intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Quyết định 272/2003/QĐ-TTg

Chia sẻ: Hoang Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:31

70
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quyết định 272/2003/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ Việt Nam đến năm 2010 do Thủ tướng Chính phủ ban hành

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Quyết định 272/2003/QĐ-TTg

  1. TH TƯ NG CHÍNH PH C NG HOÀ XÃ H I CH NGHĨA VI T NAM ******** c l p - T do - H nh phúc ******** S : 272/2003/Q -TTg Hà N i, ngày 31 tháng 12 năm 2003 QUY T NNH C A TH TƯ NG CHÍNH PH S 272/2003/Q -TTG NGÀY 31 THÁNG 12 NĂM 2003 PHÊ DUY T CHI N LƯ C PHÁT TRI N KHOA H C VÀ CÔNG NGH VI T NAM N NĂM 2010 TH TƯ NG CHÍNH PH Căn c Lu t T ch c Chính ph ngày 25 tháng 12 năm 2001; Căn c Lu t Khoa h c và Công ngh ngày 22 tháng 6 năm 2000; Xét ngh c a B trư ng B Khoa h c và Công ngh , QUY T NNH: i u 1. Phê duy t "Chi n lư c phát tri n khoa h c và công ngh Vi t Nam n năm 2010" kèm theo Quy t nh này. i u 2. Phân công th c hi n Chi n lư c 1. B Khoa h c và Công ngh ch trì, ph i h p v i B K ho ch và u tư, B Tài chính, các B , ngành liên quan và y ban nhân dân các t nh, thành ph tr c thu c Trung ương t ch c tri n khai th c hi n Chi n lư c phát tri n khoa h c và công ngh Vi t Nam n năm 2010; xây d ng và t ch c th c hi n các k ho ch khoa h c và công ngh 5 năm và hàng năm phù h p v i Chi n lư c phát tri n khoa h c và công ngh và k ho ch phát tri n kinh t -xã h i; hư ng d n, ki m tra, giám sát, t ng h p tình hình th c hi n và nh kỳ báo cáo Th tư ng Chính ph ; t ch c sơ k t vi c th c hi n Chi n lư c này vào u năm 2006 và t ng k t vào u năm 2011; 2. B Giáo d c và ào t o ch trì, ph i h p v i B Khoa h c và Công ngh xây d ng và th c hi n k ho ch ào t o nhân l c khoa h c và công ngh , phù h p v i các lĩnh v c khoa h c và công ngh ưu tiên, tr ng i m trong Chi n lư c phát tri n khoa h c và công ngh ; xây d ng và t ch c th c hi n cơ ch g n k t gi a khoa h c và công ngh v i giáo d c và ào t o, cơ ch ph i h p gi a các trư ng i h c v i các vi n nghiên c u trong công tác gi ng d y chuyên môn và nghiên c u khoa h c; 3. B K ho ch và u tư ch o các B , cơ quan ngang B , cơ quan thu c Chính ph và a phương ưa k ho ch phát tri n khoa h c và công ngh , ào t o nhân l c khoa h c và công ngh vào k ho ch nh kỳ c a B , cơ quan và a phương; ch trì, ph i h p v i B Tài chính, B Khoa h c và Công ngh huy ng các ngu n tài tr trong và ngoài nư c cho phát tri n khoa h c và công ngh , m b o ngu n kinh phí
  2. u tư xây d ng cơ s h t ng, trang thi t b hi n i, ào t o nhân l c cho các lĩnh v c khoa h c và công ngh ưu tiên, tr ng i m; 4. B N i v ch trì, ph i h p v i B Khoa h c và Công ngh , các B , cơ quan có liên quan th c hi n c i cách hành chính trong công tác qu n lý khoa h c và công ngh ; xây d ng các chính sách, ch i v i cán b khoa h c và công ngh ; xây d ng cơ ch t ch , t ch u trách nhi m i v i t ch c khoa h c và công ngh ; 5. B Tài chính ch trì, ph i h p v i B K ho ch và u tư, B Khoa h c và Công ngh xác nh t l ngân sách hàng năm chi cho khoa h c và công ngh , m b o vi c th c hi n Chi n lư c phát tri n khoa h c và công ngh n năm 2010; hoàn thi n cơ ch , chính sách tài chính và ch qu n lý tài chính trong lĩnh v c khoa h c và công ngh s d ng có hi u qu các ngu n tài chính u tư cho khoa h c và công ngh ; 6. Các B , cơ quan ngang B , cơ quan thu c Chính ph theo ch c năng và nhi m v t ch c, ch o th c hi n Chi n lư c phát tri n khoa h c và công ngh n năm 2010 trong ph m vi thNm quy n; ph i h p v i B Khoa h c và Công ngh và các B , cơ quan khác tri n khai th c hi n các nhi m v phát tri n khoa h c và công ngh trên ph m vi toàn qu c; 7. U ban nhân dân các t nh, thành ph tr c thu c Trung ương ch u trách nhi m phát tri n khoa h c và công ngh trên a bàn theo thNm quy n; xây d ng và ch o th c hi n các k ho ch khoa h c và công ngh 5 năm và hàng năm phù h p v i Chi n lư c phát tri n khoa h c và công ngh n năm 2010 và k ho ch phát tri n kinh t - xã h i c a a phương trong cùng th i kỳ. i u 3. Quy t nh này có hi u l c thi hành sau 15 ngày, k t ngày ăng Công báo. i u 4. Các B trư ng, Th trư ng cơ quan ngang B , Th trư ng cơ quan thu c Chính ph , Ch t ch U ban nhân dân các t nh, thành ph tr c thu c Trung ương ch u trách nhi m thi hành Quy t nh này. Phan Văn Kh i ( ã ký) CHI N LƯ C PHÁT TRI N KHOA H C VÀ CÔNG NGH VI T NAM N NĂM 2010 (Ban hành kèm theo Quy t nh s 272/2003/Q -TTg ngày 31 tháng 12 năm 2003 c a Th tư ng Chính ph ) M U
  3. ng và Nhà nư c ta ã kh ng nh phát tri n khoa h c và công ngh (KH&CN) cùng v i phát tri n giáo d c và ào t o là qu c sách hàng u, là n n t ng và ng l c Ny m nh công nghi p hoá (CNH), hi n i hoá (H H) t nư c. M c dù nư c ta còn nghèo, nhưng trong th i gian qua, v i s quan tâm c a ng và Nhà nư c, c bi t là s n l c, c g ng c a i ngũ cán b KH&CN trong c nư c, ti m l c KH&CN ã ư c tăng cư ng, KH&CN ã có nh ng óng góp áng k vào s phát tri n kinh t - xã h i, b o m qu c phòng, an ninh. Tuy nhiên, trình KH&CN c a nư c ta hi n nay nhìn chung còn th p so v i các nư c trên th gi i và trong khu v c, năng l c sáng t o công ngh m i còn h n ch , chưa áp ng yêu c u c a s nghi p CNH, H H t nư c. KH&CN nư c ta ang ng trư c nguy cơ t t h u ngày càng xa, trư c xu th phát tri n m nh m c a KH&CN và kinh t tri th c trên th gi i. Thách th c l n nh t trong phát tri n kinh t - xã h i c a nư c ta hi n nay là s y u kém v ch t lư ng tăng trư ng, hi u qu và s c c nh tranh th p c a n n kinh t , d n n nguy cơ kéo dài tình tr ng t t h u c a nư c ta so v i các nư c trong khu v c và khó có th th c hi n ư c m c tiêu CNH, H H. i u này òi h i KH&CN ph i góp ph n quan tr ng trong vi c thúc Ny s phát tri n kinh t - xã h i c a t nư c. Tư tư ng c a chi n lư c phát tri n KH&CN nư c ta n năm 2010 là t p trung xây d ng n n KH&CN nư c ta theo hư ng hi n i và h i nh p, ph n u t trình trung bình tiên ti n trong khu v c vào năm 2010, ưa KH&CN th c s tr thành n n t ng và ng l c Ny m nh CNH, H H t nư c. Chi n lư c phát tri n KH&CN có nhi m v ch y u sau: Xây d ng h th ng KH&CN nư c ta có liên k t, có ng l c, có năng l c m nh và ư c qu n lý theo nh ng cơ ch thích h p; Ny m nh h i nh p qu c t v KH&CN; góp ph n quy t nh nâng cao ch t lư ng tăng trư ng và kh năng c nh tranh c a n n kinh t ; ph c v có hi u qu các m c tiêu c a Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i 2001 - 2010 ã ư c i h i ng toàn qu c l n th IX thông qua. 1. Th c tr ng khoa h c và công ngh Vi t Nam 1.1. Nh ng thành t u a) Ti m l c khoa h c và công ngh ã ư c tăng cư ng và phát tri n Nh có s quan tâm u tư c a ng và Nhà nư c, trong nhi u th p k qua, chúng ta ã ào t o ư c trên 1,8 tri u cán b có trình i h c và cao ng tr lên v i trên 30 nghìn ngư i có trình trên i h c (trên 14 nghìn ti n sĩ và 16 nghìn th c sĩ) và kho ng hơn 2 tri u công nhân k thu t; trong ó, có kho ng 34 nghìn ngư i ang làm vi c tr c ti p trong lĩnh v c KH&CN thu c khu v c nhà nư c. ây là ngu n nhân l c quan tr ng cho ho t ng KH&CN c a t nư c. Th c t cho th y, i ngũ này có kh năng ti p thu tương i nhanh và làm ch ư c tri th c, công ngh hi n i trong m t s ngành và lĩnh v c. Th i gian qua, ã xây d ng ư c m t m ng lư i các t ch c KH&CN v i trên 1.100 t ch c nghiên c u và phát tri n thu c m i thành ph n kinh t , trong ó có g n 500 t ch c ngoài nhà nư c; 197 trư ng i h c và cao ng, trong ó có 30 trư ng ngoài
  4. công l p. Cơ s h t ng k thu t c a các vi n, trung tâm nghiên c u, các phòng thí nghi m, các trung tâm thông tin KH&CN, thư vi n, cũng ư c tăng cư ng và nâng c p. ã xu t hi n m t s lo i hình g n k t t t gi a nghiên c u khoa h c, phát tri n công ngh v i s n xu t - kinh doanh. M c dù ngân sách nhà nư c còn h n h p, nhưng v i s n l c r t l n c a Nhà nư c, t năm 2000 t l chi ngân sách nhà nư c cho KH&CN ã t 2%, ánh d u m t m c quan tr ng trong quá trình th c hi n chính sách u tư phát tri n KH&CN c a ng và Nhà nư c. b) Khoa h c và công ngh óng góp tích c c trong phát tri n kinh t - xã h i Khoa h c xã h i và nhân văn ã góp ph n quan tr ng lý gi i và kh ng nh giá tr khoa h c và th c ti n c a Ch nghĩa Mác-Lê Nin và Tư tư ng H Chí Minh, con ư ng i lên ch nghĩa xã h i Vi t Nam; cung c p lu n c khoa h c ph c v ho ch nh ư ng l i, ch trương, chính sách c a ng và Nhà nư c; góp ph n vào thành công c a công cu c i m i nói chung và vào quá trình i m i tư duy kinh t nói riêng. Các k t qu i u tra cơ b n và nghiên c u v i u ki n t nhiên, tài nguyên thiên nhiên ã ph c v xây d ng lu n c khoa h c cho các phương án phát tri n kinh t - xã h i c a t nư c. Khoa h c và công ngh ã góp ph n quan tr ng trong vi c ti p thu, làm ch , thích nghi và khai thác có hi u qu các công ngh nh p t nư c ngoài. Nh ó, trình công ngh trong m t s ngành s n xu t, d ch v ã ư c nâng lên áng k , nhi u s n phNm hàng hoá có s c c nh tranh cao hơn. c bi t, trong lĩnh v c nông nghi p KH&CN ã t o ra nhi u gi ng cây tr ng, v t nuôi có ch t lư ng và năng su t cao, góp ph n chuy n i cơ c u kinh t nông thôn, ưa nư c ta t ch là nư c nh p khNu lương th c tr thành m t trong nh ng nư c xu t khNu g o, cà phê, v.v... hàng u trên th gi i. Các chương trình nghiên c u tr ng i m v công ngh thông tin, công ngh sinh h c, công ngh v t li u, t ng hoá, công ngh cơ khí - ch t o máy, ã góp ph n nâng cao năng l c n i sinh trong m t s lĩnh v c công ngh tiên ti n, nâng cao năng su t, ch t lư ng và hi u qu c a nhi u ngành kinh t . Khoa h c và công ngh trong nh ng năm qua ã góp ph n ào t o và nâng cao trình nhân l c, chăm sóc s c kho nhân dân, b o v môi trư ng, gi gìn b n s c và phát huy truy n th ng văn hoá t t p c a dân t c. c) Cơ ch qu n lý khoa h c và công ngh t ng bư c ư c im i H th ng qu n lý nhà nư c v KH&CN ư c t ch c t trung ương n a phương ã Ny m nh phát tri n KH&CN, góp ph n th c hi n các m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i c a ngành và a phương. Th c hi n Lu t Khoa h c và Công ngh , các chương trình, tài, d án KH&CN ã bám sát hơn nhi m v phát tri n kinh t - xã h i. Cơ ch tuy n ch n t ch c, cá nhân
  5. ch trì nhi m v KH&CN ã bư c u ư c th c hi n theo nguyên t c dân ch , công khai. Ho t ng c a các t ch c KH&CN ã m r ng t nghiên c u - phát tri n n s n xu t và d ch v KH&CN. Quy n t ch c a các t ch c, cá nhân trong ho t ng KH&CN bư c u ư c tăng cư ng. Quy n t ch v h p tác qu c t c a t ch c, cá nhân ho t ng KH&CN ư c m r ng. V n huy ng cho KH&CN t các ngu n h p ng v i khu v c s n xu t - kinh doanh, tín d ng ngân hàng, tài tr qu c t và các ngu n khác, tăng áng k nh chính sách a d ng hoá ngu n v n u tư cho KH&CN. ã c i ti n m t bư c vi c c p phát kinh phí n nhà khoa h c theo hư ng gi m b t các khâu trung gian . Vi c phân công, phân c p trong qu n lý nhà nư c v KH&CN t ng bư c ư c hoàn thi n thông qua các quy nh v ch c năng, nhi m v và trách nhi m c a các b , cơ quan ngang b , y ban nhân dân t nh, thành ph tr c thu c trung ương. d) Trình nh n th c và ng d ng khoa h c và công ngh c a nhân dân ngày càng ư c nâng cao Nh có s quan tâm c a t ch c ng, chính quy n các c p, ho t ng tích c c c a các t ch c KH&CN, các t ch c khuy n nông, lâm, ngư và công tác ph bi n, tuyên truy n r ng rãi v tác ng c a KH&CN n s n xu t và i s ng, nh n th c và kh năng ti p thu, ng d ng tri th c KH&CN c a ngư i dân trong th i gian qua ã tăng lên rõ r t. Ho t ng KH&CN ngày càng ư c xã h i hoá trên ph m vi c nư c. 1.2. Nh ng y u kém và nguyên nhân ch y u a) Nh ng y u kém M c dù ã t ư c nh ng thành t u nh t nh, nhưng nhìn chung KH&CN nư c ta còn nhi u m t y u kém, còn có kho ng cách khá xa so v i th gi i và khu v c, chưa áp ng ư c yêu c u là n n t ng và ng l c phát tri n kinh t - xã h i. Năng l c khoa h c và công ngh còn nhi u y u kém: - i ngũ cán b KH&CN còn thi u cán b u àn gi i, các "t ng công trình sư", c bi t là thi u cán b KH&CN tr k c n có trình cao. Cơ c u nhân l c KH&CN theo ngành ngh và lãnh th còn nhi u b t h p lý. - u tư c a xã h i cho KH&CN còn r t th p, c bi t là u tư t khu v c doanh nghi p. Trang thi t b c a các vi n nghiên c u, trư ng i h c nhìn chung còn r t thi u, không ng b , l c h u so v i nh ng cơ s s n xu t tiên ti n cùng ngành. - H th ng giáo d c và ào t o chưa áp ng yêu c u ào t o ngu n nhân l c KH&CN ch t lư ng cao, c bi t i v i nh ng lĩnh v c KH&CN tiên ti n; chưa áp ng yêu c u phát tri n KH&CN cũng như s nghi p CNH, H H t nư c. - H th ng d ch v KH&CN, bao g m thông tin KH&CN, tư v n chuy n giao công ngh , s h u trí tu , tiêu chuNn - o lư ng - ch t lư ng còn y u kém c v cơ s v t
  6. ch t và năng l c cung c p d ch v áp ng các yêu c u c a h i nh p khu v c và qu c t . - Thi u s liên k t h u cơ gi a nghiên c u KH&CN, giáo d c - ào t o và s n xu t - kinh doanh; thi u s h p tác ch t ch gi a các t ch c nghiên c u - phát tri n, các trư ng i h c và doanh nghi p. - So v i các nư c trong khu v c và trên th gi i, nư c ta còn có kho ng cách r t l n v ti m l c và k t qu ho t ng KH&CN: t l cán b nghiên c u KH&CN trong dân s và m c u tư cho nghiên c u khoa h c theo u ngư i th p; các k t qu nghiên c u - phát tri n theo chuNn m c qu c t còn r t ít. ưNhìn chung, năng l c KH&CN nư c ta còn y u kém, chưa gi i áp ư c k p th i nhi u v n c a th c ti n i m i, chưa g n k t ch t ch và áp ng ư c yêu c u c a phát tri n kinh t - xã h i. Trình công ngh c a nhi u ngành s n xu t còn th p và l c h u: Ngoài nh ng công ngh tiên ti n ư c u tư m i trong m t s ngành, lĩnh v c như bưu chính - vi n thông, d u khí, hàng i n t tiêu dùng, s n xu t i n, xi măng, nhìn chung trình công ngh c a các ngành s n xu t nư c ta hi n l c h u kho ng 2 - 3 th h công ngh so v i các nư c trong khu v c. Tình tr ng này h n ch năng l c c nh tranh c a các doanh nghi p và n n kinh t trong b i c nh h i nh p kinh t qu c t và khu v c. Cơ ch qu n lý khoa h c và công ngh ch m ư c i m i, còn mang n ng tính hành chính: - Qu n lý ho t ng KH&CN còn t p trung ch y u vào các y u t u vào, chưa chú tr ng úng m c n qu n lý ch t lư ng s n phNm u ra và ng d ng k t qu nghiên c u vào th c ti n. Các nhi m v KH&CN chưa th c s g n k t ch t ch v i nhu c u phát tri n kinh t - xã h i. Công tác ánh giá nghi m thu k t qu nghiên c u chưa tương h p v i chuNn m c qu c t . - Cơ ch qu n lý các t ch c KH&CN không phù h p v i c thù c a lao ng sáng t o và th ch kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa. Các t ch c KH&CN chưa có ư c y quy n t ch v k ho ch, tài chính, nhân l c và h p tác qu c t phát huy tính năng ng, sáng t o. - Vi c qu n lý cán b KH&CN theo ch công ch c không phù h p v i ho t ng KH&CN, làm h n ch kh năng lưu chuy n và i m i cán b . Thi u cơ ch mb o cán b KH&CN ư c t do chính ki n, phát huy kh năng sáng t o, t ch u trách nhi m trong khuôn kh pháp lu t. Chưa có nh ng chính sách h u hi u t o ng l c i v i cán b KH&CN và chính sách thu hút, tr ng d ng nhân tài, ch ti n lương còn nhi u b t h p lý, không khuy n khích cán b KH&CN toàn tâm v i s nghi p KH&CN. - Cơ ch qu n lý tài chính trong ho t ng KH&CN chưa t o thu n l i cho nhà khoa h c, chưa huy ng ư c nhi u ngu n v n ngoài ngân sách nhà nư c; cơ ch t ch
  7. v tài chính c a các t ch c KH&CN chưa i li n v i t ch v qu n lý nhân l c nên hi u qu còn h n ch . - Th trư ng KH&CN ch m phát tri n. Ho t ng mua, bán công ngh và lưu thông k t qu nghiên c u KH&CN còn b h n ch do thi u các t ch c trung gian, môi gi i, các quy nh pháp lý c n thi t, c bi t là h th ng b o h h u hi u quy n s h u trí tu . Tóm l i, công tác qu n lý nhà nư c v KH&CN còn chưa i m i k p so v i yêu c u chuy n sang kinh t th trư ng. b) Nh ng nguyên nhân ch y u ư ng l i chính sách phát tri n KH&CN c a ng và Nhà nư c chưa ư c quán tri t y và ch m ư c tri n khai trong th c ti n: - Quan i m KH&CN là n n t ng và ng l c phát tri n t nư c ã ư c kh ng nh trong các ngh quy t c a ng nhưng trên th c t chưa ư c các c p, các ngành, các a phương quán tri t y và tri n khai trong th c ti n phát tri n kinh t - xã h i. - Nhi u ch trương, chính sách c a ng và Nhà nư c v phát tri n KH&CN ch m ư c th ch hoá b ng các văn b n quy ph m pháp lu t; vi c t ch c, ch o th c hi n chính sách thi u kiên quy t nên k t qu còn h n ch . Năng l c c a các cơ quan tham mưu, qu n lý KH&CN các c p còn y u kém: - Cơ ch k ho ch hoá, t p trung, bao c p ăn sâu vào ti m th c và thói quen c a không ít cán b KH&CN và qu n lý KH&CN ã t o ra s c ỳ không d kh c ph c trong cơ ch m i, không áp ng ư c yêu c u v i m i qu n lý KH&CN trong n n kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa, b i c nh toàn c u hoá và h i nh p qu c t . - Chưa làm rõ trách nhi m c a Nhà nư c i v i nh ng ho t ng KH&CN mà Nhà nư c c n u tư phát tri n như: các lĩnh v c KH&CN tr ng i m, ưu tiên; nghiên c u chi n lư c, chính sách phát tri n; nghiên c u cơ b n; nghiên c u mang tính công ích, v.v...; cũng như chưa có cơ ch , chính sách phù h p i v i các ho t ng KH&CN c n và có th v n d ng cơ ch th trư ng, như nghiên c u ng d ng và phát tri n công ngh , d ch v KH&CN. - Qu n lý nhà nư c i v i khu v c hành chính và khu v c s nghi p trong h th ng KH&CN chưa ư c tách bi t rõ ràng, làm cho công tác qu n lý các t ch c KH&CN còn mang n ng tính hành chính. - Ch m t ng k t th c ti n nhân r ng các i n hình tiên ti n v g n k t gi a nghiên c u KH&CN v i giáo d c - ào t o và s n xu t - kinh doanh. u tư cho phát tri n khoa h c và công ngh còn h n h p:
  8. - u tư xây d ng ti m l c KH&CN trong th i gian dài còn chưa ư c chú tr ng úng m c, thi u t p trung vào lĩnh v c tr ng i m, ưu tiên, d n n cơ s h t ng KH&CN l c h u, hi u qu u tư th p. - Thi u quy ho ch ào t o i ngũ cán b khoa h c trình cao các lĩnh v c KH&CN ưu tiên, c bi t là cán b KH&CN u ngành, các "t ng công trình sư". Cơ ch qu n lý kinh t chưa t o môi trư ng thu n l i cho phát tri n khoa h c và công ngh : Cơ ch qu n lý kinh t hi n nay còn duy trì s bao c p gián ti p c a Nhà nư c, c quy n c a doanh nghi p trong nhi u lĩnh v c s n xu t kinh doanh, làm cho các doanh nghi p nhà nư c có tư tư ng l i, chưa quan tâm n ng d ng các k t qu nghiên c u KH&CN và i m i công ngh . Thi u cơ ch , chính sách h u hi u g n k t gi a KH&CN v i s n xu t - kinh doanh và khuy n khích doanh nghi p ng d ng k t qu nghiên c u KH&CN. H th ng tài chính, ti n t kém phát tri n cũng không t o i u ki n cho doanh nghi p t huy ng ư c ngu n v n u tư cho KH&CN. 2. B i c nh, cơ h i và thách th c i v i s phát tri n khoa h c và công ngh Vi t Nam 2.1. B i c nh qu c t a) Xu hư ng phát tri n khoa h c và công ngh Cu c cách m ng KH&CN trên th gi i ti p t c phát tri n v i nh p ngày càng nhanh, có kh năng t o ra nh ng thành t u mang tính t phá, khó d báo trư c và có nh hư ng to l n t i m i m t c a i s ng xã h i loài ngư i. Nh nh ng thành t u to l n c a KH&CN, c bi t là công ngh thông tin - truy n thông, công ngh sinh h c, công ngh v t li u, v.v..., xã h i loài ngư i ang trong quá trình chuy n t n n văn minh công nghi p sang th i i thông tin, t n n kinh t d a vào các ngu n l c t nhiên sang n n kinh t d a vào tri th c, m ra cơ h i m i cho các nư c ang phát tri n có th rút ng n quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá. Khoa h c và công ngh ang tr thành l c lư ng s n xu t tr c ti p, hàng u. S c m nh c a m i qu c gia tuỳ thu c ph n l n vào năng l c KH&CN. L i th v ngu n tài nguyên thiên nhiên, giá lao ng r ngày càng tr nên ít quan tr ng hơn. Vai trò c a ngu n nhân l c có trình chuyên môn, có năng l c sáng t o, ngày càng có ý nghĩa quy t nh trong b i c nh toàn c u hoá kinh t . Th i gian ưa k t qu nghiên c u vào áp d ng và vòng i công ngh ngày càng rút ng n. L i th c nh tranh ang thu c v các doanh nghi p bi t l i d ng các công ngh m i t o ra các s n phNm và d ch v m i, áp ng nhu c u a d ng và luôn thay i c a khách hàng. V i ti m l c hùng m nh v tài chính và KH&CN, các công ty xuyên qu c gia, a qu c gia ang n m gi và chi ph i th trư ng các công ngh tiên ti n. thích ng v i b i c nh trên, các nư c phát tri n ang i u ch nh cơ c u kinh t theo hư ng tăng nhanh các ngành công nghi p và d ch v có hàm lư ng công ngh cao, công ngh thân môi trư ng; Ny m nh chuy n giao nh ng công ngh tiêu t n
  9. nhi u nguyên li u, năng lư ng, gây ô nhi m cho các nư c ang phát tri n. Nhi u nư c ang phát tri n dành ưu tiên ào t o ngu n nhân l c KH&CN trình cao, tăng m c u tư cho nghiên c u và i m i công ngh , nh t là m t s hư ng công ngh cao ch n l c; tăng cư ng cơ s h t ng thông tin - truy n thông; nh m t o l i th c nh tranh và thu h p kho ng cách phát tri n. b) Xu th toàn c u hoá và h i nh p qu c t Xu th toàn c u hoá và h i nh p kinh t qu c t ngày càng gia tăng. ây v a là quá trình h p tác phát tri n v a là quá trình u tranh gi a các nư c b o v l i ích qu c gia. t n t i và phát tri n trong môi trư ng c nh tranh ngày càng quy t li t, nh ng yêu c u v tăng năng su t lao ng, thư ng xuyên i m i và nâng cao ch t lư ng s n phNm, i m i công ngh , i m i phương th c t ch c qu n lý, ang t ra ngày càng gay g t hơn. c bi t, trong b i c nh toàn c u hoá kinh t , các thành t u to l n c a công ngh thông tin - truy n thông, xu hư ng ph c p Internet, phát tri n thương m i i n t , kinh doanh i n t , ngân hàng i n t , Chính ph i n t , v.v... ang t o ra các l i th c nh tranh m i c a các qu c gia và t ng doanh nghi p. i v i các nư c ang phát tri n n u không ch ng chuNn b v ngu n nhân l c, tăng cư ng cơ s h t ng thông tin - vi n thông, i u ch nh các quy nh v pháp lý, v.v... thì nguy cơ t t h u ngày càng xa và thua thi t trong quan h trao i qu c t là i u khó tránh kh i. 2.2. B i c nh trong nư c Sau hơn 15 năm i m i, nư c ta ã t ư c nh ng thành t u quan tr ng, làm n n t ng cho giai o n phát tri n m i: n n kinh t có m c tăng trư ng cao, liên t c; tình hình chính tr , xã h i n nh; xu th dân ch hoá, xã h i hoá ngày càng m r ng; i s ng nhân dân ư c nâng cao rõ r t; quan h h p tác qu c t ư c c i thi n. i h i ng l n th IX ti p t c kh ng nh con ư ng i m i theo hư ng Ny m nh CNH, H H ưa nư c ta cơ b n tr thành m t nư c công nghi p vào năm 2020; ch ng h i nh p kinh t qu c t , cam k t th c hi n các tho thu n trong khuôn kh AFTA, Hi p nh thương m i Vi t Nam - Hoa Kỳ, tích c c chuNn b tham gia WTO; tăng cư ng i m i khu v c kinh t qu c doanh, phát tri n kinh t t p th , khuy n khích khu v c dân doanh, h tr m nh m khu v c doanh nghi p v a và nh ; Ny m nh c i cách hành chính, v.v... Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i 2001 - 2010 c a nư c ta ã xác nh m c tiêu phát tri n t ng quát là: ưa nư c ta ra kh i tình tr ng kém phát tri n, nâng cao rõ r t i s ng v t ch t và tinh th n c a nhân dân, t o n n t ng n năm 2020 nư c ta cơ b n tr thành m t nư c công nghi p theo hư ng hi n i; ngu n l c con ngư i, năng l c khoa h c và công ngh , k t c u h t ng, ti m l c kinh t , qu c phòng, an ninh ư c tăng cư ng; th ch kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa ư c hình thành v cơ b n; v th c a nư c ta trên trư ng qu c t ư c nâng cao. Trong b i c nh ó, KH&CN có nhi m v cung c p k p th i lu n c khoa h c cho các quy t sách quan tr ng c a ng và Nhà nư c; óng góp thi t th c vào vi c nâng cao
  10. hi u qu và s c kh năng c nh tranh c a n n kinh t , áp ng các m c tiêu chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i n năm 2010. 2.3. Cơ h i và thách th c a) Cơ h i ng và Nhà nư c luôn coi tr ng s nghi p phát tri n KH&CN, i h i IX c a ng ti p t c kh ng nh phát tri n KH&CN cùng v i phát tri n giáo d c và ào t o là qu c sách hàng u, là n n t ng và ng l c cho CNH, H H t nư c. Trong b i c nh toàn c u hoá kinh t , v i ư ng l i a phương hoá, a d ng hoá quan h qu c t , nư c ta có cơ h i thu n l i ti p thu tri th c khoa h c, công ngh , các ngu n l c và kinh nghi m t ch c qu n lý tiên ti n c a nư c ngoài nhanh chóng tăng cư ng năng l c KH&CN qu c gia, áp ng yêu c u phát tri n kinh t - xã h i. T n d ng nh ng thành t u c a cu c cách m ng KH&CN hi n i, nư c ta có th i th ng vào nh ng công ngh hi n i rút ng n quá trình CNH, H H và kho ng cách phát tri n kinh t so v i các nư c i trư c. V i ti m năng trí tu d i dào, n u có m t chi n lư c phát tri n ngu n nhân l c úng n, nư c ta có th s m i vào m t s lĩnh v c c a kinh t tri th c. Quá trình i m i t nư c ã t o ra nh ng ti n m i cho s phát tri n KH&CN c a nư c ta trong th i gian t i. N n kinh t nư c ta có t c tăng trư ng cao, liên t c trong th i gian qua là i u ki n thu n l i tăng u tư cho phát tri n KH&CN, ng th i thúc Ny i m i công ngh và ng d ng thành t u KH&CN trong n n kinh t , nh t là trư c s c ép v c nh tranh trong i u ki n h i nh p khu v c và qu c t . b) Thách th c Trong b i c nh phát tri n năng ng và khó d báo c v KH&CN và kinh t c a th gi i hi n i, kh năng n m b t th i cơ và tranh th các ngu n l c bên ngoài tuỳ thu c nhi u vào trình và năng l c KH&CN c a qu c gia. Thách th c l n nh t i v i s phát tri n KH&CN nư c ta hi n nay là ph i nâng cao nhanh chóng năng l c KH&CN th c hi n quá trình CNH, H H rút ng n, trong i u ki n nư c ta còn nghèo, v n u tư h n h p, trình phát tri n kinh t và KH&CN còn có kho ng cách khá xa so v i nhi u nư c trên th gi i và trong khu v c. Trong xu th phát tri n c a kinh t tri th c, l i th v ngu n tài nguyên thiên nhiên, giá lao ng r d n như ng ch cho l i th v ngu n nhân l c có trình chuyên môn gi i, có năng l c sáng t o. Nư c ta n u không s m chuy n i cơ c u ngành ngh , nâng cao trình chuyên môn, nghi p v c a l c lư ng lao ng thì s không có kh năng c nh tranh v i các nư c trong khu v c v thu hút u tư và các công ngh tiên ti n t bên ngoài. Trong quá trình h i nh p qu c t v kinh t và KH&CN, nư c ta ang ng trư c nh ng khó khăn v chuy n i và xây d ng nh ng th ch m i v kinh t , thương m i, tài chính, ngân hàng, s h u trí tu , v.v... phù h p v i thông l qu c t . Tình tr ng này n u không s m vư t qua s c n tr s thành công c a quá trình h i nh p khu v c và qu c t .
  11. Trư c nh ng cơ h i và thách th c trên ây, n u không có nh ng quy t sách t phá v i m i th ch kinh t và i m i cơ ch qu n lý KH&CN, nh ng bi n pháp m nh m tăng cư ng năng l c KH&CN qu c gia, thì nguy cơ t t h u kinh t và KH&CN ngày càng xa và tình tr ng l thu c lâu dài vào ngu n công ngh nh p là khó tránh kh i. 3. Quan i m và m c tiêu phát tri n khoa h c và công ngh n năm 2010 3.1. Quan i m phát tri n khoa h c và công ngh Quan i m ch o v phát tri n KH&CN ã ư c ch rõ trong các văn ki n c a ng và Nhà nư c, như: Ngh quy t Trung ương 2 khoá VIII, Lu t KH&CN, Văn ki n i h i ng l n th IX và K t lu n c a H i ngh Trung ương 6 khoá IX m i ây. Nh ng quan i m này c n ư c c th hoá và phát tri n phù h p v i b i c nh m i trong nư c và qu c t trong giai o n t nay n năm 2010. a) Phát tri n khoa h c và công ngh là qu c sách hàng u, là n n t ng và ng l c Ny m nh công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c KH&CN nhanh chóng phát huy ư c vai trò là n n t ng và ng l c Ny m nh CNH, H H t nư c, Nhà nư c c n có chính sách quan tâm c bi t n phát tri n KH&CN: coi u tư cho KH&CN là u tư phát tri n; ưu tiên u tư xây d ng cơ s h t ng k thu t, phát tri n ngu n nhân l c; t o ng l c v t ch t và tinh th n m nh m cho cá nhân ho t ng KH&CN, tr ng d ng và tôn vinh nhân tài. b) Phát tri n kinh t - xã h i d a vào khoa h c và công ngh , phát tri n khoa h c và công ngh nh hư ng vào các m c tiêu kinh t - xã h i, c ng c qu c phòng và an ninh Các ch trương, quy t nh, chương trình, d án phát tri n kinh t - xã h i quan tr ng ph i ư c lu n c v KH&CN; các nhi m v KH&CN ph i hư ng vào gi i quy t có hi u qu các m c tiêu kinh t - xã h i. M i ngành, m i c p ph i Ny m nh vi c tri n khai nghiên c u và ng d ng r ng rãi thành t u KH&CN vào ho t ng kinh t - xã h i, qu c phòng, an ninh, t vi c nh hư ng chi n lư c phát tri n, ho ch nh chính sách, xây d ng quy ho ch, k ho ch n vi c t ch c th c hi n. c) B o m s g n k t gi a khoa h c và công ngh v i giáo d c và ào t o; gi a khoa h c và công ngh ; gi a khoa h c xã h i và nhân văn, khoa h c t nhiên, khoa h c k thu t S g n k t gi a KH&CN v i giáo d c - ào t o trư c h t ph i ư c th c hi n ngay trong các trư ng i h c, các t ch c nghiên c u và phát tri n; ng th i có cơ ch khuy n khích k t h p v i bi n pháp hành chính t o ra s h p tác, ph i h p gi a các t ch c này. S g n k t gi a các lĩnh v c khoa h c xã h i và nhân văn, khoa h c t nhiên, khoa h c k thu t và gi a khoa h c v i công ngh ư c th c hi n trên cơ s nh ng nghiên c u liên ngành nh m gi i quy t nh ng v n kinh t - xã h i t ng h p và phát tri n b n v ng t nư c.
  12. d) Ny m nh ti p thu thành t u khoa h c và công ngh th gi i, ng th i phát huy năng l c khoa h c và công ngh n i sinh, nâng cao hi u qu s d ng ti m l c khoa h c và công ngh c a t nư c Trong b i c nh toàn c u hoá và h i nh p qu c t ngày càng sâu r ng, h p tác qu c t v KH&CN ph i ư c Ny m nh nh m khai thác nh ng cơ h i mà toàn c u hoá có th mang l i. Trong i u ki n c a nư c ta hi n nay, c n l y nh p công ngh t các nư c phát tri n là ch y u nh m áp ng k p th i nhu c u phát tri n c a các ngành kinh t - k thu t; ng th i nâng cao năng l c KH&CN n i sinh ti p thu có hi u qu thành t u KH&CN hi n i c a th gi i. i m i cơ ch qu n lý nh m khai thác t i a năng l c KH&CN hi n có trong nư c, v a tranh th ti p thu, ng d ng nhanh chóng và có hi u qu các thành t u KH&CN c a th gi i. ) T p trung u tư c a Nhà nư c vào các lĩnh v c tr ng i m, ưu tiên, ng th i Ny m nh xã h i hoá ho t ng khoa h c và công ngh Nhà nư c t p trung u tư có tr ng tâm, tr ng i m; k t h p ng b gi a u tư xây d ng cơ s h t ng, trang thi t b k thu t v i u tư ào t o nhân l c KH&CN, th c hi n d t i m các công trình s m phát huy hi u qu u tư. Quan i m này ph i ư c quán tri t ngay trong quá trình xây d ng k ho ch phát tri n KH&CN 5 năm và hàng năm trên cơ s nh ng nh hư ng KH&CN tr ng i m ư c ra trong Chi n lư c phát tri n KH&CN. Nhà nư c khuy n khích các t ch c, cá nhân thu c m i thành ph n kinh t trong nư c và nư c ngoài tham gia nghiên c u, ng d ng và u tư phát tri n KH&CN. 3.2. M c tiêu phát tri n khoa h c và công ngh n năm 2010 Chi n lư c phát tri n KH&CN n năm 2010 t p trung th c hi n 3 nhóm m c tiêu ch y u. a) B o m cung c p lu n c khoa h c cho quá trình công nghi p hoá rút ng n, phát tri n b n v ng theo nh hư ng xã h i ch nghĩa và h i nh p thành công vào n n kinh t th gi i Khoa h c và công ngh , c bi t là khoa h c xã h i và nhân văn t p trung nghiên c u xây d ng cơ s lý lu n và th c ti n cho quá trình CNH rút ng n và xây d ng th ch kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa; xây d ng lu n c khoa h c cho vi c ho ch nh ư ng l i, chính sách, quy ho ch, k ho ch phát tri n kinh t - xã h i, các gi i pháp phát tri n b n v ng và h i nh p thành công vào n n kinh t khu v c và th gi i; gi i áp k p th i nh ng v n lý lu n và th c ti n khác do cu c s ng t ra. b) Góp ph n quy t nh nâng cao ch t lư ng tăng trư ng c a n n kinh t và năng l c c nh tranh c a s n phNm hàng hoá, m b o qu c phòng và an ninh n 2010, KH&CN ph i góp ph n quy t nh vào vi c t o ra s chuy n bi n rõ r t v năng su t, ch t lư ng và hi u qu m t s ngành kinh t quan tr ng Ny m nh nghiên c u và ng d ng r ng rãi k thu t ti n b trong ngành nông - lâm - ngư nghi p và công nghi p ch bi n nông s n, th c phNm nh m phát huy có hi u qu ngu n tài nguyên sinh h c nhi t i, nâng cao giá tr gia tăng và s c c nh tranh c a
  13. nông s n xu t khNu ngang b ng các nư c có n n nông nghi p phát tri n trong khu v c, góp ph n chuy n d ch cơ c u kinh t nông thôn, t o thêm nhi u vi c làm, c i thi n áng k i s ng nhân dân và b m t nông thôn nư c ta vào năm 2010. H tr khu v c doanh nghi p v a và nh , khu v c ti u th công nghi p i m i công ngh , nâng cao ch t lư ng, giá tr gia tăng, s c c nh tranh c a s n phNm, áp ng nhu c u tiêu dùng trong nư c và m r ng xu t khNu. Nâng cao năng l c ti p thu, làm ch , thích nghi và c i ti n các công ngh hi n i nh p t nư c ngoài trong m t s lĩnh v c d ch v , k t c u h t ng (tài chính, ngân hàng, bưu chính, vi n thông, giao thông v n t i, hàng không,v.v...) nh m m b o s tương h p qu c t , h i nh p thành công vào n n kinh t khu v c và th gi i. Xây d ng và phát tri n có tr ng i m m t s ngành công nghi p công ngh cao; phát tri n công nghi p công ngh thông tin - truy n thông, công nghi p công ngh sinh h c tr thành các ngành kinh t có t c tăng trư ng nhanh, áp ng ngày càng cao nhu c u trong nư c, góp ph n tăng kim ng ch xu t khNu. c) Xây d ng và phát tri n năng l c khoa h c và công ngh t trình trung bình tiên ti n trong khu v c Phát tri n ti m l c khoa h c và công ngh t trình trung bình tiên ti n trong khu v c: - B o m t c tăng t l u tư cho KH&CN t ngân sách nhà nư c ph i l n hơn t c tăng chi ngân sách nhà nư c, ng th i Ny m nh a d ng hoá các ngu n u tư ngoài ngân sách nhà nư c cho KH&CN. Ph n u ưa t ng m c u tư c a toàn xã h i cho KH&CN t 1% GDP vào năm 2005 và 1,5% GDP vào năm 2010. - Phát tri n ngu n nhân l c KH&CN có ch t lư ng cao, có cơ c u trình , chuyên môn phù h p v i các hư ng KH&CN ưu tiên, v i nhu c u phát tri n kinh t - xã h i và ư c phân b h p lý theo vùng lãnh th . Ph n u n năm 2010, nâng cao ch t lư ng và phát tri n i ngũ cán b KH&CN ngang m c trung bình tiên ti n c a các nư c trong khu v c. - Hình thành m t s t ch c nghiên c u - phát tri n và m t s trư ng i h c t trình trung bình tiên ti n trong khu v c m t s lĩnh v c công ngh tr ng i m, m t s ngành khoa h c có th m nh c a Vi t Nam. - Hoàn thành xây d ng giai o n I hai khu công ngh cao t i Hoà L c và thành ph H Chí Minh; ưa vào s d ng và khai thác có hi u qu các phòng thí nghi m tr ng i m qu c gia ã ư c phê duy t; nâng c p cơ s h t ng k thu t m t s t ch c d ch v KH&CN quan tr ng v thông tin KH&CN, tiêu chuNn - o lư ng - ch t lư ng. - Hình thành m ng lư i các t ch c KH&CN năng l c h i nh p qu c t , g n k t ch t ch v i giáo d c - ào t o, s n xu t - kinh doanh. Hình thành cơ ch qu n lý qu n lý khoa h c và công ngh ti n b , tương h p qu c t :
  14. i m i căn b n cơ ch qu n lý KH&CN theo hư ng phù h p v i cơ ch th trư ng, c thù c a ho t ng KH&CN và h i nh p qu c t ; t o ng l c phát huy sáng t o c a i ngũ cán b KH&CN; nâng cao hi u qu ho t ng KH&CN. Nâng cao năng l c khoa h c và công ngh : n năm 2010, KH&CN nư c ta năng l c ti p thu, làm ch và s d ng có hi u qu công ngh hi n i nh p t nư c ngoài; có kh năng nghiên c u và ng d ng m t s công ngh hi n i, nh t là công ngh thông tin, công ngh sinh h c, công ngh v t li u tiên ti n, công ngh t ng hoá, cơ - i n t ; ti p c n trình th gi i trong m t s lĩnh v c khoa h c Vi t Nam có th m nh. 4. Nhi m v tr ng tâm phát tri n khoa h c và công ngh n năm 2010 4.1. Các nhi m v tr ng tâm nghiên c u trong khoa h c xã h i và nhân văn a) Nghiên c u lý lu n và th c ti n con ư ng phát tri n c a Vi t Nam Ti p t c nghiên c u làm rõ con ư ng i lên ch nghĩa xã h i phù h p v i i u ki n c a t nư c, con ngư i, xã h i Vi t Nam và thích ng v i nh ng thay i hi n nay c a b i c nh qu c t . Nghiên c u cơ s lý lu n và th c ti n cho quá trình công nghi p hoá rút ng n; các gi i pháp Ny m nh công cu c CNH, H H và phát tri n b n v ng t nư c. b) Nghiên c u nh ng v n kinh t , chính tr , pháp lu t, văn hoá, xã h i, qu c phòng, an ninh Nghiên c u b n ch t n n kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa (XHCN); v n i m i và t o l p ng b th ch kinh t th trư ng nh hư ng XHCN Vi t Nam. Cung c p lu n c khoa h c cho chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i c a c nư c và các ngành, vùng tr ng i m. xu t gi i pháp nâng cao năng l c c nh tranh c a n n kinh t , năng l c tham gia vào các nh ch tài chính - ti n t qu c t . Nghiên c u i m i h th ng chính tr , xu t gi i pháp th c hi n và phát huy dân ch , c ng c vai trò c a ng c m quy n, c i cách b máy hành chính nhà nư c. Xây d ng nhà nư c pháp quy n xã h i ch nghĩa. Nghiên c u quan h s h u, ng viên làm kinh t tư nhân. Nghiên c u s bi n i c a cơ c u xã h i và qu n lý s phát tri n xã h i Vi t Nam trong i u ki n n n kinh t th trư ng nh hư ng XHCN. Xây d ng và hoàn thi n h th ng pháp lu t, t o hành lang pháp lý thu n l i cho vi c t o l p và phát tri n ng b th ch kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa và h i nh p kinh t qu c t . Nghiên c u nh ng v n qu c phòng, an ninh c a nư c ta trong 10 năm t i ph c v cho s nghi p xây d ng và b o v T qu c. Nghiên c u toàn di n và có h th ng v ti n trình l ch s và di n m o c a n n văn hoá Vi t Nam, nh ng giá tr văn hoá m i c a Vi t Nam, xây d ng n n văn hóa Vi t Nam tiên ti n, m à b n s c dân t c. c) Nghiên c u v phát tri n con ngư i Vi t Nam
  15. Nghiên c u cơ b n v con ngư i, ngu n nhân l c v i tư cách là ch th xã h i, có trình h c v n cao, mang m tính nhân văn và các giá tr văn hoá t t p c a dân t c, ti p thu tinh hoa c a văn hoá - văn minh nhân lo i, áp ng yêu c u ngày càng cao c a công cu c CNH, H H t nư c. d) Nghiên c u d báo các xu th phát tri n c a th gi i Nghiên c u b n ch t, c i m, n i dung c a cu c cách m ng KH&CN hi n i và s phát tri n c a n n kinh t tri th c trong th k XXI, trong ó chú tr ng m t xã h i và s tác ng c a cu c cách m ng này n ti n trình phát tri n c a Vi t Nam. Nghiên c u và d báo các xu th phát tri n ch y u c a th gi i và khu v c nh ng th p niên u th k XXI, nh ng tác ng nhi u m t c a quá trình toàn c u hoá. D báo ng thái và xu th phát tri n ch y u khu v c và trên th gi i, tranh th t i a th i cơ và l i th , phòng ng a và gi m thi u các b t l i, r i ro, t p trung m i ngu n l c cho s nghi p xây d ng và b o v T qu c. Ti p t c nghiên c u ch nghĩa tư b n hi n i trong b i c nh toàn c u hoá, s tác ng v chính tr , kinh t , xã h i, văn hoá, quân s c a ch nghĩa tư b n hi n i, các ch th m i trong quan h qu c t có nh hư ng tr c ti p n chi n lư c phát tri n c a Vi t Nam nh m nh rõ v th , vai trò, bư c i, chính sách h i nh p c a Vi t Nam vào các th ch toàn c u và khu v c. 4.2. Các nhi m v tr ng tâm nghiên c u trong khoa h c t nhiên Nhà nư c quan tâm phát tri n nghiên c u cơ b n trong khoa h c t nhiên, c bi t là nghiên c u cơ b n nh hư ng ng d ng. Trong giai o n n năm 2010, các nghiên c u cơ b n trong khoa h c t nhiên c n ư c ti n hành có tr ng i m theo m t s hư ng ch y u sau ây: a) Nghiên c u cơ b n nh hư ng ng d ng nh m h tr cho quá trình l a ch n, ti p thu, thích nghi và c i ti n các công ngh tiên ti n nh p t nư c ngoài vào Vi t Nam và ti n t i sáng t o các công ngh c thù c a Vi t Nam, nh t là trong các lĩnh v c công ngh thông tin, công ngh sinh h c, công ngh v t li u tiên ti n, công ngh t ng hoá, cơ - i n t . b) Nghiên c u làm rõ giá tr s d ng c a các lo i tài nguyên c a nư c ta, làm cơ s xây d ng phương án và l a ch n công ngh khai thác có hi u qu . Chú tr ng nghiên c u ti m năng v a d ng sinh h c và các lo i tài nguyên quý ang có nguy cơ c n ki t do khai thác quá m c và do môi trư ng suy thoái. c) Nghiên c u b n ch t, quy lu t c a t nhiên và nh ng tác ng c a chúng n i s ng kinh t - xã h i nư c ta, trong ó chú ý các y u t khí tư ng và t nhiên các vùng sinh thái, ph c v d báo phòng tránh thiên tai (bão l t, cháy r ng, trư t l t, n t t, xói l b sông, b bi n, b i l p các c a sông, c a m, h n hán, v.v...). d) Nghiên c u các v n cơ b n v Bi n ông ph c v cho d báo các ngu n l i bi n, ph c v xây d ng các công trình trên bi n và khai thác t ng h p các ngu n l i t bi n, phát tri n b n v ng kinh t bi n, m b o qu c phòng, an ninh.
  16. ) Phát tri n m t s lĩnh v c nghiên c u lý thuy t mà Vi t Nam có th m nh, như toán h c, v t lý lý thuy t... 4.3. Các hư ng công ngh tr ng i m ph c v phát tri n kinh t - xã h i Trong giai o n t nay n năm 2010, nư c ta c n t p trung phát tri n có ch n l c m t s công ngh tr ng i m bao g m: nh ng công ngh tiên ti n, có tác ng to l n t i vi c hi n i hoá các ngành kinh t - k thu t, b o m qu c phòng, an ninh; t o i u ki n hình thành và phát tri n m t s ngành ngh m i, nâng cao s c c nh tranh c a n n kinh t ; nh ng công ngh , phát huy ư c l i th c a nư c ta v tài nguyên nông nghi p nhi t i và l c lư ng lao ng d i dào nông thôn, t o ra s n phNm xu t khNu và vi c làm có thu nh p cho các t ng l p dân cư. a) Công ngh thông tin - truy n thông (CNTT - TT) T p trung nghiên c u và phát tri n: - Các công ngh m i trong lĩnh v c truy n thông: các d ch v băng thông r ng; các h th ng chuy n m ch; các h th ng truy n d n quang dung lư ng l n; các công ngh truy nh p; h th ng thông tin di ng, m ng Internet th h m i; công ngh thông tin v tinh; công ngh qu n lý m ng; công ngh phát thanh và truy n hình s . - Công ngh ph n m m: cơ s d li u, công ngh n i dung, công ngh a phương ti n, h th ng thông tin a lý, ho ; phát tri n ph n m m trên môi trư ng m ng; các gi i pháp "qu n lý ngu n l c c a các t ch c"; ph n m m ngu n m ; quy trình s n xu t ph n m m; quy trình ánh giá, ki m ch ng và nâng cao ch t lư ng ph n m m; thi t k , xây d ng các h th ng tin h c ng d ng. - Nghiên c u trí tu nhân t o, chú tr ng nh ng v n c thù c a Vi t Nam: nh n d ng ch Vi t, x lý nh, nh n d ng ti ng Vi t; công ngh tri th c; h chuyên gia; d ch t ng. - Nghiên c u cơ b n nh hư ng ng d ng trong m t s lĩnh v c ch n l c: toán h c c a tin h c; m t s hư ng liên ngành ch n l c như công ngh nano, linh ki n i n t th h m i, làm cơ s cho phát tri n ng d ng tin h c c p nano. Ny m nh ng d ng công ngh thông tin - truy n thông trong m i lĩnh v c kinh t , xã h i, i s ng, qu c phòng và an ninh: - Trong công tác qu n lý nhà nư c t trung ương n a phương, chú tr ng xây d ng các h th ng thông tin và cơ s d li u ph c v ho t ng qu n lý nhà nư c, xây d ng Chính ph i n t . - Trong các lĩnh v c kinh t - k thu t òi h i ph i s m tương h p v i trình khu v c và qu c t , như: bưu i n, ngân hàng, tài chính, du l ch, thương m i, c bi t là thương m i i n t ; trong các lĩnh v c năng lư ng, giao thông v n t i, qu c phòng, an ninh, v.v... Th c hi n các d án tin h c hoá và d ch v CNTT - TT trong các doanh nghi p. ng d ng CNTT - TT trong khu v c nông thôn.
  17. - Ph c p ki n th c và ng d ng CNTT - TT trong giáo d c - ào t o t ph thông trung h c n i h c; ng d ng CNTT - TT trong nghiên c u khoa h c, trong các ho t ng i u tra, thăm dò, kh o sát tài nguyên và theo dõi bi n ng môi trư ng, trong các lĩnh v c y t , văn hoá, du l ch. Phát tri n cơ s h t ng thông tin - truy n thông và xây d ng ngành công nghi p công ngh thông tin - truy n thông: Phát tri n cơ s h t ng cho ngành công nghi p CNTT - TT hi n i, tương h p qu c t . Xây d ng công nghi p n i dung, công nghi p d ch v CNTT - TT, công nghi p ph n m m ph c v cho th trư ng trong nư c và xu t khNu; ng th i t n d ng các kh năng chuy n giao công ngh , liên doanh, liên k t phát tri n có ch n l c các cơ s l p ráp, ch t o linh ki n và thi t b tin h c hi n i dành l i th ph n ph n c ng trong nư c và xu t khNu. ưa công nghi p CNTT - TT tr thành m t ngành công nghi p có t c tăng trư ng nhanh, t kim ng ch xu t khNu cao. b) Công ngh sinh h c (CNSH) Xây d ng và phát tri n các công ngh n n c a công ngh sinh h c t trình tiên ti n trong khu v c, g m: - Công ngh gen (tái t h p ADN). - Công ngh vi sinh nh hư ng công nghi p. - Công ngh enzym - protein ph c v phát tri n công nghi p th c phNm, dư c phNm. - Công ngh t bào (th c và ng v t) ph c v ch n, t o gi ng m i trong nông, lâm, thu s n và phát tri n li u pháp t bào trong y t . Phát tri n CNSH trong các ngành kinh t qu c dân: - CNSH nông nghi p (nông - lâm - ngư): phát tri n các xí nghi p nhân gi ng cây, con s ch b nh, s n xu t h t gi ng ch t lư ng cao; ng d ng các k thu t CNSH t o gi ng cây, con có ch t lư ng cao, m b o c nh tranh trên th trư ng trong và ngoài nư c, t p trung vào nhóm cây lương th c, rau hoa qu , cây lâm nghi p, v t nuôi, thu s n; phát tri n s n xu t công nghi p ch phNm sinh h c b o v cây tr ng, v t nuôi quy mô v a và nh . - CNSH ch bi n: ph c v s n xu t hàng hoá tiêu dùng trong nư c và xu t khNu. - CNSH y dư c: b o m ch phNm cho y t d phòng (vacxin, kháng sinh, sinh phNm chNn oán), m b o ki m soát an toàn v sinh th c phNm. - CNSH môi trư ng: ki m soát, x lý, giám nh môi trư ng, t p trung vào các vùng công nghi p, các vùng làng ngh , các trang tr i ch bi n nông s n; x lý ch t th i r n, nư c th i, khí th i và kh c ph c các s c tràn d u; và b o v a d ng sinh h c. Xây d ng và phát tri n n n công nghi p sinh h c Vi t Nam:
  18. - Khuy n khích m i thành ph n kinh t xây d ng và phát tri n các xí nghi p công ngh sinh h c s n xu t các s n phNm ph c v các ngành kinh t , tiêu dùng và xu t khNu. - Nhà nư c u tư xây d ng m t s ngành công nghi p sinh h c ch l c như: công nghi p s n xu t gi ng cây, con; công nghi p s n xu t dư c phNm (vacxin, kháng sinh, sinh phNm chuNn oán); công nghi p s n xu t các ch phNm sinh h c b o v cây tr ng, v t nuôi; công nghi p ch bi n th c phNm; công nghi p ch bi n s n phNm t d u khí. c) Công ngh v t li u tiên ti n T p trung nghiên c u, phát tri n và ng d ng có hi u qu các hư ng công ngh sau: - Công ngh v t li u kim lo i: trên cơ s tài nguyên trong nư c, nghiên c u l a ch n công ngh luy n kim phù h p như công ngh lò i n, lò cao - lò chuy n khép kín, công ngh phi c c s n xu t thép h p kim ch t lư ng cao, các h p kim có tính năng t ng h p s d ng trong các ngành cơ khí ch t o, xây d ng, giao thông v n t i, hoá ch t, d u khí, qu c phòng; nghiên c u l a ch n công ngh s n xu t h p kim nhôm dùng trong ch t o máy và trong qu c phòng; công ngh s n xu t các compozit n n kim lo i s d ng trong k thu t i n, i n t và y - sinh. - Công ngh v t li u polime và compozit: nghiên c u ng d ng công ngh s n xu t v t li u compozit n n nhi t d o và n n nhi t r n gia cư ng b ng s i thu tinh, s i ba zan và s i các-bon ph c v cho các ngành giao thông v n t i, nông nghi p, thu s n và qu c phòng; các polime compozit s d ng cho k thu t i n và i n t trong i u ki n môi trư ng kh c nghi t; các polime hu sinh h c, polime x lý ô nhi m môi trư ng. - Công ngh v t li u i n t và quang t : Nghiên c u ng d ng các công ngh s n xu t v t li u và linh ki n quang i n t và quang t ph c v cho lĩnh v c vi n thông, t ng hoá; s n xu t v t li u t tính cao c p d ng kh i, màng vô nh hình và nano ng d ng trong công nghi p khai thác khoáng s n, công nghi p i n, i n t và t ng hoá; s n xu t v t li u và linh ki n c m bi n ng d ng trong o lư ng và t ng hoá. - Công ngh v t li u y - sinh: Nghiên c u các công ngh s n xu t m t s lo i v t li u dùng trong y h c thay th m t s b ph n c a cơ th con ngư i: các polime sinh h c, composit các-bon, v t li u i u ti t sinh lý, v t li u i u ti t tăng trư ng, v t li u cac-bon x p, v t li u bi-ô-xi-tan. - Công ngh v t li u nano: Nghiên c u ng d ng s n xu t nano compozit n n polime và n n kim lo i s d ng trong các ngành kinh t - k thu t; xúc tác c u trúc nano trong lĩnh v c d u khí và x lý môi trư ng. Nghiên c u cơ b n nh hư ng ng d ng trong m t s hư ng công ngh nano có kh năng ng d ng cao Vi t Nam. d) Công ngh t ng hoá và cơ i n t
  19. Nghiên c u và ng d ng công ngh t ng hoá, cơ i n t nh m nâng cao ch t lư ng, hi u qu s n xu t, góp ph n nâng cao s c c nh tranh c a các doanh nghi p và n n kinh t : - ng d ng công ngh thi t k và ch t o v i s tr giúp c a máy tính (CAD/CAM) trong m t s ngành s n xu t ph c v xu t khNu, như: d t, may, da giày và ngành cơ khí (trong các lĩnh v c tr ng i m: thi t b toàn b ; máy ng l c; máy công c ; cơ khí ph c v nông - lâm - ngư nghi p và công nghi p ch bi n; cơ khí xây d ng; óng t u; thi t b i n - i n t ; cơ khí ô tô - cơ khí giao thông v n t i). - T thi t k , xây d ng ph n m m, l p ráp, b o trì v n hành các h th ng i u khi n, giám sát, thu th p và x lý s li u (SCADA). - ng d ng công ngh t ng hoá tích h p toàn di n nh m nâng cao hi u qu cho toàn b quá trình s n xu t c a doanh nghi p. - ng d ng, ph c p công ngh i u khi n s b ng máy tính (CNC) trong các h máy móc cho các lĩnh v c gia công ch t o, máy công c ph c v nhu c u s n xu t trong nư c và xu t khNu. - ng d ng r ng rãi công ngh t ng hoá o lư ng và x lý thông tin ph c v các ngành s n xu t, d báo th i ti t và thiên tai, b o v môi trư ng. - Nghiên c u ng d ng và phát tri n k thu t rô b t ( c bi t là rô b t thông minh và rô b t song song), ưu tiên áp d ng trong nh ng công o n s n xu t không an toàn cho con ngư i, trong môi trư ng c h i, trong m t s dây chuy n công nghi p công ngh cao và ph c v qu c phòng, an ninh. - Nghiên c u, ch t o m t s s n phNm cơ i n t , c bi t trong m t s lĩnh v c cơ khí tr ng i m (máy công c , máy ng l c, thi t b i n - i n t , cơ khí ô tô và các thi t b o lư ng i u khi n). - ng d ng và phát tri n công ngh thi t k , ch t o các h i u khi n cơ i n t (bao g m c ph n c ng và ph n m m), c bi t các h i u khi n nhúng; ưu tiên phát tri n các ph n m m ng d ng và các gi i pháp thi t k . Phát tri n k thu t mô ph ng, c bi t là công ngh t o m u o, nh m t i ưu hoá các s n phNm công ngh cao ng d ng trong các lĩnh v c: rô b t, óng t u, ô tô, máy chính xác, thi t b cho năng lư ng gió, v.v... - Nghiên c u bư c u m t s hư ng cơ i n t m i, có tri n v ng, như: h vi cơ i n t (MEMS) và h nano cơ i n t (NEMS). ) Năng lư ng nguyên t và các d ng năng lư ng m i Phát tri n i n h t nhân: nghiên c u l a ch n công ngh cho các d án nhà máy i n h t nhân, ti p thu và làm ch công ngh nh p v n hành nhà máy an toàn và hi u qu kinh t cao. Nghiên c u và ng d ng r ng rãi các k thu t h t nhân, b c x và ng v phóng x trong các ngành kinh t qu c dân, trong y t , a ch t, thu văn và môi trư ng; m
  20. b o an toàn b c x h t nhân trong các nghiên c u, phát tri n và s d ng năng lư ng nguyên t ; qu n lý ch t th i phóng x . Ny m nh nghiên c u phát tri n và ng d ng các d ng năng lư ng m i ph c v các vùng sâu, vùng xa, h i o, như: năng lư ng m t tr i, năng lư ng gió, năng lư ng sinh h c, v.v... e) Công ngh vũ tr Nghiên c u phát tri n công ngh vũ tr : nghiên c u ti p thu, làm ch công ngh và phóng v tinh nh quan sát trái t, tr m thu m t t, ph c v nhu c u nghiên c u khoa h c, phát tri n kinh t - xã h i và qu c phòng an ninh. Xây d ng ti m l c khoa h c và công ngh vũ tr c a Vi t Nam n năm 2010 có năng l c thi t k , ch t o các lo i v tinh nh , thi t k và ch t o các tr m thu m t t; phát tri n m t s thi t b vũ tr mang tính thương m i; làm ch ư c công ngh và k thu t tên l a. ng d ng công ngh vũ tr : Nghiên c u ti p nh n chuy n giao công ngh vi n thám, công ngh nh v toàn c u ph c v nghiên c u khoa h c, i u tra cơ b n i u ki n t nhiên và tài nguyên thiên nhiên; giám sát môi trư ng; ph c v qui ho ch s d ng t và vùng lãnh th ; d báo và giám sát thiên tai; nuôi tr ng và ánh b t h i s n; nh v cho các phương ti n giao thông v n t i; ph c v qu c phòng an ninh, v.v... g) Công ngh cơ khí - ch t o máy Nghiên c u và ng d ng các công ngh tiên ti n trong công nghi p cơ khí - ch t o máy; phát tri n ngành cơ khí - ch t o máy s c trang b m t s thi t b , máy móc áp ng nhu c u trong nư c, ti n t i xu t khNu: - Công ngh t o phôi: ng d ng công ngh úc khuôn tươi t c ng v i tiêu chuNn hóa v t li u làm khuôn và công ngh úc chính xác v i tăng cư ng khâu cơ gi i hoá, t ng hoá, u tư thi t b n u luy n và thi t b phân tích ki m tra nhanh; công ngh rèn khuôn d p, cán t o phôi, ép ch y, ép và d p sau thiêu k t; công ngh hàn i n h quang t ng ho c bán t ng và m t s công ngh hàn hi n i như hàn plasma, hàn chùm tia i n t v.v... - Công ngh gia công cơ: cùng v i vi c nâng c p, hi n i hoá thi t b , máy móc hi n có, c n áp d ng r ng rãi công ngh CAD/CAM/CNC t i các trung tâm gia công nh m nâng cao ch t lư ng s n phNm và tính linh ho t thay i m u s n phNm; k t h p cơ khí i n t ph c v t ng hoá thi t k và các quá trình i u khi n, ki m tra, o lư ng. - Công ngh x lý b m t: u tư vào các khâu nhi t luy n, sơn m , phun ph , th m tôi liên hoàn tăng b n b m t t trình tiên ti n. - Công ngh ch t o các thi t b , ph tùng c ch ng: ch t o các k t c u thép l n, k t c u công trình. - Công ngh ch t o máy ph c v cơ gi i hoá nông nghi p, b o qu n và ch bi n lương th c th c phNm.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2