Tư duy mới về bảo vệ Tổ quốc với sự phát triển nghệ thuật quân <br />
sự Việt Nam<br />
<br />
Chiến tranh là sự tổng hợp của tất cả các mặt đấu tranh do các bên tham <br />
chiến tiến hành, đặc trưng của nó là đấu tranh vũ trang có tổ chức, theo <br />
những quy tắc nhất định. Lý luận về nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh xác <br />
định nghệ thuật tiến hành và kết hợp các mặt đấu tranh, trong đó nghệ <br />
thuật quân sự là bộ phận hết sức quan trọng. Phát triển lý luận về nghệ <br />
thuật quân sự trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc (BVTQ) Việt Nam XHCN <br />
đòi hỏi phải có tư duy mới. <br />
<br />
Tư duy mới về BVTQ là gì? <br />
<br />
Từ sau khi đất nước ta được thống nhất, cả nước đi lên xây dựng CNXH, đồng thời thực hiện <br />
thắng lợi 2 nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. Tuy <br />
nhiên, đứng trước tình hình thế giới, khu vực và trong nước những năm vừa qua có nhiều biến <br />
động khó lường, CNĐQ và các thế lực phản động thù địch đã có sự điều chỉnh về chiến lược <br />
toàn cầu phản cách mạng, sử dụng nhiều phương thức và thủ đoạn tiến hành chiến tranh mới <br />
nhằm thực hiện mục đích chính trị của chúng. Chính vì vậy, nhiệm vụ BVTQ trong tình hình mới <br />
đặt ra phải có những tư duy mới cả về mục tiêu, nội dung, quan điểm, phương châm chỉ đạo và <br />
những nhiệm vụ cơ bản cụ thể để chỉ đạo tổ chức thực hiện thắng lợi nhiệm vụ BVTQ. <br />
<br />
Ngày nay, BVTQ mà vấn đề quan trọng bậc nhất có ý nghĩa quyết định hàng đầu là giữ vững môi <br />
trường hoà bình, ổn định chính trị, ngăn ngừa không để xảy ra xung đột và chiến tranh dưới bất <br />
cứ hình thức, quy mô nào. Đây là phương thức tốt nhất, hiệu quả nhất của sự nghiệp BVTQ <br />
Việt Nam XHCN. <br />
<br />
Muốn ngăn ngừa không để xảy ra chiến tranh, trước hết phải tập trung xây dựng đất nước thực <br />
sự ổn định và vững mạnh về mọi mặt ngay từ bên trong, lấy giữ vững ổn định chính trị là cơ <br />
bản, thực hiện thắng lợi sự nghiệp CNH, HĐH đất nước theo định hướng XHCN, bảo đảm cho <br />
nước ta có nội lực vững mạnh, đủ khả năng và điều kiện ngăn ngừa, đẩy lùi các nguy cơ có thể <br />
xảy ra chiến tranh và xung đột vũ trang. Cùng với việc giữ vững ổn định bên trong, cần quan tâm <br />
và tiến hành mọi hoạt động cần thiết để tạo ra môi trường quốc tế thuận lợi cho sự nghiệp xây <br />
dựng và BVTQ. Giữ vững ổn định và xây dựng đất nước giàu mạnh, nhằm bảo vệ vững chắc <br />
Tổ quốc Việt Nam XHCN là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống <br />
chính trị, của tất cả các ngành, các cấp và trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. <br />
<br />
Cùng với việc giữ vững ổn định, xây dựng đất nước vững mạnh để ngăn ngừa và đẩy lùi nguy <br />
cơ chiến tranh, phải luôn luôn đề cao cảnh giác cách mạng, thướng xuyên nắm chắc và hiểu rõ <br />
âm mưu, phương thức, biện pháp và thủ đoạn của kẻ thù để có chiến lược, sách lược đúng đắn. <br />
Kịp thời phát hiện, ngăn chặn, hạn chế và đập tan các chiêu bài mà CNĐQ và các thế lực thù địch <br />
dựng lên để lấy cớ tiến hành các hoạt động vũ trang và phi vũ trang chống phá, thôn tính nước ta. <br />
Đồng thời, chúng ta cần chăm lo xây dựng tiềm lực quốc phòngan ninh vững mạnh, ra sức xây <br />
dựng Quân đội nhân dân và Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ từng bước hiện <br />
đại, đủ sức đánh thắng kẻ thù trong bất kỳ điều kiện hoàn cảnh nào, với bất cứ phương thức, <br />
thủ đoạn và biện pháp gì. <br />
<br />
Tư duy mới về BVTQ Việt Nam XHCN còn được thể hiện ở mục tiêu cần phải bảo vệ. Ngày <br />
nay, trước những mục đích, âm mưu mới của kẻ thù, mục tiêu BVTQ không chỉ là bảo vệ vững <br />
chắc lãnh thổ Tổ quốc, mà đã có những phát triển mới. <br />
<br />
Mục tiêu của sự nghiệp BVTQ Việt Nam XHCN trong thời kỳ mới đã được Hội nghị lần thứ 8 <br />
BCHTƯ Đảng khoá IX xác định: Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn <br />
lãnh thổ, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN; bảo vệ sự nghiệp đổi mới, CNH, <br />
HĐH đất nước; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội <br />
và nền văn hoá, giữ vững ổn định chính trị và môi trường hoà bình, phát triển đất nước theo định <br />
hướng XHCN. <br />
<br />
Với mục tiêu trên, đòi hỏi nhiệm vụ BVTQ phải bảo vệ toàn diện, bảo vệ mọi lĩnh vực của đời <br />
sống xã hội, chế độ, sự nghiệp cách mạng, lợi ích, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Nó <br />
khẳng định một điều là, bất cứ kẻ thù nào một khi có ý đồ hoặc tiến hành chống phá xâm hại <br />
đến bất kỳ một lĩnh vực vào trong mục tiêu của sự nghiệp BVTQ đã nêụ trên đều phải bị ngăn <br />
chặn và tiêu diệt ngay từ trong trứng nước. <br />
<br />
Để thực hiện mục tiêu của sự nghiệp BVTQ, trong tổng thể tư duy mới về BVTQ: quan điểm, <br />
phương châm chỉ đạo cũng có những phát triển mới. Mặc dù kẻ thù điên cuồng thực hiện mưu <br />
đồ thống trị thế giới, song chúng không phải là có sức mạnh vô hạn. Chúng luôn dựa vào sức <br />
mạnh quân sự, phớt lờ dư luận trong nước và thế giới, lợi dụng chiêu bài ''chống khủng bố, ''vi <br />
phạm nhân quyền, ''tự do dân chủ', ''gian lận bầu cử''.. . để can thiệp hoặc tấn công xâm lược, <br />
thắng thể chế chính trị không thuộc phe cánh hay cứng đầu để đạt được mục đích xâm lược <br />
hoặc ''diễn biến hoà bình'? Với chúng ta, sức mạnh BVTQ trong thời kỳ mới là sức mạnh tổng <br />
hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, trong đó sức mạnh bên trong là quyết định. Chính từ cơ <br />
sở phân tích này, quan điểm và phương châm chỉ đạo BVTQ là: <br />
<br />
Về quan điểm, trong thực hiện nhiệm vụ BVTQ phải giữ vững vai trò lãnh đạo tuyệt đối, trực <br />
tiếp về mọi mặt của Đảng; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn với CNXH, lấy giữ vững <br />
môi trường hoà bình ổn định để phát triển là lợi ích cao nhất. Kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ <br />
chiến lược, lấy sức mạnh bên trong là nhân tố quyết định. Xây dựng sức mạnh tổng hợp về mọi <br />
mặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý điều hành thống nhất của Nhà nước, lực lượng võ <br />
trang làm nòng cốt; phát huy nội lực đồng thời tranh thủ tối đa và khai thác mọi thuận lợi bên <br />
ngoài, mở rộng đối ngoại theo phương châm ''thêm bạn bớt thù", gia tăng hợp tác, tránh xung đột <br />
đối đầu và bị cô lập lệ thuộc. Chủ động phòng ngừa, sớm phát hiện và triệt tiêu những nhân tố <br />
bên trong có thể dẫn đến những đột biến bất lợi. <br />
<br />
Trên cơ sở những quan điểm trên, phương châm chỉ đạo BVTQ là: Kiên định nguyên tắc chiến <br />
lược, vận dụng linh hoạt sách lược, tranh thủ sự ủng hộ rộng rãi của nhân dân trong nước và <br />
quốc tế phân hoá cô lập các phần tử chống đối ngoan cố nhất, các thế lực chống phá Việt Nam <br />
hung hăng thất. Với nội bộ, lấy phương châm phòng ngừa là chính, đồng thời xử lý nghiêm các <br />
sai phạm; kiên quyết xử lý bọn đầu sỏ ngoan cố và những kẻ cố tình đi ngược lại lợi ích dân <br />
tộc; giáo dục phân hoá, lôi kéo những người lầm đường, không để hình thành tổ chức đối lập <br />
dưới bất cứ hình thức nào, Đi sát cơ sở, nắm chắc tình hình, xử lý kịp thời, không để bị động, <br />
bất ngờ. <br />
<br />
Trên đây, là những nội dung chính của tư duy mới về BVTQ Việt Nam XHCN trong tình hình <br />
mới. Những nội dung này trực tiếp chỉ đạo tiến hành các nội dung về xây dựng nền quốc phòng <br />
toàn dân, xác định những nội dung phát triển mới cả về lý luận và thực tiễn của chiến tranh nhân <br />
dân BVTQ. Cùng với sự phát triển đó, nghệ thuật quân sự Việt Nam cũng có bước phát triển mới <br />
để đánh thắng các loại hình chiến tranh kiểu mới của địch. Nghệ thuật quân sự Việt Nam trong <br />
thời kỳ mới tập trung phát triển trên các bộ phận: chiến lược quân sự , nghệ thuật chiến dịch và <br />
chiến thuật. <br />
<br />
Về chiến lược quân sự <br />
<br />
Chiến lược quân sự trong chiến tranh BVTQ được xây dựng và tổ chức thực hiện ngay từ thời <br />
bình và khi chiến tranh xảy ra. Trong thời bình, chiến lược quân sự nghiên cứu dự báo các nguy <br />
cơ đe doạ quân sự đối với đất nước, đối tượng tác chiến trong các tình huống xung đột vũ trang <br />
và chiến tranh, xác định phương thức xây dựng và sử dụng các lực lượng (cả lực lượng vũ trang <br />
và lực lượng của toàn đân) vào các tình huống đấu tranh vũ trang, xây dựng các kế hoạch chuẩn <br />
bị đất nước, các kế hoạch huy động tiềm lực để sẵn sàng đối phó và đối phó thắng lợi khi có <br />
xung đột vũ trang hoặc chiến tranh xảy ra. Khi có xung đột vũ trang hoặc chiến tranh xảy ra, <br />
chiến lược quân sự đề ra nội dung chỉ đạo và tổ chức điều hành các hoạt động đấu tranh vũ <br />
trang ở phạm vi vĩ mô (chiến lược) của cơ quan lãnh đạo, chỉ huy quân sự tối cao của đất nước, <br />
theo ý định và kế hoạch thống nhất để thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược. <br />
<br />
Chiến lược quân sự là bộ phận hợp thành nghệ thuật quân sự Việt Nam, nhưng giữ vai trò chủ <br />
đạo, quyết định các bộ phận khác. Sự đúng, sai của chiến lược quân sự giữ vai trò quyết định <br />
thành bại trong quá trình tiến hành chiến tranh; nó chỉ đạo việc tiến hành các chiến dịch, các hoạt <br />
động chiến đấu trong từng giai đoạn của cuộc chiến tranh. Các hoạt động tác chiến, các chiến <br />
dịch mở ra đều nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ và những yêu cầu do chiến lược quân sự đặt <br />
ra. <br />
<br />
Để xác định đúng các loại hình tác chiến chiến lược trong chiến tranh BVTQ, phải căn cứ vào dự <br />
báo và đánh giá đúng đối tượng tác chiến; trong đó, quan trọng nhất là phương thức, loại hình tác <br />
chiến, biện pháp tác chiến chiến lược mà địch sẽ vận dụng. Căn cứ vào tình hình và khả năng <br />
mọi mặt của đất nước trước và trong quá trình tiến hành chiến tranh, dư luận của các nước, điều <br />
kiện, đặc điểm về môi trường tác chiến chiến lược ... Trong chiến tranh BVTQ, để đánh thắng <br />
các loại hình chiến tranh kiểu mới của địch, có thể có các loại hình tác chiến chiến lược mới <br />
xuất hiện; các loại hình tác chiến chiến lược đã xuất hiện trong chiến tranh giải phóng sẽ có <br />
bước phát triển mới phù hợp. Dự báo có thể xuất hiện những loại hình tác chiến chiến lược <br />
như: phòng tránh, đánh trả địch tiến công hoả lực; tác chiến bảo vệ biên giới, hải đảo và chống <br />
phong toả đường biển; tác chiến phòng thủ chiến lược; phòng ngự có ý nghĩa chiến lược tác <br />
chiến phản công chiến lược; tác chiến tiến công chiến lược... <br />
<br />
Về nghệ thuật chiến dịch: <br />
<br />
Nghệ thuật chiến dịch là bộ phận hợp thành trong sự thống nhất và hoàn chỉnh của nghệ thuật <br />
quân sự Việt Nam; là bộ phận trung gian nối liền và liên kết giữa chiến lược và chiến thuật. <br />
Nghệ thuật chiến dịch nghiên cứu giải quyết các vấn đề lý luận và thực tiễn tiến hành các chiến <br />
dịch để thực hiện mục đích, nhiệm vụ chiến lược giao cho; đồng thời chỉ đạo chiến thuật về <br />
nhiệm vụ, cách đánh và vận dụng các thủ đoạn chiến đấu để thực hiện mục đích chiến dịch. <br />
<br />
Trong chiến tranh BVTQ, các chiến dịch được tiến hành trong thế phòng thủ chung của đất <br />
nước, thế chiến tranh nhân dân phát triển là tổng hợp các hoạt động tác chiến của bộ đội chủ lực <br />
(Bộ, quân khu) và lực lượng của khu vực phòng thủ địa phương. Nó diễn ra bằng nhiều trận <br />
chiến đấu đồng thời hoặc kế tiếp, liên kết và tác động lẫn nhau, mà cốt lõi là các trận then chốt, <br />
kết hợp với các mặt đấu tranh khác, diễn ra trong một không gian và thời gian nhất định, theo ý <br />
định và kế hoạch thống nhất, dưới sự lãnh đạo và chỉ huy thống nhất của Bộ, quân khu nhằm <br />
thực hiện những nhiệm vụ chiến lược giao cho; <br />
<br />
Sự phát triển mới về nghệ thuật chiến dịch trong chiến tranh BVTQ có nhiều nội dung, nhưng <br />
nổi bật là thế của chiến dịch. Các chiến dịch được tiến hành dù mở ra ở môi trường tác chiến <br />
nào, vào thời gian nào, với loại hình và quy mô gì, đều phải nằm trong thế phòng thủ chung, thế <br />
chiến tranh nhân dân và dựa vào các khu vực phòng thủ địa phương để đánh địch. Khu vực phòng <br />
thủ địa phương là nền tảng của thế trận chiến dịch, tạo ra thế và lực mới, là chỗ dựa vững chắc <br />
cho các chiến dịch thực hiện mục đích và nhiệm vụ được giao. Thế phòng thủ chung của đất <br />
nước đã được chuẩn bị và xây dựng từ thời bình, trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, <br />
là điều kiện cơ bản tạo nên thế trận đánh rộng khắp, căng kéo, thu hút giam chân, phân tán đối <br />
phó của địch, bảo đảm cho chiến dịch có điều kiện, thời cơ tập trung mọi nỗ lực giành thắng lợi, <br />
hoàn thành nhiệm vụ được giao. <br />
<br />
Về chiến thuật: <br />
<br />
Chiến thuật là một bộ phận hợp thành của nghệ thuật quân sự Việt Nam, nghiên cứu lý luận và <br />
thực hành các trận chiến đấu, định ra hình thức, phương pháp, cách đánh thích hợp với từng đối <br />
tượng, với điều kiện môi trường tác chiến cụ thể để giành thắng lợi, thực hiện nhiệm vụ chiến <br />
dịch hoặc chiến lược giao cho. Chiến thuật chịu sự chỉ đạo của chiến lược và nghệ thuật chiến <br />
dịch, đồng thời tác động trực tiếp đến việc thực hiện các nhiệm vụ chiến dịch và có khi tới <br />
nhiệm vụ chiến lược. Thắng lợi của các trận chiến đấu, nhất là trận then chốt, quyết định góp <br />
phần giành thắng lợi từng bước cho chiến dịch và có khi tạo đột biến tới nhiệm vụ chiến lược. <br />
Trận chiến đấu là bộ phận cơ bản hợp thành hoạt động đấu tranh vũ trang, là biểu hiện cụ thể <br />
và giải quyết từng nhiệm vụ cụ thể của chiến dịch, có khi liên quan tới chiến lược. Trong nghệ <br />
thuật quân sự, chiến thuật là bộ phận năng động và linh hoạt nhất, phát triển rất phong phú và <br />
đầy tính sáng tạo, do hoạt động chiến đấu trực tiếp của cán bộ, chiến sĩ tạo nên. <br />
<br />
Trong tương lai, chiến thuật vẫn là một bộ phận của nghệ thuật quân sự; hoạt động chiến đấu <br />
chủ yếu vẫn là thực hiện mục đích, nhiệm vụ chiến dịch, có khi chiến lược đặt ra. Trong điều <br />
kiện mới, với sự phát triển mới về mục đích chiến tranh, có lúc, có trường hợp thắng lợi về <br />
chiến thuật lại có ý nghĩa chiến lược, thực hiện mục đích nhiệm vụ chiến lược. Phát triển chiến <br />
thuật trong chiến tranh BVTQ là phát triển những hình thức, thủ đoạn chiến đấu mới và đã được <br />
nâng lên một trình độ mới, đạt hiệu suất chiến đấu cao nhất, đánh thắng địch trong mọi điều <br />
kiện, mọi lúc mọi nơi; đặc biệt, thực hiện các hình thức chiến thuật, thủ đoạn chiến đấu trong <br />
điều kiện vũ khí trang bị có trong biên chế, kết hợp cả hiện đại và thô sơ để đối phó với vũ khí <br />
công nghệ cao của địch. <br />
<br />
Trong điều kiện hiện nay, cho phép chúng ta có thể phát triển một hình thức chiến thuật mới<br />
chiến thuật ''tiến công trên mạng'' bằng việc sử dụng công nghệ thông tin phá vỡ chỉ huy, hiệp <br />
đồng tác chiến và hệ thống điều khiển vũ khí công nghệ cao của địch. <br />
<br />
Như vậy, chiến thuật không những góp phần hoàn thành nhiệm vụ chiến dịch mà còn thực hiện <br />
thắng lợi mục tiêu nhiệm vụ chiến lược trong những trường hợp và điều kiện cụ thể của chiến <br />
tranh. <br />
<br />
Nghiên cứu phát triển nghệ thuật quân sự Việt Nam trong thời kỳ mới một mặt kế thừa những <br />
tinh hoa nghệ thuật quân sự truyền thống của dân tộc và trên thế giới, nhất là trong các cuộc <br />
chiến tranh giải phóng vừa qua; mặt khác, bổ sung những nội dung phát triển mới của từng bộ <br />
phận cho phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện trong nước và quốc tế, đánh thắng các loại hình <br />
chiến tranh kiểu mới của địch./. <br />
<br />
Theo Đại tá, TS Phạm Duy Dương, Tạp chí Nghệ thuật Quân sự tháng 7&8/2005<br />