intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Thi công nền mặt đường phần 3

Chia sẻ: Danh Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

189
lượt xem
81
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'thi công nền mặt đường phần 3', kỹ thuật - công nghệ, kiến trúc - xây dựng phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Thi công nền mặt đường phần 3

  1. * Lu n ng > 10T. + Theo s tr c, s bánh: * Lu hai bánh, hai tr c. * Lu ba bánh, hai tr c. * Lu ba bánh, ba tr c. - Ph m vi áp d ng: Có th dùng cho các lo i t khác nhau như á cát, á sét, các lo i t r i. - Hi u qu m nén c a lu ư c xác nh thông qua: + Áp l c c a lu tác d ng lên l p v t li u. + Chi u sâu tác d ng c a lu. - Tr s c a áp l c c c i dư i bánh lu có th xác nh theo công th c: q.E o σ max = R Trong ó: q - Áp l c trên ơn v chi u dài c a bánh lu (daN/cm); Q - v i Q t i tr ng tác d ng lên bánh lu, (daN); q= b b - Chi u dài c a bánh lu, (cm); R - Bán kính c a bánh lu, (cm); Eo - Mô un bi n d ng c a t, daN/cm2. - Chi u sâu tác d ng c a lu bánh c ng có th xác nh theo công th c sau: W h = 0,30 qR (cm) :vi t dính Wo W h = 0,35 qR (cm) :vi tr i Wo W : m c a t khi m nén. Wo : m t t nh t c a lo i t ó. Lu bánh thép hai bánh hai tr c Trang 51
  2. Lu bánh thép ba bánh hai tr c 5.4.1.2. Lu bánh l p - Ưu i m: + Tc cao (3-5km/h: lu kéo theo ; v i lo i lu t hành có th t ư c 20- 25km/h). + Năng su t làm vi c cao. + Chi u sâu tác d ng c a lu l n (có th t i 45cm). + Có th i u ch nh ư c áp l c lu (thay i áp l c hơi và t i tr ng). + S dính bám gi a l p trên và l p dư i khá t t. + Di n ti p xúc gi a bánh lu và l p t l n và không thay i trong su t quá trình lu nên th i gian tác d ng c a t i tr ng lu lên l p t l n hơn lu bánh thép do v y kh c ph c ư c s c c n m nén t t hơn nh t là các lo i t có tính nh t. - Như c i m: + B m t sau khi lu không b ng ph ng. + Áp l c b m t lu không l n. - Ph m vi áp d ng: có th s d ng cho m i lo i t và có hi u qu nh t i v i t dính m ư t. Trang 52
  3. Lu bánh l p - Áp su t lu lèn trung bình tác d ng trên di n tích ti p xúc c a bánh l p v i b m t l p v t li u: 2 QKc σ = πB D tb Trong ó: B - Bán tr c nh c a di n ti p xúc hình Elíp. Q - T i tr ng tác d ng lên m t bánh lu, (kG). D - ư ng kính c a bánh lu (cm) ; Kc - H s c ng c a l p. - Chi u sâu tác d ng c a lu bánh l p ư c xác nh theo công th c sau: WP H=ϕ QW P o tt Trong ó ϕ - H s xét n kh năng nén ch t c a t Vi t dính ϕ = 0,45 -0,50 V i t r i ϕ = 0,40 - 0,45 W,Wo - m th c t và m t t nh t c a t (%) P, Ptt - áp l c th c t và áp l c tính toán c a không khi trong bánh lu, (daN/cm2); 5.4.1.3. Lu chân c u. - Làm vi c như lu bánh s t nhưng b m t ư c c u t o thêm các v u s t nên áp l c tác d ng lên l p v t li u l n, có th vư t quá cư ng gi i h n c a t nhi u l n, làm cho t n m tr c ti p dư i chân c u b bi n d ng l n và ch t l i. - Ưu i m: + Áp l c b m t r t l n và chi u sâu nh hư ng l n do áp su t nén t p trung các v u chân c u. Do v y ch t c a t khi dùng lu chân c u cũng l n hơn ch t c a t khi dùng lu bánh thép (kho ng 1.5 l n), ch t c a l p t cũng ng u t trên xu ng dư i, liên k t gi a các l p t cũng ch t ch . + C u t o ơn gi n, năng su t m tương i cao do có th móc lu thành nhi u sơ khác nhau (n u là lu không t hành). - Như c i m: + Khi m nén xong thì có m t l p t m ng trên m t b x i tơi ra (kho ng 4-6 cm) do nh hư ng c a v u chân c u. Vì v y, ph i dùng lu bánh thép lu l i l p t này nh t là khi tr i mưa ho c trư c khi ng ng thi công. Trang 53
  4. - Ph m vi áp d ng: Lu chân c u r t thích h p v i m nén t dính, không thích h p khi m nén t ít dính nh t là t r i. Lu chân c u - Phân lo i: 4 - 20 kG/cm2 Lu nh 20 - 40 kG/cm2 Lu v a Lu n ng 40 – 100 kG/cm2 5.4.2 m t b ng m rơi t do - Nguyên t c: Bi n th năng c a b n m thành ng năng truy n cho t làm cho t ch t l i . - Ưu i m: + Có chi u sâu nh hư ng l n. + Có th dùng cho t t c các lo i t mà không òi h i ch t ch l m: khô quá ho c ư t quá u có th m ư c. - Như c i m: + Năng su t th p. + Giá thành cao. - Ph m vi áp d ng: + Dùng cho các công trình òi h i ch t lư ng cao. + Nh ng nơi ch t h p, không di n thi công cho máy lu làm vi c. + Nh ng nơi có n n y u mà ph i p l p t có chi u dày l n. - Thao tác m: + Dùng máy xúc có l p b n m di chuy n d c theo tim ư ng. + T i m i v trí ng c a máy thì quay c n m. + V i nh ng lư t m u tiên thì nâng b n m lên chi u cao th p sau ó nâng cao d n lên. - Ngoài b n m thì còn có các lo i máy m t hành, m hơi nh , m cóc. 5.4.3 m t b ng lu rung. Trang 54
  5. - Nguyên t c: Dư i tác d ng c a l c rung do b ph n gây rung gây ra, các h t t b dao ng làm cho l c ma sát, l c dính gi a các h t t gi m, ng th i dư i tác d ng c a tr ng lư ng b n thân, tr ng lư ng lu các h t t di chuy n theo hư ng th ng ng và s p x p l i ch t ch hơn. B ph n rung là các ĩa l ch tâm ho c tr c l ch tâm ư c g n vào tang tr ng c a lu bánh thép ho c chân c u. - Hi u qu m nén ph thu c vào: + T n s dao ng. + Biên dao ng. + T i tr ng tác d ng lên t. - Ưu i m: + c bi t thích h p v i t r i. + Chi u sâu tác d ng khá l n (có th t 1,5m). + Khi c n có th bi n lu rung thành lu tĩnh b ng cách t t các b ph n gây ch n ng i. - Như c i m: + Không thích h p v i t dính. + D nh hư ng n các công trình lân c n. Lu rung 5.4.4 K thu t lu lèn t - tránh làm xô d n v t li u (nh t là v t li u r i r c): lu ư c b t u t th p t i cao, t hai bên mép ư ng vào gi a ho c t phía b ng ư ng cong lên lưng ư ng cong trong trư ng h p ư ng cong có siêu cao. Trang 55
  6. - Tuỳ thu c vào m i lo i lu mà ch n sơ di chuy n cho phù h p nâng cao năng su t lu: + N u dùng lu kéo theo thì ch y theo sơ khép kín. + N u dùng lu t hành thì ch y theo sơ con thoi. b b a a a a 1 2 1 5 3 4 2 6 6 3 7 5 7 8 4 8 a) Lu theo sơ b) Lu theo sơ con thoi khép kín Sơ lu lèn - m b o ch t lư ng ng u thì các v t lu sau ph i è lên v t lu trư c m t chi u r ng quy nh. - Khi m i b t u lu, v t li u còn tr ng thái r i r c thì dùng lu có áp l c nh , sau ó chuy n sang dùng lu n ng tăng d n áp l c lu cho phù h p v i quá trình t ch t d n l i (s c c n m nén tăng). - m b o năng su t lu và s n nh cho l p v t li u thì c n i u ch nh t c lu cho h p lý: ban u lu v i t c ch m, sau ó tăng d n t c và gi m t c trong nh ng hành trình cu i. - Năng su t c a lu ư c tính theo công th c sau: T.K t L N= (km / ca ) L + 0,01L Nβ V + T: Th i gian làm vi c trong 1 ca. + Kt: h s s d ng th i gian. + L: chi u dài o n thi công, km + V: v n t c lu khi làm vi c, km/h + N: t ng s hành trình lu c n thi t N = Nck. Nht + Nck: s chu kỳ c n th c hi n. + Nht: s hành trình lu th c hi n trong m i chu kỳ. N yc Nck = n + Ny.c: s lư t lu/ i m c n thi t làm ch t l p v t li u theo yêu c u. Trang 56
  7. + n: s lư t lu/ i m th c hi n ư c sau m t chu kỳ lu. + β: h s xét n vi c lu ch y không chính xác theo sơ . (β=1.25) 5.5. CÁC PHƯƠNG PHÁP KI M TRA CH T VÀ MC A T HI N TRƯ NG Trong quá trình m nén t ta c n ki m tra 2 ch tiêu sau: + m th c t c a t: nh m m b o cho công tác m nén có hi u qu khi m nén m t t nh t + c h t th c t c a t: ơn v thi công ki m tra ch t lư ng m nén c a ơn v mình và không th thi u khi tư v n giám sát ki m tra nghi m thu. ây là m t công vi c nhi u khi nh hư ng r t l n n ti n thi công và gây thi t h i kinh t cho nhà th u. Ví d là khi p xong m t l p t dày 20cm, nhà th u c n ph i ư c tư v n giám sát nghi m thu ch t m i ư c thi công l p ti p theo. Vì v y ph i xác nh chính xác, nhanh chóng m b o ti n thi công và có bi n pháp x lý k p th i. 5.5.1 Các phương pháp xác nh m c a t. 5.5.1.1 Phương pháp s y (TCVN 4196-95) a. Thi t b thí nghi m - Cân k thu t, chính xác 0,1 - 0,01 g. Hi n nay có th dùng các lo i cân i n t v i chính xác cao. - T s y có b ph n i u ch nh nhi t ( max = 3000C) - H p ng m u - Bình gi khô... b. Trình t thí nghi m L y m t kh i lư ng t ~ 15g cho vào h p ng m u ( ã ư c ánh s và bi t trư c kh i lư ng) - y n p và cân - M n p h p r i em s y khô trong t s y 105-1100C, t h u cơ có th s y 70- 800C - M i m u t ph i ư c s y ít nh t 2 l n theo th i gian quy nh: + 5 h : sét pha, sét + 3 h : cát, cát pha + 8h : t ch a th ch cao ho c hàm lư ng h u cơ > 5% S y l i: + 2 h : sét, sét pha, t ch a th ch cao, t p ch t h u cơ + 1 h : cát, cát pha N u t có h u cơ ≤ 5% có th s y liên t c 105±20C trong 8h v i t lo i sét và 5h v i t lo i cát. N u > 5% s y 80±20C liên t c trong 12h v i sét và 8h v i cát. Trang 57
  8. - L y m u ra kh i t s y, y n p l i, cho vào bình hút m 45’- 1h làm ngu i m u r i em cân c. X lý k t qu thí nghi m m1 − m 0 W= 100 m0 − m Trong ó: m: kh i lư ng h p m u có n p, (g) m0: kh i lư ng t ã ư c s y khô + h p m u có n p, (g) m1: kh i lư ng t ư t + h p m u có n p, (g) K t qu c a 2 l n xác nh song song chênh l ch nhau > 10% Wtb thì ph i tăng s l n xác nh. 5.5.1.2. Phương pháp t c n Phương pháp này dùng c n t làm bay hơi nư c thư ng dùng ngoài hi n trư ng. Dùng c n t vì nhi t khi t không quá cao, không làm cháy, phân hu các liên k t c a khoáng v t. a. Thi t b thí nghi m: Thi t b thí nghi m gi ng như phương pháp dùng t s y nhưng thay t s y b ng c n công nghi p 950 b. Trình t thí nghi m: + Cho m u t vào h p kim lo i và em cân + c n vào m u t v i kh i lư ng v a làm ư t b m t m u ( nhi u s t n c n). + Châm l a cho cháy c n, có th dùng que kim lo i kho ng nư c bay hơi nhanh. Khi l a t t, thêm c n và t ti p. t n khi kh i lư ng m u không i (thư ng là 3-4 l n) + y n p kín, ngu i, cân xác nh kh i lư ng c. X lý k t qu thí nghi m: Gi ng phương pháp s y. 5.5.1.3 Phương pháp th tích - Phương pháp này không ph i s y khô m u t mà ch c n xác nh th tích ph n r n và l ng trong t. Phương pháp này thích h p v i t r i (cát, s n). a. Thi t b thí nghi m: - ng ong ho c bình ng có th xác nh ư c th tích (500-1000cm3). - Cân k thu t có chính xác 0.1-0.01g b. Trình t thí nghi m: - Xác nh th tích bình (ho c ng ong) Trang 58
  9. - Cân bình không ư c kh i lư ng P1 - nư c c t n v ch chu n, cân l i ư c kh i lư ng P2 - L y lư ng t c n thí nghi m PW. Cho lư ng t này vào bình (không có nư c), cân bình và t ư c kh i lư ng P3 - Cho nư c vào bình, dùng que khu y phân tán các h t, u i h t b t khí. thêm nư c n v ch chu n. Cân ư c kh i lư ng P4 c. X lý k t qu thí nghi m: m c a t W ư c xác nh theo công th c sau: PW V1 − γr W= 100% Pw − V1 γn Trong ó: Pw: kh i lư ng t m ór: kh i lư ng riêng c a t (~ 2,65 - 2,7 g/cm3) ón: kh i lư ng riêng c a nư c (có th l y 1g/cm3), thay i theo nhi t V1:th tích m u t (g m ph n r n và l ng) (P2 − P1 ) P4 − P3 V1 = , cm − γn γn P1: kh i lư ng bình không, g P2: kh i lư ng bình + nư c P3: kh i lư ng bình + t P4: kh i lư ng bình + t + nư c 5.5.1.4 Phương pháp cân trong nư c - C n xác nh kh i lư ng b ng phương pháp cân trong không khí và sau ó cân trong nư c - S d ng cân thu tĩnh - Dùng cho lo i t d tan rã, phân tán trong nư c - Trình t thí nghi m: + Cân m u t m trong không khí Pw + Cân m u t m trong nư c P2 P  γ − γn W= W × r  −1 P  γr 2  Pw : kh i lư ng t cân trong không khí (g) P2 : kh i lư ng m u cân trong nư c (g) ng riêng c a t, g/cm3 ór : kh i lư ng riêng c a nư c, g/cm3 ón : kh i lư Trang 59
  10. 5.5.2 Các phương pháp xác nh ch t c a t 5.5.2.1 Phương pháp dao ai t c n. a. D ng c thí nghi m. - Dao ai có mi ng vát (chi u cao H, ư ng kính D) l y ư cm t nguyên d ng. - Búa óng, - Dao g t t. - D ng c xác nh m: c n, cân k thu t. b. Cách ti n hành thí nghi m. - Cân dao vòng ư c kh i lư ng P2. - Xác nh v trí c n ti n hành thí nghi m: + Xác nh v trí theo m t b ng. + Xác nh v trí theo chi u sâu. - Làm ph ng b m t nơi c n l y m u thí nghi m. - t dao vòng lên m t t nơi c n l y m u, úp mũ dao lên và dùng búa óng dao ng p h t vào trong t. - ào t xung quanh dao vòng r i l y m u lên, g t ph ng b m t t. - Cân c dao và t ư c kh i lư ng P1. - L y m t lư ng t nh trong dao vòng làm thí nghi m xác nh m b ng phương pháp t c n. c. Tính toán k t qu - Dung tr ng m c a t: P1 − P2 (g / cm3) γw = V Trong ó: P1 – Kh i lư ng c a dao ai và t m, (g) P2 – Kh i lư ng dao ai, (g) V - Th tích t trong dao ai, (cm3) - Kh i lư ng th tích khô c a t: Trang 60
  11. γw (g / cm3) γk = 1 + 0.01W - em so sánh k t qu ã tính ư c v i ch t tiêu chu n tìm ư c b ng thí ngh m m nén tiêu chu n xem ã m nén n ch t yêu c u hay chưa, ng th i có cách i u ch nh m cho phù h p. - Nh n xét: Phương pháp này có ưu i m là ơn gi n, d làm, nhưng có như c i m là ch s d ng ư c cho nh ng lo i t không có h t thô. 5.5.2.2. Phương pháp dùng phao Covaliep. - ây là phương pháp xác nh r t nhanh ch t và m c a t hi n trư ng. - Nguyên t c làm vi c c a phao là d a vào s c y c a nư c xác nh tr ng lư ng. a. D ng c thí nghi m - Phao Covalép - Dao dai, búa óng…. - Bát ng t, chày cao su nghi n t b. Trình t thí nghi m: + Dùng dao vòng l y t nguyên d ng như trên, sau ó cho toàn b t trong dao vòng vào phao r i th phao vào thùng nư c. + Căn c vào ng n nư c chìm xu ng ta c ư c tr s kh i lư ng th tích mc a t γw thang Bλ. + L y t trong phao nghi n nh trong nư c, khu y u sao cho không còn b t khí thoát ra ngoài r i vào bình treo dư i áy phao và th c phao và bình eo vào nư c. + Do tr ng lư ng b n thân c a các h t t phao s chìm xu ng. Trên phao có ba v ch thang o ng v i ba lo i t c trưng: cát (thang A), sét (thang B) và t en ( thang C). Căn c vào ng n nư c chìm xu ng và tuỳ theo lo i t ta c ư c tr s kh i lư ng th tích khô c a t γk . + T k t qu c ư c trên phao ta có th tính ư c m t nhiên c a t: γw − γk W= 100 (%) γk Trang 61
  12. 1. Thùng treo áy phao 2. Phao 3. ng phao 4. Thang o dung tr ng m (thang Bλ) 5, 6, 7. Thang o dung tr ng khô (A, B, C) 8. Móc 9. Mi ng ng 10. Dao ai 11. Ph u 12. Dao g t t 13. V thùng 14. Các viên chì 15. Vách ngăn 16. Nút phao 17. ng cao su 18. C u t o phao Covaliep Nh n xét: Phương pháp này có ưu i m là thí nghi m ơn gi n, nhanh, không t n kém nhưng có như c i m: + Do ph i l y m u nguyên d ng b ng dao vòng nên ch th c hi n ư c v i nh ng lo i t h t nh , còn v i nh ng lo i t h t l n như: t c p ph i s i i, Laterite, c p ph i... thì c n ph i dùng phương pháp khác. + Khi thí nghi m t sét thì không chính xác do t sét khó thoát khí ra ngoài. 5.5.2.3 Phương pháp cân trong nư c. - D ng c thí nghi m. ng o nư c 500cm3. 1- Bình thu tinh hình c u 500-800cm3. 2- ng pipét. 3- Thùng ng nư c. 4- Dao ai. V ch sơn Trang 62
  13. Trên bình c u có ánh d u v ch sơn kh ng ch tr ng lư ng (P0). Khi t và nư c vào bình c u và th vào thùng nư c, n u ng n nư c chìm n v ch sơn thì t và nư c trong bình s có tr ng lư ng P0. - Trình t thí nghi m. Dùng dao ai l y m u t r i t trong dao ai vào bình c u và t bình c u vào nư c. Dùng ng ong nư c t t nư c vào bình c u cho n khi ng n nư c trong thùng trùng v i v ch sơn trên bình. Kh i lư ng th tích m c a t ư c tính theo công th c sau: P0 − P1 γw = V Trong ó: P0: Kh i lư ng ng v i v ch trên bình c u ( ã xác nh trư c). P1: Kh i lư ng nư c thêm vào. V: Th tích dao ai. Nh n xét: + Ưu i m: Nhanh, không t n kém. + Như c i m: Gi ng phương pháp phao Covalep. 5.5.2.4 Phương pháp rót cát. a. D ng c thí nghi m. - B ph u rót cát g m: ph u rót cát, bình ch a cát, ĩa m, inh a... - Choòng, c... - Cân: m t chi c cân có th cân ư c n 15kg có chính xác n 1g ( xác nh kh i lư ng th tích ư t c a m u), m t chi c có th cân ư c n 800g v i chính xác t i 0.01g ( xác nh m c a m u). - xác nh m có th dùng t s y ho c dùng c n. - Cát thí nghi m: dùng cát s ch, khô ráo và m b o kích thư c h t t : 0,5 – 1mm. b. Trình t thí nghi m. - Xác nh γcát: + Cho cát vào bình và em cân c bình và cát ư c Gc1. + Ch n v trí b ng ph ng, t ph u rót cát lên và m van cho cát ch y. + Khi cát ng ng ch y, khoá van, em cân c bình và cát còn l i ư c Gc2. + Kh i lư ng th tích riêng c a cát ư c xác nh theo công th c sau: G c1 − G c 2 γc = V V i V là th tích ph u (V=1 lít). - Xác nh v trí c n ti n hành thí nghi m: + Xác nh v trí theo m t b ng. Trang 63
  14. + Xác nh v trí theo chi u sâu. - t dao vòng lên m t t nơi c n ti n hành thí nghi m. - Làm ph ng b m t t và t ĩa m lên m t t và c nh l i b ng các inh a. - Dùng choòng ào t trong ph m vi c a ĩa m v i chi u sâu c a h ào kho ng 10cm -15 cm. N u chi u dày l p v t li u không quá 20 cm thì ào h t chi u sâu l p v t li u ó. - L y toàn b t ào trong h và cân ư c kh i lư ng là Q t. - Cho cát tiêu chu n vào bình ch a, cân c h g m: bình ch a cát, cát và ph u rót cát ư c kh i lư ng là Q1. - t ph u rót cát lên ĩa m, m van cho cát ch y vào trong h . - Khi cát ã ng ng ch y thì khoá van l i và em cân h g m: bình ch a cát, cát th a trong bình và ph u rót cát ư c kh i lư ng là Q2. Mô hình phương pháp rót cát Trang 64
  15. 1 2 1-N p bình 2-Khe trong su t quan sát cát ch y 3 3- Bình ng cát 4-Van óng m 5-Ph u có V=1lít 6- ĩa m 4 5 6 Ph u rót cát c. Tính toán k t qu . Qcát (h = Q1 – Q2 +ph u) Q1 − Q 2 Vh = + ph u V Vh = V = Vh – Vph u t +ph u - Dung tr ng m c a t: Q dat (g/cm3) γw = Vdat - Kh i lư ng th tích khô c a t: γw (g/cm3) γk = 1 + 0.01W - em so sánh k t qu ã tính ư c v i ch t tiêu chu n tìm ư c b ng thí ngh m m nén tiêu chu n xem ã m nén n ch t yêu c u hay chưa, ng th i có cách i u ch nh m cho phù h p. Nh n xét: ây là phương pháp có tin c y khá cao, th c hi n nhanh chóng và có th thí nghi m v i m i lo i t. Hi n nay phương pháp này ư c áp d ng ph bi n trong công tác ki m tra, nghi m thu ch t và m t n n ư ng. Trang 65
  16. 5.5.2.5 Phương pháp ng v phóng x . Ưu i m: Nhanh, không phá ho i k t c u. Như c i m: T n kém, chính xác không cao khi g p á. CH¦¥NG 6. Trang 66
  17. THI CÔNG N N Ư NG B NG PHƯƠNG PHÁP N PHÁ 6.1 KHÁI NI M 6.1.1 Khái ni m. - Trong nhi u trư ng h p, n phá là phương pháp duy nh t xây d ng n n ư ng. - N phá là t n d ng năng lư ng to l n sinh ra khi n c a thu c n phá v t á. 6.1.2 Ưu như c i m. 6.1.2.1. Ưu i m. - Năng su t cao, giá thành h . - T c thi công nhanh. 6.1.2.2. Như c i m. - an toàn kém. - D gây ch n ng n các công trình xung quanh, có th gây s t l n n ư ng v lâu dài sau khi thi công xong. - nh hư ng n môi trư ng sinh thái. 6.1.3 Ph m vi áp d ng. - Phương pháp n phá thư ng ư c s d ng trong các trư ng h p sau : + Xây d ng n n ư ng các o n g p á ho c t c ng. + Xây ng n n ư ng trong trư ng h p yêu c u thi công nhanh g p. + Xây d ng n n p cao ho c các p l n. + Xây d ng ư ng h m. + Phá cây, chư ng ng i v t trong ph m vi xây d ng. + Khai thác v t li u xây d ng. 6.2 THU C N 6.2.1 Khái ni m. - N là s gi i thoát c c kỳ nhanh chóng m t năng lư ng l n và m t kh i lư ng l n ch t khí. Lư ng khí sinh ra khi n trong i u ki n nhi t cao, th i gian ng n s t o nên áp l c r t l n phá v môi trư ng xung quanh. - M t h p ch t hoá h c hay m t h n h p cơ h c th r n, l ng hay khí, có kh năng gây ra hi n tư ng n khi ch u tác d ng c a nhân t bên ngoài ( t, p) g i là thu c n ( ho c ch t n ). 6.2.2 Phân lo i thu c n . - Theo thành ph n: thu c n chia làm hai lo i chính : + H p ch t hóa h c: là ch t hoá h c thu n nh t ch a các nguyên t c n thi t (nguyên t cháy và ôxy hoá) tham gia ph n ng n . Các thành ph n c a thu c n liên k t ch t ch v i nhau không th phân ly b ng các bi n pháp v t lý ơn gi n. Tiêu bi u cho lo i này như Nitrôtoluen, Nitroglyxêrin, Trinitrôtôluen, Fuyminat thu ngân... Trang 67
  18. Ví d : ph n ng hoá h c n c a nitroglyxerin là : 4C3H5(ONO2)3 = 12CO2 + 10H2O + 6N2 + O2 + H n h p cơ h c: Lo i thu c n g m nhi u thành ph n tr n v i nhau theo m t t l nh t nh, trong ó nhi u nh t là ch t cháy (ch a các bon) và ch t cung c p ô xy. Các thành ph n này không k t h p hóa h c nên d phân ly. Tiêu bi u cho lo i này là Amônít, inamit, thu c n en... - Theo công d ng th c t cũng có th phân thu c n thành m y lo i sau: + Thu c gây n : là lo i thu c n có t c n và nh y r t l n, thư ng dùng trong kíp n . T c n có th t 2000-8000m/s. Ch c n va ch m m nh ho c nhi t năng là n . i n hình cho lo i này là Fuyminat thu ngân Hg(CNO)2, adit chì PbN6. + Thu c n chính: là thu c n ch y u dùng n phá, có nh y tương i th p, ph i có thu c gây n tác d ng thì m i có th n ư c. Tuỳ theo t c n ư c chia thành ba lo i:  Thu c n y u, có t c n nh hơn 1000m/s (thu c en).  Thu c n trung bình, t c n kho ng 1000-3500m/s như Amoni nitorat NH4NO3.  Thu c n m nh, có t c n l n hơn 3000m/s, có khi t i 7000m/s. Lo i này có s c công phá m nh như TNT, Dinamit. 6.2.3 Thành ph n, tính năng m t s lo i hu c n . + Thu c en: Là h n h p Kali Nitrat (KNO3) ho c Natri nitrat (NaNO3) v i lưu huỳnh và than g theo t l 6:3:1. Thu c en r t d cháy, t c n th p (400m/s), s c n y u, thư ng dùng làm dây cháy ch m. + Amôni nitrat NH4NO3: ây chính là phân hoá h c dùng trong nông nghi p, t c n kho ng 2000-2500m/s. Lo i thu c này tương i an toàn, giá thành th p nên ư c dùng r ng rãi. + Amônit: H n h p do amôn nitrat ư c tr n thêm m t ph n thu c n khác và b t g .T c n kho ng 2500m/s. Amônit không nh y v i va ch m, ma sát, không b t cháy khi g p l a, khi n sinh ra ít khí CO2, do v y tương i an toàn và ư c dùng khá ph bi n. + Trinitrotoluen, g i t t là TNT: công th c hoá h c là C6H2(NO3)CH3, là lo i thu c n m nh, màu vàng nh t, không tan trong nư c, v ng. TNT nh y không cao, là lo i thu c n an toàn. Khi n sinh ra nhi u khí c CO nên ch dùng n ngoài tr i ho c dư i nư c, không dùng n phá trong h m, công trình ng m. + inamit: Là h n h p Nitroglyxêrin keo C3H5(ONO2)3 v i Kali nitrat ho c Amôn nitrat. Là lo i thu c n m nh th keo. T c n 6000-7000m/s. iamit r t nh y v i tác +100C ( nhi t d ng xung kích, ma sát, l a, nhi t nh t là nhi t này inamit k t tinh nên r t d n ). inamit không hút m, không s nư c, n ư c c dư i nư c, khi n không sinh ra khí c. Trang 68
  19. 6.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP GÂY N VÀ V T LI U GÂY N Năng lư ng gây n có th t n t i dư i d ng quang năng, nhi t năng, cơ năng hay dùng năng lư ng n phá c a m t kh i thu c n khác. 6.3.1 Gây n b ng kíp n thư ng - V t li u gây n c n thi t g m kíp n thư ng và dây cháy ch m. a) Kíp n 1- ng kim lo i ho c ng gi y. 2- Thu c n m nh. 3- áy lõm. 4- Thu c gây n . 5- M t ng ng. 6- Dây cháy ch m. - Kíp n là m t ng tròn b ng kim lo i ho c b ng gi y bìa c ng, ư ng kính ng kho ng 6-8mm, dài 35-51mm. Trong kíp n : m t n a phía áy ch a thu c n m nh, ti p ó trong ph n mũ kíp ch a thu c gây n (Fuyminat thu ngân Hg(CN0)2 ho c Adit chì PbN6). Ph n u kíp có m t o n ng dài 15mm ưa dây cháy ch m vào. áy kíp lõm vào t p trung năng lư ng n c a kíp n do ó d ràng gây n các kh i thu c n . - Kíp n c n ư c b o qu n nơi khô ráo (tránh tình tr ng kíp n không n , ph i x lý mìn câm), tránh va ch m ho c xung kích m nh. b) Dây cháy ch m. - Có ư ng kính kho ng 5-6mm, lõi dây ch y ch m là thu c n en, gi a lõi có s i dây d n b ng dây gai, bên ngoài ư c qu n ch t b ng các s i gi y phòng nư c, r i n dây gai ho c dây ch t d o, ngoài cùng quét bitum phòng m. Dây cháy ch m có hai lo i: lo i ph thông có t c cháy 100-200m/s, lo i cháy ch m có t c cháy 180-210m/s ho c 240- 350m/s. Thu c n en C u t o dây cháy ch m - Ưu i m: ơn gi n, d s d ng, không òi h i các thi t b ph c t p. - Như c i m: + Không gây n ng th i cho nhi u kh i thu c n ư c. + Khó ki m soát ư c s làm vi c bình thư ng c a h th ng gây n . + an toàn không cao do ph i ti p c n g n kh i thu c n , lư ng khí chi thoát ra nhi u. 6.3.2 Gây n b ng kíp n i n Trang 69
  20. - V t li u gây n c n thi t g m kíp n i n , dây d n i n và ngu n i n. - Kíp n i n có c u t o gi ng như kíp n thư ng có l p thêm b ph n d n i n và m t dây tóc bóng èn i m ho làm cho kíp n . i n tr c a kíp i n t 1-3,5Ω, dây d n i n là dây ng ư ng kính 0,5-1mm. 1- ng kim lo i ho c ng gi y. 2- Thu c n m nh. 3- áy lõm. 4- Thu c gây n . 5- M t ng ng. 6- Dây tóc. 7- Thu c cháy. 8-Dây d n i n - i u ki n cho kíp i nn là dòng i n t o ra m t nhi t lư ng l n làm cho thu c cháy. Q = 0.24I2Rt Trong ó: I: Cư ng dòng i n. R: i n tr c a kíp. t: th i gian cháy c a thu c trong kíp. Như v y, trong m ch i n, kíp có i n tr l n s n trư c nên s r t nguy hi m và không m b o yêu c u n phá. tránh tình tr ng trên, ngư i ta quy nh: i n tr các kíp nh hơn 1.25Ω thì các kíp ph i có i n tr không ư c chênh nhau quá 0.25Ω còn khi i m tr c a kíp l n hơn 1.25Ω thì i n tr c a kíp không ư c chênh nhau quá 0.3Ω. - Cư ng dòng i n cũng nh hư ng ên nh y c a kíp, vì v y ph i quy nh l n c a dòng i n gây n . Khi dòng i n có cư ng nh thì t c tăng nhi t c a dây tóc ch m, th i gian to nhi t dài do v y nh y c a kíp gi m i. Ngư c l i, n u cư ng dòng i n l n n m c nào ó thì nh y c a kíp s tr nên gi ng nhau m c dù chúng có khác nhau v i n tr . Vì v y ph i quy nh tr s dòng i n t i thi u khi n . Thông thư ng, i v i dòng i n m t chi u Imin = 1.8A và dòng xoay chi u Imin = 2.5A - Khi mu n n nhi u kíp thì m c chúng thành m ch i n theo các sơ : song song, n i ti p ho c h n h p. + Sơ m c n i ti p: gi a các kíp ư c m c n i ti p v i nhau, t n dây nhưng không tin c y vì n u có m t kíp không n thì c m ch s h và không n ng lo t ư c. + M c song song: có th mb o tin c y vì các kíp c l p v i nhau nhưng t n dây. + M c h n h p: m c song song t ng nhóm và t ng nhóm m c n i ti p v i nhau. Trang 70
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2