intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Quy trình kỹ thuật cây cao su - Phần 1 Quy trình kỹ thuật sản xuất cây giống, trồng mới và chăm sóc cao su kiến thiết cơ bản - Chương 1

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:19

259
lượt xem
72
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

QUY TRÌNH KỸ THUẬT SẢN XUẤT CÂY GIỐNG CAO SU Mục I: KỸ THUẬT LÀM VƯỜN ƯƠNG TUM TRẦN 10 THÁNG TUỔI Điều 1: Thời vụ làm vườn ương Đặt hạt từ tháng 7 đến tháng 8. Điều 2: Chuẩn bị đất Đất làm vườn ương gần nguồn nước tưới, đất tốt, bằng phẳng, thành phần cơ giới nhẹ (ưu tiên chọn đất thịt pha cát). Không chọn đất ngập úng, sỏi cơm, đá ong. Vị trí vườn ương thuận tiện cho việc đi lại chăm sóc và vận chuyển. Khai hoang và làm đất xong trước ngày 30/6. ...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Quy trình kỹ thuật cây cao su - Phần 1 Quy trình kỹ thuật sản xuất cây giống, trồng mới và chăm sóc cao su kiến thiết cơ bản - Chương 1

  1. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Phaàn I: QUY TRÌNH KYÕ THUAÄT SAÛN XUAÁT CAÂY GIOÁNG,TROÀNG MÔÙI & CHAÊM SOÙC CAO SU KIEÁN THIEÁT CÔ BAÛN Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004 1
  2. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Chöông I QUY TRÌNH KYÕ THUAÄT SAÛN XUAÁT CAÂY GIOÁNG CAO SU Muïc I: KYÕ THUAÄT LAØM VÖÔØN ÖÔNG TUM TRAÀN 10 THAÙNG TUOÅI Ñieàu 1: Thôøi vuï laøm vöôøn öông Ñaët haït töø thaùng 7 ñeán thaùng 8. Ñieàu 2: Chuaån bò ñaát Ñaát laøm vöôøn öông gaàn nguoàn nöôùc töôùi, ñaát toát, baèng phaúng, thaønh phaàn cô giôùi nheï (öu tieân choïn ñaát thòt pha caùt). Khoâng choïn ñaát ngaäp uùng, soûi côm, ñaù ong. Vò trí vöôøn öông thuaän tieän cho vieäc ñi laïi chaêm soùc vaø vaän chuyeån. Khai hoang vaø laøm ñaát xong tröôùc ngaøy 30/6. Ñaát khai hoang saïch caây coái, luøm buïi, raø saïch goác reã vaø ñöôïc caøy böøa cho tôi xoáp. Neáu ñaát coù pH KCl < 4, boùn voâi boät 500 kg/ha, voâi boät ñöôïc raûi ñeàu treân toaøn dieän tích roài caøy vuøi. Ñieàu 3: Thieát keá vöôøn öông Vöôøn öông ñöôïc thieát keá theo yeâu caàu choáng xoùi moøn, choáng uùng vaøo muøa möa, thuaän tieän cho vieäc thi coâng, chaêm soùc vaø quaûn lyù. Vöôøn öông ñöôïc chia thaønh nhöõng oâ kích thöôùc 20 m x 10 m, caùc oâ caùch nhau baèng ñöôøng ñi. Vöôøn öông coù quy moâ döôùi 1 ha thì ñöôøng ñi roäng 2 m. Vöôøn öông coù quy moâ treân 1 ha coù ñöôøng chính roäng 5 m, ñöôøng phuï roäng 3 m. Boá trí caây troàng theo kieåu nanh saáu treân haøng keùp (90 + 30 cm) x 20cm, vôùi khoaûng caùch nhö sau: Hai haøng ñôn caùch nhau 30 cm. Hai haøng keùp caùch nhau 90 cm. Caây caùch caây 20 cm. Maät ñoä thieát keá 80.000 ñieåm/ha; sau caùc laàn tæa loaïi, soá tum gheùp ñaït tieâu chuaån ñuû ñeå troàng môùi ñaïi traø ít nhaát 70 ha ôû Taây Nguyeân vaø ít nhaát 80 ha ôû Ñoâng Nam boä. Ñoái vôùi nhöõng vuøng coù gioù lôùn, caàn laøm haøng chaén gioù cao treân 2 m. Ñieàu 4: Laøm raõnh vöôøn öông Ñaøo raõnh saâu 50 cm, roäng 50 cm. Boùn loùt phaân chuoàng hoai 20 taán/ha (hoaëc caùc daïng phaân höõu cô khaùc coù chaát löôïng töông ñöông) vaø phaân laân nung chaûy 1 taán/ha. 2 Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004
  3. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Troän ñeàu phaân vôùi ñaát, laáp raõnh laïi tröôùc khi ñaët haït khoaûng 15 ngaøy. Ñoái vôùi ñaát deã bò ñoïng nöôùc khi möa lôùn, phaûi leân líp cao 10 - 15 cm, roäng 90 cm, hai meùp líp caùch nhau 30 cm. Hình 1: Sô ñoà thieát keá luoáng vaø haøng troàng vöôøn öông tum traàn Ñieàu 5: Chuaån bò haït gioáng Choïn haït laøm goác gheùp: Öu tieân söû duïng haït cuûa caùc doøng voâ tính GT 1, PB 260, keá ñeán laø haït PB 235, VM 515. Traùnh duøng nhöõng loaïi haït gioáng coù tyû leä baïch taïng cao. Caàn choïn caùc vöôøn cao su sinh tröôûng toát, tyû leä thuaàn gioáng cao ñeå thu haït. Choïn haït môùi ruïng coù maøu saùng boùng, naëng, cöùng, phoâi nhuû coøn töôi. Haït gioáng sau khi thu löôïm veà phaûi raûi thaønh lôùp daøy 15 - 20 cm vaø raám ngay trong voøng 3 ngaøy. Soá löôïng haït gioáng caàn cho 1 ha vöôøn öông tum 10 thaùng khoaûng 1200 kg. Xöû lyù haït: Haït ñöôïc xöû lyù baèng caùch ñaët ngöûa haït, goõ nheï ñeå voû haït nöùt ra phía loã maàm, sau ñoù ngaâm trong nöôùc saïch 24 - 30 giôø, sau khi ngaâm ñöôïc 12 giôø thì thay nöôùc saïch moät laàn, sau ñoù vôùt ra raám vaøo líp caùt. Raám haït thuùc maàm trong caùc líp raám coù beà roäng 1 m, ñöôøng ñi giöõa caùc líp roäng 0,5 m, neàn líp raám ñöôïc ñoå moät lôùp caùt daøy 15 cm, phía treân coù maùi che. Haït sau khi xöû lyù ñöôïc traûi thaønh moät lôùp vaø phuû caùt ñuû kín haït, soá löôïng khoaûng 1000 – 1200 haït/m2. Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004 3
  4. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Chaêm soùc líp raám: Töôùi nöôùc baèng thuøng buùp sen, 2 laàn moãi ngaøy vaøo luùc 6 - 7 giôø saùng vaø 16 – 17 giôø chieàu vôùi löôïng nöôùc khoaûng 4 lít/ m2/laàn töôùi. Neáu coù möa ñuû aåm thì khoâng töôùi. Traùnh ñeå nöôùc ñoïng treân líp raám. Haøng ngaøy kieåm tra neáu thaáy kieán, moái xuaát hieän thì xöû lyù baèng thuoác trò kieán, moái (nhö Bassa 0,2 %). Ñieàu 6: Troàng caây ra vöôøn öông tum Sau khi raám ñöôïc 8 - 10 ngaøy, haït ñaõ phaùt trieån thaønh caây con. Choïn nhöõng caây coù thaân maàm vaø reã coïc daøi khoaûng 3 – 10 cm ñem troàng ra vöôøn öông vaø trong quaù trình vaän chuyeån phaûi traùnh laøm hö haïi thaân maàm vaø reã coïc. Neân choïn nhöõng caây coù cuøng ñoä cao ñeå troàng cuøng haøng. Moãi ñieåm choïc moät loã troàng moät caây, reã coïc höôùng thaúng xuoáng ñaát, neáu caây naøo bò hö gaõy thaân maàm reã coïc phaûi loaïi boû. Haït ñöôïc phuû moät lôùp ñaát mòn daøy 1 cm roài eùm ñaát chaët reã. Ñaët haït thaúng haøng theo khoaûng caùch quy ñònh. Trong voøng 10 ngaøy sau khi ñaët haït, haøng ngaøy kieåm tra ñeå loaïi boû vaø ñaët haït khaùc thay theá ngay nhöõng caây khoâng ñaït yeâu caàu do bò gaõy, beänh, ñænh sinh tröôûng bò hö haïi, yeáu ôùt, xì muû treân thaân. Hình 2: Choïn caây con töø líp raám haït ñeå troàng treân vöôøn öông Ñieàu 7: Töôùi nöôùc Ngay sau khi troàng caây, neáu trôøi khoâng möa thì phaûi töôùi cho caây khoâng bò heùo. Cheá ñoä töôùi caàn phuø hôïp vôùi loaïi ñaát vaø thôøi tieát ñeå caây sinh tröôûng nhanh. Trong muøa khoâ, neân töôùi nöôùc ít nhaát 2 laàn/tuaàn vôùi löôïng nöôùc khoaûng 10 lít/m2/laàn. Thôøi gian töôùi nöôùc: tröôùc 10 giôø saùng vaø sau 3 giôø chieàu. 4 Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004
  5. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Ñieàu 8: Laøm coû Vöôøn öông phaûi ñöôïc giöõ saïch coû. Khi laøm coû traùnh gaây haïi caây con. Laøm coû ñôït cuoái tröôùc khi gheùp moät thaùng. Ñieàu 9: Boùn phaân Loaïi phaân, lieàu löôïng vaø soá laàn boùn theo baûng 1. Thôøi gian boùn: Boùn laàn thöù nhaát khi caây ñaït hai taàng laù oån ñònh, caùc laàn boùn sau caùch nhau 30 ngaøy. Laàn boùn phaân cuoái cuøng tröôùc khi gheùp ít nhaát moät thaùng. Caùch boùn: Troän ñeàu ba loaïi phaân ngay tröôùc khi boùn. Laàn thöù nhaát raûi phaân giöõa hai haøng ñôn caùch goác 10 cm; töø laàn hai trôû ñi raûi phaân doïc hai beân haøng keùp caùch goác 15 cm. Sau khi boùn, xôùi nheï ñeå vuøi laáp phaân. Vaøo muøa khoâ, boùn phaân keát hôïp vôùi töôùi nöôùc ñaãm. Ureâ Laân nung chaûy Clorua Kali Laàn boùn kg/ha g/caây kg/ha g/caây kg/ha g/caây 1 160 2 320 4 80 1 2 240 3 320 4 80 1 3 240 3 320 4 80 1 4 320 4 - - 160 2 Coäng 960 12 960 12 400 5 Baûng 1: Löôïng phaân boùn cho cao su vöôøn öông tum (80.000 ñieåm / ha) Hình 3: Caùch boùn phaân cho vöôøn öông tum traàn 10 thaùng Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004 5
  6. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Ñieàu 10: Tæa loaïi Tæa loaïi 2 laàn: Laàn 1: Khi caây ñaït 3 – 4 taàng laù, tæa boû nhöõng caây quaù xaáu, coøi coïc, khoâng phaùt trieån. Laàn 2: Tröôùc khi gheùp 10 – 15 ngaøy, tæa boû nhöõng caây sinh tröôûng quaù keùm vaø khoâng theå gheùp ñöôïc. Ñieàu 11: Phoøng trò beänh vaø coân truøng (Xem Phaàn III - Quy trình kyõ thuaät baûo veä thöïc vaät caây cao su). Ñieàu 12: Gheùp caây Tieán haønh gheùp khi ñöôøng kính goác gheùp ño caùch maët ñaát 10cm ñaït treân 10mm vaø khi caây coù taàng laù treân cuøng oån ñònh. Vöôøn öông vaø vöôøn nhaân phaûi ñöôïc töôùi nöôùc ñaày ñuû ñeå tieán haønh gheùp raûi vuï töø thaùng 2 ñeán thaùng 6. Traùnh töôùi nöôùc vaøo ngaøy gheùp. Trong muøa möa, khoâng gheùp luùc goác caây coøn öôùt. Hình 4: Choïn maét vaûy caù vaø maét naùch laù ñeå gheùp AÙp duïng kyõ thuaät gheùp maét xanh vaø xanh naâu theo phöông phaùp gheùp cöûa soå. Choïn maét naùch laù vaø vaûy caù coù maàm sinh tröôûng toát ñeå gheùp. Ñieàu 13: Böùng, xöû lyù vaø baûo quaûn tum Môû baêng gheùp sau khi gheùp 20 ngaøy. 6 Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004
  7. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Sau khi môû baêng 15 ngaøy môùi böùng tum ñi troàng. Chæ böùng nhöõng caây coù ñöôøng kính goác ño caùch maët ñaát 10 cm ñaït ñöôøng kính töø 16 mm trôû leân. Caét ngoïn tum ôû ñoä cao 5 cm caùch mí treân cuûa maét gheùp, maët caét nghieâng 300 veà phía ñoái dieän vôùi maét gheùp. Boâi vaselin treân maët caét ngay sau khi caét. Caét truïi reã baøng nhöng khoâng ñöôïc phaïm vaøo reã coïc. Caét chöøa reã coïc daøi ít nhaát 40 cm tính töø coå reã. Veát caét nghieâng so vôùi truïc ñöùng cuûa reã. Phaàn tum töø coå reã trôû xuoáng ñöôïc xöû lyù baèng caùch nhuùng trong hoãn hôïp seàn seät goàm 2/3 buøn nhaõo + 1/3 phaân boø (traâu) töôi + 4% phaân supe laân + nöôùc. Boù tum thaønh töøng boù 20 caây baèng daây meàm, chuù yù ñeå maét gheùp quay vaøo phía trong. Sau khi böùng vaø xöû lyù tum xong neân ñöôïc troàng ngay trong ngaøy. Tröôøng hôïp phaûi vaän chuyeån ñi xa thì thôøi gian baûo quaûn khoâng quaù 7 ngaøy sau khi böùng. Khi vaän chuyeån, xe phaûi coù mui che thoaùng maùt, saøn xe phaûi ñöôïc raûi moät lôùp muøn cöa aåm hoaëc bao boá nhuùng nöôùc. Tum ñöôïc xeáp thaønh töøng lôùp trôû ñaàu, cöù moãi hai lôùp boù tum phuû bao boá aåm. Töôùi nöôùc 2 laàn/ngaøy vaøo luùc trôøi maùt. Taïi nôi troàng, caùc boù tum ñöôïc xeáp ñöùng trong hoá saâu 50 cm, ñaùy hoá coù moät lôùp caùt 10 cm treân coù maùi che maùt. Laáy caùt phuû kín phaàn reã tum vaø thöôøng xuyeân töôùi nöôùc giöõ aåm. Muïc II: KYÕ THUAÄT LAØM VÖÔØN ÖÔNG BAÀU CAÉT NGOÏN Ñieàu 14: Thôøi vuï Ñaët haït baét ñaàu töø thaùng 7 ñeán thaùng 10. Ñieàu 15: Ñòa ñieåm Gaàn nguoàn nöôùc coù ñuû löôïng töôùi, thuaän tieän cho xe coä ñi laïi vaän chuyeån. Ñieàu 16: Thieát keá vaø ñaøo raõnh Vöôøn öông ñöôïc thieát keá theo yeâu caàu choáng xoùi moøn, choáng uùng vaøo muøa möa, thuaän tieän cho vieäc thi coâng, chaêm soùc vaø quaûn lyù. Vöôøn öông ñöôïc chia thaønh nhöõng oâ kích thöôùc 20 m x 10 m, caùc oâ caùch nhau baèng ñöôøng ñi. Vöôøn öông coù quy moâ döôùi 1 ha thì ñöôøng ñi roäng 2m. Vöôøn öông coù quy moâ treân 1 ha coù ñöôøng chính roäng 5 m, ñöôøng phuï roäng 3 m. Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004 7
  8. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Maät ñoä thieát keá vöôøn öông baàu caét ngoïn ñaûm baûo troàng môùi töø 120 – 160 ha keå caû troàng daëm: Töø 120.000 – 130.000 baàu/ha neáu kích thöôùc baàu laø 18 x 35 cm. Töø 150.000 – 160.000 baàu/ha neáu kích thöôùc baàu laø 16 x 33 cm. Thieát keá haøng theo 2 caùch: Haøng keùp: Xeáp 2 haøng baàu trong raõnh, caùc baàu ñaët caïnh nhau coù khoaûng troáng ôû giöõa vaø khoâng neân laáp ñaát vaøo khoaûng troáng naøy. Khoaûng caùch giöõa 2 taâm baàu laø 1,2 m. Hình 5: Kyõ thuaät ñaët baàu Haøng ñôn: Xeáp 1 haøng baàu vaøo raõnh, khoaûng caùch giöõa 2 taâm raõnh caùch nhau 0,7 – 0,8m. Ñaët baàu xuoáng raõnh ôû ñoä saâu 2/3 chieàu cao baàu hoaëc ñaët baàu cao hôn maët ñaát 10 cm, caùc baàu ñöôïc ñaët caïnh nhau taïo thaønh khoaûng troáng ôû giöõa vaø khoâng laáp ñaát vaøo khoaûng troáng naøy. Ñieàu 17: Quy caùch baàu Duøng baàu PE nguyeân sinh, daøy 0,08 mm; nöûa chieàu daøi baàu ôû phaàn ñaùy coù ñuïc nhieàu loã, caùc loã caùch nhau 6 cm, ñöôøng kính loã 5 mm. Kích thöôùc baàu PE tuøy theo loaïi ñaát. Ñoái vôùi ñaát ñoû duøng baàu coù kích thöôùc 16 x 33 cm hoaëc 18 x 35 cm. Ñoái vôùi ñaát xaùm duøng 8 Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004
  9. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam baàu coù kích thöôùc 18 x 35 cm, neáu duøng baàu 16 x 33 cm thì caàn chaêm soùc caån thaän hôn. Ñieàu 18: Cho ñaát vaøo baàu Choïn ñaát toát ñeå vaøo baàu (coù theå laáy ñaát taïi choã hoaëc chôû töø nôi khaùc ñeán). Ñoái vôùi ñaát xaùm, löu yù choïn ñaát coù keát caáu toát ñeå traùnh vôõ baàu. Loaïi phaân boùn loùt: Phaân laân nung chaûy: 8 - 10 g / baàu. Höõu cô vi sinh: 10 gam/ baàu hoaëc phaân chuoàng hoai 50 – 100 g / baàu. Cho ñaát vaøo baàu: Troän thaät ñeàu ñaát vôùi phaân theo ñònh löôïng. Xuùc ñaát ñoå vaøo baàu, loaïi boû ñaát cuïc, ñoå ñaày 2/3 baàu laéc ñeàu vöøa ñuû chaët, ñoå theâm nöõa cho ñaát ñaày baèng mieäng baàu hoaëc caùch mieäng baàu 1 cm, baàu ñaát phaûi troøn ñeàu khoâng gaõy ôû giöõa. Ñieàu 19: Chuaån bò haït gioáng Soá löôïng haït gioáng caàn cho 1 ha vöôøn öông baàu caét ngoïn khoaûng 1.200 - 1.600 kg/ha tuøy theo maät ñoä thieát keá vaø loaïi haït gioáng. Choïn vaø xöû lyù haït gioáng nhö ñieàu 5 muïc I. Ñieàu 20: Troàng caây vaøo baàu Xöû lyù, raám haït, chaêm soùc líp raám nhö ñieàu 5 muïc I. Choïn nhöõng caây coù reã coïc vaø thaân maàm daøi khoaûng 3 – 10 cm ñaët vaøo baàu. Khi troàng caàn choïn nhöõng caây cuøng chieàu cao ñaët vaøo töøng haøng cho ñeàu. Tröôùc khi troàng caây vaøo baàu moät ngaøy, phaûi töôùi nöôùc cho ñaát trong baàu ñuû aåm vaø xoáp. Moãi baàu ñöôïc troàng moät caây ngay giöõa taâm roài neùn ñaát chaët reã, phuû ñaát mòn kín haït. Troàng caây vaøo luùc trôøi maùt (tröôùc 10 giôø saùng vaø sau 3 giôø chieàu). Haøng ngaøy kieåm tra ñeå loaïi boû vaø ñaët haït khaùc thay theá ngay nhöõng caây khoâng ñaït yeâu caàu do bò gaõy, beänh, khoâng coù ñænh sinh tröôûng, caây yeáu ôùt, xì muû treân thaân... Ñieàu 21: Töôùi nöôùc Töôùi ñuû nöôùc ngay sau khi troàng caây vaøo baàu ñeå neùn ñaát chaët quanh boä reã, khoâng laøm heùo caây. Trong muøa khoâ phaûi töôùi nöôùc thöôøng xuyeân vaø quy ñònh cheá ñoä töôùi phuø hôïp tuøy theo loaïi ñaát, thôøi tieát. Thoâng thöôøng neân töôùi moãi ngaøy moät laàn töø khi troàng caây vaøo baàu ñeán luùc caây ñaït 1 taàng laù oån ñònh, töôùi hai ngaøy moät laàn khi caây ñaït 1 - 2 taàng laù vaø 3 - 4 ngaøy töôùi moät laàn khi ñaït treân 2 taàng laù, löôïng nöôùc töôùi khoaûng 10 lít nöôùc/m2/laàn. Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004 9
  10. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Ñieàu 22: Laøm coû Vöôøn öông phaûi ñöôïc giöõ saïch coû. Coû trong baàu ñöôïc nhoå baèng tay. Ñieàu 23: Boùn phaân cho vöôøn öông baàu Laàn boùn Loaïi phaân Laàn thöù 1 Laàn thöù 3 Laàn thöù 4 Laàn thöù 5 Coäng (g/baàu) (g/baàu) (g/baàu) (g/baàu) (g/baàu) Ureâ 2 3 3 4 12 Laân nung chaûy 4 4 2 - 10 Clorua Kali 0,5 1 1 - 2,5 Coäng (g/baàu) 6,5 8 6 4 24,5 Baûng 2: Löôïng phaân boùn cho cao su vöôøn öông baàu caét ngoïn Loaïi phaân, lieàu löôïng vaø soá laàn boùn theo baûng 2. Thôøi gian boùn: Boùn laàn 1 khi caây ñaït 2 taàng laù oån ñònh, caùc laàn sau caùch nhau 30 ngaøy. Ngöng boùn tröôùc khi gheùp 30 ngaøy. Kyõ thuaät boùn: Troän thaät ñeàu 3 loaïi phaân, raûi phaân ñeàu saùt thaønh baàu. Traùnh boùn tröïc tieáp vaøo goác. Töôùi nöôùc khi boùn phaân: Boùn phaân ñeán ñaâu thì töôùi nöôùc ngay ñeán ñoù, töôùi ñaãm cho ñeán khi phaân tan hoaøn toaøn. Ñieàu 24: Phoøng trò beänh vaø coân truøng (Xem Phaàn III - Quy trình kyõ thuaät Baûo veä thöïc vaät caây cao su) Ñieàu 25: Gheùp caây Ñoä lôùn goác gheùp: Khi caây trong baàu coù ñöôøng kính goác ño caùch maët ñaát 10 cm ñaït treân 8 mm thì tieán haønh gheùp. Traùnh töôùi nöôùc trong ngaøy gheùp, sau khi gheùp phaûi töôùi nöôùc ñaày ñuû neáu gheùp trong muøa naéng. Trong muøa möa, khoâng gheùp khi goác gheùp coøn öôùt. Thôøi gian gheùp: Ñoái vôùi vöôøn öông baàu ñöôïc chaêm soùc ñuùng kyõ thuaät, caây ñuû dinh döôõng, sinh tröôûng toát, coù theå gheùp raûi vuï töø thaùng 2 – 8. Goã gheùp: Coù tuoåi caønh töông ñöông vôùi goác gheùp, troùc voû. Ñieàu 26: Chuaån bò baàu caét ngoïn ñeå troàng Sau khi gheùp 20 ngaøy thì môû baêng. Sau khi môû baêng ít nhaát 15 ngaøy môùi caét ngoïn. Caét ngoïn nhöõng baàu coù caây gheùp soáng ñaït ñöôøng kính goác treân 12 mm ño caùch maët ñaát 10 cm. Caét ngoïn ôû ñoä cao 5 cm caùch mí 10 Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004
  11. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Hình 6: Baàu caét ngoïn chuaån bò troàng treân cuûa maét gheùp, maët caét nghieâng 300 veà phía ñoái dieän vôùi maét gheùp. Ngay sau khi caét boâi vaselin leân treân maët caét. Sau khi caét ngoïn thì nhaác baàu leân khoûi raõnh, caét boû phaàn reã ñaâm ra khoûi baàu roài taäp trung baàu laïi moät choã ñeå chuyeån ñi troàng. Thôøi gian caét ngoïn ñeán khi troàng khoâng quaù 7 ngaøy. Löu yù: Tröôùc khi ñem baàu ñi troàng, giöõ baàu vöøa ñuû aåm ñeå traùnh long goác, vôõ baàu. Muïc III : KYÕ THUAÄT LAØM VÖÔØN TUM BAÀU COÙ TAÀNG LAÙ Ñieàu 27: Chuaån bò Vieäc choïn ñaát, thieát keá, ñaøo raõnh, quy caùch baàu, cho ñaát vaøo baàu, töôùi nöôùc… töông töï nhö ñieàu 15, 16, 17, 18 vaø 21, Muïc II - Kyõ thuaät laøm vöôøn öông baàu caét ngoïn. Ñaët baàu vaøo raõnh coù ñoä saâu baèng nöûa chieàu cao baàu. Ñieàu 28: Quy caùch baàu vaø tum Kích thöôùc baàu: 18 x 35 cm. Quy caùch tum traàn: Ñöôøng kính goác ñaït töø 13 mm trôû leân ño caùch coå reã 10 cm, ñuoâi chuoät thaúng, daøi 27 cm tính töø mí döôùi maét gheùp khi söû duïng baàu 18 x 35 cm hoaëc daøi 25 cm khi söû duïng baàu 16 x 33 cm, veát caét reã coïc hôi vaùt, maét gheùp soáng oån ñònh. Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004 11
  12. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Ñieàu 29: Thôøi vuï ñaët tum vaøo baàu Ñeå saûn xuaát tum baàu 2 - 3 taàng laù troàng trong thôøi vuï troàng môùi hoaëc troàng daëm thì tum ñöôïc ñaët vaøo baàu tröôùc ñoù khoaûng 5 thaùng. Thôøi vuï: Ñoâng Nam boä vaø Taây Nguyeân: töø 15/11 ñeán 31/12. Mieàn Trung vaø Haø Tónh trôû vaøo: töø 1/5 ñeán 15/6. Baéc Trung boä (Ngheä An - Thanh Hoùa): töø thaùng 8 ñeán thaùng 9. Ñieàu 30: Kyõ thuaät troàng tum vaøo baàu Tröôùc khi troàng tum 1 - 2 ngaøy, ñaát trong baàu phaûi ñöôïc töôùi nöôùc cho ñeán khi baõo hoøa, öôùt tôùi ñaùy baàu. Duøng caây noïc khoeùt loã giöõa taâm baàu, caém tum vaøo loã sao cho mí döôùi maét gheùp caùch ñaát 1 cm, maét gheùp quay ra phía ngoaøi roài neùn chaët ñaát xung quanh reã tum. Tum troàng tôùi ñaâu töôùi nöôùc tôùi ñoù. Sau khi troàng xong moãi ngaøy töôùi 1 laàn, töø khi caây ñaït 1 taàng laù trôû leân, töôùi 2 ngaøy 1 laàn hoaëc coù cheá ñoä töôùi phuø hôïp theo ñieàu kieän töøng vuøng. Trong muøa naéng, luoân töôùi nöôùc cho ñaát trong baàu ñuû aåm. Ñieàu 31: Chaêm soùc Vöôøn öông phaûi ñöôïc giöõ saïch coû, duøng cuoác ñeå laøm coû giöõa hai haøng keùp caùch thaønh baàu 5 cm, duøng tay nhoå coû trong baàu. Laøm daøn che: Vöôøn öông tum baàu trieån khai vaøo muøa khoâ (Ñoâng Nam boä vaø Taây Nguyeân) neân laøm daøn che naéng vôùi ñoä cao thuaän lôïi cho vieäc chaêm soùc. Laàn boùn Loaïi phaân Laàn thöù 1 Laàn thöù 2 Laàn thöù 4 Laàn thöù 5 Coäng (g/baàu) (g/baàu) (g/baàu) (g/baàu) (g/baàu) Ureâ 2 4 4 4 10 Super laân 4 4 4 - 12 Clorua Kali 1,5 1,5 1,5 1,5 6 Coäng 7,5 9,5 9,5 4 30,5 (g/baàu) Baûng 3: Löôïng phaân boùn cho cao su vöôøn öông tum baàu coù taàng laù Thöôøng xuyeân kieåm tra caét boû choài daïi vaø choài ngang kòp thôøi ñeå taêng tyû leä ñaâm choài vaø giuùp cho töôïc gheùp phaùt trieån toát. Môû daøn che: Khi choài ñaõ phaùt trieån ñöôïc moät taàng laù, phaûi môû maùi che, môû daàn ñeå caây quen naéng vaø coù ñuû aùnh naéng, traùnh beänh laù. 12 Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004
  13. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Ñieàu 32: Boùn phaân Loaïi phaân, lieàu löôïng vaø soá laàn boùn theo baûng 3. Thôøi gian boùn: Boùn laàn 1 khi caây ñaït 2 taàng laù oån ñònh, caùc laàn sau caùch nhau 30 ngaøy. Kyõ thuaät boùn: Troän thaät ñeàu 3 loaïi phaân, raûi phaân ñeàu saùt thaønh baàu. Traùnh boùn tröïc tieáp vaøo goác. Töôùi nöôùc khi boùn phaân: Boùn phaân ñeán ñaâu thì töôùi nöôùc ngay ñeán ñoù, töôùi nhieàu laàn cho ñeán khi phaân tan hoaøn toaøn. Ñieàu 33: Phoøng trò beänh cho cao su trong vöôøn öông tum baàu coù taàng laù (Xem phaàn III - Quy trình kyõ thuaät Baûo veä thöïc vaät caây cao su) Ñieàu 34: Chuaån bò baàu ñem troàng Sau khi caây ñaït hai taàng laù oån ñònh thì tieán haønh ñaûo baàu laàn 1, caùc laàn ñaûo baàu sau ñoù caùch laàn tröôùc 30 ngaøy. Choïn nhöõng baàu coù 2 -3 taàng laù coù taàng treân cuøng oån ñònh vaø phaân rieâng töøng nhoùm coù möùc sinh tröôûng nhö nhau ñeå ñem ñi troàng. Löu yù: Tröôùc khi ñem baàu ñi troàng, giöõ cho baàu vöøa ñuû aåm ñeå traùnh long goác, vôõ baàu. Muïc IV: KYÕ THUAÄT LAØM VÖÔØN ÖÔNG BAÀU COÙ TAÀNG LAÙ Ñieàu 35: Thôøi vuï Ñaët haït töø thaùng 7 ñeán thaùng 8. Ñieàu 36: Chuaån bò Vieäc choïn ñaát, thieát keá, ñaøo raõnh, quy caùch baàu, cho ñaát vaøo baàu, töôùi nöôùc… töông töï nhö ñieàu 15, 16, 17, 18 vaø 21 Muïc II - Kyõ thuaät laøm vöôøn öông baàu caét ngoïn. Ñaët baàu vaøo raõnh coù ñoä saâu baèng nöûa chieàu cao baàu. Ñieàu 37: Boùn phaân thuùc Loaïi phaân, lieàu löôïng vaø soá laàn boùn theo baûng 4. Laàn boùn Loaïi phaân Laàn thöù 1 Laàn thöù 2 Laàn thöù 3 Laàn thöù 4 Coäng (g/baàu) (g/baàu) (g/baàu) (g/baàu) (g/baàu) Ureâ 2 3 3 4 12 Super laân 4 4 2 - 10 Clorua Kali 0,5 1 1 - 2,5 Coäng 6,5 8 6 4 24,5 (g/baàu) Baûng 4: Löôïng phaân boùn cho cao su vöôøn öông baàu coù taàng laù Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004 13
  14. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Kyõ thuaät boùn: Nhö ñieàu 23 muïc II. Moãi laàn boùn phaân caùch nhau 30 ngaøy. Ñieàu 38: Gheùp caây vaø caét ngoïn goác gheùp Khi caây coù ñöôøng kính goác ño caùch maët ñaát 10 cm, ñaït töø 8 mm trôû leân, tieán haønh cho gheùp vaø chæ gheùp khi caây coù taàng laù treân cuøng oån ñònh. Khi thôøi tieát khoâ haïn, phaûi töôùi nöôùc ñuû aåm cho baàu trong thôøi vuï gheùp. Thôøi gian gheùp: Goác gheùp vaø goã gheùp ñaït tieâu chuaån theo quy ñònh, troùc voû toát thì tieán haønh gheùp raûi vuï töø thaùng 2 – 5. Ñieàu 39: Caét ngoïn goác gheùp Xem ñieàu 26 muïc II. Ñieàu 40: Chaêm soùc baàu gheùp coù taàng laù Chuyeån vaø saép baàu: Baàu caét ngoïn ñöôïc chuyeån ñeán moät vò trí khaùc, ñaët saâu döôùi ñaát 10 cm, saép thaønh haøng ñoâi, maét gheùp quay ra phía ngoaøi. Haøng keùp caùch meùp nhau 60 cm. Chaêm soùc baàu: Thöôøng xuyeân nhoå coû trong baàu. Laøm saïch coû giöõa caùc haøng. Söû duïng phaân boùn laù khi caàn thieát. Phoøng trò beänh, tæa choài thöïc sinh vaø choài ngang kòp thôøi. Hình 7: Baàu gheùp 1 vaø 3 taàng laù chuaån bò troàng 14 Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004
  15. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Ñieàu 41: Tuyeån baàu coù taàng laù ñem troàng Baàu caét ngoïn ñöôïc chaêm soùc tieáp trong vöôøn öông ñeå choài gheùp moïc maàm vaø phaùt trieån ñöôïc 1 - 3 taàng laù (sau caét ngoïn khoaûng 30 - 60 ngaøy) vaø chæ choïn baàu coù taàng laù treân cuøng oån ñònh ñeå troàng. Muïc V: QUY TRÌNH KYÕ THUAÄT VÖÔØN NHAÂN GOÃ GHEÙP CAO SU Ñieàu 43: Caây gioáng ñeå laøm vöôøn nhaân Vöôøn nhaân goã gheùp coù theå ñöôïc thieát laäp baèng caùc loaïi caây gioáng nhö tum traàn, baàu caét ngoïn hoaëc ñaët haït troàng thaúng gheùp taïi loâ (350 - 400 kg haït/ha) Ñieàu 44: Thôøi vuï Thôøi vuï ñeå laøm vöôøn nhaân tuøy theo loaïi caây gioáng ñöôïc söû duïng vaø vuøng troàng: Ñoâng Nam boä vaø Taây nguyeân: Troàng tum traàn 10 thaùng tuoåi: töø 1/6 - 15/7 Troàng baàu caét ngoïn: 15/5 - 31/8 Troàng haït gheùp taïi loâ: Laøm ñaát tröôùc 15/7, ñaët haït tröôùc 30/8, gheùp thaùng 6 - 7 naêm sau, cöa ngoïn thaùng 10. Mieàn Trung: Troàng baèng tum traàn hoaëc baàu caét ngoïn: thaùng 9 -10. Troàng haït gheùp taïi loâ: Laøm ñaát tröôùc 31/8, ñaët haït tröôùc thaùng 9 - 10, gheùp thaùng 9 - 10 naêm sau. Ñieàu 45: Chuaån bò ñaát Töông töï nhö ñieàu 2 muïc I - Kyõ thuaät laøm vöôøn öông tum traàn 10 thaùng tuoåi. Ñieàu 46: Thieát keá Thieát keá phaûi ñaït yeâu caàu choáng xoùi moøn, choáng uùng vaøo muøa möa, thuaän tieän cho vieäc chaêm soùc vaø quaûn lyù. Vöôøn nhaân ñöôïc chia thaønh nhieàu oâ nhoû. Kích thöôùc oâ coù theå daøi 50 - 100 m, roäng 20 - 30 m. Caùc oâ caùch nhau baèng ñöôøng roäng 3 m. Ñöôøng vaän chuyeån chính roäng 5 m. Caây troàng theo haøng ñôn, caây caùch caây 0,4 m, haøng caùch haøng 1 m. Maät ñoä thieát keá 25.000 goác/ha ñoâng ñaëc ñeå coù theå cung caáp: Naêm 1: 14.000 m goã xanh naâu Naêm 2: 22.000 m goã xanh naâu Töø naêm 3: 30.000 m goã xanh naâu Töø naêm thöù 4 trôû ñi: Bình quaân 30.000 m goã/naêm. Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004 15
  16. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam x------- 1m -------x x x 0,4m x x x x x x x x x x x x Hình 8: Thieát keá ñieåm troàng trong vöôøn nhaân Thôøi gian khai thaùc vöôøn nhaân goã gheùp toái ña laø 10 naêm. ÔÛ vuøng coù gioù lôùn caàn phaûi laøm haøng raøo caây chaén gioù cao treân 2 m. Ñieàu 47: Laøm ñaát Ñaøo raõnh roäng 50 cm, saâu 50 cm. Boùn loùt phaân chuoàng hoai 30 taán/ha hoaëc caùc loaïi phaân höõu cô coù chaát löôïng töông ñöông vaø phaân laân nung chaûy (15% P2O5) 1.100 kg/ha. Raûi phaân theo raõnh, troän ñeàu phaân vaø ñaát trong raõnh. Ñieàu 48: Phoøng trò beänh vaø coân truøng (Xem Phaàn III - Quy trình kyõ thuaät baûo veä thöïc vaät caây cao su) Ñieàu 49: Chaêm soùc vöôøn nhaân goã gheùp Thöôøng xuyeân caét boû choài thöïc sinh vaø choài ngang. Naêm thöù 2 - 3, moãi goác chöøa 2 choài khoûe. Töø naêm thöù tö trôû ñi, chöøa 3 - 4 choài/goác tuøy ñoä lôùn cuûa töøng goác. Vöôøn nhaân phaûi ñöôïc giöõ saïch coû. Coù theå dieät coû baèng thuû coâng hay duøng hoùa chaát (xem Quy trình kyõ thuaät baûo veä thöïc vaät caây cao su). Ñieàu 50: Boùn phaân Loaïi phaân vaø lieàu löôïng xem baûng 6. Chia ñeàu löôïng phaân treân ñeå boùn laøm ba laàn, boùn khi ñaát ñuû aåm. Trong thôøi gian 1 - 1,5 thaùng tröôùc ngaøy caét goã gheùp khoâng ñöôïc boùn phaân cho vöôøn nhaân. Naêm 1 Töø naêm 2 trôû ñi Loaïi phaân thuùc g/caây kg/ha g/caây kg/ha Ureâ 500 20,0 750 30 Laân nung chaûy 687 27,5 2.062 82,5 287 11,5 287 11,5 Clorua Kali Coäng (g/baàu) 1.474 59,0 3.099 124,0 Baûng 6: Löôïng phaân boùn thuùc haøng naêm treân vöôøn nhaân goã gheùp 16 Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004
  17. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Boùn boå sung ñònh kyø 3 naêm 1 laàn phaân höõu cô vi sinh giöõa raõnh vôùi soá löôïng 1.500 kg/ha. Ñieàu 51: Töôùi nöôùc Trong naêm ñaàu, caàn phaûi töôùi nöôùc ngay ñaàu muøa khoâ ñeå choài phaùt trieån. Neáu caàn söû duïng goã ñeå gheùp raûi vuï trong muøa khoâ thì phaûi töôùi ñuû aåm ñeå deã boùc voû goã gheùp. Löôïng nöôùc töôùi 80 m3/ha/laàn töôùi, töôùi 2 laàn/tuaàn vaø lieân tuïc trong 6 tuaàn. Ñieàu 52: Thanh loïc gioáng Caùn boä kyõ thuaät chuyeân traùch gioáng kieåm tra vöôøn nhaân ít nhaát 2 laàn/naêm ñeå caét boû choài thöïc sinh vaø choài khoâng ñuùng gioáng. Ñieàu 53: Tieâu chuaån caønh goã gheùp Caønh goã gheùp phaûi coù kích thöôùc vaø tuoåi caønh töông öùng vôùi goác gheùp, troùc voû deã daøng. Tuøy theo gioáng, soá löôïng maét gheùp khaùc nhau nhöng bình quaân chung phaûi ñaït 10 maét höõu hieäu treân 1 m caønh goã gheùp daïng xanh hoaëc xanh naâu. Ñieàu 54: Naâng taàng laù vaø caét caønh goã gheùp Naâng taàng laù: Tröôùc khi caét caønh 25 - 30 ngaøy, duøng dao beùn caét laù chöøa cuoáng coøn 1 - 2 cm. Caét caùc taàng laù döôùi thaáp, chöøa laïi 1 taàng laù treân cuøng oån ñònh hoaëc chöøa 2 taàng neáu taàng laù treân cuøng chöa oån ñònh. Caét caønh goã gheùp: Chæ caét ñeå söû duïng nhöõng caønh goã gheùp coù ít nhaát 2 taàng laù vaø taàng laù treân cuøng oån ñònh. Maët caét nghieâng 35o veà phía ngoaøi goác. Caét caønh vaøo luùc raâm maùt (tröôùc 10 giôø saùng vaø sau 3 giôø chieàu). Tuyeät ñoái khoâng ñeå caønh ngoaøi naéng. Naêm thöù nhaát: Caét caønh gheùp caùch choã phaùt choài 15-20 cm. Naêm thöù hai: Caét caønh gheùp caùch maët ñaát 50 cm. Töø naêm thöù 3 trôû ñi: Caét caønh gheùp caùch choã phaùt choài 10 cm. Ñieàu 55: Baûo quaûn, vaän chuyeån caønh goã gheùp Caønh goã gheùp sau khi caét phaûi ñöôïc baûo quaûn toát. Thôøi gian töø khi caét ñeán khi söû duïng khoâng quaù 5 ngaøy. Neáu söû duïng trong ngaøy, caønh goã gheùp ñöôïc giöõ aåm trong bao boá thaám nöôùc, ñeå nôi thoaùng maùt. Neáu phaûi vaän chuyeån ñi xa, caønh goã gheùp phaûi ñöôïc nhuùng saùp parafin ôû hai ñaàu roài xeáp töøng lôùp vaøo thuøng coù xen keû chaát ñeäm laø muøn cöa mòn ñaõ ñöôïc xöû lyù baèng caùch töôùi nöôùc ñuû aåm trong 7 ngaøy tröôùc vaø coù troän boät löu huyønh 0,1%. Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004 17
  18. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Thuøng goã gheùp chæ neân chöùa khoaûng 100 - 120 caønh. Thuøng coù theå laøm baèng goã hoaëc giaáy cöùng khoâng thaám nöôùc, coù kích thöôùc daøi 0,7 - 1,1 m, roäng 0,3 - 0,4m, cao 0,3 - 0,35 m. Beân ngoaøi thuøng phaûi coù nhaõn ghi roõ teân gioáng, soá löôïng, ngaøy giôø caét caønh, nôi caáp, nôi nhaän. Ñieàu 56: Cöa ñònh hình vaø cöa phuïc hoài Cöa ñònh hình: Sau khi thu hoaïch goã gheùp laàn ñaàu, chæ nuoâi 1 choài gheùp to, khoûe. Laàn thu hoaïch thöù 2, cöa caønh ñoàng loaït caùch ñaát 50 cm ñeå ñònh hình. Caùc laàn thu hoaïch tieáp theo caét saùt ñieåm ñònh hình. Cöa phuïc hoài: Sau 5 – 7 naêm khai thaùc goã gheùp, tieán haønh cöa phuïc hoài ôû vò trí saùt ngay phía döôùi ñieåm ñònh hình laàn ñaàu tieân. Hình 9: Vöôøn nhaân ñaõ ñònh hình 18 Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004
  19. Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam Muïc VI: QUAÛN LYÙ VÖÔØN SAÛN XUAÁT CAÂY GIOÁNG CAO SU Ñieàu 57: Quaûn lyù vöôøn öông Laäp hoà sô ghi roõ ngaøy, thaùng, naêm troàng, loaïi haït gioáng, gioáng gheùp, goã gheùp, soá caây ñaït tieâu chuaån gheùp vaø tyû leä gheùp soáng cuûa töøng ñôït gheùp theo töøng loaïi gioáng. Laäp nhaät kyù theo doõi söû duïng haït gioáng, phaân boùn, lao ñoäng chaêm soùc, taêng tröôûng vaø baûo veä thöïc vaät... Ñònh kyø theo doõi caùc chæ tieâu taêng tröôûng vöôøn öông ñeå coù bieän phaùp chæ ñaïo kòp thôøi. Toå chöùc khoaùn chaêm soùc cho coâng nhaân treân dieän tích coá ñònh vaø yeâu caàu ñaûm baûo chaát löôïng vöôøn caây. Ñieàu 58: Quaûn lyù vöôøn nhaân Laäp hoà sô theo doõi ñaày ñuû lyù lòch vöôøn nhaân veà goác gheùp vaø gioáng nhaân: teân, nôi cung caáp, thôøi gian thöïc hieän, soá löôïng qua caùc naêm… Thoáng keâ veà coâng lao ñoäng, vaät tö söû duïng, chi phí … Ñònh kyø theo doõi tình hình sinh tröôûng cuûa goác gheùp, choài gheùp ñeå coù bieän phaùp chæ ñaïo kòp thôøi. Moãi vöôøn phaûi coù baûng ghi teân gioáng roõ raøng. Ñieàu 59: Kieåm ñònh gioáng vaø thanh loïc vöôøn nhaân Vöôøn nhaân phaûi ñöôïc Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam kieåm ñònh vaø thanh loïc gioáng ñònh kyø. Caùc yeâu caàu veà kieåm ñònh gioáng do Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam quy ñònh cuï theå. Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2