intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Phụ nữ nông thôn lao động xuất khẩu ở nước ngoài: Một số đặc điểm và hệ quả xã hội

Chia sẻ: Năm Tháng Tĩnh Lặng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

83
lượt xem
9
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở các kết quả thu được trong quá trình tổng quan tài liệu và khảo sát thực địa thuộc đề tài “Những vấn đề xã hội của phụ nữ nông thôn Việt Nam lấy chồng và lao động ở nước ngoài” của Viện Gia đình và Giới năm 2009-2010, bài viết nêu lên những đặc điểm cơ bản của nữ lao động xuất khẩu và một số hệ quả tích cực cũng như tiêu cực của việc xuất khẩu lao động nữ.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Phụ nữ nông thôn lao động xuất khẩu ở nước ngoài: Một số đặc điểm và hệ quả xã hội

N g h i § n c\3u<br /> G i a d i n h vk G i 6 i<br /> S^ 2 - 2 0 1 2<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Phu nir nong thon iao dong xuat ichau<br /> Of nir6G ngodi: iVIot so dac diem vd he qua xa hoi<br /> <br /> Nguyen Thj Thanh Tarn<br /> Vien Gia dinh vd Gidi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tom tat: Tren cd sd cac ket qua thu dUdc trong qua trinh tong<br /> quan tai lieu va khao sat thUc dia thuoc de tai "NhiJng van de<br /> xa hoi cua phu niJ nong thon Viet Nam la'y chong va lao dong cl<br /> nUdc ngoai" ciia Vien Gia dinh va Gidi nam 2009-2010, bai vie't<br /> neu len nhflng dac diem cd ban cua nfl lao dong xuat khau va<br /> mot so'he qua tich cUc ciing nhU tieu cUc ciia viec xua't khau lao<br /> dong nfl. Ke't qua cho tha'y, doi v6i nhieu vflng nong thon Viet<br /> Nam, xud't khdu lao dong nfl la chien lUde xoa doi giam ngheo co<br /> hieu qua va phan nao dong gop cho sU thay doi quan he phan<br /> cong lao dong theo gidi theo chieu hudng tien bo hdn. Cac he qua<br /> tieu cUc ciia xud't khau lao dong nfl tren pham vi quoc gia dUdc<br /> nh6m gop theo ba vdn de, do la vdn de tuyen dung, va'n de bao<br /> ve quyen ldi eiia phii nfl khi lao dong b nUdc ngoai va va'n de xa<br /> hoi sau khi ho het han hdp dong ti-cl ve.<br /> <br /> Tii khoa: Phu nfl; Lao dong nfl; Xud't khau lao dong nfl.<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Dat van de<br /> Sau nhung ndm ddu cua thdp ky 90 cua the' ky XX, su chuyin hudng<br /> nin kinh te'va chie'n luge xud't khdu lao ddng theo nhu cdu thi trudng cua<br /> Viet Nam da tao ra cdc thj trudng lao ddng rdng ldn, thuc ddy sd lugng<br /> di ddn qud'c te' ngdy eang eao nhdm tim kie'm cac ea hdi vide lam c d H<br /> Nguyin Thi Thanh Tam 85<br /> <br /> nhdp eao va eac vdn hdi mdi. Tfnh de'n ndm 2010, da cd hon 500.000 lao<br /> ddng Viet Nam di lao ddng xud't khdu d nude ngoai, eu tru tren 40 qud'c<br /> gia va vung lanh thd. Lao ddng nfl chie'm mdt phdn ba sd lao ddng xud't<br /> khdu, phan Idn Id lao ddng phd thdng de'n tfl vung ndng thdn, ed ky ndng<br /> thd'p, ft duge ddo tao trude khi di, vi the', chu ye'u lam trong cdc nganh<br /> nghi cd thu nhdp thd'p nhu giup viee gia dinh, nhdn vien y tl, khan hd<br /> edng hay lao ddng ndng nghiep trong ede vflng trang trai, edng nhdn mdt<br /> sd nhd may ldp rdp dien tfl. det may. Nhdm danh gia thue trang vd nhflng<br /> he qua eua \ iec dua lao ddng nfl di lao ddng xuat khdu nude ngoai, thdng<br /> 3, ndm 2009, phdng nghien eflu Phu nfl thudc Vien Gia dinh va Gidi da<br /> dugc Vien Khoa hge xa hdi Viet Nam giao nhicm via tie'n hdnh dl tdi ed'p<br /> bd trong hai ndm mang ten "Nhung vd'n dl xa hdi eua phu nfl ndng thdn<br /> Viet Nam Id'y ehdng va lao ddng d nude ngoai" Bai vie't dudi ddy trinh<br /> bay mdt sd ede ke't qua duge rut ra trong qua trinh tdng quan eac tai lieu<br /> lien quan va tfl khao sat thue dja nhung gia dinh ed phu nfl da hodc dang<br /> di lao ddng ngoai nude tai xa Ddng Tdn'", huyen Ddng Hung, tinh Thai<br /> Binh trong nam 2010.<br /> <br /> 2. Nhumg dac diem cua lao dong nCrViet Nam tham gia lao dong xuift<br /> khau nudc ngoai<br /> <br /> Lao dpng ndhien chiem khodng mpt phdn ba tong sdlao dpng Viet<br /> Nam a nudc ngodi (LDXKNN), dieu ndy phdn dnh xu hu&ng lao dpng<br /> dpc lap cua lao dpng nd<br /> Bao cdo cua Cue Quan Iy lao ddng nude ngoai (QLLDNN) eho thd'y,<br /> trong vdng 10 ndm, kl tfl ndm 2000 de'n ndm 2010 trong long sd han<br /> 600.000 ngan LDXKNN, ed 224.785 lao ddng nfl, chie'm khoang 32,6%<br /> lue lugng lao ddng di tru qude td. Ty le phu nfl LDXKNN da dat den<br /> 37,86% vdo nam 2003 va dat dinh Id 52,43% trong 8 thang ddu nam 2004<br /> do thdi ky nay, thj trudng Dai Loan ed nhu cdu tuyin dung lao ddng nfl<br /> dot bie'n'^'.<br /> Tai Thdi Binh ndi ehung va d dilm nghien eun Ddng Tan, lue lugng lao<br /> ddng nfl tham gia vdo thj trudng lao ddng qude te dp dao nam gidi. Trong<br /> giai doan 2002 - 2005, ty le nfl LDXKNN chiem de'n 81,5% tdng sd ngudi<br /> di xud't khau lao ddng hdng ndm ciia tinh (tfl 2500-3000 ngudi/tinh)'^'. 6<br /> xa Ddng Tdn, hidn dang ed khoang 186 lao ddng nfl (70%) trong tdng sd<br /> gdn 300 LDXKNN. Ddng gdp eua cdc LDXKNN ngudi Thai Binh, trong<br /> dd ehu yeu Id lao ddng nfl da dem vl khoang 45 trieu dd la eho tinh Uong<br /> ba ndm va UBND tinh ghi nhdn ddy Id ngudn thu kha ldn eua mdt tinh<br /> 86 Nghidn eflu Gia dinh va Gidi. Quyd'n 22, so 2, tr.84-96<br /> <br /> thudn ndng nhu Thai Binh.<br /> Thi tru&ng lao ddng cda phit nd: Viet Nam chu yiu vdn Id cdc nu&c<br /> chdu A cd thu nhdp thd'p<br /> Prong eae qud'c gia tie'p nhdn ngudi lao ddng Viet Nam, theo thdng tin<br /> tfl Cue QLLDNN, rieng trong nam 2008, thi Idn nhdt vdn la Ddi Loan<br /> (36.4^f), Han Qud'c (20,1 %) va Malaysia 9,0%. Trung Ddng va Nhdt Ban<br /> eung ed de'n lO'^f va 7.1% sd lao ddng Viet Nam xud't khdu. Mdt sd eae<br /> qudc gia/vflng lanh thd khdc eung ed lao ddng Viet Nam nhung ty le edn<br /> thd'p nhu Ma Cao (3,5%) vd eae nude chdu Phi (2,9%) (Ld Nggc Hung,<br /> 2010). Tuy nhien, niu xe'p hang ehung vl sd lugng ngudi lao ddng Viet<br /> Nam duge tie'p nhdn de'n eae nudc eho de'n thdi dilm eud'i ndm 2009, thi<br /> Malaysia hi thj trudng tie'p nhdn lao ddng Viet Nam Idn nhd't (tren 100.000<br /> ngudi). Ke'tie'p la Ddi Loan (tren 90.000 ngudi), Han Qud'c va Nhdt Ban.<br /> 'Hiu nhdp cua ngudi lao ddng tai ede thj trudng tren thudng khdng eao neu<br /> so vdi ede thj trudng Tdy Au, nhung mang tfnh dn djnh.<br /> Bdn qude gia vd vflng lanh thd tie'p nhan nhilu lad ddng nfl Viet Nam<br /> trong khoang thdi gian tfl 2003-2005 Id Dai Loan, Malaysia, Han Qud'c va<br /> Nhdt Ban. Dai Loan (Trung Qud'c) dung ddu vl lugng tie'p nhdn lao ddng<br /> nfl (chie'm hon 70%), sau dd la Malaysia (20,9%), Han Qud'c, Nhat Ban,<br /> Macao (Phan Luang Cfl, 2010)...<br /> Da so phu nit lao dpng di cu den tit cdc viing ndng thdn Viet Nam,<br /> cdn cu lao ddng, nhung phdn l&n khong c6 ky ndng, khdng duac ddo<br /> tgo Cff bdn tru&c khi di lao dpng<br /> Nhung ngudi lao ddng dugc trai qua mgt sd khda dao tao thudng tham<br /> gia mdt sd Ilnh vue eua nganh edng nghiep nhe nhu may mde, ldp rap dien<br /> tfl,... Tuy nhien, phdn Idn cdc nfl lao ddng xud't khdu, ddc biet la nhung phu<br /> nfl ndng thdn khdng ed trinh dd hge vd'n eao vd khdng tham gia cdc ldp<br /> ddo tao vl ky ndng nghi nghiep, da ehd'p nhdn ud thanh nhflng "d-sin" d<br /> xfl ngudi thdng qua tuyin dung eua nhung cdng ty mdi gidi hodc thdng<br /> qua ede quan he xa hdi ca nhdn cua hg (dd'i vdi ngudi ra di ddc idp, lue<br /> ddu bdng vi sa du Ijch, .sau dd di lam bd't hgp phdp).<br /> Trong tuong Iai, ty le lao ddng khdng dugc dao tao se anh hudng true<br /> tie'p de'n chdt lugng lao ddng, ngudn thu cho ngdn sdch va cho chfnh ban<br /> thdn ngudi lao ddng. Nd'u ehi quan tdm de'n sd lugng va chi tieu xudt khdu<br /> thi trong tuong lai gdn, Viet Nam se khd eanh tranh dugc vdi ede qude gia<br /> Idng giing khi phai dd'i mdt vdi tinh Uang ngudn nhdn luc lao ddng cd chdt<br /> lugng thd'p (Kannika, 2008).<br /> Nguyen Thi Thanh Tam 87<br /> <br /> Tudi, hpc vdn vd tinh trgng hon nhdn cda lao dpng nd di cu Viet Nam<br /> Tdi lieu tdm tdt eiia UNIFEM (2010) vl quyin eua eon ngudi eua phu<br /> nfl trong khu vue ASEAN eho bie't "da sd lao ddng nfl di eu thudng edn tre<br /> vd ngheo, tudi tfl 20-39 khi di eu" Nghien eun "Do ludng vd td'i uu hda<br /> cae anh hudng kinh te'va xa hdi eua di eu" eung eho bill tudi di euldn ddu<br /> eua da sd phu nfl Viet Nam Id tfl 17-30.<br /> Vl trinh dd van hda, nhu da dl edp d phdn uen, hdu he't eae phu nfl<br /> ndng thdn di cu dugc phdng vd'n d dilm nghien eun da hge he't tilu hge<br /> (81,8%); 18,2% da hge he't phd thdng co sd. VI hdn nhdn, nghien eun eiia<br /> Vien Nghien eflu Phdt triln Xd hdi (ISDS, 2011) eho thd'y edmdt ty le kha<br /> Idn phu nfl di eu da ed gia dinh \'a de'n tfl eae vung ndng thdn Viet Nam.<br /> Nghien cfln tai Ddng Tan (Thai Binh) eung eho thd'y 93,6% sd phu nfl di<br /> cu thudc mdu nghien cfln (160 ngudi) dang ed gia dinh; 4,7% da gda<br /> ehdng (8 ngudi); 1,2% da ly hdn (2 ngudi) va 0,6 % Id dde thdn (1 ngudi).<br /> Di cu cua lao dpng nit ra nu&c ngodi Id di cu tam th&i, ngu&i di cu<br /> trff ve nu&c sau khi het hpp dong<br /> Cdc nudc chdu A ma lao ddng Viet Nam de'n thudng eho rdng su tdn<br /> tai eua nhung ngudi nhdp eu khdng ed trinh do eao thudng keo theo nhilu<br /> he qua xa hdi khdng mong mud'n. Vi the', viee di eu eua nfl lao ddng Viet<br /> Nam de'n ede qudc gia chdu A khae chi la di eu tam thdi. Sau khi kit thue<br /> hgfp ddng lao ddng, ne'u khdng mud'n gia han hodc khdng duge ehd'p nhan,<br /> hg thudng phai trd ve que huang eua minh.<br /> 3. NhOhg he qua cua viec dua phu nCrndng thon di lao dong d nudc ngoai<br /> <br /> Viec tham gia vdo ddng chay di eu lao ddng qude te' eua phu nfl Viet<br /> Nam d kha nhilu nude da vd dang dem Iai co hdi thoat ngheo cho nhilu<br /> hd gia dinh. Tuy nhidn, ben eanh nhung he qua tfch cue, viee di eu eung<br /> dl lai mdt sd anh hudng tieu cue eho chfnh ban thdn ngudi nfl lao ddng<br /> eung nhu eho ede thdnh vien khae trong gia dinh.<br /> 3.L Nhumg he qua tich cue<br /> O cap qudc gia va cgng dong<br /> Tren CO sd eac sd lieu cung ed'p eua Bd Tai chfnh va mdt sd ngudn khae,<br /> Ddng vd eac cdng su (2010) da tfnh todn lugng kilu hdi gfli vl Viet Nam<br /> cua nhung ngudi di ddn (bao gdm ca ngudi lao ddng ed ky nang eao va<br /> cdng ddng gia dinh ngudi Viet Nam d cae nude chdu My, chdu Au...) da<br /> tdng tfl 0,5% eua GDP nam 1991 ien hon 5% ndm 2000 va khoang 9%<br /> 88 Nghidn eflu Gia dinh va Gidi. Quyd'n 22, so 2, tr.84-96<br /> <br /> ndm 2008. Ngudn tiln gfli vl ndy tfnh tfl ndm 2000 da eao han ea ngudn<br /> \'on eiia eae du an ODA dugc thue hiln va vugt ea ngudn tiln tfl ddng vd'n<br /> FDI ddu tu Viio ViCi Nam trong mdt vdi ndm gdn ddy.<br /> Chi tfnh rieng tiln gfli eua nhdm nhflng ngudi di lao ddng xud't khdu, d<br /> ed'p dd qud'c gia, da dem vl cho Viet Nam mdt khoan ngoai te dang kl,<br /> binh qudn dat khoang 1,7 ty USD (Ll Nggc Hung, 2010). Theo thd'ng ke<br /> eua Bd Ke' hoaeh vd Ddu tu, ndm 2007, lugng ngoai te chuyin vl Viet<br /> Nam tfl eae LDXKNN dat khoang 1,8 ty USD, tuong duong khoang 3%<br /> GDP (ddn theo Nggc Anh va edng su, 2008).<br /> Xudt khdu lao ddng ndi ehung hdng ndm cung giai quyet duge khoang<br /> 70.000 edng dn vice lam eho ngudi ddn. Trong dilu kien kinh te'ddt nudc<br /> dang trong giai doan khd khdn, ty le ngudi trong dd tudi lao ddng ehua cd<br /> vice Iam cao thi con sd tren la minh ehflng eho thd'y ddng gdp quan trgng<br /> eua xudt khdu lao ddng trong viec cai thien nin kinh t^vd giam thilu tinh<br /> trang thd't nghiep.<br /> O cap hg gia dinh<br /> Xudt khdu lao ddng mi gdp phdn ndng cao thu nhdp vu tich lily cho<br /> ho gia dinh. Cd hon mdt phdn ba sd ngudi trong 171 phdng vd'n trong<br /> nghien cfln eua ehflng tdi (2010) khdng djnh rdng hang nam da gui vl nhd<br /> khoan tiln tfl 41-60 trieu ddng vd hon mdt phdn tu sd nfl da gfli tfl 61-132<br /> trieu ddng. Ddy Id nhung khoan tiln rd't Idn ne'u so sanh vdi thu nhdp trung<br /> binh Clia mdt hd gia dinh ndng thdn vflng ddng bdng sdng Hdng. Thu nhdp<br /> cua mdt nfl LDXKNN ed thi eao gd'p 3-5 lan thu nhdp trung binh eua ca<br /> mdt hd lam ndng nghiep trong xa. ne'u ehflng ta bie't rdng trude khi ed<br /> ngudi nhd di LDXKNN, thu nhdp eua 55,6% hd ddn trong mdu khao sat<br /> duge hdi ehi dat dudi 10 trieu ddng/ndm; 34,5% ed thu nhdp trung binh<br /> 11-12 trieu ddng/ndm vd ehi ed 9,9':r cd thu nhdp tfl 20-70 uieu ddng/ndm.<br /> Thu nhdp trung binh cua mdt hd ddn vao loai trung binh d vung ddng bdng<br /> sdng Hdng khoang 24-30 trieu ddng/ndm (gia dinh cd 4 khdu)'".<br /> Cdi thien mdc sd'ng, .uiy sita nhd vd mua sdm tien nghi. Trong nghien<br /> cun d Ddng Tdn, khi dugc hdi vl mfle sd'ng gia dinh thay ddi nhu the' ndo<br /> sau khi ngudi vg hodc eon gdi di xud't khdu, ed 77,8% hd gia dinh thfla<br /> nhdn ed mfle sd'ng khd han sau khi cd vg hodc con gai di cu nhd tiln gfli<br /> vl, trong dd 31,6% hd khdng djnh mfle sd'ng dugc cai thidn hon nhilu ldn<br /> so vdi trude.<br /> Cd tren 97%) sd ngudi trong dien khao sat ddng y cho rdng nhd xud't khdu<br /> lao ddng nfl d dja phuang md kinh te' cua nhilu hd gia dinh kha ldn Udng<br /> Nguyin Thi Thanh Tam 89<br /> <br /> thd'y. Cdc tai san ed gid trj phuc vu cude sd'ng nhu xe mdy, ti vi, tu lanh, mdy<br /> gidt, dilu hod, dien thoai cung dugc ddu tu mua sdm hodc ndng ed'p.<br /> Ddu tu phdt trien sdn xud't hodc md ngdnh nghe mdi. Tiln gfli eua nfl<br /> LDXKNN ngoai viee dl tra ng, ehi tieu eho gia dinh edn duge sfl dung dl<br /> ddu tu cho san xud't kinh doanh (chilm 18%). Cae ddu tu nay ed thi la ddu<br /> tu eho ehdn nudi, md rdng dien tfch trdng cdy hay ddu tu eho kinh doanh nhd.<br /> Tdng calipi hpc hdnh vd mua sdm thie't hi hpc tap cho con cdi. Sd lieu<br /> eho thd'y ed de'n 66,5% ngudi tra Idi eho rdng hg da dung sd tiln gfli vl tfl<br /> LDXKNN dl ddu tu eho con dn hge. Nhilu gia dinh edn ddu tu mua may<br /> vi tfnh dl ddu tu cho viee hge tdp eua eon em minh duge thudn lgi hon.<br /> Thiic ddy trdch nhiem tu lap cho tie' em vd ndng dd cdc gid tri tinh<br /> thdn khdc. Thdi gian xa each khdng phai luc ndo eung ed tdc ddng xd'u den<br /> tinh cam vg ehdng, eon eai. Mdt sd ngudi duge hdi eho rdng su xa each<br /> khie'n vg chdng thuang yeu nhau hon (15,8%) vd eon edi ngoan, tu Idp hon<br /> (12,4%). Mdt gia trj tinh thdn dd'i vdi nhung ngudi Idm cha lam me Id su<br /> tu hdo, su hanh dien cua hg vdi Idng xdm lang giing khi eon gdi gfli tiln<br /> vl giflp dd cha me.<br /> - Ldm thay ddi suphdn cdng lao dpng theo gidi theo liudng tie'n bp han.<br /> Su di eu cua phu nfl da lam dao Idn su phdn edng lao ddng truyin thd'ng<br /> trong cdc gia dinh vd dua phu nfl, tfl chd ehi la ngudi phu them vdo kinh<br /> te', trd thdnh ngudi lam chfnh. Trong nhilu gia dinh ed vg di Dai Loan,<br /> sinh hoat gia dinh vdn dugc duy tri nhd bdn tay kheo leo cua ngudi nam<br /> gidi. Nhiing dilu ma ngudi dan dng trude day thudng khodn trdng eho vg<br /> nhu cdng viee chdm con, nudi dudng eon, giup eon hge, com nude gid da<br /> trd thanh nhiem vu bdt bude, rdi Idu dan thanh tu nguyen.<br /> O cap do ca nhan<br /> Mdt trong nhiing vd'n dl Idm nay sinh su tranh eai uong nhilu nha<br /> nghidn cfln qud'c te' ve di ddn ndi ehung vd di ddn eua phu nfl ndi rieng Id<br /> di eu - hay tien gfli cua phu nfl di ddn ddng gdp cho kinh tl" hd cd ddn<br /> de'n viec tdng quyin quye't djnh eua ban thdn hg trong gia dinh, tdng kha<br /> ndng ddc ldp cua hg hay khdng. Ne'u nhu vai trd kie'm tiln eua nam gidi<br /> da dua hg de'n dia vj thd'ng tri trong hd gia dinh thi dilu nay ed lap Iai vdi<br /> nu gidi, nhung ngudi da trd thanh ngudi tao ra thu nhdp eao nhd't eho eae<br /> hd gia dinh?<br /> Thdng qua nhung cam nhdn cua ngudi chdng, chung ta cd thi thd'y<br /> dugc nhung thay ddi trong nhdn thflc cua ngudi ehdng vd edng ddng ddn<br /> 90 Nghidn eflu Gia dinh va Gidi. Quyd'n 22, so 2, tr.84-96<br /> <br /> CU ve vj the'eua ngudi vgdi LDXKNN. Dfl khdng phai Id cao, nhung cung<br /> ed 24' f sd ngudi tra ldi nhdn djnh rdng, sau khi di lao ddng xud't khdu trd<br /> vl, ngudi phu nfl ed tie'ng ndi hon trong hg hdng vd edng ddng eua hg. Suy<br /> rgng ra, ed thi hilu Id vai trd va vj thd cua phu nfl dugc cai thiin thdng qua<br /> nhung ddng gdp tfch cue eua hg cho gia dinh, qua nhflng trai nghiem, hilu<br /> bie't eua hg khi "di mdt ngay dang, hgc mdt .sang khdn"<br /> Cd nhilu vf du tfl eac phdng vd'n sdu cho thdy su hda nhdp trong mdi<br /> trudng lao ddng mdi vdi nhung hoat ddng mdi, nhung co hdi kinh tl^ mdi,<br /> nhung quan he xa hdi mdi da phdn nao lam thay ddi nhdn thflc va thai dd<br /> Clia phu nfl LDXKNN vl hodn eanh ciia chfnh hg, vl co may, vl nhung khd<br /> khdn, nhung Igi the' "gidi" va kha ndng duong ddu ma khdng bj tdn thuang<br /> hay bj thiet hai ft nhd't.<br /> Khdng kl de'n qud trinh tie'p thu vl ngoai ngfl thi qua nhung cdu<br /> ehuyin ma ehj em kl Iai, don gian nhd't vdn la kha ndng ndu dn va sudung<br /> thanh thao ede dung eu mdy mdc gia dinh. Ke' dd la each ung xfl dl lam<br /> vfla ldng cae ehu nha khd tfnh hay ky ndng dd'i phd vdi nhung ehu nha cd<br /> y djnh lgi dung chj em. Da ed nhung phu nfl thi hi|n kha ndng thuong<br /> thuye't thanh thao vl hgp ddng lao ddng vdi eae edng ty tuyin dung hay<br /> ede gia dinh thue mudn khi hg tai ky ke't hgp ddng.<br /> Sd lieu khao sdt eung eho bie't nhung thay ddi cua phu nu di cu tren mdt<br /> sd khfa eanh, trong dd, 45% nhdn thd'y khi vl phu nfl da bidt tfnh toan Idm<br /> dn td't hon. Ngudi ehdng ndng ddn la nhflng ngudi ddu tien nhdn thay su<br /> thay ddi eua vg minh trong cdch eu xfl khi vl tham nha hay khi vl hdn.<br /> Gdn mdt phdn tu sd ngudi duge hdi cam thd'y vg hodc eon gai eua minh<br /> bdt ddu sd'ng ed trdch nhiem hon vd mdt phdn tu thi eho rdng vg hg eu xfl<br /> vdi chdng con td't hon, khIo leo hon. Tuy nhien, nhflng lgi feh ma phu nfl<br /> di eu ed duge trong qua trinh di eu cflng thudng phai di kem vdi nhung edi<br /> gid ma hg phai tra.<br /> 3.2. Nhumg he qua tieu cure<br /> d cap qudc gia<br /> LDXK tu nd khdng phai la mdt vd'n dl tieu cue ma la mdt chie'n luge<br /> sd'ng tfch cue eua mdi mdt cd nhdn khi phai dd'i phd vdi cae tinh the' khd<br /> khdn trong cudc sd'ng. Tuy nhien, LDXK ed thi de Iai nhung anh hudng<br /> lieu cue khi nd vdn hdnh trong mdt thi che' chua hoan hao va cdng tdc t6<br /> chfle ed nhilu vd'n dl. Tren binh dien qud'c gia, cd ba nhdm vd'n dl cd phat<br /> sinh tieu cue, dd Id vd'n dl tuyin dung, vd'n dl bao vd quyin lgi cua phia<br /> nfl khi lao ddng d nudc ngoai va vd'n dl sau khi he't han LDXK trd vl.<br /> Nguyin Thi Thanh Tam 91<br /> <br /> Nhieu bdt edp trong cong tdc ddo tgo vd tuyen dung ngu&i di LDXK<br /> Viet Nam cd the bi dnh hudng de'n uy tin vd mat ddn the'canh tranh<br /> tren thi tru&ng lao dpng qud'c tevi chdt lupng lao dpng thd'p. Vi khdng ed<br /> ky nang, lao ddng nfl Viet Nam khd ed ca hdi dugc tuyin dung trong<br /> nhung nganh ed thu nhdp eao md thudng ehi trdng vao eae nganh ed thu<br /> nhdp thd'p. Hg khdng dugc ddo tao nhilu trude khi di Iam viee. Vi trinh dd<br /> thd'p, ngdn ngfl han ehe', hg eung thudng e de, nhflt nhat, khd hod nhdp<br /> thfch nghi vdi cdc dilu kien van hda - xa hdi eua nude de'n. The'manh eanh<br /> Uanh cua Viet Nam tren thj trudng lao ddng qud'c te', theo nhilu nha<br /> nghien cfln, se ddn md't di ndu ehi dua vao ngudn lao ddng gia re ma,khdng<br /> ed su thay ddi co ban trong chie'n luge XKLD mdt chiln luge da qua<br /> "chu ugng de'n sd lugng ngudi di" ma ft ehu trgng din viee td chfle Iai<br /> cdng tae td chfle, edng tde dao tao eho ngudi lao ddng mdt each bdi ban.<br /> Phi tuyen dung lao ddng hi ddy len qud cao khie'n cho nhieu lao dpng<br /> ml vd gia dinh phdi ldm vdo tinli trgng vay np. Di di eu tim viec Idm d<br /> nudc ngoai, nhilu lao ddng ndi ehung vd phu nfl ndi rieng thudng phai tra<br /> mdt khoan tiln eao gd'p nhilu Idn so vdi quy djnh tuyin dung eho eae edng<br /> ty mdi gidi viee Iam trong va ngoai nude. Ke't qua khao sat 171 phu nfl<br /> LDXKNN d Ddng Tdn eho thd'y 18,4% sd phu nfl di LDXKNN phai ddng<br /> sd tiln dudi 10 trieu; 42,3% phai ddng tfl 11-20 trieu; 25,2% phai ddng tfl<br /> 21-30 trieu; 4,l%o phai ddng tfl 31-40 trieu va 9,4% da ddng tfl 41-140<br /> trieu. Hdu he't lao ddng nfl bj trfl them vdi ba thdng luong ddu sau khi sang<br /> lam viee.<br /> Vay ng de ddng phf mdi gidi dang tao ra eae nguy ea bd't dn eho phu<br /> nfl vd gia dinh. Phdn ldn ede hd gia dinh phai di vay the ehd'p d ngdn hdng<br /> (50,3%) vd vay lai tfl nhung ngudi quen bie't di lao ddng nfl ed thi di<br /> LDXKNN (48%>)'". Cd de'n 65% sd gia dinh duge hdi eung diu phai sfl<br /> dung tiln gfli vl dl tra ng tiln vay mugn trude khi di.<br /> Quyen lpi cda nhieu ngudi lao dpng ndi chung vd nit lao dpng ndi<br /> rieng trong thai gian di lao dpng & nU&c ngodi chua dUffc ddm bdo, lao<br /> dpng nit de bi thuong tdn vi khd ndng hda nhgp kem, di bi lira gat.<br /> - Lao dpng nit Viet Nam debi thuang ton do ye'u trong ndng liic ddi phd<br /> vd hda nhgp. Nhilu lao ddng nfl da gdp mudn van bd't trdc khd khan khi<br /> phai mdt minh duong ddu vdi nhilu trd ngai noi dd't khdeh que ngudi. Ket<br /> qua khao sat tai Ddng Tdn (2010) cho thd'y ehi ed 7,6% sd ngudi tra ldi<br /> eho rdng ban thdn lao ddng nfl khdng hi gap nhung khd khan gi vd dilu<br /> nay cung ddng nghia vdi viee ed tdi 92;4% sd lao ddng nfl da gap nhilu<br /> 92 Nghidn eflu Gia dinh va Gidi. Quyd'n 22, sd' 2, tr.84-96<br /> <br /> trd ngcii khd khdc phuc. Ddy cung Id chi bdo cho thd'y kha ndng hda nhdp<br /> vdi mdi trudng sd'ng mdi cua lao ddng nu Viet Nam la rdt thd'p.<br /> Diet! kien lao ddng vd dien kien sdng ldi tdn, died nguy cc/bi Igm dung.<br /> D\ xudt khdu lao ddng, ngudi phu nfl phai dd'i mat vdi nhilu nguy hilm rinh<br /> rdp, dd Id nguy co bi ngugc dai, bj lam dung, hodc phai sd'ng trong nhung<br /> dilu kien lao ddng tdi tan, bi Iam dung sfle lao ddng vd thdn thi...<br /> Gia tdng gdnh ngng tdm ly vd dp lUc cdng viec ndng nhpc cho lao<br /> dpng nit. Lao ddng xud't khdu nfl gdp phai vd sd nhung khd khdn vl tdm<br /> sinh Iy nhu cam giae ed don, cdng thdng, bd't an... do dp lire phai thfch<br /> nghi vdi edng viee mdi, cude sdng mdi, do sfle ep eua viec kidm tiln trong<br /> mdi trucmg hoan todn xa la. lao ddng vdt va, khd khdn vl ngdn ngfl... Phdn<br /> tfch .sd lieu eho thd'y khd khdn ma ngudi tra ldi dl edp de'n nhilu nhdt Id<br /> ndi ed don, nhd nha (67.3%); ke'tie'p Id vd'n dl luang thdp, khdng dflng vdi<br /> hgp ddng (29,2%) vd lao ddng tdng ea, bi keo dai (25,7%).<br /> Vi phgm ludt phdp ciia nUdc sd tgi, trdn ra ngodi lao dpng. Trong sd<br /> nhung phu nfl sang Dai Loan hay Malaysia XKLD, mdt sd ngudi khdng<br /> ehju ndi cudc sd'ng d nhd chu, sd'ng trong tdm trang sdt rudt mong mud'n<br /> cd mdt sd tiln dl nhanh chdng gfli \ l tra ng vd nudi eon edi hge hanh da<br /> bd't ehd'p nguy hilm trdn ra ngoai tim viee. Mdt sd thdm chf kie'm sd'ng<br /> bdng edeh ban ddm.<br /> Cflng dl edp de'n ye'u id' dl thuang tdn vd nhflng ud ngai ndi ehung,<br /> Trdn Van Thg (2006), Dai hge Waseda, Tokyo khi di cap de'n van di<br /> XKLD cua Viet Nam da nhd'n manh de'n mdt sd \'an dl ma lao ddng Viet<br /> Nam, bao gdm ea lao ddng nfl di xud't khdu. da gdp phai nhu: /) lao dpng<br /> gidn dem, thu&ng ldm viec trong cdc mdi trU&ng khd khdn, quyen lpi ngU&i<br /> lao ddng ihu&ng hi xdm phgm, lao ddng cd the bi hoc Idt; ii) tao ddng Viet<br /> Nam khd thich nghi v&i dieu kien sdng vd mdi trU&ng vdn hod m&i.<br /> Cdc Cff quan nhd nu&c khong qudn ly, ldng phi kinh nghiem vd tien<br /> vd'n thu dUffc tit lao ddng ngodi nu&c.<br /> Lao ddng nfl ndng thdn theo hgp ddng trd vl sau khi LDXKNN ed 2<br /> loai, vl sau khi hoan thdnh hgp ddng vd vl trude khi hoan thanh hgp ddng.<br /> Theo eon sd cdng bd eua Cue QLLDNN, trung binh mdi ndm Viet Nam<br /> ed 8.508 ngudi lao ddng trd vl nude, trong dd cd 6.860 ngudi vl nudc sau<br /> khi hodn thdnh hgp ddng vd 1.648 ngudi vl trudc han hgp ddng. Gidm sat<br /> vd'n dl nay, Chu nhiem Uy ban cdc vd'n dl xa hdi Truang Thj Mai cho hay<br /> ed tdi 50/63 tinh, thdnh phd khdng hi ndm duge sd lao ddng vl nudc, chua<br /> ed chfnh sdch khuydn khfch ngudi lao ddng trd vl ddu tu san xud't, kinh<br /> Nguyin Thi Thanh Tam 93<br /> <br /> doanh, sfl dung hieu qua thu nhdp tfl di ldm viec d nudc ngodi.<br /> Phdn Idn ngudi lao ddng nam hay nfl vl nude phai tu tim vice lam, tu<br /> buon chai. Cdc kie'n thfle thu thdp thdng qua lao ddng eua hg tai xfl ngudi<br /> ft khi dugc sfl dung vi phdn ddng lao ddng khdng Iam viec Uong cdc nhd<br /> mdy. Trong mdt khao sdt nhd dd'i vdi ngudi lao ddng trd vl d thdnh phd<br /> Hd Chf Minh vd cae tinh ldn edn, ehi ed 20% Id ed viee Iam nhung Id tu<br /> md CO sd san xud't kinh doanh theo kilu gia dinh, edn 80% lao ddng trd vl<br /> cd viee Iam bd'p benh hodc thd't nghiep,<br /> Tiln gfli vl thudng dugc su dung qud nhilu vdo viec xdy dung nha eua<br /> nen eud'i cung, ngudi ddn eung chdng cdn bao nhieu vd'n lie'ng dl Idm dn<br /> san xud't. Trong sd ede hd gia dinh nhdn tiln gfli, eung ehi ed 18,1% sd hd<br /> cd sfl dung mdt phdn tiln giri ddu tu vdo san xud't. Ngay ea chfnh quyin<br /> ca sd eung edn Iflng tflng trong viec lam the' nao dl hudng ddn ngudi ddn<br /> sfl dung ngudn tiln gfli vl sao eho ed hieu qua. Khdng phat huy duge<br /> nhflng Id the' khi ed tiln vdn eho san xud't, ehan lao ddng ndng nghiep,<br /> niu khdng ed duge nhflng td chfle quan tdm, hudng ddn se lam giam thilu<br /> y nghia va gia Ui xa hdi eua XKLD.<br /> O cap hg gia dinh<br /> Cae ke't qua khao sat eung eho thd'y, d ed'p dd hd gia dinh, ed ede vd'n<br /> dl sau dang tdn tai:<br /> - Sir vdng mat cda phu nit tgo ra nguy cff gia dinh "khong ben vitng"<br /> Cd gdn 50% ede hd gia dinh duge phdng van cho rdng khi di di eu mdt<br /> minh khdng eung gia dinh, quan he gia dinh trd nen Idng leo hon. So lieu<br /> dinh lugng eho thd'y da xud't hien ede te nan nhu ed bae, rugu ehe, quan he<br /> ngodi hdn nhdn (27,1% nam gidi duge hdi eho bie't da di ud'ng rugu giai<br /> sdu khi xa vg... 62,9% sd nam gidi duge hdi eho bie't da cd quan he vdi gdi<br /> mai ddm khi vg vdng nhd).<br /> Mdt nghien cfln cua Hdi Lien hiep Phu nu Viet Nam va td chfle qude<br /> te' Health Bridge d Thai Binh eung eho rdng khi phu nfl di eu, nhilu chfle<br /> ndng gia dinh bj bie'n ddi, vai trd gidi truyin thd'ng bj xao trdn va mdi quan<br /> he gia dinh trd nen Idng leo da ddn de'n nhilu vd'n dl xa hdi nhu: tha hda<br /> vl dao dflc, ldi sd'ng; mde eae te nan xa hdi; quan he tinh due ngodi hdn<br /> nhdn; gia dinh lue due, tan vd; thieu quan ly, gido due eon edi; ng ndn...<br /> (Health Bridge Canada, 2008).<br /> Mdt sd ke't qua nghien cun vl lao ddng xud't khdu trong thdi gian gdn<br /> ddy da chi ra rdng phdn Idn ngudi Viet Nam di cu (trong dd cd LDXKNN)<br /> 94 Nghidn eflu Gia dinh va Gidi. Quyen 22, so 2, tr.84-96<br /> <br /> <br /> khdng di cflng vdi gia dinh, vl the'thdi gian xa edeh vdi vg/ehdng qud Idu<br /> eung ldm cho ,sd lugng eae cudc Iy hdn tdng cao. Qud trinh sd'ng d nude<br /> ngodi ed thi da Idm thay ddi edeh nhin cua ngudi di cu vl cudc sd'ng gia<br /> dinh nen su thay ddi tinh cam Id hodn loan cd thi xay ra.<br /> Ngu&i chdng gdp nhiiu khd khdn trong chdm sdc, gido due con cdi<br /> vd qudn ly gia dinh<br /> Khao sdt 171 hd gia dinh d Ddng Tdn cho thd'y nam gidi gdp khd nhilu<br /> khd khdn trong viee chdm .sdc nudi day eon edi vd quan ly cdng viee gia dinh.<br /> Co 74% sd ngudi (125 ngudi) eho bie't hg la nhflng ngudi ddng vai trd<br /> chfnh trong chdm sde eon nhd khi me vdng nha. 70,7% ngudi tra Idi eho<br /> thd'y hg gdp khd khdn trong chdm sde eon edi vd 37,4% ngudi eho rdng<br /> eon eai khd bao hon, nghjch nggm hon khi me chung di vdng, 17,7% y<br /> kie'n eho bie't tre nhd thudng dm dau vi khdng ed me chdm sde. 83,5% y<br /> kie'n bdy td vice tre em budn nhd me vd ddy Id mdt khd khdn ma ngudi bd<br /> khd ed thi Iam eho eac em yen ldng.<br /> "Noi chung la cdc chau bu6n. No khSng tdm su bdng ldi nhung no bdng hanh<br /> ddng, cu the nhir nhd em c6 chau nh6 mdi 3 tudi, thudng khi me d nha thi nam<br /> ngu no 6m me, me di thi no 6m b l nhirng n6 cam thay bu6n, tu nhien no chay<br /> ni/dc mat thi minh cung chay nude mat theo. Cdi day la thuc te ma minh khong<br /> the khac phuc" (trich thao luan nhom nam co vg di LDXKNN).<br /> <br /> Khdng ehi tae ddng de'n tdm ly tinh cam eua eon Ue, XKLD cung cd<br /> nhung mdt tde ddng ehua td't de'n viee hgc hdnh eua eon do ngudi me Id<br /> ngudi thudng nhdc nhd eon edi hge hdnh. Ke't qua nghien cun dinh lugng<br /> eho thd'y ed 16,4% ngudi duge hdi ndi rdng eon edi hg hgc kem hon khi<br /> me di LDXKNN va 18,7% cho rdng hg thue su gdp phai khd khdn trong<br /> viee giao due, ddn dd'e eon hge hdnh; cd 10.4^r sd nam gidi gdp lung tung<br /> trong quan Iy chi tidu va 43,4% sd ngudi cho rdng hg gdp phai nhung khd<br /> khdn trong cdng viec ndi trg.<br /> Mdu thudn gia dinh gia tdng trong viec qudn ly vd chi tieu tien gdi<br /> Mdu thudn gia dinh gia tdng eung la mdt hien tugng da tflng nay sinh<br /> trong mdt sd gia dinh. Ke't qua ddnh gid cua Health Brigde cho thd'y ed<br /> 42,7% sd ngudi dugc hdi da ndi vl mdu thudn gia dinh khi gfli tiln vl. 6<br /> Ddng Tdn, mdt sd gia dinh cung da nay sinh cae mdu thudn do vide sfl<br /> dung tiln gfli. Tiln gui vl, d mdt sd hd, da bj ngudi chdng "nudng" vao cd<br /> bae, dn ehoi ma khdng dugc dflng vdo ehi tidu cho gia dinh va chdn nudi<br /> san xud't. Thdng qua mdt sd y kie'n trao ddi trong thao ludn nhdm va phdng<br /> Nguyin Thi Thanh Tam 95<br /> <br /> vd'n sdu, cung ed nhung phu nfl, do Io sg ehdng tieu pha bai bae, ehi gfli<br /> tiln vl ben ngoai eat gifl va dilu nay da gdy nen mdu thudn trong gia dinh.<br /> Mdt sd phu nfl Iai md't quyin kiim soat tiln nong eua hg vi ngudi ehdng<br /> quan Iy va quye't djnh mgi chi tieu trong gia dinh.<br /> Noi tdm lai, ke't qua thu thdp tfl nghien cfln tai Ddng Tdn va nhilu<br /> nghien cfln khde da eho thd'y, ddi vdi nhilu vflng ndng thdn Viet Nam, di<br /> cu lao ddng nude ngodi Id chie'n luge xda ddi giam nghio ed hieu qua nhd't.<br /> 0 quy md qud'c gia, khoan tiln gfli hang ndm dem Iai eho dd't nude ngudn<br /> ngoai te quy gid, gdp phdn lam giam ty le hd ngheo vd thue ddy kinh te<br /> tang trudng. 6 quy md hd gia dinh, tiln gfli da gdp phdn lam tang thu<br /> nhdp, ndng cao tfch luy eho hd gia dinh. Tiln gfli eiia lao ddng nfl da giflp<br /> eho hd gia dinh eai thien mfle sd'ng, cai thien dilu kien sfle khde, mua sdm<br /> tien nghi vd xdy sfla nha efla, ddu tu vao san xud't, eai thien dilu kien hge<br /> hanh eua eon edi Uong gia dinh. Xud't khdu lao ddng, d mdt mfle dd nhd't<br /> djnh, da gdp phdn vdo viee thay ddi quan he phdn edng lao ddng theo gidi<br /> truyin thd'ng theo chilu hudng tie'n bd va tae ddng tdi su thay ddi trong<br /> nhdn thfle eua ngudi ehdng vd cdng ddng vl dja vj eua ngudi phu nfl.<br /> Bdn canh nhiing tac ddng tfch cue, lao ddng xud't khdu nfl eung ed<br /> nhung tde ddng tieu cue, do nd duge vdn hdnh trong mdt mdi trudng chua<br /> hodn hao va cdn cd nhflng khoang trdng vl ludt phdp. Cae trung tdm, eae<br /> cdng ty td chfle dua ngudi di LDXKNN cdn Idm eho ngudi lao ddng nfl<br /> hilu duge nghia vu va quyen Igi hg khi di XKLD qua viee ndm vung duge<br /> ede dilu khoan trong hgp ddng lao ddng. Cdn ed su hd trg tu van phdp ludt<br /> cho ngudi lao ddng ndi chung vd lao ddng nfl ndi rieng vd cdng viee nay<br /> can dugc su hd trg cua sd lao ddng eung nhu ede trung tdm tu van phdp ly<br /> dia phuang.<br /> Nhung khoang trdng ludt phdp va mdi trudng thue thi edn khie'm khuye't<br /> ddi hdi edn hodn thien co che quan ly eua nhd nude vl Ilnh vue XKLD. Cdc<br /> CO quan quan ly lien quan edn ed ede hoat ddng gidm sat, khao sat vd than^<br /> khao ede tai lieu dilu tra, thdng tin du ludn xa hdi dl thd'y duge nhung han<br /> che', ye'u kem vdi ede nguydn nhdn khach quan, ehu quan.B<br /> <br /> <br /> Chu thich<br /> '" Xa Dong Tan, huyen Dong Hung, tinh Thai Binh la mot dja phuang dien hinh<br /> cho phong trao phu nfl di lao dong a nudc ngoai. Hien nay D6ng Tan co 186 nfl/<br /> 300 lao ddng hien dang lam viec d nudc ngoai. Sd phu nfl xudt khau lao dong<br /> chie'm khoang 70% tdng sd lao dong cua loan xa dang d nudc ngoai. Thdi gian<br /> ky hgp ddng cua ngudi lao dong chii yeu la tfl 2-3 nam (chiem 57,6%) hoac tfl 1-<br /> 96 Nghidn eflu Gia dinh va Gidi. Quydn 22, so 2, tr.84-96<br /> <br /> 2 nam (chilm .33.6%).<br /> Trong so cac h6 gia dinh c6 lao ddng xudt khdu nfl thi phdn ldn di xudt khdu lao<br /> ddng sang Dai Loan ldm giup vice gia dinh vk cham sdc ngudi gia trong bfinh<br /> vien hoac nha dudng lao (chilm hdn 80%). NO LDXKNN, theo cac can b6 lanh<br /> dao xa cho bill, da vd dang dem lai nhilu lgi ich kinh ticho dia phuong va cho<br /> cac gia dinh.<br /> "" Theo cdng bd cua Cue QLLDNN.<br /> '" Bao cao Cdng tac xudt khdu lao ddng tinh Thai Binh. 2006. (Ddn theo bao cao<br /> nghien eflu cua Health Brigde v;i Trudng Phu nfl Trung Udng. 2008).<br /> '*' Sd lieu khiio sat tai Ddng Tan (4/2010) vd so lieu thdng kc vl mfle thu nhap ciia<br /> c^c hd dan ndng thdn vung ddng bdng sdng Hdng. du an edp nudc ndng thdn<br /> vting ddng bang sdng H6ng (Tai lieu bdo cdo liru trfl. Trung tam nudc sach va vt<br /> sinh mdi irudng NT TW).<br /> "' Sd lieu khao sat tai Ddng TAn (4/2010).<br /> <br /> Tai lieu tham khdo<br /> Le Ngpc Hiing. 2010. Lao ddng Viet Nam di lam viec d nudc ngoai Tac ddng<br /> kinh te xa hdi va mdt sd vdn dl dat ra. Toa dam chuyen gia. Van phdng qudc<br /> hdi. 25/8/2010.<br /> Phan Luong Cfl. 2010. Luat vl ngudi lao ddng Viet Nam di lam viec a nudc ngoai<br /> va nhflng vdn dl dat ra trong viec thuc hien LuSt. Toa dam chuyen gia. Uy<br /> ban cac vdn de xa hdi ciia Qudc hdi, 8/2010.<br /> Kannika. 2008. Situation and Trends of \'iet nam Labour.<br /> UNIFEM. 2010. Quyen con ngucri ciia phu nfl trong khu vuc ASEAN. Tai lieu<br /> tdm tdt cLia dng Vu Ngoc Binh - can bd quy UNIFEM Ha Ndi.<br /> Vien Nghien eflu Phat trien Xa hdi. 2007-2011.<br /> Dang va cdng su. 2010. Development on Move. Global Development Network.<br /> Trdn Van Tho. 2006. "Nhflng vdn de ciia xudt khiiu lao ddng a Viet Nam" (ua<br /> eflu ngay 18/8/2008).<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2