Xu hướng vận động của giá thị trường và các nhân tố tác động

Chia sẻ: Nguyễn Thị Giỏi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

419
lượt xem 122
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sự vận động của tổng thể giá cả thị trường phụ thuộc vào sự tác động của hai nhóm nhân tố cơ bản sau đây: + Những nhân tố làm cho giá cả có xu hướng giảm xuống. + Những nhân tố làm tăng giá cả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xu hướng vận động của giá thị trường và các nhân tố tác động

II/ Xu h−íng vËn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ tr−êng vμ c¸c nh©n tè t¸c ®éng Xu h−íng vËn ®éng cña gi¸ thÞ tr−êng ®−îc xÐt trªn hai mÆt: 1. §èi víi tæng thÓ hμng ho¸. Sù vËn ®éng cña tæng thÓ gi¸ c¶ trªn thÞ tr−êng phô thuéc vμo sù t¸c ®éng cña hai nhãm nh©n tè c¬ b¶n sau ®©y: a. Nh÷ng nh©n tè lμm cho gi¸ c¶ cã xu h−íng gi¶m xuèng. Sù c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng ngμy cμng gay g¾t lμm cho c¸c doanh nghiÖp cã c«ng nghÖ, thiÕt bÞ l¹c hËu, qu¶n lý yÕu kÐm sÏ r¬i vμo t×nh tr¹ng bÞ thua lç vμ ph¸ s¶n. §Ó ®øng v÷ng ®−îc trªn thÞ tr−êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i th−êng xuyªn øng dông khoa häc vμ kü thuËt tiªn tiÕn, ®−a c«ng nghÖ vμ thiÕt bÞ míi, hiÖn ®¹i vμo kinh doanh, nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m gi¸ s¶n phÈm. Th«ng qua c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp cã chi phÝ qu¸ cao (tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm) sÏ bÞ lo¹i ra khái lÜnh vùc s¶n xuÊt, l−u th«ng. C¸c ®¬n vÞ cßn l¹i muèn tån t¹i ®−îc ph¶i qu¶n lý chi phÝ chÆt chÏ vμ cã hiÖu qu¶ h¬n. §ång thêi, do sö dông c«ng nghÖ vμ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i h¬n, nªn hao phÝ vËt chÊt vμ tiÒn c«ng ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm còng Ýt h¬n. C¸c yÕu tè trªn ®−a ®Õn kÕt qu¶ lμ chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ngμy cμng gi¶m xuèng. Do yªu cÇu cña c¸c quy luËt kinh tÕ cña thÞ tr−êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vμo nhu cÇu cña thÞ tr−êng ®Ó kinh doanh vμ t×m mäi c¸ch ®Ó b¸n ®−îc hμng cña m×nh, cho nªn nh×n chung, hμng ho¸ - dÞch vô s¶n xuÊt ra ®−îc tiªu thô hót. L−îng hμng dù tr÷ trong tõng gia ®×nh còng gi¶m ®i. ViÖc vËn dông th−êng xuyªn cña c¸c quy luÊt kinh tÕ cña thÞ tr−êng buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i chó ý tíi viÖc t¨ng tèc ®é vßng quay cña ®ång vèn. ViÖc ®Çu t− ®−îc tÝnh to¸n kü l−ìng vμ khoa häc h¬n, do ®ã hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ®ång vèn ngμy cμng cao h¬n, c¬ cÊu ®Çu t− còng hîp lý h¬n. b. Nh÷ng nh©n tè lμm t¨ng gi¸ c¶. Thu nhËp cña ng−êi lao ®éng vμ cña toμn x· héi th−êng xuyªn t¨ng lªn. Thu nhËp t¨ng lμm cho cÇu vÒ hμng ho¸ - dÞch vô t¨ng lªn, do ®ã t¹o ra ¸p lùc lμm cho t¨ng gi¸ c¶ (ë nhiÒu n−íc, tèc ®é t¨ng gi¸ th−êng thÊp h¬n tèc ®é t¨ng cña thu nhËp).
Yªu cÇu tiªu dïng cña x· héi ngμy cμng cao. V× vËy ®Ó tho¶ m·n yªu cÇu ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¨ng thªm chi phÝ ®Ó t¹o ra ®−îc mét ®¬n vÞ gi¸ sö dông cung cÊp cho x· héi. Tμi nguyªn ngμy c¹n c¹n kiÖt, viÖc khai th¸c c¸c tμi nguyªn ngμy cμng khã kh¨n, chi phÝ khai th¸c ngμy cμng línm, do ®ã tμi nguyªn cã xu h−íng t¨ng lªn. Søc mua cña ®ång tiÒn cã xu h−íng gi¶m, do ChÝnh phñ duy tr× l¹m ph¸t ë møc ®é nhÊt ®Þnh (l¹m ph¸t kÝch thÝch t¨ng tr−ëng). C¸c nh©n tè nªu trªn th−êng xuyªn t¸c ®éng tíi gi¸ c¶. Gi¸ c¶ chÞu søc Ðp cña c¶ hai nh©n tè ®ã. Xu h−íng cña gi¸ c¶ sÏ thiªn vÒ nhãm nh©n tè nμo t¹o ra ®−îc søc Ðp m¹nh h¬n. Trong nh÷ng n¨m qua, nh©n tè thø hai ®· vμ ®ang cã søc Ðp m¹nh, lμm cho mÆt b»ng gi¸ c¶ vËn ®éng theo c¸c xu h−íng sau: + Gi¸ c¶ kh«ng æn ®Þnh vμ cã xu h−íng t¨ng lªn. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lμ viÖc gi¶m gi¸ kh«ng ph¶i lμ hiÖn t−îng phæ biÕn. + Gi¸ c¶ ngμy cμng s¸t víi gi¸ trÞ h¬n, vμ do ®ã c¬ cÊu cña gi¸ c¶ ngμy cμng hîp lý h¬n. + Gi¸ c¶ hμng ho¸ vμ dÞch vô trªn thÞ tr−êng trong n−íc xÝch gÇn h¬n víi gi¸ c¶ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. + C¸c quan hÖ tû gi¸ lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n sÏ thay ®æi vμ kÐo theo sù thay ®æi phøc t¹p cña mÆt b»ng gi¸ c¶. Quan hÖ tû gi¸ thay ®æi theo h−íng tû gi¸ gi÷a c«ng nghiÖp phÈm vμ n«ng s¶n réng theo h−íng cã lîi cho c«ng nghiÖp. Cßn tû gi¸ hμng ho¸ vμ dÞch vô th× më réng theo h−íng cã lîi cho dÞch vô. §iÒu ®ã cã nghÜa lμ tuú mÆt b»ng gi¸ c¶ cã t¨ng lªn, nh−ng tèc ®é t¨ng gi¸ dÞch vô th−êng cao h¬n tèc ®é t¨ng gi¸ n«ng s¶n. 2. §èi víi tõng lo¹i hμng ho¸. Quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr−êng quyÕt ®Þnh sù vËn ®éng cña gi¸ c¶ tõng lo¹i hμng ho¸. Ng−êi ta cã thÓ thÊy râ qua hÖ gi÷a cung vμ cÇu vμ gi¸ c¶. XÐt trong kho¶ng thêi gian ng¾n (vμi n¨m), gia c¶ thÞ tr−êng cña tõng lo¹i hμng ho¸ cã thÓ t¨ng lªn, h¹ xuèng vμ æn ®Þnh. Sù t¨ng gi¶m ®ã lμ do sù thay ®æi th−êng xuyªn cña quan hÖ cung cÇu quyÕt ®Þnh. Khi cung nhá h¬n cÇu, gi¸ c¶ hμng ho¸ t¨ng. Khi cung lín h¬n cÇu, gi¸ c¶ hμng ho¸ gi¶m xuèng. TÊt nhiªn, nÕu trªn thÞ tr−êng, cung cÇu lu«n ®−îc duy tr× ë møc c©n b»ng th× gi¸ c¶ æn ®Þnh.
Trªn thÞ tr−êng, quan hÖ cung cÇu thÓ hiÖn d−íi c¸c d¹ng chñ yÕu sau ®©y: - Cung nhá h¬n cÇu - Cung b»ng cÇu. - Cung lín h¬n cÇu. VÊn ®Ò ®−îc ®Æt ra lμ: yÕu tè nμo quyÕt ®Þnh quan hÖ cung cÇu? §ã chÝnh lμ chu kú kinh doanh. Sù vËn ®éng cña chu kú kinh doanh trªn thÞ tr−êng quyÕt ®Þnh sù vËn ®éng cña quan hÖ cung cÇu. Chu kú kinh doanh lμ hiÖn t−îng tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ tr−êng. Mçi quèc gia cã mét nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng kh¸c nhau. Chu kú kinh doanh trªn mçi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®ã cã nh÷ng ®Æc thï cña nã. Sù vËn ®éng cña chu kú kinh doanh vμ c¸c ®Æc thï cña nã. Sù vËn ®éng cña chu kú kinh doanh vμ c¸c ®Æc thï cña nã chÞu sù chi phèi rÊt lín cña c¸c yÕu tè ph¸t sinh trªn thÞ tr−êng trong n−íc vμ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. Sù vËn ®éng cña chu kú kinh doanh trªn c¸c h×nh th¸i thÞ tr−êng kh¸c nhau sÏ cã nh÷ng ®Æc thï riªng. BÊt kú mét hμng ho¸ nμo ®· tån t¹i trªn thÞ tr−êng, hay bÊt kú mét nhμ kinh doanh nμo ®· ho¹t ®éng trªn thÞ tr−êng ®Òu bÞ chi phèi bëi chu kú kinh doanh. Tuy nhiªn, c¸c nhμ ®éc quyÒn cã kh¶ n¨ng h¹n chÕ bít sù t¸c ®éng tù ph¸t cña chu kú kinh doanh tíi quan hÖ cung cÇu vμ gi¸ c¶ hμng ho¸ cña m×nh. Mét chu kú kinh doanh xuÊt hiÖn trªn thÞ tr−êng th−êng cã mét sè thêi kú chñ yÕu sau: + Suy tho¸i, tøc lμ giai ®o¹n mμ kinh doanh gi¶m sót nghiªm träng. Trong thêi kú nμy cã giai ®o¹n tiªu ®iÒu vμ giai ®o¹n ¶m ®¹m. + Ph¸t triÓn, t¸c lμ kinh doanh ®−îc håi phôc, cã ph¸t triÓn vμ t¨ng tr−ëng. + æn ®Þnh (h−ng thÞnh) tøc lμ kinh doanh ph¸t triÓn vμ sau ®ã æn ®Þnh ë møc cao. HiÖn t−îng trªn ®−îc lÆp ®i lÆp l¹i trªn thÞ tr−êng. Khi kinh doanh b−íc vμo thêi kú suy tho¸i, nhu cÇu tiªu dïng bÞ h¹n chÕ, hμng ho¸ cã Ýt ng−êi mua, s¶n xuÊt bÞ thu hÑp nghiªm träng. Do søc Ðp cña s¶n xuÊt vμ cña tiªu dïng, c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i ®æi míi qu¶n lý, c¶i tiÕn kü thuËt, tiÕp thu c«ng nghÖ vμ thiÕt bÞ míi. C¸c yÕu tè trªn l¹i lμ c¬ së, tiÒn ®Ò cho sù phôc håi, t¨ng tr−ëng vμ ph¸t triÓn. Trong nÒn kinh tÕ, nÕu ®ång thêi diÔn ra t×nh tr¹ng nhiÒu
hμng ho¸, nhiÒu doanh nghiÖp ë trong thêi gian suy tho¸i, th× nÒn kinh tÕ kÐm æn ®Þnh, tèc ®é t¨ng tr−ëng vμ ph¸t triÓn thÊp. ë thêi kú suy tho¸i, do nh÷ng khuyÕt tËt cña s¶n phÈm, do sù yÕu kÐm cña qu¶n lý hoÆc do sù l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ vμ thiÕt bÞ, nªn s¶n phÈm cã Ýt ng−êi mua, tõ ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng cung lín h¬n cÇu vμ gi¸ c¶ hμng ho¸ gi¶m xuèng. Do sù "céng h−ëng" cña c¸c khèi l−îng hμng kh«ng b¸n ®−îc, nªn tèc ®é h¹ gi¸ ë cuèi giai ®o¹n tiªu ®iÒu vμ ®Çu giai ®o¹n ¶m ®¹m cao h¬n nhiÒu so víi tèc ®é gi¶m gi¸ ë ®Çu giai ®o¹n tiªu ®iÒu vμ cuèi giai ®o¹n ¶m ®¹m. V× kh«ng b¸n ®−îc hμng nªn c¸c doanh nghiÖp l¹i tiÕp tôc h¹ gi¸ cho ®Õn khi kh«ng thÓ h¹ h¬n ®−îc n÷a. ë møc gi¸ ®©y ®ã, hμng ho¸ vÉn kh«ng ®−îc tiªu thô nhiÒu vμ buéc doanh nghiÖp ph¶i c¶i tiÕn s¶n xuÊt vμ qu¶n lý, ®Ó ®−a ra thÞ tr−êng nh÷ng hμng ho¸ míi cã nhiÒu −u thÕ h¬n (kÓ c¶ −u thÕ vÒ gi¸). ë thêi kú ph¸t triÓn, c¸c s¶n phÈm míi cã nhiÒu −u thÕ ®· xuÊt hiÖn vμ ®−îc nhiÒu ng−êi biÕt ®Õn, nªn nhu cÇu trªn thÞ tr−êng t¨ng lªn rÊt nhanh. Nhu cÇu t¨ng ®· kÐo theo sù t¨ng lªn cña s¶n xuÊt. Song trªn thÞ tr−êng vÉn tån t¹i cung nhá h¬n cÇu. Do vËy, gi¸ c¶ sÏ t¨ng lªn ë giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn, vμ tèc ®é t¨ng cña cÇu lín h¬n tèc ®é t¨ng cña cung. Tèc ®é t¨ng gi¸ trong tõng giai ®o¹n còng rÊt kh¸c nhau. Do søc Ðp t¨ng nhanh cña cÇu, nªn tèc ®é t¨ng gi¸ ë cuèi giai ®o¹n phôc håi vμ ®Çu giai ®o¹n ph¸t triÓn lμ cao nhÊt. Tèc ®é t¨ng gi¸ ë cuèi giai ®o¹n ph¸t triÓn thÊp dÇn vμ ®¹t møc thÊp nhÊt. Do tèc ®é t¨ng gi¸ ë cuèi giai ®o¹n phôc håi vμ ®Çu giai ®o¹n ph¸t triÓn lμ cao nhÊt, nªn gi¸ c¶ trë thμnh søc hót m¹nh nhÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vμ lμ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ®Èy m¹nh s¶n xuÊt ®Ó cã nhiÒu hμng cung cÊp cho thÞ tr−êng. Trong thêi kú æn ®Þnh, quan hÖ cung cÇu t−¬ng ®èi æn ®Þnh vμ vÒ c¬ b¶n lμ phï hîp víi nhau (c¶ vÒ quy m« vμ c¬ cÊu). Do quan hÖ cung cÇu phï hîp víi nhau, nªn gi¸ c¶ æn ®Þnh vμ dao ®éng ë ®iÓm c©n b»ng cung cÇu. ë thêi kú nμy, c¸c doanh nghiÖp th−êng Ýt ®æi míi c«ng nghÖ vμ thiÕt bÞ, Ýt c¶i tiÕn kü thuËt v.v... Do ®ã, ngay trong thêi kú nμy ®· chøa ®ùng c¸c yÕu tè dÉn tíi suy tho¸i. NÕu c¸c doanh nghiÖp cμng Ýt ®æi míi qu¶n lý, cμng chËm c¶i tiÕn kü thuËt, v.v... th× thêi kú suy tho¸i sÏ nhanh ®Õn h¬n. Trªn ®©y lμ xu h−íng vËn ®éng cña gi¸ c¶ hμng ho¸ - dÞch vô trªn thÞ tr−êng. Xu h−íng nμy ®−îc thÓ hiÖn trªn nhiÒu h×nh th¸i thÞ tr−êng.
Song, sù vËn ®éng nh− trªn cña gi¸ c¶ cÇn ph¶i ®−îc chó ý ®èi víi thÞ tr−êng ®éc quyÒn. Trªn thÞ tr−êng ®éc quyÒn (thÞ tr−êng do sù chi phèi cña ng−êi b¸n), c¸c nhμ ®éc quyÒn cã vai trß rÊt lín ®èi víi viÖc ®iÒu tiÕt quan hÖ cung cÇu. Th«ng th−êng c¸c nhμ ®éc quyÒn ®−a mét l−îng hμng ho¸ ra thÞ tr−êng (cung) nhá h¬n nhu cÇu, vμ do ®ã hä sÏ ®¹t ®−îc gi¸ c¶ cao. Thêi gian duy tr× gi¸ cao t−¬ng ®èi dμi. ë thêi kú ph¸t triÓn, gi¸ còng t¨ng dÇn. Gi¸ sÏ æn ®Þnh ë thêi kú h−ng thÞnh. Do cã sù ®éc quyÒn, nªn cã thÓ sÏ kh«ng xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng cung lín h¬n cÇu vμ gi¸ ca gi¶m xuèng (ë thêi kú suy tho¸i). Song, trong ®iÒu kiÖn suy tho¸i, m©u thuÉn gi÷a nhμ kinh doanh vμ ng−êi tiªu dïng sÏ trë nªn gay g¾t, buéc c¸c nhμ kinh doanh ph¶i ®æi míi qu¶n lý, c¶i tiÕn kü thuËt v.v... Nh− vËy ®· xuÊt hiÖn c¸c yÕu tè cña thêi kú phôc håi vμ thêi kú t¨ng gi¸ míi. Tõ sù ph©n tÝch ë trªn cã thÓ rót ra mét sè kÕt luËn sau ®©y: Thø nhÊt; trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, gi¸ c¶ thÞ tr−êng lμ mét hiÖn t−îng kinh tÕ phøc t¹p, tæng hîp, lμ bμn tay v« h×nh ®iÒu tiÕt nÒn s¶n xuÊt x· héi, lμ tÊm g−¬ng ph¶n ¸nh thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ. Thø hai; Nhμ n−íc cÇn ph¶i qu¶n lý gi¸. ViÖc qu¶n lý gi¸ ph¶i ®−îc thùc hiÖn ®ång bé tõ tμi chÝnh ®Õn tiÒn tÖ, tõ cÇu ®Õn cung, tõ gi¸ trong n−íc ®Õn gi¸ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi, tõ c¹nh tranh ®Õn chèng ®éc quyÒn vμ c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ tù do kinh doanh. Thø ba; viÖc qu¶n lý cÇn ®−îc thùc hiÖn theo luËt vμ c¸c chÝnh s¸ch d−íi luËt. Trªn c¬ së ®ã, cÇn më réng tèi ®a quyÒn tù ®Þnh cña c¸c doanh nghiÖp. §ång thêi cÇn t¨ng kiÓm tra, kiÓm so¸t ®Ó h¹n chÕ nhiÒu nhÊt viÖc kh«ng thùc hiÖn c¸c luËt ®· ban hμnh.