Nhận diện “thân thể sáng tác” trong văn học đương đại Trung Quốc _1

Chia sẻ: Nguyenkiki Nguyenkiki | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

74
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hải Nam trong Những người tình của tôi, xoay quanh trục hồi ức đã cấu trúc mối quan hệ nam nữ phản truyền thống, nữ tính trở thành nhân tố chủ đạo trong mối quan hệ giới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nhận diện “thân thể sáng tác” trong văn học đương đại Trung Quốc _1

Nhận diện “thân thể sáng tác” trong văn học đương đại Trung Quốc
Hải Nam trong Những người tình của tôi, xoay quanh trục hồi ức đã cấu trúc mối quan hệ nam nữ phản truyền thống, nữ tính trở thành nhân tố chủ đạo trong mối quan hệ giới. Mối quan hệ này được thể hiện một cách khéo léo để trong lời tự bạch người kể chuyện nữ, với câu chuyện về hơn mười gã đàn ông từng là người tình của cô đều hết sức mờ nhạt. Trong Chòm song ngư, những “gã đàn ông xinh đẹp” lôi cuốn Bốc Linh chỉ tồn tại dưới hình dạng một cơ thể sinh vật, những đặc trưng của giống đực “hai chân dài, bắp cơ cuồn cuộn trên bờ vai rộng, hai tay gân guốc”. Từ Tiểu Bân lại chỉ đề cập đến cái vóc dáng “tàn tật” lùn thấp, gã đàn ông hàng xóm trong Cạn chén với quá khứ cũng không ngoài một gã đàn ông trung niên có bắp chân to dài và cứng cáp, ông thầy T trong Cuộc sống riêng tư tựa như sự đối nghịch với gã hàng xóm. Đa Mễ còn cực đoan hơn khi “chưa từng cảm thấy cái đẹp cơ thể của đàn ông”, “cả cái thân thể của nam giới chả có chỗ nào đẹp. Từ xưa tới nay không thể hiểu nổi quan niệm cái đẹp cơ bắp. Cơ bắp đàn ông lại so được với báu vật ư? Cơ bắp mãi cũng chỉ là cơ bắp”(14). Hình tượng đàn ông dưới ngòi bút của cô phần lớn là dung tục, nhu nhược yếu hèn, thậm chí những cái tên cụ thể của các nhân vật nam cũng không có, mà chỉ là “nhóc môi đỏ”, “N”, “gã hói” đã khiến hình mẫu đàn ông chân chính không hề tồn tại, cho dù, chỉ là những cái tên. Trong Bay lượn tới chết, Lâm Bạch đã thể hiện mối quan hệ thuần túy là sự trao đổi, mặc cả giữa giới tính và quyền lực. Bắc Nặc dưới ngòi bút của Lâm Bạch trong “chiếc quần soóc đen trên đôi chân dài” và “chiếc sơmi trắng”, khiến “tôi” (Lý Oa) “liên tưởng đến chiếc đàn dương cầm mới tinh được mở ra, và dòng âm nhạc bắt đầu lên tiếng trên sàn diễn…”, trong khi đó đối trọng đổi chác chỉ là một thứ xấu xí kệch cỡm - gã hói - với “tấm thân già nua ngu ngốc”, tình cảm dặt dẹo, yếu ớt. Toàn bộ hình ảnh của gã chỉ gói gọn trong việc mô tả cái đỉnh đầu: “Tóc một bên tai gã dài tới tận vai, nhưng được chải lật qua cái đỉnh đầu che cái khoảnh không chút cỏ lác. Nếu có cơn gió ngược hướng, ắt ta sẽ thấy một kì quan, cái đỉnh đầu như đâm vào mắt chọc vào tim, mấy cọng tóc bên kia phơ phất rủ xuống vai”(15). d. Thân thể là hàng hóa Sùng bái thân thể nữ, nâng cao địa vị của cơ thể nữ ngang tầm với hình bóng của những mô tả thân thể nam trong lịch sử văn học với hoài vọng thiết lập một hệ ngôn ngữ nữ quyền là một trong những lý do mà các nhà văn cố công tạo dựng qua các tác phẩm
“thân thể sáng tác”. Tuy nhiên, dưới sự thống trị của đồng tiền, thân phận nữ tính lại trở thành một món hàng tiêu dùng, bị tranh đoạt, “bị đắp điếm và chi phối để lại trở thành một số phận nữ tính mới”(16). Chọn một ngành nghề đặc trưng để xây dựng ý tưởng thân thể là hàng hóa, Hải Nam đã đắp dựng một cô người mẫu xinh đẹp Chinh Lệ cùng những toan tính đổi chác trong cuộc sống được lượng hóa bằng tiền trong Lời nói thẳng. Dưới hình thức là tập hợp tự thuật về cuộc sống của những người mẫu, bằng ý đồ định sẵn, Hải Nam nhấn mạnh yếu tố coi sự tồn tại cơ thể dưới phương thức là một món hàng. Câu chuyện được kể bởi một ông chủ công ty thời trang. Ông luôn “nói đi nói lại cô ấy là món hàng, vì chính bản thân cô là một món hàng quan trọng, cho nên, tôi không thể coi cô ấy là một người đàn bà, mà phải là một món hàng”. Luôn phải cố gắng kiềm chế những ham muốn tình dục của bản thân, nhưng rồi khi không thể chịu nổi áp lực là vai trò của người chiêm ngưỡng nữa, ông chủ hãng thời trang Lưu Côn vốn yêu tiền hơn yêu tình, coi tình dục là một thứ xa xỉ để trở thành người si mê điên cuồng cô người mẫu “gà đẻ trứng vàng”, thậm chí còn nảy ý đồ giết hại cô trên đường bỏ trốn để cô mãi mãi là của ông. Xe lộn xuống vực, Chinh Lệ thoát chết, nhưng ông ta lại bị liệt. Mối quan hệ của hai người lúc này lại quay lại tình trạng ban đầu. Trong cuộc đổi chác đó, Lưu Côn luôn coi sự trao đổi “ngang” giá trị giữa tấm thân vạm vỡ và một cơ thể tràn trề tình dục, trong khi đối với Chinh Lệ, thực sự cô không muốn chỉ là một món hàng vô tri. Nhưng khi tấm thân - món hàng bắt đầu có sự thay đổi về giá trị, cuộc sống lại trở nên hỗn loạn, chao đảo, để rồi lại quay về điểm xuất phát là một món hàng. Bắc Nặc là một nhân vật nhận được sự ưu ái của nữ tác giả Lâm Bạch. Để làm rõ hơn sự cam tâm tình nguyện của vai nữ trong thế giới toàn trị của đàn ông, kết quả chỉ là sự khổ đau, tủi hổ, xót xa và cuối cùng là sự nổi giận cho chính bản thân mình khi phải chấp nhận làm một “đồ vật” cho hợp mắt đàn ông. Trong câu truyện, để vừa lòng gã đàn ông đồng ý “mua” mình, Bắc Nặc vứt bỏ những đặc trưng nữ tính một cách chủ động, tự chỉnh lại mình bằng góc nhìn của nam tính. Đó là ý đồ tạo dựng thành một “món hàng thực sự” ngay từ đầu của tác giả đối với Bắc Nặc. Ở đây cũng nên chú ý một chút, Bắc Nặc không chỉ cố ý trang điểm, hơn nữa là còn mua thêm bộ lót tơ màu đen - một bộ lót tơ tằm rất sexy. Ban đầu, cô chỉ nghĩ rằng cuộc trao đổi này là trên cơ sở trao đổi của nhu cầu sinh lý, nhưng không ngờ lại trở thành đối tượng của một trò chơi, liên tục bị vờn đuổi bằng những
hành vi lừa phỉnh và bỡn cợt của gã đàn ông. Bắc Nặc từ quan điểm thương phẩm giới tính lại bị bóp méo nắn vặn. Cơ thể lúc này chỉ tồn tại với tư cách là một món thương phẩm hạ giá, một món đồ chơi hay một trò giải trí trong thế giới giá trị nam quyền. 4. Trong lịch sử văn học Trung Quốc, có thể thấy quyền lực nam tính hoàn toàn khống chế dòng tự sự chủ lưu và lập nên một hệ thống chặt chẽ những quy tắc phạm trù và những giá trị đạo đức, xã hội, văn hóa nghệ thuật,… thậm chí ngay đối với những cơ thể nữ giới cũng chỉ coi đó là một đối tượng để thưởng thức, còn những tự sự về cơ thể nữ tính thì đại đa số chịu ánh xạ qua những hiểu biết “hữu hạn” của nam giới. Trong Những sáng tác của họ(17), Lý Khiết Phi coi “thân thể sáng tác” là một dạng sách lược sáng tác của chủ nghĩa nữ quyền, một dạng thức tự sự của chủ nghĩa nữ quyền. Với mục tiêu “biến cơ thể mình thành những biểu tượng” các tác gia nữ Trung Quốc hy vọng qua các tác phẩm sẽ giải thiêng những góc độ thẩm mỹ nam tính, thực hiện ý thức chủ thể nữ tính được chuyển từ góc nhìn bị động trở thành thẩm mỹ tự giác chủ động. Người kể chuyện từ góc độ nữ tính dần xuất hiện, dần ảnh hưởng tới người khác. Những dục vọng nữ tính trở thành đầu mối của tự sự, được thúc đẩy và phát triển, những biểu tượng cơ thể từ tác giả “đã gắn kết sức cảm nhận và tư tưởng lý tính, trở thành một “vật năng sản”(18), từ đó mà cung cấp tính đa nghĩa tương đương cho cơ thể. Họ hồn nhiên xây dựng nên những biểu tượng cơ thể đầy sức sống, dùng hệ thống cảm quan trẻ trung xây dựng lại hệ thống trật tự mới cho một thế giới đang “mất trật tự”. Sự phân vân trong con mắt tính nữ qua những tín hiệu thần kinh cảm giác đã được giải mã và chuyển dịch với những quy cách trong văn bản được cá tính hóa của tự sự nữ tính, thế giới vốn của “anh ta” đã trở thành thế giới của “chính ta”, sau đó, những đặc trưng mẫn cảm của phụ nữ cũng được mở rộng, khi đó một thế giới mới với đặc tính nữ được sinh ra. Mục đích sáng tác của chủ nghĩa nữ quyền, gốc rễ là những phát hiện, những nhận thức bản thân trên nền tảng giá trị, tâm lý và thẩm mỹ, tiến đến khai trừ tất thảy những hệ thống kí hiệu thuộc về nam quyền. Chất liệu dễ dàng nhất cho việc đó là một cơ thể khỏa thân tự nhiên của nữ tính. Đó là khi Trần Nhiễm viết về cuộc tình đồng tính trong Cuộc sống riêng tư, như Lâm Bạch viết về nhân vật nữ chính thủ dâm trong Cuộc chiến của một con người. Chúng là những biểu tượng tự sự của chủ nghĩa nữ quyền, và là phương thức tu từ ngôn ngữ để đối kháng với nam quyền. Nhưng nếu cho việc chăm chú ngắm nhìn cơ thể
mình là điểm bắt đầu của chủ nghĩa nữ quyền đang tìm kiếm phương thức tự sự cho mình, thì cách nhìn đó chưa đưa ra những chủ đề phản kháng đầy mới mẻ và dũng cảm, và cũng chưa có được một hệ thống khuynh hướng nghệ thuật tự sự. Tuy nhiên, cũng phải xét đến những góc tối hơn khác trong các tác phẩm “sáng tác thân thể”. Đó là việc lạm dụng cơ thể để giải thích những hành vi trong khuê phòng, những trường đoạn trên giường, những trơ trẽn của gái điếm hay tật thủ dâm,… ngoài những khía cạnh mang tính “cách mạng” cũng có thể thấy đó là những sai lầm đối với cảm thức về thân thể. Mỹ học cơ thể đã bị giản lược hóa một cách thô bạo, đến mức cơ thể chỉ được hiểu là đại danh từ của giới tính và dục vọng. Nếu chỉ có vậy, “thân thể sáng tác” đã bị lợi dụng thành sự mở đường cho giới tính và dục vọng xác thịt, mà nguyên nhân sâu xa là bởi những miệt thị cơ thể trong văn học truyền thống. Hơn nữa, nếu cơ thể chỉ là xác thịt, để rồi vì thế mà chà đạp lên cơ thể thì đó lại là một sai lầm không thể thanh minh. Hãy trả lại những giá trị đích thực của nhục thể. Nó không chỉ là xác thịt, dục vọng, mà còn là cái “tôi” sinh lý tính. “Cơ thể không chỉ là xác thịt. Nó còn có linh hồn, luân lý và sự tôn nghiêm”(19)