intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Vật lý đại cương 2 - Thực hành

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:130

836
lượt xem
136
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung tài liệu nhằm trang bị cho sinh viên những kỹ năng sử dụng và khảo sát cho hệ đo lường phức tạp sử dụng các thiết bị và phương diện đo lường hiện đại như các máy đo, đếm tần số, dao động ký điện từ, đặc biệt các hệ thống đo lường ghép nối với máy tính PC. Sinh viên ngoài việc phải nắm bắt được bản chất vật lí của hiện tượng khảo sát còn được làm quen với việc xử lí các kết quả đo trên máy tính PC nhờ các chương trình đã cài đặt sẵn.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Vật lý đại cương 2 - Thực hành

  1. BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑAØ LAÏT TS. LÖU THEÁ VINH THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG 2 ÑAØ LAÏT - 2004
  2. 2 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II LÔØI GIÔÙI THIEÄU Giaùo trình ”Thöïc haønh vaät lyù ñaïi cöông II “ laø hoïc phaàn thöïc haønh tieáp theo cuûa chöông trình thöïc haønh vaät lyù ñaïi cöông. Trong chöông trình thöïc haønh vaät lyù ñaïi cöông I sinh vieân ñaõ ñöôïc laøm quen vôùi caùc phöông phaùp thöïc nghieäm Vaät lyù cô baûn. Ñöôïc laøm caùc thí nghieäm döôùi daïng khaûo saùt hoaëc kieåm chöùng caùc hieän töôïng vaät lyù, caùc ñònh luaät vaät lyù lieân quan ñeán caùc phaàn cô, nhieät, ñieän vaø quang hoïc cuûa vaät lyù coå ñieån. Hoïc phaàn “Thöïc haønh Vaät lyù ñaïi cöông II” nhaèm trang bò cho sinh vieân nhöõng kyõ naêng söû duïng vaø khaûo saùt caùc heä ño löôøng phöùc taïp söû duïng caùc thieát bò vaø phöông tieän ño löôøng hieän ñaïi nhö caùc caùc maùy ño, ñeám taàn soá, dao ñoäng kyù ñieän töû, ñaëc bieät laø caùc heä thoáng ño löôøng gheùp noái vôùi maùy vi tính PC. Sinh vieân ngoaøi vieäc phaûi naém baét ñöôïc baûn chaát vaät lyù cuûa caùc hieän töôïng khaûo saùt coøn ñöôïc laøm quen vôùi vieäc xöû lyù caùc keát quaû ño löôøng treân maùy tính PC nhôø caùc chöông trình ñaõ ñöôc caøi ñaët saün. Giaùo trình : “Thöïc haønh Vaät lyù ñaïi cöông II” bao goàm 10 baøi thöïc taäp ñöôïc saép xeáp nhö sau: Baøi 1. Cô hoïc chaát ñieåm, hieän töôïng phaùch: Khaûo saùt vaø nghieäm laïi caùc ñònh luaät chuyeån ñoäng cuûa chaát ñieåm, va chaïm ñaøn hoài. Khaûo saùt hieän töôïng phaùch nhôø thieát bò ño gheùp vôùi maùy vi tính PC. Baøi 2. Cô hoïc vaät raén: Khaûo saùt vaø nghieäm laïi caùc ñònh luaät chuyeån ñoäng cuûa vaät raén. Ño gia toác troïng tröôøng baèng con laéc toaùn hoïc. Ño moâ men quaùn tính cuûa con laéc vaät lyù. Khaûo saùt chuyeån ñoäng tieán ñoäng cuûa con quay hoài chuyeån. Baøi 3. Maùy bieán theá: Khaûo saùt vaø ño ñaïc caùc tham soá cuûa maùy bieán theá 1 pha ôû caùc cheá ñoä khoâng taûi, cheá ñoä coù taûi vaø cheá ñoä ngaén maïch nhôø heä thoáng ño gheùp noái maùy vi tính PC. Baøi 4. Ño töø tröôøng: Khaûo saùt vaø ño töø tröôøng trong moät oáng daây baèng maùy ño töø tröôøng vaø baèng heä ño gheùp noái vôùi maùy vi tính PC. Baøi 5. Ño vaän toác cuûa aùnh saùng: Khaûo saùt vaø ño vaän toác cuûa aùnh saùng baèng thieát bò bieán ñoåi xung ñieän vaø oscilloscope. Baøi 6. Giao thoa aùnh saùng: Khaûo saùt hieän töôïng giao thoa aùnh saùng nhôø löôõng göông Fresnel, ño böôùc soùng cuûa nguoàn saùng.
  3. 3 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II Baøi 7. Hieän töôïng taùn saéc aùnh saùng, caùch töû nhieãu xaï: Khaûo saùt hieän töôïng taùn saéc saùnh saùng qua laêng kính vaø caùch töû nhieãu xaï, ño chieát suaát cuûa chaát thuûy tinh laøm laêng kính, ño böôùc soùng cuûa nguoàn saùng. Baøi 8. Nhieãu xaï tia X: Khaûo saùt hieän töôïng nhieãu xaï tia X qua tinh theå, ño böôùc soùng cuûa tia X vaø haèng soá maïng tinh theå nhôø nhieãu xaï keá tia X gheùp noái vôùi maùy vi tính PC. Baøi 9. Tính chaát soùng cuûa vi haït: Khaûo saùt hieän töôïng nhieãu xaï cuûa chuøm electron qua thanh ña tinh theå graphit, ño böôùc soùng De Broglie cuûa electron, khoaûng caùch maïng tinh theå graphit. Baøi 10. Ño ñieän tích rieâng cuûa electron: Khaûo saùt vaø ño ñieän tích rieâng cuûa electron e/m. Moät ñaëc ñieåm quan troïng cuûa caùc baøi thöïc taäp laø tính heä thoáng vaø ñoàng boä cuûa caùc thieát bò thí nghieäm. Trong giaùo trình, moãi baøi thöïc taäp ñeàu coù phaàn toùm taét lyù thuyeát lieân quan. Yeâu caàu sinh vieân phaûi ñoïc kyõ ôû nhaø, naém vöõng ñöôïc baûn chaát vaät lyù cuûa caùc hieän töôïng khaûo saùt tröôùc khi tieán haønh thí nghieäm. Moãi baøi thí nghieäm, sinh vieân caàn ñoïc kyõ phaàn moâ taû duïng cuï, kieåm tra sô ñoà ñaáu noái caùc thieát bò, thöïc hieän moät caùch chính xaùc töøng böôùc thöïc nghieäm theo höôùng daãn ñeå traùnh hoûng hoùc coù theå xaûy ra cho thieát bò. Ñoái vôùi caùc baøi thöïc haønh gheùp noái vôùi maùy vi tính PC, ñeå khôûi ñoäng chöông trình ño sinh vieân phaûi nhaäp leänh töø daáu nhaéc cuûa heä ñieàu haønh MS-DOS. Sau khi ñaõ kích hoaït chöông trình, tieáp tuïc quaù trình ño theo höôùng daãn. Sau moãi baøi thöïc haønh, coù phaàn caâu hoûi thaûo luaän ñeå cho sinh vieân chuaån bò. Keát thuùc moãi buoåi thöïc haønh sinh vieân seõ phaûi traû lôøi caùc caâu hoûi lieân quan vaø chuaån bò caùc soá lieäu thöïc nghieäm ñeå veà nhaø laøm baùo caùo thí nghieäm theo maãu höôùng daãn. Sinh vieân caàn tuyeät ñoái tuaân thuû caùc quy ñònh veà an toaøn, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc baøi thí nghieäm coù söû duïng tia lazer, chuøm electron naêng löôïng cao, traùnh nhìn tröïc tieáp vaøo nguoàn böùc xaï. Caùc heä ño ñeàu laø caùc thieát bò chuyeân duïng vaø hoaït ñoäng ñoàng boä, do vaäy sinh vieân caàn heát söùc caån thaän khi söû duïng ñeå traùnh hoûng hoùc vì khoâng theå tìm kieám thieát bò thay theá treân thò tröôøng. Ñaø laït 2004
  4. 4 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II Phaàn thöù nhaát NHÖÕNG KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN VEÀ THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ I. Pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lyù. Trong Vaät lyù hoïc, caùc ñònh luaät vaät lyù phaûn aùnh moái quan heä mang tính quy luaät giöõa caùc hieän töôïng cuûa töï nhieân, chuùng ñöôïc bieåu dieãn baèng caùc coâng thöùc toaùn hoïc thoâng qua caùc ñaïi löôïng vaät lyù. Caùc ñaïi löôïng vaät lyù ñaëc tröng cho nhöõng tính chaát khaùc nhau cuûa caùc vaät theå, cuõng nhö caùc hieän töôïng xaûy ra theo thôøi gian. Vieäc ñaùnh giaù ñònh löôïng tính chaát cuûa caùc vaät theå (ñoái töôïng) nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän baèng caùch ño caùc ñaïi löôïng vaät lyù. Quaù trình ño löôøng laø moät thöïc nghieäm vaät lyù, thöïc hieän pheùp so saùnh ñaïi löôïng vaät lyù ñoù vôùi moät ñaïi löôïng cuøng loaïi choïn laøm ñôn vò. Pheùp ño ñoâi khi chæ laø moät thöïc nghieäm ñôn giaûn, nhöng ñoâi khi heát söùc phöùc taïp. Keát quaû cuûa pheùp ño luoân coù theå bieåu dieãn döôùi daïng moät con soá vôùi ñôn vò keøm theo. Phöông trình cuûa pheùp ño coù theå vieát döôùi daïng (1) X A= (1) Y Trong ñoù: X - Ñaïi löôïng ño Y - Ñôn vò ño A - Giaù trò baèng soá. Hay : X = A.Y . Giaù trò ñaïi löôïng ño seõ baèng A laàn ñôn vò ño. Nhö vaäy ta coù theå ñònh nghóa: Ño moät ñaïi löôïng vaät lyù laø quaù trình ñaùnh giaù ñònh löôïng ñaïi löôïng ño ñeå coù keát quaû baèng soá so vôùi ñôn vò. II. Ñôn vò, heä ñôn vò ño. Ñeå bieåu dieãn caùc ñaïi löôïng vaät lyù döôùi daïng moät con soá, phaûi choïn “côõ” cho noù, nghóa laø löôïng hoùa noù, ta phaûi choïn ñôn vò ño. Veà maët nguyeân taéc, theo (1) ta coù theå choïn ñôn vò laø moät löôïng tuøy yù. Tuy nhieân giaù trò cuûa noù phaûi phuø hôïp vôùi thöïc teá vaø tieän lôïi khi söû duïng. Naêm 1832, nhaø toaùn hoïc Ñöùc K. Gauss ñaõ chæ ra raèng, neáu nhö choïn 3 ñôn vò ñoäc laäp ñeå ño chieàu daøi (L), khoái löôïng (M), thôøi gian (T) - thì treân cô sôû 3 ñaïi löôïng naøy nhôø caùc ñònh luaät vaät lyù, coù theå thieát laäp ñöôïc ñôn vò ño cuûa taát caû caùc ñaïi löôïng vaät lyù. Taäp hôïp caùc ñôn vò ño theo nguyeân taéc Gauss ñaõ ñöa ra hôïp thaønh heä ñôn vò ño. Nhöõng ñôn vò ño ñöôïc choïn moät caùch ñoäc laäp vaø chuùng theå hieän nhöõng tính chaát cô baûn cuûa theá giôùi vaät chaát (khoái löôïng, thôøi gian, ñoä daøi,... ) ñöôïc
  5. 5 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II goïi laø nhöõng ñôn vò cô baûn. Caùc ñôn vò ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû caùc ñôn vò cô baûn nhôø caùc coâng thöùc bieåu dieãn caùc ñònh luaät vaät lyù ñöôïc goïi laø caùc ñôn vò daãn suaát. Phaàn lôùn caùc ñôn vò trong vaät lyù laø ñôn vò daãn suaát. Phöông trình bieåu dieãn moái lieân heä giöõa caùc ñôn vò daãn suaát vaø caùc ñôn vò cô baûn goïi laø coâng thöùc thöù nguyeân. Ñôn vò cuûa moät ñaïi löôïng cô baát kyø coù theå bieåu dieãn qua phöông trình thöù nguyeân (2) dim X = Lp Mq Tr (1) (dim – vieát taét cuûa töø tieáng Anh : dimention coù nghóa laø thöù nguyeân) Ví duï, thöù nguyeân cuûa vaän toác ñöôïc bieåu dieãn qua coâng thöùc v = l/t : [v] = [l] = L = LT - 1 (3) [t ] T * Heä ñôn vò quoác teá SI (System International). Naêm 1960, UÛy ban quoác teá veà ño löôøng ñaõ chính thöùc thoâng qua heä ñôn vò quoác teá SI. Trong heä SI coù 7 ñôn vò cô baûn, 2 ñôn vò boå trôï, 27 ñôn vò daãn suaát * Caùc ñôn vò cô baûn laø : - Chieàu daøi : meùt (m) - Khoái löôïng : kiloâgram (kg) - Thôøi gian : giaây (s) - Nhieät ñoä : ñoä kelvin (K) - Cöôøng ñoä doøng ñieän : Ampe (A) - Cuôøng ñoä saùng : candela (neán) (Cd) - Khoái löôïng phaân töû gam : mol * Hai ñôn vò boå trôï laø: - Ñôn vò ño goùc phaúng : radian (rad) - Ñôn vò ño goùc khoái : steradian (sr) Ngoaøi heä SI (coøn goïi laø heä MKS hay heä meùt), caùc nöôùc Anh, Myõ vaø moät soá nöôùc noùi tieáng Anh duøng phoå bieán heä ñôn vò UK . III. Sai soá, phaân loaïi, caáp chính xaùc cuûa duïng cuï ño ñieän. Baát kyø pheùp ño naøo cuõng maéc phaûi sai soá. Caùc nguyeân nhaân gaây ra sai soá thì coù nhieàu, do caùc yeáu toá khaùch quan vaø chuû quan khaùc nhau. Caùc nguyeân nhaân khaùch quan chaúng haïn nhö: duïng cuï ño löôøng khoâng hoaøn haûo, ñaïi löôïng ño bò can nhieãu neân khoâng hoaøn toaøn oån ñònh... Caùc nguyeân nhaân chuû quan nhö: phöông phaùp ño khoâng hôïp lyù, baûn thaân ngöôøi tieán haønh thöïc nghieäm khoâng thaønh thaïo, thieáu kinh nghieäm...
  6. 6 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II Ñeå phaân loaïi sai soá coù theå döïa vaøo caùc tieâu chí khaùc nhau: theo nguoàn goác phaùt sinh sai soá, phaân loaïi theo quy luaät xuaát hieän sai soá hoaëc phaân loaïi theo bieåu thöù dieãn ñaït sai soá. Theo quy luaät xuaát hieän sai soá ñöôïc chia laøm 2 loaïi: sai soá heä thoáng vaø sai soá ngaãu nhieân. 1) Sai soá heä thoáng. Sai soá heä thoáng do nhöõng yeáu toá thöôøng xuyeân hay caùc yeáu toá coù quy luaät taùc ñoäng. Noù khieán keát quaû ño laàn naøo cuõng maéc phaûi moät sai soá nhö nhau. Tuøy theo nguyeân nhaân maø sai soá heä thoáng coù theå phaân ra caùc nhoùm sau: – Do duïng cuï, maùy moùc ño cheá taïo khoâng hoaøn haûo. Ví duï thang ñoä cuûa maùy khoâng ñöôïc chuaån, kim ñoàng hoà khoâng chæ ñuùng vò trí soá 0 ban ñaàu... – Do phöông phaùp ño, hoaëc do caùch duøng phöông phaùp ño khoâng hôïp lyù. Hoaëc khi tính toaùn, xöû lyù keát quaû ño ñaõ boû qua caùc yeáu toá naøo ñaáy laøm aûnh höôûng ñeán ñoä chính xaùc cuûa pheùp ño. – Do ñieàu kieän ño khaùc vôùi ñieàu kieän tieâu chuaån... Sai soá heä thoáng coù theå ñöôïc loaïi tröø sau khi bieát nguyeân nhaân gaây ra baèng caùch chuaån laïi thang ñoä, ñaët laïi soá “0” ban ñaàu... 2) Sai soá ngaãu nhieân Laø sai soá do caùc yeáu toá baát thöôøng khoâng coù quy luaät gaây ra, chaúng haïn söï thay ñoåi ñoät ngoät cuûa ñieän aùp nguoàn. Caùc nhieãu loaïn baát thöôøng cuûa khí haäu, thôøi tieát, moâi tröôøng trong quaù trình ño. Ñoái vôùi sai soá ngaãu nhieân chæ coù theå xöû lyù baèng lyù thyeát thoáng keâ vaø xaùc suaát. Theo bieåu thöùc dieãn ñaït sai soá ngöôøi ta thöôøng chia ra sai soá tuyeät ñoái vaø sai soá töông ñoái. 3) Sai soá tuyeät ñoái Laø ñoä cheânh leäch giöõa giaù trò thöïc cuûa ñaïi löôïng ño vaø trò soá ño ñöôïc baèng pheùp ño: (4) ∆ a = | aT - a m | aT - Giaù trò thöïc cuûa ñaïi löôïng ño am - Giaù trò ño ñöôïc baèng pheùp ño Tuy nhieân, do aT ta chöa bieát, neân trong thöïc teá ngöôøi ta thöôøng laáy giaù trò gaàn ñuùng cuûa aT baèng caùch ño nhieàu laàn vaø xem giaù trò trung bình soá hoïc cuûa n laàn ño gaàn ñuùng vôùi aT. n 1 ∑ (5) aT ≅ a = am i n i =1 Vaø giaù trò cuûa ∆a cuõng duøng giaù trò trung bình soá hoïc:
  7. 7 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II n n 1 1 ∑ ∑ a −a (6) ∆a = ∆ai = i n n i =1 i =1 4) Sai soá töông ñoái Ñeå ñaùnh giaù ñoä chính xaùc cuûa pheùp ño, ngöôøi ta duøng sai soá töông ñoái δa vaø bieåu dieãn ra phaàn traêm: ∆a δa(%) = ⋅ 100% (7) a Thöïc teá, cuõng thöôøng bieåu dieãn baèng giaù trò gaàn ñuùng trung bình cuûa noù: ∆a (8) δa(%) = ⋅ 100% a 5) Caáp chính xaùc cuûa ñoàng hoà ño ñieän. Ñeå ñaùnh giaù ñoä chính xaùc cuûa ñoàng hoà ño ñieän, ngöôøi ta duøng khaùi nieäm caáp chính xaùc cuûa duïng cuï. Caáp chính xaùc cuûa duïng cuï ño ñieän ñöôïc ñònh nghóa laø: ∆a γ % = max ⋅ 100% (9) Amax Trong ñoù: ∆a max – laø sai soá tuyeät ñoái lôùn nhaát cuûa duïng cuï ño ôû thang ño töông öùng; Amax – laø giaù trò lôùn nhaát cuûa thang ño. Duïng cuï ño ñieän coù 8 caáp chính xaùc sau : 0,05; 0,1; 0,2; 0,5; 1,0; 1,5; 2,5 vaø 5. Caáp chính xaùc ñöôïc ghi treân maët cuûa ñoàng hoà ño. Bieát caáp chính xaùc ta coù theå tính ñöôïc sai soá tuyeät ñoái lôùn nhaát cho pheùp cuûa pheùp ño: ∆amax = γ% . Amax / 100 (10) Ví duï: Moät miliampekeá coù thang ñoä lôùn nhaát Amax = 100mA, caáp chính xaùc laø 2,5. Sai soá tuyeät ñoái lôùn nhaát cho pheùp seõ laø: ∆amax = 2,5 x 100 / 100 = 2,5 mA Vöôït quaù giaù trò 2,5mA naøy ñoàng hoà seõ khoâng coøn ñaït caáp chính xaùc 2,5 nöõa. IV. Caùc caùch tính sai soá. 1) Sai soá cuûa pheùp ño vôùi caùc thang ño khaùc nhau Trong thöïc teá khi ño vôùi moät maùy ño coù caáp chính xaùc nhaát ñònh, nhöng khi thay ñoåi thang ño thì sai soá tuyeät ñoái cuûa pheùp ño seõ thay ñoåi, caùch tính theo coâng thöùc (9). Ví duï: Moät voân keá coù caáp chính xaùc 1,5 khi duøng thang ño 50V maéc sai soá cho pheùp lôùn nhaát laø : ∆ Umax = 1,5. 50 / 100 = 0,75V
  8. 8 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II Nhöng neáu duøng thang ño 100V thì sai soá tuyeät ñoái lôùn nhaát cho pheùp laïi laø: ∆ U’max = 1,5 . 100 / 100 = 1,5V 2) Sai soá töông ñoái cuûa toång 2 ñaïi löôïng. Neáu hai ñaïi löôïng ño coù tính chaát ñoäc laäp vôùi nhau, moãi ñaïi löôïng coù sai soá töông ñoái rieâng bieät δa vaø δb thì sai soá töông ñoái cuûa toång 2 ñaïi löôïng (a+b) seõ laø : aδa + bδb ∆a + ∆b δ (a + b) = = (11) a+b a+b 3) Sai soá töông ñoái cuûa tích 2 ñaïi löôïng. Neáu hai ñaïi löôïng ñoäc laäp vôùi nhau maø moãi ñaïi coù moät trò soá sai soá töông ñoái rieâng bieät thì sai soá töông ñoái cuûa tích 2 ñaïi löôïng (a.b) ñöôïc xaùc ñònh: (12) δ (a.b) = δa + δb Toång quaùt, trong tröôøng hôïp tích cuûa nhieàu ñaïi löôïng ñoäc laäp vôùi nhau: n ∑δ ai (13) δ ∏ ai = i =1 i 4) Sai soá töông ñoái cuûa moät thöông (14) δ a / b = δa + δb Toång quaùt cho tröôøng hôïp tyû soá cuûa tích nhieàu ñaïi löôïng : ∏ ai δ = ∑ δ ai + ∑ δ bj Neáu : x = i thì: (15) ∏ bj i j j 5) Sai soá thoáng keâ vaø lyù thuyeát xaùc suaát. Ñoái vôùi sai soá ngaãu nhieân, khi soá laàn ño ñuû lôùn chuùng seõ tuaân theo caùc quy luaät thoáng keâ theo phaân boá Gauss. Sai soá ngaãu nhieân coù caùc tính chaát sau: – Nhöõng sai soá ngaãu nhieân baèng nhau veà ñoä lôùn vaø traùi daáu coù cuøng xaùc suaát. – Nhöõng sai soá ngaãu nhieân coù trò soá tuyeät ñoái caøng lôùn thì xaùc suaát xaûy ra caøng nhoû. – Trò tuyeät ñoái cuûa sai soá ngaãu nhieân khoâng vöôït quaù moät giôùi haïn xaùc ñònh. Giaû söû ta thöïc hieän n laàn ño moät ñaïi löôïng x ñöôïc caùc giaù trò töông öùng laø a1, a2, ..., an. Giaù trò trung bình soá hoïc cuûa ñaïi löôïng x seõ laø: a1 + a2 + ... + an 1 n = ∑ ai a= (16) n n i =1
  9. THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II 9 Ñeå ñaùnh giaù sai soá cuûa pheùp ño ñaïi löôïng x ta duøng sai soá toaøn phöông trung bình (hay sai soá chuaån σ): n n ∑ (ai − a) ∑ (ai − a )2 2 i =1 i =1 σ = lim ≈ lim (17) n −1 n n→∞ n→∞ Vôùi soá laàn ño khoâng quaù nhoû ta coù theå vieát gaàn ñuùng: n ∑ (ai − a )2 i =1 σ≈ (18) n −1 Nhö vaäy keát quaû ño seõ ñaùng tin caäy hay khoâng tuøy thuoäc giaù trò cuûa σ , Vôùi σ caøng lôùn, treân ñöôøng cong phaân boá Gauss, maät ñoä phaân boá coù cöïc ñaïi caøng thaáp, chaân ñöôøng cao caøng roäng, chöùng toû keát quaû ño bò phaân taùn nhieàu. Ñeå ñaëc tröng cho söï phaân taùn cuûa caùc giaù trò trung bình soá hoïc quanh giaù trò thöïc a, ngöôøi ta duøng ñaïi löôïng sai soá toaøn phöông trung bình: n ∑ (ai − a )2 σ i =1 (19) σa = ≈ n(n − 1) n Nhö vaäy, keát quaû ño ñaïi löôïng x seõ ñöôïc vieát döôùi daïng: x = a ±σa (20) 6) Chuù yù. – Sai soá toaøn phöông trung bình chæ duøng vôùi pheùp ño ñoøi hoûi ñoä chính xaùc cao vôùi soá laàn ño lôùn. Neáu soá laàn ño nhoû hôn 10 laàn ta chæ söû duïng sai soá tuyeät ñoái trung bình soá hoïc ∆a tính theo (6). Luùc ñoù keát quaû ño seõ ñöôïc vieát: x = a ± ∆a (21) – Moïi duïng cuï ño ñeàu coù ñoä chính xaùc nhaát ñònh, sai soá cuûa pheùp ño khoâng theå nhoû hôn sai soá cuûa duïng cuï. Do ñoù vôùi nhöõng thí nghieäm chæ ño ñöôïc 1 laàn, hoaëc keát quaû caùc laàn ño ñeàu truøng nhau thì ta laáy sai soá cuûa duïng cuï ño. – Sai soá cuûa caùc duïng cuï ño ñöôïc quy öôùc baèng moät nöûa khoaûng chia nhoû nhaát cuûa thang ño ñang söû duïng.
  10. 10 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II CAÙC BAØI THÍ NGHIEÄM THÖÏC HAØNH Phaàn thöù 2. Baøi 1. CÔ HOÏC CHAÁT ÑIEÅM, HIEÄN TÖÔÏNG PHAÙCH. I. MUÏC ÑÍCH. Khaûo saùt vaø nghieäm laïi caùc ñònh luaät chuyeån ñoäng cuûa chaát ñieåm, va chaïm ñaøn hoài, toång hôïp 2 dao ñoäng ñieàu hoøa, hieän töôïng phaùch nhôø thieát bò ño gheùp vôùi maùy vi tính PC. II. TOÙM TAÉT LYÙ THUYEÁT. 2.1. Caùc ñònh luaät chuyeån ñoäng cuûa chaát ñieåm. Ñònh luaät Newton I. Trong moät heä quy chieáu quaùn tính moät chaát ñieåm coâ laäp seõ giöõ nguyeân maõi maõi traïng thaùi ñöùng yeân hoaëc chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. Ñònh luaät Newton II. Trong heä quy chieáu rquaùn tính gia toác chuyeån r ñoäng a cuûa moät chaát ñieåm tyû leä vôùi löïc taùc duïng F vaø tyû leä nghòch vôùi khoái löôïng m cuûa noù. r rF (1-1) a= m r r dv d r dp r r Töø ñoù ta coù: = (mv ) = (1-2) F = ma = m dt dt dt Phöông trình (1-1) ñöôïc goïi laø phöông trình cô baûn cuûa ñoäng löïc hoïc. Neáu xeùt chaát ñieåm m chòu taùc duïng cuûa moät löïc khoâng ñoåi F, chaát ñieåm seõ chuyeån ñoäng vôùi gia toác khoâng ñoåi: dv a= = const ; dt Laáy tích phaân vôùi ñieàu kieän vaän toác ban ñaàu baèng 0 ta ñöôïc: (1-3) v = at Töø ñoù, phöông trình chuyeån ñoäng cuûa chaát ñieåm seõ laø: ds v = ⇒ s = ∫ vdt = a ∫ tdt dt Laáy tích phaân vôùi ñieàu kieän ban ñaàu chaát ñieåm ôû goác toïa ñoä, ta ñöôïc: 1 (1-4) s = at 2 2 2.1.3. Ñònh luaät Newton III. Trong moät hr quy chieáu quaùn tính neáu chaát eä ñieåm A taùc duïng leân chaát ñieåm B moät löïc F thì ngöôïc laïi chaát ñieåm B cuõng
  11. 11 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II r taùc duïngrleân chaát ñieåm A moät löïc F ' cuøng phöông ngöôïc chieàu vaø cuøng ñoä lôùn vôùi F : rr F + F' = 0 (1-5) 2.2.Va chaïm ñaøn hoài. 2.2.1. Ñònh luaät baûo toaøn ñoäng löôïng. Xeùt heä 2 chaát ñieåm coâ laäp m1 vaø m2. Töông taùc giöõa chuùng tuaân theo ñònh luaät Newton III: rr F + F' = 0 Theo ñònh luaät Newton II ta coù theå vieát: r r dp1 dp2 = 0, + dt dt dr r Hay: ( p1 + p2 ) = 0 , dt r r Suy ra: p1 + p 2 = const , (1-6) r r m1v1 + m2 v2 = const , r r r r m1v1 + m2 v2 = m1v1 '+ m2 v2 ' ; Hay: (1-7) Vaäy: “Toång ñoäng löôïng cuûa moät heä coâ laäp ñöôïc baûo toaøn”. 2.2.2. Ñònh luaät baûo toaøn ñoäng naêng. Töông taùc giöõa 2 chaát ñieåm m1 vr m2 tuaân theo ñònh luaät Newton III r aø F +F =0 r 1 r 2r r F1 ⋅ ds + F2 ⋅ ds = 0 r r dv1 r dv2 r ⋅ ds = 0 m1 ⋅ ds + m2 dt1 dt2 r r r ds r ds =0 m1dv1 + m2 dv2 dt1 dt2 rr rr m1v1dv1 + m2 v2 dv2 = 0 1 1 2 2 d ( m1v1 + m2 v2 ) = 0 2 2 1 1 2 2 Suy ra: m1v1 + m2 v2 = const 2 2 1 1 1 1 m1v1 + m2 v2 = m1v12 + m2 v22 2 2 ' ' Hay: (1-8) 2 2 2 2 Vaäy: “Toång ñoäng naêng cuûa moät heä coâ laäp ñöôïc baûo toaøn”.
  12. 12 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II 2.2.3. Va chaïm hoaøn toaøn ñaøn hoài. Va chaïm hoaøn toaøn ñaøn hoài laø va chaïm giöõa 2 vaät maø toång ñoäng löôïng vaø ñoäng naêng cuûa heä ñöôïc baûo toaøn. Xeùt tröôøng hôïp va chaïm xuyeân taâm, töø (1-7) vaø (1-8) ta coù: 2m 2 v 2 + (m1 − m 2 )v1 (1-9) v1 = ' m1 + m 2 2m1 v1 + (m 2 − m1 )v 2 ' v2 = (1-10) m1 + m 2 ' ' Suy ra: (1-11) v1 − v2 = −(v1 − v2 ) Neáu khoái löôïng 2 vaät baèng nhau m1 = m2 thì: ' ' (1-12) v2 = v1 vaø v1 = v2 2.2.4. Va chaïm giöõa caùc vaät thaät. Trong thöïc teá va chaïm giöõa caùc vaät thaät ñoäng naêng cuûa heä khoâng ñöôïc baûo toaøn. Noù bò maát maùt döôùi daïng nhieät do ma saùt hay do bieán daïng. Phöông trình (1-11) ñöôïc vieát laïi döôùi daïng: ' ' (1-13) v1 − v2 = −e(v1 − v2 ) Trong ñoù e laø heä soá ñaøn hoài ñöôïc xaùc ñònh: v '− v ' e= 1 2 (1-14) v1 − v 2 Vôùi v1’, v2’, v1, v2 laø caùc giaù trò ñaïi soá, nhö vaäy vôùi va chaïm hoaøn toaøn ñaøn hoài thì e = 1. Töø (1-13) ta coù: m1(v1’– v2’) = –m1e(v1 – v2) (1-15) m2(v1’– v2’) = –m2e(v1 – v2) Töø ñònh luaät baûo toaøn ñoäng löôïng ta coù: m1v1 + m2 v2 = m1v1’ + m2 v2‘ (1-16) Töø (1-15) vaø (1-16) ta suy ra vaän toác cuûa hai vaät sau va chaïm laø: m (e + 1)(v1 − v2 ) ' v1 = v1 − 2 m1 + m2 m (e + 1)(v 2 − v1 ) ' v2 = v2 − 1 (1-17) m1 + m 2 Phaàn ñoäng naêng tieâu hao trong va chaïm laø: 1 1 1 1 '2 2 2 ∆E = E − E ' = m1v1 + m2 v2 − m1v1 − m2 v22 ' 2 2 2 2
  13. 13 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II 1 1 2 2 m1 (v1 − v12 ) + m2 (v2 − v22 ) ' ' ∆E = 2 2 1 1 ' ' ' ' ∆E = m1 (v1 − v1 )(v1 + v1 ) + m2 (v2 − v2 )(v2 + v2 ) 2 2 Theo (1-17) ta coù: mm ' ' m1 (v1 − v1 ) = −m2 (v2 − v2 ) = 1 2 (e + 1)(v1 − v2 ) m1 + m2 [ ] 1 m1m 2 ' ' (e + 1)(v1 − v2 ) (v1 + v1 ) − (v2 + v2 ) ∆E = Nhö vaäy: 2 m1 + m2 Maët khaùc, theo (1-13) ta coù: ' ' (v1 + v1 ) − (v2 + v2 ) = (v1 − v2 )(1 − e) Töø ñoù: m1 m 2 (1 − e 2 )(v1 − v 2 ) 2 ∆E = (1-18) 2(m1 + m 2 ) Neáu m1 = m2 thì: m ∆E = 1 (1 − e 2 )(v1 − v 2 ) 2 (1-19) 4 Trong va chaïm hoaøn toaøn ñaøn hoài e = 1, neân ∆E = 0 . 2-3. Toång hôïp 2 dao ñoäng ñieàu hoøa, hieän töôïng phaùch. 2.3.1. Toång hôïp hai dao ñoäng cuøng phöông vaø cuøng taàn soá. Xeùt hai dao ñoäng ñieàu hoøa cuøng phöông vaø cuøng taàn soá sau: x1 = a1cos(ωt-ϕ1) x2 = a2cos(ωt-ϕ2) Dao ñoäng toång hôïp seõ tuaân theo nguyeân lyù choàng chaát : x = x1 + x2 = a1cos(ωt-ϕ1) + a2cos(ωt-ϕ2) = a1cosωtcosϕ1 + a1sinωtsinϕ1 + a2cosωtcosϕ2 + a2sinωtsinϕ = (a1cosϕ1 + a2cosϕ2)cosωt + (a1sinϕ1 + a2sinϕ2)sinωt Hay: x = Acosωt + Bsinωt (1-20) Trong ñoù : A = a1cosϕ1 + a2cosϕ2 ; B = a1sinϕ1 + a2sinϕ2 Bieåu thöùc (1-20) chöùng toû raèng dao ñoäng toång hôïp cuõng laø moät dao ñoäng ñieàu hoaø vôùi taàn soá ω nhö caùc dao ñoäng thaønh phaàn, nghóa laø : x = acos(ωt-ϕ) Trong ñoù bieân ñoä cöïc ñaïi a vaø goùc leäch pha ban ñaàu ϕ ñöôïc xaùc ñònh ñöôïc theo caùc bieåu thöùc sau : a2 = A2 + B2 = (a1cosϕ1 + a2cosϕ2)2+ (a1sinϕ1 + a2sinϕ2)2
  14. 14 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II 2 2 a = a1 + a 2 + 2a1 a 2 cos(ϕ 2 − ϕ 1 ) (1-21) B a1 sin ϕ1 + a 2 sin ϕ 2 tgϕ = = vaø : (1-22) A a1 cos ϕ1 + a 2 cos ϕ 2 Bieåu thöùc (1-21) cho thaáy, bieân ñoä cuûa dao ñoäng toång hôïp khoâng nhöõng phuï thuoäc vaøo bieân ñoä cöïc ñaïi cuûa caùc dao ñoäng thaønh phaàn maø coøn phuï thuoäc vaøo hieäu soá pha ban ñaàu cuûa chuùng. - Khi ϕ2 - ϕ1 =2kπ, hai dao ñoäng thaønh phaàn cuøng pha, bieân ñoä dao ñoäng toång hôïp ñaït giaù trò cöïc ñaïi vaø baèng : a = a1 + a2 - khi ϕ2 - ϕ1 =(2k+1)π, hai dao ñoäng thaønh phaàn ngöôïc pha, bieân ñoä dao ñoäng toång hôïp ñaït giaù trò cöïc tieåu vaø baèng : a = a1 − a 2 - khi ϕ2 - ϕ1 =(2k+1)π/2, hai dao ñoäng thaønh phaàn coù pha vuoâng goùc vôùi nhau. Khi ñoù bieân ñoä dao ñoäng toång hôïp : 2 2 a = a1 + a 2 Nhö vaäy, tuøy thuoäc vaøo hieäu soá pha ban ñaàu cuûa caùc dao ñoäng thaønh phaàn maø bieân ñoä cuûa dao ñoäng toång hôïp seõ nhaän caùc giaù trò naèm trong khoaûng töø a1 − a2 ñeán (a1 + a2). 2.3.1. Toång hôïp hai dao ñoäng coù chu kyø khaùc nhau – hieän töôïng phaùch. Ta xeùt tröôøng hôïp chaát ñieåm tham gia hai dao ñoäng cuøng phöông, nhöng coù caùc taàn soá ω1 , ω2 khaùc nhau chuùt ít : x1 = a1cos(ω1t - ϕ1) x2 = a2cos(ω2t - ϕ2) Trong ñoù ∆ω = ω1 - ω2
  15. 15 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II ϕ1 + ϕ 2 ω1 + ω2 ϕ= Trong ñoù: ∆ω = ω1-ω2 , ∆ϕ = ϕ 1 − ϕ 2 , ω = vaø . 2 2 Bieåu thöùc (1-23) cho thaáy raèng dao ñoäng toång hôïp goàm hai dao ñoäng. Dao ñoäng thöù nhaát bieåu dieãn bôûi soá haïng ñaàu ôû veá phaûi cuûa (1-23) khoâng phaûi laø moät dao ñoäng ñieàu hoaø vì noù laø tích cuûa hai dao ñoäng ñieàu hoøa coù taàn soá laø ∆ω/2 vaø ω . Tuy nhieân do ω1 vaø ω2 khaùc nhau raát ít neân ω raát gaàn ω1 vaø ω2, vaø ñoàng thôøi ∆ω/2 raát nhoû so vôùi ω1 , ω2 cho neân dao ñoäng thöù nhaát naøy coù theå xem nhö moät dao ñoäng gaàn ñieàu hoaø vôùi taàn soá ω raát gaàn ∆ϕ ⎞ ⎛ ∆ω vôùi ω1 hoaëc ω2 vaø coù bieân ñoä dao ñoäng laø A = 2a1 cos⎜ t− ⎟ thay ñoåi ⎝2 2⎠ raát chaäm theo thôøi gian. Soá haïng thöù hai cuûa (1-23) bieåu dieãn moät dao ñoäng ñieàu hoøa taàn soá ω2. Hình 1-1 bieåu dieãn söï thay ñoåi theo thôøi gian cuûa soá haïng thöù nhaát cuûa (1-23). Noù laø dao ñoäng vôùi taàn soá ω nhöng coù bieân ñoä bieán thieân moät caùch tuaàn hoaøn theo thôøi gian vôùi taàn soá ∆ω/2
  16. 16 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II ⎛ ω − ω2 ϕ − ϕ2 ⎞ ⎛ ω1 + ω 2 ϕ + ϕ2 ⎞ x = 2a2 cos ⎜ 1 t− 1 t− 1 ⎟ cos ⎜ 2⎟ ⎝ 2⎠ ⎝ ⎠ 2 2 (1-24) + (a1 − a2 ) cos(ω1t − ϕ1 ) Coäng (1-23) vaø (1-24) vôùi nhau roài chia cho 2 ta ñöôïc: ⎛ ω − ω2 ϕ − ϕ2 ⎞ ⎛ ω1 + ω2 ϕ1 + ϕ2 ⎞ x = (a1 + a2 ) cos ⎜ 1 t− 1 ⎟ cos ⎜ 2 t − 2 ⎟ + ⎝2 2⎠ ⎝ ⎠ 1 + (a1 − a2 )[cos(ω1t − ϕ1 ) − cos(ω2t − ϕ2 )] 2 ⎛ ∆ω ∆ϕ ⎞ ⎛ ∆ω ∆ϕ ⎞ ⎟ cos(ωt − ϕ ) + (a2 − a1 ) sin ⎜ ⎟ sin(ωt − ϕ ) = (a1 + a2 ) cos ⎜ t− t− ⎝ 2⎠ ⎝ 2⎠ 2 2 Nhö ñaõ bieát, roõ raøng dao ñoäng toång hôïp khoâng phaûi laø moät dao ñoäng ñieàu hoøa. Tuy nhieân theo giaû thieát do ∆ω raát nhoû so vôùi ω , thì khi ñoù trong 2π moät khoaûng thôøi gian raát nhoû chöøng vaøi chu kyø T = ta coù theå coi ω ∆ϕ ⎞ ⎛ ∆ω t− ⎟ laø khoâng thay ñoåi vaø do vaäy ta thaáy dao ñoäng toång hôïp x cuõng ⎜ 2 2⎠ ⎝ coù daïng : x = A sin(ωt − ϕ ) + B cos(ωt − ϕ ) (1-25) Trong ñoù : ∆ϕ ⎞ ⎛ ∆ω A = (a 2 − a1 ) sin⎜ t− ⎟ ⎝2 2⎠ ∆ϕ ⎞ ⎛ ∆ω B = (a1 + a 2 ) cos⎜ t− ⎟ ⎝2 2⎠ Bieân ñoä cöïc ñaïi cuûa dao ñoäng toång hôïp : a = A2 + B 2 . Hay laø: a 2 = A2 + B2 = a1 + a2 + 2a1a2 cos( ωt − ∆ϕ) ∆ (1-26) 2 2 Hai bieåu thöùc (1-25) vaø (1-26) cho thaáy raèng dao ñoäng toång hôïp laø moät dao ñoäng gaàn ñieàu hoøa vôùi taàn soá goùc : ω + ω2 ω= 1 2 Vaø coù bieân ñoä cöïc ñaïi a bieán thieân tuaàn hoaøn theo thôøi gian vôùi taàn soá goùc ∆ω = ω1 - ω2 , giöõa hai trò soá cöïc ñaïi (a1 + a2) vaø cöïc tieåu (a1 - a2). Taàn soá vaø chu kyø cuûa dao ñoäng toång hôïp:
  17. 17 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II f1 + f 2 1 2T1``T2 ; Tn = . (1-27) = fn = f n T1 + T2 2 Chu kyø bieán thieân cuûa bieân ñoä a (chu kyø phaùch Ts) vaø taàn soá phaùch laø: 2π 2π 2π TT Ts = = = = 12 ∆ω ω 1 − ω 2 2π 2π T2 − T1 − (1-28) T1 T2 f s = f1 − f 2 Vì T1 vaø T2 khaùc nhau raát ít neân Ts lôùn hôn T1, T2 raát nhieàu : bieân ñoä cöïc ñaïi cuûa dao ñoäng toång hôïp bieán thieân raát chaäm theo thôøi gian. Ñöôøng bieåu dieãn dao ñoäng toång hôïp trong hieän töôïng phaùch thoâng thöôøng ñöôïc trình baøy treân hình 1-2. x t Hình 1-2 Hieän töôïng phaùch ñöôïc öùng duïng roäng raõi trong kyõ thuaät voâ tuyeán ñieän. Noù laø cô sôû cuûa phöông phaùp ñieåu cheá bieân ñoä. III. THÖÏC HAØNH. 3.1. Moâ taû duïng cuï. (Xem caùc hình 1-3, 1-4, 1-5) 1/ Maùy vi tính PC (1): Ñeå xöû lyù soá lieäu ño 2/ Hoäp SASSY – E (2). Hoäp giao dieän giöõa PC vaø caùc ñaàu ño. 3/ Caùc ñaàu ño (3): – Ñaàu ño E hình chöõ U. – Ñaàu ño F hình chöõ U.
  18. 18 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II Giöõa hai nhaùnh chöõ U coù tia böùc xaï truyeàn qua. Khi coù moät vaät dòch chuyeån giöõa 2 nhaùnh chöõ U tia böùc xaï seõ bò che. Bieát thôøi gian che vaø beà roäng cuûa vaät (côø) ta seõ suy ra vaän toác chuyeån ñoäng cuûa vaät. – Ñaàu ño T hình truï. Trong ñaàu ño coù moät roøng roïc. Khi roøng roïc quay ñaàu ño seõ xaùc ñònh quaõng ñöôøng , vaän toác vaø gia toác. Hình 1-3 4/ Nam chaâm ñieän (4) . Ñöôïc duøng ñeå giöõ vaät ño. 5/ Nguoàn ñieän cho nam chaâm (hình 1-4). Söû duïng ñieän löôùi 220V. Cung caáp ñieän theá ra töø 0-20V moät chieàu vaø xoay chieàu. Trong baøi thöïc haønh chuùng ta söû duïng nguoàn ñieän moät chieàu. – K laø coâng taéc nguoàn. – R laø nuùm ñieàu chænh ñieän theá. Trong baøi ñieàu chænh ñeå ñieän theá ra laø10V. Hình 1-4 6/ Maùy taïo khí. Söû duïng ñieän nguoàn 220V.
  19. 19 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II – CK laø coâng taéc maùy. – ÑK laø vaønh ñieàu chænh löôïng khí. Muoán löôïng khí ra nhieàu hay ít ta xoay vaønh ñieàu khieån ÑK. Hình 1-5 7/ OÁng ñeäm khí. Treân oáng coù nhöõng loã nhoû ñeå khoâng khí phun ra taïo thaønh ñeäm khoâng khí nhaèm khöû löïc ma saùt khi caùc vaät tröôït treân oáng. 8/ Caùc phuï kieän. – QN: Quaû naëng baèng nhöïa, moãi quaû naëng 1g. – QK: Quaû naëng baèng kim loaïi moãi quaû 100g.
  20. 20 THÖÏC HAØNH VAÄT LYÙ ÑAÏI CÖÔNG II – VÑ: Voøng ñaøn hoài. – C: Côø ñeå gaén vaät tröôït. Côø coù beà roäng 5 mm. 9/ Vaät tröôït. Treân maët vaät tröôït coù 3 loã: 2 loã lôùn vaø 1 loã nhoû ôû giöõa. Loã nhoû ñeå gaén quaû naëng kim loaïi QK. Loã lôùn ñeå gaén quaû naëng baèng nhöïa. 10/ AÂm thoa. Treân aâm thoa coù quaû naëng a. Khi dòch chuyeån quaû naëng laøm thay ñoåi taàn soá cuûa aâm thoa. 11/ Thanh goõ (TG). Duøng ñeå goõ aäm thoa. 12/ Ñaàu ño aâm (ÑA). Treân ñaàu ño coù nuùm coâng taéc I. Nuùm chöùc naêng X coù 2 vò trí: – Vò trí “ ” duøng ñeå ño taàn soá. – Vò trí “ ∼” duøng ñeå ño hieän töôïng phaùch. Coù 2 ñaàu ñaây noái moät vaøng vaø moät ñen ñeå noái vaøo CASSY – E. 3.2. Nghieäm laïi ñònh luaät II Newton vaø caùc phöông trình chuyeån ñoäng. 1/ Maéc maïch ñieän theo hình veõ. – Noái ñaàu ño T vaøo loã caém ña chaân kyù hieäu cuûa BMW – Box treân CASSY-E. Chuù yù xoay cho veát loõm treân phích caém ña chaân veà khôùp vôùi vò trí soá 7 treân loã caém (xem hình 1-6). Hình 1-6 – Noái cöïc döông (+) cuûa nguoàn ñieän nam chaâm vaøo loã R treân CASSY-E. – Noái cöïc aâm cuûa nguoàn ñieän nam chaâm vaøo moät cöïc cuûa nam chaâm. – Noái cöïc coøn laïi cuûa nam chaâm vaøo loã 0 cuûa CASSY-E. 2/ Ñaët vaät tröôït coù gaén côø, voøng ñaøn hoài, quaû naëng QK, quaû naëng QN leân oáng ñeäm khí sao cho voøng ñaøn hoài höôùng veà phía ñaàu ño T. Chuù yù. Vaät tröôït coù ñuoâi troøn. 3/ Ñöa vaät tröôït veà phía saùt nam chaâm. 4/ Duøng sôïi chæ coät vaøo moät quaû naëng baèng nhöïa QN, sau ñoù gaén quaû naëng ñoù vaøo vaät tröôït ôû loã gaén voøng ñaøn hoài. Luùc naøy khoái löôïng toång coäng cuûa vaät tröôït laø m=0,2kg.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2