Tín ngưỡng thờ Quan Công - một nét văn hóa tâm linh đặc sắc của người Hoa ở Cần Thơ

48 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 4 - 2013<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÝN NG¦ìNG THê QUAN C¤NG - MéT NÐT V¡N HãA T¢M LINH<br /> §ÆC S¾C CñA NG¦êI HOA ë CÇN TH¥<br /> <br /> NguyÔn V¨n §iÒu(*)<br /> <br /> 1. Vµi nÐt giíi thiÖu vÒ ng−êi Hoa ë d©n” sang c«ng d©n ViÖt Nam. Qu¸ tr×nh<br /> CÇn Th¬. ®ã diÔn ra trong hßa b×nh, hßa hîp vµ<br /> <br /> Ng−êi Hoa t¹i Thµnh phè CÇn Th¬ th©n thiÖn, cïng gãp søc vµo viÖc x©y<br /> <br /> còng nh− ng−êi Hoa ë Nam Bé cã ®êi dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc ViÖt Nam. Theo<br /> <br /> sèng t©m linh rÊt ®a d¹ng, víi nhiÒu líp c¸ch diÔn ®¹t cña ng−êi Hoa ®ã chÝnh lµ<br /> <br /> tÝn ng−ìng, t«n gi¸o ®an xen nhau qua mét thùc tÕ “l¹c ®Þa sinh c¨n” - nghÜa lµ<br /> ®Êt lµnh b¸m rÔ(1).<br /> nhiÒu thêi k× ph¸t triÓn, céng thªm víi<br /> sù gÆp gì cña nh÷ng yÕu tè tÝn ng−ìng Theo sè liÖu thèng kª d©n sè n¨m<br /> t«n gi¸o cña c− d©n b¶n ®Þa, ®· lµm nªn 1999, t¹i ViÖt Nam cã 862.371 ng−êi Hoa<br /> nÐt ®éc ®¸o riªng cña v¨n hãa t©m linh sinh sèng. Riªng ë CÇn Th¬, (Theo B¸o<br /> ng−êi Hoa ë CÇn Th¬ còng nh− ng−êi c¸o vÒ tÝn ng−ìng, t«n gi¸o ng−êi Hoa ë<br /> Hoa ë Nam Bé. CÇn Th¬ cña Ban t«n gi¸o - Së Néi vô<br /> Ng−êi Hoa cã mÆt ë §ång b»ng s«ng Thµnh phè CÇn Th¬), hiÖn nay cã 3.297 hé<br /> Cöu Long vµo cuèi nh÷ng n¨m 70 cña thÕ víi 15.665 ng−êi, chiÕm 0.42% d©n sè<br /> kØ XVII. N¨m 1679, mét sè t−íng lÜnh, thµnh phè. Bµ con ng−êi Hoa c− tró ®an<br /> binh sÜ, quan l¹i, mét sè th−¬ng nh©n vµ xen víi ng−êi Kinh vµ ng−êi Khmer,<br /> th−êng d©n do sù thÊt b¹i trong viÖc sèng tËp trung ë c¸c quËn Ninh KiÒu, C¸i<br /> chèng l¹i nhµ Thanh ®Ó kh«i phôc nhµ R¨ng, ¤ M«n, Thèt Nèt vµ ë mét sè quËn<br /> Minh, ®· di c− ®Õn Nam Bé n−íc ta. Qu¸ huyÖn kh¸c.<br /> tr×nh di c− nµy kÐo dµi ®Õn nh÷ng n¨m<br /> Tõ khi cã mÆt cho ®Õn nay, ng−êi Hoa<br /> 40 cña thÕ kØ XX. Do qu¸ tr×nh di c− kÐo<br /> ë Nam Bé nãi chung, ng−êi Hoa ë CÇn<br /> dµi nªn ®Þa bµn ng−êi Hoa c− tró rÊt<br /> Th¬ nãi riªng lµ mét bé phËn kh«ng t¸ch<br /> réng, mét bé phËn ®· bÞ ViÖt hãa, tuy cã<br /> rêi trong céng ®ång d©n téc ViÖt Nam,<br /> nh÷ng ®iÓm quÇn c− trong nh÷ng th«n<br /> xãm, ®−êng phè víi mËt ®é cao, nh−ng *. Khoa TriÕt häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh<br /> vÒ c¬ b¶n ng−êi Hoa c− tró ®an xen víi<br /> khu vùc IV. CÇn Th¬.<br /> 1. TrÇn H÷u Hîp, “Vai trß cña t«n gi¸o trong ®êi<br /> ng−êi Kinh vµ ng−êi Khmer. sèng tinh thÇn cña ®ång bµo c¸c d©n téc ë khu vùc<br /> §BSCL”, Tham luËn Héi th¶o khoa häc “Vai trß cña<br /> Qu¸ tr×nh hßa nhËp cña ng−êi Hoa<br /> t«n gi¸o trong ®êi sèng tinh thÇn cña ®ång bµo c¸c<br /> vµo céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam diÔn d©n téc ë khu vùc §BSCL” do Häc viÖn ChÝnh trÞ -<br /> ra l©u dµi, lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tõ “kiÒu Hµnh chÝnh khu vùc IV tæ chøc ngµy 5/11/2009.<br /> NguyÔn V¨n §iÒu. TÝn ng−ìng thê Quan C«ng… 49<br /> trong c¸ch m¹ng vµ trong x©y dùng Tæ §¶ng, ®Æc biÖt lµ chñ tr−¬ng ph¸t triÓn<br /> quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa, ng−êi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x·<br /> Hoa ®· cã nhiÒu ®ãng gãp to lín cho sù héi chñ nghÜa. Trªn lÜnh vùc nµo, ng−êi<br /> nghiÖp c¸ch m¹ng cña d©n téc. Hoa còng cã nhiÒu ®ãng gãp tÝch cùc, ®Æc<br /> <br /> Tõ nh÷ng n¨m ®Çu thµnh lËp §¶ng ë biÖt ng−êi Hoa rÊt giái trong kinh doanh<br /> <br /> CÇn Th¬, ®· cã mét sè c¸n bé chiÕn sÜ vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tiªu biÓu lµ<br /> nh÷ng ngµnh kÜ nghÖ truyÒn thèng,<br /> ng−êi Hoa tham gia c¸ch m¹ng. ë Chïa<br /> ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng thiÕt yÕu,<br /> ¤ng (hay cßn gäi lµ Qu¶ng TriÖu Héi<br /> nh− chÕ biÕn n«ng s¶n, thùc phÈm, xay<br /> qu¸n) sè 32, ®−êng Hai Bµ Tr−ng, ph−êng<br /> x¸t g¹o, may mÆc, ngµnh nhùa…<br /> T©n An, quËn Ninh KiÒu, lµ n¬i ho¹t<br /> ®éng bÝ mËt cña tæ chøc ViÖt Nam Thanh Víi tinh thÇn ®ã, ngµy nay, ng−êi Hoa<br /> niªn c¸ch m¹ng ®ång chÝ héi, ®©y còng ë CÇn th¬ tiÕp tôc ph¸t huy truyÒn thèng<br /> lµ n¬i cÊt giÊu vò khÝ, truyÒn ®¬n vµ yªu n−íc, truyÒn thèng lao ®éng s¶n<br /> ®iÓm tËp hîp cña c¸c ®ång chÝ Hoa vËn xuÊt vµ cã nhiÒu ®ãng gãp tÝch cùc cho<br /> ho¹t ®éng néi thµnh. Sau nµy, Chïa ¤ng sù nghiÖp x©y dùng thµnh phè CÇn Th¬<br /> ®· ®−îc Nhµ n−íc c«ng nhËn lµ di tÝch<br /> nãi riªng vµ c¶ n−íc nãi chung, cïng víi<br /> LÞch sö - V¨n hãa cÊp quèc gia<br /> c¸c d©n téc anh em trong ®¹i gia ®×nh<br /> (21/6/1993). MiÕu ¤ng, ph−êng Long<br /> c¸c d©n téc ViÖt Nam, x©y dùng mét<br /> TuyÒn, quËn B×nh Thñy lµ c¨n cø ho¹t<br /> n−íc ViÖt Nam d©n giµu, n−íc m¹nh, x·<br /> ®éng cña Héi gi¶i liªn CÇn Th¬ thêi k×<br /> héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. Nh−<br /> chèng Ph¸p. Linh S¬n Cæ MiÕu ë khu vùc<br /> V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn X<br /> Thíi An 1, ph−êng Thíi Long, quËn ¤<br /> kh¼ng ®Þnh, “C¸c d©n téc trong ®¹i gia<br /> M«n lµ n¬i nu«i chøa, b¶o vÖ c¸n bé ho¹t<br /> ®×nh ViÖt Nam b×nh ®¼ng, ®oµn kÕt, t«n<br /> ®éng c¸ch m¹ng, ®−îc ñy ban Nh©n d©n<br /> träng vµ gióp ®ì nhau cïng tiÕn bé; cïng<br /> thµnh phè CÇn Th¬ c«ng nhËn lµ Di tÝch<br /> nhau thùc hiÖn th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng<br /> LÞch sö - V¨n hãa cÊp thµnh phè ngµy<br /> nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc, x©y<br /> 31/3/2008.<br /> dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc ViÖt Nam x· héi<br /> Sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m n¨m 1945, chñ nghÜa”(2).<br /> trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng<br /> 2. TÝn ng−ìng thê Quan<br /> Quan C«ng cña<br /> Mü cøu n−íc, ng−êi Hoa lu«n tÝch cùc<br /> ng−êi Hoa ë CÇn Th¬<br /> tham gia c¸ch m¹ng, nhiÒu ng−êi ®·<br /> tr−ëng thµnh vµ ®øng vµo hµng ngò cña Trong ®êi sèng v¨n hãa tinh thÇn cña<br /> §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, nhiÒu ng−êi ®· m×nh, ng−êi Hoa thê tù rÊt nhiÒu th¸nh<br /> hi sinh anh dòng nh− c¸c liÖt sÜ Ch©u thÇn kh¸c nhau, nh− tÝn ng−ìng thê<br /> Xán, M· KiÕn Tr×nh… Quan C«ng, tÝn ng−ìng thê Thiªn HËu<br /> Sau ngµy gi¶i phãng MiÒn Nam, Th¸nh MÉu… Trong ®ã næi bËt h¬n c¶ lµ<br /> thèng nhÊt §Êt n−íc, ®Æc biÖt lµ khi tÝn ng−ìng thê Quan C«ng.<br /> §¶ng vµ Nhµ n−íc tiÕn hµnh sù nghiÖp<br /> 2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi §¹i<br /> ®æi míi, bµ con ng−êi Hoa rÊt phÊn khëi biÓu Toµn quèc lÇn thø X, Nxb. CTQG, Hµ Néi,<br /> tin t−ëng vµo ®−êng lèi ®æi míi cña 2006, tr. 121.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 49<br /> 50 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 4 - 2013<br /> Quan C«ng (162 – 219), mét nh©n vËt cã miÕu thê Bµ), tõ ®ã cho thÊy tÝnh tréi<br /> thËt trong lÞch sö Trung Hoa, lóc sinh trong tÝn ng−ìng coi träng Nam thÇn cña<br /> thêi cã tªn lµ Vò, tù V©n Tr−êng nªn gäi ng−êi Hoa. C¸c miÕu thê ¤ng ë CÇn Th¬ cã<br /> lµ Quan V©n Tr−êng, hay Quan C«ng, nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau, nh−: Chïa ¤ng,<br /> Quan Vò, Quan Phu Tö… Lµ mét vÞ t−íng Quan §Õ MiÕu, MiÕu Quan Th¸nh §Õ Qu©n,<br /> thêi k× cuèi nhµ §«ng H¸n vµ thêi Tam MiÕu ¤ng Bæn...(3)<br /> Quèc ë Trung Quèc, «ng lµ ng−êi gãp<br /> ë Nam Bé còng nh− ë CÇn Th¬, tÝn<br /> c«ng rÊt lín vµo viÖc thµnh lËp nhµ Thôc<br /> ng−ìng thê Quan C«ng biÓu hiÖn rÊt ®a<br /> H¸n, víi vÞ hoµng ®Õ ®Çu tiªn lµ L−u BÞ,<br /> d¹ng. H×nh ¶nh Quan C«ng ®−îc biÕn thÓ<br /> «ng còng lµ ng−êi ®øng ®Çu trong sè<br /> hãa trong c¸c lo¹i h×nh tÝn ng−ìng t«n<br /> ngò hæ cña nhµ Thôc H¸n (bao gåm:<br /> gi¸o kh¸c nhau; trong §¹o gi¸o, Quan<br /> Quan Vò, Tr−¬ng Phi, TriÖu V©n, Hoµng<br /> C«ng ®−îc xem lµ mét trong 36 vÞ t−íng<br /> Trung vµ M· Siªu).<br /> dòng m·nh cña HuyÒn Thiªn Th−îng §Õ<br /> Lµ mét trong nh÷ng nh©n vËt lín (mét ph©n th©n cña Ngäc Hoµng Th−îng<br /> trong lÞch sö c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn §Õ), chuyªn trõ tµ ma còng nh− c¸c thÕ<br /> Trung Quèc, h×nh ¶nh Quan C«ng ®−îc lùc ph¶n diÖn, xÊu xa; trong PhËt gi¸o,<br /> biÕt ®Õn nhiÒu ë khu vùc §«ng ¸, vµ ®· Quan C«ng lµ vÞ ThÇn Giµ Lam th¸nh<br /> ®−îc tiÓu thuyÕt hãa trong “Tam quèc chóng, b¶o vÖ cho ng«i Tam B¶o, chïa<br /> diÔn nghÜa” cña La Qu¸n Trung vµ sau PhËt… Hä coi Quan C«ng lµ vÞ ThÇn<br /> nµy ®−îc kh¾c häa trong c¸c d¹ng kÞch ®øng ®Çu trong “Ngò C«ng V−¬ng PhËt”<br /> s©n khÊu nh− chÌo, tuång, phim d· (bao gåm: Quan C«ng, Ch©u B×nh, Ch©u<br /> sö…Víi nh÷ng chiÕn tÝch vµ phÈm chÊt X−¬ng, V¨n X−¬ng vµ Linh Quan).<br /> ®−îc ®Ò cao, còng nh− ®−îc thÇn th¸nh T−¬ng truyÒn tôc thê Ngò C«ng V−¬ng<br /> hãa trong c¸c c©u chuyÖn d©n gian (b¾t PhËt ®−îc xuÊt ph¸t tõ phong trµo Thiªn<br /> ®Çu tõ thêi k× nhµ Tïy (581 – 618); ch©n §Þa héi (4) . §iÒu ®ã lÝ gi¶i t¹i sao trong<br /> dung mét vÞ t−íng qu©n víi khu«n mÆt<br /> 3. Së Néi Vô - Ban T«n gi¸o Thµnh phè CÇn th¬, B¸o<br /> ®á, r©u dµi, tay cÇm thanh long ®ao, hoÆc c¸o vÒ tÝn ng−ìng t«n gi¸o ng−êi Hoa ë CÇn Th¬.<br /> c−ìi ngùa XÝch Thè ®· xuÊt hiÖn rÊt 4. Thiªn §Þa héi, (tiÕng Hoa: tiandihui) lµ mét héi kÝn<br /> nhiÒu trong c¸c c¬ së thê tù tÝn ng−ìng ë b¾t nguån tõ Trung Hoa vµo thêi Khang Hi víi môc<br /> ®Ých ph¶n Thanh phôc Minh, kh«i phôc l¹i giang s¬n<br /> Trung Quèc, Hång K«ng vµ nh÷ng n¬i cã cña nhµ §¹i Minh, ®¸nh ®uæi qu©n M[n Thanh ngo¹i<br /> ®ång bµo ng−êi Hoa sinh sèng. téc. Thiªn §Þa héi theo ch©n nh÷ng ng−êi Hoa ph¶n<br /> Thanh phôc Minh du nhËp vµo ViÖt Nam. Thiªn §Þa<br /> ë ViÖt Nam, nh÷ng vïng cã ®ång bµo Héi trë thµnh phong trµo ®Êu tranh chèng Ph¸p d−íi<br /> ng−êi Hoa sinh sèng, tôc thê Quan C«ng h×nh thøc héi kÝn ë Nam K× trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ<br /> kØ 20. Cã ¶nh h−ëng Ýt nhiÒu tõ phong trµo NghÜa Hoµ<br /> (hay cßn gäi lµ thê ¤ng) còng trë thµnh ®oµn chèng ®Õ quèc ë Trung Quèc cuèi thÕ kØ 19.<br /> mét nÐt v¨n hãa tinh thÇn næi tréi vµ cã Trong nh÷ng n¨m ChiÕn tranh thÕ giíi I (1914 -<br /> søc lan truyÒn réng r·i, kh«ng chØ ®èi víi 1918), ë Nam K× cã tõ 70 ®Õn 80 héi kÝn, cã héi do<br /> nh÷ng ng−êi lÝnh khè ®á ®øng ®Çu. Môc ®Ých chñ yÕu<br /> ng−êi Hoa mµ c¶ ®èi víi ng−êi ViÖt. Vµ ë cña héi lµ chèng Ph¸p, quan l¹i tham «, kh«i phôc<br /> CÇn Th¬, theo sè liÖu thèng kª cho thÊy, ViÖt Nam. T«n gi¸o vµ ph−¬ng thuËt (ph¸p s−, bïa<br /> chó, uèng m¸u ¨n thÒ, dïng tiÕng lãng, dÊu hiÖu riªng<br /> trong 13 miÕu thê cña ng−êi Hoa, cã tíi 12<br /> ®Ó liªn l¹c…) gi÷ vai trß quan träng trong viÖc tæ chøc<br /> miÕu thê ¤ng - thê Quan C«ng (chØ cã mét héi viªn vµ tuyªn truyÒn cho d©n chóng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 50<br /> NguyÔn V¨n §iÒu. TÝn ng−ìng thê Quan C«ng… 51<br /> ®¹o Cao §µi (mét t«n gi¸o ®a thÇn), Quan tÝnh ®ã. Tinh thÇn ®ã ®−îc thÓ hiÖn næi<br /> C«ng l¹i ®−îc ®−a vµo c¸c danh vÞ thê tù. bËt ë nh÷ng c− d©n ng−êi Hoa di c− ®Õn<br /> <br /> Trong hÖ thèng hµng tr¨m Nam thÇn ViÖt Nam. T¹i Nam Bé vµ CÇn Th¬, ng−êi<br /> <br /> vµ N÷ thÇn cña hä, cã 3 vÞ thÇn ®−îc thê Hoa cïng víi ng−êi ViÖt ho¹t ®éng trong<br /> <br /> chÝnh yÕu vµ phæ biÕn nhÊt, ®ã lµ Quan Thiªn §Þa Héi, tham gia vµo c¸c tæ chøc<br /> <br /> Th¸nh §Õ Qu©n, Thiªn HËu Th¸nh MÉu c¸ch m¹ng chèng thùc d©n Ph¸p, ph¸t xÝt<br /> <br /> vµ Ph−íc §øc ChÝnh ThÇn, ®Æc biÖt lµ NhËt vµ ®Õ quèc Mü… trong ®iÒu kiÖn nh−<br /> <br /> Quan Th¸nh §Õ Qu©n vµ Thiªn HËu thÕ, nªn rÊt cÇn nh÷ng ng−êi cã chÝ khÝ,<br /> <br /> Th¸nh MÉu. NÕu miÕu thê Quan Th¸nh lßng trung thµnh, ®øc hi sinh, v× n−íc v×<br /> <br /> §Õ Qu©n lµ chÝnh th× bªn t¶ tïng tù d©n, x¶ th©n v× nghÜa lín. V× thÕ, mµ h×nh<br /> <br /> Thiªn HËu Th¸nh MÉu, vµ ng−îc l¹i, nÕu t−îng Quan C«ng ®−îc ng−êi Hoa ®Æc<br /> <br /> miÕu thê Thiªn HËu Th¸nh MÉu lµ chÝnh biÖt ®Ò cao.<br /> <br /> th× bªn t¶ còng l¹i tïng tù Quan Th¸nh Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh tÕ,<br /> §Õ Qu©n. §¸ng chó ý lµ, nh÷ng miÕu thê tr−íc nh÷ng bÊt tr¾c cña tù nhiªn vµ sù<br /> c¸c vÞ thÇn kh¸c th× trong c¸c th¸nh t¸c ®éng tiªu cùc cña con ng−êi, lµm cho<br /> ®−êng linh thiªng, Quan Th¸nh §Õ Qu©n, ®êi sèng cña hä cã nhiÒu tr¾c trë, tai<br /> Thiªn HËu Th¸nh MÉu còng ®−îc tïng tù −¬ng, bÖnh tËt… nªn ng−êi Hoa thê Quan<br /> hai bªn rÊt trang träng. §iÒu nµy lµm C«ng còng v× tin vµo søc m¹nh cña ¤ng<br /> nªn tÝnh ®Æc s¾c trong tÝn ng−ìng ®a khi hiÓn linh sÏ trõ diÖt tµ ma, b¶o vÖ<br /> thÇn cña ng−êi ViÖt nãi chung vµ ng−êi sinh mÖnh, b¶o vÖ chïa chiÒn, ®Òn miÕu.<br /> Hoa nãi riªng. Cßn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng hiÖn<br /> nay, ng−êi kinh doanh rÊt cÇn ch÷ tÝn ®èi<br /> §Æc biÖt h¬n khi Quan Th¸nh §Õ<br /> víi kh¸ch hµng, do ®ã tÝnh c¸ch tÝn nghÜa<br /> Qu©n, Thiªn HËu Th¸nh MÉu vµ Ph−íc<br /> cña Quan C«ng còng ®−îc ®−a ra ®Ó mäi<br /> §øc ChÝnh ThÇn cïng ®−îc tÊt c¶ n¨m<br /> ng−êi noi g−¬ng. V× nh÷ng lÝ do ®ã mµ<br /> nhãm céng ®ång ng«n ng÷ ng−êi Hoa ë<br /> tÝn ng−ìng thê Quan C«ng ®· trë thµnh<br /> Nam Bé thê tù. §iÒu ®ã cho thÊy, trong<br /> mét nÐt v¨n hãa t©m linh ®Æc s¾c cña<br /> tÝn ng−ìng d©n gian, Quan C«ng cã mét<br /> ng−êi Hoa ë CÇn Th¬ tõ tr−íc tíi nay.<br /> vÞ trÝ rÊt quan träng trong ®êi sèng t©m<br /> linh cña ng−êi Hoa. H×nh t−îng Quan 3. Mét vµi c¶m nhËn vµ suy nghÜ<br /> Th¸nh §Õ Qu©n ®−îc ®−a lªn hµng ®Çu §Êt n−íc ViÖt Nam lµ mét b¶o tµng vÒ<br /> trong hÖ thèng tÝn ng−ìng ®a thÇn mét tÝn ng−ìng t«n gi¸o, mu«n mµu, mu«n vÎ<br /> phÇn lµ do ®øc tÝnh cña vÞ ThÇn nµy. vµ rÊt ®a d¹ng; Lµ ®Êt n−íc diÔn ra nhiÒu<br /> Trong x· héi Trung Quèc, Nho gi¸o lu«n sù giao l−u v¨n hãa, lµ ®Êt n−íc cña<br /> gi÷ vai trß quan träng trong ®êi sèng nhiÒu d©n téc cïng chung sèng, trªn mét<br /> tinh thÇn cña ng−êi d©n, t− t−ëng Trung nÒn v¨n minh v÷ng ch¾c víi c¬ tÇng v¨n<br /> Qu©n ¸i Quèc ®−îc xem lµ chuÈn mùc hãa truyÒn thèng d©n téc tõ ngµn ®êi, l¹i<br /> ®¹o ®øc cña ng−êi qu©n tö, khi cÇn thiÕt chÞu ¶nh h−ëng s©u s¾c cña hai nÒn v¨n<br /> th× s½n sµng hi sinh ®Ó gi÷ v÷ng tiÕt minh lín lµ Trung Quèc vµ Ên §é. §Êt<br /> h¹nh, tá râ lßng trung nghÜa cña m×nh. n−íc ViÖt Nam tr¶i qua mét ngµn n¨m<br /> Quan C«ng lµ nh©n vËt tiªu biÓu cho ®øc B¾c thuéc, h¬n mét tr¨m n¨m chèng thùc<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 51<br /> 52 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 4 - 2013<br /> d©n Ph¸p vµ ®Õ quèc Mü… nh−ng thËt m×nh, §¶ng ta kh¼ng ®Þnh: “Thùc hiÖn<br /> ®¸ng tù hµo, b¶n s¾c v¨n hãa ViÖt Nam nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch t«n träng vµ b¶o<br /> ®· cã søc bÒn v÷ng, ®Ò kh¸ng ®Õn k× ®¶m quyÒn tù do tÝn ng−ìng, theo hoÆc<br /> diÖu, lµm thÊt b¹i mäi ©m m−u ®ång hãa kh«ng theo t«n gi¸o cña c«ng d©n, quyÒn<br /> cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch. Tr¶i qua nh÷ng sinh ho¹t b×nh th−êng theo ph¸p luËt.<br /> biÕn thiªn cña lÞch sö, d©n téc ta lu«n tá §oµn kÕt ®ång bµo theo c¸c t«n gi¸o<br /> râ b¶n lÜnh v¨n hãa cña m×nh, xøng kh¸c nhau, ®ång bµo theo t«n gi¸o vµ<br /> ®¸ng lµ mét d©n téc cã h¬n bèn ngµn ®ång bµo kh«ng theo t«n gi¸o. Ph¸t huy<br /> n¨m v¨n hiÕn. B¶n s¾c Êy, tån t¹i cho ®Õn gi¸ trÞ v¨n hãa, ®¹o ®øc tèt ®Ñp cña c¸c<br /> ngµy nay vµ lu«n táa s¸ng cïng víi thêi t«n gi¸o”(6). §ã lµ chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch<br /> gian, trë thµnh nÒn t¶ng tinh thÇn cña nhÊt qu¸n vµ xuyªn suèt cña §¶ng trong<br /> x· héi ViÖt Nam thêi hiÖn ®¹i. §iÒu nµy mäi thêi k× c¸ch m¹ng, ®Æc biÖt trong sù<br /> ®−îc thÓ hiÖn kh«ng kÐm phÇn râ rÖt nghiÖp c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa hiÖn<br /> trong ®êi sèng tÝn ng−ìng t«n gi¸o cña nay. Ph¸t huy søc m¹nh cña khèi ®¹i<br /> nh©n d©n ta. V× vËy, c¸c tÝn ng−ìng, t«n ®oµn kÕt toµn d©n téc, chÝnh lµ t¹o sù<br /> gi¸o dï ngo¹i nhËp hay néi sinh còng ®ång thuËn trong t− t−ëng cña mçi mét<br /> ®Òu thÊm ®Ém t©m hån cña con ng−êi ng−êi d©n, ë ®ã ph¶i ®Æc biÖt coi träng<br /> ViÖt Nam. TÝn ng−ìng thê Quan C«ng lîi Ých vËt chÊt vµ ®êi sèng tinh thÇn,<br /> cña ng−êi Hoa ë CÇn Th¬ cïng chung trong ®ã, yÕu tè v¨n hãa tinh thÇn cã ý<br /> mét ý nghÜa ®ã. nghÜa ®Æc biÖt quan träng, khi mµ v¨n<br /> Ngµy nay trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc cña<br /> hãa, hiÖn ®¹i hãa §Êt n−íc, tr−íc sù t¸c sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. §oµn kÕt<br /> ®éng m¹nh mÏ cña xu thÕ toµn cÇu hãa, nh©n d©n trªn khÝa c¹nh v¨n hãa tinh<br /> chóng ta cµng thÊm thÝa bµi häc lín mµ thÇn, §¶ng, Nhµ n−íc ph¶i ®Æc biÖt coi<br /> Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· nªu ra c¸ch ®©y träng yÕu tè v¨n hãa tinh thÇn. §iÒu nµy<br /> h¬n 65 n¨m, ngay khi n−íc ViÖt Nam cã thÓ lÝ gi¶i trªn hai ph−¬ng diÖn, thø<br /> ®−îc ®éc lËp, chØ mét ngµy sau khi ®äc nhÊt, v¨n hãa tinh thÇn th−êng g¾n chÆt<br /> b¶n Tuyªn Ng«n §éc LËp (ngµy 3/9/1945), víi niÒm tin, sù thèng nhÊt vµ th¸i ®é<br /> trong phiªn häp ®Çu tiªn cña Héi ®ång t×nh c¶m tõ bªn trong cña mçi con ng−êi,<br /> ChÝnh phñ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· tr×nh v× thÕ coi träng yÕu tè v¨n hãa tinh thÇn<br /> bµy Nh÷ng nhiÖm vô cÊp b¸ch cña Nhµ chÝnh lµ ®oµn kÕt tõ bªn trong, tõ niÒm<br /> n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa, nªu lªn tin vµ t×nh c¶m cña ng−êi d©n; thø hai,<br /> mét c¸ch sóc tÝch 6 nhiÖm vô, trong ®ã cã: tÝn ng−ìng, t«n gi¸o lµ mét trong nh÷ng<br /> “VÊn ®Ò thø 6 – Thùc d©n vµ phong kiÕn yÕu tè mµ kÎ thï “®Æc biÖt” lîi dông ®Ó<br /> thi hµnh chÝnh s¸ch chia rÏ ®ång bµo thùc hiÖn ©m m−u chèng ph¸ sù nghiÖp<br /> Gi¸o vµ L−¬ng, ®Ó dÔ bÒ thèng trÞ. T«i ®Ò c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ViÖt Nam, ph¸<br /> nghÞ chÝnh phñ ta tuyªn bè tÝn ng−ìng vì khèi søc m¹nh ®oµn kÕt d©n téc, b»ng<br /> tù do vµ L−¬ng Gi¸o ®oµn kÕt”(5). c¸ch g©y diÔn biÕn t©m lÝ tõ bªn trong.<br /> <br /> VËn dông ®óng ®¾n t− t−ëng cña 5. Hå ChÝ Minh, Toµn tËp, TËp 4, tr. 7.<br /> Ng−êi, trong ®−êng lèi c¸ch m¹ng cña 6. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, S®d, tr 122.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 52<br /> NguyÔn V¨n §iÒu. TÝn ng−ìng thê Quan C«ng… 53<br /> Riªng ®èi víi khu vùc §ång b»ng gi¸o cña m×nh mµ sao nh·ng c«ng viÖc<br /> s«ng Cöu Long vµ CÇn Th¬, ®Ó thùc hiÖn lao ®éng s¶n xuÊt.<br /> tèt nh÷ng nhiÖm vô nµy, theo chóng t«i Bèn lµ, §¶ng, Nhµ n−íc vµ chÝnh<br /> cÇn chó ý nh÷ng vÊn ®Ò sau: quyÒn ®Þa ph−¬ng ph¶i ®Æc biÖt coi träng<br /> Mét lµ, CÇn cã sù kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ kÜ nhiÖm vô gi¸o dôc, n©ng cao tr×nh ®é<br /> l−ìng mäi ho¹t ®éng tÝn ng−ìng, t«n v¨n hãa cho nh©n d©n, ®−a tiÕn bé khoa<br /> gi¸o cña ng−êi d©n sèng trong khu vùc häc kÜ thuËt vµo s¶n xuÊt, x©y dùng vµ<br /> §ång b»ng S«ng Cöu Long vµ thµnh phè nh©n réng ®êi sèng v¨n hãa míi ë c¬ së,<br /> CÇn Th¬. Qua ®ã, x¸c ®Þnh ®−îc nh÷ng theo tinh thÇn cña NghÞ quyÕt §¹i héi<br /> gi¸ trÞ tÝch cùc vµ nh÷ng yÕu tè h¹n chÕ §¶ng Toµn quèc lÇn thø V (1981), NghÞ<br /> cña c¸c lo¹i h×nh tÝn ng−ìng, t«n gi¸o, tõ quyÕt Trung −¬ng V khãa VIII vµ mét sè<br /> ®ã cã biÖn ph¸p kÞp thêi vµ phï hîp gi¶i chØ thÞ míi nhÊt cña §¶ng vÒ v¨n hãa vµ<br /> quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò míi nÈy sinh. x©y dùng ®êi sèng v¨n hãa míi ë c¬ së.<br /> Qua ®ã, h−íng mäi ho¹t ®éng tÝn<br /> Hai lµ, §ång b»ng s«ng Cöu Long<br /> ng−ìng, t«n gi¸o cña nh©n d©n vµo<br /> (MiÒn T©y Nam Bé) lµ mét trong nh÷ng<br /> ®Þa bµn nh¹y c¶m vÒ ®êi sèng chÝnh trÞ - nh÷ng môc ®Ých tèt ®Ñp, vµo ®−êng lèi<br /> <br /> x· héi, còng lµ ®iÓm “nãng” trong ©m c¸ch m¹ng chung cña §¶ng, trªn c¬ së<br /> <br /> m−u thùc hiÖn “diÔn biÔn hßa b×nh” cña phï hîp víi ®¹o lÝ vµ truyÒn thèng v¨n<br /> <br /> c¸c thÕ lùc thï ®Þch. V× thÕ, ®Ó gi¶i quyÕt hãa cña d©n téc.<br /> <br /> tèt vÊn ®Ò tÝn ng−ìng, t«n gi¸o, ®¶m b¶o H×nh ¶nh vÞ t−íng cã khu«n mÆt ®á, r©u<br /> an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, dµi, tay cÇm thanh Long ®ao, c−ìi ngùa<br /> §¶ng vµ Nhµ n−íc ph¶i ®Æc biÖt quan XÝch Thè ®−îc tïng tù trang nghiªm<br /> t©m ®Õn vÊn ®Ò x©y dùng ®éi ngò c¸n bé, trong c¸c MiÕu thê ë CÇn Th¬ nãi riªng vµ<br /> trong ®ã ®Æc biÖt lµ ®éi ngò c¸n bé lµm trªn ®Êt n−íc ViÖt Nam nãi chung, sÏ m·i<br /> c«ng t¸c t− t−ëng, t«n gi¸o vµ v¨n hãa. lµ h×nh t−îng ®Ñp trong ®êi sèng tinh<br /> Ba lµ, Gi¶i quyÕt tèt mçi quan hÖ gi÷a thÇn cña ng−êi Hoa còng nh− ng−êi ViÖt.<br /> ph¸t triÓn kinh tÕ víi ho¹t ®éng tÝn §iÒu ®ã gãp phÇn lµm nªn sù phong phó<br /> ng−ìng, t«n gi¸o, h−íng mäi ho¹t ®éng trong ®êi sèng v¨n hãa tinh thÇn cña nh©n<br /> tÝn ng−ìng, t«n gi¸o vµo môc ®Ých d©n, cña ®Êt n−íc cã nhiÒu d©n téc anh<br /> ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, kh«ng ngõng em cïng chung sèng vµ ph¸t triÓn, ®ång<br /> n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn thêi t¹o nªn tÝnh thèng nhÊt trong ®a<br /> cho ng−êi d©n. Tr¸nh t×nh tr¹ng ng−êi d¹ng cña nÒn v¨n hãa ViÖt Nam tiªn tiÕn<br /> d©n cã ®¹o do “m¶i mª” víi sinh ho¹t t«n ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc./.<br /> <br /> §Ýnh chÝnh<br /> T¹p chÝ Nghiªn cøu T«n gi¸o ®Ýnh chÝnh l¹i tªn t¸c gi¶ bµi viÕt: “Nh÷ng di tÝch thê Tiªn ë Th¨ng Long<br /> d−íi thêi vua Lª Th¸nh T«ng” trang 63 trªn T¹p chÝ sè 03 n¨m 2013 lµ TrÇn ThÞ Tr©m - Nay Tßa so¹n ®Ýnh<br /> chÝnh l¹i tªn t¸c gi¶ lµ TrÇn ThÞ Ch©m (tøc ThÝch §µm LuyÖn, chïa Huy V¨n, quËn §èng §a, Hµ Néi).<br /> Tßa so¹n xin ®Ýnh chÝnh ®Ó quý b¹n ®äc ®−îc biÕt.<br /> BBT<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 53<br />