh c«ng trong rÊt nhiÒu lÜnh vùc nh− xÊp xØ hµm nhËn d¹ng mÉu, dù b¸o… LuËn v¨n nµy chñ yÕu tËp trung t×m hiÓu vÒ m¹ng n¬ron nh©n t¹o vµ nghiªn cøu øng dông gi¶i quyÕt bµi to¸n dù b¸o phô t¶i ng¾n h¹n cho hÖ thèng ®iÖn miÒn B¾c. Môc ®Ých cña luËn v¨n lµ ph¸t triÓn c¸c ph−¬ng ph¸p ®Ó gi¶i bµi to¸n dù b¸o phô t¶i ng¾n h¹n. §èi t−îng cô thÓ cña nghiªn cøu lµ dù b¸o phô t¶i cho 24 giê sau nh»m ®−a ra c¸c th«ng sè cÇn thiÕt cho c«ng t¸c vËn hµnh vµ lËp ph−¬ng thøc ®iÒu hµnh hÖ thèng ®iÖn. LuËn v¨n bao gåm s¸u ch−¬ng vµ hai phô lôc.
5 Ch−¬ng I – Phô t¶i hÖ thèng ®iÖn miÒn B¾c vµ bµi to¸n dù b¸o: Tr×nh bµy tæng quan vÒ HT§ miÒn B¾c. Ph¸t biÓu bµi to¸n dù b¸o phô t¶i, nªu ph¹m vi, tÇm quan träng cña bµi to¸n, c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn phô t¶i ng¾n h¹n. Ch−¬ng II – Tæng quan vÒ m¹ng n¬ron nh©n t¹o: Tr×nh bµy c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ m¹ng n¬ron nh©n t¹o: c¬ së lý thuyÕt vµ m« h×nh m¹ng. Ch−¬ng III – øng dông m¹ng n¬ron ¸nh x¹ ®Æc tr−ng tù tæ chøc Kohonen trong bµi to¸n ph©n lo¹i ngµy: Tr×nh bµy c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ m¹ng n¬ron ¸nh x¹ ®Æc tr−ng tù tæ chøc Kohonen, ®Ò xuÊt cÊu tróc m¹ng ®Ó gi¶i quyÕt bµi to¸n, x©y dùng cÊu tróc phÇn mÒm vµ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®−îc. Ch−¬ng IV – øng dông m¹ng n¬ron nhiÒu líp lan truyÒn ng−îc sai sè trong bµi to¸n dù b¸o phô t¶i theo nhiÖt ®é m«i tr−êng: Tr×nh bµy c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ m¹ng n¬ron nhiÒu líp lan truyÒn ng−îc sai sè, ®−a ra c¸c b−íc x©y dùng bµi to¸n, ®Ò xuÊt cÊu tróc m¹ng, x©y dùng cÊu tróc phÇn mÒm, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ vµ so s¸nh víi mét sè ph−¬ng ph¸p ®· cã. Ch−¬ng V - HÖ thèng phÇn mÒm dù b¸o phô t¶i ng¾n h¹n cho HÖ thèng ®iÖn miÒn B¾c: Giíi thiÖu vÒ c¬ së d÷ liªô, ®Æc t¶ c¸c chøc n¨ng cña hÖ thèng vµ h−íng dÉn sö dông phÇn mÒm. Ch−¬ng VI - So s¸nh víi mét sè kÕt qu¶ ®· cã vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶: So s¸nh ph−¬ng ph¸p dù b¸o phô t¶i ng¾n h¹n cña HÖ thèng ®iÖn miÒn B¾c sö dông m¹ng n¬ron nh©n t¹o víi mét sè ph−¬ng ph¸p dù b¸o truyÒn thèng. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®−îc vµ kh¶ n¨ng øng dông cña phÇn mÒm. Phô lôc I – PhÇn mÒm m« pháng m¹ng Kohonen trong bµi to¸n ph©n lo¹i kiÓu ngµy.
6 Phô lôc II – PhÇn mÒm m« pháng m¹ng n¬ron lan truyÒn ng−îc sai sè øng dông trong bµi to¸n dù b¸o ®Ønh vµ ®¸y ®å thÞ phô t¶i. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS.TS NguyÔn §øc NghÜa ®· h−íng dÉn vµ cho em nh÷ng ý kiÕn quý b¸u, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o khoa C«ng nghÖ Th«ng tin – Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi ®· trang bÞ kiÕn thøc gióp em hoµn thµnh luËn v¨n nµy.
7 CH¦¥NG I PHô T¶I HÖ THèNG §IÖN MIÒN B¾C vµ bµi to¸n dù b¸o Ch−¬ng nµy ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau: • Giíi thiÖu chung vÒ HT§ miÒn B¾c • TÇm quan träng cña dù b¸o phô t¶i • Nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn phô t¶i ng¾n h¹n • Môc tiªu vµ ph¹m vi nghiªn cøu dù b¸o phô t¶i • §Æc ®iÓm ®å thÞ phô t¶i HT§ miÒn B¾c • Dù b¸o phô t¶i ng¾n h¹n cho 24h tiÕp theo 1.1. Phô t¶i HÖ thèng ®iÖn miÒn B¾c 1.1.1. Giíi thiÖu chung vÒ HT§ miÒn B¾c Ranh giíi cña HÖ thèng ®iÖn miÒn B¾c ®−îc tÝnh tõ Hµ tÜnh trë ra, lµ mét vïng cã vÞ trÝ ®Þa lý t−¬ng ®èi phøc t¹p, tr¶i dµi vµ n»m s¸t bê biÓn, cã nhiÒu ®åi nói, cã nhiÒu vïng khÝ hËu kh¸c nhau, kinh tÕ c¸c khu vùc trªn toµn miÒn B¾c ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu dÉn ®Õn c«ng suÊt phô t¶i ë c¸c khu vùc cã sù chªnh lÖch lín. Phô t¶i chñ yÕu tËp trung ë vïng ®ång b»ng, c¸c thµnh phè lín cã c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. T¹i nh÷ng vïng nµy phô t¶i cao ®iÓm vµ thÊp ®iÓm chªnh lÖch nhau kh«ng lín l¾m Pmin/Pmax kho¶ng 0.7 do phô t¶i c«ng nghiÖp t¹i c¸c khu vùc nµy ph¸t triÓn. §èi víi nh÷ng vïng miÒn nói hoÆc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp kh«ng ph¸t triÓn th× Pmin/Pmax kho¶ng 0.3 do phô t¶i vµo cao ®iÓm chñ yÕu lµ phô t¶i sinh ho¹t, ®iÒu nay g©y khã kh¨n rÊt lín trong vËn hµnh kinh tÕ hÖ thèng ®iÖn. Vµo thÊp ®iÓm cña hÖ thèng ta kh«ng khai th¸c cao ®−îc c¸c nguån ®iÖn rÎ tiÒn cßn vµo cao ®iÓm cña hÖ thèng ta ph¶i ch¹y c¸c nguån ®iÖn ®¾t tiÒn ®Ó phñ ®Ønh, cã khi cßn ph¶i h¹n chÕ phô t¶i vµo cao ®iÓm do nguån ®iÖn kh«ng ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña phô t¶i. C¸c thµnh phÇn cÊu thµnh phô t¶i ®−îc thÓ hiÖn ë biÒu ®å sau:
8 N«ng nghiÖp vµ thuû C¸c ho¹t ®éng Qu¶n lý & Tiªu dïng s¶n 1.40% kh¸c 4.32% d©n c− 44.59% Th−¬ng nghiÖp & C«ng nghiÖp vµ x©y KSNH 4.49% dùng 45.20% H×nh 1.1. BiÓu ®å c¸c thµnh phÇn cÊu thµnh nªn phô t¶i Trªn biÓu ®å ta thÊy phô t¶i Qu¶n lý & Tiªu dïng d©n c−, C«ng nghiÖp & x©y dùng chiÕm tû träng lín, ®Õn 90% tæng c«ng suÊt phô t¶i. Theo thèng kª, møc ®é t¨ng tr−ëng phô t¶i hÖ thèng ®iÖn tõ n¨m 2001 – 2005 lµ rÊt cao. B¶ng 1.1 vµ b¶ng 1.2 d−íi ®©y thÓ hiÖn tèc ®é t¨ng tr−ëng phô t¶i vÒ s¶n l−îng cña c¸c n¨m trªn. B¶ng 1.1: S¶n l−îng ®iÖn tiªu thô cña HT§ miÒn B¾c tõ n¨m 2001-2005 2001 2002 2003 2004 2005 HT§ miÒn B¾c 10.765.767,2 12.251.947,5 14.215.228,6 16.008.894,1 18.057.297,9 Cty I 7.042.600,7 8.125.911,1 9.573.472,8 10.857.462,9 12.292.387,7 Hµ Néi 2.777.100,4 3.079.711 3.486.549 3.879.340,1 4,329.367,2 H¶i Phßng 946.066,1 1.046.325,4 1.155.206,9 1.272.091,1 1.415.610,8
9 B¶ng 1.2: Tèc ®é t¨ng tr−ëng phô t¶i 2002 2003 2004 2005 HT§ B¾c 13,84% 16,02% 12,62% 12,8% Cty I 15,38% 17,81% 13,41% 13,22% Hµ Néi 10,89% 13,21% 11,27% 11,6% H¶i Phßng 10,6% 10,41% 10,12% 11,28% Do ®iÖn n¨ng cña Qu¶n lý & Tiªu dïng d©n c− lµ rÊt lín nªn chªnh lÖch c«ng suÊt gi÷a giê cao ®iÓm vµ thÊp ®iÓm rÊt lín (kho¶ng 2-3 lÇn) vµ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo thêi tiÕt, g©y ¶nh h−ëng lín ®Õn viÖc khai th¸c tèi −u c¸c nguån ®iÖn. Phô t¶i cao ®iÓm lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh viÖc huy ®éng nguån ®iÖn trong khi ®ã phô t¶i thÊp ®iÓm l¹i gi÷ vai trß quan träng trong viÖc quyÕt ®Þnh phèi hîp vµ ®iÒu chØnh c¸c nguån ®iÖn nh»m ®¶m b¶o vËn hµnh kinh tÕ. Do ®ã viÖc dù b¸o chÝnh x¸c phô t¶i cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong bµi to¸n vËn hµnh kinh tÕ hÖ thèng ®iÖn còng nh− c¶i t¹o, thiÕt kÕ hÖ thèng cung cÊp ®iÖn, gi¶m thiÓu ®−îc tæn thÊt c«ng suÊt vµ ®iÖn n¨ng. §Æc biÖt viÖc dù b¸o phô t¶i cao ®iÓm chÝnh x¸c mang l¹i lîi Ých vµ hiÖu suÊt sö dông n¨ng l−îng cho kh¸ch hµng, tr¸nh tr×nh tr¹ng thiÕu c«ng suÊt giê cao ®iÓm. Do ®ã phô t¶i cao ®iÓm vµ thÊp ®iÓm chÝnh lµ hai gi¸ trÞ ®Æc biÖt trªn ®å thÞ phô t¶i ngµy vµ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña ng−êi lËp quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng ®iÖn. Khi phô t¶i thÊp th× tØ lÖ tæn thÊt t¨ng do tæn hao kh«ng t¶i.
10 1.1.2 TÇm quan träng cña dù b¸o phô t¶i Nh− chóng ta biÕt th¸ng 5/2005 s¶n l−îng ®iÖn tiªu thô ®ét biÕn trong khi ®ã nguån tµi nguyªn n−íc t¹i thêi ®iÓm ®ã bÞ thiÕu hôt dÉn ®Õn ¶nh h−ëng lín ®Õn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. V× vËy dù b¸o phô t¶i ®iÖn ®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi viÖc quy ho¹ch, ®Çu t−, ph¸t triÓn nguån ®iÖn vµ vËn hµnh hÖ thèng ®iÖn. Nhu cÇu tiªu thô ®iÖn n¨ng phô thuéc vµo kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. nÕu dù b¸o phô t¶i qu¸ thÊp so víi nhu cÇu thùc tÕ th× dÉn ®Õn kÕt qu¶ nguån dù phßng thÊp, kh«ng ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu ®iÖn cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ tiªu dïng, cßn nÕu dù b¸o phô t¶i qu¸ cao sÏ ph¶i huy ®éng c¸c nguån ®¾t tiÒn g©y l·ng phÝ cho nÒn kinh tÕ n−íc nhµ. Dù b¸o phô t¶i dµi h¹n (kho¶ng 10-20 n¨m) nh»m môc ®Ých cung cÊp d÷ liÖu cho c«ng t¸c quy ho¹ch vµ ®Çu t− ph¸t triÓn HT§. Cßn dù b¸o phô t¶i ng¾n h¹n (trong vßng 30 ngµy) cã nhiÖm vô ®¶m b¶o vËn hµnh hÖ thèng ®iÖn an toµn vµ kinh tÕ. §èi víi dù b¸o dµi h¹n cã tÝnh chÊt chiÕn l−îc th× chØ nªu lªn nh÷ng ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn chñ yÕu mµ kh«ng yªu cÇu x¸c ®Þnh chØ tiªu cô thÓ. C¸c chøc n¨ng quan träng trong kÕ ho¹ch vËn hµnh HT§ nh− ph©n phèi nguån mét c¸ch kinh tÕ, hiÖu qu¶, lªn kÕ ho¹ch b¶o d−ìng vµ söa ch÷a, th−êng ®−îc thùc hiÖn nhê viÖc dù b¸o phô t¶i, v× vËy dù b¸o phô t¶i ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi ®iÒu ®é viªn, nh÷ng ng−êi ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch, lªn ph−¬ng thøc vËn hµnh HT§. Trong c«ng t¸c vËn hµnh, viÖc lËp ph−¬ng thøc ngµy, ph−¬ng thøc tuÇn cña Trung t©m §iÒu ®é, hay dù b¸o phô t¶i b¸o tr−íc mét giê, mét ngµy, mét tuÇn lµ nh÷ng c«ng viÖc tèi cÇn thiÕt. Nh÷ng ph−¬ng thøc vËn hµnh c¬ b¶n trong ngµy nh− huy ®éng nguån, phèi hîp nguån, truyÒn t¶i c«ng suÊt gi÷a c¸c miÒn, gi¶i quyÕt c¸c c«ng t¸c söa ch÷a trªn l−íi ®iÖn vµ ®¸nh gi¸ møc ®é an toµn HT§ ®Òu ®ßi hái ph¶i cã dù b¸o phô t¶i t−¬ng ®èi chÝnh x¸c.
11 Trong thùc tÕ vËn hµnh HT§ ViÖt Nam nãi chung vµ HT§ miÒn B¾c nãi riªng, phô t¶i cao ®iÓm (phô t¶i cao nhÊt trong ngµy Pmax) vµ thÊp ®iÓm (phô t¶i thÊp nhÊt trong ngµy Pmin) lµ hai ®iÓm ®Æc biÖt trong ®å thÞ phô t¶i ngµy vµ ®−îc quan t©m nhiÒu nhÊt trong vËn hµnh. Phô t¶i cao ®iÓm quyÕt ®Þnh viÖc huy ®éng c¸c nguån nhiÖt ®iÖn, tua-bin khÝ, diesel dù phßng nh»m ®¶m b¶o ®ñ nguån phñ ®Ønh vµ dù phßng nãng, t¨ng ®é an toµn cung cÊp ®iÖn. Phô t¶i thÊp ®iÓm quyÕt ®Þnh viÖc phèi hîp vµ ®iÒu chØnh c¸c nguån tua-bin khÝ, nhiÖt ®iÖn, thñy ®iÖn nh»m ®¶m b¶o vËn hµnh kinh tÕ, tr¸nh nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh vËn hµnh trong vïng c«ng suÊt kh«ng cho phÐp vÒ kü thuËt, trong ®ã dù b¸o phô t¶i lóc cao ®iÓm Pmax lµ quan träng nhÊt trong ngµy. Dù b¸o chÝnh x¸c phô t¶i cao ®iÓm cã hiÖu qu¶ lín vÒ kinh tÕ vµo mïa lò khi cÇn khai th¸c tèi ®a nguån thñy ®iÖn, trong khi n−íc c¸c hå chøa ®ang x¶ th× c¸c nguån ®iÖn kh¸c huy ®éng chØ nh»m môc ®Ých an toµn, bï ®iÖn ¸p vµ phñ ®Ønh. NÕu sai sè dù b¸o phô t¶i lóc cao ®iÓm gi¶m 2%, §iÒu ®é Quèc Gia (§§QG) cã thÓ tiÕt kiÖm ®−îc kho¶ng 80 MW nguån tuabin khÝ ch¹y dÇu ®¾t tiÒn ch¹y phñ ®Ønh lóc cao ®iÓm, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc t¨ng hiÖu qu¶ vËn hµnh HT§ vµ tiÕt kiÖm ®−îc hµng tr¨m triÖu ®ång trªn mçi giê cho ngµnh ®iÖn nãi riªng vµ cho c¶ nÒn kinh tÕ Quèc d©n nãi chung. H¹n chÕ phô t¶i lóc cao ®iÓm còng th−êng x¶y ra trong mïa lò khi thiÕu nguån phñ ®Ønh. TÝnh chÝnh x¸c ®−îc l−îng c«ng suÊt thiÕu ®Ó chñ ®éng c¾t phô t¶i nh÷ng khu vùc kh«ng quan träng, tr¸nh c¾t thõa hoÆc c¾t thiÕu, tr¸nh sa th¶i phô t¶i do b¶o vÖ tÇn sè thÊp t¸c ®éng còng cã ý nghÜa lín trong vËn hµnh, gi¶m thiÖt h¹i do c¾t ®iÖn. 1.1.3. Nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn phô t¶i ng¾n h¹n §Ó t×m ra ®−îc ph−¬ng ph¸p dù b¸o tèi −u ®èi víi bµi to¸n dù b¸o phô t¶i ngµy cña HT§ miÒn B¾c víi sai sè nhá, ta cÇn x¸c ®Þnh ®−îc c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn phô t¶i ngµy, vÝ dô: thø cña c¸c ngµy trong tuÇn, ngµy lÔ, c¸c
12 ®Æc ®iÓm cña ngµy cÇn dù b¸o, nh− nhiÖt ®é trong ngµy… ChÝnh v× vËy ®Ó n©ng cao ®é chÝnh x¸c cña qu¸ tr×nh dù b¸o phô t¶i ta cÇn ph¶i xÐt ®Õn c¸c yÕu tè chñ yÕu ¶nh h−ëng ®Õn phô t¶i. Qua thùc tÕ vËn hµnh cho thÊy phô t¶i cña l−íi ®iÖn ViÖt Nam nãi chung vµ miÒn B¾c nãi riªng phô thuéc chñ yÕu vµo c¸c yÕu tè chÝnh sau: 1. Thø cña ngµy trong tuÇn Cã quy luËt gi÷a phô t¶i vµ ngµy trong tuÇn - Phô t¶i thÊp nhÊt trong ®ªm thø 2 - §å thÞ phô t¶i c¸c ngµy lµm viÖc th−êng cã d¹ng gièng nhau - Phô t¶i ngµy nghØ cuèi tuÇn gi¶m. § å thÞ phô t¶i 3500 3000 2500 C«ng suÊt 2000 1500 1000 500 0 01 2345 678 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 CN Giê Thứ 2 Thứ 5 H×nh 1.2. §å thÞ phô t¶i c¸c ngµy ®Æc tr−ng trong tuÇn 2. C¸c ngµy ®Æc biÖt trong n¨m
13 Ngµy ®Æc biÖt trong n¨m nh− c¸c ngµy lÔ tÕt, 30/4, 1/5, 2/9... phô t¶i c¸c ngµy nµy gi¶m ®¸ng kÓ so víi ngµy th−êng. Phô t¶i c¸c ngµy s¸t víi c¸c ngµy nµy còng bÞ ¶nh h−ëng, ta cã thÓ thÊy râ ®iÒu ®ã trªn ®å thÞ phô t¶i HT§ miÒn B¾c ngµy lÔ 1/5/2006 vµ ngµy lµm viÖc b×nh th−êng 3/5/2006. Dù b¸o phô t¶i trong c¸c ngµy ®Æc biÖt kh«ng ®−îc ¸p dông nh− ngµy th«ng th−êng mµ ph¶i t¸ch biÖt b»ng ph−¬ng ph¸p riªng dùa vµo sù thay ®æi phô t¶i cña c¸c ngµy nµy so víi c¸c ngµy d¹ng nµy cña c¸c n¨m tr−íc ®ã. §å thÞ phô t¶i 3500 3000 2500 C«ng suÊt 2000 1500 1000 500 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Giê 1/5 Ngày Ngày 3/5 H×nh 1.3. §å thÞ phô t¶i HT§ miÒn B¾c hai ngµy 1/5, 3/5 3. Thêi tiÕt trong ngµy. Bao gåm c¸c th«ng sè tù nhiªn: nhiÖt ®é, ®é Èm, tèc ®é giã, c−êng ®é s¸ng, trong ®ã nhiÖt ®é cã ¶nh h−ëng lín nhÊt, nhiÖt ®é t¨ng th× phô t¶i t¨ng vµ ng−îc l¹i v× n−íc ta lµ n−íc nhiÖt ®íi. ChØ cã tr−êng hîp ®Æc biÖt ë miÒn B¾c khi nhiÖt ®é qu¸ l¹nh, phô t¶i t¨ng do sö dông c¸c thiÕt bÞ s−ëi Êm.
14 § å thÞ phô t¶i 3500 3000 2500 C«ng suÊt 2000 1500 1000 500 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Giê 18 –26 độ 26-33 độ H×nh 1.4. §å thÞ phô t¶i ngµy hai ngµy cã nhiÖt ®é kh¸c 4. TruyÒn h×nh trùc tiÕp c¸c sù kiÖn thÓ thao v¨n ho¸ C«ng suÊt tiªu thô vµo c¸c giê tuyÒn h×nh trùc tiÕp bãng ®¸ quèc tÕ, gi¶i bãng ®¸ cã ®éi tuyÓn ViÖt Nam tham gia t¨ng ®ét ngét tõ 150 - 200 MW. C¸c ®iÒu ®é viªn th−êng dù b¸o phô t¶i nh÷ng ngµy nµy theo kinh nghiÖm nh÷ng ngµy t−¬ng tù tr−íc ®ã. VÝ dô: khi dù b¸o ®å thÞ phô t¶i ngµy cã truyÒn h×nh trùc tiÕp Worldcup 2006, ta dùa vµo ®å thÞ phô t¶i trong ngµy còng cã truyÒn h×nh trùc tiÕp Worldcup 2006 tr−íc ®ã ®Ó dù b¸o. § å thÞ phô t¶i 3500 3000 2500 C«ng suÊt 2000 1500 1000 500 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Giê Đêm có WC Đêm không có WC H×nh 1.5. §å thÞ phô t¶i HT§ miÒn B¾c cã truyÒn h×nh trùc tiÕp Worldcup 2006 vµ ngµy b×nh th−êng.
15 5. KÕ ho¹ch söa ch÷a lín trong ngµy cã c¾t ®iÖn. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch söa ch÷a lín, nh− c¾t ®iÖn ®−êng d©y ®ang vËn hµnh ®Ó kÐo ®−êng d©y míi, söa ch÷a tr¹m 220Kv, 500Kv ph¶i c¾t t¶i diÖn réng dÉn ®Õn ®iÖn n¨ng tiªu thô vµo c¸c ngµy nµy gi¶m mét c¸ch ®¸ng kÓ. Dù b¸o phô t¶i nh÷ng ngµy nµy ph¶i tÝnh to¸n khÊu trõ phô t¶i gi¶m do ngõng cung cÊp ®iÖn. D¹ng cña ®å thÞ phô t¶i trong ngµy cã c¾t ®iÖn diÖn réng còng mang ®Æc thï riªng, thay ®æi tuú thuéc vµo thêi gian, vïng , miÒn c¾t ®iÖn. Qua qu¸ tr×nh vËn hµnh thùc tÕ vµ d÷ liÖu thèng kª, c¸c ®iÒu ®é viªn, c¸c chuyªn viªn chuyªn ph©n tÝch vÒ phô t¶i hÖ thèng ®iÖn ®i ®Õn kÕt luËn: NhiÖt ®é m«i tr−êng, ®Æc thï cña c¸c ngµy trong tuÇn, ngµy lÔ, ngµy tÕt lµ c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng lín nhÊt ®Õn gi¸ trÞ phô t¶i ngµy. 1.1.4. Môc tiªu vµ ph¹m vi nghiªn cøu dù b¸o phô t¶i • Môc tiªu cña luËn v¨n Nghiªn cøu ¸p dông kü thuËt m¹ng n¬ron ®Ó dù b¸o phô t¶i cao ®iÓm (Pmax), thÊp ®iÓm ®ªm (Pmin) vµ phô t¶i ngµy (24 giê) cña HT§ miÒn B¾c theo d÷ liÖu phô t¶i qu¸ khø, nhiÖt ®é m«i tr−êng vµ mét sè c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng kh¸c. • Ph¹m vi nghiªn cøu. Dù b¸o lu«n gi÷ vai trß quan träng trong nhiÒu lÜnh vùc, quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, h−íng ®Çu t− ph¸t triÓn trong t−¬ng lai do ®ã cã rÊt nhiÒu c¸c m« h×nh to¸n häc ¸p dông cho dù b¸o. Còng nh− c¸c dù b¸o kh¸c, dù b¸o phô t¶i ngµy còng ph¶i dùa vµo d÷ liÖu thèng kª, ph©n tÝch vµ ¸p dông thuËt to¸n ®Ó x¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a phô t¶i vµ c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng, tõ ®ã dù b¸o phô t¶i dùa trªn c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®ã.
16 Tr−íc ®©y, c¸c m« h×nh to¸n häc truyÒn thèng hay ®−îc ¸p dông cho dù b¸o nh−: håi qui tuyÕn tÝnh (linear regression), san b»ng hµm mò (exponential smoothing), san trung b×nh (moving averages), hÖ sè ngÉu nhiªn (stochatic) .... GÇn ®©y, víi sù ph¸t triÓn cña viÖc nghiªn cøu mét sè thuËt to¸n dùa trªn trÝ tuÖ cña con ng−êi (artificial intelligence), m¹ng n¬ron nh©n t¹o (artificial neural networks) ®· ®−îc ¸p dông trong dù b¸o vµ ®−îc ®¸nh gi¸ cao. §©y lµ m« h×nh phi tuyÕn víi nhiÒu −u ®iÓm vµ ®ang ®−îc ¸p dông réng r·i. M¹ng n¬ron nh©n t¹o ®−îc x©y dùng trªn c¬ së m« pháng ho¹t ®éng cña hÖ thèng n¬ron thÇn kinh sinh häc do ®ã m¹ng n¬ron nh©n t¹o cã mét sè ®Æc ®iÓm nh− bé n·o con ng−êi, ®ã lµ kh¶ n¨ng häc ®−îc nh÷ng g× ®· ®−îc d¹y. Qu¸ tr×nh häc nµy ®−îc gäi lµ qu¸ tr×nh huÊn luyÖn. Trong qu¸ tr×nh nµy c¸c mÉu thÓ hiÖn quan hÖ gi÷a c¸c biÕn ngÉu nhiªn ®−îc ®−a vµo trong m¹ng n¬ron, m¹ng n¬ron sÏ nhËn biÕt ®−îc quan hÖ gi÷a c¸c biÕn ngÉu nhiªn ®ã sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh huÊn luyÖn. ChÝnh do ®Æc ®iÓm nµy mµ m¹ng n¬ron ®−îc øng dông rÊt nhiÒu trong lÜnh vùc dù b¸o. §Æc biÖt ®èi víi bµi to¸n dù b¸o phô t¶i ng¾n h¹n th× ®©y lµ m« h×nh ®−îc ®¸nh gi¸ cao h¬n h¼n c¸c m« h×nh tr−íc ®ã vµ hiÖn nay m« h×nh nµy ®ang ®−îc ¸p dông phæ biÕn ë mét sè n−íc ph¸t triÓn trong dù b¸o phô t¶i . Nghiªn cøu ph−¬ng ph¸p dù b¸o phô t¶i ngµy lµ nghiªn cøu vµ ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p to¸n häc ®Ó t×m quan hÖ gi÷a phô t¶i ngµy vµ c¸c yÕu tè chñ yÕu ¶nh h−ëng ®Õn phô t¶i ngµy. ThuËt to¸n ¸p dông cho dù b¸o phô t¶i theo nhiÖt ®é ph¶i dùa trªn dù b¸o thêi tiÕt ngµy h«m sau gåm c¸c th«ng tin nh−: nhiÖt ®é cao nhÊt vµ thÊp nhÊt trong ngµy, n¾ng hay m−a, gi«ng b·o ... 1.2. Bµi to¸n dù b¸o phô t¶i 1.2.1. §Æc ®iÓm ®å thÞ phô t¶i HT§ miÒn B¾c Phô t¶i cña HT§ miÒn B¾c cã c¸c thµnh phÇn ®iÖn Qu¶n lý & Tiªu dïng d©n c− vµ C«ng nghiÖp & x©y dùng chiÕm tû träng lín. B¶ng 1.3 thèng kª s¶n
17 l−îng tiªu thô cña tõng ngµnh trong ba n¨m 2003 ®Õn 2005. Cã thÓ nhËn thÊy r»ng, tØ träng ®iÖn tiªu thô trong qu¶n lý & tiªu dïng d©n c− rÊt lín lµm chÕ ®é tiªu thô ®iÖn n¨ng xÊu ®i, hÖ sè phô t¶i gi¶m, g©y nhiÒu khã kh¨n cho viÖc ®¶m b¶o an toµn cung cÊp ®iÖn. B¶ng 1.3 TØ träng s¶n l−îng ®iÖn tiªu thô cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ Tiªu dïng C«ng nghiÖp N«ng l©m Th−¬ng N¨m Kh¸c d©n c− & x©y dùng nghiÖp nghiÖp 2003 45,32% 44,2% 1,41% 4,52% 4,55% 2005 44,59% 45,2% 1,4% 4,49% 4,32% 2006 44,31% 45,91 1,42 4,38 3,98 §å thÞ phô t¶i ngµy cña HT§ miÒn B¾c ®−îc x©y dùng theo gi¸ trÞ phô t¶i 24h trong ngµy. Trªn h×nh 1.6 lµ ®å thÞ hai ngµy lµm viÖc b×nh th−êng vµo mïa ®«ng vµ mïa hÌ. §å thÞ phô t¶i biÕn ®æi theo tõng giê, phô t¶i cao nhÊt trong ngµy (Pmax) lín h¬n rÊt nhiÒu so víi phô t¶i thÊp nhÊt trong ngµy (Pmin). Cao ®iÓm tr−a th−êng x¶y ra 10h-11h, cao ®iÓm chiÒu th−êng x¶y ra 18h-19h. ThÊp ®iÓm th−êng x¶y ra vµo ban ®ªm trong kho¶ng 3h-4h vµo mïa hÌ, 2h-3h vµo mïa ®«ng. §å thÞ cña nh÷ng ngµy mïa hÌ th−êng ®ång ®Òu h¬n mïa ®«ng, chøng tá s¶n l−îng ®iÖn sinh ho¹t tiªu thô rÊt lín so víi c¸c ngµnh kh¸c.
18 § å th Þ p h ô t¶i 3500 3000 2500 C«ng suÊt 2000 1500 1000 500 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 G iê 11/07/2006 14/12/2005 H×nh 1.6. §TPT hai ngµy lµm viÖc vµo mïa ®«ng vµ mïa hÌ Trong qu¸ tr×nh vËn hµnh cña ®iÒu ®é, phô t¶i cao ®iÓm (Pmax) vµ phô t¶i thÊp ®iÓm (Pmin) lµ hai ®iÓm quan träng nhÊt trong ngµy. Phô t¶i cao ®iÓm vµ thÊp ®iÓm quyÕt ®Þnh huy ®éng nguån vµ ®iÒu chØnh phèi hîp nguån thuû ®iÖn, nhiÖt ®iÖn, diesel… • Vµo thêi ®iÓm cao ®iÓm §iÒu ®é Quèc Gia ph¶i huy ®éng c¸c nguån ®iÖn ®¾t tiÒn nh− c¸c nhµ m¸y diesel, tua bin khÝ cho viÖc khëi ®éng vµ n©ng c«ng suÊt, trong tr−êng hîp sù cè thiÕu nguån, ®iÒu ®é viªn cÇn ph¶i dù b¸o c«ng suÊt thiÕu ®Ó chuÈn bÞ tr−íc ph−¬ng ¸n c¾t t¶i sau ®ã phèi hîp víi c¸c ®iÒu ®é miÒn ph©n bæ c¸c c«ng suÊt cÇn ph¶i c¾t cho c¸c §iÒu ®é l−íi ®iÖn ph©n phèi. C¾t t¶i cã chuÈn bÞ tr−íc sÏ Ýt g©y thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ h¬n c¾t t¶i do r¬ le tÇn sè thÊp t¸c ®éng. §Æc biÖt rÊt ®¶m b¶o an toµn ®èi víi c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nÆng. • Vµo giê thÊp ®iÓm. (phô t¶i th−êng thÊp h¬n giê cao ®iÓm 2-3 lÇn) CÇn ®iÒu chØnh c¾t gi¶m c¸c nguån ®iÖn ®¾t tiÒn nh− nguån tua bin khÝ ch¹y dÇu, nhiÖt ®iÖn sao cho tho¶ m·n chØ tiªu kinh tÕ. NÕu dù b¸o cµng chÝnh x¸c Pmin, Pmax, th× cã thÓ huy ®éng vµ ®iÒu chØnh nguån hîp lý, dÉn ®Õn vËn hµnh hÖ thèng an toµn, hiÖu qu¶ vµ kinh tÕ h¬n.
19 1.2.2. Dù b¸o phô t¶i ng¾n h¹n cho 24h tiÕp theo Dù b¸o phô t¶i l−íi ®iÖn cho 24h tiÕp theo nh»m ®−a ra c¸c gi¸ trÞ phô t¶i dù b¸o theo tõng giê cña ngµy tiÕp theo s¸t víi thùc tÕ vËn hµnh, trong ®ã gi¶m sai sè lµ vÊn ®Ò mang tÝnh chiÕn l−îc trong qu¸ tr×nh dù b¸o. Trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, so s¸nh ®å thÞ phô t¶i cña miÒn B¾c vµ c¸c miÒn kh¸c trong mét thêi gian dµi cho thÊy kiÓu ®å thÞ phô t¶i ngµy chñ yÕu bÞ ¶nh h−ëng bëi thãi quen tæ chøc sinh ho¹t, c¸ch ph©n c«ng s¾p xÕp c«ng viÖc cña kh¸ch hµng, tõ ®ã ta thÊy §TPT cã mèi liªn quan chÆt chÏ víi m«i tr−êng ho¹t ®éng, ngµy lµm viÖc, ngµy nghØ, lÔ, tÕt,… cña c¶ céng ®ång d©n c−. Cßn ®¸y vµ ®Ønh phô t¶i lµ hµm cña biÕn thêi tiÕt nh− nhiÖt ®é, l−îng m−a, ®é Èm… Bµi to¸n dù b¸o phô t¶i HT§ cã thÓ chia thµnh hai bµi to¸n nhá: • Bµi to¸n dù b¸o ®Ønh vµ ®¸y §TPT ngµy cÇn dù b¸o • Bµi to¸n x¸c ®Þnh d¹ng §TPT ngµy cÇn dù b¸o 1.2.2.1. C¸c d¹ng cña ®å thÞ phô t¶i XÐt ®å thÞ phô t¶i HT§ trªn h×nh 1.7, ®©y lµ ®å thÞ phô t¶i cña C«ng ty ®iÖn lùc I c¸c ngµy 14/5/2006 (chñ nhËt) vµ ngµy 15/5/2006 (Thø hai) ®−îc x©y dùng theo gi¸ trÞ phô t¶i 24h trong ngµy. §TPT hai ngµy ®iÔn h×nh nµy cã d¹ng t−¬ng tù nh− §TPT ngµy cña HT§ miÒn B¾c, ta thÊy c¸c gi¸ trÞ phô t¶i ph©n bè trªn §TPT kh«ng ®ång ®Òu. §Æc biÖt ®é chªnh lÖch gi÷a hai gi¸ trÞ Pmax vµ Pmin lµ rÊt lín.