Quyết định số 1451/2000/QĐ-BYT

Chia sẻ: Son Pham | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

87
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quyết định số 1451/2000/QĐ-BYT về việc ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị nhiễm HIV/AIDS do Bộ Y tế ban hành

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quyết định số 1451/2000/QĐ-BYT

B YT C NG HOÀ XÃ H I CH NGHĨA VI T ----- NAM c l p - T do - H nh phúc -------- S : 1451/2000/Q -BYT Hà N i, ngày 08 tháng 5 năm 2000 QUY T NNH V VI C BAN HÀNH: “HƯ NG D N CH N OÁN VÀ I U TRN NHI M HIV/AIDS” B TRƯ NG B YT Căn c Ngh nh s 68/CP ngày 11/10/1993 c a Chính ph quy nh ch c năng, nhi m v , quy n h n và t ch c b máy B Y t ; Căn c biên b n h p ban c v n thông qua n i dung b n “Hư ng d n ch n oán và i u tr nhi m HIV/AIDS” ngày 5 tháng 4 năm 2000; Theo ngh c a V trư ng V i u tr , V Y t d phòng, V Pháp ch - B Y t , QUY T NNH i u 1. Nay ban hành kèm theo quy t nh này “Hư ng d n chNn oán và i u tr nhi m HIV/AIDS” i u 2. “Hư ng d n chNn oán và i u tr HIV/AIDS” là tài li u hư ng d n ư c áp d ng trong t t c các cơ s khám, ch a b nh công l p, dân l p, tư nhân và các cơ s khám ch a b nh có v n u tư nư c ngoài i u 3. Quy t nh này có hi u l c sau 15 ngày k t ngày ký ban hành. Các quy nh trư c ây trái v i quy nh trong Quy t nh này u bãi b . i u 4. Các ông, bà: Chánh Văn phòng; V trư ng V i u tr , Chánh Thanh tra; V trư ng các V , thu c B Y t ; C c trư ng C c Qu n lý Dư c Vi t Nam; Giám c B nh vi n và Vi n có giư ng b nh tr c thu c B Y t , Giám c S Y t các t nh, thành ph tr c thu c Trung ương, Th trư ng y t ngành ch u trách nhi m thi hành Quy t nh này. KT. B TRƯ NG B Y T TH TRƯ NG PGS. Lê Ng c Tr ng
HƯ NG D N CH N OÁN, I U TRN NHI M HIV/AIDS (Ban hành kèm theo Quy t nh c a B trư ng B Y t s : 1451/2000/Q -BYT, ngày 08 tháng 5 năm 2000) Ph n I: CH N OÁN I. XÉT NGHI M 1. Xét nghi m chNn oán nhi m HIV/AIDS (phát hi n kháng th HIV) i v i ngư i l n và tr em 18 tháng tu i: M t m u máu dương tính v i c ba l n xét nghi m v i ba lo i sinh phNm có ch phNm kháng nguyên khác nhau và các nguyên lý ph n ng khác nhau (chi n lư c III) Xét nghi m l n Xét nghi m l n Xét nghi m l n th K t qu th nh t th hai ba Serodia-HIV ELISA-HIV Uni- ELISA-Genscreen Ba xét nghi m bên ho c Quick test form II dương tính, cho k t HIV qu dương tính v i kháng th HIV ELISA-HIV Uni- Serodia-HIV ho c ELISA-Genscreen Ba xét nghi m bên form II Quick test dương tính, cho k t HIV qu dương tính v i kháng th HIV ELISA- Serodia-HIV ho c ELISA-HIV Uni- Ba xét nghi m bên Genscreen Quick test form II dương tính, cho k t qu dương tính v i HIV kháng th HIV Serodia-HIV ELISA-Genscreen ELISA-HIV Uni- Ba xét nghi m bên ho c Quick test form II dương tính, cho k t HIV qu dương tính v i kháng th HIV 2. Xét nghi m chNn oán nhi m HIV tr em dư i 18 tháng tu i: i v i tr em dư i 18 tháng tu i có kháng th HIV dương tính: m u huy t thanh ph i ư c g i v phòng xét nghi m chuNn th c qu c gia Vi n V sinh d ch t Trung ương ho c Vi n Pasteur Thành ph H Chí Minh xét nghi m kh ng nh b ng các k thu t phát hi n kháng nguyên P24 ho c k thu t PCR.
II. LÂM SÀNG 1. Phân lo i nhi m HIV/AIDS tr em trên 13 tu i và ngư i l n d a vào tiêu chuNn phân lo i c a CDC-Atlanta năm 1993. T bào CD4 Phân lo i lâm sàng S lư ng T l lympho Lo i A Lo i B Lo i C toàn ph n Không tri u Có tri u ch ng Các b nh ch ng b nh lý lâm sàng nhưng ch i m h ch toàn thân không ph i lo i trong AIDS kéo dài ho c A và C nhi m HIV c p = 500 TB/mm3 A1 B1 C1 200 - 499 A2 B2 C2 TB/mm3 < 200 TB/mm3 A3 B3 C3 Nh ng ngư i thu c nhóm A3; B3; C1; C2 và C3 ư c chNn oán là b nh nhân AIDS. Như v y nh nghĩa b nh nhân AIDS bao g m: * T t c nh ng ngư i nhi m HIV mà s lư ng CD4 < 200 t bào/mm3 máu, m c dù chưa có tri u ch ng lâm sàng. * Có các b nh ch i m, dù s lư ng CD4 > 500 t bào/mm3 máu 1.1. Lâm sàng lo i A bao g m: * Nhi m HIV không có tri u ch ng lâm sàng * Sưng h ch toàn thân kéo dài * H i ch ng nhi m retro vi rút c p tính 1.2. Lâm sàng lo i B bao g m: * Nhi m n m candida h ng, âm h , âm o tái phát tri n nhi u l n, ít có áp ng v i i u tr . * B ch s n d ng lông mi ng * U m ch do tr c khuNn (bacillary angiomatosis) do vi khuNn Bartonella quintana, B.hensenlae * Lo i s n c t cung (CIN) m c v a và n ng ho c ung thư liên bào t i ch (carcinoma in situ) * Zona ngoài da tái phát
* Xu t huy t gi m ti u c u mi n d ch. * B nh do vi khuNn Listeria * Viêm ti u khung, c bi t là áp xe vòi tr ng và bu ng tr ng * Viêm th n kinh ngo i biên * Các tri u ch ng toàn thân: s t 38,50C; tiêu ch y kéo dài trên 1 tháng nhưng chưa gi m 10% tr ng lư ng cơ th * B nh do vi khuNn Nocardia 1.3. Lâm sàng lo i C: Bao g m nh ng b nh nhi m trùng cơ h i (các b nh ch i m trong AIDS) xác nh b nh AIDS nh ng ngư i nhi m HIV * S lư ng t bào CD4 < 200/mm3 máu * Nhi m n m Candida th c qu n, ph i * Nhi m n m Coccidioides immitis (coccidioidomycosis) * Nhi m n m Cryptococcus ngoài ph i * Nhi m ký sinh trùng Cryptosporidia gây tiêu ch y kéo dài (trên 1 tháng) * Nhi m ký sinh trùng Toxoplasma não * Viêm võng m c do Cytomegalovirus ho c nhi m Cytomegalovirus ngoài gan, lách ho c h ch * B nh não do HIV * Nhi m virus Herpes gây loét da, niêm m c kéo dài trên 1 tháng ho c viêm ph qu n, viêm ph i, viêm th c qu n * Nhi m n m Histoplasma lan to ngoài ph i * Nhi m ký sinh trùng Isospora kéo dài trên 1 tháng * Sarcom Kaposi * U lympho không ph i Hodgkin, u lympho immunoblast nguyên phát não * Nhi m vi khuNn Mycobacterium avium ho c M.Kausaii ngoài ph i ho c lan to * Nhi m lao ph i ho c ngoài ph i. * Viêm ph i do ký sinh trùng Pneumocystis carinii.
* Viêm ph i do vi khuNn tái phát. * B nh lý não tr ng nhi u ti n tri n. * Nhi m khuNn huy t do Salmonella tái phát (không ph i do thương hàn) * H i ch ng g y mòn suy ki t do HIV. 2. Phân lo i nhi m HIV/AIDS tr em 2.1. Phân lo i nhi m HIV/AIDS tr em theo lâm sàng (CDC-1994) 2.1.1. Lo i N - Không có tri u ch ng: tr b nhi m HIV không có tri u ch ng, ho c ch có m t tri u ch ng li t kê lo i A. 2.1.2. Lo i A - Tri u ch ng nh : tr có t 2 ho c nhi u tri u ch ng li t kê sau ây, không có tri u ch ng lo i B và C: * H ch to (0,5cm trên 2 vùng) * Gan to * Lách to * Viêm da * Viêm tuy n mang tai * Nhi m khuNn hô h p trên tái di n ho c kéo dài, viêm xoang ho c viêm tai gi a 2.1.3. Lo i B: Tri u ch ng v a, tr em có các bi u hi n khác v i tri u ch ng lo i A và C: * Thi u máu (hemoglobine < 8g/100 ml), gi m b ch c u trung tính (
* Herpes simplex ph qu n ph i, th c qu n x y ra lúc 1 tháng tu i * Herpes cơ trơn (leimyosarcoma) * Viêm ph i k d ng lympho hay quá s n d ng lympho ph i * B nh lý th n * B nh do Nocardia (Nocardiosis). * S t kéo dài trên 1 tháng. * B nh do Toxoplasma, lúc trư c 1 tháng tu i. * Thu u lan to (thu u bi n ch ng). 2.1.4. Lo i C - tri u ch ng n ng: tr có b t c tri u ch ng nào sau ây: * Nhi m vi khuNn n ng, nhi u l n tái di n: nhi m khuNn huy t, viêm ph i, viêm màng não, viêm xương kh p, áp xe n i t ng ho c khoang cơ th . * N m Candida th c qu n, ph qu n, khí qu n, ph i. * B nh n m Coccidioides immitis (coccidioidomycosis) lan to . * Cryptosporidiosis hay isosporiasis v i tiêu ch y kéo dài trên 1 tháng. * B nh do Cytomegalovirus lúc trên 1 tháng tu i (ngoài gan, lách, h ch). * B nh lý não: 1) Suy gi m phát tri n trí tu ; 2) R i lo n phát tri n não hay teo não m c ph i; 3) Suy gi m v n ng i x ng, bi u hi n b ng hai hay nhi u các bi u hi n sau: b i, ph n x b nh lý, th t i u, r i lo n dáng i. * Herpes simplex gây loét da - niêm m c kéo dài trên 1 tháng, viêm ph qu n, viêm ph i, viêm th c qu n tr em trên 1 tháng tu i. *B nh do Histoplasma, lan to (nhi u hơn hay k t h p ph i, nh ph i, có h ch) * Sarcom Kaposi. * U lympho tiêu phát não. * U lympho t bào nh ho c nguyên bào mi n d ch (Burkitt) ho c u lumpho t bào to, t bào B. 2.2. Phân lo i nhi m HIV/AIDS tr em theo lympho CD4 (CDC-1994) Mi n Tu i d ch < 12 tháng 1 - 5 tu i 6 -12 tu i
CD4/mm3 % CD4/mm3 % CD4/mm3 % 1. Không = 1500 = 25 = 1000 = 25 = 500 = 25 suy gi m 2. Suy 750-1499 15-24 = 1000 = 25 200-499 15-24 gi m nh 3. Suy < 750 < 15 < 500 < 15 < 200 < 15 gi m n ng Ph n II: I U TRN A. I U TRN NHI M HIV/AIDS. * Hi n nay, chúng ta chưa có i u ki n o n ng vi rút trong huy t thanh, do ó m i quy t nh i u tr d a vào các bi u hi n lâm sàng và s lư ng t bào CD4 trong máu. * B nh vi n (cơ s i u tr ) th c hi n i u tr ngư i b nh nhi m HIV/AIDS theo hư ng d n, ng th i ph i h p v i các cơ quan liên quan t ch c theo dõi và qu n lý t t ngư i b nh nhi m HIV/AIDS t i c ng ng. Phương hư ng i u tr : i u tr nh m m c tiêu: * i u tr kháng retro vi rút (kháng HIV) * i u tr ch ng nhi m trùng cơ h i. * Chăm sóc, dinh dư ng, nâng cao th tr ng. I. I U TRN KHÁNG RETRO VI RÚT. Các nhóm thu c i u tr kháng retro vi rút hi n nay: - Nhóm nucleoside c ch men sao chép ngư c (nucleoside reverse transcriptase inhibitors - NR TIs), các thu c thu c nhóm này g m: Zidovudine (ZDV, AZT); Didanosine (ddI); Lamivudine (3TC); Zalcitabine (ddC); Stavudine (Zerit, d4T)... - Nhóm không ph i nucleoside c ch men sao chép ngư c (non - nucleoside reverse transcriptase inhibitors - NNRTIs), các thu c thu c nhóm này g m: Nevirapine (Viramune); Delaviridine; Loviride... - Nhóm c ch protease (protease inhibitors - PIs), các thu c thu c nhóm này g m: Indinavir (Crixivan); Nelfinavir; Ritronavir, Saquinavir...
1. Tiêu chuNn b t u i u tr nh ng ngư i nhi m HIV. Ti n hành i u tr khi: - Nhi m HIV có tri u ch ng lâm sàng, bao g m: nhi m n m candida tái phát niêm m c, b ch s n d ng lông lư i, s t kéo dài trên 1 tháng, tiêu ch y kéo dài, gây sút cân v.v... - Nhi m HIV không có tri u ch ng lâm sàng nhưng s lư ng t bào CD4500/mm3 máu. N u có i u ki n o ư c n ng virus HIV trong máu thì ti n hành i u tr cho: + Ngư i b nh có 30.000-50.000 RNA sao chép/mm3 (bDNA) ho c + Ngư i b nh có CD4 gi m nhanh m c dù ch có 5.000-10.000 RNA sao chép/mm3 (bDNA). 2. i u tr : 2.1. K t h p 2 lo i thu c Dùng cho nh ng ngư i nhi m HIV có các bi u hi n lâm sàng, nh ng ngư i mà s lư ng t bào CD4 t 200 - 499 t bào/mm3; lư ng RNA t 5.000 - 10.000 sao chép/mm3 (bDNA), dùng m t trong nh ng cách k t h p sau: 2.1.1. Zidovudine + Lamivudine * Zidovudine 600 mg/ngày chia 3 l n u ng (cách 6 gi u ng m t l n). * Lamivudine 300 mg/ngày chia 2 l n u ng. Hi n nay thu c k t h p 2 lo i này là Combivir (1 viên g m có Lamivudine 150 mg và Zidovudine 300 mg; ngày u ng 2 viên). 2.1.2. Didanosine + Stavudine * Didanosine 250 mg/ngày chia 2 l n u ng 1/2 gi trư c khi ăn. * Stavudine 80 mg/ngày chia 2 l n. 2.1.3. Zidovudine + Didanosine * Zidovudine 600 mg/ngày, chia 3 l n u ng. * Didanosine 250 mg/ngày chia 2 l n u ng 1/2 gi trư c khi ăn. 2.2. K t h p 3 lo i thu c:
Áp d ng cho nh ng ngư i nhi m HIV mà có các b nh ch i m (lâm sàng lo i C theo phân lo i c a CDC) ho c t bào CD4 dư i 200 t bào/mm3 ho c RNA c a HIV trên 10.000 sao chép/mm3, có th áp d ng 1 trong nh ng cách k t h p sau: 2.2.1. Combivir + Indinavir * Combivir ngày u ng 2 viên * Indinavir 2400 mg/ngày chia 3 l n, 8 gi u ng m t l n; u ng 1 gi trư c ăn ho c 2 gi sau ăn; u ng nhi u nư c 2.2.2. Zidovudine + Didanosine + Indinavir * Zidovudine 600 mg/ngày * Didanosine 250 mg/ngày * Indinavir 2400 mg/ngày 2.2.3. Zidovudine + Zalcitabine + Indinavir * Zidovudine 600 mg/ngày * Zalcitabine viên 0,75 mg ngày u ng 3 viên cách nhau 8 gi , tránh dùng cùng v i thu c kháng acid ho c thu c có albumin * Indinavir 2400 mg/ngày 2.2.4. Stavudine + Lamivudine + Indinavir 2.2.5. Stavudine + Didanosine + Indinavir Chi chú: Li u dùng các thu c c ch protease: Indinavir: 2400 mg/ngày; Saquinavir: 800mg/ngày, chia 3 l n u ng trong ngày; Ritonavir: 1200 mg/ngày, chia 2 l n u ng trong ngày. 3. Tương tác thu c 3.1. Trong khi i u tr không dùng k t h p các thu c như: * Zidovudine + Stavudine * Didanosine + Zalcitabine * Stavudine + Zalcitabine * Zalcitabine + Lamivudine Vì k t h p theo các công th c trên s làm gia tăng c tính c a thu c
3.2. Tương tác gi a thu c ch ng retro virút và thu c i u tr nhi m trùng cơ h i 3.2.1. Zidovudine * Tăng c tính khi dùng chung v i co-trimoxazol, acyclovir, ganciclovir, interferon alpha, fluconazol, amphotericin B, Flucytosin, vincristin, probenecid, n u c n thi t k t h p v i các thu c trên thì ph i theo dõi ch c năng th n, công th c máu, và n u c n thì gi m li u thu c. * Nh ng thu c làm gi m n ng Ziidovudine là Rifampin, Trimethoprim, Ribavirin, Indomethacin. 3.3.2. Didanosine * Làm gi m h p th c a ketoconazol, itraconazol, dapson, tetracyclin, fluoroquinolon, do ó nên dunggf Didanosine 6 gi trư c ho c 2 gi sau khi dùng các thu c trên. * Khi dùng v i các thu c l i ti u thiazide, furosemid, v i các thu c azathioprin, methyldopa, pentamidin, oestrogen, s tăng nguy cơ viêm tu . * Khi dùng v i các thu c dapson, ethambutol, ethionamid, INH, metronidazol, nitrofurantoin, vincristin, Zalcitabine có th tăng nguy cơ b nh lý th n kinh ngo i biên. Không dùng Didanosine khi ang i u tr rifampicin. 3.3.3. Zalcitabine * Dùng v i các thu c dapson, ethambutol, INH, metronidazol, nitrofurantoin, vincriscin, phenytoin có th tăng c tính gây b nh lý th n kinh ngo i biên. * Dùng v i các thu c pantamidin, rư u, Didanosine có th làm tăng nguy cơ viêm tu . 3.3.4. Lamivudine Tăng tác d ng Lamivudine khi dùng co-trimoxazol. 3.3.5. Indinavir * Các thu c rifampin làm gi m n ng indinavir, nên không dùng k t h p. * Thu c ketoconazol làm tăng tác d ng indinavir, do ó khi dùng k t h p ph i làm gi m li u indinavir (600mg/l n, 3 l n, cách 8 gi m t l n). 3.3.6. Eitonavir Ch ng ch nh dùng cùng v i các thu c như thu c gi m au: mephidin, piroxicam (Feldene), propoxyphen (darvon); các thu c an th n ciozapine; các thu c ch ng lo n nh p như quinidine, amiodazon, encainid; các thu c ch ng tr m c m như bupropion; các thu c an th n như diazepam, clorazepat, midazolam (versed) trizolam (halcion) thu c ch ng mycobacterium như rifabutin.
3.3.7. Saquinavir * Các thu c k t h p s làm gi m n ng saquinavir như rifampin, rifabutin, phenobarbital, dexamethason, carbamazepin, phanytoin * Các thu c làm tăng n ng saquinavir như fluconazol (tăng m c saquinavir t i 150%), itraconazol, ritonavir, indinavir. 4. Ph n ng c h i c a thu c Khi dùng thu c kháng vi rút, c n ph i chú ý n ph n ng có h i c a thu c và khi có ph n ng này c n ph i thay th b ng thu c khác ho c t m th i ng ng thu c. 4.1. Ph n ng c h i Zidovudine (Azidothymidin) Ph bi n ít ph bi n - H b ch c u - B nh v cơ: y u cơ, teo cơ - Thi u máu - B nh lý v th n kinh ngo i biên - Nôn - Loét th c qu n -M tm i -S t - M t ng - Co gi t - Tăng s c t da Khi i u tr b ng Zidovudine c n ph i làm công th c máu m t tháng 1 l n: * N u b ch c u h t h dư i 1000/mm3 thì ng ng thu c cho n khi s lư ng b ch c u tr l i bình thư ng thì ti p t c dùng thu c l i. H b ch c u h t trung tính do Zidovudine c ch tu xương, làm gi m t bào tu xương. * N u thi u máu, gi m hemoglobine dư i 8g/100ml thì ng ng i u tr Zidovudine. Hàng tu n theo dõi s lư ng hemoglobine trong máu, khi nào hemoglobine tr v bình thư ng thì ti p t c i u tr b ng Zidovudine * N u xu t hi n b nh v cơ, teo cơ, y u cơ làm i l i khó khăn thì t m th i ng ng thu c ho c thay b ng thu c khác. * N u nôn n ng thì t m th i ng ng thu c cho n khi h t nôn, sau ó dùng thu c ho c thay b ng thu c khác. 4.2. Ph n ng c h i c a Didanosine Ph bi n ít ph bi n - Tiêu ch y - Viêm tu
- Tăng amylase - Nôn - B n ch n - Tăng transaminase máu - Nh c u - Gi m b ch c u h t - M t ng - Thi u máu - Phát ban * Viêm tu : Khi dùng thu c Didanosine mà th y au b ng, nôn, thì c n ph i xét nghi m amylase huy t thanh, n u amylase tăng cao thì t m th i ng ng thu c ho c thay b ng thu c khác. * B nh lý th n kinh ngo i biên như au, tê bì chân, m t ph n x , n u n ng có th t n thương v n ng. Khi có d u hi u tê bì, au bì thì t m th i d ng thu c ho c thay b ng thu c khác. * N u dùng kéo dài có th làm tăng acid uric máu, do ó c n xét nghi m acid uric. 4.3. Ph n ng c h i c a Zalcitabine Ph bi n ít ph bi n - B nh lý th n kinh ngo i biên - Nôn - Viêm mi ng - Tiêu ch y - Phát ban - Tăng men transaminase máu - Thi u máu - Gi m b ch c u trung tính -M tm i - Nh c u - Viêm tu 4.4. Ph n ng c h i c a Lamivudine Nh c u, m t m i, bu n nôn, au b ng, tiêu ch y, b nh lý th n kinh ngo i biên, b ch c u trung tính h , men transaminase tăng, viêm tu . 4.5. Ph n ng c h i c a Stavudine B nh lý th n kinh ngo i biên khi i u tr kéo dài, thi u máu, b ch c u gi m, viêm tu , nh c u, men transaminase tăng.
4.6. Ph n ng c h i c a Indinavir Ph bi n ít ph bi n - Tăng bilirubin gián ti p - Tăng transaminase - S i th n, ái máu (do ó hàng ngày - Nh c u khi u ng thu c c n u ng nhi u nư c) - Bu n nôn -M tm i - M t ng - ù tai - Nhìn m - Tiêu ch y - Phát ban - H ti u c u 4.7. Ph n ng c h i c a Saquinavir au b ng, tiêu ch y, nh c u, vàng da, men transaminase tăng, phát ban, ôi khi co gi t ho c lú l n. 4.8. Ph n ng c h i c a Ritonavir Nôn, tiêu ch y, nh c u, chóng m t, dãn m ch, viêm h ng, tăng transaminase, tăng cholesterol máu, tăng triglycerid. II. I U TRN NHI M TRÙNG CƠ H I: Tác nhân Phác thu c ưu tiên Phác thu c thay th 1. Vi khuNn Campylobacter Erythromycin 2g/ngày chia Ciprofloxacin 1 g/ngày chia Jejuni làm 4 l n, u ng trong 5 ngày 2 l n dùng trong 5 ngày h c norfloxacin 800mg/ngày chia 2 l n, u ng, dùng trong 5 ngày Clamydia Erythromycin 2g/ngày chia Doxycyclin 200 mg/ngày trachomatis làm 4 l n, dùng trong 7 ngày chia 2 l n dùng trong 7 ngày ho c ofloxacin 300 mg u ng 2 l n 1 ngày, dùng trong 7 ngày
Vi khuNn loa INH 5mg/kg (Mycobactterium Tuberculosis) Rifampicin 10mg/kg Ethambutol 15-20 mg/kg Pyrazinamid 20-30 mg/kg Mycobacterium Clarithromycin 1g/ngày chia 2 Rifabutin 300 mg/ngày k t avium complex l n, k t h p v i ethambutol h p v i ethambutol 15 15mg/kg/ngày mg/ngày Salmonella Ciprofloxacin 1 gam/ngày chia N u phân l p ch ng nh y 2 l n, u ng trong 7 ngày n c m v i ampicillin ho c co- 14 ngày trimoxazol thì dùng ampicillin 2g/ngày chia 2 l n ho c Cotrimoxazol (viên 480 mg) ngày u ng 4 viên 2. Nhi m trùng do n m Aspergillus (nhi m Amphotericin B 0,8 n m ph i) mg/kg/ngày tiêm tĩnh m ch cho n khi áp ng Candida albicans Fluconazol 100 mg/ngày dùng Itraconazol 200 mg.ngày chia h ng trong 10-14 ngày 2 l n u ng Cryptococcus Amphotericin B 0,7 Itraconazol 200 mg.ngày chia neoformans (viêm mg/kg/ngày tiêm tĩnh m ch 2 l n u ng dùng 10 n 14 màng não) trong 10-14 ngày, r i sau ó ngày dùng fluconazol 400 mg u ng 2 l n 1 ngày trong 2 ngày, sau ó gi m xu ng 400mg/ngày dùng trong 10-14 tu n Histoplasma Amphotericin B 0,8 Itraconazol 300 mg u ng 2 capsulatum mg/kg/ngày tiêm tĩnh m ch l n/ngày dùng trong 3 ngày trong 10-14 ngày sau ó dùng sau ó gi m xu ng 100 Itraconazol 400 mg/ngày, dùng mg/ngày trong 3 ngày r i gi m xu ng 200 mg/ngày Penicillium Amphotericin B 0,7 Itraconazol 300 mg u ng 2 marneffei mg/kg/ngày tiêm tĩnh m ch l n/ngày dùng trong 3 ngày, trong 10-14 ngày r i dùng sau ó 400 mg/ngày dùng itraconazole 400 mg/ngày, trong 12 tu n u ng trong 4 tu n, sau ó duy trì 200 mg/ngày 3. Nhi m ký sinh trùng
Trichomonas Metronidazol 2 gam u ng 1 vaginalis li u duy nh t Pneumocystis Sulfamethoxazol Trimethoprim 5mg/kg/ngày carinii (PCP) 75mg/kg/ngày k t h p v i k t h p v i dapson 100 Trimethoprim 15mg/kg/ngày mg/ngày dùng trong 21 ngày chia 3 l n u ng trong 3-4 l n Ho c pentamidin 4mg/kg/ngày tiêm tĩnh m ch trong 21 ngày Ho c clindamycin 600 mg tiêm tĩnh m ch ho c 300 mg u ng cách nhau 8 gi m t l n k t h p v i u n primaquin 15 mg/ngày dùng trong 21 ngày Izopora belli Cotrimoxazol (viên 480 mg) Pytimethamin 75mg/ngày k t ngày u ng 4 viên, chia làm 4 h p v i axít folinic 5- l n u ng trong 10 ngày sau ó 10mg/ngày u ng trong 3 tu n u ng 2 viên/ngày, u ng trong 3 tu n Toxoptasma gondii Pyrimethamin 50 mg/ngày k t Pyrimethamin 50mg/ngày k t h p v i sulfadiazin 1 g/ngày h p v i axít folinic 10-20 chia 2 l n và axit folinic 10-20 mg/ngày và clindamycin 2 mg/ngày dùng trong 8 tu n g/ngày dùng trông 8 tu n Ho c Sulfamcthoxazol 800 mg Trimethoprim 160 mg và (Viên Co-trimoxazol viên 960 mg) ngày 4 viên u ng trong 8 tu n, sau ó duy trì m i ngày 1 viên 4. Nhi m vi rút Zona Acyclovir 30mg/kg/ngày tiêm Foscarnet 40mg/kg truy n tĩnh m ch ho c 800 mg u ng 5 tĩnh m ch, cách nhau 8 l n/ngày trong 10 ngày gi /l n trong 2-3 l n Ho c famciclovir 500 mg u ng 3 l n/ngày Ho c valacyclovir 1g u ng 3 l n/ngày trong 7-10 ngày Herpes Acyclovir 400mg u ng 3 Famciclovir 250 mg u ng 3 l n/ngày, trong 7-10 ngày l n/ngày trong 7-10 ngày Ho c Acyclovir 5mg/ngày Ho c Foscarnet 40mg/kg truy n tĩnh m ch cách 8 gi i 1 truy n tĩnh m ch cách nhau 8
l n, dùng trong 10 ngày gi , trong 21 ngày Cytomcgalovirus Foscarnet 60mg/kg truy n tĩnh (CMV) m ch, cách nhau 8 gi 1 l n, dùng trong 14-21 ngày Ho c gancyclovir 5mg/kg truy n 2 l n/ngày dùng trong 14-21 gi B. I U TRN D PHÒNG CHO NGƯ I BN PHƠI NHI M V I HIV TRONG NGH NGHI P I. NGUYÊN T C CHUNG * Tư v n cho ngư i b phơi nhi m v i máu, d ch cơ th có nguy cơ lây nhi m c a ngư i HIV (+). * C n l y máu th ngay HIV và i u tr ngay không c n ch xem k t qu xét nghi m * Th l i HIV sau khi dùng thu c 1 tháng; 3 tháng và 6 tháng. * T n thương không làm xây sát da không i u tr mà ch c n r a s ch da II. ÁNH GIÁ M C PHƠI NHI M VÀ X TRÍ V T THƯƠNG T I CH 1. ánh giá tính ch t phơi nhi m 1.1. Kim âm * C n xác nh v trí t n thương * Xem kích thư c kim âm (n u kim to và r ng thì nguy cơ lây nhi m cao) * Xem sâu c a v t kim âm * Nhìn th y ch y máu khi b kim âm 1.2. V t thương do dao m , do ng nghi m ng máu, ch t d ch c a b nh nhân nhi m HIV b v âm vào da, c n xác nh sâu và kích thư c c a v t thương. 1.3. Da b t n thương t trư c và niêm m c Da có các t n thương do: tràm, b ng ho c b viêm loét t trư c Niêm m c m t ho c mũi h ng 2. X trí ngay t i ch
* Da: R a k b ng xà phòng và nư c s ch, sau ó sát trùng b ng dung d ch Dakin ho c nư c Javel pha loãng 1/10 ho c c n 700, ti p xúc nơi b t n thương ít nh t 5 phút. * M t: R a m t v i nư c c t ho c huy t thanh m n ng tương (0,9%), sau ó nh m t b ng nư c c t liên t c trong 5 phút * Mi ng, mũi: r a mũi b ng nư c c t, súc mi ng b ng huy t thanh m n ng tương (0,9%) III. I U TRN D PHÒNG 1. Th i gian i u tr t t nh t là ngay t nh ng gi u tiên (2-3 gi sau khi x y ra tai n n), mu n nh t không quá 7 ngày. 2. N u t n thương ch xây xư c da không ch y máu ho c máu, d ch c a b nh nhân b n vào mũi h ng thì ph i h p 2 lo i thu c trong th i gian 1 tháng theo hư ng d n ph n trên. 3. N u t n thương sâu, ch y máu nhi u thì ph i h p 3 lo i thu c trong th i gian 1 tháng theo hư ng d n ph n trên. C. I U TRN D PHÒNG LÂY NHI M HIV T M SANG CON I. I U TRN PH N MANG THAI NHI M HIV PHÒNG LÂY NHI M T M SANG CON i u tr ph n mang thai nhi m HIV v i m c ích làm gi m lây nhi m t m sang con, n u ngư i m và gia ình sau khi ư c tư v n v n mu n gi thai. 1. i u tr trư c và trong khi : Tuỳ i u ki n có th l a ch n m t trong hai phác sau: 1.1. Phác s d ng Nevirapine Ch nh: Khi b t u chuy n d th c s ho c trư c khi m l y thai i u tr : U ng m t l n duy nh t 1 viên Nevirapine 200mg. Theo dõi cu c chuy n d và ti p t c như bình thư ng 1.2. Phác s d ng Zidovudine * Zidovudine 600 mg/ngày, chia 2 l n, u ng b t u t tu n thai th 36 n khi chuy n d . Trong trư ng h p thai ph n mu n (sau tu n th 36), cũng cho u ng v i li u trên cho n khi chuy n d . * Trong khi chuy n d ti p t c dùng Zidovudine 300mg/l n, c 3 gi cho u ng 1 l n n lúc c p và c t dây r n thì ng ng u ng thu c.
* C n cho thêm thu c ch ng thi u máu b ng cách b sung viên s t ho c axít folic * N u ngư i m có nhi m trùng cơ h i kèm theo thì i u tr như nh ng ngư i b nh nhi m trùng cơ h i khác ho c g i i khám chuyên khoa có ch nh dùng thu c úng và h p lý. 2. Các i m c n th c hi n khi . 2.1. i v i s n ph 2.2. i u tr b ng k t h p thu c cho tr dư i 13 tu i: Phương pháp k t h p thu c như hư ng d n ph n trên, li u lư ng thu c dùng như sau: * Zidovudine: 5mg/kg u ng 3-4 l n/ngày * Didanosine: 5mg/kg u ng 3-4 l n/ngày * Zalcitabine: 0,01 mg/kg x 3 l n/ngày * Lamivudine: 4mg/kg x 2 l n/ngày II. I U TRN NHI M TRÙNG CƠ H I THƯ NG G P 1. Nhi m khuNn ư ng hô h p * Viêm ph i do Pneumocystis carinii Trimethoprim 20mg/kg/ngày + Sulfamethoxazol 100mg/kg/ngày, 14 - 21 ngày * Viêm ph i do Cryptococcus: Amphotericin B: 0,25 mg/kg/ngày, tiêm tĩnh m ch Sau tăng lên 0,5 mg/kg/ngày, trong 6 tu n. * Lao ph i ho c lao toàn th : Theo hư ng d n t i ph n E. * Viêm ph i do Cytomegalovirus. Ganciclovir 5mg/kg/l n, 2 l n/ngày, 14 -21 ngày. * Viêm ph i do các vi khuNn thư ng g p như Hemophilus influenzae, S.pneumoniae, Klebsiella... Ch n kháng sinh thích h p. 2. Nhi m khuNn ư ng tiêu hoá. * N m candida mi ng - h u. Nystatin (Myconistine) t i ch .
* Herpes simplex gây loét mi ng, h u môn. Acyclovir: 5mg/kg/l n, 3 l n/ngày, 5 - 14 ngày, u ng ho c tiêm tĩnh m ch. * Viêm ru t do Salmonella, Shigella, Campylobacter: H i ph c nư c, i n gi i. Dinh dư ng. Kháng sinh thích h p. 3. Nhi m khuNn da. * Herpes zoster: Acyclovir 5-10mg/kg/l n, 3 l n/ngày, dùng trong 7 ngày, u ng ho c tiêm tĩnh m ch. * Do vi khuNn, n m: Ch n kháng sinh thích h p. 4. Nhi m trùng th n kinh. * Viêm màng não do Cryptococcus. Amphotericin B: 0,25-0,5 mg/kg/ngày, dùng trong 6 tu n. * Toxoplasma não. Pyrimethamin 25-50 mg/ngày k t h p v i Sulfadiazin 150mg/kg/ngày th i gian 3-6 tu n. E. I U TRN CÁC B NH KHÁC: 1. i u tr ngư i b nh Lao/HIV/AIDS: i u tr nhi m HIV/AIDS theo hư ng d n này k t h p v i i u tr lao. 1.1. Hư ng d n i u tr cho nh ng ngư i b nh lao nhi m HIV theo công th c: a. 2HRZE/6HE Hai tháng i u tr t n công hàng ngày v i 4 thu c: Izoniazid(H), Rifampicin(R), Pyrazinamid(Z) và E thambutol(E). Sáu tháng i u tr c ng c b ng 2 thu c Izoniazid và Ethambutol hàng ngày. Li u như sau: * Isoniazid (H): 5mg.kg * Rifampicin (R): 10mg/kg * Pyrazinamid (Z): 25mg/kg
* Ethambutol (E): 15mg/kg b. N u m b o t t các quy trình ch ng lây nhi m, có th s d ng các phác gi ng như nh ng ngư i b nh lao không nhi m HIV, ó là: * 2SRZ/6HE ch nh cho nh ng trư ng h p m i phát hi n: . Hai tháng u dùng 4 lo i thu c Streptomycin (S) 15mg/kg, Izoniazid, Rifampicin, Pyrazinamid hàng ngày, li u như trên. . Sáu tháng sau dùng 2 lo i thu c Izoniazid và Ethambutol hàng ngày, li u như trên. * 2SHRZE/1HRZE/5H3R3E3 ch nh cho nh ng trư ng h p tái phát sau i u tr theo các công th c: . Hai tháng u dùng 5 lo i thu c: Streptomycin, Izoniazid, Rifampicin, Pyrazinamid, Ethambutol hàng ngày, li u như trên. . Tháng th ba dùng 4 lo i thu c: Izoniazid, Rifampicin, Pyrazinamid, Ethambutol hàng ngày, li u như trên. . Năm tháng ti p theo i u tr b ng 3 lo i thu c: Izoniazid, Rifampicin, Ethambutol 3 l n trong m t tu n. Li u như sau: * Isoniazid (H): Li u cách quãng 3 l n/tu n: 10mg/kg * Rifampicin (R): 10mg/kg/24 gi * Ethambutol (E): Li u cách quãng 3 l n/tu n: 30mg/kg 1.2. Nh ng i m c n lưu ý: * Cán b y t ph i giám sát tr c ti p i u tr trong 2 tháng u. * Không ch nh Streptomycin i u tr b nh lao cho ngư i nhi m HIV tránh lây nhi m HIV qua ư ng tiêm. Tuy nhiên n u có i u ki n dùng bơm kim tiêm 1 l n, thì có th s d ng Streptomycin vì thu c di t khuNn r t t t cho i u tr giai o n u. * Không ch nh Thiacetazon (T) i u tr b nh lao cho ngư i nhi m HIV vì có nguy cơ gây nhi u ph n ng ph , th m chí có th gây t vong. * Nh ng công th c có Streptomycin hay Thiacetazon ư c thay b ng Ethambutol. 2. i u tr các b nh lây truy n qua ư ng tình d c: i u tr nhi m HIV/AIDS theo hư ng d n này k t h p v i i u tr các b nh lây truy n qua ư ng tình d c.