intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Vấn đề chăm sóc sức khoẻ người dân dưới tác động của đô thị hoá ở thành phố Đà Nẵng - Đặng Thanh Trúc

Chia sẻ: Huynh Thi Thuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

78
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo nội dung bài viết "Vấn đề chăm sóc sức khoẻ người dân dưới tác động của đô thị hoá ở thành phố Đà Nẵng" để nắm bắt được thực trạng chăm sóc sức khỏe qua ý kiến đánh giá của người dân Đà Nẵng, tác động của các yếu tố đô thị hóa đến vấn đề chăm sóc sức khỏe,... Với các bạn chuyên ngành Xã hội học thì đây là tài liệu tham khảo hữu ích.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Vấn đề chăm sóc sức khoẻ người dân dưới tác động của đô thị hoá ở thành phố Đà Nẵng - Đặng Thanh Trúc

52 X· héi häc sè 2 (102), 2008<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> VÊn ®Ò ch¨m sãc søc kháe ng­êi d©n d­íi<br /> t¸c ®éng cña ®« thÞ hãa ë thµnh phè §µ N½ng<br /> <br /> §Æng Thanh Tróc<br /> <br /> <br /> §µ N½ng lµ ®« thÞ lo¹i 1 cña khu vùc miÒn Trung - T©y Nguyªn víi d©n sè lµ<br /> 752439 ng­êi trªn mét diÖn tÝch ®Êt ®ai lµ 1255,5km2. Cïng víi qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa<br /> P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> lµ sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh víi tèc ®é GDP t¨ng trung b×nh tõ 1997 - 2005 lµ<br /> 9,51%. §êi sèng cña ng­êi d©n ®­îc n©ng lªn, c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn, kh«ng gian<br /> thµnh phè ®­îc më réng. Bµi viÕt nµy ph©n tÝch vÊn ®Ò ch¨m sãc søc kháe (CSSK)<br /> d©n c­ trong bèi c¶nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa cña thµnh phè.<br /> 1. Thùc tr¹ng vÒ ch¨m sãc søc kháe qua ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña ng­êi d©n §µ<br /> N½ng<br /> 1.1. Ch¨m sãc søc kháe dù phßng<br /> CSSK dù phßng lµ nh÷ng ho¹t ®éng b¶o vÖ vµ n©ng cao søc kháe khi ch­a bÞ<br /> m¾c bÖnh, nh»m h­íng tíi mét ®êi sèng søc kháe an toµn. Do sè liÖu h¹n chÕ bµi viÕt<br /> chØ ®Ò cËp ®Õn dù phßng CSSK nh­ lµ nh÷ng ho¹t ®éng t¨ng c­êng søc kháe vµ<br /> phßng chèng bÖnh tËt cña c¸ nh©n, nã ®­îc biÓu hiÖn qua c¸c chØ b¸o:<br /> Ho¹t ®éng thÓ dôc thÓ thao, rÌn luyÖn th©n thÓ<br /> Møc sèng ®« thÞ ngµy cµng t¨ng, con ng­êi h­íng sù quan t©m cña m×nh vµo<br /> c¸c ho¹t ®éng CSSK b»ng c¸ch rÌn luyÖn th©n thÓ ho¹t ®éng n©ng cao søc kháe c¸<br /> nh©n. Trªn ®Þa bµn thµnh phè hiÖn nay ®· cã gÇn 300 c¸c c©u l¹c TDTT. C¸c phong<br /> trµo TDTT quÇn chóng còng ®­îc khuyÕn khÝch ®Òu kh¾p trong céng ®ång. Ng­êi<br /> d©n ®· nhËn thøc ®­îc vÒ møc ®é ¶nh h­ëng cña viÖc tËp luyÖn, thÓ dôc thÓ thao ®Õn<br /> viÖc phßng bÖnh vµ ch÷a bÖnh nh­ thÕ nµo.<br /> B¶ng 1: T¹i n¬i ë ®· cã nhiÒu chç vui ch¬i thÓ dôc thÓ thao h¬n<br /> <br /> ý kiÕn Sè ®Õm %<br /> <br /> 1 Hoµn toµn ®óng 215 18.0<br /> 2 §óng 1 phÇn 382 31.9<br /> 3 Kh«ng ®óng 559 46.7<br /> 4 Khã tr¶ lêi 40 3.3<br /> Tæng 1196 100.0<br /> <br /> Trong th¶o luËn nhãm, nhiÒu ý kiÕn ®ång t×nh víi nhËn thøc nh­ vËy: “HiÖn<br /> nay cã rÊt nhiÒu líp d¹y vâ, b¬i cÇu l«ng, bãng chuyÒn. T«i còng cho con t«i tham gia<br /> líp häc vâ, v× ®Êy lµ mét ho¹t ®éng thÓ thao, nã hç trî cho søc kháe rÊt nhiÒu vµ còng<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> §Æng Thanh Tróc 53<br /> <br /> lµ v× nÕu ch¸u ë nhµ nhiÒu nã sÏ hay xem tivi vµ ch¬i m¸y tÝnh...”. Tuy nhiªn qua kh¶o<br /> s¸t vÉn cã 46,7% ý kiÕn phµn nµn lµ c¸c c¬ së vËt chÊt dµnh cho c¸c ho¹t ®éng thÓ thao<br /> n¬i ë cßn thiÕu nhiÒu, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña d©n c­.<br /> An toµn thùc phÈm<br /> GDP n¨m 2005 cña §µ N½ng lµ kho¶ng 7963 000®, ®øng thø 6 trong møc thu<br /> nhËp b×nh qu©n/ng­êi cña c¶ n­íc 1. V× vËy vÒ c¬ b¶n ®· ®¶m b¶o dinh d­ìng nh­ng<br /> 0F<br /> P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> thùc phÈm an toµn cho søc kháe cßn lµ vÊn ®Ò ®èi víi §µ N½ng. Mét ý kiÕn trong th¶o<br /> luËn nhãm vÒ y tÕ cho r»ng “Ng­êi thµnh phè b©y giê ng­êi ta quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn<br /> nhu cÇu ¨n uèng, v× møc sèng t¨ng lªn, b÷a ¨n còng chÊt l­îng h¬n, song chän thùc<br /> phÈm nh­ thÕ nµo ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o ®­îc søc kháe l¹i lµ c¶ mét vÊn ®Ò, v× thÞ tr­êng<br /> kh«ng thÓ kiÓm so¸t hÕt ®­îc thùc phÈm.”. Sè liÖu kh¶o s¸t cho thÊy 63% ng­êi tr¶ lêi<br /> tá ra rÊt lo ng¹i bÞ ngé ®éc thøc ¨n v× kh«ng tin t­ëng thùc phÈm trªn thÞ tr­êng, 20,9%<br /> thÊy lo ng¹i mét phÇn. §Õn nay ng­êi d©n §µ N½ng ®· ý thøc ®­îc rÊt râ vÊn ®Ò nµy.<br /> “dÞch cóm gµ võa råi, l­îng tiªu thô gµ vµ trøng gµ cña thµnh phè gi¶m h¼n ®i, d©n<br /> kh«ng d¸m mua gµ ngoµi chî mµ chØ d¸m mua trong siªu thÞ hoÆc chç b¸n gµ s¹ch...<br /> nhiÒu cöa hµng rau s¹ch ®· b¾t ®Çu trë nªn ®¾t hµng” (th¶o luËn nhãm vÒ y tÕ).<br /> B¶ng 2: Møc ®« lo ng¹i sî bÞ ngé ®éc thùc phÈm<br /> <br /> ý kiÕn Sè l­îng Tû lÖ %<br /> 1 Hoµn toµn yªn t©m 141 11.8<br /> 2 Yªn t©m mét phÇn 249 20.9<br /> 3 Kh«ng yªn t©m 752 63.0<br /> 4 Khã tr¶ lêi 52 4.4<br /> Tæng 1194 100.0<br /> <br /> Kh¸m søc kháe ®Þnh k×<br /> Kh¸m søc kháe ®Þnh k× lµ biÓu hiÖn cña hµnh vi CSSK trong phßng bÖnh vµ<br /> ph¸t hiÖn bÖnh sím. C¸n bé c«ng nh©n viªn trong c¸c c¬ quan Nhµ n­íc th­êng lµ cã<br /> chÕ ®é kh¸m søc kháe ®Þnh k× 6 th¸ng mét lÇn. §©y lµ chÕ ®é ­u ®·i ®èi víi nh÷ng<br /> ng­êi cã thÎ b¶o hiÓm ®ang trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. C¸c bé phËn d©n c­ kh¸c cña<br /> thµnh phè kh«ng ph¶i kh«ng cã nhu cÇu nµy. Møc sèng t¨ng, c¸c nhu cÇu t¨ng lªn<br /> trong ®ã cã nhu cÇu b¶o vÖ søc kháe. Tuy nhiªn còng cã sù kh¸c biÖt gi÷a hai vïng ®«<br /> thÞ vµ n«ng th«n cña thµnh phè trong hµnh vi nµy, do tr×nh ®é nhËn thøc kh¸c nhau<br /> vµ còng cßn do sù t¸c ®éng cña yÕu tè møc sèng. “Thµnh phè cã nhu cÇu CCSK cao h¬n<br /> n«ng th«n. ë thµnh phè nhiÒu ng­êi kh¸m søc kháe ®Þnh k× hoÆc ng­êi ta ®i xÐt<br /> nghiÖm tæng qu¸t, xem m×nh cã bÖnh tËt g× kh«ng. Tr­íc kia kh«ng cã viÖc nµy, b©y<br /> giê x· héi lªn, chuyÖn nµy còng t¨ng lªn. §©y lµ ®iÓm chñ yÕu kh¸c biÖt gi÷a thµnh<br /> phè vµ vïng n«ng th«n. N«ng d©n, ng­êi ta lo lµm ¨n vµ chØ quan t©m ®Õn ®êi sèng<br /> hµng ngµy h¬n lµ quan t©m ®Õn chuyÖn dù phßng bÖnh tËt” (th¶o luËn nhãm vÒ y tÕ).<br /> T­ vÊn søc kháe<br /> Sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c¸c dÞch vô t­ vÊn vµ trung t©m truyÒn th«ng vÒ<br /> <br /> 1<br /> Nguån: http://home.netnam.vn 11/2006<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 54 VÊn ®Ò ch¨m sãc søc kháe ng­êi d©n d­íi t¸c ®éng cña ®« thÞ hãa ë thµnh phè §µ N½ng<br /> <br /> CSSK trªn ®Þa bµn §µ N½ng ®· ph¶n ¸nh nhu cÇu muèn ®­îc t­ vÊn, muèn ®­îc cung<br /> cÊp nh÷ng th«ng tin, kiÕn thøc vÒ lÜnh vùc CSSK, qua ®ã thÊy ®­îc sù thay ®æi trong<br /> nhËn thøc cña cña céng ®ång d©n c­ vÒ vÊn ®Ò søc kháe. Nh÷ng kiÕn thøc cã ®­îc tõ<br /> nh÷ng trung t©m t­ vÊn ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc phßng vµ ch÷a bÖnh: “B©y giê<br /> cã rÊt nhiÒu trung t©m t­ vÊn. Cã tr­êng hîp b¸c sÜ t­ vÊn, mét n¨m ®· tr¶ lêi kho¶ng tõ<br /> 2500 - 3000 ca t­ vÊn. Trong ®èi t­îng hái cã 1/3 lµ thanh niªn. Chñ ®Ò t­ vÊn th­êng lµ<br /> bÖnh tËt trÎ em, viªm sèt tiªu ch¶y, suy sinh d­ìng, c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn t©m lý gia<br /> ®×nh. Thanh niªn th­êng hái vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn søc kháe sinh s¶n. H×nh thøc<br /> chñ yÕu lµ qua ®iÖn tho¹i, v× hä kh«ng muèn m×nh biÕt hä lµ ai, h×nh thøc nµy khuyÕt<br /> danh vµ vÉn cã ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt...” (Th¶o luËn nhãm vÒ y tÕ).<br /> Th¸i ®é ®èi víi m«i tr­êng<br /> ViÖc ph¶n øng tr­íc nh÷ng vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr­êng g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn<br /> søc kháe cña céng ®ång d©n c­ §µ N½ng ®· trë nªn quyÕt liÖt. M­êi n¨m gÇn ®©y<br /> cïng víi sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa cao §µ N½ng ®· ®¹t ®­îc<br /> nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. Song bªn c¹nh ®ã còng cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®­îc<br /> gi¶i quyÕt. C¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng thµnh phè nãi nhiÒu ®Õn vÊn ®Ò « nhiÔm do<br /> b·i r¸c thµnh phè Kh¸nh S¬n, do ph¸t triÓn nghÒ ®¸ Non N­íc, do khu c«ng nghiÖp<br /> Hßa Kh¸nh, do n­íc th¶i bÖnh viÖn v× kh«ng cã hÖ thèng xö lý… T×nh tr¹ng ®ã ®· cã<br /> mét t¸c ®éng ®¸ng kÓ ®Õn søc kháe cña mét bé phËn d©n c­ thµnh phè.<br /> VÒ vÊn ®Ò nµy, sè liÖu kh¶o s¸t còng cho thÊy mét sù t­¬ng thÝch víi thùc tÕ,<br /> 57,6% ng­êi tham gia pháng vÊn tá th¸i ®é lo ng¹i vÒ bÖnh tËt do « nhiÔm m«i<br /> tr­êng, 31,6% thÊy lo l¾ng phÇn nµo. §Ó h¹n chÕ møc ®é « nhiÔm, ng­êi d©n còng ®·<br /> cè g¾ng b»ng hµnh ®éng cô thÓ nh­ ®æ r¸c vµo ®óng n¬i qui ®Þnh (61,4 %), s½n sµng<br /> tham gia ®ãng gãp (68,3%) vµo quü chèng « nhiÔm m«i tr­êng cña ®Þa ph­¬ng. vµ<br /> trång thªm c©y xanh (41,7%). Song ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy kh«ng chØ lµ nh÷ng ho¹t<br /> ®éng cña tõng c¸ nh©n riªng lÎ mµ thµnh phè ph¶i cã nh÷ng chiÕn l­îc chung vµ<br /> ph¶i ®­îc c¸c c¬ quan liªn quan chÊp hµnh mét c¸ch nghiªm tóc.<br /> 1.2. Kh¸m ch÷a bÖnh<br /> Tr¹m x¸<br /> Khi bÞ èm ®au, ng­êi d©n t×m ®Õn c¸c c¬ së y tÕ ®Ó kh¸m ch÷a bÖnh (KCB).<br /> Tuy nhiªn viÖc lùa chän dÞch vô y tÕ nµo cßn phô thuéc vµo møc ®é bÖnh tËt nÆng<br /> hay nhÑ, kh¶ n¨ng tµi chÝnh, møc ®é thuËn tiÖn, thãi quen, quan hÖ c¸ nh©n… Sè<br /> liÖu b¶ng cho thÊy chØ 10,9% ng­êi tham gia pháng vÊn lùa chän dÞch vô tr¹m x¸.<br /> §©y lµ mét dÞch vô c«ng, cã mÆt hÇu hÕt ë c¸c cÊp c¬ së x·, ph­êng. VËy lý do v× sao<br /> sè l­îng ng­êi sö dông l¹i khiªm tèn nh­ vËy? Cã lÏ v× chøc n¨ng cña tr¹m y tÕ chñ<br /> yÕu lµ ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu vµ tiªm chñng më réng, nªn dÞch vô nµy chØ thu<br /> hót ®­îc nh÷ng ®èi t­îng d©n c­ trªn cïng ®Þa bµn hay nh÷ng ®èi t­îng chØ m¾c<br /> nh÷ng c¨n bÖnh nhÑ kh«ng nguy hiÓm. Gi¶ thuyÕt nµy rÊt phï hîp víi vïng n«ng<br /> th«n. Trong khi vïng ®« thÞ chØ cã 15,7% ng­êi ®Õn kh¸m ë tr¹m x¸ th× ë n«ng th«n<br /> con sè t­¬ng øng lµ 35,8%; Tr¹m x¸ còng lµ c¬ së ®­îc nhãm d©n c­ n«ng th«n sö<br /> dông cao thø hai so v¬i nh÷ng dÞch vô y tÕ kh¸c (BÖnh viÖn nhµ n­íc lµ 41,7%, bÖnh<br /> viÖn t­ lµ 1,6%, phßng m¹ch t­ lµ 4,3%, tù mua thuèc lµ 13,9%). NÕu xem xÐt viÖc sö<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> §Æng Thanh Tróc 55<br /> <br /> dông dÞch vô nµy th«ng qua c¸c nhãm møc sèng cã thÓ thÊy xu h­íng t¨ng dÇn tõ<br /> nhãm kh¸ gi¶ (2,5%) ®Õn nhãm trung b×nh (11%), cao nhÊt lµ nhãm nghÌo (24,1%).<br /> §iÒu nµy cã thÓ lý gi¶i theo quan ®iÓm kinh tÕ, v× kh¸m ë tr¹m y tÕ, chi phÝ thÊp nªn<br /> nhãm nghÌo ®Õn ®©y nhiÒu h¬n nh÷ng nhãm møc sèng kh¸c.<br /> BÖnh viÖn nhµ n­íc<br /> Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y hÖ thèng y tÕ c«ng, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng bÖnh viÖn<br /> ë §µ N½ng ®· ®­îc ®Çu t­, n©ng cÊp, t¨ng diÖn tÝch sö dông vÒ h¹ tÇng, ®Õn nay trªn<br /> ®Þa bµn thµnh phè ®· cã tíi 14 bÖnh viÖc cÊp tØnh, huyÖn, vµ 4 trung t©m. Bªn c¹nh<br /> ®ã viÖc n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cho c¸c y, b¸c sÜ, cËp nhËt nh÷ng tiÕn bé trong<br /> khoa häc kü thuËt, ®­a vµo sö dông nh÷ng m¸y mãc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i còng rÊt<br /> ®­îc quan t©m, v× ®©y lµ dÞch vô chñ yÕu ®¸p øng 2/3 (69,7%) nhu cÇu KCB cña<br /> ng­êi d©n. Trong viÖc sö dông dÞch vô nµy cã thÓ thÊy sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c nhãm<br /> møc sèng. Gi÷a nhãm kh¸ gi¶ vµ trung b×nh kh«ng cã kho¶ng c¸ch râ rÖt, tuy nhiªn<br /> l¹i cã kho¶ng c¸ch kh¸ xa gi÷a hai nhãm nµy vµ nhãm nghÌo (sè liÖu t­¬ng øng lµ<br /> 76,3%, 72,8% vµ 49,2%). Gi¶i thÝch cho sù kh¸c biÖt trªn cã lÏ lµ do sù t¸c ®éng cña<br /> chÝnh s¸ch b¶o hiÓm y tÕ. Nh×n vµo nghÒ nghiÖp cña ba nhãm chóng ta cã thÓ thÊy<br /> hai nhãm kh¸ vµ trung b×nh lµm nh÷ng ngµnh nghÒ liªn quan ®Õn khu vùc nhµ n­íc<br /> nhiÒu h¬n nhãm nghÌo (nhãm kinh tÕ kh¸ gi¶ cã 42,4% lµ c«ng chøc nhµ n­íc, c«ng<br /> an, bé ®éi hay h­u trÝ, con sè nµy ë nhãm trung b×nh lµ 30,74% vµ nhãm nghÌo lµ<br /> 24,06%). ChÝnh v× thÕ hä cã b¶o hiÓm y tÕ b¾t buéc nhiÒu h¬n.<br /> T­¬ng tù nh­ vËy ng­êi ta thÊy nhãm d©n c­ ®« thÞ cã tû lÖ sö dông dÞch vô<br /> bÖnh viÖn c«ng nhiÒu h¬n h¼n nhãm c­ d©n n«ng th«n (sè liÖu t­¬ng øng lµ 74,3% so<br /> víi 46,7%). Thø nhÊt lµ do nhãm thµnh phè cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n vÒ mÆt<br /> ®Þa bµn ®Ó tiÕp cËn dÞch vô. Thø hai lµ do c¬ chÕ chÝnh s¸ch, thÎ b¶o hiÓm y tÕ hiÖn<br /> nay chØ cã thÓ ®­îc chÊp nhËn trong c¸c dÞch vô y tÕ c«ng mµ nhãm ®« thÞ cã tû lÖ<br /> b¶o hiÓm y tÕ b¾t buéc nhiÒu h¬n nhãm d©n c­ n«ng th«n. Vµ lý do thø ba lµ do hµnh<br /> vi øng xö víi bÖnh tËt phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tr×nh ®é nhËn thøc nãi chung mµ gi÷a<br /> hai vïng vÉn cßn cã kho¶ng c¸ch vÒ vÊn ®Ò nµy.<br /> Mét yÕu tè n÷a còng cã kh¶ n¨ng t¸c ®éng gi¸n tiÕp ®Õn sù lùa chän dÞch vô<br /> sö dông. Th«ng qua c¸c biÕn sè trung gian, ®ã lµ yÕu tè nghÒ nghiÖp. Sè liÖu kh¶o<br /> s¸t cho thÊy nh÷ng ng­êi lµm trong khu vùc nhµ n­íc nh­ bé ®éi c«ng an, CBCNV,<br /> h­u… lµ bé phËn cã thÎ b¶o hiÓm y tÕ theo chÕ ®é qui ®Þnh cã tû lÖ KCB t¹i c¸c bÖnh<br /> viÖn c«ng cao h¬n nh÷ng ng­êi lµm nghÒ Ýt liªn quan ®Õn khu vùc Nhµ n­íc h¬n nh­<br /> bu«n b¸n dÞch vô, thî thñ c«ng hay n«ng d©n. Tuy nhiªn dï møc ®é tham gia vµo<br /> dÞch vô y tÕ nµy cña c¸c nhãm nghÒ nghiÖp kh¸c nhau nhiÒu hay Ýt th× nã vÉn chiÕm<br /> tû lÖ cao nhÊt so víi c¸c dÞch vô kh¸c.<br /> C¸c bÖnh viÖn c«ng §µ N½ng hiÖn nay vÉn lµ n¬i KCB chñ yÕu cho phÇn lín<br /> céng ®ång d©n c­ thµnh phè trong mäi nhãm x· héi, nghÒ nghiÖp, vïng kh¸c nhau,<br /> mÆc dï nã cã mét sè nh­îc ®iÓm vÒ th¸i ®é phôc vô, sù qu¸ t¶i vÒ h¹ tÇng song nã tá<br /> ra 2 “­u thÕ h¬n c¸c c¬ së y tÕ t­ nh©n vÒ c¸c mÆt chi phÝ thuèc men, vËt t­ y tÕ, lµm<br /> F<br /> 1<br /> P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2<br /> Nguån: Kh¶o s¸t “ThÎ b¸o c¸o” phÇn Y tÕ n¨m 2004.<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 56 VÊn ®Ò ch¨m sãc søc kháe ng­êi d©n d­íi t¸c ®éng cña ®« thÞ hãa ë thµnh phè §µ N½ng<br /> <br /> c¸c xÐt nghiÖm, chuÈn ®o¸n h×nh ¶nh, chi phÝ kh¸m vµ ®iÒu trÞ”.<br /> BÖnh viÖn, phßng m¹ch t­ nh©n<br /> Trong 10 n¨m qua mÆc dï ®· t¨ng gÊp ®«i vÒ sè l­îng bÖnh viÖn (tõ 2 n¨m<br /> 1997 lªn 4 bÖnh viªn n¨m 2005) còng nh­ sè l­îng phßng kh¸m (tõ 400 n¨m 1997 lªn<br /> 800 n¨m 2005), dÞch vô y tÕ t­ nh©n vÉn chØ gi¶i quyÕt ®­îc mét phÇn nhá nhu cÇu<br /> KCB cña d©n c­ §µ n½ng, biÓu hiÖn ë sè l­îng bÖnh nhËn tiÕp cËn dÞch vô nµy chØ<br /> t¨ng cã 3% kÓ tõ n¨m 2001 (8,5% n¨m 2001 vµ 11,5%). Lý do lµ v× c¸c dÞch vô t­ nh©n<br /> muèn lîi nhuËn cao nªn lÊy phÝ KCB qu¸ cao kh«ng phï hîp víi thu nhËp phæ biÕn<br /> cña c¸c nhãm d©n c­. Sè liÖu ®iÒu tra cho thÊy chØ cã mét bé phËn nhá d©n c­ (11,5%)<br /> cã sö dông dÞch vô ë phßng m¹ch vµ bÖnh viÖn t­. §©y th­êng lµ nh÷ng ®èi t­îng<br /> trong nhãm møc sèng cao ng¹i ph¶i chê ®îi l©u hoÆc ®«i khi kh«ng hµi lßng víi th¸i ®é<br /> phôc vô cña c¸c nh©n viªn trong c¸c c¬ së dÞch vô c«ng ®· t×m ®Õn víi c¸c dÞch vô y tÕ<br /> t­ nh©n. Cã thÓ thÊy r»ng sè hé kh¸ gi¶ tham gia dÞch vô t­ nhiÒu gÊp 2,8 lÇn sè hé<br /> nghÌo (18,1% so víi 6,4%). NÕu xem xÐt sù lùa chän dÞch vô nµy d­íi gãc ®é vïng th×<br /> vÊn ®Ò còng t­¬ng tù nh­ vËy. Nhãm c­ d©n ®« thÞ còng cã sè lÇn KCB t¹i dÞch vô y tÕ<br /> t­ nh©n nhiÒu gÊp 2,8 lÇn (12,9% so víi 4,5%) nhãm c­ d©n n«ng th«n. §iÒu nµy hoµn<br /> toµn thÓ hiÖn sù logic khi nh×n nhËn vÊn ®Ò nµy trong nhãm nghÒ nghiÖp: Nhãm kinh<br /> doanh, dÞch vô bu«n b¸n còng lùa chon sö dung dÞch vô y tÕ nµy nhiÒu h¬n kho¶ng 3<br /> lÇn (14,4% so víi 4,5%) so víi nhãm n«ng d©n. Mét nguyªn nh©n n÷a khiÕn c¬ së y tÕ<br /> t­ nh©n thu hót l­îng bÖnh nh©n kh«ng nhiÒu lµ do trang thiÕt bÞ vµ c¬ së h¹ tÇng cã<br /> hiÖn ®¹i ®Õn ®©u còng thÓ so s¸nh víi ®Çu t­ cña Nhµ n­íc cho nh÷ng kho¶n nµy vµo<br /> c¸c bÖnh viÖn c«ng. KÕt qu¶ kh¶o s¸t chØ ra r»ng hiÖn nay dÞch vô y tÕ t­ nh©n cña §µ<br /> N½ng míi chØ phôc vô ®­îc nhu cÇu KCB cña mét bé phËn d©n c­ cã møc sèng cao vµ<br /> bé phËn nµy chiÕm mét phÇn rÊt nhá trong toµn bé céng ®ång d©n c­ thµnh phè.<br /> 1.3. §¸nh gi¸ cña ng­êi d©n vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi vÊn ®Ò CSSK cña<br /> thµnh phè<br /> Møc ®é thuËn tiÖn ®­îc ®o b»ng kho¶ng c¸ch ®Õn c¸c c¬ së y tÕ, thêi gian chê<br /> ®îi t¹i bÖnh viÖn vµ møc ®é tho¶i m¸i khi chê ®îi vµ møc ®é ®¬n gi¶n vÒ thñ tôc.<br /> B»ng viÖc t¨ng sè l­îng c¸c c¬ së dÞch vô, c¶i t¹o vµ x©y míi c¬ së h¹ tÇng, n©ng cao<br /> chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé, ®Çu t­ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, hÖ thèng dÞch vô y tÕ,<br /> CSSK cña thµnh phè ®· cã nhiÒu tiÕn bé vµ ngµy cµng thuËn tiÖn h¬n cho ng­êi d©n.<br /> §iÒu ®ã còng ®­îc chøng minh qua sè liÖu ®iÒu tra, 60,9 % tr¶ lêi pháng vÊn cho lµ<br /> viÖc ph¸t triÓn ®ång bé hÖ thèng y tÕ c«ng tõ thµnh phè xuèng c¸c cÊp x·, ph­êng,<br /> khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c dÞch vô y tÕ t­ nh©n ®· t¹o ra mét m¹ng l­íi dÞch vô y<br /> tÕ dµy ®Æc h¬n mµ ng­êi d©n cã thÓ tiÕp cËn tõ mäi n¬i trong thµnh phè. 32,5% thÊy<br /> tiÕp cËn víi hÖ thèng y tÕ ch­a h¼n ®· hoµn toµn thuËn lîi do cßn ph¶i mÊt rÊt nhiÒu<br /> thêi gi¶n chê ®îi khi KCB trong c¸c bÖnh viÖn c«ng vµ thñ tôc ®Ó thanh to¸n b¶o<br /> hiÓm cßn r­êm rµ.<br /> ChÊt l­îng phôc vô cña dÞch vô c«ng<br /> 48,2% ý kiÕn hoµn toµn ®ång ý víi viÖc thµnh phè ®· thùc hiÖn tèt c«ng t¸c<br /> CSSK cho d©n c­, sè cßn l¹i 41,9% tá ra nghi ngê vµ 5,8% th× kh«ng t¸n ®ång víi ý<br /> kiÕn nh­ vËy. Gi¶i thÝch cho nhËn ®Þnh trªn 52,5% ng­êi tham gia pháng vÊn cho<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> §Æng Thanh Tróc 57<br /> <br /> r»ng thµnh phè ch­a gi¶i quyÕt ®­îc døt ®iÓm n¹n nhòng nhiÔu bÖnh nh©n vµ gia<br /> ®×nh khi hä sö dông dÞch vô c«ng. §ång nghÜa víi viÖc nµy 50,1% ý kiÕn kh«ng hoµn<br /> toµn hµi lßng víi th¸i ®é phôc vô cña y b¸c sÜ trong c¸c dÞch vô c«ng (xem b¶ng 3).<br /> ChÝnh v× vËy nhiÒu ng­êi cã tiÒn ®· chÊp nhËn tr¶ chi phÝ cao h¬n, tiÕp cËn víi vô t­<br /> ®Ó ®æi lÊy th¸i ®é t«n träng, ©n cÇn, ®ã lµ ­u thÕ h¬n h¼n cña dÞch vô y tÕ t­ nh©n.<br /> Trao ®æi vÇ vÊn ®Ò nµy, mét ý kiÕn trong th¶o luËn nhãm vÒ y tÕ cho biÕt: “bÖnh viÖn<br /> t­ mang tÝnh chÊt kinh doanh do ®ã vÒ tinh thÇn phôc vô ng­êi ta h¬n h¼n bÖnh<br /> viÖn c«ng. VÝ dô bÖnh viÖn Hoµn Mü lµ bÖnh viÖn t­, khi cã ng­êi ®au èm gäi lµ<br /> ng­êi ta mang xe ®Õn ®ãn vÒ cÊp cøu, ®iÒu trÞ ngay, ch­a nãi g× ®Õn chuyÖn tiÒn b¹c.<br /> Trong khi bÖnh viÖn c«ng m×nh khi vµo lµ ph¶i hái cã thÎ b¶o hiÓm kh«ng, kh«ng th×<br /> ph¶i nép viÖn phÝ, øng tr­íc tiÒn råi míi ®­îc vµo, chÝnh c¸ch phôc vô ®ã kh«ng æn,<br /> nã t¹o ra t©m lý kh«ng hay cho ng­êi bÖnh...”<br /> B¶ng 3: Chèng c¸c hµnh vi nhòng nhiÔu trong Hµi lßng víi th¸i ®é phôc vô cña bÖnh viÖn c«ng<br /> <br /> Thùc hiÖn tèt viÖc chèng Møc ®é hµi lßng víi th¸i ®é<br /> ý kiÕn c¸c hµnh vi nhòng nhiÔu phôc vô<br /> Sè l­îng Tû lÖ % Sè l­îng Tû lÖ %<br /> 1 Hoµn toµn ®óng 374 29.2 349 31.3<br /> 2 §óng 1 phÇn 599 52.5 628 50.1<br /> 3 Kh«ng ®óng 101 9.1 109 8.4<br /> 4 Khã tr¶ lêi 122 9.2 110 10.2<br /> Tæng 1196 100.0 1196 100.0<br /> <br /> Kh¶ n¨ng kiÓm so¸t dÞch vô t­ nh©n<br /> NhËn xÐt vÒ c¸c dÞch vô y tÕ t­ nh©n chØ cã 25,6% cho r»ng thµnh phè ®· cã<br /> biÖn ph¸p tèt ®Ó kiÓm so¸t chÊt l­îng dÞch vô t­, 43,6% thÊy ch­a hoµn toµn ®óng<br /> nh­ vËy vµ 30,8% thÊy ch­a thÓ kiÓm so¸t ®­îc t×nh h×nh hoÆc khã tr¶ lêi. QuyÕt<br /> ®Þnh 217 cña Bé Y tÕ ®· t¹o ®µ ph¸t triÓn cho khu vùc y tÕ t­ nh©n trong kh¾p c¸c<br /> thµnh phè nãi chung vµ ë §µ N½ng nãi riªng. Sè l­îng c¸c cë së KCB t­ nh©n t¨ng<br /> nhanh vµ nh×n chung chÊt l­îng phôc vô ®­îc ®¸nh gi¸ cao. Tuy nhiªn do nh÷ng qui<br /> ®Þnh cho phÐp hµnh nghÒ y, d­îc cßn ch­a râ rµng, thiÕu cô thÓ nªn ®· g©y ra nh÷ng<br /> khã kh¨n cho viÖc qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi khu vùc y tÕ nµy. T×nh tr¹ng tån t¹i trªn<br /> thùc tÕ lµ cßn cã nh÷ng c¬ së ho¹t ®éng thiÕu ®¨ng ký hoÆc lÜnh vùc ho¹t ®éng qu¸<br /> møc cho phÐp, møc tÝnh gi¸ cao, tïy tiÖn kh«ng thèng nhÊt.<br /> Chi phÝ KCB<br /> 99,8% ng­êi tr¶ lêi ®Òu t×m ®Õn c¸c c¬ së y tÕ ®Ó KCB khi bÞ èm ®au, bÖnh tËt.<br /> Theo kÕt qu¶ cña cuéc kh¶o s¸t kh¸c “thÎ b¸o c¸o” n¨m 2004 th× mét trong nh÷ng khã<br /> kh¨n lín nhÊt khi KCB lµ ph¶i chi tiªu tèn kÐm. Trong cuéc kh¶o s¸t nµy chóng t«i<br /> kh«ng cã th«ng tin vÒ møc chi cô thÓ cho KCB, song chØ b¸o “c¶m thÊy lo l¾ng vÒ chi phÝ<br /> KCB ngµy cµng cao” còng thÓ hiÖn khã kh¨n trªn. 79,4% hoµn toµn c¶m thÊy lo l¾ng vÒ<br /> chi phÝ nµy, 14,2% chØ thÊy lo l¾ng mét phÇn, chØ cã 3,6% lµ kh«ng thÊy cã vÊn ®Ò. NÕu<br /> xem xÐt trong c¸c nhãm møc sèng th× “ nçi lo l¾ng” nµy tû lÖ thuËn víi møc sèng tõ cao<br /> xuèng thÊp (giµu - kh¸ - trung b×nh - nghÌo, sè liÖu t­¬ng øng lµ 48,7%; 64,0%; 84,8%;<br /> 88,8%). Lý do ®¬n gi¶n v× c¸c hé gia ®×nh trong nhãm trung b×nh vµ nghÌo Ýt cã kh¶<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 58 VÊn ®Ò ch¨m sãc søc kháe ng­êi d©n d­íi t¸c ®éng cña ®« thÞ hãa ë thµnh phè §µ N½ng<br /> <br /> n¨ng dµnh dôm ®Ó chi tiªu cho nhu cÇu nµy, nªn èm ®au lu«n lµ nçi lo sî cña hä.<br /> Trong 67,9% ng­êi KCB ë bÖnh viÖn nhµ n­íc th× kho¶ng 2/3 sè ®ã (70,7%) cã nçi<br /> lo vÒ chi phÝ. So víi nh÷ng dÞch vô y tÕ kh¸c nh­ tr¹m x¸, phßng m¹ch, bÖnh viÖn t­ th×<br /> con sè nµy nhá h¬n nhiÒu. Nh×n chung bÖnh viÖn nhµ n­íc lµ n¬i thu hót khèi l­îng lín<br /> bÖnh nh©n vµ nh÷ng ng­êi cã thÎ b¶o hiÓm y tÕ th­êng t×m ®Õn c¬ së nµy KCB nÕu<br /> kh«ng muèn tr¶ chi phÝ cao. Trong khi ®ã ®èi nh÷ng c¬ së dÞch vô t­ nh©n, ng­êi d©n<br /> dµnh ®­îc quyÒn chñ ®éng sö dông hay kh«ng sö dông, tïy thuéc vµo kh¶ n¨ng tµi<br /> chÝnh cña mçi ng­êi, cã thÓ v× thÕ mµ ¸p lùc vÒ phÇn chi phÝ còng gi¶m ®i nhiÒu.<br /> ThÎ b¶o hiÓm y tÕ ch¾c ch½n sÏ lµ cøu c¸nh cho c¸c gia ®×nh cã nhu cÇu sö<br /> dông dÞch vô y tÕ mµ kh«ng cã tiÕt kiÖm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu nµy. 52,3% ng­êi tham<br /> gia kh¶o s¸t tin r»ng cã thÎ b¶o hiÓm y tÕ lµ hoµn toµn yªn t©m víi viÖc KCB; 37,0%<br /> thÊy chØ ®óng mét phÇn vµ 4,3% th× hoµn toµn kh«ng ®ång ý nh­ vËy. Cã thÓ thÊy cã<br /> sù kh¸c biÖt chót Ýt vÒ vÊn ®Ò nµy trong c¸c nhãm møc sèng. ë møc ®é 1 “hoµn toµn<br /> ®ång ý” ý kiÕn cña c¸c nhãm møc sèng cã chiÒu h­íng gi¶m dÇn tõ nhãm kh¸ gi¶ -<br /> nhãm trung b×nh - nhãm nghÌo. ë ®©y chóng t«i ch­a lý gi¶i ®­îc nguyªn nh©n cho<br /> sù kh¸c biÖt ®ã, song cã lÏ v× c¸c hé gia ®×nh kh¸ gi¶ cã nghÒ nghiÖp liªn quan ®Õn<br /> c«ng chøc nhµ n­íc nhiÒu h¬n c¸c nhãm kh¸c nªn tû lÖ cã thÎ b¶o hiÓm y tÕ cã lÏ sÏ<br /> cao h¬n. (sè liÖu tû lÖ hé gia ®×nh thuÇn c«ng chøc lÇn l­ît cña nhãm kh¸ gi¶, trung<br /> b×nh vµ nghÌo lµ 28,2%; 18,7%; vµ 9,1%, t­¬ng tù nh­ vËy sè liÖu vÒ nghÒ hçn hîp<br /> gi÷a c«ng chøc vµ nghÒ kh¸c lµ 25,7%; 18,6% vµ 11,8%).<br /> Nh×n chung ®¸nh gi¸ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn CSSK cña<br /> thµnh phè, ng­êi d©n cho r»ng víi sù ph¸t triÓn nhanh vÒ sè l­îng c¸c c¬ së y tÕ ®·<br /> t¹o ra møc ®é thuËn lîi cho viÖc tiÕp cËn c¸c dÞch vô y tÕ. BÖnh viÖn c«ng hiÖn nay<br /> vÉn lµ c¬ së y tÕ ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt trong viÖc KCB cña thµnh phè. Tuy ®·<br /> ®­îc më réng, n©ng cÊp vµ trang bÞ hiÖn ®¹i nh­ng ®Õn nay c¬ së nµy vÉn ch­a ®¸p<br /> øng hÕt ®­îc nhu cÇu KCB ngµy cµng t¨ng. Do t×nh tr¹ng qu¸ t¶i lµ th­êng xuyªn<br /> trong c¸c bÖnh viÖn c«ng nªn n¹n nhòng nhiÔu bÖnh nh©n vµ ng­êi nhµ vÉn cßn tån<br /> t¹i, th¸i ®é øng xö vµ chÊt l­îng phôc vô vÉn ch­a ®óng víi khÈu hiÖu “l­¬ng y lµ tõ<br /> mÉu”. LÏ ra c¸c dÞch vô y tÕ t­ nh©n ph¶i lµ hËu thuÉn lµm gi¶m sù qu¸ t¶i trong<br /> nh÷ng bÖnh viÖn c«ng, song do tÊt c¶ c¸c c¬ së y tÕ trong thµnh phè ch­a n»m trong<br /> mét hÖ thèng y tÕ thèng nhÊt nªn thµnh phè ch­a thÓ kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt hÕt<br /> ®­îc. Ng­êi d©n trong tÊt c¶ c¸c nhãm x· héi ®Òu cã nçi lo vÒ chi phÝ KCB, vµ hiÓn<br /> nhiªn ®èi víi nhãm d©n c­ nghÌo nçi lo nµy cµng lín. V× vËy hiÖn nay thÎ b¶o hiÓm y<br /> nay ®ang lµ cøu c¸nh lµm gi¶m bít nçi lo l¾ng vÒ phÝ KCB cña ng­êi d©n<br /> 2. T¸c ®éng cña c¸c yÕu tè ®« thÞ hãa ®Õn vÊn ®Ò CSSK<br /> §« thÞ hãa ë §µ N½ng ®· cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vÒ mÆt kinh tÕ, song còng<br /> g©y ra mét sè nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc vÒ mÆt x· héi, trong ®ã cã vÊn ®Ò liªn quan<br /> ®Õn lÜnh vùc CSSK. Trong khu«n khæ sè liÖu cña cuéc kh¶o s¸t, chóng t«i chØ ®Ò cËp<br /> ®Õn mét sè nh÷ng yÕu tè chÝnh cã t¸c ®éng ®Õn vÊn ®Ò CSSK.<br /> 2.1. VÊn ®Ò thiÕu viÖc lµm<br /> Trong 10 n¨m gÇn ®©y (tõ 1997 - 2006) d©n sè ®« thÞ ë §µ N½ng ®· t¨ng<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> §Æng Thanh Tróc 59<br /> <br /> 46,7% sè hé gia ®×nh vµ 32,37% sè nh©n khÈu. V× vËy t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm lµ<br /> ®­¬ng nhiªn, kÓ c¶ ®èi víi d©n c­ gèc lÉn lùc l­îng lao ®éng nhËp c­. Sè liÖu kh¶o<br /> s¸t cho thÊy 14,7% lu«n thÊy lo l¾ng v× sî mÊt viÖc; 11,7% thÊy mÖt mái c¨ng th¼ng.<br /> §èi víi nh÷ng ng­êi d©n ph¶i di rêi do qui ho¹ch cña thµnh phè th× cã tíi 55,0% rÊt<br /> lo l¾ng v× sî thÊt nghiÖp. ViÖc lµm kh«ng æn ®Þnh mµ nhu cÇu sèng th× vÉn ph¶i ®¸p<br /> øng, 86,0% ng­êi tham gia pháng vÊn lu«n thÊy lo l¾ng v× nh÷ng kho¶n chi tiªu<br /> trong ®êi sèng ®« thÞ ngµy cµng nhiÒu.<br /> Râ rµng qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa cña §µ N½ng ®· g©y nªn t×nh tr¹ng thiÕu viÖc<br /> lµm, hoÆc viÖc lµm kh«ng æn ®Þnh, cã t¸c ®éng lªn t©m lý ng­êi lao ®éng lµm ¶nh<br /> h­ëng ®Õn søc kháe t©m thÇn cña ng­êi d©n.<br /> 2.2. M«i tr­êng ®« thÞ<br /> - Thµnh phè cÇn c©y xanh: theo thèng kª tõ n¨m 1998 ®Õn cuèi n¨m 2005 §µ<br /> N½ng ®· chÆt ®i 4552 c©y xanh trong thµnh phè, trong ®ã cã kho¶ng 2000 c©y cæ thô.<br /> HiÖn nay diÖn tÝch c©y xanh b×nh qu©n/ng­êi cña §µ N½ng chØ cßn 0,45m2 (Hµ Néi lµ P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 4,5m2/ng­êi, TP Hå ChÝ Minh lµ 1,67m2/ng­êi). Trong tiªu chuÈn c©y xanh ®« thÞ cña<br /> P P P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> c¸c thµnh phè trªn 20 v¹n d©n c©y xanh ph¶i ®¹t 5m2/ng­êi míi ®¶m b¶o chèng «<br /> P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> nhiÔm m«i tr­êng, gi÷ c©n b»ng sinh th¸i. 41,9% sè ng­êi trong mÉu kh¶o s¸t hoµn<br /> toµn ®ång ý víi viÖc trång thªm c©y xanh trong thµnh phè, v× hiÖn t¹i víi tèc ®é ®«<br /> thÞ hãa m¹nh nh­ hiÖn nay, kh«ng khÝ thµnh phè ngµy cµng bøc bèi (43,1%) vµ bôi<br /> bËm (69%), do ®ã viÖc qui ho¹ch thªm c©y xanh lµ rÊt cÇn thiÕt c¶ vÒ mÆt c¶nh quan<br /> cho thµnh phè vµ c¶ vÒ mÆt søc kháe cho céng ®ång d©n c­.<br /> - T×nh tr¹ng « nhiÔm g©y ra do c¸c khu c«ng nghiÖp còng lªn ®Õn møc b¸o ®éng,<br /> do qui ho¹ch kh«ng ®ång bé, c¸c kh©u xö lý n­íc th¶i hoÆc chÊt th¶i th­êng kh«ng ®­îc<br /> quan t©m g©y nªn t×nh tr¹ng « nhiÔm trÇm träng... “n­íc th¶i tõ c¸c c¬ së thuéc khu<br /> c«ng nghiÖp Kh¸nh Hßa ch­a xö lý hoÆc xö lý ch­a ®¹t yªu cÇu th¶i trùc tiÕp ra m«i<br /> tr­êng ngoµi g©y ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng xunh quanh trong ®ã cã m¹nh n­íc ngÇm.<br /> §Æc biÖt ë mét sè khu vùc d©n c­ hiÖn t­îng n­íc sö dông cã mïi h«i, tanh, ®Ó l©u bÞ ®æi<br /> mµu vµng...” 3. T×nh tr¹ng kh«ng ®ång bé cßn thÓ hiÖn rÊt râ qua viÖc x©y dùng vµ n©ng<br /> 2F<br /> P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> cÊp c¶i t¹o c¸c bÖnh viÖn. §Õn nay “§µ N½ng ®· cã 14 bÖnh viªn, 11 trung t©m vµ 47<br /> tram y tÕ x· ph­êng vµ 700 phßng kh¸m t­ nh©n. Tæng n­íc th¶i cña c¸c c¬ së y tÕ nµy<br /> lµ 3000 - 5000m3/ ngµy ®ªm. Tuy nhiªn hiÖn nay míi chØ cã 6 bÖnh viÖn lµ ®· vËn hµnh<br /> P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> hÖ thèng n­íc th¶i, xö lý kho¶ng 12000m3/ngµy ®ªm. Cßn viÖc xö lý r¸c th¶i nÕu cã míi<br /> P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> chØ trong t×nh tr¹ng th«. Trong khi 0,6 tÊn r¸c y tÕ nguy h¹i mçi ngµy lµ mèi nguy hiÓm<br /> tiÒm tµng cho søc kháe con ng­êi, chøa mÇm bÖnh truyÒn nhiÔm gåm c¸c thµnh phÇn<br /> ®éc, tÕ bµo nguy hiÓm, chøa ®ång vÞ phãng x¹, c¸c vËt s¾c nhän cã thÓ g©y tæn th­¬ng” 4. F<br /> 3<br /> P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Sè liÖu kh¶o s¸t còng thÓ hiÖn vÊn ®Ò trªn, 55,7% ng­êi tham gia pháng vÊn lo ng¹i<br /> bÖnh tËt do « nhiÔm m«i tr­êng, 31,6% thÊy lo ng¹i phÇn nµo, chØ cã 6,6% lµ cho r»ng<br /> bÖnh tËt kh«ng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò m«i tr­êng.<br /> 2.3. TÖ n¹n x· héi<br /> <br /> <br /> 3<br /> Nguån: http://www.danang.gov.vn<br /> 4<br /> Nguån: VietNamNet, Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng, ngµy 17/7/2006.<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br /> 60 VÊn ®Ò ch¨m sãc søc kháe ng­êi d©n d­íi t¸c ®éng cña ®« thÞ hãa ë thµnh phè §µ N½ng<br /> <br /> TÖ n¹n x· héi lµ mÆt tr¸i cña cña ®êi sèng ®« thÞ vµ cña qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa. Do<br /> tÝnh chÊt tËp trung d©n c­ cao, thµnh phÇn phøc t¹p nªn tÖ n¹n th­êng n¶y sinh vµ tô<br /> l¹i ë nh÷ng trung t©m ®« thÞ lín. Trong nh÷ng tÖ n¹n x· héi, ma tuý vµ HIV t¸c ®éng<br /> trùc tiÕp vµ g©y hËu qu¶ xÊu ®Õn søc khoÎ. Qua kh¶o s¸t 48,1% sè ng­êi trong mÉu cho<br /> r»ng ma tóy vÉn cßn lµ nçi lo chung hiÖn nay cña ng­êi §µ N½ng. TÖ n¹n nµy tËp trung<br /> ë thµnh phè nhiÒu h¬n, song nã còng ®· lan trµn ®Õn c¸c vïng th«n quª, nhÊt lµ nh÷ng<br /> vïng ven ®« thÞ. Theo sè liÖu ®iÒu tra 51,7% ng­êi d©n Hßa Vang còng rÊt lo l¾ng vÒ vÊn<br /> ®Ò ma tóy trªn ®Þa bµn. Trong khi ®ã con sè nµy ë thµnh phè lµ 47,5%.<br /> Ma tóy vµ HIV lu«n lµ b¹n ®ång hµnh, n¨m 1993 §µ N½ng míi ph¸t hiÖn ca<br /> nhiÔm HIV ®Çu tiªn ®Õn 2004 ®· cã 563 ca HIV ®­îc ph¸t hiÖn, trong ®ã 222 bÖnh<br /> nh©n AIDS. Sè ca HIV vÉn t¨ng hµng n¨m vµ tõ sau n¨m 2000 cã xu h­íng t¨ng<br /> nhanh 5. §©y lµ th¸ch thøc lín ®èi víi vÊn ®Ò søc kháe kh«ng riªng cña ViÖt Nam mµ<br /> F<br /> 4<br /> P P<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ngay c¶ ®èi víi c¸c n­íc ph¸t triÓn cã nªn y tÕ tiÕn bé. NhËn thøc ®­îc nguy c¬ nµy<br /> ng­êi d©n §µ n½ng còng thÊy m×nh cÇn ph¶i cã mét phÇn tr¸ch nhiÖm b»ng viÖc<br /> tham gia vµo c¸c nhãm chèng tÖ n¹n x· héi. NÕu nh­ tr­íc ®©y chØ cã 25,2% ng­êi<br /> d©n trong mÉu cã tham gia vµo nhãm chèng tÖ n¹n x· héi th× hiÖn nay ®· cã 47,7%<br /> ng­êi mong muèn ®­îc tham gia vµo nhãm nµy.<br /> 3. KÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ<br /> §« thÞ hãa ®· g©y ra nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn søc kháe vµ<br /> vÊn ®Ò CSSK cña céng ®ång d©n c­ §µ N½ng. §ã lµ t×nh tr¹ng mÊt c©n b»ng gi÷a<br /> cung vµ cÇu trong viÖc lµm, qui ho¹ch ®« thÞ, x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp, bÖnh<br /> viÖn… kh«ng ®ång bé, thiÕu hÖ thèng xö lý r¸c vµ n­íc th¶i, mÊt c©n b»ng sinh th¸i<br /> v× thiÕu c©y xanh, di rêi c¸c khu d©n c­ do qui ho¹ch l¹i thµnh phè, tÖ n¹n x· héi, ma<br /> tóy vµ HIV ®ang ngµy mét lan réng.<br /> Trong nh÷ng n¨m qua §µ N½ng ®· rÊt quan t©m ®Õn c«ng t¸c CSSK cho céng<br /> ®ång d©n c­ b»ng c¸ch x©y míi vµ hoµn thiÖn c¸c c¬ së y tÕ KCB, trang bÞ nh÷ng<br /> thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i, n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cho ®éi ngò y b¸c sü. Tuy<br /> nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc vÉn cßn nh÷ng tån t¹i cÇn ph¶i gi¶i quyÕt.<br /> - KÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy bÖnh viÖn c«ng hiÖn nay vÉn lµ c¬ së chñ yÕu<br /> KCB cho ng­êi d©n §µ N½ng. Song c¬ së nµy ®ang bÞ qu¸ t¶i, míi chØ phôc vô nh÷ng<br /> bÖnh nh©n trªn ®Þa bµn m¾c nh÷ng bÖnh th«ng th­êng, sè l­îng bÖnh nh©n h¹n chÕ.<br /> - DÞch vô y tÕ t­ nh©n ë §µ N½ng gåm c¸c bÖnh viÖn t­ vµ phßng kh¸m t­ gÇn<br /> ®©y ph¸t triÓn m¹nh. Song v× thµnh phè ch­a cã biÖn ph¸p tèt ®Ó qu¶n lý tèt, nªn<br /> nh÷ng cã së nµy víi môc tiªu lµ lîi nhuËn cao ®· tÝnh phÝ KCB qu¸ cao so víi thu<br /> nhËp phæ biÕn cña phÇn lín ng­êi d©n.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 5<br /> Nguån: HÖ thèng c¸c sè liÖu, chØ b¸o cã liªn quan ®Õn nh÷ng môc tiªu MDG cña LHQ vµ ch­¬ng tr×nh<br /> hµnh ®éng ICPD cña UNFPA<br /> <br /> Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2