[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 19 phần 3

Chia sẻ: Danh Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:43

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 19 phần 3', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 19 phần 3

141 V. I. Lª-nin L¹i bµn vÒ tÝnh ®¶ng vµ tÝnh kh«ng ®¶ng ph¸i 140 ®¶ng ñng hé øng cö viªn Êy, vµ cña nh÷ng quÇn chóng tham øng cö viªn Êy ®Òu kh«ng cã sinh ho¹t ®¶ng hoµn toµn c«ng gia vµo viÖc bÇu øng cö viªn Êy. khai. Nh−ng t×nh h×nh ®ã chØ lµm khã kh¨n cho viÖc tiÕn hµnh bÇu cö theo tinh thÇn tÝnh ®¶ng, chø kh«ng thñ tiªu sù cÇn thiÕt §èi víi tÊt c¶ nh÷ng ®¶ng hçn lo¹n, trong bÇu cö theo ®uæi cña viÖc tiÕn hµnh bÇu cö theo tinh thÇn tÝnh ®¶ng. Cói ®Çu nhiÖm vô tho¶ m·n lîi Ých cña nh÷ng nhãm ng−êi nµy hay tr−íc nh÷ng khã kh¨n Êy, bã tay tr−íc nh÷ng khã kh¨n Êy ― nhãm ng−êi kia trong c¸c tÇng líp h÷u s¶n, th× viÖc ph¸t triÓn ý ®iÒu ®ã hoµn toµn cã nghÜa lµ lµm theo nguyÖn väng cña ngµi thøc cña quÇn chóng bao giê còng ®−îc ®Æt vµo hµng thø hai, Xt«-l−-pin muèn ®−îc nghe “ph¸i ®èi lËp” (c¸i gäi lµ ph¸i ®èi cßn tÝnh chÊt râ rµng trong viÖc tËp hîp quÇn chóng trªn c¬ së lËp) chøng thùc cho c¸i “tinh thÇn lËp hiÕn” cña ngµi Êy. giai cÊp th× hÇu nh− bao giê còng lµ viÖc kh«ng nªn cã vµ nguy hiÓm. §èi víi nh÷ng ai kh«ng muèn ®øng lªn b¶o vÖ c¸c chÝnh §èi víi quÇn chóng tham gia vµo cuéc bÇu cö ë Pª-tÐc-bua, ®¶ng t− s¶n, th× sù râ rµng trong ý thøc chÝnh trÞ vµ sù râ rµng th× ®iÒu ®Æc biÖt quan träng hiÖn nay lµ kiÓm nghiÖm xem trong viÖc tËp hîp trªn c¬ së giai cÊp l¹i lµ ®iÒu cao h¬n c¶. nh÷ng ®¶ng nµo bã tay tr−íc nh÷ng khã kh¨n Êy, vµ nh÷ng §−¬ng nhiªn, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, nh÷ng ®iÒu ®¶ng nµo vÉn gi÷ nguyªn c−¬ng lÜnh vµ khÈu hiÖu cña m×nh; kiÖn thuéc lo¹i ®Æc biÖt, ®iÒu ®ã kh«ng g¹t bá nh÷ng hµnh nh÷ng ®¶ng nµo ®Þnh cè “thÝch øng” víi chÕ ®é ph¶n ®éng, ®éng chung t¹m thêi cña c¸c chÝnh ®¶ng kh¸c nhau, nh−ng theo ý nghÜa lµ rót bít, thu hÑp ho¹t ®éng cña m×nh trong §u- ®iÒu ®ã nhÊt thiÕt lo¹i trõ mäi hµnh ®éng kh«ng cã tÝnh ®¶ng ma, thu hÑp b¸o chÝ cña m×nh, tæ chøc cña m×nh vµo trong vµ mäi hµnh ®éng lµm yÕu hay lµm lu mê tÝnh ®¶ng. khu«n khæ cña chÕ ®é ®ã, vµ nh÷ng ®¶ng nµo ®· thÝch øng theo ý nghÜa lµ thay ®æi mét vµi h×nh thøc ho¹t ®éng, chø Nh−ng chÝnh do chóng ta b¶o vÖ tÝnh ®¶ng vÒ mÆt nguyªn tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i theo ý nghÜa lµ c¾t bít nh÷ng khÈu t¾c, v× lîi Ých cña quÇn chóng réng r·i, v× ®Ó lµm cho hä tho¸t hiÖu cña m×nh ë trong §u-ma, tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i theo ý khái mäi lo¹i ¶nh h−ëng cña giai cÊp t− s¶n, v× ®Ó cho nh÷ng sù nghÜa lµ thu hÑp b¸o chÝ, tæ chøc, vµ v. v. cña m×nh vµo trong tËp hîp trªn c¬ së giai cÊp ®−îc hoµn toµn râ rµng vµ hÕt søc râ khu«n khæ cña chÕ ®é ®ã. Mét sù kiÓm tra cã tÝnh chÊt toµn rµng, chÝnh vËy cho nªn chóng ta cÇn ph¶i ra søc phÊn ®Êu vµ diÖn nh− thÕ, c¨n cø vµo lÞch sö cña c¸c chÝnh ®¶ng, c¨n cø theo dâi mét c¸ch chÆt chÏ nhÊt ®Ó tÝnh ®¶ng kh«ng ph¶i chØ thÓ vµo nh÷ng sù kiÖn thùc tÕ trong ho¹t ®éng cña hä ë trong vµ hiÖn ë lêi nãi mµ lµ ë viÖc lµm. ngoµi §u-ma, lµ néi dung chñ yÕu cña cuéc vËn ®éng bÇu cö. ø ng c ö viªn kh«ng thuéc ®¶ng nµo Cu-d¬-min - Ca-ra- Trong hoµn c¶nh míi, khã kh¨n h¬n ®èi víi ph¸i d©n chñ, va-Ðp ― n g − êi ®· bÞ g¸n cho c¸i biÖt danh lµ øng cö viªn quÇn chóng mét lÇn n÷a ph¶i t×m hiÓu nh÷ng chÝnh ®¶ng “ kh«ng cÇn thiÕt ” ― ® · tr×nh bµy r»ng, nãi theo nghÜa chÆt muèn mang danh hiÖu lµ nh÷ng ®¶ng d©n chñ. QuÇn chóng chÏ, th× ë trong cuéc bÇu cö t¹i Pª-tÐc-bua kh«ng cã øng ph¶i t×m hiÓu thªm nhiÒu n÷a vÒ nh÷ng sù kh¸c nhau gi÷a cö viªn nµo mang tÝnh ®¶ng c¶. ý k iÕn ®ã kh«ng ®óng ®Õn ph¸i d©n chñ - t− s¶n vµ ph¸i d©n chñ lÇn nµy ®ang ®Ò cö N. nçi ch¼ng cÇn ph¶i bµn ®Õn viÖc b¸c bá nã n÷a. VÒ tÝnh §. X«-c«-lèp, t×m hiÓu nh÷ng sù kh¸c nhau gi÷a thÕ giíi quan ®¶ng cña c¸c øng cø viªn Cót-le vµ N. § . X «-c«-lèp, th× cña hä, gi÷a môc ®Ých cuèi cïng cña hä, gi÷a th¸i ®é cña hä kh«ng thÓ nghi ngê g× n÷a. Së dÜ Cu-d¬-min - Ca-ra- ®èi víi nhiÖm vô cña phong trµo gi¶i phãng quèc tÕ vÜ ®¹i, va-Ðp bÞ lÇm lÉn, mét phÇn lµ v× c¶ hai ®¶ng ® − a ra hai
142 V. I. Lª-nin 143 gi÷a kh¶ n¨ng cña hä trong viÖc b¶o vÖ nh÷ng lý t−ëng vµ nh÷ng con ®−êng cña phong trµo gi¶i phãng ë Nga. Qua cuéc vËn ®éng bÇu cö nµy, quÇn chóng ph¶i trë nªn cã tÝnh ®¶ng h¬n, ph¶i nhËn thøc ®−îc mét c¸ch râ rµng h¬n vÒ lîi Ých, nhiÖm vô, khÈu hiÖu, quan ®iÓm vµ ph−¬ng ph¸p hµnh ®éng cña c¸c giai cÊp kh¸c nhau, ― ®ã lµ c¸i kÕt qu¶ kh«ng g× lay M¹N §µM VíI NH÷NG NG¦êI chuyÓn næi mµ khuynh h−íng chÝnh trÞ do N. §. X«-c«-lèp ®¹i B¤N-S£-VÝCH P£-TÐC-bUA biÓu sÏ ®¸nh gi¸ cao h¬n c¶, vµ nã sÏ biÕt c¸ch ®¹t tíi kÕt qu¶ ®ã b»ng mét c«ng t¸c kiªn tr× nhÊt, kiªn c−êng nhÊt, kiªn ®Þnh nhÊt vµ toµn diÖn nhÊt. Khi sè b¸o “Ng−êi v« s¶n” nµy tíi n−íc Nga th× cuéc vËn ®éng bÇu cö ë Xanh Pª-tÐc-bua ®· kÕt thóc råi. V× thÕ, giê ®©y “Ngµy míi”, sè 9, ngµy 14 Theo ®óng b¶n ®¨ng nãi chuyÖn víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ë Pª-tÐc-bua ― còng (27) th¸ng ChÝn 1909 trªn b¸o “Ngµy míi” nh− víi tÊt c¶ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ― vÒ cuéc Ký tªn: Vl. I- lin ®Êu tranh chèng ph¸i tèi hËu th−, cuéc ®Êu tranh ®· næ ra gay g¾t ®Õn møc hÇu nh− ®−a ®Õn mét sù ph©n liÖt hoµn toµn trong thêi gian cã cuéc bÇu cö ë Xanh Pª-tÐc-bua vµ cã mét ý nghÜa to lín ®èi víi toµn bé §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi ë Nga, ― còng lµ viÖc lµm hoµn toµn ®óng lóc. Tr −íc tiªn, cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ bèn giai ®o¹n cña cuéc ®Êu tranh Êy, sau ®ã, chóng ta sÏ bµn kü ®Õn ý nghÜa cña cuéc ®Êu tranh vµ mét sè ®iÓm bÊt ®ång gi÷a chóng ta víi mét bé phËn nh÷ng ng −êi b«n-sª-vÝch ë Pª-tÐc-bua. Bèn giai ®o¹n Êy lµ: I) Héi nghÞ ban biªn tËp më réng cña b¸o “Ng −êi v« s¶n” häp ë n−íc ngoµi ®· x¸c ®Þnh mét c¸ch døt kho¸t th¸i ®é cña nh÷ng ng −êi b«n-sª-vÝch ®èi víi ph¸i triÖu håi vµ ph¸i tèi hËu th−, còng nh− ®· ghi nhËn sù ly khai cña ®ång chÝ M¸c-xi-mèp (b¸o “Ng −êi v« s¶n”, sè 46 vµ phô tr −¬ng cña sè Êy1)). ― 2 ) Trong mét tê b¸o khæ nhá ®Æc biÖt lÊy tªn lµ “B¸o c¸o cña c¸c biªn tËp viªn ®· bÞ g¹t ra khái ban biªn tËp më réng cña b¸o “Ng −êi v« s¶n” g öi 1) Xem tËp nµy, tr. 3 - 14, 39 - 51, 52 - 62.
144 145 V. I. Lª-nin M¹n ®µm víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch Pª-tÐc-bua c¸c ®ång chÝ b«n-sª-vÝch” còng ®−îc in vµ ph©n ph¸t ë ngoµi Qu¸ tr×nh c¬ b¶n cña c¸c sù kiÖn lµ nh− thÕ. ý nghÜa cña c¸i n−íc, hai ®ång chÝ M¸c-xi-mèp vµ Ni-c«-la-Ðp (®−îc c¸c “chñ nghÜa tèi hËu th−” lõng tiÕng ë trong ®¶ng ta giê ®©y ®· ®−îc soi s¸ng mét c¸ch hÕt søc râ rµng trong thùc tiÔn, vµ tÊt c¶ ®ång chÝ Ma-r¸t vµ §«-mèp ñng hé mét phÇn vµ cã ®iÒu kiÖn) ®· tr×nh bµy quan ®iÓm cña hä ®èi víi ®−êng lèi cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ®Òu ph¶i suy nghÜ kü vÒ b¸o “Ng−êi v« s¶n”, coi ®−êng lèi Êy lµ “men-sª-vÝch”, v. v., nh÷ng vÊn ®Ò ®ang tranh chÊp. Sau n÷a, viÖc mét bé phËn vµ ®· bµo ch÷a cho chñ nghÜa tèi hËu th− cña hä. ViÖc ph©n nh÷ng ng−êi ®ång t− t−ëng víi chóng ta ë Pª-tÐc-bua lªn ¸n tÝch tê b¸o khæ nhá Êy ®· ®−îc tr×nh bµy trong tê phô tr−¬ng c¸i ®−êng lèi “ph©n liÖt” cña chóng ta, còng cho chóng ta mét ®Æc biÖt cña b¸o “Ng−êi v« s¶n”, sè 47 - 481). ― 3) Ngay tõ c¬ héi rÊt tèt ®Ó tr×nh bµy mét c¸ch døt kho¸t tr−íc tÊt c¶ nh÷ng ®Çu cuéc vËn ®éng bÇu cö ë Xanh-pª-tÐc-bua, ñy ban thùc ng−êi b«n-sª-vÝch c¶ vÒ vÊn ®Ò quan träng nµy. Giê ®©y “tr×nh hiÖn thuéc Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua cña ®¶ng ta ®· bµy” ®Õn cïng th× cßn tèt h¬n lµ g©y ra nh÷ng sù ®ông ch¹m th«ng qua mét nghÞ quyÕt cã tÝnh chÊt tèi hËu th− chñ nghÜa míi vµ nh÷ng sù “hiÓu lÇm” trong mçi b−íc c«ng t¸c thùc tiÔn. Tr−íc hÕt, chóng t«i xin thuËt l¹i mét c¸ch chÝnh x¸c lËp vÒ vÊn ®Ò bÇu cö. Nguyªn v¨n cña b¶n nghÞ quyÕt Êy sÏ ®−îc dÉn ra d−íi ®©y. ― 4) ViÖc th«ng qua nghÞ quyÕt Êy ®· g©y tr−êng cña chóng t«i trong vÊn ®Ò ph©n liÖt, ngay sau Héi nghÞ nªn mét trËn b·o t¸p thËt sù trong nh÷ng nhãm ®¶ng viªn ban biªn tËp më réng cña b¸o “Ng−êi v« s¶n”. Trong b¶n b«n-sª-vÝch ë Pª-tÐc-bua. C¬n b·o t¸p Êy diÔn ra c¶ tõ trªn “Th«ng b¸o” vÒ cuéc héi nghÞ nµy (phô tr−¬ng b¸o “Ng−êi v« xuèng, c¶ tõ d−íi lªn, nÕu cã thÓ nãi ®−îc nh− vËy. “Tõ trªn s¶n”, sè 461)), ngay tõ ®Çu ®· nãi r»ng chñ nghÜa tèi hËu th−, xuèng” tøc lµ nãi sù phÉn né vµ ph¶n ®èi cña c¸c ®¹i biÓu víi tÝnh c¸ch lµ mét khuynh h−íng yªu cÇu göi tèi hËu th− cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ cña c¸c ñy viªn ban biªn tËp ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi trong §u-ma, ®· nghiªng ng¶ gi÷a më réng cña b¸o “Ng−êi v« s¶n”. “Tõ d−íi lªn” ― tøc lµ nãi chñ nghÜa triÖu håi vµ chñ nghÜa b«n-sª-vÝch. B¶n “Th«ng b¸o” viÖc triÖu tËp cuéc héi nghÞ riªng liªn khu cña c«ng nh©n vµ nãi: mét trong nh÷ng phÇn tö tèi hËu th− ë ngoµi n−íc “thõa c¸n bé d©n chñ - x· héi ë Pª-tÐc-bua. Héi nghÞ Êy ®· th«ng nhËn r»ng, trong thêi gian gÇn ®©y, ho¹t ®éng cña ®¶ng ®oµn qua mét nghÞ quyÕt (nguyªn v¨n xin xem ë d−íi) ñng hé ban §¶ng d©n chñ - x· héi trong §u-ma ®· tèt lªn rÊt nhiÒu, cho biªn tËp b¸o “Ng−êi v« s¶n” nh−ng l¹i lªn ¸n gay g¾t “nh÷ng nªn hiÖn nay ®ång chÝ ®ã kh«ng nghÜ ®Õn viÖc göi ngay lËp tøc b−íc ph©n liÖt” c¶ cña ban biªn tËp Êy, c¶ cña ph¸i triÖu håi - tèi hËu th− cho ®¶ng ®oµn”. tèi hËu th−. Sau ®ã, ñy ban thùc hiÖn vµ Ban chÊp hµnh ®¶ng “§−¬ng nhiªn, cã thÓ chung sèng ®−îc trong cïng mét bé Xanh Pª-tÐc-bua ®· triÖu tËp mét cuéc häp míi, vµ nghÞ nhãm víi nh÷ng phÇn tö thuéc ph¸i tèi hËu th− kiÓu nh− quyÕt cã tÝnh chÊt tèi hËu th− chñ nghÜa ®· bÞ b·i bá. Mét vËy... ― b¶n “Th«ng b¸o” tiÕp tôc nãi ®óng nh− thÕ. ― Víi b¶n nghÞ quyÕt míi, theo tinh thÇn cña ®−êng lèi b¸o nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch thuéc ph¸i tèi hËu th− kiÓu ®ã, kh«ng “Ng−êi v« s¶n”, ®· ®−îc th«ng qua. B¶n nghÞ quyÕt ®ã ®−îc thÓ cã chuyÖn ph©n liÖt ®−îc”. ThËm chÝ ngay c¶ viÖc nãi ®Õn ®¨ng toµn v¨n trong phÇn tin tøc cña sè nµy. sù ph©n liÖt Êy còng ®¸ng buån c−êi råi. 1) 1) Xem tËp nµy, tr. 3 - 14. Xem tËp nµy, tr. 92 - 138.
147 V. I. Lª-nin M¹n ®µm víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch Pª-tÐc-bua 146 Trong trang hai cña b¶n “Th«ng b¸o” chóng ta ®äc thÊy: th©n sù h÷u Ých cña viÖc tham gia mét c¬ quan ®¹i nghÞ gi¶, còng ®¸ng nghi ngê vµ cßn lµ vÊn ®Ò tranh c·i”, ― r»ng b¸o Nh÷ng c¸n bé ®Þa ph−¬ng nµo l¹i hiÓu c¸c nghÞ quyÕt cña “Ng−êi v« s¶n” “vÒ thùc chÊt” ®· “chuyÓn sang quan ®iÓm Héi nghÞ lµ mét lêi kªu gäi khai trõ nh÷ng c«ng nh©n bÞ ¶nh men-sª-vÝch muèn thùc hiÖn ho¹t ®éng nghÞ tr−êng víi bÊt h−ëng cña chñ nghÜa triÖu håi, hay h¬n n÷a lµ lêi kªu gäi gi¶i cø gi¸ nµo”. Nh÷ng c©u ®ã l¹i cßn ®−îc kÌm theo mét sù lËp t¸n ngay nh÷ng tæ chøc trong ®ã cã nh÷ng phÇn tö thuéc ph¸i lê b¶o vÖ cho chñ nghÜa triÖu håi (“ph¸i triÖu håi ch−a bao triÖu håi, th× nh− thÕ lµ ph¹m sai lÇm nghiªm träng. Chóng t«i giê (!!!) ph¸t biÓu theo ý nghÜa lµ chèng ho¹t ®éng nghÞ xin ng¨n ngõa mét c¸ch kiªn quyÕt nhÊt ®Ó cho c¸c c¸n bé ë ®Þa tr−êng nãi chung”), vµ lËp lê ®o¹n tuyÖt víi chñ nghÜa ®ã ph−¬ng khái lµm nh÷ng b−íc nh− vËy”. (hä muèn nãi: chóng t«i kh«ng ph¶i lµ ph¸i triÖu håi; hiÖn ThiÕt nghÜ, kh«ng thÓ nµo nãi râ rµng h¬n ®−îc n÷a. Sù ly nay ®¶ng kh«ng nªn thñ tiªu ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi khai cña ®ång chÝ M¸c-xi-mèp, ng−êi ®· tõ chèi kh«ng chÞu trong §u-ma; “®¶ng nªn” “quyÕt ®Þnh xem tÊt c¶ nh÷ng c«ng phôc tïng c¸c nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ, lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. viÖc Êy ― tøc lµ viÖc tham gia vµo §u-ma III ― rèt cuéc cã Chóng t«i kh«ng nh÷ng kh«ng tuyªn bè c¾t ®øt víi nh÷ng lîi cho ®¶ng hay kh«ng”, lµm nh− thÕ ®¶ng cßn ch−a quyÕt phÇn tö dao ®éng, kh«ng kiªn ®Þnh trong ph¸i triÖu håi - tèi ®Þnh vÊn ®Ò Êy!). hËu th−, mµ cßn kiªn quyÕt ng¨n ngõa sù c¾t ®øt Êy. C¸i lèi lËp lê Êy cña M¸c-xi-mèp vµ ®ång bän ®· ®¸nh lõa B©y giê, xin h·y nh×n l¹i giai ®o¹n thø hai cña cuéc ®Êu vµ ®ang ®¸nh lõa nhiÒu ng−êi; hä nãi: nh÷ng ng−êi nh− vËy, tranh. §ång chÝ M¸c-xi-mèp vµ ®ång bän ®· cho ph¸t hµnh nh÷ng ng−êi hoµn toµn kh«ng tõ chèi chÊp hµnh nh÷ng nghÞ mét tê b¸o khæ nhá ë n−íc ngoµi, trong ®ã mét mÆt buéc téi quyÕt cña ®¶ng, vµ chØ b¶o vÖ mét c¸ch thËn träng sù ®¸nh gi¸ chóng t«i lµ chia rÏ, mÆt kh¸c l¹i tuyªn bè r»ng ®−êng lèi cña h¬i kh¸c mét chót cña m×nh vÒ s¸ch l−îc, th× liÖu cã thÓ lµm h¹i b¸o “Ng−êi v« s¶n” míi (mµ hä b¶o lµ nã ph¶n béi b¸o g× cho ®¶ng, hay ngay c¶ cho ph¸i? “Ng−êi v« s¶n” cò, ph¶n béi chñ nghÜa b«n-xª-vÝch cò) lµ ®−êng lèi men-sª-vÝch, ®−êng lèi “§u-ma”, v.v.. ChÝnh b¶n Quan ®iÓm ®ã vÒ sù tuyªn truyÒn cña M¸c-xi-mèp vµ ®ång th©n m×nh ®· thõa nhËn lµ kh«ng cã sù nhÊt trÝ vÒ t− t−ëng, bän lµ mét quan ®iÓm rÊt phæ biÕn trong sè c«ng chóng kh«ng nh−ng l¹i than phiÒn vÒ sù ph©n liÖt trong ph¸i, tøc lµ trong biÕt suy nghÜ, tin vµo nh÷ng lêi nãi mµ kh«ng tÝnh ®Õn ý nghÜa khèi liªn minh cña nh÷ng ng−êi ®ång t− t−ëng ë trong néi bé chÝnh trÞ cô thÓ cña nh÷ng c©u lËp lê, thËn träng, ngo¹i giao ®¶ng, nh− vËy ch¼ng ®¸ng buån c−êi hay sao? B¶o vÖ cho chñ trong t×nh h×nh hiÖn nay cña ®¶ng. HiÖn nay, lo¹i c«ng chóng nghÜa tèi hËu th− cña m×nh, ®ång chÝ M¸c-xi-mèp vµ ®ång Êy ®· nhËn ®−îc mét bµi häc tuyÖt vêi. bän ®· viÕt trªn tê b¸o khæ nhá cña hä r»ng “khi Êy (tøc lµ B¸o khæ nhá cña M¸c-xi-mèp vµ ®ång bän ®Ò ngµy 3/16 trong ®iÒu kiÖn thÕ lùc ph¶n ®éng ho¹t ®éng ®iªn cuång vµ th¸ng B¶y 1909. Trong th¸ng T¸m, ñy ban thùc hiÖn thuéc Ban ngµy cµng t¨ng m¹nh lªn, ®iÒu kiÖn ®Æc tr−ng cña giai ®o¹n chÊp hµnh ®¶ng bé Xanh Pª-tÐc-bua, víi ba phiÕu tèi hËu th− hiÖn nay), ®¶ng kh«ng thÓ tiÕn hµnh mét cuéc vËn ®éng bÇu chèng l¹i hai, ®· th«ng qua mét nghÞ quyÕt nh− sau vÒ cuéc cö lín vµ rÇm ré, kh«ng thÓ cã ®−îc mét sù ®¹i diÖn xøng ®¸ng víi m×nh ë trong nghÞ viÖn”, ― r»ng “thÕ th× vÊn ®Ò vÒ b¶n vËn ®éng bÇu cö s¾p tíi (hiÖn nay th× ®· kÕt thóc) ë Pª-tÐc-bua:
149 V. I. Lª-nin M¹n ®µm víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch Pª-tÐc-bua 148 “VÒ vÊn ®Ò bÇu cö, ñy ban thùc hiÖn quyÕt ®Þnh: tuy kh«ng coi §u- th©n M¸c-xi-mèp, mµ lµ do nh÷ng ng−êi Ýt “khÐo lÐo” h¬n, ma nhµ n−íc vµ ®¶ng ®oµn cña chóng ta ë trong §u-ma lµ cã mét ý cïng phe cña anh ta. VËn dông trong c¸c tæ chøc ®Þa ph−¬ng. nghÜa quan träng ®Æc biÖt, nh−ng tu©n theo nghÞ quyÕt cña toµn ®¶ng, §èi víi ®¶ng, ®iÒu ®¸ng chó ý kh«ng ph¶i lµ xÐt xem kÎ nµo chóng ta sÏ tiÕn hµnh bÇu cö mµ kh«ng ®ông ®Õn tÊt c¶ lùc l−îng hiÖn xãa dÊu vÕt mét c¸ch “khÐo lÐo” h¬n, mµ lµ xÐt xem néi dung cã; chØ cÇn ®−a nh÷ng øng cö viªn cña m×nh ra ®Ó thu hót sè phiÕu d©n thùc sù cña c«ng t¸c ®¶ng lµ nh− thÕ nµo, khuynh h−íng thùc chñ – x· héi vµ thµnh lËp ñy ban bÇu cö, råi th«ng qua ®¹i diÖn cña m×nh mµ b¾t nã ph¶i phôc tïng Uû ban thùc hiÖn thuéc Ban chÊp hµnh ®¶ng sù do nh÷ng l·nh tô nµy hay nh÷ng l·nh tô kh¸c ®em l¹i cho bé Pª-tÐc-bua”. c«ng t¸c, lµ khuynh h−íng nµo. Vµ chóng t«i xin hái bÊt cø mét ng−êi v« t− nµo: nh÷ng Mêi b¹n ®äc h·y so s¸nh nghÞ quyÕt Êy víi tê b¸o khæ nhá ng−êi t¸n thµnh b¸o “Ng−êi v« s¶n” liÖu cã thÓ cïng lµm viÖc cña M¸c-xi-mèp ë ngoµi n−íc. ViÖc so s¸nh hai v¨n kiÖn Êy lµ víi nh÷ng t¸c gi¶ cña nh÷ng nghÞ quyÕt Êy trong cïng mét mét ph−¬ng tiÖn tèt nhÊt vµ ®óng ®¾n nhÊt ®Ó lµm cho c«ng ph¸i, nghÜa lµ trong liªn minh cña nh÷ng ng−êi ®ång t− t−ëng chóng nhËn râ ý nghÜa thËt sù cña tËp ®oµn M¸c-xi-mèp ë trong ®¶ng, ®−îc kh«ng? Khi cã nhiÒu lo¹i nghÞ quyÕt nh− vËy ngoµi n−íc. Còng nh− tê b¸o khæ nhá cña M¸c-xi-mèp, nghÞ cña c¸c c¬ quan cao nhÊt cña c¸c ban chÊp hµnh ®Þa ph−¬ng, th× quyÕt Êy thÓ hiÖn sù phôc tïng ®¶ng, ― vµ còng nh− M¸c-xi- liÖu cã thÓ nãi mét c¸ch nghiªm tóc ®Õn viÖc thi hµnh nghÞ mèp, b¶n nghÞ quyÕt Êy, vÒ nguyªn t¾c, b¶o vÖ chñ nghÜa tèi quyÕt cña ®¶ng vÒ viÖc sö dông §u-ma vµ diÔn ®µn §u-ma hËu th−. Chóng t«i tuyÖt nhiªn kh«ng muèn nãi r»ng ph¸i tèi ®−îc kh«ng? hËu th− ë Pª-tÐc-bua ®· trùc tiÕp lµm theo tê b¸o khæ nhá cña NghÞ quyÕt cña Uû ban thùc hiÖn, trªn thùc tÕ, ®· thäc gËy M¸c-xi-mèp, ― vÒ ®iÒu ®ã chóng t«i kh«ng cã mét tµi liÖu nµo b¸nh xe vµo cuéc vËn ®éng bÇu cö ®ang b¾t ®Çu, nghÞ quyÕt Êy c¶. V¶ l¹i, ®iÒu Êy còng kh«ng quan träng. Chóng t«i kh¼ng trªn thùc tÕ ®· ph¸ ho¹i cuéc vËn ®éng bÇu cö, - ®iÒu ®ã, tÊt c¶ ®Þnh r»ng ë ®©y, sù ®ång nhÊt vÒ t− t−ëng trong lËp tr−êng mäi ng−êi ®Òu hiÓu râ ngay lËp tøc (trõ nh÷ng t¸c gi¶ cña b¶n chÝnh trÞ ®· râ rµng. Chóng t«i kh¼ng ®Þnh r»ng thÝ dô ®ã ®· béc nghÞ quyÕt ®ã vµ trõ nh÷ng phÇn tö tèi hËu th− th¸n phôc “sù lé mét c¸ch ®Æc biÖt râ lèi vËn dông trªn thùc tÕ thø chñ nghÜa tèi khÐo lÐo” cña M¸c-xi-mèp trong c«ng viÖc xãa dÊu vÕt). Nh÷ng hËu th− “thËn träng”, “ngo¹i giao”, tÕ nhÞ, lËp lê ― tïy c¸c b¹n ng−êi b«n-sª-vÝch ë Xanh Pª-tÐc-bua ®· ph¶n øng nh− thÕ nµo ®èi muèn gäi nh− thÕ nµo còng ®−îc, ― lèi vËn dông mµ bÊt cø mét víi nghÞ quyÕt Êy, chóng t«i ®· nãi råi vµ sÏ cßn nãi tíi ë d−íi ng−êi nµo cã quan hÖ gÇn gòi víi c«ng t¸c ®¶ng còng ®Òu biÕt ®©y. Cßn vÒ phÝa chóng t«i, th× chóng t«i ®· viÕt ngay bµi “Nh÷ng qua hµng tr¨m tr−êng hîp t−¬ng tù, nh−ng Ýt “rÇm ré” h¬n, vµ kÎ ph¸ ho¹i b·i c«ng thuéc ph¸i triÖu håi - tèi hËu th−”57, ― së dÜ kh«ng ®−îc ghi vµo v¨n kiÖn chÝnh thøc, nh÷ng tr−êng hîp gäi lµ nh÷ng kÎ ph¸ ho¹i b·i c«ng, bëi v× víi lËp tr−êng cña hä, ®ông ch¹m tíi nh÷ng ®iÒu mµ ng−êi ®¶ng viªn §¶ng d©n chñ – ph¸i tèi hËu th− râ rµng ®· ph¶n béi cuéc vËn ®éng bÇu cö cña x· héi kh«ng thÓ kÓ l¹i cho c«ng chóng ®−îc, v× lý do bÝ mËt, §¶ng d©n chñ - x· héi v× lîi Ých cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn, ― v.v.. DÜ nhiªn, nghÞ quyÕt Pª-tÐc-bua Ýt khÐo lÐo h¬n vÒ kü trong bµi Êy chóng t«i ®· v¹ch râ tÊt c¶ tÝnh chÊt nhôc nh· cña mét thuËt v¨n ch−¬ng so víi tê b¸o khæ nhá cña M¸c-xi-mèp. b¶n nghÞ quyÕt nh− vËy ®èi víi nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi, vµ Nh−ng trong thùc tiÔn th× c¸c quan ®iÓm cña M¸c-xi-mèp bao giê (hoÆc 999 trong 1000 tr−êng hîp) còng kh«ng ph¶i do b¶n ®Ò nghÞ víi c¸i Uû ban thùc hiÖn ®· th«ng qua nghÞ quyÕt Êy lËp
151 V. I. Lª-nin M¹n ®µm víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch Pª-tÐc-bua 150 tøc xãa bá c¸i tiªu ®Ò “c¬ quan ng«n luËn cña Ban chÊp hµnh mét b¶n nghÞ quyÕt míi (xem phÇn tin tøc). B¶n nghÞ quyÕt míi Êy kÕt thóc nh− sau: “NhËn thÊy viÖc lîi dông cuéc vËn ®¶ng bé Xanh Pª-tÐc-bua” trªn tê “Ng−êi v« s¶n” ®i, nÕu nh− Uû ®éng bÇu cö s¾p tíi lµ mét viÖc rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt, ban thùc hiÖn Êy muèn ®¹i diÖn cho quan ®iÓm cña nh÷ng ng−êi Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua quyÕt ®Þnh tÝch cùc tham d©n chñ - x· héi Pª-tÐc-bua: chóng t«i kh«ng muèn gi¶ dèi, ― bµi gia vµo cuéc vËn ®éng Êy”. b¸o ®ã viÕt, ― chóng t«i kh«ng ph¶i vµ sÏ kh«ng ph¶i lµ c¬ quan ng«n luËn cña nh÷ng ng−êi... tù x−ng lµ b«n-sª-vÝch nh− vËy. Tr−íc khi tr¶ lêi nh÷ng ®ång chÝ kh«ng ®ång ý víi c¸i gäi lµ Bµi b¸o Êy ®· ®−îc xÕp ch÷ xong vµ thËm chÝ ®· ®−îc lªn chÝnh s¸ch chia rÏ cña chóng t«i, chóng t«i xin trÝch mét sè ®o¹n trong bøc th− cña mét trong sè c¸c ®ång chÝ Êy 58: khu«n råi, th× chóng t«i míi nhËn ®−îc bøc th− tõ Pª-tÐc-bua nãi vÒ viÖc xãa bá b¶n nghÞ quyÕt lõng tiÕng Êy. §µnh ph¶i ho·n sè “...Nh−ng nÕu nh− gi÷a nh÷ng ng−êi tham gia héi nghÞ (héi nghÞ riªng b¸o Êy l¹i (do ®ã sè 47 - 48 ®· ra chËm mÊt mÊy ngµy). May thay, liªn khu), trong ®ã 2/3 lµ c«ng nh©n, ng−êi ta thÊy cã sù nhÊt trÝ trong vÊn giê ®©y ph¶i nãi ®Õn b¶n nghÞ quyÕt cña ph¸i tèi hËu th− kh«ng ®Ò ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vµ c¸c biÖn ph¸p s¸ch l−îc cña chóng ta b¾t nguån ph¶i v× cã cuéc vËn ®éng bÇu cö ®ang tiÕn hµnh, mµ ®Ó nh×n l¹i tõ t×nh h×nh ®ã, th× hä l¹i còng kh«ng kÐm nhÊt trÝ trong viÖc ph¶n ®èi nh÷ng sù viÖc ®· qua... vµ nÕu nh− mäi viÖc ®· qua ®Òu hoµn nh÷ng ph−¬ng ph¸p do ban biªn tËp b¸o “Ng−êi v« s¶n” ®Ò ra nh»m ®Êu toµn “thuéc vÒ dÜ v·ng” th× ®iÒu ®ã qu¶ lµ mét ®iÒu rÊt tèt. tranh víi nh÷ng ®èi thñ cña chóng ta vÒ mÆt s¸ch l−îc, tøc lµ ph¸i tèi hËu §©y lµ nguyªn v¨n b¶n nghÞ quyÕt do nh÷ng ng−êi b«n-sª- th−. Héi nghÞ ®· kh«ng ®ång ý víi ý kiÕn ®· nãi trong c¸c b¶n nghÞ quyÕt Êy cña b¸o “Ng−êi v« s¶n” cho r»ng cÇn ph¶i ph©n râ ranh giíi víi ph¸i vÝch ë Pª-tÐc-bua th«ng qua t¹i cuéc héi nghÞ riªng, ®−îc triÖu c¸c ®ång chÝ Êy vµ coi viÖc ph©n râ ranh giíi Êy lµ mét b−íc nguy hiÓm ®èi tËp sau khi cã b¶n nghÞ quyÕt lõng tiÕng nãi trªn: víi sù tån t¹i cña b¶n th©n ®¶ng... T«i tin r»ng t«i sÏ thÓ hiÖn mét c¸ch ®óng ®¾n ý kiÕn vµ t©m tr¹ng cña héi nghÞ, nÕu t«i nãi: chóng ta kh«ng cho “Sau khi ®· th¶o luËn c¸c b¶n nghÞ quyÕt cña ban biªn tËp më réng cña phÐp cã sù chia rÏ. C¸c ®ång chÝ, ë ngoµi n−íc c¸c ®ång chÝ ®· tù vÏ cho b¸o “Ng−êi v« s¶n”, héi nghÞ riªng liªn khu cña c«ng nh©n vµ c¸n bé d©n chñ - x· héi hoµn toµn ñng hé ®−êng lèi chÝnh trÞ thÓ hiÖn trong c¸c b¶n m×nh mét con quû tèi hËu th− chñ nghÜa gím ghiÕc mµ trªn thùc tÕ ë n−íc ta nghÞ quyÕt “VÒ nhiÖm vô cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch trong ®¶ng”, “VÒ kh«ng cã. Thµnh phÇn cã tÝnh chÊt ngÉu nhiªn cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé th¸i ®é ®èi víi ho¹t ®éng trong §u- Ma, v.v.” vµ “VÒ chñ nghÜa tèi hËu th− Pª-tÐc-bua vµ ñy ban thùc hiÖn, ®· t¹o ra ®a sè cña ph¸i tèi hËu th−, vµ kÕt vµ chñ nghÜa triÖu håi”. qu¶ lµ mét nghÞ quyÕt v« nghÜa, dèt n¸t ®· ®−îc th«ng qua; nghÞ quyÕt Êy §ång thêi héi nghÞ còng rÊt kh«ng ®ång ý víi nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®· gi¸ng cho ph¸i tèi hËu th− mét ®ßn tinh thÇn nÆng ®Õn møc mµ nã khã ®Êu tranh chèng c¸c ®ång chÝ thuéc ph¸i tèi hËu th− mµ ban biªn tËp ®· ¸p lßng phôc håi l¹i ®−îc... Trong phiªn häp cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc- bua ― phiªn häp ®· th«ng qua b¶n nghÞ quyÕt Êy ―, ®· kh«ng cã mÆt ®¹i dông còng trong c¸c nghÞ quyÕt Êy; héi nghÞ cho r»ng nh÷ng ph−¬ng ph¸p Êy trë ng¹i cho viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu mµ ban biªn tËp biÓu cña ba khu, cßn ― nh− hiÖn nay chóng ta ®· biÕt râ ― ®¹i biÓu cña khu cña b¸o “Ng−êi v« s¶n” ®· ®Ò ra: x©y dùng l¹i ®¶ng. thø t− th× kh«ng cã quyÒn biÓu quyÕt. Nh− vËy lµ kh«ng cã ®¹i biÓu cña bèn Héi nghÞ còng ph¶n ®èi nh− vËy c¸c hµnh ®éng chia rÏ cña c¸c ®ång khu, vµ mét phiÕu lµm cho ph¸i tèi hËu th− giµnh ®−îc ®a sè th× “®· râ rµng”. chÝ thuéc ph¸i tèi hËu th− vµ ph¸i triÖu håi”. Thµnh thö ngay c¶ buæi häp kh«ng ®Çy ®ñ ®ã cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua còng kh«ng ®em l¹i ®a sè cho ph¸i tèi hËu th−...§èi víi nghÞ Sau khi nghÞ quyÕt nµy ®−îc th«ng qua, Ban chÊp hµnh quyÕt cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua vÒ vÊn ®Ò bÇu cö”, héi nghÞ ®¶ng bé Pª-tÐc-bua ®· triÖu tËp héi nghÞ míi, huû bá b¶n ®· quyÕt ®Þnh ®Êu tranh ®ßi xÐt l¹i b¶n nghÞ quyÕt Êy, vµ nhÊt ®Þnh lµ ngay nghÞ quyÕt ®Çy tinh thÇn tèi hËu th− chñ nghÜa vµ th«ng qua trong phiªn häp ®Çu tiªn cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua, nh− giê
153 V. I. Lª-nin M¹n ®µm víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch Pª-tÐc-bua 152 ®©y chóng ta ®· râ, ®a sè sÏ thuéc vÒ phÝa chóng ta, mét nghÞ quyÕt kh¸c M¸c-xi-mèp ®· tù t¸ch khái ph¸i, c¸c ®ång chÝ chØ chøng minh sÏ ®−îc th«ng qua. Vµ hæ thÑn vÒ b¶n nghÞ quyÕt cña m×nh, chÝnh b¶n th©n r»ng nÕu nh− chóng t«i kh«ng ph©n râ ranh giíi víi M¸c-xi- ph¸i tèi hËu th− còng ®· ®ång ý xÐt l¹i b¶n nghÞ quyÕt Êy. TÊt c¶ mäi mèp ngay truíc khi cã cuéc bÇu cö ë Pª-tÐc-bua th× chóng t«i sÏ ng−êi, h×nh nh− c¶ t¸c gi¶ cña b¶n nghÞ quyÕt Êy n÷a, còng ®ång ý r»ng lµm nhôc chñ nghÜa b«n-sª-vÝch mét c¸ch kh«ng thÓ cøu v·n b¶n nghÞ quyÕt Êy lµ phi lý vÒ tÊt c¶ mäi mÆt, nh−ng t«i xin nhÊn m¹nh, nã ®−îc vµ sÏ ®¸nh mét ®ßn tai h¹i vµo sù nghiÖp cña ®¶ng. Hìi kh«ng ph¶i lµ mét b¶n nghÞ quyÕt téi lçi. C¸c ®ång chÝ trong ph¸i tèi hËu c¸c ®ång chÝ ®· buéc téi chóng t«i lµ chia rÏ, viÖc lµm cña c¸c th− bá phiÕu t¸n thµnh nã ®Òu ®· tuyªn bè kh«ng ®ång ý víi t¸c gi¶ cña ®ång chÝ ®ang b¸c bá lêi nãi cña c¸c ®ång chÝ. b¶n nghÞ quyÕt Êy, ng−êi ®· thùc sù lµm theo c©u tôc ng÷ khuyªn nªn lµm C¸c ®ång chÝ “chØ kh«ng ®ång ý” víi nh÷ng ph−¬ng ph¸p thÕ nµo ®Ó “võa kh«ng m¾c téi, l¹i võa ®−îc lêi...”. ®Êu tranh cña chóng t«i chèng l¹i ph¸i tèi hËu th−. Chóng t«i Nh− vËy, ng−êi ®ång t− t−ëng víi chóng t«i ®· buéc téi kh«ng ph¶i hoµn toµn kh«ng ®ång ý víi nh÷ng ph−¬ng ph¸p chóng t«i r»ng ë n−íc ngoµi chóng t«i ®· vÏ ra mét con quû ®Êu tranh cña c¸c ®ång chÝ chèng l¹i ph¸i tèi hËu th−, chóng t«i tèi hËu th− chñ nghÜa gím ghiÕc, r»ng víi cuéc ®Êu tranh cã hoµn toµn vµ tuyÖt ®èi hoan nghªnh c¶ nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®Êu tÝnh chÊt chia rÏ cña m×nh chèng l¹i ph¸i tèi hËu th−, chóng tranh, lÉn th¾ng lîi cña c¸c ®ång chÝ, ― nh−ng ®ång thêi chóng t«i ®ang g©y khã kh¨n (hay ®ang lµm háng) sù nghiÖp kh«i t«i tin t−ëng s©u s¾c r»ng nh÷ng ph−¬ng ph¸p cña c¸c ®ång chÝ phôc l¹i ®¶ng. ch¼ng qua chØ lµ sù vËn dông thùc tiÔn nh÷ng ph−¬ng ph¸p “cña C©u tr¶ lêi tèt nhÊt cho nh÷ng lêi “buéc téi” Êy lµ lÞch sö chóng t«i” vµo mét m«i tr−êng nhÊt ®Þnh ë trong ®¶ng. nh÷ng sù viÖc ®· xÈy ra ë Pª-tÐc-bua. V× vËy chóng t«i ®· kÓ l¹i Nh÷ng ph−¬ng ph¸p cña chóng t«i “tåi” ë chç nµo? ë chç lµ mét c¸ch tØ mØ nh− vËy vÒ lÞch sö nh÷ng sù viÖc Êy. C¸c sù kiÖn chóng t«i kªu gäi ph©n râ ranh giíi víi M¸c-xi-mèp vµ ®ång ®· tù chóng nãi lªn sù thËt. bän. Nh÷ng ph−¬ng ph¸p cña c¸c ®ång chÝ tèt ë chç nµo? ë Chóng t«i thõa nhËn r»ng ®ång chÝ M¸c-xi-mèp ®· t¸ch ra chç lµ c¸c ®ång chÝ c«ng nhËn c¸i b¶n nghÞ quyÕt hoµn toµn thÓ khái ph¸i, v× ®ång chÝ ®ã ®· tõ chèi kh«ng chÞu phôc tïng hiÖn c¸c quan ®iÓm cña M¸c-xi-mèp lµ “phi lý vÒ tÊt c¶ mäi nh÷ng nghÞ quyÕt cña ban biªn tËp më réng, vµ d−íi h×nh thøc mÆt”; ë chç lµ c¸c ®ång chÝ ®· triÖu tËp ®−îc mét héi nghÞ ®Æc c¸i “tr−êng” lõng tiÕng Êy, ®· tæ chøc ra mét trung t©m t− biÖt, ®· më mét cuéc tiÕn qu©n chèng l¹i nghÞ quyÕt Êy; ë chç lµ t−ëng ― tæ chøc cña mét tæ chøc míi ë ngoµi n−íc. Mét sè c¸c ®ång chÝ ®· lµm cho b¶n th©n c¸c t¸c gi¶ b¶n nghÞ quyÕt nh÷ng ng−êi ®ång t− t−ëng víi chóng t«i ®· buéc téi chóng t«i c¶m thÊy hæ thÑn, ®· hñy bá ®−îc nghÞ quyÕt Êy vµ thay thÕ nã vÒ ®iÒu Êy, nh−ng ë Pª-tÐc-bua hä l¹i ph¶i dïng nh÷ng biÖn b»ng mét b¶n nghÞ quyÕt kh«ng ph¶i cña chñ nghÜa tèi hËu th−, ph¸p khÈn cÊp nhÊt (héi nghÞ riªng, ®Æc biÖt, cña nh÷ng c«ng mµ lµ cña chñ nghÜa b«n-sª-vÝch. nh©n cã uy tÝn, vµ xÐt l¹i b¶n nghÞ quyÕt ®· ®−îc th«ng qua!) ®Ó C¸c ®ång chÝ, cuéc “tiÕn qu©n” cña c¸c ®ång chÝ lµ sù tiÕp ®Êu tranh xãa bá c¸i nghÞ quyÕt “phi lý vÒ tÊt c¶ mäi mÆt”, c¸i tôc cuéc tiÕn qu©n cña chóng t«i, chø kh«ng ph¶i lµ sù b¸c bá nghÞ quyÕt lÆp l¹i nh÷ng quan ®iÓm cña M¸c-xi-mèp!! nã. Kh«ng, th−a c¸c ®ång chÝ, khi buéc téi chóng t«i lµ chia C¸c ®ång chÝ sÏ nãi: nh−ng chóng t«i kh«ng thõa nhËn rÏ vµ “vÏ quû”, c¸c ®ång chÝ chØ chøng minh mét lÇn n÷a ®· cã mét ng −êi nµo t¸ch ra. RÊt tèt. §Ó “b¸c bá” c ¸i cho chóng t«i sù cÇn thiÕt cÊp b¸ch ph¶i thõa nhËn r»ng ph−¬ng ph¸p tåi cña chóng t«i, xin c¸c ®ång chÝ thö lµm
155 V. I. Lª-nin M¹n ®µm víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch Pª-tÐc-bua 154 c¸c ®ång chÝ sÏ thËt sù b¸c bá ®−îc nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®Êu ë ngoµi n−íc nh÷ng ®iÒu c¸c ®ång chÝ ®· lµm ë Pª-tÐc-bua. C¸c ®ång chÝ h·y thö lµm cho M¸c-xi-mèp vµ nh÷ng ng−êi ñng hé anh tranh cña chóng t«i, vµ chóng t«i sÏ vui lßng thõa nhËn nh÷ng ta (dÇu chØ lµ ë n¬i cã c¸i “tr−êng” £-r«-ghin næi tiÕng Êy th«i) thõa ph−¬ng ph¸p “cña c¸c ®ång chÝ” lµ tèt h¬n. nhËn r»ng xÐt vÒ néi dung t− t−ëng cña nã th× tê b¸o khæ nhá cña ë Pª-tÐc-bua cã mét ho¹t ®éng sinh ®éng, kh«ng thÓ tr× M¸c-xi-mèp (“B¸o c¸o göi c¸c ®ång chÝ b«n-sª-vÝch”) lµ hoµn toµn ho·n ®−îc, mét ho¹t ®éng chung cña ®¶ng, ®ã lµ cuéc bÇu cö. Giai cÊp v« s¶n d©n chñ - x· héi Pª-tÐc-bua ®· lËp tøc kªu gäi “phi lý vÒ tÊt c¶ mäi mÆt”; h·y thö lµm cho M¸c-xi-mèp vµ ®ång ph¸i tèi hËu th− ®i vµo trËt tù, kªu gäi ®Õn møc lµ hä ®· ph¶i bän “hæ thÑn” vÒ tê b¸o khæ nhá Êy, vµ lµm cho c¸i “tr−êng” lõng tiÕng Êy cho ra mét tê b¸o khæ nhá cã néi dung t− t−ëng tr¸i nghe theo ngay: ý thøc vÒ tÝnh ®¶ng ®· chiÕn th¾ng, sù gÇn gòi ng−îc h¼n l¹i*. NÕu c¸c ®ång chÝ lµm ®−îc viÖc ®ã th× quÇn chóng v« s¶n ®· cã mét ¶nh h−ëng tèt; tÊt c¶ mäi ng−êi ®Òu hiÓu râ ngay r»ng víi b¶n nghÞ quyÕt tèi hËu th− chñ nghÜa th× kh«ng thÓ nµo tiÕn hµnh c«ng viÖc ®−îc. LËp tøc ng−êi ta ®· * Nh©n tiÖn, d−íi ®©y lµ mét sù kiÖn minh häa viÖc M¸c-xi-mèp vµ c¸i göi mét tèi hËu th− cho ph¸i tèi hËu th− vµ ph¸i tèi hËu th− ë “tr−êng” lõng tiÕng Êy ®· xãa dÊu vÕt nh− thÕ nµo. Tr−êng ®ã ®· in mét tê Pª-tÐc-bua (cÇn ph¶i hoan nghªnh hä vÒ ®iÒu ®ã) ®· ®¸p l¹i bøc b¸o khæ nhá ®Ò ngµy 26 th¸ng T¸m 1909, trong ®ã cã b¶n c−¬ng lÜnh cña tèi hËu th− cña ph¸i b«n-sª-vÝch b»ng c¸ch phôc tïng ®¶ng, nhµ tr−êng, bøc th− cña Cau-xky (lµ kÎ ®· khuyªn rÊt nhÑ nhµng r»ng phôc tïng nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch, chø kh«ng ph¶i ®Êu tranh “kh«ng nªn nªu lªn hµng ®Çu” nh÷ng sù bÊt ®ång cã tÝnh chÊt triÕt häc vµ tuyªn bè r»ng «ng ta (kh«ng coi viÖc phª ph¸n gay g¾t ®¶ng ®oµn d©n chèng l¹i nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch (Ýt nhÊt lµ trong thêi gian chñ - x· héi trong §u-ma lµ chÝnh ®¸ng”, ― Êy lµ ch−a nãi ®Õn ph¸i “tèi bÇu cö: cßn nh− sau bÇu cö hä cã chÊm døt ®Êu tranh hay hËu th−”!), bøc th− cña Lª-nin1) vµ nghÞ quyÕt cña Héi ®ång nhµ tr−êng. kh«ng th× chóng ta cßn ch−a biÕt). Héi ®ång ®¸ng nùc c−êi nµy tuyªn bè r»ng “nh÷ng sù lôc ®ôc phe ph¸i M¸c-xi-mèp vµ ®ång bän kh«ng ph¶i chØ lµ nh÷ng phÇn tuyÖt ®èi kh«ng liªn quan g× tíi nh÷ng môc ®Ých vµ nhiÖm vô hoµn toµn cã tö cã xu h−íng theo chñ nghÜa tèi hËu th−. Hä cè biÕn chñ tÝnh chÊt toµn ®¶ng cña nã (cña tr−êng Êy)”. Chóng ta h·y ®äc nh÷ng ch÷ ký d−íi tê b¸o khæ nhá Êy. C¸c gi¶ng viªn: M¸c-xi-mèp, Goãc-ki, Li-a-®èp, nghÜa tèi hËu th− thµnh c¶ mét ®−êng lèi. Hä ®ang x©y Lu-na-ts¸c-ski, Mi-kha-in, A-lÕch-xin-xki. C¸c b¹n h·y nghÜ xem: mét dùng c¶ mét hÖ thèng chÝnh s¸ch tèi hËu th− chñ nghÜa (®ã tr−êng häc víi mét thµnh phÇn gi¶ng viªn nh− thÕ “TuyÖt ®èi kh«ng liªn lµ chóng ta ch−a nãi ®Õn viÖc hä kÕt b¹n víi ph¸i t¹o thÇn, quan g×” tíi “nh÷ng sù lôc ®ôc phe ph¸i”! Nµy, c¸c ®ång chÝ th©n mÕn:... ®iÒu mµ cã lÏ lµ ph¸i tèi hËu th− Pª-tÐc-bua kh«ng chÞu tr¸ch c¸c ®ång chÝ cø bÞa ra, nh−ng ph¶i cã møc ®é chø! ― Hä sÏ nãi víi chóng nhiÖm), trªn c¬ së ®ã hä ®ang t¹o ra mét khuynh h−íng míi, ta r»ng nhµ tr−êng “®· mêi” nh÷ng gi¶ng viªn kh¸c n÷a. Mét lµ, ®· mêi v× hä ®· b¾t ®Çu mét cuéc chiÕn tranh cã hÖ thèng chèng l¹i biÕt r»ng nh÷ng ng−êi kh¸c hÇu nh− kh«ng bao giê cã thÓ ®Õn ®−îc. Hai lµ, nhµ tr−êng ®· mêi, nh−ng... “Nh−ng nhµ tr−êng kh«ng thÓ cung cÊp chñ nghÜa b«n-sª-vÝch. DÜ nhiªn, c¶ nh÷ng kÎ cæ vò cho cho hä ― (nh÷ng gi¶ng viªn kh¸c) ― nh÷ng ph−¬ng tiÖn vËt chÊt ®Ó hä ®i ph¸i triÖu håi Êy còng sÏ thÊt b¹i (vµ hiÖn ®ang thÊt b¹i), ®Õn vµ sèng trong thêi gian gi¶ng bµi” (tê b¸o khæ nhá ngµy 26 th¸ng T¸m nh−ng muèn cho ph¸i ta vµ ®¶ng ta chãng tho¸t khái c¸i 1909). ThËt lµ hay, cã ph¶i kh«ng? Chóng t«i tuyÖt ®èi kh«ng ph¶i lµ bÖnh chñ nghÜa triÖu håi vµ tèi hËu th− th× ë ® ©y chóng ta nh÷ng ng−êi bÌ ph¸i, nh−ng chóng t«i “kh«ng thÓ cung cÊp” ph−¬ng tiÖn cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p kiªn quyÕt h¬n, vµ chóng ®Ó ®i tµu xe cho ai c¶, trõ “nh÷ng ng−êi cña m×nh”... ta cµng tiÕn hµnh ®Êu tranh kiªn quyÕt bao nhiªu víi ph¸i 1) Xem Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 47, tr. 183 - 184. triÖu håi c«ng khai vµ ngÊm ngÇm, th× chóng ta sÏ lµm cho
157 V. I. Lª-nin M¹n ®µm víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch Pª-tÐc-bua 156 khÈu vµ tr¸ch m¾ng lÉn nhau Êy lµ s¶n phÈm cña sù bÊt ®ång t− ®¶ng cµng tho¸t nhanh khái chøng bÖnh Êy bÊy nhiªu. t−ëng s©u s¾c. ChØ cã hiÓu ®−îc ®iÒu ®ã, chóng ta míi cã thÓ C¸c ®ång chÝ ë Pª-tÐc-bua nãi: mét “®a sè cã tÝnh chÊt ngÉu gióp nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi thay thÕ nh÷ng cuéc ®Êu nhiªn” cña ph¸i tèi hËu th−. C¸c ®ång chÝ, c¸c ®ång chÝ ®· sai khÈu v« Ých vµ nhôc nh· (xung quanh vÊn ®Ò mét ®a sè “cã tÝnh lÇm nghiªm träng. HiÖn nay ë ®¶ng bé m×nh, c¸c ®ång chÝ nh×n chÊt ngÉu nhiªn”, xung quanh mét vô xung ®ét nµo ®ã vÒ tæ thÊy mét phÇn nhá cña mét hiÖn t−îng chung vµ tuyªn bè lµ chøc, xung quanh vÊn ®Ò tiÒn, xung quanh vÊn ®Ò nh÷ng ®Çu “ngÉu nhiªn” c¸i mµ ®ång chÝ ch−a hiÓu râ mèi hªn hÖ gi÷a nã mèi liªn l¹c, v.v.) b»ng viÖc t×m hiÓu nh÷ng nguyªn nh©n t− vµ toµn bé. Xin c¸c ®ång chÝ h·y nhí l¹i c¸c sù kiÖn. Mïa xu©n t−ëng cña sù bÊt ®ång. Chóng t«i hiÓu rÊt râ r»ng trong nhiÒu l908, chñ nghÜa triÖu håi ngãc ®Çu lªn ë Khu trung t©m, vµ tËp thµnh phè, cuéc ®Êu tranh cña ph¸i tèi hËu th− víi ph¸i b«n-sª- hîp ®−îc l4 phiÕu (trong sè 32 phiÕu) ë Héi nghÞ toµn thµnh vÝch ®· lan ra ®Õn nh÷ng lÜnh vùc c«ng t¸c hÕt søc kh¸c nhau, M¸t-xc¬-va. Mïa hÌ vµ mïa thu 1908, cuéc vËn ®éng cña ph¸i ®· g©y ra sù bÊt hßa vµ kh«ng nhÊt trÝ ngay c¶ trong ho¹t ®éng triÖu håi næ ra ë M¸t-xc¬-va: b¸o “Ngän cê c«ng nh©n” më ®Çu cña c¸c ®oµn thÓ, c¸c héi, c¸c ®¹i héi, c¸c héi nghÞ hîp ph¸p cuéc tranh luËn vµ b¸c bá chñ nghÜa triÖu håi. Tõ th¸ng T¸m n÷a. Chóng t«i hiÖn ®ang cã nh÷ng l¸ th− tõ “chiÕn tr−êng” göi l908, cuéc tranh luËn còng b¾t ®Çu ë trªn b¸o “Ng−êi v« s¶n”. vÒ, kÓ l¹i sù bÊt hoµ vµ kh«ng nhÊt trÝ ®ã ― tiÕc r»ng trong lÜnh Mïa thu 1908: nh÷ng phÇn tö triÖu håi t¸ch ra thµnh mét “trµo vùc Êy, nh÷ng yªu cÇu cña c«ng t¸c bÝ mËt chØ cho phÐp chóng l−u” trong Héi nghÞ toµn Nga cña ®¶ng. Mïa xu©n l909: cuéc t«i c«ng bè, nÕu kh«ng ph¶i lµ mét phÇn tr¨m th× còng chØ lµ vËn ®éng cña ph¸i triÖu håi ë M¸t-xc¬-va (xem b¸o “Ng−êi v« mét phÇn m−êi, nh÷ng ®iÒu ®· nhËn ®−îc mµ th«i. Chóng t«i s¶n”, sè 47 - 48, bµi “Héi nghÞ tæ chøc khu M¸t-xc¬-va”). Mïa hÌ xin kh¼ng ®Þnh mét c¸ch døt kho¸t r»ng, cuéc ®Êu tranh víi l909: nghÞ quyÕt tèi hËu th− cña ñy ban thùc hiÖn thuéc ban ph¸i tèi hËu th− trong cuéc bÇu cö ë Xanh-Pª-tÐc-bua kh«ng chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua. ph¶i lµ mét sù ngÉu nhiªn, mµ lµ mét trong v« sè nh÷ng biÓu Tr −íc nh÷ng sù viÖc Êy mµ cßn nãi ®Õn “tÝnh chÊt ngÉu hiÖn cña mét chøng bÖnh chung. nhiªn” cña mét ®a sè tèi hËu th− c hñ nghÜa, th× thËt lµ ng©y Vµ v× vËy, chóng t«i xin nh¾c l¹i mét lÇn vµ mét lÇn n÷a víi th¬. Trong mét sè ®Þa ph−¬ng, nhÊt ®Þnh kh«ng thÓ tr¸nh tÊt c¶ c¸c ®ång chÝ b«n-sª-vÝch, víi tÊt c¶ nh÷ng c«ng nh©n nµo khái nh÷ng biÕn ®éng m¹nh mÏ nhÊt trong thµnh phÇn cña c¸c tæ chøc, ― chõng nµo thÕ lùc ph¶n ®éng cßn rÊt m¹nh, coi träng sù nghiÖp cña §¶ng d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng r»ng: kh«ng cã g× sai lÇm h¬n vµ tai h¹i h¬n lµ nh÷ng m−u toan che chõng nµo sè l −îng ®¶ng viªn cña c¸c tæ chøc d©n chñ - x· giÊu nh÷ng chøng bÖnh Êy. CÇn ph¶i v¹ch ra mét c¸ch hÕt søc râ héi cßn yÕu nh− h iÖn nay. HiÖn nay, nh÷ng ng −êi b«n-sª- rµng nh÷ng nguyªn nh©n, tÝnh chÊt vµ ý nghÜa cña sù bÊt ®ång vÝch tuyªn bè r»ng ®a sè cña ph¸i tèi hËu th− ë v ïng X l µ gi÷a chóng ta víi nh÷ng ng−êi ñng hé ph¸i triÖu håi, ph¸i tèi mét sù “ngÉu nhiªn”, ngµy mai ph¸i tèi hËu th− sÏ tuyªn hËu th− vµ ph¸i t¹o thÇn. CÇn ph¶i v¹ch râ, ph©n râ ranh giíi bè r»ng ®a sè cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ë vïng Y l µ mét gi÷a mét bªn lµ ph¸i b«n-sª-vÝch, tøc lµ liªn minh nh÷ng sù “ngÉu nhiªn”. Cã rÊt nhiÒu ng −êi thÝch ®Êu khÈu víi nhau vÒ vÊn ®Ò nµy, ― nh−ng chóng ta kh«ng ph¶i lµ ng−êi b«n-sª-vÝch ®ång t− t−ëng, muèn dÉn ®¶ng ®i theo c¸i khuynh h−íng mµ ai còng biÕt, cña b¸o “Ng−êi v« s¶n”, víi bªn nh÷ng ng −êi trong bän hä. Ph¶i hiÓu r»ng nh÷ng sù ®Êu
V. I. Lª-nin 158 159 kia lµ ph¸i míi, ph¸i nµy ngµy nay nhÊt ®Þnh dÉn nh÷ng ng−êi ñng hé hä ®i tíi nh÷ng c©u nãi v« chÝnh phñ chñ nghÜa “cã tÝnh chÊt ngÉu nhiªn” trong c¸c b¶n c−¬ng lÜnh hµnh ®éng cña ph¸i triÖu håi ë M¸t-xc¬-va vµ Pª-tÐc-bua, cßn ngµy mai th× dÉn tíi chñ nghÜa b«n-sª-vÝch biÕm häa “cã tÝnh chÊt ngÉu nhiªn” ë trªn tê b¸o khæ nhá cña M¸c-xi-mèp, vµ ngµy kia ― th× dÉn ®Õn b¶n nghÞ quyÕt Pª-tÐc-bua “phi lý” “cã tÝnh chÊt ngÉu nhiªn”. Lêi chó dÉn bµi CÇn ph¶i hiÓu chøng bÖnh Êy vµ cïng nhau ®ång t©m hiÖp lùc “Cuéc bÇu cö ë Pª-tÐc-bua”59 ch÷a khái bÖnh Êy. ë nh÷ng n¬i nµo cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p cña c¸c ®ång chÝ ë Pª-TÐc-bua ®Ó ch÷a, nghÜa lµ kªu gäi ngay lËp tøc vµ cã kÕt qu¶ ý thøc d©n chñ - x· héi cña nh÷ng c«ng nh©n tiªn tiÕn, th× ë nh÷ng n¬i ®ã ph−¬ng ph¸p ch¹y ch÷a Êy lµ ChØ cã nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch míi ph¶n ®èi viÖc ph−¬ng ph¸p tèt nhÊt, ë nh÷ng n¬i ®ã, sÏ kh«ng hÒ cã mét c−êng ®iÖu mét c¸ch qu¸ ®¸ng c¸i t− t−ëng Êy cña ph¸i ng−êi nµo ®i tuyªn truyÒn viÖc ph©n liÖt vµ ph©n râ ranh giíi b«n-sª-vÝch. Khi tê b¸o “Ngµy míi ” ®−a ra mét luËn ®iÖu b»ng bÊt cø gi¸ nµo. Nh−ng ë nh÷ng n¬i nµo do nh÷ng ®iÒu kh«ng ®óng, kh«ng ph©n râ ranh giíi mét c¸ch ®Çy ®ñ vÒ kiÖn kh¸c nhau, c¸c trung t©m, c¸c nhãm ― c¸c trung t©m, c¸c mÆt nguyªn t¾c víi ph¸i lao ®éng vµ ph¸i lao ®éng x· héi nhãm nµy ®ang tiÕn hµnh tuyªn truyÒn nh÷ng t− t−ëng cña chñ nghÜa nh©n d©n, th× ba t¸c gi¶ b«n-sª-vÝch ®· cè uèn ph¸i míi ― ®ang ®−îc h×nh thµnh mét c¸ch Ýt nhiÒu v÷ng ch¾c, n¾n l¹i viÖc xãa nhßa nh÷ng sù bÊt ®ång cã tÝnh chÊt c−¬ng th× ë ®ã viÖc ph©n râ ranh giíi lµ cÇn thiÕt. ë ®Êy, viÖc ph©n râ lÜnh Êy, vµ h −íng viÖc tuyªn truyÒn trªn b¸o chÝ vµ trong ranh giíi víi ph¸i míi lµ ®iÒu b¶o ®¶m cho sù thèng nhÊt thùc c¸c cuéc héi nghÞ cö tri theo con ®−êng m ang tÝnh giai cÊp, tÕ cña c«ng t¸c trong hµng ngò cña ®¶ng, bëi v× chÝnh ngay b¶n x· héi chñ nghÜa kiªn ®Þnh h¬n. ý ®Þnh Êy kh«ng thùc hiÖn th©n c¸c ®ång chÝ lµm c«ng t¸c thùc tiÔn ë Pª-tÐc-bua còng võa ®−îc, theo chç chóng t«i biÕt, th× k h«ng ph¶i t¹i lçi c ña míi thõa nhËn r»ng kh«ng thÓ lµm ®−îc c«ng t¸c ®ã d−íi ngän nh÷ng ng −êi b«n-sª-vÝch. ý ®Þnh cña mét ng−êi b«n-sª- cê cña chñ nghÜa tèi hËu th−. vÝch cè ph¶n ®èi nh÷ng lý lÏ cña I-oãc-®an-xki ®¨ng trªn b¸o “Ngµy míi ” t r×nh bµy nh÷ng quan ®iÓm cña §¶ng d ©n “Ng−êi v« s¶n”, sè 49, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn chñ - x· héi vÒ ph¸p chÕ vµ trËt tù, còng kh«ng thùc hiÖn ngµy 3 (16) th¸ng M−êi 1909 b¸o “Ng−êi v« s¶n” ®−îc. Còng nh− n hiÒu kÎ c¬ héi chñ nghÜa kh¸c, I-oãc-®an- xki ®· tÇm th −êng ho¸ lêi tuyªn bè næi tiÕng cña ¡ng- ghen vÒ “nh÷ng cÆp m¸ ®á h©y ” mµ nh÷ng ng −êi d©n chñ - x· héi cã ®−îc trªn c¬ së “ph¸p chÕ ”. ChÝnh ¨ ng-ghen ®· kiªn quyÕt ph¶n ®èi viÖc ®em gi¶i thÝch qu¸ réng quan ®iÓm Êy cña «ng (xem nh÷ng bøc th− cña ¡ng-ghen ®¨ng trªn tê “Neue Zeit”60), quan ®iÓm chØ liªn quan ®Õn mét giai ®o¹n ph¸t
V. I. Lª-nin 160 161 triÓn nhÊt ®Þnh cña n −íc §øc ( trong ®iÒu kiÖn thùc hiÖn chÕ ®é phæ th«ng ®Çu phiÕu, v.v.). I-oãc-®an-xki th× l¹i cho r»ng nãi vÒ ®iÒu ®ã trong ®iÒu kiÖn cã “ph¸p chÕ ” n gµy 3 th¸ng S¸u, lµ ®óng chç. “Ng−êi v« s¶n”, sè 49 Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn Dù TH¶O NGHÞ QUYÕT ngµy 3 (16) th¸ng m−êi 1909 b¸o “Ng−êi v« s¶n” VÒ VIÖC CñNG Cè §¶ng Vµ CñNG Cè Sù thèng NHÊT CñA §¶ng61 Ban biªn tËp cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng thõa nhËn r»ng hiÖn nay viÖc cñng cè ®¶ng ta vµ cñng cè sù thèng nhÊt cña ®¶ng chØ cã thÓ thùc hiÖn ®−îc b»ng con ®−êng duy nhÊt lµ nh÷ng ph¸i m¹nh vµ cã ¶nh h−ëng lín trong phong trµo thùc tiÔn cña c«ng nh©n, sÏ xÝch l¹i gÇn nhau ― ®iÒu nµy ®· biÓu hiÖn ra råi ― chø kh«ng ph¶i lµ b»ng con ®−êng khãc lãc thuyÕt gi¸o vÒ viÖc thñ tiªu nh÷ng ph¸i Êy; h¬n n÷a, sù xÝch gÇn Êy ph¶i ®−îc diÔn ra vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së s¸ch l−îc vµ ®−êng lèi tæ chøc cña §¶ng d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng, nh»m kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng chñ nghÜa thñ tiªu “tõ phÝa t¶” vµ “tõ phÝa h÷u”, nhÊt lµ tõ phÝa h÷u, bëi v× nguy c¬ do chñ nghÜa thñ tiªu “t¶” khuynh ®· bÞ ®¸nh tan, g©y ra th× Ýt h¬n. ViÕt ngµy 21 th¸ng M−êi (3 th¸ng M−êi mét) 1909 In lÇn ®Çu n¨m 1929 - 1930 Theo ®óng b¶n th¶o trong V.I.Lª-nin Toµn tËp, xuÊt b¶n lÇn thø 2 - 3, t. XIV
162 LêI PH¸T BIÓu T¹i PHI£N HäP CñA CôC QUèc TÕ X· HéI CHñ NGHÜA VÒ VÊN §Ò PH©N LIÖT TRONG §¶ng C¤NG NH¢N D©N Chñ - X· HéI Hµ-LAN62 NGµY 25 TH¸NG M−êi (7 TH¸NG M−êi Mét) 1909 Din-g¬ còng nh− ¸t-l¬ ®Òu xuÊt ph¸t tõ mét sè nh©n tè mµ ë ®©y, mét lÇn n÷a, t«i muèn lµm s¸ng tá thªm. Thø nhÊt, sù ph©n liÖt lµ mét sù thùc ®· xÈy ra cÇn ph¶i tÝnh ®Õn. Thø hai, theo tuyªn bè cña chÝnh ¸t-l¬ th× §¶ng d©n chñ - x· héi lµ §¶ng x· héi chñ nghÜa. Thø ba, nã hiÓn nhiªn cã quyÒn tham gia c¸c ®¹i héi quèc tÕ. ThËm chÝ, b¶n th©n §¶ng d©n chñ - x· héi kh«ng yªu cÇu quyÒn tham gia vµo c¸c quyÕt ®Þnh cña Côc; nã cã thÓ ®−îc h−ëng quyÒn t− vÊn, gièng nh− ng−êi ta ®· lµm ®èi víi mét sè ®¶ng ë Nga. Thø t−, ®ång chÝ ¸t-l¬ ®Ò nghÞ ph©n chia phiÕu ë c¸c ®¹i héi quèc tÕ gi÷a hai ®¶ng trong tiÓu ban Hµ-lan ë §¹i héi C«-pen-ha-g¬, thªm vµo ®ã §¶ng d©n chñ - x· héi cßn cã quyÒn khiÕu n¹i lªn Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa. T¹i phiªn häp nµy, cÇn ®¹t ®−îc mét quyÕt ®Þnh nhÊt trÝ vÒ bèn vÊn ®Ò võa nh¾c ë trªn. ë ®©y t«i chØ xin nªu lªn r»ng ®ång chÝ R«-l¨ng - H«n-xt¬ ― ng−êi mµ T¬-run-xt¬-ra ®· nªu tªn ― ®· tá ý t¸n thµnh kÕt n¹p §¶ng d©n chñ - x· héi. In ngµy 13 th¸ng M−êi mét 1909 Theo ®óng b¶n in trong trong phô tr−¬ng thø 4 cña b¸o phô tr−¬ng “Leipziger Volkszeitung”, sè 264 DÞch tõ tiÕng §øc
163 NGA HOµNG CHèNG L¹i NH¢N D¢N PHÇN-LAN Bän kÎ c−íp Tr¨m ®en t¹i Cung ®iÖn mïa ®«ng vµ bän bÞp bîm thuéc §¶ng th¸ng M−êi trong §u-ma III ®· b¾t ®Çu mét cuéc tiÕn qu©n míi chèng l¹i PhÇn-lan. Thñ tiªu b¶n hiÕn ph¸p mµ ng−êi PhÇn-lan ®−¬ng dïng ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh chèng l¹i sù chuyªn quyÒn cña bän chuyªn chÕ Nga, ®Æt PhÇn-lan vµo mét t×nh tr¹ng bÞ t−íc hÕt quyÒn trong khu«n khæ nh÷ng quy chÕ ®Æc biÖt, gièng nh− nh÷ng vïng kh¸c cña n−íc Nga ― ®ã lµ môc ®Ých cña cuéc tiÕn qu©n Êy, cuéc tiÕn qu©n ®−îc më ®Çu b»ng b¶n ph¸p lÖnh cña Nga hoµng vÒ viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nghÜa vô qu©n sù mµ kh«ng cÇn th«ng qua Quèc héi PhÇn-lan, vµ b»ng viÖc bæ nhiÖm mét sè th−îng nghÞ sÜ míi, lÊy trong sè quan l¹i ng−êi Nga. ThËt lµ mét viÖc v« Ých nÕu ®em ra ph©n tÝch nh÷ng lý lÏ mµ bän kÎ c−íp vµ bän lõa bÞp ®−a ra nh»m chøng minh cho tÝnh chÊt hîp ph¸p vµ tÝnh chÊt chÝnh ®¸ng cña nh÷ng yªu s¸ch ®· ®Ò ra cho PhÇn-lan d−íi sù ®e däa cña hµng triÖu l−ìi lª. Thùc chÊt cña vÊn ®Ò kh«ng ph¶i ë trong c¸c lý lÏ Êy, mµ lµ ë môc ®Ých ®ang theo ®uæi. §¸nh vµo n−íc PhÇn-lan d©n chñ vµ tù do, chÝnh phñ Nga hoµng vµ bän l©u la cña nã muèn qua ®ã mµ thñ tiªu dÊu vÕt cuèi cïng cña nh÷ng thµnh qu¶ cña nh©n d©n trong n¨m l905. V× vËy, trong nh÷ng ngµy nµy, khi c¸c trung ®oµn C«-d¾c vµ c¸c ®¹i ®éi ph¸o binh véi v· chiÕm
164 165 V. I. Lª-nin Nga hoµng chèng l¹i nh©n d©n PhÇn-lan Ph¸i tù do ë Nga còng dïng mäi biÖn ph¸p ®Ó lµm cho ch©u ®ãng nh÷ng trung t©m thµnh thÞ cña PhÇn-lan, th× ®iÒu ®ã cã ¢u cã th¸i ®é bµng quan tr−íc nh÷ng cuéc tÊn c«ng míi cña quan hÖ tíi toµn thÓ nh©n d©n Nga. con thó d÷ hai ®Çu vµo PhÇn-lan, gièng nh− tr−íc ®©y ch©u ¢u Cuéc c¸ch m¹ng Nga, ®−îc nh©n d©n PhÇn-lan ñng hé, ®· ®· tõng bµng quan tr−íc nh÷ng cuéc viÔn du cña Nga hoµng buéc Nga hoµng ph¶i níi láng bµn tay mµ h¾n ®· dïng ®Ó vµo n−íc Ba-t− tù do. chÑt cæ häng nh©n d©n PhÇn-lan trong mÊy n¨m nay. Muèn N−íc Ba-t− tù do ®· dùa vµo lùc l−îng cña m×nh ®Ó chèng më réng chÕ ®é chuyªn chÕ cña h¾n tíi PhÇn-lan, ― mÆc dï l¹i chÝnh phñ Nga hoµng. Nh©n d©n PhÇn-lan, ― vµ ®øng ®Çu tæ tiªn cña h¾n vµ b¶n th©n h¾n ®· thÒ t«n träng hiÕn ph¸p lµ giai cÊp v« s¶n PhÇn-lan, ― còng ®ang chuÈn bÞ kiªn quyÕt cña PhÇn-lan, ― Nga hoµng kh«ng nh÷ng ®· bÞ buéc ph¶i chèng l¹i nh÷ng kÎ kÕ thõa B«-bri-cèp. ®ång ý ®uæi bän B«-bri-cèp63 giÕt ng−êi ra khái ®Êt PhÇn-lan Giai cÊp v« s¶n PhÇn-lan nhËn thøc r»ng hä sÏ ph¶i tiÕn vµ hñy bá tÊt c¶ nh÷ng ph¸p lÖnh phi ph¸p cña h¾n, mµ cßn bÞ hµnh ®Êu tranh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn hÕt søc gay go. Hä biÕt buéc ph¶i thi hµnh chÕ ®é ®Çu phiÕu phæ th«ng vµ b×nh ®¼ng r»ng giai cÊp t− s¶n T©y ¢u ®ang muèn ve v·n chÝnh phñ ë PhÇn-lan n÷a. Sau khi ®· trÊn ¸p ®−îc cuéc c¸ch m¹ng Nga, chuyªn chÕ, sÏ kh«ng can thiÖp; r»ng x· héi h÷u s¶n Nga, mét Nga hoµng l¹i gië ngãn cò ra, chØ kh¸c cã mét ®iÒu lµ giê ®©y phÇn bÞ chÝnh s¸ch cña Xt«-l−-pin mua chuéc, mét phÇn bÞ h¾n c¶m thÊy r»ng h¾n ®ang ®−îc sù ñng hé kh«ng nh÷ng nh÷ng lêi dèi tr¸ cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn lµm cho ®åi b¹i cña ®éi cËn vÖ cò, cña bän mËt vô lµm thuª vµ bän ¨n c¾p ®i, sÏ kh«ng ñng hé PhÇn-lan vÒ mÆt ®¹o lý nh− hä ®· tõng ñng ng©n khè, mµ cßn ®−îc sù ñng hé cña c¸i bän h÷u s¶n, ®øng hé tr−íc n¨m 1905; r»ng sù tr¾ng trîn cña chÝnh phñ Nga ®Çu lµ bän Cru-pen-xksi vµ bän Gu-ts¬-cèp, ®ang cïng nhau hoµng ®· t¨ng lªn mét c¸ch kh¸c th−êng tõ khi chóng ®· gi¸ng nh©n danh nh©n d©n Nga ph¸t biÓu ë §u-ma III. ®−îc mét ®ßn vµo ®éi qu©n c¸ch m¹ng ë ngay trong n−íc Nga. TÊt c¶ mäi viÖc ®Òu rÊt thuËn lîi cho hµnh ®éng ¨n c−íp Nh−ng giai cÊp v« s¶n PhÇn-lan còng biÕt r»ng cuéc ®Êu Êy. Phong trµo c¸ch m¹ng ë Nga ®· yÕu ®i rÊt nhiÒu, vµ mèi tranh chÝnh trÞ kh«ng ph¶i ®−îc quyÕt ®Þnh b»ng mét trËn quan t©m vÒ phong trµo ®ã kh«ng lµm cho bän quû ®éi v−¬ng chiÕn ®Êu, r»ng cuéc ®Êu tranh Êy ®«i khi ®ßi hái ph¶i cã miÖn rêi con m¾t khái c¸i måi mµ h¾n ®· ng¾m kü råi. Giai cÊp nh÷ng cè g¾ng bÒn bØ, l©u n¨m, vµ rèt cuéc kÎ nµo ®−îc søc t− s¶n T©y ¢u, kÎ ®· cã lóc göi th− yªu cÇu Nga hoµng ®Ó cho m¹nh cña sù ph¸t triÓn lÞch sö ñng hé th× kÎ Êy sÏ th¾ng. Tù do PhÇn-lan ®−îc yªn, th× nay kh«ng hÒ cã mét hµnh ®éng nµo cña PhÇn-lan sÏ chiÕn th¾ng, bëi v× kh«ng cã tù do cña PhÇn-lan ng¨n chÆn hµnh ®éng cña bän kÎ c−íp. Bëi v× nh÷ng ng−êi th× tù do cña Nga còng lµ ®iÒu kh«ng thÓ cã ®−îc, mµ sù tr−íc kia ®· tõng kªu gäi ch©u ¢u lªn ¸n chÝnh s¸ch cña Nga nghiÖp tù do kh«ng th¾ng lîi ë n−íc Nga th× sù ph¸t triÓn kinh hoµng ë PhÇn-lan, th× nay l¹i võa míi b¶o ®¶m víi hä vÒ tÝnh tÕ cña n−íc Nga còng kh«ng thÓ nµo cã ®−îc. chÊt trung thùc vµ “tÝnh chÊt hîp hiÕn” cña nh÷ng ý ®Þnh cña Nga hoµng. Tù x−ng m×nh lµ “®¹i biÓu cña giíi trÝ thøc Nga” vµ C¨n cø vµo kinh nghiÖm vÎ vang cña m×nh, giai cÊp “®¹i biÓu cña nh©n d©n Nga”, bän l·nh tô d©n chñ - lËp hiÕn ®· v« s¶n PhÇn-lan còng biÕt c¸ch tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh trÞnh träng b¶o ®¶m víi giai cÊp t− s¶n ch©u ¢u r»ng hä, ― vµ c¸ch m¹ng l©u dµi, ngoan c−êng nh− thÕ nµo ®Ó giµnh tù do, cïng víi hä lµ nh©n d©n Nga, ― ®ang ñng hé Nga hoµng. mét cuéc ®Êu tranh nh»m lµm cho kÎ thï xÊu xa bÞ mÖt
V. I. Lª-nin Nga hoµng chèng l¹i nh©n d©n PhÇn-lan 166 167 mái, bÞ tan r·, bÞ sØ nhôc, cho ®Õn khi t×nh h×nh cho phÐp gi¸ng tranh ®ã còng sÏ g¾n liÒn giai cÊp c«ng nh©n PhÇn-lan víi giai cho nã mét ®ßn quyÕt ®Þnh. cÊp c«ng nh©n Nga b»ng nhiÒu sîi d©y ®oµn kÕt míi, chuÈn bÞ cho hä tiÕn tíi c¸i giai ®o¹n khi hä ®ñ søc lµm trßn nh÷ng c«ng §ång thêi, giai cÊp v« s¶n PhÇn-lan biÕt r»ng, ngay tõ b−íc viÖc mµ hä ®· më ®Çu tõ nh÷ng ngµy th¸ng M−êi 1905 vµ ®· ®Çu cña cuéc ®Êu tranh míi cña hä, ®øng vÒ phÝa hä sÏ cã giai t×m c¸ch tiÕp tôc trong nh÷ng ngµy vÎ vang ë Cr«n-st¸t vµ Xve- cÊp v« s¶n x· héi chñ nghÜa cña c¶ n−íc Nga, giai cÊp v« s¶n Êy a-boãc-g¬ 64. s½n sµng lµm trßn nghÜa vô cña m×nh, lµm trßn toµn bé nghÜa vô cña m×nh, bÊt chÊp nh÷ng ®iÒu kiÖn trong giai ®o¹n hiÖn “Ng−êi d©n chñ - x· héi”, sè 9, Theo ®óng b¶n ®¨ng nay cã khã kh¨n ®Õn nh− thÕ nµo ch¨ng n÷a. ngµy 31 th¸ng M−êi (13 trªn b¸o “Ng−êi d©n th¸ng M−êi mét ) 1909 chñ – x· héi” §¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi trong Quèc héi PhÇn-lan ®· cö mét ®oµn ®¹i biÓu ®Õn víi ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi trong §u-ma III ®Ó cïng nhau th¶o luËn kÕ ho¹ch ®Êu tranh chèng bän ¸p bøc. Tõ trªn diÔn ®µn cña §u-ma, c¸c ®¹i biÓu cña chóng ta sÏ lªn tiÕng, nh− hä ®· lµm n¨m ngo¸i, ®Ó lªn ¸n chÝnh phñ Nga hoµng vµ xÐ to¹c c¸i mÆt n¹ cña bän gi¶ nh©n gi¶ nghÜa ®ång minh cña chÝnh phñ ®ã trong §u-ma. TÊt c¶ c¸c tæ chøc d©n chñ - x· héi vµ toµn thÓ c«ng nh©n h·y ®em hÕt søc m×nh ra lµm thÕ nµo ®Ó cho tiÕng nãi cña c¸c ®¹i biÓu chóng ta ë trong cung Ta-vrÝch kh«ng bÞ ®¬n ®éc, ®Ó cho kÎ thï cña nÒn tù do cña PhÇn-lan vµ cña n−íc Nga thÊy r»ng, toµn thÓ giai cÊp v« s¶n Nga ®oµn kÕt víi nh©n d©n PhÇn-lan. Tr¸ch nhiÖm cña c¸c ®ång chÝ ë c¸c ®Þa ph−¬ng lµ lîi dông tÊt c¶ nh÷ng kh¶ n¨ng hiÖn cã ®Ó tá râ th¸i ®é cña giai cÊp v« s¶n Nga ®èi víi vÊn ®Ò PhÇn-lan. B¾t ®Çu tõ nh÷ng lêi kªu gäi c¸c ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi Nga vµ PhÇn-lan, vµ tiÕp tôc víi nh÷ng h×nh thøc ph¶n kh¸ng tÝch cùc h¬n, ®¶ng ta sÏ t×m ®−îc ®Çy ®ñ nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®Ó ph¸ tan sù yªn lÆng nhôc nh· trong ®ã bän thÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng Nga ®ang hµnh h¹ thÓ x¸c nh©n d©n PhÇn-lan. Cuéc ®Êu tranh ë PhÇn-lan ®ang ®−îc tiÕn hµnh v× nÒn tù do cña toµn n−íc Nga. DÇu cho cuéc ®Êu tranh míi cã ®em l¹i cho giai cÊp v« s¶n PhÇn-lan anh dòng nh÷ng gi©y phót ®¾ng cay nh− thÕ nµo ch¨ng n÷a, th× cuéc ®Êu
Sù thÊt b¹i nhôc nh· 168 169 “tr−êng” Êy chÝnh lµ trung t©m cña ph¸i míi, mµ hä cßn ra søc nhÊn m¹nh r»ng “tr−êng” Êy kh«ng dÝnh d¸ng víi bÊt kú mét ph¸i nµo, vµ lµ mét c«ng tr×nh cña toµn ®¶ng. M¸c-xi-mèp, A- lÕch-xin-xki, Li-a-®èp vµ ®ång bän ®ãng vai trß nh÷ng ®ång chÝ “kh«ng phe ph¸i”!..* Vµ rèt cuéc, giê ®©y lµ giai ®o¹n cuèi cïng. Trong sè nh÷ng Sù THÊT B¹I NHôC NH· c«ng nh©n ®· ®i ®Õn c¸i tr−êng gi¶ danh ®¶ng Êy cã gÇn mét nöa ®· b¾t ®Çu næi dËy chèng l¹i c¸c “môc s− xÊu” Êy. D−íi ®©y, chóng t«i xin ®¨ng hai bøc th− cña nh÷ng häc viªn ë c¸i B ¹n ®äc h·y cßn nhí c©u chuyÖn ng¾n ngñi nh −ng bæ “tr−êng” lõng tiÕng Êy, vµ mét sè tin tøc tõ M¸t-xc¬-va göi tíi, Ých vÒ tr −êng “®¶ng ” ë N N. Toµn bé c©u chuyÖn nh− s au. nh÷ng c¸i ®ã sÏ hoµn toµn v¹ch trÇn hµnh ®éng phiªu l−u cña Sau mét n¨m ®Êu tranh néi bé, ph¸i b«n-sª-vÝch ®· kiªn M¸c-xi-mèp - A-lÕch-xin-xki - Li-a-®èp vµ ®ång bän. TÊt c¶ quyÕt ph©n ®Þnh râ ranh giíi víi c¸c trµo l −u “míi ”: chñ nh÷ng ®iÒu ®−îc m« t¶ ë trong l¸ th− vµ c¸c b¶n tin ®· tù nãi nghÜa triÖu håi, chñ nghÜa tèi hËu th− vµ thuyÕt t¹o thÇn. lªn sù thËt. ë ®©y, mäi viÖc ®Òu rÊt tèt: c¶ mét cuéc “chiÕn ®Êu Trong mét b¶n nghÞ quyÕt ®Æc biÖt, héi nghÞ b«n-sª-vÝch thËt sù”, c¶ nh÷ng cuéc “luËn chiÕn gay g¾t nhÊt diÔn ra hµng tuyªn bè r»ng tr −êng ë N N l µ trung t©m cña ph¸i míi, ph¸i ngµy”, cã c¶ viÖc gi¸o s− A-lÕch-xin-xki nh¹o b¸ng c¸c häc viªn nh÷ng ng −êi ñng hé c¸c trµo l −u ®ã1). C¸c l·nh tô ë ngoµi c«ng nh©n, v.v.. Trong nh÷ng b¶n b¸o c¸o rïm beng cña n−íc cña ph¸i míi, ph¸i ® −îc x©y dùng trªn c¬ së ba c¸i trô tr−êng, tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã ch¾c ch¾n sÏ biÕn thµnh nh÷ng “bµi Êy, ®· t¸ch ra khái ph¸i b«n-sª-vÝch vÒ mÆt tæ chøc. Cã mét thùc tËp” vÒ c¸c vÊn ®Ò tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng, thµnh mét tinh thÇn anh dòng kh¸c th −êng vÒ chÝnh trÞ vµ mét lßng gi¸o tr×nh vÒ “thÕ giíi quan x· héi” v.v.. Nh−ng, than «i, hiÖn tin s¾t ®¸ vµo lËp tr −êng cña hä, song nh÷ng vÞ anh hïng nay kh«ng cßn ai tin tÊn hµi kÞch th¶m h¹i, nhôc nh· Êy n÷a?! cña ph¸i míi vÉn kh«ng d¸m c«ng khai ph¸t biÓu trªn tê Trong hai th¸ng trêi, c¸c l·nh tô cña ph¸i míi ®· ghÐ vµo tai b¸o cña chÝnh hä, v.v.. §¸ng lÏ lµm nh − thÕ th× hä l¹i lùa c¸c c«ng nh©n thÇm th× vÒ tÝnh −u viÖt cña chñ nghÜa chän con ®−êng gi¶n ®¬n lµ l õa dèi ® ¶ng vµ ph¸i b«n-sª- triÖu håi vµ cña thuyÕt t¹o thÇn so víi chñ nghÜa M¸c c¸ch vÝch: hä lËp mét tr −êng ë ngoµi n−íc, gäi ®ã lµ tr−êng m¹ng. Nh−ng sau ®ã hä ®· kh«ng k×m næi m×nh vµ ®· c«ng “®¶ng ” vµ che giÊu mét c¸ch cÈn thËn bé mÆt t − t−ëng thËt sù cña tr−êng ®ã. Sau mét lo¹t cè g¾ng, hä ®· ®−a ®−îc vµo c¸i tr −êng gi¶ danh ®¶ng ®ã 13 c«ng nh©n, vµ mét * TiÖn ®©y còng xin nh¾c r»ng, giê ®©y, sau khi ®· biÕt ®−îc nh÷ng nhãm gåm M¸c-xi-mèp, A-lÕch-xin-xki, Li-a-®èp vµ Lu-na- bøc th− cña c«ng nh©n ®¨ng ë d−íi ®©y, T¬-rèt-xki còng nªn quyÕt ®Þnh ts¸c-xki, b¾t ®Çu “huÊn luyÖn” cho nh÷ng c«ng nh©n Êy. xem ®· ®Õn lóc ph¶i thùc hiÖn lêi høa cña «ng ta lµ ®Õn gi¶ng ë “tr−êng” Nhãm ®ã lu«n lu«n che giÊu kh«ng nh÷ng mét sù thËt lµ t¹i NN hay ch−a (nÕu nh− mét trong nh÷ng b¶n b¸o c¸o cña “tr−êng” Êy ®· truyÒn ®¹t ®óng lêi høa ®ã). Cã lÏ hiÖn nay chÝnh lµ ®· ®Õn lóc cÇn xuÊt hiÖn ë “chiÕn tr−êng” víi mét tÇu l¸ cä hoµ b×nh vµ mét b×nh dÇu “kh«ng 1) Xem tËp nµy, tr. 49 - 50. phe ph¸i” trong tay.
170 V. I. Lª-nin 171 khai mang c¸i “c−¬ng lÜnh hµnh ®éng” triÖu håi - tèi hËu th− ra g¹ gÉm c«ng nh©n. Vµ dÜ nhiªn lµ nh÷ng c«ng nh©n tiªn tiÕn nhÊt vµ ®éc lËp nhÊt, ®· ph¶n ®èi. Trong c¸c bøc th− cña hä, c¸c ®ång chÝ c«ng nh©n nãi: chóng t«i kh«ng muèn lµm b×nh phong cho trung t©m t− t−ëng míi cña ph¸i triÖu håi vµ ph¸i vÒ MéT Sè NGUåN GèC t¹o thÇn; kh«ng cã sù kiÓm tra nµo “tõ d−íi lªn” vµ “tõ trªn CñA T×NH TR¹NG Hçn LO¹n xuèng” ®èi víi nhµ tr−êng c¶. Vµ ®ã lµ mét ®iÒu ®¶m b¶o tèt T− T¦ëNG HIÖN NAY nhÊt nãi lªn r»ng chÝnh s¸ch ch¬i trß ó tim vµ trß “d©n chñ” mÞ d©n nhÊt ®Þnh sÏ bÞ ph¸ s¶n trong hµng ngò c«ng nh©n ñng hé ®¶ng. M¸c-xi-mèp vµ ®ång bän nãi víi c«ng nh©n: b¶n th©n c¸c Trong sè b¸o “Ng−êi v« s¶n” h«m nay cã ®¨ng mét trong tæ chøc ®Þa ph−¬ng sÏ qu¶n lý c¸i tr−êng ë NN. Giê ®©y trß hÒ nhiÒu bøc th− chØ râ t×nh tr¹ng hçn lo¹n t− t−ëng nghiªm träng Êy l¹i bÞ v¹ch trÇn bëi chÝnh nh÷ng c«ng nh©n tr−íc kia ®· tin trong hµng ngò nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi. §Æc biÖt ®¸ng vµo bän hä. chó ý lµ nh÷ng suy luËn vÒ “quü ®¹o §øc” (tøc lµ nãi vÒ viÖc Th−a c¸c ngµi triÖu håi thÇn th¸nh, ®Ó kÕt luËn, xin cã mét nªn lÆp l¹i ë n−íc ta con ®−êng ph¸t triÓn cña n−íc §øc sau lêi yªu cÇu. Khi nµo ë Txa-rª-v«-cèc-sai-xc¬ ®−îc chóa phï hé n¨m 1848). §Ó hiÓu râ nguån gèc cña nh÷ng quan ®iÓm sai lÇm cña c¸c ngµi, c¸c ngµi v¹ch xong ®−îc b¶n c−¬ng lÜnh hµnh trong vÊn ®Ò hÕt søc quan träng nµy ― vÊn ®Ò mµ kh«ng lµm ®éng cña m×nh ― chóng t«i hy väng r»ng c¸c ngµi sÏ v¹ch xong s¸ng tá th× sÏ kh«ng thÓ cã ®−îc mét s¸ch l−îc ®óng ®¾n cña ®−îc ― th× xin c¸c ngµi ®õng giÊu giÕm chóng t«i vÒ b¶n c−¬ng ®¶ng c«ng nh©n ― chóng ta h·y xÐt ®Õn mét mÆt lµ nh÷ng lÜnh hµnh ®éng Êy, theo nh− kiÓu lµm tr−íc ®©y ë c¸c ngµi. Sím ng−êi men-sª-vÝch vµ tê b¸o “TiÕng nãi ng−êi d©n chñ - x· muén råi chóng t«i còng sÏ cã ®−îc b¶n c−¬ng lÜnh Êy vµ sÏ héi”, vµ mÆt kh¸c lµ bµi cña T¬-rèt-xki viÕt vÒ Ba-lan 65. c«ng bè nã trªn b¸o chÝ cña ®¶ng. Nh− vËy, tèt h¬n c¶ lµ ®õng nªn ®Ó bÏ mÆt mét lÇn n÷a. I Bµi in thµnh tËp riªng Theo ®óng bµi in trÝch trong sè 50 cña b¸o thµnh tËp riªng C ¬ së s¸ch l −îc cña nh÷ng ng −êi b«n-sª-vÝch trong cuéc “Ng−êi v« s¶n”, ngµy 28 c¸ch m¹ng l905 - 1907 lµ luËn ®iÓm cho r»ng cuéc c¸ch th¸ng M−êi mét (II m¹ng ®ã chØ cã thÓ th¾ng lîi hoµn toµn d−íi h×nh thøc cña th¸ng ch¹p) 1909 nÒn chuyªn chÝnh cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n. Chøng minh quan ®iÓm ®ã nh − thÕ nµo vÒ mÆt kinh tÕ? M ë ®Çu víi cuèn “Hai s¸ch l −îc” ( 1905) 1) vµ tiÕp tôc víi rÊt nhiÒu 1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. II, tr. 1 - 168.
172 V. I. Lª-nin VÒ mét sè nguån gèc cña t×nh tr¹ng hçn lo¹n t− t−ëng hiÖn nay 173 bµi ®¨ng trªn b¸o vµ trong c¸c tËp s¸ch in trong nh÷ng n¨m (Ma-xlèp ®· uæng c«ng dïng c¸i thuËt ng÷ kh«ng ®¹t ®ã ®Ó 1906 - 1907, chóng t«i bao giê còng luËn chøng nh− sau: sù thay thÕ cho thuËt ng÷: chÕ ®é ph¸t canh kiÓu n« dÞch - ph¸t triÓn theo con ®−êng t− s¶n cña n−íc Nga ®· ®−îc n«ng n«) “®ang cßn, th× kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ruéng quyÕt ®Þnh tr−íc råi vµ kh«ng thÓ tr¸nh ®−îc, nh−ng sù ph¸t ®Êt mét c¸ch cã lîi nhÊt cho phe d©n chñ còng vÉn ch−a triÓn ®ã cã thÓ diÔn ra d−íi hai h×nh thøc ― d−íi h×nh thøc biÕn mÊt. Qu¸ khø lÞch sö toµn thÕ giíi cho ta thÊy hai kiÓu gäi lµ “Phæ” (duy tr× chÕ ®é qu©n chñ cïng chÕ ®é chiÕn h÷u h×nh thµnh chÕ ®é t− b ¶n chñ nghÜa: mét kiÓu th× chiÕm ®Þa ruéng ®Êt cña ®Þa chñ, t¹o ra mét tÇng líp n«ng d©n kh¸ gi¶, vÞ thèng trÞ ë T©y ¢u ( trõ Thôy-sÜ vµ mét vµi ®Þa ph−¬ng ë tøc lµ tÇng líp n«ng d©n t− s¶n trªn miÕng ®Êt lÞch sö nhÊt c¸c n−íc ch©u ¢u k h¸c), lµ kÕt qu¶ cña sù tho¶ hiÖp gi÷a ®Þnh, v.v.), vµ d−íi h×nh thøc gäi lµ “Mü” (chÕ ®é céng hßa giai cÊp quý téc vµ giai cÊp t − s ¶n; vµ mét kiÓu kh¸c, ®ã lµ t− s¶n, thñ tiªu chÕ ®é chiÕm h÷u ruéng ®Êt cña ®Þa chñ, t¹o kiÓu quan hÖ ruéng ®Êt ®· ® −îc h×nh thµnh ë Thôy-sÜ, Hîp ra mét tÇng líp phÐc-mi-ª, tøc lµ tÇng líp n«ng d©n t− s¶n tù chñng quèc B¾c Mü, ë c¸c thuéc ®Þa cña Anh vµ thuéc ®Þa do, b»ng c¸ch thùc hiÖn mét b−íc chuyÓn biÕn m¹nh mÏ ®¶o cña c¸c n−íc kh¸c. Nh÷ng tµi liÖu mµ chóng t«i dÉn ra vÒ lén hoµn c¶nh lÞch sö). Giai cÊp v« s¶n ph¶i ®Êu tranh cho vÊn ®Ò ruéng ®Êt ë Nga kh«ng cung cÊp cho chóng ta con ®−êng thø hai, bëi v× con ®−êng ®ã b¶o ®¶m cho c¸c lùc nh÷ng lý do ®Çy ®ñ ®Ó kh¼ng ®Þnh mét c¸ch døt kho¸t lµ l−îng s¶n xuÊt cña n−íc Nga t− b¶n chñ nghÜa mét sù tù do kiÓu quan hÖ ruéng ®Êt nµo sÏ ® −îc x¸c lËp ë n −íc ta, cßn lín nhÊt vµ mét sù ph¸t triÓn nhanh chãng nhÊt, nh−ng rót ra nh÷ng kÕt luËn chñ quan vµ tïy tiÖn th× “l −¬ng t©m trong mét cuéc ®Êu tranh nh− vËy, chØ cã thÓ thu ®−îc th¾ng khoa häc” l ¹i kh«ng cho phÐp chóng t«i lµm...” ( tr. 457 ). lîi khi nµo cã sù liªn minh c¸ch m¹ng gi÷a giai cÊp v« s¶n vµ §iÒu ®ã ®óng. Vµ nh− thÕ lµ hoµn toµn thõa nhËn nh÷ng lý n«ng d©n. lÏ chøng minh vÒ mÆt kinh tÕ cho s¸ch l−îc b«n-sª-vÝch. VÊn ®Ò ChÝnh quan ®iÓm ®ã ®· ®−îc th«ng qua trong b¶n nghÞ kh«ng ph¶i lµ ë sù “say s−a c¸ch m¹ng” (nh− ph¸i “Nh÷ng c¸i quyÕt cña §¹i héi Lu©n-®«n vÒ c¸c ®¶ng d©n tóy hay lao ®éng, mèc” vµ ph¸i Tsª-rª-va-nin t−ëng), mµ lµ ë nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ vÒ th¸i ®é cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ®èi víi c¸c kh¸ch quan, nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ, cho phÐp chñ nghÜa t− ®¶ng ®ã66. Nh− mäi ng−êi ®· biÕt, ®èi víi b¶n nghÞ quyÕt ®ã, b¶n Nga cã thÓ ®i theo con ®−êng ph¸t triÓn “kiÓu Mü”. Trong ph¸i men-sª-vÝch cã th¸i ®é thï ®Þch, nhÊt lµ trong vÊn ®Ò ®Æc cuèn s¸ch cña «ng ta viÕt vÒ lÞch sö phong trµo n«ng d©n n¨m biÖt mµ chóng ta ®ang ph©n tÝch ë ®©y. Nh−ng sù luËn chøng l905 - 1907, Ma-xlèp buéc ph¶i thõa nhËn nh÷ng tiÒn ®Ò c¬ b¶n kinh tÕ cho lËp tr−êng cña hä thËt lµ kh«ng v÷ng vµng biÕt bao, cña chóng t«i. “C−¬ng lÜnh” ruéng ®Êt ― Ma-xlèp viÕt còng trong ®iÒu nµy ta cã thÓ thÊy râ qua nh÷ng lêi sau ®©y cña ®ång chÝ cuèn Êy ― “cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn lµ mét c−¬ng lÜnh Ma-xlèp, mét t¸c gi¶ cã uy tÝn bËc nhÊt cña ph¸i men-sª-vÝch kh«ng t−ëng nhÊt, bëi v× kh«ng cã mét giai cÊp x· héi réng r·i vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt ë Nga. Trong tËp hai cña cuèn “VÊn ®Ò nµo l¹i quan t©m ®Õn c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mµ ®¶ng ®ã mong ruéng ®Êt”, xuÊt b¶n n¨m l908 (lêi tùa ®−îc ®Ò ngµy l5 th¸ng muèn: hoÆc gi¶ lîi Ých cña nh÷ng kÎ chiÕm h÷u ruéng ®Êt víi Ch¹p 1907), Ma-xlèp viÕt: “Chõng nµo (do Ma-xlèp viÕt ng¶) nh÷ng sù nh©n nh−îng vÒ chÝnh trÞ s¾p tíi sÏ th¾ng” (Ma-xlèp c¸c quan hÖ thuÇn tóy t− b¶n chñ nghÜa ch−a ®−îc h×nh thµnh ë n«ng th«n, chõng nµo chÕ ®é ph¸t canh l−¬ng thùc” muèn nãi: v¶ l¹i kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sù nh©n nh−îng
174 V. I. Lª-nin VÒ mét sè nguån gèc cña t×nh tr¹ng hçn lo¹n t− t−ëng hiÖn nay 175 ®Çu cña phong trµo, vµ hä ®· quyÕt ®Þnh tr−íc vai trß ph¶n ®éng cña giai cña giai cÊp t− s¶n chiÕm h÷u ruéng ®Êt) “hoÆc gi¶ lîi Ých cña cÊp t− s¶n trong t−¬ng lai, v.v.” (®óng lµ ®· viÕt nh− thÕ: “v. v.”!). “Tõ ®ã, nÒn d©n chñ sÏ th¾ng” (tr. 456). ng−êi ta ®· rót ra c¸i kÕt luËn vÒ tÝnh tÊt yÕu cña nÒn chuyªn chÝnh cña giai C¶ ®iÒu nµy n÷a còng ®óng. Tõ ®ã ph¶i kÕt luËn r»ng trong cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n, tÝnh tÊt yÕu nµy m©u thuÉn víi toµn bé tiÕn tr×nh c¸ch m¹ng, s¸ch l−îc cña giai cÊp v« s¶n ñng hé §¶ng d©n cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ”. chñ - lËp hiÕn lµ mét s¸ch l−îc “kh«ng t−ëng”. Tõ ®ã ph¶i kÕt C¶ ®o¹n v¨n ®ã hoµn toµn mang tinh thÇn cña ph¸i “Nh÷ng luËn r»ng, c¸c lùc l−îng “d©n chñ”, tøc lµ c¸c lùc l−îng cña c¸i mèc”. Toµn bé c¸i “chñ nghÜa M¸c” ®ã lµ “chñ nghÜa M¸c” cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ, thùc chÊt lµ lùc l−îng giai cÊp v« s¶n kiÓu Bren-ta-n«, D«m-b¸c-t¬ vµ Xt¬-ru-vª67. LËp tr−êng cña t¸c vµ n«ng d©n. Tõ ®ã ph¶i kÕt luËn r»ng, cã hai con ®−êng ph¸t gi¶ ®o¹n v¨n Êy chÝnh lµ lËp tr−êng cña mét phÇn tö thuéc ph¸i triÓn t− s¶n: mét con ®−êng th× do “nh÷ng kÎ chiÕm h÷u ruéng tù do, kh¸c víi lËp tr−êng cña ng−êi d©n chñ - t− s¶n. V× r»ng ®Êt, cã nh÷ng nh−îng bé ®èi víi giai cÊp t− s¶n”, thùc hiÖn; phÇn tö tù do së dÜ lµ phÇn tö tù do, chÝnh lµ v× ngoµi con con ®−êng kia th× do c«ng nh©n vµ n«ng d©n muèn vµ cã thÓ ®i ®−êng Êy ra, tøc lµ con ®−êng do bän chñ ®Êt l·nh ®¹o ― bän theo (xem Ma-xlèp, tr. 446: “NÕu nh− toµn bé ruéng ®Êt cña ®Þa nµy ®ang cã “nh÷ng sù nh−îng bé” ®èi víi giai cÊp t− s¶n ― chñ ®−îc chuyÓn giao kh«ng cho n«ng d©n sö dông th× lóc ®ã... th× phÇn tö Êy kh«ng cßn nh×n thÊy vµ còng kh«ng nghÜ tíi mét qu¸ tr×nh t− b¶n hãa nÒn kinh tÕ n«ng d©n còng sÏ diÔn ra, con ®−êng ph¸t triÓn t− s¶n nµo kh¸c. Ng−êi d©n chñ së dÜ lµ nh−ng Ýt ®au khæ h¬n...”). ng−êi d©n chñ chÝnh lµ v× hä nh×n thÊy mét con ®−êng kh¸c, Chóng ta thÊy r»ng, khi Ma-xlèp suy luËn víi t− c¸ch lµ mét ®Êu tranh cho con ®−êng kh¸c Êy, chÝnh lµ con ®−êng do “nh©n ng−êi m¸c-xÝt, th× «ng ta suy luËn theo kiÓu b«n-sª-vÝch. Cßn d©n”, tøc lµ do giai cÊp tiÓu t− s¶n, n«ng d©n vµ giai cÊp v« s¶n ®©y lµ mét thÝ dô chøng tá r»ng, khi tr¸ch m¾ng ph¸i b«n-sª- l·nh ®¹o, nh−ng hä l¹i kh«ng nh×n thÊy tÝnh chÊt t− s¶n cña vÝch th× «ng ta l¹i suy luËn chóng ch¼ng kh¸c g× mét phÇn tö con ®−êng ®ã. Trong phÇn “Tæng kÕt” cña t¸c phÈm mang t− theo ph¸i tù do. LÏ dÜ nhiªn lµ thÝ dô ®ã n»m ë trong cuèn s¸ch t−ëng thñ tiªu chñ nghÜa Êy, Ma-xlèp ®· quªn mÊt tÊt c¶ cña ph¸i thñ tiªu, cuèn “Phong trµo x· héi ë Nga vµo ®Çu thÕ nh÷ng g× nãi vÒ hai con ®−êng ph¸t triÓn t− s¶n vÒ søc m¹nh kû XX”, ®−îc xuÊt b¶n víi sù biªn tËp cña M¸c-tèp, Ma-xlèp vµ cña giai cÊp t− s¶n Mü (nãi theo kiÓu Nga lµ: c¸i giai cÊp t− P«-t¬-rª-xèp; trong phÇn “Tæng kÕt” (t. I), chóng ta thÊy cã bµi s¶n sinh ra tõ n«ng d©n, trªn miÕng ®Êt ®· ®−îc dän s¹ch cña Ma-xlèp “Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ¶nh theo ph−¬ng thøc c¸ch m¹ng khái chÕ ®é chiÕm h÷u ruéng h−ëng cña nã ®Õn cuéc ®Êu tranh gi÷a c¸c giai cÊp trong thÕ kû ®Êt cña ®Þa chñ), vÒ sù yÕu ít cña giai cÊp t− s¶n Phæ (bÞ bän XIX”. Trong bµi ®ã, ë trang 661, chóng ta ®äc thÊy: “chñ ®Êt” n« dÞch); quªn mÊt r»ng nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ch−a bao giê nãi vÒ “tÝnh tÊt yÕu” cña “nÒn chuyªn chÝnh”, “... cã mét sè ng−êi d©n chñ - x· héi ®· b¾t ®Çu coi giai cÊp t− s¶n lµ mét giai cÊp hÕt søc ph¶n ®éng, vµ lµ mét ®¹i l−îng kh«ng ®¸ng kÓ. mµ chØ nãi ®Õn sù cÇn thiÕt cña chuyªn chÝnh ®Ó cho con Hä kh«ng nh÷ng ®· ®¸nh gi¸ thÊp lùc l−îng vµ ý nghÜa cña giai cÊp ®−êng kiÓu Mü th¾ng lîi; quªn mÊt r»ng nh÷ng ng−êi b«n- t− s¶n mµ c¶ vai trß lÞch sö cña giai cÊp ®ã còng bÞ hä ®Æt ë bªn sª-vÝch rót ra kÕt luËn vÒ “sù chuyªn chÝnh” kh«ng ph¶i lµ ngoµi viÔn c¶nh lÞch sö: hä kh«ng ®¶ ®éng g× ®Õn sù tham gia cña giai tõ sù yÕu ít cña giai cÊp t− s¶n, mµ tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÊp t− s¶n h¹ng trung vµ h¹ng nhá vµo phong trµo c¸ch m¹ng vµ sù kh¸ch quan, nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ lµm cho giai cÊp ®ång t×nh cña giai cÊp t− s¶n lín ®èi víi phong trµo Êy trong thêi kú
176 V. I. Lª-nin VÒ mét sè nguån gèc cña t×nh tr¹ng hçn lo¹n t− t−ëng hiÖn nay 177 t− s¶n cã thÓ cã hai con ®−êng ph¸t triÓn. VÒ mÆt lý luËn, ®o¹n la lèi næi tiÕng: “trong Héi nghÞ th¸ng Ch¹p l908, ph¸i b«n-sª- v¨n ®· dÉn lµ c¶ mét mí lén xén (mµ ngay c¶ b¶n th©n Ma-xlèp vÝch quyÕt ®Þnh x«ng vµo ®óng c¸i n¬i mµ hä ®· mét lÇn bÞ ®¸nh tan”ã8. ChØ víi nh÷ng tÇng líp c¸ch m¹ng trong ph¸i d©n còng ®· ph¶i vøt bá ®i trong tËp II cuèn “VÊn ®Ò ruéng ®Êt”); vÒ mÆt chÝnh trÞ - thùc tiÔn th× ®o¹n v¨n Êy thÓ hiÖn chñ nghÜa chñ - t− s¶n, tøc lµ chØ víi n«ng d©n, th× míi cã thÓ “tiÕn tíi víi tù do, thÓ hiÖn sù bµo ch÷a vÒ mÆt t− t−ëng cho chñ nghÜa thñ gi¶i ph¸p c¸ch m¹ng cña m×nh vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt”, chø kh«ng tiªu cùc ®oan. ph¶i víi ph¸i tù do tháa m·n víi “nh÷ng sù nh−îng bé cña B©y giê xin c¸c b¹n h·y xem, sù kh«ng v÷ng vµng vÒ lËp nh÷ng kÎ chiÕm h÷u ruéng ®Êt”. Cïng víi n«ng d©n tiÕn tíi tr−êng trong vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n ®· dÉn ®Õn sù kh«ng v÷ng tÞch thu ruéng ®Êt ― ngoµi chç kh¸c nhau vÒ c¸ch nãi, c©u ®ã vµng vÒ kÕt luËn chÝnh trÞ nh− thÕ nµo. §©y lµ mét ®o¹n trÝch hoµn toµn ch¼ng kh¸c g× luËn ®iÓm: tiÕn tíi nÒn chuyªn chÝnh trong bµi “§i ®©u?” (b¸o “TiÕng nãi ng−êi d©n chñ - x· héi”, cña giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n. Nh−ng M¸c-tèp, kÎ ®· tiÕn sè 13) cña M¸c-tèp: “ë n−íc Nga ngµy nay, lóc nµy kh«ng ®Õn s¸t lËp tr−êng cña ®¶ng ta trong sè 13 cña b¸o “TiÕng nãi”, mét ai cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc r»ng, khi cã mét cuéc khñng l¹i kh«ng triÖt ®Ó gi÷ v÷ng lËp tr−êng ®ã vµ th−êng xuyªn ng¶ ho¶ng chÝnh trÞ míi, th× nã t¹o ra ®−îc nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch vÒ phÝa P«-t¬-rª-xèp, Tsª-rª-va-nin ë trong cuèn “Phong trµo x· quan thuËn lîi cho mét cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ c¨n b¶n, hay héi”, mét cuèn s¸ch theo khuynh h−íng thñ tiªu chñ nghÜa, kh«ng; chóng t«i chØ cã thÓ v¹ch ra nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ còng nh− lµ trong chÝnh ngay sè 13 Êy. ThÝ dô, trong bµi Êy, khi cã chóng th× mét cuéc c¸ch m¹ng nh− thÕ sÏ trë nªn M¸c-tèp ®· x¸c ®Þnh nhiÖm vô tr−íc m¾t lµ “®Êu tranh cho mét kh«ng thÓ tr¸nh khái. Chõng nµo lÞch sö cßn ch−a gi¶i quyÕt phong trµo c«ng nh©n c«ng khai, kÓ c¶ viÖc ®Êu tranh giµnh lÊy vÊn ®Ò Êy theo c¸ch mµ nã ®· gi¶i quyÕt cho n−íc §øc n¨m sù tån t¹i c«ng khai cña b¶n th©n (§¶ng d©n chñ - x· héi)”. Nãi 1871, th× §¶ng d©n chñ - x· héi kh«ng ®−îc tõ chèi nhiÖm vô nh− vËy cã nghÜa lµ nh−îng bé ph¸i thñ tiªu: chóng t«i muèn tiÕn tíi cuéc khñng ho¶ng chÝnh trÞ tÊt yÕu ®ã, víi gi¶i ph¸p cñng cè §¶ng d©n chñ - x· héi, mét ®¶ng lîi dông mäi kh¶ c¸ch m¹ng cña m×nh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ, vÊn ®Ò ruéng n¨ng hîp ph¸p vµ mäi c¬ héi ®Êu tranh c«ng khai; ph¸i thñ tiªu ®Êt vµ vÊn ®Ò d©n téc (chÕ ®é céng hßa d©n chñ, tÞch thu th× muèn thu hÑp sù tån t¹i cña ®¶ng trong khu«n khæ hîp ruéng ®Êt cña ®Þa chñ, quyÒn tù do ®Çy ®ñ trong viÖc tù ph¸p vµ c«ng khai (d−íi sù thèng trÞ cña Xt«-l−-pin). Chóng t«i quyÕt). ChÝnh nã ph¶i tiÕn tíi cuéc khñng ho¶ng Êy, mét cuéc ®Êu tranh ®Ó lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ Xt«-l−-pin b»ng c¸ch khñng ho¶ng sÏ gi¶i quyÕt mét c¸ch døt kho¸t viÖc hoµn thµnh m¹ng, lîi dông mäi hµnh ®éng c«ng khai cho cuéc ®Êu tranh cuéc c¸ch m¹ng theo “kiÓu §øc” hay theo “kiÓu Ph¸p”, ― chø Êy, vµ më réng c¬ së v« s¶n cña phong trµo tiÕn tíi môc ®Ých kh«ng ph¶i ®øng chê cuéc khñng ho¶ng Êy ®Õn”. Êy. Ph¸i thñ tiªu th× ®Êu tranh cho sù tån t¹i c«ng khai cña §óng. §ã lµ nh÷ng lêi rÊt hay, ®óng nh − l µ lÆp l¹i phong trµo c«ng nh©n... d−íi sù thèng trÞ cña Xt«-l−-pin. Khi nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ th¸ng Ch¹p 1908 cña ®¶ng. C¸ch M¸c-tèp nãi r»ng chóng ta ph¶i ®Êu tranh ®Ó thµnh lËp chÕ ®Æt vÊn ®Ò nh − t hÕ hoµn toµn phï hîp víi nh÷ng lêi cña ®é céng hßa vµ tÞch thu ruéng ®Êt, th× nh÷ng lêi ®ã ®−îc diÔn Ma-xlèp nãi trong tËp hai cña cuèn “VÊn ®Ò ruéng ®Êt” ®¹t d−íi mét h×nh thøc khiÕn nh÷ng lêi ®ã lo¹i trõ chñ nghÜa v µ víi s¸ch l −îc cña ph¸i b«n-sª-vÝch. C¸ch ®Æt vÊn ®Ò thñ tiªu; nh−ng khi «ng ta nãi ®Õn cuéc ®Êu tranh cho sù tån nh− thÕ hoµn toµn kh¸c víi lËp tr −êng thÓ hiÖn ra qua lêi