intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Tạp chí Khoa học và Công nghệ hạt nhân số 37 tháng 12 năm 2013

Chia sẻ: Thanh Thu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:45

77
lượt xem
8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Tạp chí Khoa học và Công nghệ hạt nhân số 37 tháng 12 năm 2013" gồm các nội dung sau: tổng kết công tác năm 2013 và phương hướng nhiệm vụ năm 2014 của Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, các bài học sau Fukushima, yêu cầu thiết kế an toàn điện hạt nhân của IAEA vÀ US NRC, sóng hấp dẫn và Vũ trụ học,...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Tạp chí Khoa học và Công nghệ hạt nhân số 37 tháng 12 năm 2013

  1. Thông tin Khoa học &Công nghệ VIỆN NĂNG LƯỢNG NGUYÊN TỬ VIỆT NAM CÁC BÀI HỌC SAU FUKUSHIMA, YÊU CẦU THIẾT KẾ AN TOÀN ĐIỆN HẠT NHÂN CỦA IAEA VÀ US NRC CHÚNG TA ĐÃ VÀ ĐANG LÀM GÌ VỚI CHẤT THẢI PHÓNG XẠ SINH RA TỪ ĐIỆN HẠT NHÂN? 2014 SẼ LÀ NĂM CỦA URANI? SÓNG HẤP DẪN VÀ VŨ TRỤ HỌC VIỆN NĂNG LƯỢNG NGUYÊN TỬ VIỆT NAM SỐ 37 Website: http://www.vinatom.gov.vn Email: infor.vinatom@hn.vnn.vn 12/2013
  2. THÔNG TIN 12/2013 KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN BAN BIÊN TẬP NỘI DUNG TS. Trần Chí Thành - Trưởng ban 1. CAO ĐÌNH THANH TS. Cao Đình Thanh - Phó Trưởng ban Tổng kết công tác năm 2013 và phương hướng nhiệm vụ năm 2014 PGS. TS Nguyễn Nhị Điền - Phó Trưởng ban của Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam. TS. Trần Ngọc Toàn - Ủy viên ThS. Nguyễn Thanh Bình - Ủy viên 12. HOÀNG SỸ THÂN TS. Trịnh Văn Giáp - Ủy viên Các bài học sau Fukushima, yêu cầu thiết kế an toàn điện hạt nhân TS. Đặng Quang Thiệu - Ủy viên của IAEA vÀ US NRC. TS. Thân Văn Liên - Ủy viên TS. Nguyễn Đức Thành - Ủy viên 20. CAO CHI ThS. Trần Khắc Ân - Ủy viên Sóng hấp dẫn và Vũ trụ học. KS. Nguyễn Hữu Quang - Ủy viên KS. Vũ Tiến Hà - Ủy viên 25. ĐỖ VĂN LÂM ThS. Bùi Đăng Hạnh - Ủy viên Chúng ta đã và đang làm gì với chất thải phóng xạ sinh ra từ Điện hạt nhân? Thư ký: 33. TRẦN MINH HUÂN CN. Lê Thúy Mai 2014 sẽ là năm của uranium? 34. VŨ ĐĂNG NINH Hội nghị Quốc tế về an toàn, an ninh nguồn phóng xạ, từ ngày 27 đến ngày 31 tháng 10 năm 2013, tại Abu Dhabi - Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. TIN TRONG NƯỚC VÀ QUỐC TẾ 36. Việt Nam- Hoa Kỳ thúc đẩy hợp tác về lựa chọn công nghệ phát triển Điện hạt nhân 37. Viện NLNTVN tham gia triển lãm Techno- Japan và VN-Security lần thứ 3 38. Hội thảo nghiên cứu công nghệ hạt nhân - Thủy nhiệt và An toàn hạt nhân giữa Việt Nam và Nhật Bản 39. IAEA đưa ra báo cáo cuối cùng về quá trình phục hồi tại Fukushima 40. Các nhà khoa học mô phỏng thành công mô hình neutronics - mô hình mô phỏng neutron trong lò phản ứng. Địa chỉ liên hệ: 42. Phương án tháo rỡ tại Chernobyl Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam 59 Lý Thường Kiệt, Hoàn Kiếm, Hà Nội ĐT: 04. 3942 0463 Fax: 04. 3942 2625 Email: infor.vinatom@hn.vnn.vn Giấy phép xuất bản số: 57/CP-XBBT Cấp ngày 26/12/2003
  3. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN TỔNG KẾT CÔNG TÁC NĂM 2013 VÀ PHƯƠNG HƯỚNG NHIỆM VỤ NĂM 2014 CỦA VIỆN NĂNG LƯỢNG NGUYÊN TỬ VIỆT NAM Năm 2013 tiếp tục là một năm khó I. Tổng hợp các nguồn lực đầu tư khăn về kinh tế của đất nước, đã ảnh hưởng 1. Về nhân lực không nhỏ đến nguồn kinh phí đầu tư cho viện và đời sống của đa số cán bộ viên chức. Hiện nay Viện có 743 cán bộ, nhân Các hoạt động của dự án xây dựng nhà máy viên, trong đó có 570 cán bộ được hưởng điện hạt nhân với Liên bang Nga và Nhật lương từ ngân sách Nhà nước, còn lại là thực Bản đang được triển khai theo kế hoạch, hiện cơ chế tự chủ theo Nghị định 115 của Viện đã tích cực tham gia thực hiện một số Chính phủ. Trong 743 cán bộ, nhân viên có công việc tư vấn cho Tập đoàn Điện lực về 6 giáo sư, phó giáo sư, 40 tiến sỹ, 112 thạc lựa chọn công nghệ cho nhà máy điện hạt sỹ, 511 người có trình độ đại học. Viện đã xác nhân.Dự án đầu tư Trung tâm KH&CN hạt định nguồn nhân lực là vấn đề trọng tâm và nhân đã được khởi động song cũng còn khó rất quan trọng Chính vì thế Viện NLNTVN khăn, vướng mắc trong việc lựa chọn địa đã tiến hành xây dựng được một số nhóm điểm. Đội ngũ cán bộ của Viện vẫn chưa đáp nghiên cứu ưu tiên. ứng được nhiều các yêu cầu nhiệm vụ nghiên 2. Ngân sách đầu tư của Nhà nước cứu về công nghệ điện hạt nhân và hỗ trợ kỹ thuật, chưa có kế hoạch cụ thể về xây dựng Năm 2013 Viện NLNTVN đã được và phát triển đội ngũ đáp ứng yêu cầu của Bộ KH&CN giao cho 172, tỷ đồng (Trong chương trình điện hạt nhân. đó: Quỹ lương và hoạt động bộ máy, Sự Số 37- Tháng 12/2013 1
  4. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN nghiệp môi trường; Sự nghiệp đào tạo; Sửa tài nhiệm vụ: 01 nhiệm vụ Nghị định thư đã chữa lớn, xây dựng nhỏ, Kinh phí thực hiện được Hội đồng nghiệm thu cấp Nhà nước các nhiệm vụ KHCN là 33,5 tỷ đồng, Kinh đánh giá ở mức khá và 01 đề tài nghiên cứu phí đầu tư phát triển, kinh phí tiết kiệm là 2 cơ bản trong khoa học tự nhiệm đã được Quỹ tỷ đồng. Tổng ngân sách nhà nước năm 2013 phát triển Khoa học và Công nghệ quốc gia (đã trừ tiết kiệm) tăng xấp xỉ 12,22% so với quyết định công nhận đánh giá kết quả ở năm 2012, tương đương tăng 18,53 tỷ đồng. mức đạt. 3. Viện trợ nước ngoài - Nghiệm thu chính thức cấp Bộ: 13 đề tài, nhiệm vụ. Nguồn tài trợ quốc tế chủ yếu từ Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA). - Nghiệm thu cấp Viện NLNTVN: Viện chủ trì 3 dự án và tham gia 2 dự án TC/ Viện đã làm thủ tục nghiệm thu cho 44 đề tài, VIE, với tổng kinh phí khoảng 250.000 USD. nhiệm vụ trên tổng số 45 nhiệm vụ KHCN. Số dự án này giảm so với các năm trước. Nhìn chung các nhiệm vụ KHCN đều được Viện cũng trực tiếp tham gia và điều phối 21 Hội đồng đánh giá nghiệm thu ở mức khá. dự án Vùng (RAS/RCA), trong đó có 05 dự án mới, 16 dự án chuyển tiếp, tham gia và Với sự kiên quyết của các cấp Lãnh điều phối 10 dự án FNCA. Các dự án RAS đạo, đã cơ bản giải quyết được những nhiệm và FNCA không có kinh phí, chỉ có các khóa vụ KHCN các cấp đã tồn đọng từ nhiều năm đào tạo và hỗ trợ tổ chức hội nghị, hội thảo. của các đơn vi. Đến nay chỉ còn 1 nhiệm vụ hợp tác Nghị định thư của Trung tâm Hạt Thông qua các dự án VIE, RAS, nhân đã quá hạn chưa giải quyết được. FNCA và ANSN, năm 2013 Viện đã cử hơn 103 lượt cán bộ đi công tác nước ngoài (học 1.2. Triển khai thực hiện đề tài, dự án, nhiệm tập, dự hội nghị, hội thảo); đón tiếp được vụ các cấp: hơn 100 lượt chuyên gia và khách quốc tế đến làm việc tại Viện. Ngoài ra trong khuôn Các nhiệm vụ nghiên cứu của Viện đã khổ trao đổi hợp tác song phương với các có định hướng phục vụ điện hạt nhân. Hiện nước Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga,.... đã nay Viện đang thực hiện: cử được hơn 115 lượt người đi và đón tiếp - Đề tài độc lập cấp Nhà nước: 03 trên 90 lượt chuyên gia đến làm việc tại Viện. - Nhiệm vụ HTQT theo Nghị định (chi tiết cán bộ được đào tạo theo các nhóm thư: 05 chuyên môn có trong BCTK) - Đề tài cấp Nhà nước trong chương trình KC-05: 07 II. Các kết quả hoạt động chính - Nhiệm vụ bảo vệ môi trường: 04 1. Hoạt động nghiên cứu khoa học và phát - Đề tài, nhiệm vụ cấp Bộ: 25 triển công nghệ - Dự án SXTN: 2 - Đề tài, nhiệm vụ cấp cơ sở: 48 1.1. Nghiệm thu đề tài, dự án, nhiệm vụ các cấp: Về tiến độ thực hiện: qua kiểm tra Trong năm 2013, Viện đã tiến hành: tiến độ do Viện NLNTVN tổ chức, nhìn chung các đề tài, nhiệm vụ cấp cơ sở đều - Nghiệm thu cấp Nhà nước: 02 đề thực hiện tương đối đúng tiến độ như đăng 2 Số 37 - Tháng 12/2013
  5. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN ký song cũng còn một số đề tài xin kéo dài Viện đã cùng với các đối tác nước thời gian thực hiện sang năm 2014. Đối với ngoài xây dựng dự án đầu tư Mạng lưới quan đề tài, nhiệm vụ cấp Bộ phải xin kéo dài thời trắc và cảnh bảo phóng xạ môi trường quốc gian thực hiện đối với 5/25 nhiệm vụ KHCN gia. Dự án đã được Bộ KH&CN đề nghị Bộ cấp cơ sở là 6 đề tài. Kế hoạch và Đầu tư đưa vào kế hoạch xin nguồn vốn ODA. Một số tồn tại Vẫn còn hiện tượng chậm tiến độ và Việc quản lý các đề tài cấp NN Các nhiệm vụ quan trắc môi trường trong các chương trình cấp NN còn bất cập. thường xuyên được duy trì. Viện cũng đang triển khai nhiệm vụ đánh giá ô nhiễm 1.3. Một số kết quả nghiên cứu khoa học và phóng xạ môi trường biển Việt Nam từ sự cố phát triển công nghệ tiêu biểu: Fukushima. Thực hiện nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật đồng vị phóng xạ môi trường để xác 1.3.1 Nghiên cứu công nghệ lò phản ứng, định để xác định tốc độ xói mòn trên quy mô các thiết bị đo đạc hạt nhân, nhiên vật liệu lưu vực rộng ở vùng Tây Nguyên hạt nhân và xử lý chất thải phóng xạ: Viện tiếp tục triển khai xây dựng cơ Nghiên cứu, xây dựng hệ thiết bị đo sở vật chất và đội ngũ cán bộ về NDT từng độ cháy các bó nhiên liệu đã qua sử dụng; bước đáp ứng yêu cầu kiểm tra chất lượng và Nghiên cứu thiết kế chế tạo hệ trùng phùng bảo đảm chất lượng công trình và thiết bị của kỹ thuật số đa ứng dụng; dự án điện hạt nhân. Nghiên cứu lựa chọn công nghệ cho Nghiên cứu chế tạo thiết bị kiểm tra nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận tư vấn đánh giá chất lượng máy phát tia X dùng cho Tập đoàn Điện lực. trong Y tế và trong Công nghiệp; Nghiên cứu, chế tạo thử nghiệm, ứng dụng thiết bị Tiếp tục nghiên cứu xây dựng chương chụp ảnh bức xạ kỹ thuật số trình đảm bảo chất lượng trong tính toán quản lý vùng hoạt và nhiên liệu độ giầu thấp; 1.3.3. Nghiên cứu ứng dụng bức xạ và đồng Nghiên cứu thiết kế, chế tạo hệ tiền khuếch vị phóng xạ: đại dùng cho hệ điều khiển lò phản ứng hạt nhân; Hợp tác nghiên cứu phân tích, đánh Nghiên cứu, sản xuất các loại chế giá an toàn nhà máy điện hạt nhân lò phản phẩm bằng kỹ thuật bức xạ: polymer tan ứng nước nhẹ trong các điều kiện chuyển trong nước, chịu mặn và chịu nhiệt độ cao, tiếp và sự cố. polymer trương nước chống hạn cho cây trồng,… Nghiên cứu chế tạo các loại Trung tâm Nghiên cứu và chuyển vật liệu, đặc biệt là các vật liệu nano bằng giao công nghệ đất hiếm hợp tác với Nhật công nghệ bức xạ với nhiều tính năng ưu việt Bản đã thực hiện nghiên cứu mẫu công nghệ có tiềm năng ứng dụng trong nông nghiệp, và tư vấn hỗ trợ kỹ thuật cho dự án khai thác và y tế. chế biến đất hiếm. Tiếp tục phát triển các kỹ thuật đánh 1.3.2. Nghiên cứu phát triển năng lực hỗ trợ dấu trong khảo sát mỏ dầu đã mang lại kỹ thuật những kết quả tích cực như mô phỏng trong Số 37- Tháng 12/2013 3
  6. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN kỹ thuật đánh dấu, kỹ thuật chụp ảnh phát 3. Tăng cường tiềm lực cơ sở vật chất xạ (SPECT) kết hợp chụp cắt lớp truyền qua (CT), soi đường ống. Hướng Chiếu xạ tạo Năm 2013 Viện NLNTVN được cấp đột biến phục vụ tạo giống cây trồng đã đánh 54.319 triệu đồng với số kinh phi này đã giá được tính ổn định về hình thái đột biến trang bị được một số thiết bị chủ yếu, nâng của cây trên đồng ruộng trong chọn tạo các cao năng lực các phòng thí nghiệm phục vụ nghiên cứu và triển khai các dịch vụ kỹ thuật; dòng hoa đột biến. Nhìn chung các dự án tăng cường 1.3.4. Nghiên cứu cơ bản: được duy trì và năng lực nghiên cứu của Viện đều được đầu phát triển với nhiều công bố quốc tế có giá trị. tư và sử dụng có hiệu quả, tuy nhiên trong 1.3.5. Các nghiên cứu ứng dụng khác: quá trình triển khai còn một số hạn chế, yếu kém như: chưa có đánh giá, phân loại và sắp Thiết kế và chế tạo thiết bị chiếu xạ xếp thứ tự ưu tiên của các thiết bị được đầu nguồn Co-60, xây dựng các qui trình phân tư và còn trùng lặp giữa một số đơn vị có tích và chế tạo thiết bị phân tích nhanh thành chung chức năng. phần hóa, chế tạo nano CaCO3­, chế biến đât hiếm, sản xuất thử nghiệm nano clay từ 4. Đào tạo phát triển nguồn nhân lực nguồn bentonit trong nước. 4.1.Đào tạo chuyên gia trong lĩnh vực điện hạt nhân Từ các hoạt động KHCN, Viện đã duy trì và tăng trưởng số lượng công trình KHCN Viện đã Bắt đầu xây dựng chương được công bố trong nước và quốc tế. Số công trình đào tạo chuyên gia điện hạt nhân cho trình khoa học được công bố 30 công trình Viện, đã đưa ra được kế hoạch đào tạo chuyên trên tạp chí quốc tế, 17 báo cáo tại hội nghị gia điện hạt nhân từ nay đến 2010, gửi Cục quốc tế, 63 công trình đăng tạp chí quốc gia, NLNT tổng hợp. Viện đang hoàn thành 126 báo cáo tại hội nghi quốc gia. thuyết minh đề án để gửi Bộ và Chính phủ. Xác định được kế hoạch đào tạo nguồn nhân 2. Hoạt động triển khai kỹ thuật, sản xuất lực cho Trung tâm KH&CN hạt nhân (cũng và dịch vụ trong chương trình đào tạo nhân lực của Bộ). Đã có 03 NCS đang được đào tạo làm TS tại Năm 2013, mặc dù tình hình kinh tế Nhật Bản, có 03 cán bộ đang học cao học tại tiếp tục nhiều khó khăn song các hoạt động Nga, Belarus. triển khai kỹ thuật, sản xuất và dịch vụ của các đơn vị trong Viện vẫn duy trì ổn định và 4.2. Đào tạo sau đại học : đạt tổng mức doanh thu là 126,174 tỷ đồng, thấp hơn năm 2012. - Viện đã chuẩn hóa sửa đổi quy chế đào tạo, xây dựng được các văn bản cần thiết Các dịch vụ chủ yếu là; SX đồng vị phục vụ công tác xét tuyển, quản lý, bảo vệ phóng xạ, Dịch vụ chiếu xạ, Dịch vụ đo liều, luận án cho NCS. Hiện nay, Viện NLNTVN Dịch vụ an toàn bức xạ, Dịch vụ phân tích, quản lý 46 nghiên cứu sinh. Năm 2013 có 4 Dịch vụ NDT, Đào tạo, Dịch vụ khoan khảo Nghiên cứu sinh tốt nghiệp đã được cấp bằng sát, Sản xuất kẽm, Viện NCHN có mức tăng trong có 2 NCS bảo vệ trước thời, 8 NCS đã trưởng cao. bảo vệ xong cấp Viện.. 4 Số 37 - Tháng 12/2013
  7. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN 4.3. Đào tạo và huấn luyện chuyên ngành Viện đã đưa Thư viện điện tử của Viện NLNT: vào hoạt động thử nghiệm, từng bước hình thành cơ sở dữ liệu phục vụ hoạt động nghiên - Khóa Đào tạo nâng cao kiến thức cứu khoa học và đào tạo nguồn nhân lực. NLNT cho Cán bộ quản lý nhà nước Viện đã tham gia các Techmart do Bộ - Kết hợp với công ty Toshiba – Đại Khoa học và Công nghệ, và các địa phương học Bách khoa Hà Nội tổ chức lớp học về tổ chức; Phối hợp với đài truyền hình VN, Công nghệ ĐHN. đài truyền hình Hà Nội, các báo và tạp chí - Lớp bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm của Bộ Khoa học và Công nghệ, Thông tấn cơ bản cho các cán bộ nghiên cứu của Viện xã Việt Nam và các báo điện tử.đưa tin về hoạt động khoa học công nghệ hạt nhân - Trong dự án hợp tác Việt- Nhật đã tổ chức 7 khóa đào tạo thực hành: về ứng phó 6. Hoạt động phục vụ quản lý nhà nước sự cố, quan trắc phóng xạ môi trường, ghi trong lĩnh vực NLNT: đo bức xạ và công nghệ hạt nhân. công nghệ 6.1. Xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật: lò phản ứng, ứng dụng KTHN trong công nghiệp và hệ thông quản lý sự cố nguy cấp. Viện đã chủ trì xây dựng và trình Bộ KHCN ban hành Thông tư số  16/2013/TT- 5. Hoạt động thông tin khoa học và thông BKHCN ngày  30/7/2013 “Quy chuẩn kỹ tin đại chúng: thuật quốc gia về mạng lưới quan trắc và cảnh báo phóng xạ môi trường quốc gia”. Viện đã duy trì việc xuất bản các ấn phẩm bao gồm: Viện đã tham gia xây dựng dự thảo các văn bản khác bao gồm: - Tạp chí Nuclear Science and Technology với 04 số của năm 2013. - Quyết định của Thủ tướng quy định - Xuất bản Annual Report năm 2012 và chế độ phụ cấp ưu đãi nghề nghiệp đối với chuẩn bị xuất bản Annual Report năm 2013. người làm việc trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử . - Cung cấp thông tin cho Hệ thống thông tin hạt nhân quốc tế. - Kế hoạch tổng thể xây dựng cơ sở hạ tầng cho điện hạt nhân - Duy trì hoạt động thường xuyên của trang tin điện tử của Viện Năng lượng Viện cũng đã thực hiện tốt các nhiệm vụ góp nguyên tử Việt Nam với giao diện mới tiện ý kiến cho các văn bản QPPL do Bộ giao. dụng hơn. Các tin về các hoạt động nghiên 6.2. Triển khai thực hiện các văn bản đã cứu đáng chú ý của Viện cũng được đưa lên được phê duyệt : website của Bộ Khoa học và Công nghệ. Đối với những văn bản đã được phê Viện đã tổ chức thành công Hội nghị duyệt, Viện cũng đã tổ chức thực hiện như : Khoa học và Công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ X, đã có các nhà khoa học nước ngoài - Triển khai Quyết định của Thủ tướng tham gia. Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch tổng thể Số 37- Tháng 12/2013 5
  8. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN mạng lưới quan trắc và cảnh báo phóng xạ Hàn Quốc, và một số viện khác trong khu môi trường quốc gia đến năm 2020. vực. - Triển khai từng bước Quyết định 6.4. Hỗ trợ kỹ thuật cho công tác an toàn bức của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án xạ và hạt nhân: Tăng cường năng lực nghiên cứu triển khai và hỗ trợ kỹ thuật phục vụ phát triển ứng Viện có 9 đơn vị trực thuộc hiện đang dụng năng lượng nguyên tử và bảo đảm an lưu giữ hoặc sử dụng nguồn phóng xạ. Nhìn toàn, an ninh chung công tác đảm bảo an toàn bức xạ tại các đơn vị trực thuộc Viện đã được duy trì 6.3. Tham gia hoạt động hợp tác quốc tế đều đặn và thực hiện tốt hơn so với năm trong lĩnh vực NLNT: 2012. Các hồ sơ an toàn bức xạ tương đối đầy đủ. 6.3.1. Triển khai thực hiện các thoả thuận hợp tác cấp chính phủ: Viện NLNTVN đã thực hiện việc theo dõi liều phóng xạ cá nhân định kỳ cho Viện đã thực hiện việc bảo đảm trên 10.000 nhân viên bức xạ trong cả nước; tuân thủ nghiêm túc các yêu cầu thuộc trách Thực hiện việc kiểm định và hiệu chuẩn thiết nhiệm của Viện trong khuôn khổ Hiệp ước bị bức xạ và thiết bị đo liều;; Duy trì công tác NPT và Hiệp định Đảm bảo (Thanh sát hạt huấn luyện đào tạo về an toàn bức xạ,. Tham nhân) đối với Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt . gia xây dựng Kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ Viện NLNTVN đã phối hợp với các và tổ chức huấn luyện và diễn tập ứng phó đơn vị tiến hành thực hiện một số văn bản sự cố bức xạ đối với nguồn phóng xạ cho các hợp tác song phương như: Hiệp định Liên cán bộ, cơ sở trên một số tỉnh và thành phố, Chính phủ giữa Việt Nam và Liên bang Nga 7. Công tác xây dựng cơ bản, chống xuống về chuyển trở về Nga nhiên liệu hạt nhân đã cấp: qua sử dụng và Thỏa thuận giữa Chính phủ Nhật Bản và Chính phủ Việt Nam về hợp tác 7.1. Các dự án đầu tư xây dựng: Trong năm phát triển ngành công nghiệp đất hiếm 2013, Viện có 2 công trình thực hiện đầu tư: 6.3.2. Thực hiện các thoả thuận hợp tác song - Dự án cải tạo, mở rộng Trung phương của Viện: tâm Chiếu xạ Hà Nội: Các hạng mục của dự án về cơ bản đã hoàn thành. Hiện tại chuyên Tiếp tục thực hiện hợp tác về phát gia phía Hàn Quốc đang khẩn trương hoàn triển công nghệ bức xạ và phát triển nguồn thiện việc lắp ráp, hiệu chỉnh thiết bị để có nhân lực trong lĩnh vực năng lượng nguyên thể chạy thử vào 10/1/2014. tử với Cơ quan Năng lượng nguyên tử Nhật Bản - Dự án xây dựng TT ứng dụng KT HN công nghệ cao: Giai đoạn 1 của dự án sẽ thực Tiếp tục thực hiện các nghị định hiện trong 4 năm 2010-2014. Năm 2013 đã thư hợp tác về KHKT với các viện nghiên đưa đang vào sử dụng một phần dự án. cứu của Hungary, Hàn Quốc và Pháp. Viên NLNTVN đã cử đoàn cán bộ tới thăm quan 7.2. Công tác sửa chữa lớn - xây dựng nhỏ: và làm việc với Viện Năng lượng nguyên tử Năm 2013, Tổng vốn đầu tư cho các 6 Số 37 - Tháng 12/2013
  9. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN dự án XDN-SCL là 13,352.tỷ đồng. Với nghiệp vụ, kiến thức KT-KT do Bộ Khoa học nguồn vốn này đã nâng cấp cơ sở làm việc và Công nghệ tổ chức. của các đơn vị; trung tâm chiếu xạ hà nội, viện khkthn, trung tâm hn tp hồ chí minh, - Công tác thi đua khen thưởng: Thực viện NCHN và viện CNXH hiện Quy chế Thi đua Khen thưởng của Bộ, Viện đã ban hành Quy chế Thi đua Khen 8. Công tác tổ chức cán bộ và Văn phòng thưởng của Viện, kiện toàn Hội đồng Thi đua Khen thưởng Viện NLNTVN; thành lập Hội - Công tác tổ chức cán bộ: Công tác đồng khoa học sáng kiến theo quy định để bổ nhiệm cán bộ, thuyên chuyển, tiếp nhận xem xét, đánh giá sáng kiến, giải pháp cải cán bộ, nâng bậc lương, nâng ngạch, chuyển tiến của cá nhân và triển khai kịp thời việc ngạch, cử cán bộ đi đào tạo trong và ngoài bình xét thi đua khen thưởng. Năm 2013, với nước, các chế độ chính sách, chế độ nghỉ hưu sự nỗ lực cố gắng của mỗi cán bộ viên chức, được giải quyết kịp thời. Trong năm 2013 đã đợt bình xét thi đua khen thưởng cuối năm tiến hành xây dựng kế hoạch tuyển dụng 33 đã có những kết quả cụ thể như sau: cán bộ trình Bộ và đã được Bộ phê duyệt. - Thủ tướng Chính phủ tặng bằng Đến nay, Bộ đã phê duyệt đề án kiện khen cho 2 tập thể và 3 cá nhân lập thành toàn tổ chức và hoạt động theo khoản 3 Điều tích xuất sắc 4 Nghị định 115 của Chính phủ đối với Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân, Viện Công - Làm thủ tục đề nghị và đã được Chủ nghệ xạ hiếm và phê duyệt đề án đổi mới tổ tịch nước tặng thưởng Huân chương Hữu chức và hoạt động đối với Trung tâm Triển nghị cho Giáo sư người Pháp Pierre Darrulat, khai công nghệ trực thuộc Viện Công nghệ cố vấn khoa học của Viện KH&KTHN. xạ hiếm. Đề án Kiện toàn tổ chức của Viện Nghiên cứu hạt nhân, Trung tâm Chiếu xạ - Nhân dịp sự kiện hoàn thành chuyển Hà Nội về cơ bản đã hoàn thiện chờ Quyết đổi nhiên liệu Lò phản ứng và trao trả nhiên định phê duyệt của Bộ, sau đó sẽ trình đề án liệu đã qua sử dụng theo Hiệp định, Thủ chung của Viện NLNTVN. tướng chính phủ đã tặng Bằng khen cho Viện Nghiên cứu hạt nhân và 4 cán bộ của Viện. - Duy trì ổn định công tác văn thư, lưu Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ tặng trữ, quản lý cán bộ nhân viên. Viện đã thực bằng khen cho 4 tập thể và 22 cá nhân thuộc hiện tốt việc báo cáo định kỳ công tác tuần Viện. tháng quý năm cho Bộ KH&CN, - Kết quả bình xét thi đua, khen - Các đơn vị đã có sự quan tâm đúng thưởng năm 2013 như sau: mức đến công tác đảm bảo an ninh , phòng cháy chữa cháy, tăng cường trang thiết bị, tập + Tặng danh hiệu Lao động tiên tiến huấn, diễn tập công tác phòng chống cháy nổ cho 551 cá nhân, duyệt kết quả khen thưởng cho cán bộ, nhân viên dưới sự hướng dẫn của của 3 đơn vị thực hiện tự chủ cho 134 cá cảnh sát phòng cháy chữa cháy. nhân, tổng số lao động tiên tiến là 685 cán bộ chiếm 84,9 % trong tổng số cán bộ, công - Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán chức, viên chức của Viện và tặng danh hiệu bộ: cử cán bộ tham gia Các lớp bồi dưỡng Tập thể Lao động tiên tiến cho: 28 tập thể Số 37- Tháng 12/2013 7
  10. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN + Tặng danh hiệu Chiến sỹ Thi đua cực đóng góp quỹ đền ơn đáp nghĩa, quỹ vì cấp cơ sở cho 104 cá nhân, công nhận danh người nghèo... sách CSTĐCS của các đơn vị hoạt động theo Nghị định 115/NĐ-CP: 17 ngư­ời. Tổng cộng III. Các nhiệm vụ và chỉ tiêu chủ yếu năm số CSTĐCS là 121 ngư­ời chiếm 14,99% cán 2014 bộ viên chức và người lao động toàn Viện. 1. Đào tạo phát triển nguồn nhân lực + Đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ Phối hợp với các đơn vị trong Bộ xem xét, quyết định: tặng danh hiệu Chiến sỹ KH&CN thực hiện Kế hoạch đào tạo phát Thi đua cấp cơ sở cho 01 cá nhân; tặng danh triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực năng hiệu Chiến sĩ thi đua cấp Bộ cho 09 cá nhân lượng nguyên tử của Bộ KH&CN. và tặng Bằng khen của Bộ trư­ởng cho 03 cá nhân; tặng danh hiệu Tập thể Lao động Xuất Xây dựng và triển khai thực hiện kế sắc cho 27 tập thể; Cờ Thi đua của Bộ Khoa hoạch đào tạo phát triển nguồn nhân lực của học và Công nghệ cho Viện Nghiên cứu hạt Viện NLNTVN: tập trung thực hiện kế hoạch nhân, đề nghị tặng Bằng khen của Thủ tướng đào tạo nhân lực cho Trung tâm KH và Công Chính phủ cho Viện NLNTVN. nghệ hạt nhân. - Công tác phòng, chống tham nhũng: + Quy hoạch cán bộ khoa học hiện có Viện đã thực hiện tốt chế độ báo cáo, vào các vị trí cụ thể trong từng hướng nghiên bao gồm: báo cáo về công tác phòng, chống cứu khoa học và phát triển công nghệ ưu tham nhũng năm 2013; kết quả 5 năm thực tiên. Xây dựng Kế hoạch tuyển dụng và đào hiện công tác phòng, chống tham nhũng. tạo cán bộ hàng năm, có đào tạo chuyên môn Viện đã kịp thời giải quyết một số tồn đọng và ngoại ngữ (tiếng Anh, tiếng Nga). theo kết luận của Kiểm toán nhà nước, + Lập kế hoạch và gửi cán bộ đi đào - Các công tác Đảng, đoàn thể: tạo tại Liên bang Nga và Nhật Bản về điện hạt nhân và hỗ trợ kỹ thuật để tham gia + Đảng uỷ đã phối hợp tốt với Ban chương trình phát triển điện hạt nhân và vận Giám đốc Viện, nhằm tăng cường sự Lãnh hành Trung tâm KH&CN hạt nhân. đạo của Đảng trong việc thực hiện Lãnh đạo của Viện. Đảng uỷ Viện đã lãnh đạo, chỉ đạo Đàm phán với các đối tác Ấn Độ và công tác Thanh niên, kết quả đã nâng cấp Canada về hợp tác đào tạo cán bộ trong lĩnh Liên chi đoàn thành tổ chức Đoàn Thanh vực uran để có thể sớm cử người đi đào tạo. niên cơ sở. Đặc biệt công tác phát triển Đảng đã được đẩy mạnh, kết nạp được nhiều đảng Xây dựng và triển khai thực hiện các viên mới. chương trình đào tạo nâng cao và đào tạo cấp chứng chỉ theo quy định của Luật Năng + Các tổ chức công đoàn trong toàn lượng nguyên tử. Viện đã được nâng cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động, góp phần động viên cán Hợp tác với các trường đại học đào bộ, nhân viên hoàn thành tốt nhiệm vụ. Công tạo cán bộ chuyên ngành NLNT. Tổ chức các đoàn đã phát động các phong trào văn hoá hoạt động đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ văn nghệ, thể dục thể thao. tham gia tích cho cán bộ trong Viện. 8 Số 37 - Tháng 12/2013
  11. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN 2. Triển khai dự án đầu tư xây dựng Trung hoạch 2015 và giai đoạn 2015-2020. tâm KH&CN hạt nhân Tập trung đầu tư đề tài, nhiệm vụ cho các hướng nghiên cứu cơ bản về vật lý hạt - Tập trung hoàn thiện dự thảo Quy nhân, vật lý năng lượng cao, công nghệ điện hoạch tổng thể phát triển Viện NLNTVN đến hạt nhân, lò phản ứng nghiên cứu, an toàn năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030 theo yêu hạt nhân, an toàn bức xạ và quan trắc môi cầu của Lãnh đạo Bộ để báo cáo trong tháng trường, chu trình nhiên liệu và ứng dụng kỹ 1/2014. thuật hạt nhân với tiêu chí xây dựng được một số nhóm nghiên cứu ưu tiên và đào tạo - Xây dựng Hồ sơ yêu cầu lựa chọn tư được một số chuyên gia trình độ cao trong vấn lập Dự án đầu tư (tức Báo cáo nghiên từng hướng nghiên cứu. cứu khả thi - FS) và Hồ sơ phê duyệt địa điểm. Công bố kết quả nghiên cứu trong các - Thỏa thuận với phía Nga về phương tạp chí quốc tế và tạp chí quốc gia tăng 10%. án kinh phí lập Dự án đầu tư và Hồ sơ phê Các đề tài nghiên cứu cấp Bộ và cấp Nhà duyệt địa điểm. Tiếp tục thực hiện các công nước đều phải có đăng ký công bố tạp chí việc khác cua dự án quốc tế và tạp chí tiếng Anh của Viện. 3. Triển khai thực hiện các dự án đầu tư 5. Triển khai công nghệ, sản xuất và dịch khác vụ Hoàn thiện giai đoạn 2 dự án nâng Tổng doanh thu và lợi nhuận hàng cấp Trung tâm chiếu xạ Hà Nội với việc đưa năm của hoạt động triển khai công nghệ, sản vào vận hành và khai thác hiệu quả máy gia xuất và dịch vụ tăng khoảng 15%/năm. tốc cyclotron 13 MeV hợp tác với Hàn Quốc. Tiếp tục triển khai thực hiện Dự án 6. Hợp tác quốc tế xây dựng Trung tâm ứng dụng KTHN CNC tại Đà Lạt. Trong giai đoạn 2011-2015 sẽ Thực hiện có hiệu quả các dự án hợp hoàn thành giai đoạn 1 của Dự án. tác với IAEA, RCA và FNCA mà Viện được Thực hiện dự án đầu tư Cơ sở nghiên giao chủ trì dự án, gắn các dự án HTQT với cứu mới của Viện tại Đà Nẵng. các đề tài, dự án nghiên cứu ở trong nước. Thực hiện chuẩn bị đầu tư Trạm điều Triển khai các thỏa thuận hợp tác song hành và trạm vùng tại Hà Nội trong Mạng phương đã ký giữa Viện và các đối tác nước lưới quan trắc và cảnh báo phóng xạ môi ngoài theo tinh thần chỉ đạo là thiết thực và trường Quốc gia. hiệu quả,.Xây dựng các đề tài hợp tác theo NĐT 4. Thực hiện các đề tài trong chương trình Đẩy mạnh hoạt động của Trung tâm cấp NN về năng lượng nguyên tử nghiên cứu đất hiếm hợp tác với Nhật Bản. Triển khai thực hiện có hiệu quả các Hợp tác với các đối tác của Nga và nhiệm vụ, đề tài, dự án nghiên cứu KHCN Nhật Bản về một số nhiệm vụ trong dự án các cấp đã được phê duyệt; điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2. Tổ chức các hội thảo chuyên đề nhằm xác định các nhiệm vụ, nghiên cứu đề xuất Xây dựng cơ sở dữ liệu về HTQT các đề tài nghiên cứu các cấp cho năm kế phục vụ các hoạt động R&D của Viện. Số 37- Tháng 12/2013 9
  12. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN 7. Thông tin khoa học tạo, bổ nhiệm cán bộ. Xuất bản các ấn phẩm cần thiết phục Tiếp tục phối hợp với các đơn vị vụ hoạt động nghiên cứu khoa học và công trong và ngoài Viện để tạo nguồn cán bộ trẻ tác thông tin tuyên truyền. Tổ chức thành bổ sung cho các đơn vị. Tập trung xây dựng công Hội nghị KHCN HN cán bộ trẻ ngành một số nhóm nghiên cứu ưu tiên, tuyển dụng NLNT lần thứ 3. cán bộ giỏi, ưu tiên kinh phí thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu cho các nhóm này. Hoàn thiện thư viện điện tử của Viện phục vụ hoạt động nghiên cứu khoa học Tạo Xây dựng và triển khai quy hoạch điều kiện để cán bộ khoa học được tiếp cận cán bộ quản lý của Viện và các đơn vị, hàng hệ thống thư viện điện tử trong nước và quốc năm xem xét điều chỉnh cho phù hợp với tình tế. hình phát triển. Triển khai các nhiệm vụ năm 2014 10. Công tác quản lý của Viện thuộc đề án thông tin tuyên truyền về phát triển điện hạt nhân: tổ chức Triển lãm Đảm bảo an toàn và an ninh trong mọi Quốc tế điện hạt nhân lần thứ VI, xây dựng hoạt động của Viện, đặc biệt cho các cơ sở lò phòng trưng bày tại Viện Nghiên cứu hạt phản ứng hạt nhân, máy gia tốc và các thiết nhân, xây dựng phim giới thiệu về các hoạt bị chiếu xạ gamma. động nghiên cứu triển khai và hỗ trợ kỹ thuật Đổi mới quản lý nhằm nâng cao chất xây dựng cơ sở hạ tầng điện hạt nhân,… lượng và hiệu quả công tác nghiên cứu khoa Tham gia các chợ công nghệ và thiết học và triển khai công nghệ; thúc đẩy hoạt bị quốc gia và khu vực động triển khai kỹ thuật, sản xuất và dịch vụ; công tác đánh giá hoạt động của các tổ chức 8. Xây dựng văn bản quy phạm pháp luật và cá nhân trong Viện. Nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu các đơn vị trong việc Viện phối hợp cùng cơ quan liên quan thực hiện các nhiệm vụ được giao,. ban hành Thông tư liên tịch quy định định mức kinh tế kỹ thuật và chỉ tiêu quan trắc Nâng cao vai trò Lãnh đạo của tổ phóng xạ môi trường, và các văn bản quy chức Đảng, sự hợp tác và phối hợp công phạm cho lò nghiên cứu tác giữa chính quyền, Đảng và các đoàn thể trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị của 9. Công tác tổ chức và cán bộ đơn vị, tạo sự đoàn kết nhất trí. Đẩy mạnh Quy hoạch cụ thể về chức năng, phong trào thi đua trong toàn Viện, nâng cao nhiệm vụ của các đơn vị trực thuộc theo các hơn nữa hoạt động thi đua khen thưởng để hướng điện hạt nhân, hỗ trợ kỹ thuật, ứng đảm bảo phong trào thi đua thực sự là động dụng bức xạ và đào tạo cán bộ. lực thúc đẩy mọi hoạt động. Năm 2014 các đơn vị trong Viện đều thực hiện cơ chế tự chủ tự chịu trách nhiệm theo Nghị định 115 và Nghị đinh 96 sửa đổi. Thực hiện tốt các công tác quy hoạch, đào 10 Số 37 - Tháng 12/2013
  13. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN IV. Một số hạn chế của Viện và các kiến Năm 2013 Viện đã tổ chức thành công nghị, đề xuất với Bộ KH&CN Hội nghị KH&CN hạt nhân lần thứ 10. Hội nghi tạo cơ hội cho cán bộ nghiên cứu trình 1. Những hạn chế, yếu kém chủ yếu bày kết quả, thảo luận, giao lưu, xác định các định hướng cho nghiên cứu tiếp theo. Viện đề 1. Đội ngũ cán bộ của Viện vẫn chưa nghị Bộ cho phép nâng cấp Hội nghị thành đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ nghiên cứu Hội nghị khu vực hoặc quốc tế với sự tham về công nghệ điện hạt nhân và hỗ trợ kỹ gia của các nước (Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, thuật, các đơn vị vẫn chưa có được kế hoạch các nước Châu Á trong khu vực). Năm 2014, cụ thể để xây dựng và phát triển đội ngũ đáp Viện sẽ bắt đầu xây dựng chương trình và ứng yêu cầu đòi hỏi của chương trình điện đưa ra các thông báo mời tham dự Hội nghị hạt nhân. 2015. 2. Định hướng nghiên cứu về điện hạt Năm 2014, Viện sẽ tổ chức Kỷ niệm nhân và hỗ trợ kỹ thuật đã được xác định, tuy 30 năm vận hành lò Đà Lạt kèm theo một nhiên chưa cụ thể hóa thành các mục tiêu, Hội thảo quốc tế về “Thiết kế lò nghiên cứu” nhiệm vụ và kế hoạch triển khai cho từng (19-20/3/2014). Đây cũng là dịp thông tin giai đoạn, từng năm đến 2015 và 2020. tuyên truyền tốt cho nghiên cứu khoa học 3. Chất lượng và hiệu quả nghiên và dự án điện hạt nhân. Viện Năng lượng cứu chưa đồng đều giữa các đơn vị. Kết quả nguyên tử Việt Nam xin chân thành cảm ơn nghiên cứu vẫn chỉ tập trung ở một số nhóm. Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ và các Nhiều dự án hợp tác quốc tế không có các đề cơ quan của Bộ đã quan tâm lãnh đạo, chỉ tài đối ứng ở trong nước làm hạn chế kết quả đạo, giúp đỡ và tạo điều kiện cho Viện hoàn hoạt động hợp tác quốc tế. thành mọi nhiệm vụ trong năm qua. Xin cảm ơn toàn thể cán bộ, viên chức và người lao 4. Hoạt động chuyển giao công nghệ, động trong Viện Năng lượng nguyên tử Việt sản xuất và dịch vụ có sự tăng trưởng, tuy Nam đã nêu cao tinh thần lao động sáng tạo, nhiên chưa đều giữa các đơn vị, chưa tương góp phần vào thành tích chung của toàn Viện xứng với tiềm năng và đầu tư của từng đơn trong năm 2013. vị.. Cao Đình Thanh. 5. Hệ thống tổ chức các đơn vị trong Viện đã được quy hoạch, tuy nhiên một số Tổng hợp từ bài báo cáo “Tổng kết hướng nghiên cứu vẫn còn phân tán ở các năm 2013 của Viện NLNTVN” đơn vị, chưa tập trung nên chưa có điều kiện đầu tư tập trung để tạo bước đột phá về xây dựng tiềm lực. 2. Các kiến nghị và đề xuất với Bộ KH&CN Sau khi được Chính phủ quyết định địa điểm xây dựng Trung tâm KH&CN Hạt nhân, Bộ KHCN tạo điều kiện triển khai các công việc tiếp theo của Dự án TT. KHCNHN. Số 37- Tháng 12/2013 11
  14. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN CÁC BÀI HỌC SAU FUKUSHIMA, YÊU CẦU THIẾT KẾ AN TOÀN ĐIỆN HẠT NHÂN CỦA IAEA VÀ US NRC Hội nghị của các chuyên gia quốc tế (IEM – International Expert Meeting) do IAEA tổ chức 4 ngày về “Bảo vệ chống động đất và sóng thần dưới ánh sáng của sự cố nhà máy điện hạt nhân Fukishima Daiichi” từ 4-7/9/2012, tại trụ sở chính của IAEA tại Vienna, Áo. Tại hội nghị này, có 130 chuyên gia đến từ 37 nước bao gồm từ các cơ quan pháp quy, các chủ sở hữu nhà máy điện hạt nhân, các tổ chức hỗ trợ kỹ thuật, các trường đại học, các nhà cung cấp công nghệ và các đơn vị nghiên cứu triển khai. Hội nghị IEM bao gồm các phiên họp toàn thể và các phiên thảo luận kỹ thuật đã bàn về nguy hiểm động đất và sóng thần và vấn đề an toàn liên quan đến động đất sóng thần. Các phiên thảo luận kỹ thuật gồm các bài trình bày của các chuyên gia quốc tế, đã tập trung vào các chủ đề của 7 nhóm chính sau đây: cơ sở dữ liệu, đánh giá độ nguy hiểm, đặc tính của các hiệu ứng tải, hệ thống cảnh báo, đánh giá an toàn, các biện pháp bảo vệ và các bài học. Nội dung tiếp theo sau đây là các bài học Fukushima liên quan đến động đất và sóng thần [1]. Bài học từ sự cố Fukushima trong thiết kế chống động đất và sóng thần Đánh giá độ nguy hiểm động đất Đánh giá độ nguy hiểm sóng thần Bài học: Đánh giá độ nguy hiểm động Bài học: Đánh giá độ nguy hiểm sóng đất dựa trên số liệu lịch sử là chưa đầy đủ để thần cần phải tính đến các tiến bộ khoa học biết được các sự kiện động đất xảy ra ở tần công nghệ hiện nay trong phương pháp tiếp suất thấp. Cần phải nghiên cứu để thu thập số cận tất định và xác suất, trong mô phỏng, thu liệu thời kỳ tiền lịch sử. thập số liệu, phân tích dữ liệu, khảo sát điều 12 Số 37 - Tháng 12/2013
  15. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN tra hiện trường và các hoạt động liên quan thích hợp giữa các cách tiếp cận tất định và khác. xác suất; Nhiệm vụ đặc biệt chống lụt - Cần phải có các tiêu chí rõ ràng và hài hòa liên quan đến cơ sở thiết kế, các hiện Bài học: Các biên an toàn thiết kế đối tượng ngoài cơ sở thiết kế và sự hoạt động với ngập nước, đặc biệt ngập nước do hậu của nhà máy. quả của sóng thần, phải được nghiên cứu lại sử dụng cách tiếp cận xác suất để xác định rõ Bài học: Thiết kế một nhà máy điện hạt các hiệu ứng biên nghiêm trọng. nhân cần phải đảm bảo các biên an toàn đầy đủ, cùng với việc đánh giá các hiệu ứng biên Độ bất định liên quan đến đánh giá độ tiềm năng đối với từng biến cố tự nhiên được nguy hiểm động đất và sóng thần xem xét, đảm bảo rằng các giá trị liên quan đến các hiệu ứng này không đạt đến cơ sở Bài học: Độ bất định liên quan đến thiết kế đối với các hiện tượng bên ngoài. đánh giá các hiện tượng tự nhiên cần phải được tiếp tục nghiên cứu. Cách tiếp cận đến thiết lập các thông số thiết kế Tại hội nghị, các chuyên gia đã thảo luận các chủ đề chính liên quan đến thiết kế nhà máy điện hạt nhân đảm bảo phòng chống các biến cố tự nhiên, gồm những vấn đề sau đây: - Các phương pháp đánh giá thiết kế, Ảnh: Chuyên gia IAEA t ại Fukushima bao gồm các hiện tượng vượt quá sự cố thiết kế, cần phải đưa vào cả 2 phương pháp tiếp Cách tiếp cận hướng đến các sự kiện cận là cách tiếp cận xác suất và tất định khi ngoài thiết kế đánh giá các biên an toàn; Bài học: Cần phải phát triển các hướng - Đối với mỗi loại biến cố tự nhiên, các dẫn để thiết lập các tiêu chí lựa chọn các sự hiệu ứng biên tiềm năng và các biện pháp đối kiện ngoài cơ sở thiết kế sẽ được xem xét phó với các hiệu ứng này cần được quan tâm trong các đánh giá an toàn, có tính đến các nghiên cứu; bất định liên quan đến các hiện tượng tự nhiên. - Lựa chọn và đánh giá địa điểm đối với các nhà máy điện hạt nhân mới cần phải xem An toàn chống động đất và sóng thần xét trong tương quan với các bài học rút ra liên quan đến giá trị thiết kế đối với các mối Bài học: Khả năng đối phó của một nguy hiểm từ bên ngoài; nhà máy điện hạt nhân đối với các biến cố tự nhiên sẽ bao gồm các tương tác phức tạp của - Đánh giá hiệu quả của mức độ bảo hệ thống, thiết bị và hành vi của con người, vệ theo chiều sâu cần xem xét sự cân bằng do đó, cần phải có một phương pháp tích hợp Số 37- Tháng 12/2013 13
  16. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN đánh giá khả năng đối phó của nhà máy, để thần gây ra bởi các đứt gãy, sụp đổ có thể đánh giá được hiệu quả của các biện của các mảng không đồng nhất; pháp, đặc tính bảo vệ theo chiều sâu của các hệ thống trong nhà máy điện hạt nhân. c) Mô hình hóa sóng thần gây ra bởi trượt đất và phun trào; Nghiên cứu và phát triển (R&D) d) Mô phỏng độ sâu đáy biển, địa Các chuyên gia đã đề xuất các nhiệm hình, hình thái học bờ biển v.v. với vụ và chủ đề cần phải quan tâm và thực hiện độ phân giải không lớn hơn 5 m đối các hoạt động nghiên cứu trong tương lai với vùng địa điểm xây dựng nhà liên quan đến đánh giá biên an toàn của các máy điện hạt nhân; nhà máy điện hạt nhân dưới ảnh hưởng của các rủi ro mang tính phức hợp, bao gồm: e) Cần sử dụng phân bố không gian của hệ số ma sát (trượt) thực tế của - Cần nâng cao năng lực mô phỏng vùng địa điểm nhà máy điện hạt phân tích và trong tương lai phát triển các nhân; công cụ để đánh giá các địa điểm có nhiều f) Sử dụng các bằng chứng số liệu tổ máy dưới ảnh hưởng của mối nguy hiểm của sóng thần trong thời gian qua phức hợp, được sinh ra bởi các kịch bản biến để cải tiến mô hình tính toán mô cố tự nhiên phức tạp; phỏng; - Phát triển các phương pháp và công g) Trong tương lai tiếp tục phát triển cụ để tính toán các biên an toàn trong trường các mô hình số đối với tất cả các hợp có mối nguy hiểm phức hợp xảy ra đồng hiện tượng liên quan đến sóng thần thời, sử dụng phương pháp tiếp cận xác suất như động lực của sóng, bồi lắng, để tính mức độ phức tạp, tiến trình phát triển ảnh hưởng của rác, công hưởng theo thời gian và cả mức độ dao động của v.v. các hậu quả có khả năng. h) Năng lực tính toán và đưa ra kết Các nhiệm vụ và chủ đề chính sau quả về phân bố các giá trị cực đây cần được triển khai trong các hoạt động đại của tốc độ, độ sâu của dòng, nghiên cứu về đánh giá độ nguy hiểm sóng momentum v.v. để dùng cho các thần: phân tích tiếp theo; a) Kiểm tra và kiểm chứng các mô i) Năng lực mô phỏng 3D và hình ảnh hình sử dụng để đánh giá độ nguy phim mô tả các kết quả có được từ hiểm sóng thần với các số liệu lý tính toán mô phỏng. thuyết, thực nghiệm, số liệu theo dõi chuẩn, bao gồm cả các biện Một vài kết luận pháp định tính sự khác nhau giữa số liệu được dự báo theo mô hình Hội nghị khẳng định rằng biên an toàn được sử dụng và số liệu đo được; thích hợp cần phải thiết lập để thiết kế các nhà máy điện hạt nhân, có tính đến biến cố tự b) Sử dụng mô hình dịch chuyển theo nhiên đối với toàn bộ nhà máy. Nhiều nước thời gian và không gian của sóng thành viên IAEA đề xuất xem xét các biện 14 Số 37 - Tháng 12/2013
  17. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN pháp đối phó với các sự cố ngoài thiết kế, (SL-2) hoặc là dập lò an toàn do động đất các diễn biến của mối nguy hiểm bên ngoài không thấp hơn 0,1g ngay cả đối với vùng ít tại các nhà máy điện hạt nhân. động đất. Hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng Hội nghị khẳng định sự cần thiết xác định của đánh giá xác suất liên quan đến biên an và hiểu rõ các hình thức, kiểu hỏng của các toàn để đối phó với các biến cố tự nhiên. hệ thống, cấu trúc và thành phần quan trọng, đồng thời với việc chỉ ra các chức năng an Hội nghị khẳng định rằng đối với tất toàn tương ứng, như là một bước quan trọng cả các nhà máy điện hạt nhân, cơ sở thiết kế trong tính toán các biên an toàn chống lại các kháng chấn tất định đối với địa chấn mức 2 biến cố tự nhiên. An toàn lò hạt nhân và bể nhiên liệu đã cháy dưới ánh sáng của sự cố nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi Dưới ánh sáng của các hoạt động được - Xác định các lĩnh vực ưu tiên quan tổ chức bởi các cơ quan pháp quy và các tổ trọng cho nghiên cứu, phát triển (R&D) và chức vận hành, các cơ quan hỗ trợ kỹ thuật, phát triển công nghệ. IAEA đã tổ chức một Hội nghị các chuyên gia quốc tế (IEM) về an toàn lò hạt nhân và Phần tiếp theo sau sẽ là tóm tắt một số bể nhiên liệu đã cháy dưới ánh sáng của sự cố bài học kinh nghiệm qua các trao đổi thảo nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi, luận trong hội nghị này [2]. từ 19-22/3/2012, để chia sẻ kinh nghiệm và các bài học rút ra được từ thực tế. Hội nghị Bài học trong thiết kế lò hạt nhân và IEM có 230 chuyên gia từ 44 nước thành bể nhiên liệu đã cháy viên IAEA tham dự và 4 tổ chức quốc tế, bao Các điểm nhấn mạnh trong cuộc họp gồm các chuyên gia từ các công ty điện lực, IEM về lò hạt nhân và bể nhiên liệu đã cháy tổ chức nghiên cứu và thiết kế, cơ quan pháp quy, các công ty chế tạo và dịch vụ, cũng như Cập nhật về sự cố Fukushima đã được các thành phần khác. các chuyên gia Nhật Bản trình bày, cũng như Mục đích chính của hội nghị IEM là: trình bày về quan điểm về nguyên nhân sự cố, cải tổ Cơ quan Pháp quy hạt nhân Nhật - Xác định và phân tích các nhiệm vụ Bản và lộ trình tháo dỡ nhà máy điện hạt về an toàn, vận hành của lò hạt nhân và bể nhân Fukushima Daiichi. nhiên liệu đã cháy; Các chuyên gia Nhật Bản đã nêu các - Xem xét thiết kế, công nghệ và phân nguyên nhân chính của sự cố như sau: tích các hệ thống đang có và các hệ thống mới trong việc ngăn chặn và giảm thiểu hậu - Thiếu sự phối hợp chia sẻ thông tin quả sự cố; kiến thức mới về sóng thần đến đánh giá sự nguy hiểm; - Trao đổi thông tin liên quan đến đánh giá quốc gia về an toàn và vận hành của lò - Hệ thống pháp quy đã không kiểm hạt nhân, bể nhiên liệu đã cháy; soát được một cách thích hợp các sự cố nặng; Số 37- Tháng 12/2013 15
  18. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN - Áp dụng không đầy đủ các phát triển Các lĩnh vực kỹ thuật chính quan trọng mới về công nghệ cũng như thực tế kinh đối với an toàn lò và bể nhiên liệu đã cháy nghiệm quốc tế trong chương trình pháp quy. a) Bảo vệ theo chiều sâu Các nghiên cứu về diễn biến sự cố đang tiến hành, để xác định được nguyên nhân Bài học: Việc áp dụng phương pháp chính của sự cố. Việc này thể hiện trong bảo vệ theo chiều sâu phải được cải tiến để việc hình thành và rút ra các kiến thức kỹ làm rõ là phải chú trọng đến các biện pháp thuật cũng như thiết lập các biện pháp phòng an toàn như thế nào về cả phòng chống sự cố chống trong các vùng (lĩnh vực) sau đây: nặng và về cả giảm thiểu hậu quả của sự cố nặng, khi sự cố xảy ra. - Hệ thống cung cấp điện ngoài nhà máy; Đặc biệt, các biện pháp giảm thiểu hậu quả để đảm bảo được tính nguyên vẹn của - Hệ thống cung cấp điện trong nhà tòa nhà lò phải được củng cố. máy; b) Bảo vệ chống các sự kiện cực đoan - Hệ thống làm mát; và mối nguy hiểm từ bên ngoài - Hệ thống tòa nhà lò (Containment); Bài học: Địa điểm và đặc thù các nguy hiểm từ bên ngoài, các hiện tượng cực đoan - Kết nối liên lạc, hệ thống đo lường và đối với nhà máy điện hạt nhân phải được điều khiển và tổ chức các tình trạng đánh giá phân tích lại theo chu kỳ và được khẩn cấp. cập nhật, để đảm bảo mức độ phù hợp của Hưởng ứng quốc tế đối với sự cố là toàn các biên an toàn và các biện pháp phòng diện, được thể hiện bởi các đại diện chuyên ngừa. gia từ các nước thành viên của IAEA, các c) Đối phó với mất điện toàn bộ và mất hành động của các cơ quan pháp quy và cơ nguồn tản nhiệt cuối cùng quan vận hành trong việc đánh giá lại an toàn các lò hạt nhân trong đối phó với sự cố Bài học: Cần phải đảm bảo tính sẵn Fukushima Daiichi. Các hành động này có sàng và khả năng vận hành của các nguồn một số yếu tố chung, ví dụ như: đối phó với mất điện hoàn toàn lâu dài và - Đánh giá thiết kế đang tồn tại và cơ mất nguồn tản nhiệt cuối cùng, khi có/ hoặc sở cấp phép; không có đồng thời các hiện tượng cực đoan từ bên ngoài. - Đánh giá ảnh hưởng của các mối nguy hiểm cực đoan từ bên ngoài; d) Quản lý Hydro - Xác định các hiệu ứng biên; Bài học: Thực hiện các biện pháp để loại bỏ và giảm thiểu Hydro, cũng như các - Đánh giá khả năng đối phó với mất biện pháp quan trắc và kiểm tra hiệu quả hơn điện hoàn toàn và mất nguồn tản nhiệt cuối việc tích lũy và lan truyền Hydro. cùng; e) Hệ thống và thông gió đối với tòa - Đánh giá đối phó với sự cố nặng. nhà lò (Containment) 16 Số 37 - Tháng 12/2013
  19. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN Bài học: Củng cố tính toàn vẹn của tòa sự cố Fukushima Daiichi và có tính đến các nhà lò (Containment) bằng cách đảm bảo sự hiểu biết sâu sắc có được từ hội nghị kỹ thuật sẵn sàng của các chức năng làm mát, thông của các chuyên gia quốc tế (IEM) với chủ gió trong điều kiện có sự cố nặng. đề “An toàn lò hạt nhân và bể nhiên liệu đã cháy từ ánh sáng của sự cố nhà máy điện hạt f) Quản lý và hướng dẫn sự cố nặng nhân Fukushima Daiichi”, do Cơ quan Năng Bài học: Củng cố các kinh nghiệm, lượng nguyên tử quốc tế IAEA tổ chức vào hướng dẫn và quy định pháp quy liên quan tháng Ba năm 2012. đến quản lý sự cố nặng để các cơ quan vận hành và cơ quan pháp quy có thể sử dụng. g) Đo đạc và điều khiển Bài học: Đảm bảo khả năng chắc chắn để quan trắc các thống số chủ yếu của nhà máy nhằm tạo thuận lợi cho các hành động có thể trở thành cần thiết trong diễn biến sự cố nặng. Qua hoạt động này và các hoạt động h) An toàn bể nhiên liệu đã cháy khác, có rất nhiều chủ đề được đề cập. Một trong những điểm chú ý là khả năng về Bài học: Đánh giá thiết kế và bảo vệ giảm thiểu hậu quả sự cố cần được củng cố theo chiều sâu của bể nhiên liệu đã cháy và để tương thích phù hợp với các đặc tính có các cấu trúc, hệ thống, thành phần (SSC) liên sẵn trong các nhà máy điện hạt nhân nhằm quan phải xem xét các sự kiện có thể dẫn đến ngăn ngừa và đối phó với sự cố nặng nếu xảy hư hỏng bể nhiên liệu đã cháy (ví dụ, mất ra. Các biện pháp củng cố có thể là Hướng khả năng làm mát, mất tính kiểm soát, tái tới dẫn Quản lý sự cố nặng (Severe Accident hạn, sinh ra Hydro, cháy Zirconium). Management Guidances -- SAMG), đào tạo, i) Nghiên cứu và triển khai (R&D) các chương trình bài tập để cải tiến khả năng ứng phó của cán bộ nhà máy cũng như các Bài học: Một cách tiếp cận quốc tế chuyên gia trong các trung tâm hỗ trợ. mang tính phối hợp là cần thiết để quản lý và thực hiện hiệu quả nghiên cứu triển khai Cần phải nhấn mạnh rằng các biện pháp (R&D), cần thiết để thực thi các biện pháp bổ sung được đề xuất để giảm thiểu hậu quả, nhằm nâng cao kiến thức về an toàn và sự ảnh hưởng của sự cố nặng không có nghĩa là cố nặng, và để có được cũng như phổ biến giảm sự quan tâm đến ngăn ngừa sự cố. các số liệu và thông tin từ sự cố Fukushima Cần chú ý rằng việc phát triển một bộ Daiichi. đầy đủ các bài học từ sự cố Fukushima sẽ Một số kết luận mất nhiều thời gian (nhiều năm) và công sức lớn, cần có sự phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ từ Báo cáo này tổng kết lại các bài học kỹ các nước thành viên. Kinh nghiệm thực tế thuật liên quan đến lò hạt nhân và bể nhiên của các sự cố đã xảy ra như TMI, Chernobyl liệu đã cháy, được rút ra từ các hiểu biết về cho thấy điều này. Số 37- Tháng 12/2013 17
  20. THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN Một số yêu cầu về pháp quy và thiết kế điện hạt nhân của Ủy ban pháp quy hạt nhân Hoa Kỳ Tổ Công tác đặc biệt được thành lập để phần (SSC) chống động đất cơ sở thiết kế và đáp ứng định hướng của Ủy ban Pháp quy chống ngập nước, cho từng lò phản ứng hạt Hoa Kỳ (US NRC), thực hiện đánh giá một nhân đang vận hành. cách hệ thống các quá trình và quy định pháp quy của US NRC, nhằm xác định cần phải Khuyến cáo số 3: có những cải tiến gì, ở đâu trong hệ thống pháp quy quy để đưa ra các khuyến cáo về Tổ Công tác khuyến cáo, như là một định hướng chính sách đối với US NRC, phần trong công việc kiểm tra lâu dài, Cơ dưới ánh sáng của sự cố nhà máy điện hạt quan Pháp huy hạt nhân Mỹ (US NRC) cần nhân Fukushima Daiichi [3]. Tổ Công tác phải đánh giá các cải tiến tiềm năng để nâng xem rằng một sự cố kèm theo phá hỏng tâm cao khả năng bảo vệ hoặc giảm thiểu cháy nổ lò và giải phóng không kiểm soát được chất và ngập nước sinh ra do địa chấn. phóng xạ ra môi trường, thậm chí không có Khuyến cáo số 4: ảnh hưởng đáng kể đến hậu quả sức khỏe, cũng không chấp nhận được. Tổ Công tác Tổ Công tác khuyến cáo rằng Cơ quan nhận biết rõ rằng tại Mỹ có hơn 100 nhà máy Pháp huy hạt nhân Mỹ (US NRC) cần củng điện hạt nhân đang được vận hành, và sẽ tiếp cố khả năng giảm thiểu hậu quả sự cố tại tục vận hành trong những thập kỷ tiếp theo. tất cả các lò hạt nhân đang vận hành và mới Do đó Tổ Công tác đã phát triển các khuyến liên quan đến các biến cố từ bên ngoài, nằm cáo trong nhận thức đầy đủ về môi trường ngoài cơ sở thiết kế khi có mất điện hoàn này. toàn xảy ra. Tổ Công tác đã đưa ra 12 khuyến cáo, Khuyến cáo số 5: sẽ được trình bày ngắn gọn dưới đây: Tổ Công tác khuyến cáo cần đưa ra Khuyến cáo số 1: các yêu cầu thiết kế thông gió chắc chắn và Tổ Công tác khuyến cáo cần thiết lập tin cậy liên quan đến các nhà máy điện hạt một khuôn khổ logic, pháp lý chặt chẽ cho nhân dùng lò nước sôi, có kiểu tòa nhà lò việc bảo vệ tương xứng mà việc bảo vệ này (Containment) loại Mark I và Mark II. cân bằng được một cách thích hợp quan điểm Khuyến cáo số 6: bảo vệ theo chiều sâu và các quan tâm về rủi ro. Tổ Công tác khuyến cáo, như là một Khuyến cáo số 2: phần trong công việc kiểm tra lâu dài, Cơ quan Pháp huy hạt nhân Mỹ (US NRC) xác Tổ Công tác khuyến cáo rằng Ủy ban định rõ được các hiểu biết sâu sắc về kiểm Pháp quy hạt nhân Hoa Kỳ (US NRC) yêu tra và giảm thiểu Hydro trong tòa nhà lò cầu các tổ chức nhận giấy phép hạt nhân hoặc các tòa nhà khác, khi các thông tin bổ cần phải đánh giá lại và nâng cấp, nếu thấy sung được khám phá qua nghiên cứu tiếp tục cần thiết, bảo vệ cấu trúc, hệ thống và thành về sự cố Fukushima Daiichi. 18 Số 37 - Tháng 12/2013
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2