Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật học: Thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn quận Tây Hồ - thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Thị Huyền | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

212
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để có một cái nhìn tổng quát về vấn đề cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và đưa ra những giải pháp hoàn thiện theo xu hướng của Luật Đất đai năm 2013 mà đề tài "Thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn Quận Tây Hồ - thành phố Hà Nội" đã được thực hiện. Cùng tìm hiểu để nắm bắt nội dung thông tin vấn đề.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật học: Thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn quận Tây Hồ - thành phố Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT PHẠM THỊ THẢO thùc thi ph¸p luËt vÒ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt trªn ®Þa bµn quËn t©y hå - thµnh phè hµ néi LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2014
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT PHẠM THỊ THẢO thùc thi ph¸p luËt vÒ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt trªn ®Þa bµn quËn t©y hå - thµnh phè hµ néi Chuyên ngành: Luật Kinh tế Mã số: 60 38 01 07 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. ĐẶNG THỊ BÍCH LIỄU HÀ NỘI - 2014
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội. Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! NGƢỜI CAM ĐOAN Phạm Thị Thảo
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 10 Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG CỦA PHÁP LUẬT VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT Ở VIỆT NAM .......................................................................... 17 1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở Việt Nam ................................... 17 1.1.1. Khái niệm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ................................. 17 1.1.2. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ...................... Error! Bookmark not defined. 1.2. Cơ sở của việc xây dựng pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ............................ Error! Bookmark not defined. 1.2.1. Cơ sở lý luận ...................................... Error! Bookmark not defined. 1.2.2. Cơ sở thực tiễn ................................... Error! Bookmark not defined. 1.3. Các yếu tố chi phối pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ........................................ Error! Bookmark not defined. 1.3.1. Chế độ sở hữu toàn dân về đất đai và quyền sử dụng đất của ngƣời sử dụng đất ............................... Error! Bookmark not defined. 1.3.2. Quá trình chuyển đổi mô hình kinh tế và sự hình thành thị trƣờng quyền sử dụng đất ở Việt NamError! Bookmark not defined.
1.3.3. Quan điểm, đƣờng lối của Đảng về Đất đaiError! Bookmark not defined. 1.3.4. Quá trình cải cách hành chính quốc giaError! Bookmark not defined. 1.3.5. Quá trình hội nhập quốc tế ................. Error! Bookmark not defined. 1.4. Kinh nghiệm và thực tiễn pháp lý của một số nước trên thế giới về cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đất đai và những gợi mở cho Việt Nam ...................................... Error! Bookmark not defined. 1.4.1. Kinh nghiệm và thực tiễn pháp lý của một số nƣớc trên thế giới về cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đất đaiError! Bookmark not defined. 1.4.2. Bài học kinh nghiệm và những gợi mở cho Việt NamError! Bookmark not defi KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................ Error! Bookmark not defined. Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT VÀ THỰC TIỄN THI HÀNH PHÁP LUẬT VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN TÂY HỒ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ..................... Error! Bookmark not defined. 2.1. Thực trạng pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ............................................ Error! Bookmark not defined. 2.1.1. Sự phát triển của hệ thống pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất .............................. Error! Bookmark not defined. 2.1.2. Nội dung pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đấtError! Bookmark 2.2. Thực tiễn thi hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn quận Tây HồError! Bookmark not defined. 2.2.1. Tổng quan về quận Tây Hồ ................ Error! Bookmark not defined. 2.2.2. Thực tiễn thi hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn quận Tây Hồ .... Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................ Error! Bookmark not defined.
Chương 3: GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC THI PHÁP LUẬT VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤTError! Bookmark not 3.1. Yêu cầu hoàn thiện pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ thực tiễn tại quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội ............................... Error! Bookmark not defined. 3.2. Giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ thực tiễn tại quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội ............................. Error! Bookmark not defined. 3.3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ thực tiễn tại quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội ..... Error! Bookmark not defined. 3.3.1. Tăng cƣờng sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp có thẩm quyềnError! Bookmark n 3.3.2. Đẩy mạnh cải cách thủ tục thủ tục hành chínhError! Bookmark not defined. 3.3.3. Nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn và đạo đức của đội ngũ cán bộ, công chức ........................ Error! Bookmark not defined. 3.3.4. Nâng cao ý thức pháp luật của ngƣời dânError! Bookmark not defined. 3.3.5. Tăng cƣờng thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạmError! Bookmark not defined. KẾT LUẬN CHƢƠNG 3................................ Error! Bookmark not defined. KẾT LUẬN .................................................... Error! Bookmark not defined. TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 20
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 GCN: Giấy chứng nhận 2 QSDĐ: Quyền sử dụng đất 3 TN&MT: Tài nguyên và Môi trƣờng 4 UBND: Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1: Diện tích và cơ cấu các loại đất chính ở quận Error! Tây Hồ năm 2012 Bookmark not defined. Bảng 2.2: Biến động diện tích các loại đất quận Tây Hồ Error! giai đoạn 2000 - 2012 Bookmark not defined. Bảng 2.3: Kết quả thực hiện cấp giấy chứng nhận qua Error! các năm trên địa bàn quận Tây Hồ Bookmark not defined.
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Số hiệu biểu đồ Tên biểu đồ Trang Biểu đồ 2.1: Cơ cấu đất đai năm 2012 của quận Tây Hồ Error! Bookmark not defined. Biểu đồ 2.2: Tình hình cấp giấy chứng nhận Error! Bookmark not defined.
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đất đai là tặng vật mà tạo hóa trao cho con ngƣời, là tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá, là nguồn gốc của mọi ngành sản xuất và mọi sự tồn tại mà kết tinh trong đó là sức lao động của con ngƣời. Ở Việt Nam, đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nƣớc đại diện quản lý để đảm bảo việc sử dụng đất đai một cách hiệu quả, hợp lý và tiết kiệm. Nhằm phát triển và tận dụng tối ƣu hóa nguồn lực đất đai, pháp luật ghi nhận và bảo vệ quyền của ngƣời sử dụng đất, cho phép ngƣời sử dụng đất quyền "được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất " [35, Điều 166] - một quyền cơ bản vô cùng quan trọng và thiết yếu trong việc quy định về quyền của ngƣời sử dụng đất trong pháp luật đất đai. Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là vấn đề mang tính kinh tế, xã hội nhƣng cũng là vấn đề phức tạp về mặt pháp lý. Với mục tiêu hoàn thiện hệ thống pháp luật đất đai, Nhà nƣớc ta đã và đang sử dụng linh hoạt các công cụ và phƣơng tiện khác nhau nhƣ ban hành hàng loạt các văn bản pháp luật để điều chỉnh quan hệ đất đai mà tiêu biểu là việc ban hành Luật Đất đai năm 2013 đã tạo dựng cơ sở pháp lý hữu hiệu cho hoạt động quản lý Nhà nƣớc nói chung và hoạt động quản lý trong lĩnh vực đất đai nói riêng. Sự ra đời của Luật Đất đai năm 2013 với mục tiêu giải quyết các bất cập còn tồn tại trong Luật đất đai năm 2003, những quy định trong văn bản này mang tới những đổi mới nhằm giải quyết dứt điểm các vấn đề trong đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hiện nay. Tuy nhiên, thực tiễn thi hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn bộc lộ một số hạn chế nhƣ quy định về nộp tiền sử dụng đất khi cấp giấy chứng nhận còn quá cao so với khả năng tài chính của đa số ngƣời dân, quy định về điều kiện cấp giấy chứng nhận còn chƣa phù hợp với thực tế sử dụng đất,.... Hiện nay, do nhiều nguyên nhân khác nhau, các tranh chấp, sai phạm phát
sinh trong quá trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày càng phát triển đa dạng và phức tạp. Giải quyết tốt các vấn đề này có tầm quan trọng trong việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, đồng thời góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc. Là một trong những quận có diện tích đất đai lớn ở Hà Nội, quận Tây Hồ đƣợc thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 phƣờng của quận Ba Đình và 5 xã của huyện Từ Liêm cũ nên quản lý nhà nƣớc về đất đai trên địa bàn quận vừa có những nét của quận nội thành, lại có những nét của huyện ngoại thị trong quá trình phát triển đô thị. Đây là quận đƣợc xem là có nhiều khó khăn và phức tạp nhất của Hà Nội trong quản lý nhà nƣớc về đất đai và cũng đƣợc thành phố lựa chọn thực hiện nhiều mô hình thí điểm quản lý nhà nƣớc nhƣ: dịch vụ hành chính công, cải cách hành chính “một cửa”, khoán thu-chi hành chính,… Đƣợc đánh giá là nơi các giao dịch liên quan đến bất động sản diễn ra sôi nổi, những vấn đề trong quản lý nhà nƣớc về đất đai của quận Tây Hồ đang đối mặt khá phức tạp, mang nhiều nét đặc trƣng mà nhiều quận (huyện) khác trên cả nƣớc gặp phải mà điển hình là công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Vấn đề thực thi pháp luật cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn quận Tây Hồ đƣợc nghiên cứu, giải quyết tốt sẽ mang lại những bài học cả về lý thuyết và thực tiễn cho các quận khác tham khảo và học tập. Trƣớc thực trạng đó và trong bối cảnh Luật Đất đai năm 2013 đang có hiệu lực và đƣợc triển khai trong thực tiễn thì việc nghiên cứu, phân tích, làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn thi hành những quy định của pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ thực tế của một địa phƣơng nhƣ quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội là hết sức cần thiết và có ý nghĩa trong việc triển khai có hiệu quả pháp luật đất đai, đáp ứng đƣợc yêu cầu đặt ra trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thực hiện cải cách thủ tục hành chính, nhằm tinh giản, loại bỏ những khâu không cần thiết trong quá trình quản lý để giảm bớt phiền hà, tạo thuận tiện cho nhân dân, khiến cho ngƣời sử dụng đất coi việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là
quyền chứ không phải trở thành nghĩa vụ. Để có một cái nhìn tổng quát về vấn đề cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, từ đó đƣa ra những giải pháp hoàn thiện theo xu hƣớng của Luật Đất đai năm 2013, tác giả xin lựa chọn đề tài: “Thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn Quận Tây Hồ - thành phố Hà Nội ” làm đề tài luận văn thạc sĩ. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đƣợc đề cập thƣờng xuyên trong nghiên cứu và giảng dạy về Nhà nƣớc và pháp luật, đặc biệt là ngành Luật Kinh tế. Trong các giáo trình luật của các trƣờng đại học (Giáo trình Luật Đất đai) đều có trình bày về vấn đề cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trong các sách chuyên khảo, đây là vấn đề thƣờng xuyên đƣợc đề cập tới: Nguyễn Minh Tuấn (2011), Đăng ký bất động sản - Những vấn đề lý luận và thực tiễn, tr.193, NXB Chính trị quốc gia; Nguyễn Quang Tuyến, Nguyễn Minh Tuấn, Trần Hùng Phi, Trần Thị Minh Hà (2004), Sổ tay bình đẳng giới trong cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, NXB. Chính trị quốc gia,... Ngoài ra, cũng có nhiều bài viết, công trình nghiên cứu pháp luật khác đề cập đến vấn đề cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất dƣới nhiều góc độ khác nhau: Nguyễn Minh Hằng, Nguyễn Thuỳ Trang (2011), “Một số vƣớng mắc về thẩm quyền cấp và huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ngƣời Việt Nam định cƣ ở nƣớc ngoài theo pháp luật đất đai hiện hành”, Tạp chí Nghề Luật, (3), tr. 30-34, Trần Luyện (2004), “Một số ý kiến về đẩy mạnh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”, Tạp chí Ngân hàng, (10), tr.64-65; Phùng Văn Ngân (2008), "Bàn về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, (4), tr. 25-27; Phạm Hữu Nghị (2009), “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ghi cả tên họ, tên vợ và họ tên chồng: Một số vấn đề đặt ra”, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, 2(203), tr.50-53; Doãn Hồng Nhung (2007), “Nữ quyền và quan hệ giữa vợ chồng - nhìn từ khía cạnh pháp lý của giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất trong Luật đất đai năm 2003”, Tạp chí Luật học, (6), tr. 58-63, Trần Thị Hồng (2009), “Quan hệ vợ chồng trong đứng tên giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà và đất ở - Thực trạng và các yếu tố tác động”, Tạp chí Nghiên cứu Gia đình và Giới, (2), tr.14-25, Đặng Anh Quân (2006), “Một số suy nghĩ về Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”, Tạp chí Khoa học pháp lý, 2(33), tr.33, Võ Quốc Tuấn (2013), “Một số ý kiến về quyền của cá nhân trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp cho hộ gia đình”, Tạp chí Nghề luật, (6), tr 24-25,… Vấn đề cải cách thủ tục hành chính hiện nay đang thu hút sự chú ý của nhiều nhà nghiên cứu. Liên quan đến vấn đề này, pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đƣợc nhìn nhận từ rất nhiều góc độ, đƣợc phân tích về các tác động của nó đối với nhiều hiện tƣợng khác nhau của đời sống xã hội. Các công trình nghiên cứu trên đây ở những mức độ và phạm vi khác nhau đều đã đề cập và bình luận về vấn đề cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, từ đó cung cấp những thông tin hữu ích liên quan đến vấn đề này. Tuy nhiên, đặt trong bối cảnh Luật đất đai năm 2013 vừa ra đời với những thay đổi trong các quy định về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thì cần có một công trình nghiên cứu để xem xét dƣới khía cạnh pháp lý và thực tiễn về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để cung cấp những thông tin và xu hƣớng thay đổi trong tƣơng lai đối với vấn đề này. Trên cơ sở tiếp thu, kế thừa những thành tựu khoa học của các công trình nghiên cứu đã công bố, Luận văn tiếp tục tìm hiểu, bổ sung và hoàn thiện hệ thống cơ sở lý luận của pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chỉ ra những điểm mới trong Luật Đất đai năm 2013 về vấn đề này. Trên cơ sở đó, phân tích, tìm hiểu các nội dung cụ thể trong thực tiễn thi hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để có những giải pháp bổ sung hoàn thiện cần thiết. 3. Mục đích nghiên cứu - Hệ thống, làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản của pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở Việt Nam;
- Đánh giá các quy định pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Chỉ ra những điểm mới trong Luật đất đai năm 2013 về vấn đề cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở Việt Nam; - Đánh giá thực tiễn thi hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội. Từ đó làm rõ những hạn chế, bất cập và đề xuất một số giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Các quy định và quan hệ pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; - Kinh nghiệm và thực tiễn pháp lý của một số nƣớc về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. - Thực tiễn thi hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu, hệ thống hóa các quy định pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở Việt Nam; Nghiên cứu thực tiễn thi hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội. 5. Phương pháp nghiên cứu Để giải quyết các nội dung nghiên cứu và mục đích mà đề tài đặt ra, luận văn chủ yếu sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu sau đây: - Phƣơng pháp luận nghiên cứu khoa học duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lênin; - Phƣơng pháp hệ thống, phân tích, phƣơng pháp lịch sử, đánh giá, tổng hợp đƣợc sử dụng để nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản của pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Chƣơng 1);
- Phƣơng pháp luật so sánh, phƣơng pháp phân tích, phƣơng pháp đánh giá, phƣơng pháp bình luận, phƣơng pháp thống kê, tổng hợp đƣợc sử dụng để nghiên cứu thực trạng pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở Việt Nam và thực tiễn thi hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội (Chƣơng 2); - Phƣơng pháp tổng hợp, phƣơng pháp diễn giải, phƣơng pháp quy nạp… đƣợc sử dụng để nghiên cứu về các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở Việt Nam và các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. 6. Những đóng góp của luận văn Luận văn có những đóng góp cơ bản sau đây: - Làm rõ khái niệm, đặc điểm, bản chất pháp lý của pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở Việt Nam; - Cung cấp cái nhìn tổng quan, đƣa ra một số mô hình có giá trị tham khảo của nƣớc ngoài về xây dựng và thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đất đai; thông qua đó đƣa ra những gợi mở cho Việt Nam trong quá trình hoàn thiện pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; - Làm rõ thực trạng pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở Việt Nam; Chỉ ra những điểm mới của Luật đất đai năm 2013 trong việc hoàn thiện các chính sách về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; - Nhận diện những đặc trƣng của việc thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội; Trên cơ sở đó, chỉ ra những hạn chế, bất cập của pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và những hạn chế, bất cập trong quá trình tổ chức, thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; - Đề xuất giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ thực tiễn tại quận Tây Hồ.
7. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận và danh mục tài liệu thảm khảo, luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng với nội dung nhƣ sau: Chương 1: Những vấn đề lý luận chung của pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở Việt Nam; Chương 2: Thực trạng pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và thực tiễn thi hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội; Chương 3: Giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG CỦA PHÁP LUẬT VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT Ở VIỆT NAM 1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở Việt Nam 1.1.1. Khái niệm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất Kể từ khi Hiến pháp năm 1980 đƣợc ban hành, đất đai nƣớc ta thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nƣớc đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nƣớc thực hiện quyền của chủ sở hữu thông qua việc: quyết định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; cho phép chuyển mục đích sử dụng đất và quy định thời hạn sử dụng đất; quyết định giá đất; quyết định chính sách điều tiết phần giá trị tăng thêm từ đất không phải do ngƣời sử dụng đất tạo ra; trao quyền sử dụng đất và thu hồi đất để sử dụng vào các mục đích quốc phòng, an ninh, phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và các dự án phát triển kinh tế, xã hội theo quy định của pháp luật. Nhà nƣớc không trực tiếp sử dụng đất mà trao quyền sử dụng đất thông qua các hình thức giao đất, cho thuê đất, cho phép nhận chuyển nhƣợng quyền sử dụng đất từ ngƣời khác hoặc công nhận quyền sử dụng đất đối với ngƣời sử dụng đất ổn định. Nhƣ vậy, cá nhân, tổ chức chỉ có quyền sử dụng đất khi đƣợc Nhà nƣớc cho phép, có nghĩa chủ thể sử dụng đất không có tƣ cách chủ sở hữu đất đai và ngƣời sử dụng đất chỉ đƣợc thực hiện các quyền cũng nhƣ phải thực hiện các nghĩa vụ mà Nhà nƣớc - đại diện chủ sở hữu đất đai cho phép. Để thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu toàn dân đối với đất đai và thống nhất quản lý đất đai trong phạm vi cả nƣớc, Nhà nƣớc đã ban hành các văn bản quy phạm đất đai, cũng nhƣ quyết định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy định cụ thể các quyền và nghĩa vụ cơ bản của ngƣời sử dụng đất. Một trong các quyền cơ bản của ngƣời sử dụng đất khi tham gia vào quan hệ pháp luật đất đai là quyền đƣợc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Khoản 1
Điều 166 Luật đất đai năm 2013 quy định ngƣời sử dụng đất "được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất” [35]. Nhƣ vậy, quyền đƣợc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là quyền cơ bản của ngƣời sử dụng đất và luôn đƣợc Nhà nƣớc bảo đảm, đây cũng là trách nhiệm của cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền trong việc thực thi công tác quản lý nhà nƣớc đối với đất đai. Theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, một trong các điều kiện để ngƣời sử dụng đất đƣợc thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhƣợng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất là phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Để hiể u rõ khái niê ̣m giấ y chƣ́ng nhâ ̣n quyề n sƣ̉ du ̣ng đấ t , trƣớc hế t chúng ta cầ n làm rõ giấ y tờ quyề n sƣ̉ du ̣ng đấ t có đƣơ ̣c coi là tài sản của ngƣời sƣ̉ du ̣ng đấ t hay không ? Trong đời sống hàng ngày , thông qua các giao dịch chuyể n nhƣơ ̣ng hoă ̣c qua việc đƣơ ̣c Nhà nƣớc chuyể n giao, công nhận theo quy định của pháp luật, ngƣời dân sẽ có đƣợc đất để khai thác , sử dụng phục vụ cuộc sống của miǹ h . Ngƣời có quyền sử dụng đất sẽ đƣợc cơ quan n hà nƣớc làm thủ tục và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trong thực tiễn đời sống, nhiều ngƣời còn gọi giấy này là sổ đỏ . Và khi cần vay vố n ở các ngân hàng , ngƣời có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thƣờng mang giấy tờ này đến làm thủ tục thế c hấp để vay tiền . Từ thực tế đó, một số ngƣời vì thế mà quan niệm rằng, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là mô ̣t loa ̣i tài sản , do thông qua việc thế chấp loại giấy tờ này, ngƣời thế chấ p đƣợc nhận tài sản khác ở ngân hàn g, là tiền mặt. Có một số trƣờng hợp, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bị mất trộm, chủ nhân của giấy chứng nhận đến cơ quan công an trình báo, là mất tài sản và đề nghị xử lý theo quy định của pháp luật. Vâ ̣y, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có thƣ̣c sự là một loại tài sản? Xét về mặt bản chất , giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là chứng thƣ ghi nhận, lƣu giƣ̃ thông tin về thửa đất và về ngƣời có quyền sử dụng thửa đất đó . Nói cách khác, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ghi nhâ ̣n quyền sử dụn g thửa đất
của ngƣời sử dụng đất cụ thể, là mô ̣t quyền về tài sản . Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là hình thức pháp lý xác nhận quyền sử dụng đất của ngƣời sử dụng đất và mối quan hệ giữa Nhà nƣớc với tƣ cách là đại diện cho quyền sở hữu toàn dân đối với đất đai và Ngƣời sử dụng đất. Theo quy định tại Điều 163 Bộ luật dân sự năm 2005, thì tài sản bao gồm vật, tiền, giấy tờ có giá và các quyền tài sản. Nếu coi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là một loại tài sản thì nó sẽ là vật , bởi vì, hiểu theo tiêu chí lý học, vật là một đối tƣợng tồn tại, đƣợc xác định bằng các đơn vị đo lƣờng, với hình thức, tính chất lý hóa cụ thể. Trong giao dịch dân sự mua và bán, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có thể là đối tƣợng của mua bán, là hàng hóa. Đó là khi chúng ta mua bán giấy này đơn thuầ n là mô ̣t loa ̣i giấ y, ngƣời mua phải trả cho ngƣời bán, một số tiền cụ thể theo thỏa thuận đôi bên để mua loa ̣i giấ y này. Và ngƣời mua chỉ mua tờ giấy, tính bằng đơn vị đo lƣờng, chứ không mua các quyền về tài sản đƣợc ghi nhận trên giấy. Tƣơng tự, ngƣời bán cũng chỉ bán tờ giấy, chứ không bán đƣợc quyền đƣợc ghi nhận chuyển tải trên tờ giấy đó. Qua các phân tić h trên , có thể thấy trong quan hệ pháp luật đất đai , giấ y chƣ́ng nhâ ̣n quyề n sƣ̉ du ̣ng đấ t đ ai chỉ đơn thuầ n là mô ̣t chƣ́ng thƣ pháp lý xác nhận quyền sử dụng đất của ngƣời sử dụng đất và xác nhận quan hệ hợp pháp giữa Nhà nƣớc với ngƣời sƣ̉ du ̣ng đấ t . Khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013 định nghĩa: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thƣ pháp lý để Nhà nƣớc xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của ngƣời có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất [35].
TÀI LIỆU THAM KHẢO I. Tiếng Việt 1. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (1995), Nghị quyết số 08-NQ/BCHTW Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII ngày 23/01/1995 về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trọng tâm là cải cách một bước nền hành chính, Hà Nội. 2. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (2003), Nghị quyết số 26/NQ-TW Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX ngày 12/3/2003 về tiếp tục đổi mới chính sách pháp luật đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Hà Nội. 3. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (2012), Nghị quyết 19-NQ/TW Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI ngày 31/10/2012 về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, Hà Nội. 4. Bộ Tài chính (2011), Thông tư số 124/2011/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành ngày 21/8/2011 hướng dẫn về lệ phí trước bạ, Hà Nội. 5. Bộ Tài chính (2014), Thông tư số 02/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành ngày 02/01/2014 hướng dẫn về phí và lệ phí thuộc thẩm quyền quyết định của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Hà Nội. 6. Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng (2012), Báo cáo tổng kết tình hình thi hành Luật Đất đai 2003 và định hướng sửa đổi Luật Đất đai ngày 06/9/2012, Hà Nội. 7. Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng (2012), Kinh nghiệm nước ngoài về quản lý và pháp luật đất đai, ngày 30/9/2012, Hà Nội