[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 19 phần 4

Chia sẻ: Danh Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:43

Thêm vào BST

Báo xấu

45
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 19 phần 4', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 19 phần 4

V. I. Lª-nin Bµn vÒ tËp “Nh÷ng c¸i mèc” 224 225 cña giai cÊp t− s¶n ph¶n c¸ch m¹ng. Bän th¸ng M−êi bao giê giê nghÜ ®Õn mét ®iÒu lµ t− t−ëng tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n, thÓ hiÖn còng nãi nh− vËy vµ c«ng khai lµm theo ®iÒu ®ã. Bän d©n trong nguyªn t¾c nghÜa vô, ®−îc ¸p dông kh«ng ph¶i chØ ®èi chñ - lËp hiÕn còng ®· ngÊm ngÇm lµm nh− vËy (b¾t ®Çu tõ víi hä lµ ng−êi trÝ thøc, mµ cßn ®èi víi nh©n d©n n÷a” (139). ngµy l7 th¸ng M−êi), nh−ng l¹i muèn lµm ra vÎ m×nh lµ Ng−êi d©n chñ suy nghÜ vÒ viÖc më réng c¸c quyÒn tù do cña nh÷ng ng−êi d©n chñ. Muèn cho sù nghiÖp cña nÒn d©n chñ nh©n d©n, vµ lång t− t−ëng Êy vµo trong c¸i tõ “nghÜa vô” cña th¾ng lîi th× viÖc ph©n ranh giíi mét c¸ch triÖt ®Ó, râ rµng, c¸c giai cÊp bªn trªn tr−íc nh©n d©n. Ng−êi d©n chñ ch−a bao c«ng khai, gi÷a nh÷ng ng−êi d©n chñ vµ bän ph¶n béi lµ viÖc giê cã thÓ nghÜ ®−îc vµ kh«ng bao giê nghÜ ®−îc r»ng trong lµm cã Ých nhÊt, cÇn thiÕt nhÊt. CÇn ph¶i lîi dông tËp mét n−íc vµo thêi kú tr−íc khi cã cuéc c¶i c¸ch, hoÆc trong mét “Nh÷ng c¸i mèc” ®Ó lµm c«ng viÖc cÇn thiÕt Êy. PhÇn tö ph¶n n−íc cã b¶n “hiÕn ph¸p” ngµy 3 th¸ng S¸u, ng−êi ta l¹i cã thÓ béi I-d¬-g«-Ðp viÕt: “Cuèi cïng, cÇn ph¶i cã dòng khÝ thõa nãi tíi “tr¸ch nhiÖm” cña nh©n d©n tr−íc c¸c giai cÊp cÇm nhËn r»ng, trong c¸c §u-ma nhµ n−íc chóng ta, ngoµi ba bèn quyÒn. Muèn “nghÜ” ®−îc nh− thÕ th× ng−êi d©n chñ, hoÆc lµ chôc ®¹i biÓu cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn vµ §¶ng th¸ng ng−êi gäi lµ d©n chñ, ph¶i døt kho¸t biÕn thµnh mét kÎ ph¶n M−êi ra, ®¹i ®a sè c¸c ®¹i biÓu ®Òu tá ra kh«ng cã nh÷ng tri c¸ch m¹ng theo chñ nghÜa tù do. thøc ®ñ ®Ó cã thÓ b¾t tay vµo cai qu¶n vµ c¶i tæ l¹i n−íc Nga” Chóng ta ®äc thÊy trong tËp “Nh÷ng c¸i mèc”: “TÝnh Ých (208). LÏ dÜ nhiªn lµ c¸c ®¹i biÓu mu-gÝch trong ph¸i lao kû, sù tù kh¼ng ®Þnh, ― ®ã lµ mét søc m¹nh vÜ ®¹i; chÝnh søc ®éng, hoÆc c¸c ®¹i biÓu c«ng nh©n nµo ®ã, lµm thÕ nµo mµ m¹nh ®ã ®ang lµm cho giai cÊp t− s¶n ph−¬ng T©y trë thµnh g¸nh v¸c ®−îc sù nghiÖp ®ã. Muèn lµm ®−îc viÖc Êy, cÇn mét c«ng cô hïng m¹nh vµ kh«ng tù gi¸c phôc vô sù nghiÖp ph¶i cã mét ®a sè gåm nh÷ng ®¹i biÓu d©n chñ - lËp hiÕn vµ cña Th−îng ®Õ ë trªn tr¸i ®Êt” (95). §ã ch¼ng qua chØ lµ mét nh÷ng ®¹i biÓu thuéc §¶ng th¸ng M−êi, mµ muèn cã mét ®a sù lÆp l¹i ― cã thªm chót mì lÊy trong c©y ®Ìn thê ― c¸i sè nh− thÕ, th× cÇn ph¶i cã §u-ma III... khÈu hiÖu næi tiÕng “Enrichissez-vous! ― h·y lµm giµu ®i!”, Vµ ®Ó lµm cho nh©n d©n vµ nh÷ng ng −êi sïng b¸i nh©n hay c¸i khÈu hiÖu Nga cña chóng ta: “chóng ta ®Æt hy väng d©n hiÓu ® −îc “tr¸ch nhiÖm” cña m×nh ®èi víi nh÷ng ng −êi vµo nh÷ng kÎ m¹nh”80. Khi giai cÊp t− s¶n gióp nh©n d©n ®Êu g¸nh v¸c c«ng viÖc ë §u-ma III vµ ë n−íc Nga thêi kú §u- tranh giµnh tù do, nã tuyªn bè r»ng cuéc ®Êu tranh Êy lµ sù ma III, th× cÇn ph¶i cïng víi An-t«-ni V«-l −n-xki tuyªn nghiÖp cña Th−îng ®Õ. Khi nã ho¶ng sî nh©n d©n vµ quay l¹i truyÒn cho nh©n d©n tinh thÇn “hèi c¶i ” ( tËp “Nh÷ng c¸i ñng hé mäi chÕ ®é trung cæ chèng l¹i nh©n d©n, th× nã l¹i mèc”, 26), “quy thuËn ” ( 49), ®Êu tranh chèng “thãi kiªu tuyªn bè r»ng “tÝnh Ých kû”, viÖc lµm giµu, chÝnh s¸ch ®èi ng¹o cña ng −êi trÝ thøc” ( 52), “sù v©ng lêi ” ( 55), “mãn ¨n ngo¹i s«-vanh, v.v., lµ sù nghiÖp cña Th−îng ®Õ. Kh¾p n¬i ë gi¶n dÞ, th« s¬ trong b¶ng m−êi lêi r¨n cæ x−a cña M«i-x©y” ch©u ¢u tr−íc ®©y t×nh h×nh ®Òu nh− vËy. T×nh h×nh ®ã còng ( 51), ®Êu tranh chèng “v« sè bän quû d÷ ®· nhËp vµo th©n ®ang ®−îc lÆp l¹i ë Nga. h×nh khæng lå cña n−íc Nga ” ( 68). NÕu n«ng d©n bÇu cho “Víi §¹o dô ngµy 17 th¸ng M−êi, c¸ch m¹ng ph¶i ®−îc nh÷ng ng −êi thuéc ph¸i lao ®éng vµ nÕu c«ng nh©n bÇu hoµn thµnh vÒ thùc chÊt vµ trªn h×nh thøc” (136). §ã chÝnh cho nh÷ng ng −êi d©n chñ - x· héi, th× dÜ nhiªn ®ã chÝnh lµ sù quyÕn rò cña bän quû d÷, v× nãi cho ®óng ra, ― nh− lµ thùc chÊt cña chñ nghÜa th¸ng M−êi, tøc lµ c−¬ng lÜnh
V. I. Lª-nin Bµn vÒ tËp “Nh÷ng c¸i mèc” 226 227 C¸t-cèp vµ P«-bª-®«-nèt-txÐp ®· ph¸t hiÖn tõ l©u, ― xÐt vÒ b¶n Ph¸i d©n chñ Nga sÏ kh«ng thÓ tiÕn lªn ®−îc mét b−íc chÊt cña m×nh th× nh©n d©n vèn “c¨m ghÐt nh÷ng ng−êi trÝ chõng nµo nã ch−a hiÓu ®−îc thùc chÊt cña chÝnh s¸ch ®ã, ch−a thøc” (87; xin ®äc lµ: nh÷ng ng−êi d©n chñ). hiÓu ®−îc nh÷ng gèc rÔ giai cÊp cña chÝnh s¸ch ®ã. V× vËy ― tËp “Nh÷ng c¸i mèc” d¹y ― c¸c c«ng d©n Nga ph¶i “t¸n tông chÝnh quyÒn ®ã, vµ chØ cã mét m×nh nã, víi “Ngµy míi”, sè 15, ngµy 13 Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn l−ìi lª vµ nhµ tï cña nã, lµ cßn che chë ®−îc cho chóng ta th¸ng Ch¹p 1909 b¸o “Ngµy míi” (“nh÷ng ng−êi trÝ thøc”) khái sù hung b¹o cña nh©n d©n” (88). Ký tªn: V. I-lin §o¹n v¨n Êy rÊt hay lµ v× nã th¼ng th¾n, ®o¹n Êy cã Ých lµ v× nã v¹ch trÇn sù thËt vÒ b¶n chÊt thùc sù cña chÝnh s¸ch mµ toµn bé §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn ®· theo ®uæi trong suèt thêi kú 1905 - 1909. §o¹n Êy rÊt hay lµ v× nã ®· v¹ch trÇn toµn bé tinh thÇn cña tËp “Nh÷ng c¸i mèc” d−íi mét h×nh thøc ng¾n gän vµ næi bËt. Cßn tËp “Nh÷ng c¸i mèc” th× rÊt hay lµ v× nã v¹ch trÇn toµn bé tinh thÇn cña c¸i chÝnh s¸ch thËt sù cña ph¸i tù do Nga, kÓ c¶ ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn Nga. V× vËy cuéc bót chiÕn gi÷a nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn vµ tËp “Nh÷ng c¸i mèc”, viÖc hä ®o¹n tuyÖt víi tËp “Nh÷ng c¸i mèc”, hoµn toµn chØ lµ mét sù gi¶ dèi, chØ lµ mét lêi t¸n nh¶m triÒn miªn. V× r»ng trªn thùc tÕ, víi t− c¸ch lµ mét tËp thÓ, mét ®¶ng, mét lùc l−îng x· héi, ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn chÝnh ®· vµ ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch cña tËp “Nh÷ng c¸i mèc”. Nh÷ng lêi kªu gäi tham gia §u-ma Bu-l−- ghin håi th¸ng T¸m vµ th¸ng ChÝn 1905, hµnh ®éng ph¶n béi sù nghiÖp d©n chñ còng vµo cuèi n¨m Êy, th¸i ®é lu«n lu«n lo sî nh©n d©n vµ lo sî phong trµo nh©n d©n vµ cuéc ®Êu tranh cã hÖ thèng chèng l¹i c¸c ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ n«ng d©n trong hai §u-ma ®Çu tiªn, viÖc bá phiÕu t¸n thµnh ng©n s¸ch, c¸c bµi ph¸t biÓu cña Ca-ra-u-lèp vÒ t«n gi¸o vµ cña Bª-rª-®èp-xki vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt t¹i §u-ma III, chuyÕn ®i Lu©n-®«n, ― tÊt c¶ nh÷ng sù viÖc ®ã lµ v« sè nh÷ng c¸i mèc cña chÝnh c¸i chÝnh s¸ch Êy, cña c¸i chÝnh s¸ch mµ tËp “Nh÷ng c¸i mèc” ®· tuyªn bè trªn ph−¬ng diÖn t− t−ëng.
§Ønh tét cïng cña chñ nghÜa tù do Nga 229 228 ®éng chÝnh thøc cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn. Ngoµi ra, chóng ta cßn thÊy ®−îc c©u tr¶ lêi cho nh÷ng vÊn ®Ò mµ tõ l©u §¶ng d©n chñ - x· héi ®· ®Æt ra vµ gi¶i quyÕt, c©u tr¶ lêi cña mét trong nh÷ng nhµ ngo¹i giao vµ chÝnh kh¸ch tµi ba nhÊt cña ph¸i tù do, ®ång thêi còng lµ mét trong c¸c nhµ sö häc uyªn b¸c §ØNH TéT CïNG nhÊt, mét ng−êi ®· tõng häc ®−îc mét c¸i g× ®ã ë chñ nghÜa duy vËt lÞch sö, vµ râ rµng lµ do ¶nh h−ëng cña chñ nghÜa nµy CñA CHñ NGHÜA Tù DO NGA mµ nhµ sö häc nµy…tr−íc kia ®· tõng lµ nhµ sö häc. Nhµ sö häc Mi-li-u-cèp cè ®Æt vÊn ®Ò mét c¸ch hoµn toµn Trong nghÞ quyÕt Lu©n-®«n nãi vÒ c¸c chÝnh ®¶ng kh«ng khoa häc, nghÜa lµ mét c¸ch duy vËt. Muèn cho s¸ch l−îc cña ph¶i v« s¶n81, §¶ng d©n chñ - x· héi Nga ®· ®−a ra nh÷ng ®¶ng cã ®−îc “nh÷ng ®iÓm tùa v÷ng ch¾c”, th× cÇn ph¶i “cã sù ®iÓm tæng kÕt chñ yÕu vÒ nh÷ng bµi häc c¸ch m¹ng. Trong hiÓu biÕt gièng nhau vÒ nh÷ng sù kiÖn x¶y ra ë trong n−íc”. nghÞ quyÕt ®ã, giai cÊp v« s¶n d©n chñ - x· héi ®· ®¸nh gi¸ Mµ muèn hiÓu biÕt nh− thÕ, th× cÇn ph¶i xÐt xem c¸c chÝnh ®¶ng mét c¸ch chÝnh x¸c vµ râ rµng mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c chñ yÕu, hay “nh÷ng trµo l−u chÝnh trÞ”, ®ang cè “t×m” nh− thÕ giai cÊp trong c¸ch m¹ng, ®· x¸c ®Þnh c¬ së x· héi cña tÊt c¶ nµo “cho m×nh mét ®iÓm tùa”, trong “c¸c tÇng líp nh©n d©n c¸c chÝnh ®¶ng chñ yÕu vµ nh÷ng nhiÖm vô chung cña ®«ng ®¶o”. phong trµo c«ng nh©n trong cuéc ®Êu tranh cho nÒn d©n chñ. Ph−¬ng ph¸p nµy thËt lµ tuyÖt vêi. ViÖc ¸p dông ph−¬ng NghÞ quyÕt Héi nghÞ cña ®¶ng håi th¸ng Ch¹p l908 còng ®· ph¸p Êy liÒn chØ ngay cho chóng ta thÊy lµ nhµ sö häc uyªn b¸c ph¸t triÓn h¬n n÷a nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n Êy cña §¶ng ®ã ®· biÕn thµnh mét kÎ vu c¸o tÇm th−êng cña ph¸i tù do: d©n chñ - x· héi 82. nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn vµ tÊt c¶ nh÷ng phÇn tö h÷u HiÖn nay, mét n¨m sau cuéc héi nghÞ Êy, 2 1/2 n ¨m sau h¬n hä, c¸c b¹n thÊy kh«ng, ®ã chÝnh lµ “ba trµo l−u chÝnh trÞ §¹i héi Lu©n-®«n, viÖc xÐt xem nh÷ng ®¹i biÓu cã uy tÝn chñ yÕu”, cßn tÊt c¶ nh÷ng ai “t¶ h¬n” nh÷ng ng−êi d©n chñ - nhÊt cña chñ nghÜa tù do Nga ®· ®i ®Õn nh÷ng quan ®iÓm lËp hiÕn th× ®ã lµ “c¬n ®éng kinh chÝnh trÞ”. Xin c¶m ¬n sù nh− t hÕ nµo ®èi víi t×nh h×nh hiÖn nay vµ ®èi víi nh÷ng th¼ng th¾n cña ngµi, ngµi theo ph¸i tù do ¹! Nh−ng chóng t«i nhiÖm vô cña ph¸i d©n chñ, lµ mét viÖc lµm hÕt søc bæ Ých. còng vÉn xÐt xem, víi t− c¸ch lµ nhµ sö häc, ngµi muèn nãi g× VÒ mÆt nµy th× cuéc “héi nghÞ ” c ¸ch ®©y kh«ng l©u cña víi chóng t«i. Ba trµo l−u chñ yÕu: trµo l−u thø nhÊt lµ “chñ nh÷ng nhµ ho¹t ®éng thuéc §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn ®Æc nghÜa qu©n chñ mÞ d©n”. “ý nghÜa” cña nã lµ “b¶o vÖ c¸c c¬ së biÖt ®¸ng ® −îc l −u ý. “Héi nghÞ ” ®ã ®· t¸n thµnh b¶n b¸o x· héi cò trong ®êi sèng hµng ngµy”, “kÕt hîp chÕ ®é chuyªn chÕ c¸o cña l·nh tô ®¶ng lµ ngµi Mi-li-u-cèp, ng −êi hiÖn nay ®· kh«ng bÞ h¹n chÕ”… (anh chµng thuéc ph¸i tù do, thuéc ph¸i d©n cho ®¨ng b¶n b¸o c¸o ®ã trªn tê “Ng«n luËn” v íi nhan ®Ò: chñ - lËp hiÕn Êy ®· v« h×nh trung chuyÓn sang lËp tr−êng cña “C¸c chÝnh ®¶ng trong n−íc vµ trong §u-ma ”. B¶n b¸o c¸o bän theo §¶ng th¸ng M−êi lµ bän b¶o vÖ mét chÕ ®é chuyªn ®ã lµ mét v¨n kiÖn chÝnh trÞ cùc kú quan träng. Qua v¨n kiÖn ®ã, tõ nay chóng ta ®· cã ®−îc c¸i c−¬ng lÜnh hµnh chÕ h¹n chÕ)… “víi n«ng d©n trªn c¬ së c¸c quan hÖ gia
V. I. Lª-nin §Ønh tét cïng cña chñ nghÜa tù do Nga 230 231 lµ “mét nhiÖm vô tiªu cùc: sù phßng thñ chung chèng l¹i nh÷ng tr−ëng, trong ®ã giai cÊp quý téc lµ ng−êi m«i giíi tù nhiªn trµo l−u x· héi hoÆc nh÷ng trµo l−u chÝnh trÞ cÊp tiÕn h¬n”. gi÷a hai bªn”... NÕu ®em dÞch ng«n ng÷ cña ph¸i tù do sang Nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa lËp hiÕn t− s¶n ngµy 3 th¸ng S¸u tiÕng Nga, th× ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ sù thèng trÞ cña bän ®Þa chñ - vµ ngµy 9 th¸ng M−êi mét”, trong khi ®i t×m chç tùa cho m×nh, chñ n« (“chÕ ®é gia tr−ëng”) vµ cña chÕ ®é Nga hoµng Tr¨m ®· cè “Ýt ra còng ®ång hãa ®−îc tÇng líp trªn trong quÇn chóng ®en. Ngµi Mi-li-u-cèp nhËn xÐt ®óng r»ng chÕ ®é Nga hoµng ®ã n«ng d©n” (tøc lµ nh÷ng tÇng líp m¹nh vµ v÷ng” cña ngµi Xt«- ®ang trë thµnh “mÞ d©n”, nã “®ang vøt bá tÝnh chÊt kh«ng ®¶ng l−-pin). “Nh−ng c¸i c¬ së x· héi lo¹i Êy hiÖn nay hoµn toµn vÉn ph¸i, hay tÝnh chÊt siªu ®¶ng ph¸i cò, cã tÝnh chÊt gi¶ t¹o, vµ n»m trong t−¬ng lai”. “V× vËy trong viÖc ®i t×m mét c¬ së x· ®ang tÝch cùc can thiÖp vµo qu¸ tr×nh tæ chøc c¸c ®¶ng ë trong héi, ph¸i nµy cã lÏ cã ®−îc Ýt b¶o ®¶m nhÊt”... n−íc”. Xin nãi thªm r»ng ®ã chÝnh lµ mét b−íc ®i trªn con ë n−íc ta, ng−êi ta thÝch ― ®¸ng tiÕc, ngay c¶ trong hµng ®−êng chuyÓn tõ chÕ ®é chuyªn chÕ sang chÕ ®é qu©n chñ t− ngò nh÷ng ng−êi muèn trë thµnh ng−êi d©n chñ - x· héi ― s¶n, c¸i b−íc chuyÓn mµ nghÞ quyÕt Héi nghÞ th¸ng Ch¹p cña truyÒn b¸ nh÷ng “¶o t−ëng c¸ch m¹ng”. Nh−ng cßn cã g× cã §¶ng d©n chñ - x· héi n¨m l908 ®· nãi ®Õn. §ã chÝnh lµ ®iÓm thÓ Êu trÜ h¬n c¸i ¶o t−ëng Êy cña ph¸i tù do, ¶o t−ëng cho míi, t¹o thµnh nÐt ®Æc tr−ng cña giai ®o¹n hiÖn nay vµ ®· ®−îc r»ng h×nh nh− c¬ së x· héi cña giai cÊp t− s¶n ph¶n c¸ch m¹ng ®¶ng ta tÝnh ®Õn trong khi ®Ò ra c¸c nhiÖm vô s¸ch l−îc cña (“sù phßng thñ chung”) vµ bän ®Þa chñ lµ “yÕu ít”, r»ng h×nh m×nh trong giai ®o¹n hiÖn nay. Trong khi nhËn xÐt mét c¸ch nh− cã thÓ ®Ëp tan ®−îc chóng b»ng c¸ch kh¸c, chø kh«ng ®óng ®¾n mét sè nÐt nµo ®ã cña qu¸ tr×nh Êy, ngµi Mi-li-u-cèp, ph¶i b»ng mét cuéc tiÕn c«ng c¸ch m¹ng kiªn quyÕt nhÊt vµ mét lµ, ch−a suy nghÜ ®Õn n¬i ®Õn chèn vÒ nh÷ng c¬ së kinh tÕ th¼ng tay nhÊt cña quÇn chóng, b»ng cuéc khëi nghÜa cña cña nã, vµ, hai lµ, cßn sî rót ra c¸i kÕt luËn kh«ng thÓ tr¸nh quÇn chóng? Nhµ sö häc nghiªm tóc l¹i nh−êng chç cho mét ®−îc vÒ nguån gèc cña søc m¹nh cña bän ®Þa chñ - chñ n«. Søc phÇn tö tù do tÇm th−êng. m¹nh ®ã lµ ë chç: ë phÇn n−íc Nga thuéc ch©u ¢u, theo thèng Trµo l−u thø ba lµ ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn. Ngµi Mi-li-u-cèp kª cña nhµ chøc tr¸ch n¨m 1905, 10 triÖu bÇn n«ng cã 75 triÖu gäi nã lµ “chñ nghÜa lËp hiÕn d©n chñ”, vµ gi¶i thÝch r»ng “thùc ®ª-xi-a-ti-na ruéng ®Êt, cßn 30 000 ®¹i ®Þa chñ (kÓ c¶ ruéng cña chÊt cña lËp tr−êng nµy lµ ë chç kÕt hîp c−¬ng lÜnh chÝnh trÞ hoµng téc, tøc lµ hä hµng cña Ni-c«-lai R«-ma-nèp) th× l¹i cã tíi cÊp tiÕn víi c−¬ng lÜnh x· héi cÊp tiÕn”. Nhµ sö häc ®· hoµn 70 triÖu ®ª-xi-a-ti-na ruéng ®Êt. Kh«ng xãa bá hoµn toµn nh÷ng toµn bÞ lu mê tr−íc nhµ ngo¹i giao kiªm chÝnh kh¸ch. Trªn thùc ®¹i ®iÒn trang phong kiÕn cña ba m−¬i ngh×n ng−êi thuéc tÇng tÕ, toµn bé chÝnh s¸ch cña ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn ®ang ®i ng−îc líp trªn ®ã, th× liÖu n−íc Nga cã thÓ tho¸t khái c¸c quan hÖ “gia l¹i chñ nghÜa cÊp tiÕn cña quÇn chóng. Cßn trªn lêi nãi ― ®Æc tr−ëng” nh− ngµi nghÜ hay kh«ng, th−a ngµi sö häc? biÖt lµ trong c¸i “héi nghÞ” ®ã, n¬i cã nh÷ng phÇn tö d©n chñ - Trµo l−u thø hai lµ “chñ nghÜa lËp hiÕn t− s¶n”. Ngµi Mi- lËp hiÕn ë c¸c tØnh lÎ tham gia, nh÷ng phÇn tö nµy th«ng c¶m li-u-cèp gäi nh÷ng ng−êi thuéc §¶ng th¸ng M−êi nh− víi t©m tr¹ng cña quÇn chóng mét c¸ch gÇn gòi h¬n mét vËy ®Êy. ¤ng ta viÕt: “§èi víi giai cÊp ®¹i t− s¶n, cã thÓ lµ chót ― th× hä l¹i nãi: chóng t«i ®· cÊp tiÕn, chóng t«i quan t©m trµo l−u nµy qu¸ b¶o thñ, v× nã liªn hÖ chÆt chÏ víi giíi quan ®Õn chñ nghÜa d©n chñ vµ ®Õn quÇn chóng. liªu vµ quý téc”. C¸i lµm cho hä liªn kÕt l¹i víi nhau
V. I. Lª-nin §Ønh tét cïng cña chñ nghÜa tù do Nga 232 233 nµo kh¸c, trõ §¶ng d©n chñ - x· héi lµ ®¶ng ®ang dùa vµo giai Ngµi Mi-li-u-cèp (ch¾c h¼n ®Æc biÖt do Ên t−îng nh©n cuéc cÊp c«ng nh©n”. Cßn ®èi víi n«ng d©n, th× ngµi Mi-li-u-cèp vÉn “héi nghÞ”) kh«ng hÒ nghÜ lÇm vÒ quÇn chóng. ¤ng ta thõa nhËn mét ®iÒu kh«ng cßn nghi ngê g× ®−îc lµ: “tr×nh ®é gi¸c ch−a mÊt hy väng. ¤ng ta viÕt: “MÆc dï cã nh÷ng trë ng¹i” nh− ngé ®· t¨ng lªn rÊt nhiÒu trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y”, “nh÷ng “chÝnh s¸ch mÞ d©n” v.v., “nh−ng kh¶ n¨ng ho¹t ®éng song nguyªn nh©n g©y ra sù bÊt b×nh trong quÇn chóng th× vÉn song” (do Mi-li-u-cèp viÕt ng¶) “gi÷a chñ nghÜa lËp hiÕn d©n ch−a biÕn mÊt; cã thÓ thËm chÝ nh÷ng nguyªn nh©n Êy cßn chñ vµ nh÷ng biÓu hiÖn trùc tiÕp cña nguyÖn väng quÇn chóng t¨ng thªm vÒ sè l−îng, vµ tr×nh ®é gi¸c ngé cµng t¨ng lªn th× nh©n d©n, th× vÉn cßn ch−a bÞ lo¹i trõ”. t¸c ®éng cña nh÷ng nguyªn nh©n Êy cµng m¹nh mÏ h¬n”. Ho¹t ®éng song song! ― ®ã lµ mét tõ míi ®èi víi s¸ch Nh−ng nÕu nh− nhµ sö häc bÞ b¾t buéc ph¶i thõa nhËn ®iÒu l−îc cò cña ph¸i tù do. Nh÷ng ®−êng song song kh«ng bao ®ã, th× con ng−êi theo ph¸i tù do vÉn th¾ng: “...khèn thay, giê gÆp nhau. Chñ nghÜa tù do cña giíi trÝ thøc t− s¶n hiÓu trong quÇn chóng” (trong c¸ch m¹ng) “chØ cã mét chÝnh s¸ch r»ng nã sÏ kh«ng bao giê gÆp ®−îc quÇn chóng, nghÜa lµ sÏ mÞ d©n bÝ mËt vµ t¸o b¹o h¬n míi cã thÓ thùc hiÖn ®−îc, chÝnh kh«ng trë thµnh mét ng−êi ®¹i biÓu vµ l·nh tô cña quÇn s¸ch mÞ d©n nµy ®· phØnh nÞnh nh÷ng quan ®iÓm truyÒn chóng ë Nga, ― “kh«ng bao giê” lµ v× tr×nh ®é gi¸c ngé ®· thèng vµ nh÷ng niÒm hy väng ®· quen thuéc cña quÇn chóng. t¨ng lªn sau n¨m l905. Nh−ng nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i tù do ChÝnh s¸ch mÞ d©n ®ã g¾n liÒn mét c¸ch thuÇn tóy gi¶ t¹o kiÓu d©n chñ - lËp hiÕn vÉn tiÕp tôc tr«ng chê ë quÇn chóng khÈu hiÖu “ruéng ®Êt” lµ khÈu hiÖu dÔ hiÓu vµ chÝnh ®¸ng cña coi ®ã lµ c¸i bÖ cho nh÷ng thµnh tùu cña hä, cho sù thèng trÞ quÇn chóng, víi khÈu hiÖu “tù do” lµ mét khÈu hiÖu khã hiÓu cña hä. “§i song song”, ― nÕu dÞch sang ng«n ng÷ ®¬n gi¶n vµ bÞ gi¶i thÝch kh«ng ®óng. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy, dï vµ dÔ hiÓu th× ®ã lµ lîi dông quÇn chóng vÒ mÆt chÝnh trÞ, nh©n d©n cã nhËn thøc ®−îc mèi liªn hÖ tù nhiªn gi÷a hai dïng nh÷ng lêi nãi vÒ nÒn d©n chñ ®Ó c©u quÇn chóng vµ khÈu hiÖu ®ã th× sù nhËn thøc Êy còng chØ t¹o nªn nh÷ng sù trªn thùc tÕ th× ph¶n béi hä. “ñng hé hä (nh÷ng ng−êi theo hiÓu lÇm míi vµ ®Î ra chÝnh ngay c¸i ¶o t−ëng Êy mµ th«i” §¶ng th¸ng M−êi) mét c¸ch cã hÖ thèng trong nh÷ng vÊn ®Ò v.v. vµ v.v., kÓ c¶ c¸i “nguyªn t¾c”: kh«ng c¸ch m¹ng, kh«ng lËp hiÕn” ― nh÷ng lêi ®ã trong b¸o c¸o cña ngµi Mi-li-u-cèp ph¶n ®éng, mµ lµ cuéc “®Êu tranh lËp hiÕn hîp ph¸p”. §èi víi thÓ hiÖn thùc chÊt chÝnh s¸ch cña ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn. vÊn ®Ò trë l¹i “s¸ch l−îc cò n¨m l905”, th× “cÇn ph¶i tr¶ lêi Trªn thùc tÕ, nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn lµ nh÷ng kÎ a mét c¸ch kiªn quyÕt vµ gay g¾t lµ kh«ng”. tßng víi §¶ng th¸ng M−êi, lµ mét c¸ch cña chñ nghÜa lËp hiÕn B¹n ®äc thÊy ®Êy, tÊt c¶ nh÷ng thiÖn ý cña nhµ sö häc t− s¶n, Xt¬-ru-vª vµ nh÷ng ng−êi kh¸c trong ph¸i “Nh÷ng c¸i Mi-li-u-cèp muèn t×m nh÷ng ®iÓm tùa trong c¸c tÇng líp mèc” ®ang thõa nhËn ®iÒu ®ã mét c¸ch th¼ng th¾n, th« b¹o, nh©n d©n ®«ng ®¶o cho s¸ch l −îc cña c¸c ®¶ng, ®· tan kh«ng quanh co giÊu giÕm, vµ hä ®ßi nh÷ng ng−êi d©n chñ - thµnh m©y khãi mét khi nãi ®Õn vÊn ®Ò n«ng d©n vµ giai lËp hiÕn th«i ®õng “®−a m¾t sang phÝa t¶ n÷a vµ th«i ®õng c Êp v« s¶n. §èi víi giai cÊp v« s¶n, ngµi Mi-li-u-cèp ®· thÊt nÞnh hãt nh÷ng ng−êi c¸ch m¹ng ®ang khinh bØ hä n÷a” (®ã väng vµ thõa nhËn r»ng, “trong phong trµo d©n chñ ë thµnh lµ lêi cña ngµi I-d¬-g«-Ðp, mét tªn ph¶n béi næi tiÕng, trªn tê thÞ, nh÷ng ng −êi d©n chñ - lËp hiÕn cã mét c¬ së x· héi “TuÇn b¸o M¸t-xc¬-va”83, l909, sè 46, tr.10). Mi-li-u-cèp réng r·i h¬n, cã tæ chøc vµ gi¸c ngé h¬n bÊt cø mét chÝnh ®¶ng
V. I. Lª-nin §Ønh tét cïng cña chñ nghÜa tù do Nga 234 235 vµ ®ång bän chØ kh«ng hµi lßng vÒ sù th« b¹o vµ th¼ng th¾n cña chñ cña n«ng d©n trong thêi kú thùc hiÖn c¸c quyÒn tù do tõ ph¸i “Nh÷ng c¸i mèc”, chØ kh«ng hµi lßng v× ph¸i “Nh÷ng c¸i th¸ng M−êi ®Õn th¸ng Ch¹p 1905; thËm chÝ ngay c¶ trong thêi kú c¸c §u-ma ®−îc bän G«-rª-m−-kin vµ Xt«-l−-pin che chë, mèc” ®ang lµm háng thñ ®o¹n ngo¹i giao cña hä, ng¨n trë hä phong trµo d©n chñ còng kh«ng chÞu ®Ó cho ph¸i d©n chñ - lËp xá mòi nh÷ng phÇn tö l¹c hËu trong quÇn chóng. Mi-li-u-cèp lµ hiÕn l·nh ®¹o. mét nhµ chÝnh trÞ thùc tiÔn, Xt¬-ru-vª lµ mét nhµ thuyÕt gi¸o ý nghÜa chÝnh trÞ cña “héi nghÞ” cña §¶ng d©n chñ - lËp cña chñ nghÜa tù do, nh−ng viÖc hä chung sèng hßa thuËn trong hiÕn cuèi n¨m l909 vµ cña b¶n b¸o c¸o cña ngµi Mi-li-u-cèp lµ mét ®¶ng kh«ng ph¶i lµ viÖc ngÉu nhiªn mµ lµ mét hiÖn t−îng ë chç: vèn lµ nh÷ng kÎ thï hÕt søc ®éc ¸c cña §¶ng d©n chñ - tÊt yÕu, bëi v× vÒ thùc chÊt, ng−êi trÝ thøc t− s¶n th−êng x· héi c¸ch m¹ng, nh÷ng ®¹i biÓu cã häc thøc cña ph¸i tù do nghiªng ng¶ gi÷a viÖc ®Æt hy väng vµo quÇn chóng (theo hä, ®ã ®· x¸c minh mét c¸ch tuyÖt diÖu sù ®óng ®¾n cña §¶ng d©n lµ nh÷ng con cèc ®i mß cho hä ngåi ¨n) vµ viÖc hä hy väng vµo chñ - x· héi c¸ch m¹ng trong viÖc ®¸nh gi¸ thêi cuéc vµ trong giai cÊp t− s¶n theo xu h−íng th¸ng M−êi. s¸ch l−îc cña m×nh. TÊt c¶ nh÷ng g× cã gi¸ trÞ vµ ®óng ®¾n Ngµi Mi-li-u-cèp viÕt: (ChÝnh quyÒn hiÖn nay kh«ng thÓ ®Ó trong b¶n b¸o c¸o th× ®ã ®Òu chØ lµ b«i b¸c vµ nhai l¹i c¸i luËn cho nh÷ng phÇn tö gi¸c ngé vÒ chÝnh trÞ trong phong trµo d©n chñ tiÕp xóc mét c¸ch tù do víi quÇn chóng d©n chñ, ― chÝnh ®iÓm c¬ b¶n cña chóng ta vÒ b−íc chuyÓn cña chÕ ®é chuyªn chÕ sang con ®−êng qu©n chñ t− s¶n, coi ®ã lµ nÐt ®Æc tr−ng ®iÒu ®ã ®ang lµm cho nh÷ng lêi høa hÑn chñ yÕu trong §¹o chñ yÕu cña giai ®o¹n hiÖn nay. §ã chÝnh lµ chç kh¸c biÖt cña dô ngµy l7 th¸ng M−êi kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc”. ë ®©y, v« t×nh «ng ta ®· nãi ra mét sù thËt s©u s¾c h¬n ®iÒu «ng ta muèn giai ®o¹n hiÖn nay so víi ngµy h«m qua vµ víi ngµy mai. §ã nãi. V× r»ng, mét lµ, nÕu chÝnh quyÒn hiÖn nay qu¶ thËt kh«ng chÝnh lµ c¬ së cña s¸ch l−îc ®éc ®¸o cña §¶ng d©n chñ - x· thÓ ®Ó cho quÇn chóng tiÕp xóc víi nh÷ng ng−êi d©n chñ (mµ héi, mét s¸ch l−îc ®ßi hái ph¶i ¸p dông nh÷ng nguyªn lý cña ®iÒu nµy lµ mét sù thËt ®· râ rµng), th× tõ ®ã ph¶i rót ra kÕt chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng vµo mét t×nh h×nh ®· biÕn ®æi, chø luËn lµ: cÇn ph¶i cã mét s¸ch l−îc c¸ch m¹ng chø kh«ng ph¶i kh«ng ph¶i lµ l¾p l¹i mét c¸ch gi¶n ®¬n nh÷ng khÈu hiÖu nµy lµ ®Êu tranh “lËp hiÕn”, cÇn ph¶i l·nh ®¹o nh©n d©n lËt ®æ hay nh÷ng khÈu hiÖu kh¸c. chÝnh quyÒn ®ã, chø kh«ng ph¶i lµ c¶i c¸ch chÝnh quyÒn ®ã. Ph¸i tù do ®· thõa nhËn tÝnh chÊt ph¶n c¸ch m¹ng cña giai cÊp Hai lµ, c¶ nh÷ng sù kiÖn th¸ng M−êi - th¸ng Ch¹p l905, c¶ §u- ®¹i t− s¶n, thõa nhËn r»ng tr×nh ®é gi¸c ngé vµ sù bÊt b×nh cña ma I lÉn §u-ma II, ®Òu ®· chøng minh r»ng kh«ng chØ riªng quÇn chóng ®· t¨ng lªn. Nh−ng t¹i sao hä l¹i kh«ng kiªn quyÕt “chÝnh quyÒn hiÖn nay”, mµ c¶ ph¸i tù do Nga, nh÷ng ng−êi phôc vô cho giai cÊp ®¹i t− s¶n mét khi hä ®· phñ nhËn c¸ch d©n chñ - lËp hiÕn Nga, còng ®Òu “kh«ng thÓ ®Ó cho quÇn m¹ng, phñ nhËn n¨m 1905, phñ nhËn “chÝnh s¸ch mÞ d©n” vÒ chóng d©n chñ tiÕp xóc mét c¸ch tù do” víi nh÷ng ng−êi “ruéng ®Êt vµ tù do”; mét khi hä thõa nhËn r»ng §¶ng th¸ng d©n chñ - x· héi vµ thËm chÝ c¶ víi nh÷ng ng−êi d©n tóy M−êi qu¸ b¶o thñ ®èi víi giai cÊp ®¹i t− s¶n? §ã lµ v× “héi nghÞ” thuéc ®ñ mäi mµu s¾c n÷a. Ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn kh«ng cña nh÷ng ng−êi ë c¸c tØnh lÎ ®· chØ cho hä thÊy mét c¸ch ®Æc biÖt nh÷ng kh«ng thÓ l·nh ®¹o ®−îc phong trµo d©n chñ cña râ sù thÊt b¹i cña chÝnh s¸ch míi, chÝnh s¸ch Xt«-l−-pin vµ t− s¶n c«ng nh©n mµ cßn kh«ng thÓ l·nh ®¹o ®−îc phong trµo d©n cña chÝnh phñ chuyªn chÕ. C¬ së x· héi míi cña chÕ ®é qu©n chñ
V. I. Lª-nin §Ønh tét cïng cña chñ nghÜa tù do Nga 236 237 “hiÖn nay hoµn toµn cßn lµ ®iÒu n»m trong t−¬ng lai”, ― ®ã lµ buéc ph¶i ®i vµo con ® −êng lËp ®¶ng ph¸i. Chóng ta ph¶i lêi thó nhËn quý b¸u nhÊt cña ph¸i tù do. Chñ nghÜa lËp hiÕn t− lîi dông thêi kú nµy, coi ®ã lµ thêi kú chuÈn bÞ cho nh÷ng s¶n ®−îc chØnh ®èn l¹i, víi chÝnh thÓ qu©n chñ ®øng ®Çu, lµ quÇn chóng míi trªn mét c¬ së míi, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn mét ®iÒu rÊt tèt, nh−ng hiÖn nay kh«ng thÓ lµm ®−îc ®iÒu ®ã, míi, ®Ó tiÕn tíi mét cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng kiªn quyÕt h¬n vµ sÏ kh«ng thÓ lµm ®−îc ®iÒu ®ã nÕu kh«ng cã mét phong nh»m thùc hiÖn nh÷ng yªu s¸ch cò cña chóng ta. C¸ch m¹ng vµ trµo míi cña quÇn chóng, ― ®ã lµ kÕt qu¶ cña “héi nghÞ” cña ph¶n c¸ch m¹ng trªn thùc tÕ ®· chøng tá sù bÊt t−¬ng dung nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn. Chóng ta c¨m ghÐt phong trµo gi÷a thÓ chÕ qu©n chñ víi nÒn d©n chñ, víi sù thèng trÞ cña nh©n d©n, víi sù tù do cña nh©n d©n, ― chóng ta ph¶i tuyªn quÇn chóng, c¨m ghÐt “chÝnh s¸ch mÞ d©n” vÒ “ruéng ®Êt vµ tù do” c¨m ghÐt “nh÷ng c¬n ®éng kinh chÝnh trÞ”, nh−ng chóng ta truyÒn viÖc thñ tiªu thÓ chÕ qu©n chñ, tuyªn truyÒn chñ nghÜa céng hoµ ë trong quÇn chóng, coi ®ã lµ ®iÒu kiÖn cho sù th¾ng lµ nh÷ng nhµ chÝnh trÞ thùc tÕ, chóng ta ph¶i tÝnh ®Õn nh÷ng sù lîi cña nh©n d©n, ― chóng ta ph¶i biÕn khÈu hiÖu “®¶ ®¶o thÓ kiÖn thùc tÕ, chóng ta ph¶i h−íng chÝnh s¸ch cña m×nh nh− thÕ nµo ®Ó cã thÓ ®i song song víi phong trµo quÇn chóng mét khi chÕ qu©n chñ” thµnh mét “thµnh ng÷ d©n gian” còng phæ biÕn phong trµo quÇn chóng lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. “VÉn nh− lµ khÈu hiÖu “®¶ ®¶o chÕ ®é chuyªn chÕ” trong nh÷ng n¨m ch−a g¹t bá kh¶ n¨ng” ®Êu tranh mét c¸ch th¾ng lîi ®Ó giµnh 1895 – 1904, mµ §¶ng d©n chñ – x· héi ®· ®¹t ®−îc sau rÊt quyÒn l·nh ®¹o quÇn chóng n«ng d©n vµ quÇn chóng thµnh thÞ nhiÒu n¨m c«ng t¸c kiªn tr×. C¸ch m¹ng vµ ph¶n c¸ch m¹ng (trõ c«ng nh©n): vËy th× chóng ta h·y cè dïng nh÷ng c©u nãi vÒ trªn thùc tÕ ®· chøng tá toµn bé lùc l−îng vµ toµn bé t¸c dông cña giai cÊp ®Þa chñ, ― chóng ta ph¶i tuyªn truyÒn ë trong “chñ nghÜa cÊp tiÕn” cña chóng ta ®Ó ®¶m b¶o cho m×nh mét ®Þa vÞ nhá bÐ trong phong trµo nh©n d©n, gièng nh− lµ chóng ta quÇn chóng n«ng d©n viÖc thñ tiªu hoµn toµn giai cÊp ®ã, viÖc ®· tõng dïng nh÷ng c©u nãi vÒ phe ®èi lËp ®øng vÒ phÝa §øc ph¸ huû hoµn toµn chÕ ®é chiÕm h÷u ruéng ®Êt cña ®Þa chñ. Vua ®Ó ®¶m b¶o cho m×nh mét ®Þa vÞ nhá bÐ ë Lu©n-®«n. C¸ch m¹ng vµ ph¶n c¸ch m¹ng trªn thùc tÕ ®· chØ râ b¶n chÊt cña ph¸i tù do vµ cña giíi trÝ thøc t− s¶n, ― chóng ta ph¶i lµm Héi nghÞ §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn ®· x¸c minh mét c¸ch tuyÖt diÖu s¸ch l −îc cña ®¶ng ta mµ kh«ng hÒ hay biÕt. cho quÇn chóng n«ng d©n hiÓu râ r»ng sù l·nh ®¹o cña ph¸i tù Chóng ta ph¶i chÊm døt giai ®o¹n lÞch sö míi ®ã, khi mµ do cã nghÜa lµ sù tiªu vong sù nghiÖp cña quÇn chóng n«ng chÕ ®é chuyªn chÕ ®ang cè tù cøu v·n b»ng mét ph −¬ng d©n, r»ng kh«ng cã cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng ®éc lËp cña quÇn thøc míi , khi mµ trªn con ®−êng míi ®ã, râ rµng nã l ¹i chóng th× víi bÊt kú nh÷ng “c¶i c¸ch” nµo cña ph¸i d©n chñ – ® ang ®i tíi chç ph¸ s¶n. Chóng ta ph¶i chÊm døt giai ®o¹n lËp hiÕn, quÇn chóng n«ng d©n ®ã còng vÉn kh«ng tr¸nh khái nµy b»ng c¸ch tiÕn hµnh cã hÖ thèng, ngoan c−êng vµ bÒn bÞ ®Þa chñ n« dÞch nh− cò. C¸ch m¹ng vµ ph¶n c¸ch m¹ng ®· bØ viÖc tæ chøc mét c¸ch réng r·i vµ v÷ng ch¾c h¬n nh÷ng chØ cho chóng ta thÊy râ sù liªn minh gi÷a chÕ ®é chuyªn chÕ vµ quÇn chóng gi¸c ngé h¬n trong giai cÊp v« s¶n x· héi chñ giai cÊp t− s¶n, sù liªn minh gi÷a giai cÊp t− s¶n Nga vµ giai cÊp t− s¶n quèc tÕ, ― chóng ta ph¶i gi¸o dôc, ®oµn kÕt vµ tæ chøc nghÜa vµ trong giai cÊp n«ng d©n d©n chñ. Chóng ta ph¶i lîi dông mäi ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña ®¶ng mét khèi quÇn chóng v« s¶n ®«ng gÊp ba lÇn so víi n¨m 1905, trong lóc mµ c¶ §u-ma Tr¨m ®en, c¶ thÕ lùc qu©n chñ ®Òu vµ chØ cã mét m×nh giai cÊp v« s¶n, do §¶ng d©n chñ – x ·
V. I. Lª-nin 238 239 héi ®éc lËp l·nh ®¹o vµ s¸t c¸nh víi giai cÊp v« s¶n c¸c n−íc tiªn tiÕn, míi cã thÓ giµnh ®−îc tù do cho n−íc Nga. “Ng−êi d©n chñ – x· héi”, sè 10, ngµy 24 th¸ng Ch¹p 1909 Theo ®óng b¶n th¶o Kho¸ häp lÇn thø m−êi mét (6 th¸ng Giªng 1910) cña côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa Ngµy 7 th¸ng M−êi mét, theo lÞch míi, phiªn häp lÇn thø m−êi mét cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa ®· ®−îc tæ chøc t¹i Bruy-xen. Theo tôc lÖ ®· ®−îc x¸c lËp trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tr−íc khi Côc quèc tÕ nhãm häp, ng−êi ta ®· triÖu tËp mét cuéc héi nghÞ cña nh÷ng ng−êi lµm b¸o x· héi chñ nghÜa ë c¸c n−íc. Héi nghÞ nµy ®· th¶o luËn mét sè vÊn ®Ò thùc tiÔn cã liªn quan tíi viÖc x¸c lËp nh÷ng mèi liªn hÖ th−êng xuyªn h¬n n÷a gi÷a c¸c tê b¸o x· héi chñ nghÜa ra hµng ngµy cña c¸c n−íc. Cßn ®èi víi phiªn häp cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa th× ngoµi mét sè vÊn ®Ò nhá cã tÝnh chÊt th−êng xuyªn ra, cã hai vÊn ®Ò lín ®−îc ®Æt ra trong ch−¬ng tr×nh nghÞ sù: mét lµ, §¹i héi x· héi chñ nghÜa quèc tÕ n¨m 1910 ë C«-pen-ha-g¬, vµ, hai lµ, vÊn ®Ò sù ph©n liÖt trong ®¶ng Hµ-lan. VÒ vÊn ®Ò thø nhÊt, tr −íc tiªn ng −êi ta ®· quy ®Þnh thêi gian häp ®¹i héi, cô thÓ lµ tõ ngµy 28 th¸ng T¸m ®Õn ngµy 3 th¸ng ChÝn theo lÞch míi. VÒ ®Þa ®iÓm ®¹i héi, ng −êi ta ®· nªu vÊn ®Ò lµ nh÷ng ng −êi x· héi chñ nghÜa Nga cã thÓ ®Õn ®−îc C«-pen-ha-g¬ mét c¸ch tù do hay kh«ng. §¹i biÓu cña nh÷ng ng −êi x· héi chñ nghÜa §an-m¹ch lµ Knót-sen tr¶ lêi r»ng theo tin tøc mµ hä ®· ® −îc biÕt vµ theo tÊt c¶ nh÷ng tµi liÖu vÒ ý ®å cña chÝnh phñ §an-m¹ch mµ hä ®· cã ®−îc, th× c¶nh s¸t sÏ kh«ng quÊy rÇy c¸c ®¹i
240 V. I. Lª-nin Kho¸ häp lÇn thø m−êi mét cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa 241 biÓu Nga ®Õn tham dù ®¹i héi. NÕu ngay tr−íc ngµy ®¹i héi mµ ®−îc tiÕn hµnh tõ l©u. Trong vÊn ®Ò ruéng ®Êt, bän c¬ héi t×nh h×nh thay ®æi th× ®−¬ng nhiªn Côc quèc tÕ x· héi chñ chñ nghÜa ®· ñng hé ®iÒu kho¶n trong c−¬ng lÜnh ®ßi chia nghÜa sÏ lo liÖu viÖc thay ®æi ®Þa ®iÓm cña ®¹i héi. ruéng ®Êt cho c«ng nh©n n«ng nghiÖp. Nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt ®· kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng l¹i ®iÒu kho¶n Êy (®iÒu kho¶n Ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña §¹i héi C«-pen-ha-g¬ ®· ®−îc ®−îc T¬-run-xt¬-ra, l·nh tô cña bän c¬ héi chñ nghÜa, b¶o ®Þnh ra nh− sau: I) phong trµo hîp t¸c x·; 2) tæ chøc quèc tÕ vÖ) vµ ®Õn n¨m 1905 th× ®· xo¸ bá ®−îc ®iÒu kho¶n Êy. Sau gióp ®ì nh÷ng cuéc b·i c«ng lín; 3) n¹n thÊt nghiÖp; 4) gi¶i trõ ®ã, ®Ó thÝch øng víi c¸c xu h−íng t«n gi¸o cña mét bé phËn qu©n bÞ vµ toµ ¸n träng tµi ph©n xö nh÷ng vô xung ®ét quèc tÕ; c«ng nh©n Hµ-lan, bän c¬ héi chñ nghÜa ®· ®i tíi chç b¶o vÖ 5) kÕt qu¶ cña c¸c ®¹o luËt vÒ lao ®éng ë c¸c n−íc vµ vÊn ®Ò tæ viÖc nhµ n−íc bá tiÒn ra phô cÊp cho c«ng viÖc gi¶ng ®¹o ë chøc thùc hiÖn c¸c ®¹o luËt ®ã trªn quy m« quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ nhµ tr−êng. Nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt ®· kÞch liÖt ®Êu tranh vÊn ®Ò chÕ ®é ngµy lµm viÖc t¸m giê; 6) c¶i thiÖn mèi quan hÖ chèng l¹i ®iÒu ®ã. Bän c¬ héi chñ nghÜa, ®øng ®Çu lµ T¬-run- gi÷a c¸c ®¶ng ë c¸c n−íc víi Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa; 7) xt¬-ra, ®· ®em ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi trong nghÞ viÖn ra xo¸ bá ¸n tö h×nh. ®èi lËp l¹i víi ®¶ng, vµ ®i ng−îc l¹i c¸c nghÞ quyÕt cña Ban Lóc ®Çu ng−êi ta dù ®Þnh ®Æt vÊn ®Ò ruéng ®Êt vµo trong chÊp hµnh trung −¬ng. Bän c¬ héi chñ nghÜa ®· thi hµnh ch−¬ng tr×nh nghÞ sù. Va-li-¨ng vµ M«n-ken-bua ph¶n ®èi, cho chÝnh s¸ch xÝch gÇn l¹i víi ph¸i tù do, thi hµnh chÝnh s¸ch r»ng vÊn ®Ò nµy ch−a ®−îc chuÈn bÞ tr−íc mét c¸ch cÆn kÏ h¬n nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa ñng hé ph¸i tù do (lÏ dÜ nhiªn, t¹i c¸c ®¹i héi ®¶ng cña c¸c n−íc, cho nªn viÖc th¶o luËn vÊn ®Ò b»ng c¸ch “bµo ch÷a” r»ng ®ã lµ nh»m môc ®Ých ®¹t tíi Êy t¹i mét ®¹i héi quèc tÕ sÏ gÆp khã kh¨n. Ng−êi ta tá ý mong nh÷ng c¶i c¸ch x· héi mµ ph¸i tù do ®· høa vµ... ®· kh«ng muèn r»ng c¸c ®¹i héi ®¶ng cña c¸c n−íc sÏ th¶o luËn riªng vÒ thùc hiÖn). Bän c¬ héi chñ nghÜa ®· b¾t tay vµo xÐt l¹i c−¬ng vÊn ®Ò nµy, ®Ó chuÈn bÞ tr×nh bµy tr−íc ®¹i héi quèc tÕ n¨m lÜnh cò, m¸c-xÝt, cña §¶ng d©n chñ - x· héi Hµ-lan, vµ ngoµi 1913. nh÷ng ®iÓm kh¸c ra, ®· ®−a ra nh÷ng luËn ®iÓm nh»m xÐt Sau khi th«ng qua nh÷ng nghÞ quyÕt bµy tá sù ®ång t×nh víi c«ng nh©n Thôy-®iÓn, ― nh÷ng ng−êi ®· tæ chøc mét trong l¹i b¶n c−¬ng lÜnh ®ã, nh− luËn ®iÓm phñ nhËn “thuyÕt sôp nh÷ng cuéc tæng b·i c«ng lín nhÊt trong thêi gian gÇn ®©y, ― ®æ” (mét ý kiÕn næi tiÕng cña BÐc-stanh), hay luËn ®iÓm vµ víi c«ng nh©n T©y-ban-nha, ― nh÷ng ng−êi ®· ®Êu tranh mong muèn r»ng viÖc thõa nhËn c−¬ng lÜnh buéc c¸c ®¶ng viªn ph¶i thõa nhËn c¸c quan ®iÓm kinh tÕ - chÝnh trÞ, “chø anh dòng chèng hµnh vi phiªu l−u qu©n sù cña chÝnh phñ n−íc kh«ng ph¶i nh÷ng quan ®iÓm triÕt häc cña M¸c”. Cuéc ®Êu m×nh, ― còng nh− th«ng qua nghÞ quyÕt ph¶n kh¸ng nh÷ng tranh cña nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt chèng l¹i ®−êng lèi ®ã hµnh vi tµn b¹o vµ giÕt chãc cña chÝnh phñ Nga hoµng ë Nga ngµy cµng trë nªn gay g¾t. BÞ g¹t ra khái C¬ quan ng«n luËn vµ cña c¸c chÝnh phñ T©y-ban-nha, Ru-ma-ni, Mª-hi-c«, Côc trung −¬ng cña ®¶ng, nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt (trong ®ã cã n÷ quèc tÕ x· héi chñ nghÜa ®· chuyÓn sang th¶o luËn vÊn ®Ò chñ yÕu tiÕp theo trong ch−¬ng tr×nh nghÞ sù cña ®¹i héi ― vÊn ®Ò v¨n sÜ næi tiÕng R«-l¨ng - H«n-xt¬, vµ sau ®ã lµ Goãc-t¬, Pan-nª-cóc, v.v.) ®· s¸ng lËp ra tê “DiÔn ®µn”84 cña m×nh. ph©n liÖt ë trong ®¶ng Hµ-lan. T¬-run-xt¬-ra ®· kh«ng tõ mét thñ ®o¹n nµo ®¶ kÝch tê b¸o ë Hµ-lan, cuéc ®Êu tranh gi÷a bän c¬ héi chñ nghÜa Êy b»ng c¸ch buéc téi nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt cã ý ®Þnh “®uæi vµ nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt trong §¶ng x· héi chñ nghÜa ®·
V. I. Lª-nin Kho¸ häp lÇn thø m−êi mét cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa 242 243 cæ” c¸ nh©n y, y ®· xói giôc mét bé phËn c«ng nh©n Hµ-lan cã lµ h−íng c«ng viÖc ®ã theo mét tr×nh tù nµy hoÆc mét tr×nh tù t©m lý tiÓu thÞ d©n chèng l¹i nh÷ng ng−êi “thÝch ®¸nh nhau”, kh¸c, chØ ra ph−¬ng ph¸p gi¶i quyÕt vô xung ®ét, dÜ nhiªn lµ nh÷ng ng−êi −a tranh luËn, nh÷ng kÎ ph¸ ho¹i hßa b×nh ― tøc mÆc dï ®a sè c¸c uû viªn cña Côc kh«ng thÓ kh«ng biÕt râ thùc lµ nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt. KÕt qu¶ lµ ®¹i héi bÊt th−êng cña ®¶ng chÊt cña sù viÖc, thùc chÊt cña cuéc ®Êu tranh gi÷a hai khuynh häp ë §¬-ven-t¬ (ngµy 13 - 14 th¸ng Hai n¨m 1909), do sè h−íng ë Hµ-lan. ng−êi ñng hé T¬-run-xt¬-ra chiÕm ®a sè, ®· quyÕt ®Þnh ®ãng Rèt cuéc, hai khuynh h−íng ®· ®−a ra hai nghÞ quyÕt: Din- cöa tê “DiÔn ®µn” vµ lËp ra mét tê “phô tr−¬ng” cña C¬ quan g¬ ®· ®−a ra mét nghÞ quyÕt cã lîi cho nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt, ng«n luËn trung −¬ng c¬ héi chñ nghÜa cña ®¶ng ®Ó thay thÕ ¸t-l¬ ®−a ra nghÞ quyÕt chèng l¹i hä. Nguyªn v¨n b¶n nghÞ vµo ®ã! RÊt dÔ hiÓu lµ nh÷ng biªn tËp viªn cña tê “DiÔn ®µn” ®· quyÕt cña Din-g¬ nãi: kh«ng ®ång ý víi ®iÒu ®ã (trõ R«-l¨ng - H«n-xt¬, ®¸ng tiÕc “Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa quyÕt ®Þnh: ®¶ng ®−îc thµnh thay, ®· gi÷ mét lËp tr−êng ®iÒu hßa chñ nghÜa tuyÖt väng), vµ lËp ë Hµ-lan d−íi tªn gäi lµ §¶ng d©n chñ - x· héi míi (tªn gäi hä bÞ khai trõ ra khái ®¶ng. sai råi, ph¶i ®äc lµ “§¶ng d©n chñ - x· héi”) ph¶i ®−îc phÐp KÕt qu¶ lµ sù ph©n liÖt ®· x¶y ra, ®¶ng cò, c¬ héi chñ nghÜa, tham dù c¸c ®¹i héi x· héi chñ nghÜa quèc tÕ v× nã cã ®ñ nh÷ng ®øng ®Çu lµ T¬-run-xt¬-ra vµ Van C«n (“næi tiÕng” tõ thêi kú cã ®iÒu kiÖn ®· quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ cña Quèc tÕ. Cßn vÊn ®Ò bµi ph¸t biÓu c¬ héi chñ nghÜa cña y vÒ vÊn ®Ò thuéc ®Þa ë ®¹i biÓu cña ®¶ng cã tham gia vµo Côc vµ sè phiÕu biÓu quyÕt Stót-ga85), vÉn gi÷ c¸i tªn cò “§¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· cña nã t¹i ®¹i héi, th× vÊn ®Ò ®ã sÏ do §¹i héi C«-pen-ha-g¬ gi¶i héi” (S.D.A.P.). §¶ng m¸c-xÝt míi, ― sè l−îng cña nã Ýt h¬n quyÕt, nÕu nh− c¸c ®ång chÝ Hµ-lan sÏ kh«ng tù m×nh gi¶i nhiÒu ― th× lÊy tªn lµ “§¶ng d©n chñ - x· héi” (S.D.P.). quyÕt ®−îc víi nhau vÒ cuéc tranh chÊp ®ã”. Ban chÊp hµnh Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa ®· cè g¾ng Qua b¶n nghÞ quyÕt nµy cã thÓ thÊy lµ Din-g¬ vÉn ch−a rêi ®¶m nhËn viÖc ®øng ra lµm trung gian ®Ó kh«i phôc l¹i sù bá lËp tr−êng h×nh thøc chñ nghÜa khi ®Ó cho tiÓu ban Hµ-lan thèng nhÊt ë trong ®¶ng Hµ-lan, nh−ng ®· lµm viÖc ®ã mét cña ®¹i héi quèc tÕ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mét c¸ch døt kho¸t, c¸ch hÕt søc kh«ng thµnh c«ng: gi÷ mét lËp tr−êng h×nh thøc nh−ng ®ång thêi l¹i nhÊn m¹nh mét c¸ch râ rµng viÖc quèc tÕ vµ trong khi cã c¶m t×nh râ rÖt víi bän c¬ héi chñ nghÜa, th× l¹i thõa nhËn ®¶ng m¸c-xÝt Hµ-lan. ¸t-l¬ kh«ng d¸m nãi ng−îc cßn buéc téi nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt lµ ®· g©y nªn sù ph©n liÖt. l¹i, kh«ng d¸m tuyªn bè r»ng m×nh kh«ng thõa nhËn ®¶ng V× vËy, ®Ò nghÞ cña nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt vÒ viÖc kÕt n¹p ®¶ng m¸c-xÝt Hµ-lan lµ thµnh viªn cña Quèc tÕ, r»ng ¸t-l¬ t¸n thµnh míi vµo Quèc tÕ ®· bÞ Ban chÊp hµnh Côc quèc tÕ x· héi chñ lËp tr−êng cña Ban chÊp hµnh ®· th¼ng thõng kh−íc tõ nh÷ng nghÜa b¸c bá. ng−êi m¸c-xÝt. ¸t-l¬ ®−a ra nghÞ quyÕt nãi r»ng: “§Ò nghÞ cña T¹i phiªn häp cña b¶n th©n Côc quèc tÕ x· héi chñ §¶ng d©n chñ - x· héi sÏ ®−îc trao cho tiÓu ban Hµ-lan. NÕu nghÜa ngµy 7 th¸ng M−êi mét 1909, vÊn ®Ò cho phÐp nh÷ng trong tiÓu ban ®ã kh«ng thÓ tho¶ thuËn víi nhau ®−îc, th× lóc ng−êi m¸c-xÝt Hµ-lan gia nhËp Quèc tÕ ®· ®−îc nªu lªn. Mäi ®ã sÏ nhê ®Õn Côc”. LËp tr−êng h×nh thøc chñ nghÜa ë ng−êi ®Òu muèn tr¸nh nh÷ng cuéc th¶o luËn vÒ thùc chÊt vµ ®©y còng gièng nh− ë Din-g¬, nh−ng qua lêi v¨n ng−êi ta chØ ®ãng khung trong viÖc nªu vÊn ®Ò thñ tôc, nghÜa thÊy râ lµ b¶n nghÞ quyÕt nµy cã c¶m t×nh víi bän c¬ héi
V. I. Lª-nin Kho¸ häp lÇn thø m−êi mét cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa 244 245 Ba-lan chiÕm lÊy mét vÞ trÝ nhá ë trong tËp ®oµn nh÷ng ng−êi chñ nghÜa, v× nã kh«ng nãi g× ®Õn viÖc thõa nhËn nh÷ng c¬ héi chñ nghÜa. ng−êi m¸c-xÝt lµ thµnh viªn cña Quèc tÕ. Vµ kÕt qu¶ cuéc bá phiÕu cho c¸c nghÞ quyÕt Êy ®· tá râ ngay r»ng toµn thÓ c¸c ñy viªn cña Côc ®Òu hoµn toµn hiÓu râ tinh thÇn cña hai nghÞ Sau khi khãa häp cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa kÕt thóc quyÕt ®ã. Cã II phiÕu t¸n thµnh Din-g¬: 2 phiÕu cña Ph¸p, 2 th× phiªn häp lÇn thø 4 cña ñy ban x· héi chñ nghÜa liªn nghÞ phiÕu cña §øc, I phiÕu cña Anh (§¶ng d©n chñ - x· héi), 2 viÖn, tøc lµ phiªn häp cña c¸c thµnh viªn trong c¸c ®¶ng ®oµn phiÕu cña ¸c-hen-ti-na, I phiÕu cña Bun-ga-ri, I phiÕu cña nghÞ viÖn cña c¸c ®¶ng x· héi chñ nghÜa c¸c n−íc, ®· ®−îc tiÕn Nga (§¶ng d©n chñ - x· héi), I phiÕu cña Ba-lan (§¶ng d©n hµnh t¹i Bruy-xen ngµy 8 th¸ng M−êi mét 1909. Sè ®¹i biÓu cña chñ - x· héi), I phiÕu cña Mü (§¶ng c«ng nh©n x· héi chñ c¸c ®¶ng ®oµn c¸c n−íc tham gia héi nghÞ nãi chung rÊt Ýt nghÜa86). Cã 16 phiÕu t¸n thµnh ¸t-l¬: I phiÕu cña Anh (§¶ng (®¶ng ®oµn cña §¶ng d©n chñ - x· héi Nga ë §u-ma hoµn toµn c«ng nh©n “®éc lËp”87), 2 phiÕu cña §an-m¹ch, 2 phiÕu cña kh«ng cã ®¹i biÓu tham gia). C¸c ®¹i biÓu ®· trao ®æi nh÷ng tin BØ, 2 phiÕu cña ¸o, 2 phiÕu cña Hung-ga-ri, I phiÕu cña Ba- tøc vÒ vÊn ®Ò b¶o hiÓm cho c«ng nh©n trong tr−êng hîp vÒ giµ, lan (§¶ng x· héi chñ nghÜa Ba-lan88), I phiÕu cña Nga (§¶ng vÒ t×nh h×nh lËp ph¸p ë c¸c n−íc kh¸c, vÒ nh÷ng dù ¸n cña c¸c x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng), I phiÕu cña Mü (§¶ng x· héi ®¹i biÓu c«ng nh©n. Trong ®ã b¶n b¸o c¸o hay nhÊt lµ b¶n b¸o chñ nghÜa89), 2 phiÕu cña Hµ-lan (Van C«n vµ T¬-run-xt¬- c¸o mµ M«n-ken-bua ®· so¹n theo bµi b¸o cña m×nh ®¨ng trªn ra!), 2 phiÕu cña Thuþ-®iÓn. tê “Neue Zeit”. Tê “B¸o nh©n d©n Lai-pxÝch” (sè 259), c¬ quan ng«n luËn “Ng−êi d©n chñ - x· héi”, sè 10, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng §øc, ®· v¹ch ra ngµy 24 th¸ng Ch¹p 1909 “Ng−êi d©n chñ - x· héi” mét c¸ch ®óng ®¾n r»ng quyÕt ®Þnh ®ã cña Côc quèc tÕ x· héi (6 th¸ng Giªng 1910) chñ nghÜa thËt lµ mét ®iÒu ®¸ng tiÕc. B¸o nµy ®· kÕt luËn mét c¸ch hoµn toµn cã lý r»ng: “Quèc tÕ v« s¶n ë C«-pen-ha-g¬ ph¶i xÐt l¹i quyÕt ®Þnh ®ã”. Tê “B¸o c«ng d©n Brª-m¬”, “Bremer Bürgerzeitung”, mét tê b¸o kh¸c còng thuéc khuynh h−íng nµy, trong sè ra ngµy II th¸ng M−êi mét 1909 ®· viÕt: “§ång chÝ ¸t-l¬ ®ãng vai mét luËt s− biÖn hé cho c¸i chñ nghÜa c¬ héi quèc tÕ ãng ¸nh ®ñ c¸c mµu s¾c”. NghÞ quyÕt cña ®ång chÝ ®ã ®−îc th«ng qua “lµ nhê sù ñng hé cña mí ng−êi hçn t¹p (Sammelsurium) c¬ héi chñ nghÜa”. §èi víi nh÷ng lêi c«ng b»ng Êy th× chóng ta ― nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ― chØ cã thÓ bæ sung thªm mét ®iÒu lµ, lÏ dÜ nhiªn, nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng ë n−íc ta ®· véi v· cïng víi §¶ng x· héi chñ nghÜa
Bµn vÒ nhãm “TiÕn lªn” 246 247 dùng tæ chøc ®¶ng bÝ mËt kiÓu míi, tæ chøc nµy ®−îc bao quanh b»ng mét m¹ng l−íi c¸c tæ chøc hîp ph¸p vµ nhÊt ®Þnh ph¶i lîi dông mäi kh¶ n¨ng hîp ph¸p. Víi viÖc ®−a ra trong c−¬ng lÜnh hµnh ®éng cña m×nh nhiÖm vô ®Ò xuÊt c¸i gäi lµ “triÕt häc v« s¶n” vµ “v¨n ho¸ v« s¶n”, v.v., nhãm “TiÕn lªn” trªn thùc tÕ ®· ®øng lªn b¶o vÖ nhãm c¸c Bµn vÒ nhãm “TiÕn lªn”90 tr−íc t¸c gia ®ang tiÕn hµnh nh÷ng quan ®iÓm ph¶n m¸c-xÝt Tãm t¾t trong lÜnh vùc Êy. Tuyªn bè r»ng chñ nghÜa triÖu håi lµ mét “s¾c th¸i hîp ph¸p”, c−¬ng lÜnh hµnh ®éng cña nhãm “TiÕn lªn” chÝnh lµ Sau mét lo¹t nh÷ng buæi tr×nh bµy víi c¸c ®ång chÝ trong ®ang che ®Ëy vµ b¶o vÖ cho c¸i chñ nghÜa triÖu håi ®ang g©y t¸c nhãm”TiÕn lªn” vµ sau cuéc trao ®æi cã tÝnh chÊt kÕt thóc víi h¹i s©u s¾c cho ®¶ng. hä vÒ nhiÖm vô cña ®¶ng vµ vÒ ®Þa vÞ cña nhãm “TiÕn lªn” ë Do tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã, nh÷ng lêi tuyªn bè c¸ nh©n cña ®a trong ®¶ng, t«i thÊy cÇn ph¶i tr×nh bµy, d−íi h×nh thøc mét v¨n sè c¸c ®ång chÝ trong nhãm “TiÕn lªn” nãi r»ng hä sÏ viÕt b¶n, th¸i ®é cña m×nh ®èi víi c¸c vÊn ®Ò tranh chÊp ®Ó tr¸nh nh÷ng bµi ch©n thùc cho C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, r»ng nh÷ng sù hiÓu lÇm vµ gi¶i thÝch sai lÖch. hä sÏ ®Êu tranh vÒ mÆt t− t−ëng vµ trªn tinh thÇn ®ång chÝ T«i cho r»ng c−¬ng lÜnh hµnh ®éng cña nhãm “ TiÕn lªn” chèng ph¸i triÖu håi, r»ng hä sÏ ch©n thµnh gãp phÇn vµo viÖc hoµn toµn tiªm nhiÔm nh÷ng quan ®iÓm kh«ng thÓ dung lîi dông c¸c kh¶ n¨ng hîp ph¸p, r»ng hä sÏ ®Êu tranh chèng n¹p ® −îc víi nh÷ng nghÞ quyÕt cña ®¶ng (nghÞ quyÕt cña mäi m−u toan ph¸ ho¹i c¸c tæ chøc vµ c¸c ho¹t ®éng hîp ph¸p Héi nghÞ th¸ng Ch¹p 1908) vµ m©u thuÉn víi nh÷ng nghÞ cña c«ng nh©n, ― nh÷ng lêi tuyªn bè ®ã lµm cho ng−êi ta quyÕt ®ã. kh«ng tin vµ khiÕn cho ng−êi ta lo l¾ng r»ng trong c«ng t¸c ®Þa Quan ®iÓm trong c−¬ng lÜnh hµnh ®éng cña nhãm “TiÕn ph−¬ng vµ trong c«ng t¸c chuÈn bÞ cho héi nghÞ, nhãm “TiÕn lªn”, vÒ giai ®o¹n hiÖn nay kh«ng ®−îc ®óng, v× quan ®iÓm ®ã lªn” sÏ chèng l¹i ®−êng lèi cña ®¶ng. kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng sù thay ®æi vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ ë §èi víi t«i, th× th¸i ®é cña t«i ®èi víi nh÷ng ng−êi lµm c«ng n−íc Nga, nh÷ng sù thay ®æi thÓ hiÖn ë b−íc chuyÓn míi cña t¸c ë ®Þa ph−¬ng thuéc nhãm “TiÕn lªn” sÏ ®−îc x¸c ®Þnh c¨n chÕ ®é chuyªn chÕ trªn con ®−êng biÕn thµnh mét thÓ chÕ qu©n cø vµo chç xÐt xem nh÷ng ng−êi ®ã ho¹t ®éng nh− thÕ nµo ë chñ t− s¶n. V× vËy, tõ quan ®iÓm cña c−¬ng lÜnh hµnh ®éng cña Nga, vµ hä thùc hiÖn nh÷ng lêi tuyªn bè cña hä ra sao. nhãm “TiÕn lªn”, trªn thùc tÕ ®· to¸t ra nh÷ng kÕt luËn s¸ch Lª-nin l−îc theo tinh thÇn chñ nghÜa triÖu håi. ViÕt cuèi th¸ng Ch¹p 1909 V× vËy, toµn bé c−¬ng lÜnh hµnh ®éng cña nhãm “TiÕn In lÇn ®Çu n¨m 1933 trong Theo ®óng b¶n th¶o lªn” ®Òu thÊm nhuÇn nh÷ng quan ®iÓm phñ nhËn sù cÇn V¨n tËp Lª-nin, t. XXV thiÕt tuyÖt ®èi cña viÖc §¶ng d©n chñ - x· héi ph¶i tham gia §u-ma III, phñ nhËn sù cÇn thiÕt tuyÖt ®èi cña viÖc x©y
TiÕn tíi thèng nhÊt 248 249 chÝnh trÞ ®ang diÔn ra tr−íc m¾t chóng ta, tÝnh ®Õn nh÷ng m−u toan cña chÕ ®é chuyªn chÕ ®Þnh thÝch øng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn t− s¶n cña thêi kú tr−íc m¾t, tù tæ chøc l¹i thµnh mét thÓ chÕ qu©n chñ t− s¶n, ®¶m b¶o lîi Ých cña chÕ ®é Nga hoµng vµ cña bän ®Þa chñ Tr¨m ®en b»ng con ®−êng tiÕn hµnh liªn minh mét c¸ch c«ng khai, réng r·i vµ cã hÖ thèng víi nh÷ng thµnh phÇn t− s¶n bªn trªn ë n«ng th«n vµ víi nh÷ng tªn ®Çu sá cña chñ TiÕn tíi thèng nhÊt nghÜa t− b¶n c«ng th−¬ng nghiÖp. Chóng t«i ®· ®Ò ra nhiÖm vô tæ chøc cña ®¶ng g¾n víi thêi kú lÞch sö míi ― nhiÖm vô lµ mét ®¶ng bÊt hîp ph¸p ph¶i lîi dông hÕt th¶y mäi thiÕt chÕ §óng mét n¨m tr−íc ®©y, th¸ng Hai 1909, trªn b¸o “Ng−êi hîp ph¸p, ― trong ®ã cã c¶ ®¶ng d©n chñ - x· héi §u-ma, ― d©n chñ - x· héi”, sè 2, chóng t«i ®· nhËn xÐt vÒ c«ng t¸c cña ®Ó t¹o ra nh÷ng ®iÓm tùa trong c«ng t¸c cña §¶ng d©n chñ - x· héi nghÞ §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, coi ®ã lµ nh÷ng héi c¸ch m¹ng trong quÇn chóng. Khi chØ râ sù gièng nhau gi÷a c«ng t¸c ®−a ®¶ng ta “b−íc lªn ®−êng” sau “mét n¨m tan r·, nhiÖm vô tæ chøc ®ã víi nhiÖm vô mµ c¸c ®ång chÝ §øc cña mét n¨m hçn lo¹n vÒ t− t−ëng vµ chÝnh trÞ, mét n¨m ®¶ng chóng ta ®· gi¶i quyÕt trong thêi kú cã ®¹o luËt ®Æc biÖt, chóng kh«ng cã lèi ®i” (bµi “B−íc vµo con ®−êng ®óng”)1). Trong bµi t«i còng ®ång thêi nãi ®Õn c¸i “khuynh h−íng ®¸ng buån ®ã, chóng t«i ®· tõng v¹ch ra r»ng cuéc khñng ho¶ng trÇm kh«ng muèn tiÕn hµnh c«ng t¸c kiªn tr× cña giai cÊp v« s¶n”, träng mµ ®¶ng ®· ph¶i tr¶i qua râ rµng kh«ng ph¶i chØ lµ mét biÓu hiÖn ra d−íi h×nh thøc phñ nhËn c«ng t¸c cña §¶ng d©n cuéc khñng ho¶ng vÒ mÆt tæ chøc, mµ cßn c¶ vÒ mÆt chÝnh trÞ vµ chñ - x· héi ë trong §u-ma hoÆc lµ tõ chèi kh«ng chÞu trùc tiÕp t− t−ëng n÷a. Khi Êy chóng t«i cho r»ng ®iÒu ®¶m b¶o cho c¬ vµ c«ng khai phª ph¸n ®−êng lèi cña §¶ng ®oµn chóng ta trong thÓ cña ®¶ng ®Êu tranh mét c¸ch th¾ng lîi chèng l¹i nh÷ng ¶nh h−ëng lµm tan r· cña thêi kú ph¶n c¸ch m¹ng, tr−íc tiªn lµ §u-ma, biÓu hiÖn d−íi h×nh thøc phñ nhËn hoÆc h¹ thÊp §¶ng ë chç c¸c nghÞ quyÕt vÒ s¸ch l−îc cña héi nghÞ ®· gi¶i quyÕt d©n chñ - x· héi bÊt hîp ph¸p, m−u toan thay nã b»ng mét tæ ®óng ®¾n nhiÖm vô c¬ b¶n sau ®©y: lµm cho ®¶ng c«ng nh©n chøc bÊt hîp ph¸p kh«ng cã h×nh d¸ng nhÊt ®Þnh, c¾t xÐn hoµn toµn kh¼ng ®Þnh ®−îc nh÷ng môc tiªu c¸ch m¹ng mµ nh÷ng khÈu hiÖu c¸ch m¹ng cña chóng ta, v.v.. ®¶ng ®· ®Ò ra trong thêi kú b·o t¸p vµ tiÕn c«ng c¸ch ®©y Sau khi nh×n l¹i nh− v Ëy, chóng ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc kh«ng l©u; hoµn toµn kh¼ng ®Þnh ®−îc s¸ch l−îc cña §¶ng d©n mét c¸ch ®óng ®¾n h¬n ý nghÜa cña héi nghÞ toµn thÓ Ban chñ - x· héi c¸ch m¹ng, mét s¸ch l−îc ®· ®−îc kinh nghiÖm chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng ta 91, míi häp c¸ch ®©y kh«ng cuéc ®Êu tranh trùc tiÕp cña quÇn chóng chøng thùc, ®ång l©u. Trong sè b¸o nµy, ë mét ®o¹n kh¸c, b¹n ®äc còng cã thêi còng tÝnh ®Õn nh÷ng sù thay ®æi lín lao vÒ kinh tÕ vµ thÓ t×m thÊy nguyªn v¨n nh÷ng nghÞ quyÕt quan träng nhÊt ®· ®−îc héi nghÞ toµn thÓ th«ng qua 92. ý n ghÜa cña nh÷ng 1) nghÞ quyÕt Êy: ®ã lµ mét b −íc dµi tiÕn tíi sù thèng Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 17, nhÊt thùc tÕ trong ®¶ng, tiÕn tíi ®oµn kÕt hÕt th¶y c¸c tr. 436 - 449.
250 251 V.I. Lª-nin TiÕn tíi thèng nhÊt lùc l−îng cña ®¶ng, tiÕn tíi chç nhÊt trÝ thõa nhËn nh÷ng luËn c¸c phe ph¸i ph¶i “hoµ tan” trong ®¶ng, ph¶i “hîp nhÊt l¹i”, ®iÓm c¬ b¶n vÒ s¸ch l−îc cña ®¶ng vµ vÒ tæ chøc cña ®¶ng, biÕn c¸c trung t©m cña phe ph¸i thµnh nh÷ng trung t©m “thËt nh÷ng luËn ®iÓm nµy quy ®Þnh con ®−êng cña §¶ng d©n chñ - sù cã tÝnh chÊt t− t−ëng vµ viÕt s¸ch mµ th«i” (tr. 18 vµ 19 trong x· héi trong thêi kú khã kh¨n mµ chóng ta ®ang tr¶i qua. Con cuèn s¸ch nhá: “T×nh h×nh hiÖn t¹i vµ nhiÖm vô cña ®¶ng”). ®−êng ®ã ®· ®−îc ®Ò ra mét c¸ch ®óng ®¾n c¸ch ®©y mét Con ®−êng do ®a sè trong ®¶ng v¹ch ra mét c¸ch râ rµng n¨m, vµ giê ®©y toµn ®¶ng ®ang b−íc lªn con ®−êng ®ã, tÊt c¶ nay ®· ®−îc tÊt c¶ c¸c phe ph¸i nhÊt trÝ thõa nhËn, ― lÏ tÊt c¸c phe ph¸i ë trong ®¶ng ®Òu ®· thÊy râ sù ®óng ®¾n cña nã. nhiªn kh«ng ph¶i thõa nhËn toµn bé c¸c chi tiÕt, mµ lµ thõa N¨m qua lµ mét n¨m chia rÏ bÌ ph¸i míi, mét n¨m ®Êu tranh nhËn vÒ c¬ b¶n. Mét n¨m ®Êu tranh gay g¾t gi÷a c¸c ph¸i ®· bÌ ph¸i míi, mét n¨m t¨ng c−êng nguy c¬ tan r· cña ®¶ng. dÉn tíi mét b−íc quyÕt ®Þnh cã lîi cho viÖc thñ tiªu tÊt c¶ Nh−ng nh÷ng ®iÒu kiÖn c«ng t¸c ë c¸c ®Þa ph−¬ng, t×nh h×nh c¸c phe ph¸i vµ mäi ho¹t ®éng phe ph¸i, cã lîi cho sù thèng khã kh¨n cña tæ chøc d©n chñ - x· héi, nh÷ng nhiÖm vô cÊp nhÊt cña ®¶ng. Ng−êi ta ®· quyÕt ®Þnh ®oµn kÕt tÊt c¶ mäi b¸ch trong cuéc ®Êu tranh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña giai cÊp v« lùc l−îng phôc vô cho nh÷ng nhiÖm vô cÊp b¸ch trong cuéc s¶n, ― tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã ®· thóc ®Èy tÊt c¶ c¸c phe ph¸i ®Êu tranh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña giai cÊp v« s¶n; ng−êi ta ®oµn kÕt c¸c lùc l−îng d©n chñ - x· héi l¹i. ThÕ lùc ph¶n c¸ch ®· tuyªn bè ®ãng cöa c¬ quan ng«n luËn cã tÝnh chÊt bÌ ph¸i m¹ng cµng tù cñng cè, cµng tr¾ng trîn, cµng ®iªn cuång, cña ph¸i B«n-sª-vÝch; ng−êi ta ®· nhÊt trÝ th«ng qua nghÞ nh÷ng hµnh vi ph¶n béi nhôc nh· vµ nh÷ng hµnh vi tõ bá quyÕt vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i ®ãng cöa tê “TiÕng nãi ng−êi d©n c¸ch m¹ng cµng lan réng trong c¸c tÇng líp theo ph¸i tù do vµ chñ - x· héi”, tøc c¬ quan ng«n luËn cã tÝnh chÊt bÌ ph¸i cña c¸c tÇng líp d©n chñ tiÓu t− s¶n, th× hÕt th¶y nh÷ng ng−êi d©n ph¸i men-sª-vÝch. Mäi ng−êi ®Òu nhÊt trÝ th«ng qua mét sè chñ - x· héi l¹i cµng h−íng vÒ ®¶ng. §iÒu hÕt søc ®¸ng chó ý nghÞ quyÕt, trong sè ®ã chóng t«i ph¶i ®Æc biÖt nªu nªn ë lµ, do ¶nh h−ëng cña tÊt c¶ nh÷ng t×nh h×nh ®ã, nªn trong nöa ®©y hai b¶n nghÞ quyÕt quan träng nhÊt: nghÞ quyÕt vÒ t×nh cuèi n¨m 1909, ngay c¶ nh÷ng ®¶ng viªn cã sù bÊt ®ång s©u h×nh trong ®¶ng vµ nghÞ quyÕt vÒ viÖc triÖu tËp héi nghÞ s¾c víi nhau ë trong ®¶ng ta, nh− mét bªn lµ ®ång chÝ Plª- ®¶ng s¾p tíi. NghÞ quyÕt thø nhÊt cã thÓ nãi lµ mét b¶n kha-nèp thuéc ph¸i Men-sª-vÝch vµ mét bªn lµ mét nhãm c−¬ng lÜnh hµnh ®éng nh»m thèng nhÊt c¸c phe ph¸i, cho “TiÕn lªn” (tøc lµ nhãm B«n-sª-vÝch ®· xa rêi chñ nghÜa B«n- nªn ®¸ng ®−îc ph©n tÝch mét c¸ch ®Æc biÖt cÆn kÏ. sª-vÝch chÝnh thèng) còng ®Òu ®· t¸n thµnh viÖc b¶o vÖ tÝnh ®¶ng. Th¸ng T¸m 1909, ®ång chÝ Plª-kha-nèp ®· kiªn quyÕt B¶n nghÞ quyÕt Êy më ®Çu b»ng nh÷ng lêi sau ®©y: “ ® Ó chèng l¹i sù chia rÏ, chèng ®−êng lèi chia rÏ ®¶ng, víi khÈu ph¸t triÓn nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c nghÞ quyÕt cña hiÖu: “®Êu tranh dµnh ¶nh h−ëng ë trong ®¶ng”. Nhãm “TiÕn héi nghÞ ®¶ng n¨m 1908... ” . Trªn kia, chóng t«i ®· dÉn ra lªn” ®· ®−a ra mét b¶n c−¬ng lÜnh hµnh ®éng mµ thËt ra, nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n ®ã cña ba nghÞ quyÕt chñ yÕu cña trong ®o¹n ®Çu, còng cã nãi tíi “viÖc ®Êu tranh kh«i phôc l¹i Héi nghÞ th¸ng Ch¹p 1908: vÒ viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vµ sù thèng nhÊt cña ph¸i B«n-sª-vÝch”, nh−ng ë ®o¹n cuèi th× vÒ nh÷ng nhiÖm vô chÝnh trÞ cña giai cÊp v« s¶n, vÒ ®−êng l¹i kiªn quyÕt lªn ¸n tÝnh chÊt bÌ ph¸i, “®¶ng ë trong ®¶ng”, lèi tæ chøc cña ®¶ng vµ vÒ th¸i ®é cña ®¶ng ®èi víi ®¶ng “tÝnh chÊt biÖt lËp vµ ®ãng kÝn cña c¸c ph¸i”, kiªn quyÕt ®ßi ®oµn d©n chñ - x· héi ë §u-ma. Hoµn toµn kh«ng cßn
252 253 V.I. Lª-nin TiÕn tíi thèng nhÊt nghi ngê g× n÷a, trong ®¶ng kh«ng cã sù nhÊt trÝ vÒ tõng chi kú n¨m 1905 ®Ó l¹i vµ xuÊt ph¸t tõ mçi ®Æc ®iÓm nhá cña t×nh h×nh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ tr−íc m¾t), ― vµ cßn ph¶i “lµm cho tiÕt, tõng ®iÓm trong c¸c nghÞ quyÕt ®ã; cÇn ph¶i më réng cöa c«ng t¸c b¸o chÝ cña ®¶ng ®Ó phª ph¸n vµ so¹n l¹i nh÷ng nghÞ giai cÊp v« s¶n cã kh¶ n¨ng lîi dông ®−îc, ®Ó phôc vô cho quyÕt ®ã cho phï hîp víi nh÷ng chØ dÉn cña kinh nghiÖm vµ m×nh, tÊt c¶ nh÷ng m©u thuÉn cña chÕ ®é ph¶n c¸ch m¹ng nh÷ng bµi häc cña cuéc ®Êu tranh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ ®ang trë kh«ng v÷ng ch¾c” (nÕu kh«ng thÕ th× tÝnh c¸ch m¹ng cña chóng nªn phøc t¹p h¬n; c«ng t¸c phª ph¸n, vËn dông vµ c¶i tiÕn ®ã ta sÏ biÕn thµnh mét c©u nãi su«ng, thµnh viÖc lÆp l¹i nh÷ng tõ nay trë ®i ph¶i ®−îc tÊt c¶ c¸c phe ph¸i ― nãi cho ®óng h¬n, c©u ch÷ c¸ch m¹ng, chø kh«ng ph¶i lµ viÖc vËn dông tæng sè tÊt c¶ c¸c trµo l−u ë trong ®¶ng ― coi lµ c«ng viÖc tù x¸c ®Þnh nh÷ng kinh nghiÖm c¸ch m¹ng, nh÷ng tri thøc vµ nh÷ng bµi chÝnh m×nh, lµ viÖc lµm s¸ng tá b¶n th©n ®−êng lèi cña hä. häc cña phong trµo d©n chñ - x· héi quèc tÕ vµ tõng hµnh ®éng Nh−ng viÖc phª ph¸n vµ söa ®æi ®−êng lèi cña ®¶ng kh«ng thùc tiÔn, vµo viÖc lîi dông tõng m©u thuÉn vµ tõng sù dao ®−îc lµm trë ng¹i ®Õn sù nhÊt trÝ hµnh ®éng cña ®¶ng, hµnh ®éng cña chÝnh phñ Nga hoµng, cña c¸c ®ång minh cña nã, vµ ®éng nµy kh«ng thÓ ngõng trÖ mét phót nµo, kh«ng thÓ bÞ lay cña tÊt c¶ c¸c chÝnh ®¶ng t− s¶n). chuyÓn, nã hoµn toµn ph¶i ®−îc h−íng theo c¸c luËn ®iÓm c¬ §iÒu thø hai cña b¶n nghÞ quyÕt Êy nhËn ®Þnh vÒ b−íc ngoÆt b¶n cña c¸c nghÞ quyÕt nãi trªn. mµ phong trµo c«ng nh©n ë Nga ®ang tr¶i qua. Chóng ta h·y Ph¸t triÓn nh÷ng luËn ®iÓm ®ã, ®iÒu thø nhÊt trong quyÕt ®oµn kÕt nhau l¹i vµ tiÕn hµnh gióp ®ì thÕ hÖ c«ng nh©n d©n ®Þnh cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· nh¾c tíi “nh÷ng c¬ së chñ - x· héi míi, ®Ó cho hä cã thÓ gi¶i quyÕt ®−îc nhiÖm vô lÞch cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c” cña s¸ch l−îc d©n chñ - x· héi. C¨n sö cña m×nh, ®æi míi ®−îc tæ chøc cña ®¶ng, ®Ò xuÊt ®−îc cø vµo ph−¬ng ph¸p cña toµn bé phong trµo d©n chñ - x· héi nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh míi, kh«ng hÒ tõ bá “nh÷ng nhiÖm quèc tÕ, s¸ch l−îc nµy kh«ng thÓ “chØ” tÝnh ®Õn “t×nh thÕ cô vô c¸ch m¹ng vµ ph−¬ng ph¸p c¸ch m¹ng”, mµ tr¸i l¹i, b¶o vÖ thÓ cña giai ®o¹n tr−íc m¾t” ― ®Æc biÖt lµ trong thêi kú mµ nh÷ng nhiÖm vô vµ ph−¬ng ph¸p ®ã, chuÈn bÞ mét c¬ së réng r·i chóng ta ®ang sèng ― mµ ph¶i tÝnh ®Õn c¸c con ®−êng kh¸c h¬n, v÷ng ch¾c h¬n cho viÖc øng dông mét c¸ch th¾ng lîi h¬n nhau, ®Õn tÊt c¶ c¸c t×nh thÕ cã thÓ x¶y ra tøc lµ ®Õn tr−êng nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®ã vµo cuéc c¸ch m¹ng míi trong t−¬ng lai. hîp “chuyÓn biÕn nhanh chãng”, còng nh− ®Õn tr−êng hîp §iÒu thø ba cña b¶n nghÞ quyÕt Êy nªu ra nh÷ng ®iÒu “t×nh h×nh t−¬ng ®èi bÊt ®éng”. Giai cÊp v« s¶n lµ ng−êi ®Çu kiÖn mµ bÊt kú ë ®©u còng ®· g©y ®−îc ë nh÷ng c«ng nh©n tiªn cã ®−îc c¸i kh¶ n¨ng øng dông ph−¬ng ph¸p s¸ch l−îc gi¸c ngé “lßng tha thiÕt muèn tËp trung lùc l−îng cña ®ã mét c¸ch cã kÕ ho¹ch vµ triÖt ®Ó. Trong cïng mét thêi gian, §¶ng d©n chñ - x· héi l¹i vµ cñng cè sù thèng nhÊt cña trong cïng mét hµnh ®éng cña giai cÊp v« s¶n, vµ còng trong ®¶ng”. §øng ®Çu trong nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy lµ trµo l−u ph¶n mét m¹ng l−íi c¸c tæ chøc chi bé, s¸ch l−îc cña ®¶ng ta ph¶i c¸ch m¹ng réng lín. KÎ thï ®ang ®oµn kÕt nhau l¹i vµ ®ang “lµm cho giai cÊp v« s¶n s½n sµng tiÕn tíi mét cuéc ®Êu tranh tÊn c«ng. Ngoµi nh÷ng kÎ thï cò - chÕ ®é Nga hoµng, sù c¸ch m¹ng míi, c«ng khai” (nÕu kh«ng th× chóng ta sÏ mÊt ®éc ®o¸n vµ b¹o ng−îc cña bän quan l¹i, sù ¸p bøc vµ sù l¨ng nhôc v« liªm sØ cña bän ®Þa chñ - chñ n« ― l¹i cã thªm quyÒn tù coi m×nh lµ ng−êi d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng, sÏ kh«ng thÓ hoµn thµnh ®−îc sù nghiÖp c¬ b¶n cña m×nh, do thêi kÎ thï míi: ®ã lµ giai cÊp t− s¶n, ngµy cµng ®oµn kÕt nhau
254 255 V.I. Lª-nin TiÕn tíi thèng nhÊt l¹i trªn c¬ së thï ®Þch víi giai cÊp v« s¶n, mét sù thï ®Þch cã ý cã nh÷ng ©m m−u x¶o tr¸ nµo cña bän Tr¨m ®en vµ t− s¶n thøc, ®−îc cñng cè thªm b»ng kinh nghiÖm b¶n th©n. C¸c nhµ ®ång minh cña nã, l¹i cã thÓ thñ tiªu ®−îc nh÷ng biÓu hiÖn c¸ch m¹ng bÞ s¸t h¹i, tra tÊn vµ hµnh h¹ h¬n bao giê hÕt. cña cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n, nh÷ng biÓu hiÖn Ng−êi ta cè phØ nhæ, b«i nhä c¸ch m¹ng, tÈy röa c¸ch m¹ng ra mang nh÷ng h×nh thøc hÕt søc kh¸c nhau vµ ®«i khi rÊt bÊt khái ®Çu ãc nh©n d©n. Nh−ng giai cÊp c«ng nh©n ë bÊt cø mét ngê, bëi v× víi mçi b−íc ph¸t triÓn cña nã, chÝnh b¶n th©n n−íc nµo còng kh«ng bao giê chÞu ®Ó cho kÎ thï t−íc ®o¹t chñ nghÜa t− b¶n ®· huÊn luyÖn vµ tËp hîp, më réng hµng mÊt nh÷ng thµnh qu¶ chñ yÕu cña bÊt cø mét cuéc c¸ch m¹ng ngò vµ lµm t¨ng thªm sù c¨m phÉn cña nh÷ng ng−êi ®µo nµo Ýt nhiÒu xøng ®¸ng víi c¸i danh hiÖu Êy, cô thÓ lµ: kinh huyÖt ch«n chñ nghÜa ®ã. nghiÖm ®Êu tranh cña quÇn chóng, sù nhËn thøc râ rµng cña TÝnh chÊt ph©n t¸n cña c¸c nhãm d©n chñ - x· héi vµ “tÝnh chÊt hµng triÖu ng−êi lao ®éng vµ bÞ bãc lét vÒ sù cÇn thiÕt cña thñ c«ng” trong c«ng t¸c mµ phong trµo cña chóng ta ®· m¾c ph¶i cuéc ®Êu tranh Êy ®èi víi mäi sù c¶i thiÖn thËt sù cho t×nh trong vßng mét n¨m r−ìi ®Õn hai n¨m gÇn ®©y, còng t¸c ®éng c¶nh cña m×nh. Vµ th«ng qua mäi thö th¸ch, giai cÊp c«ng theo chiÒu h−íng ®ã (tha thiÕt ®èi víi tÝnh ®¶ng). NÕu kh«ng tËp nh©n Nga sÏ s½n sµng tiÕn tíi cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng, sÏ cã trung lùc l−îng, kh«ng x©y dùng ®−îc mét trung t©m l·nh ®¹o, ®−îc c¸i tinh thÇn anh dòng cña quÇn chóng, nhê nã mµ hä th× kh«ng thÓ n©ng cao ®−îc c«ng t¸c thùc tiÔn. Ban chÊp hµnh ®· chiÕn th¾ng trong n¨m 1905 vµ sÏ biÕt c¸ch chiÕn th¾ng trung −¬ng ®· th«ng qua mét sè quyÕt ®Þnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t kh«ng ph¶i chØ mét lÇn. ®éng cña trung t©m nµy, vÒ viÖc më réng thµnh phÇn cña trung Kh«ng ph¶i chØ cã ¸p bøc cña thÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng vµ sù t©m Êy b»ng nh÷ng lùc l−îng thùc tiÔn, vÒ viÖc lµm cho c«ng t¸c hoµnh hµnh cña c¸c xu h−íng ph¶n c¸ch m¹ng míi lµm cho cña trung t©m ®ã kÕt hîp chÆt chÏ h¬n n÷a víi c«ng t¸c ë c¸c ®Þa chóng ta ®oµn kÕt l¹i. C¸i lµm chóng ta ®oµn kÕt l¹i cßn lµ mçi ph−¬ng, v.v.. Nh÷ng lîi Ých cña c«ng t¸c lý luËn nhÊt ®Þnh ph¶i b−íc c«ng t¸c thùc tiÔn khiªm tèn hµng ngµy. C«ng t¸c cña ®−îc ®Ò lªn phÝa tr−íc trong nh÷ng thêi kú tr× trÖ ― còng ®ßi hái §¶ng d©n chñ - x· héi trong §u-ma kh«ng ngõng tiÕn lªn, tho¸t ph¶i ®oµn kÕt l¹i nh− vËy ®Ó b¶o vÖ chñ nghÜa x· héi nãi chung vµ ®−îc nh÷ng sai lÇm kh«ng thÓ tr¸nh khái trong thêi kú ®Çu, chñ nghÜa M¸c víi t− c¸ch lµ chñ nghÜa x· héi duy nhÊt khoa häc, kh¾c phôc chñ nghÜa hoµi nghi vµ th¸i ®é bµng quan, rÌn giòa ®Æc biÖt lµ ®øng tr−íc bän ph¶n c¸ch m¹ng t− s¶n ®ang huy ®éng c«ng cô tuyªn truyÒn, cæ ®éng c¸ch m¹ng vµ ®Êu tranh giai cÊp tÊt c¶ mäi lùc l−îng ®Ó ®Êu tranh chèng l¹i t− t−ëng cña §¶ng d©n cã tæ chøc, mét c«ng cô mµ toµn thÓ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· chñ - x· héi c¸ch m¹ng. héi ®Òu coi träng. Vµ mäi cuéc ®¹i héi hîp ph¸p nµo cã c«ng Sau hÕt, ®iÒu cuèi cïng trong nghÞ quyÕt ®ã nãi vÒ nh÷ng nh©n tham gia, mäi thÓ chÕ hîp ph¸p nµo mµ giai cÊp v« s¶n nhiÖm vô chÝnh trÞ - t− t−ëng cña phong trµo d©n chñ - x· ®· lät vµo ®−îc, ®−a ®−îc ý thøc gi¸c ngé giai cÊp cña héi. Qu¸ tr×nh gay g¾t trong néi bé phong trµo d©n chñ - x· m×nh vµo, vµ c«ng khai b¶o vÖ cho nh÷ng lîi Ých cña lao ®éng héi trong nh÷ng n¨m 1908 - 1909 ®· dÉn tíi chç lµ cho vµ nh÷ng yªu s¸ch cña nÒn d©n chñ, ― th× còng ®Òu dÉn tíi kÕt ®Õn nay nh÷ng nhiÖm vô ®ã vÉn ®−îc ®Æt ra mét c¸ch hÕt qu¶ lµ ®oµn kÕt ®−îc lùc l−îng vµ lµm cho toµn bé phong trµo søc gay g¾t vµ ®−îc gi¶i quyÕt b»ng mét cuéc ®Êu tranh hÕt ph¸t triÓn. Kh«ng cã sù truy n· nµo cña chÝnh phñ, kh«ng søc kÞch liÖt cña c¸c ph¸i. §ã kh«ng ph¶i lµ mét ®iÒu ngÉu
256 257 V.I. Lª-nin TiÕn tíi thèng nhÊt nhiªn, mµ lµ mét hiÖn t−îng tÊt yÕu trong t×nh h×nh c¸c tæ b¶o vÖ lËp tr−êng cña ®¶ng trªn c¶ c¸c vÊn ®Ò nhá nhÆt h¬n, chøc ®¶ng ®ang bÞ khñng ho¶ng vµ tan r·. Nh−ng ®ã chÝnh trong nh÷ng quy m« nhá bÐ h¬n, trong nh÷ng tr−êng hîp cã tÝnh chÊt côc bé, trong nh÷ng khu«n khæ hîp ph¸p ― chÝnh sù ® · lµ mét sù tÊt yÕu, vµ sù nhÊt trÝ th«ng qua b¶n nghÞ quyÕt ®ang ph©n tÝch ë ®©y ®· chØ râ nguyÖn väng chung cÇn thiÕt ®ã ®ang ®Æc biÖt ®ßi hái chóng ta ph¶i chó ý theo dâi sao cho nh÷ng nhiÖm vô vµ khÈu hiÖu ®ã kh«ng bÞ c¾t xÐn, sao muèn tiÕn lªn phÝa tr −íc, muèn chuyÓn tõ viÖc ®Êu tranh cho nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n cßn ®ang tranh c·i, sang viÖc cho sù thay ®æi h×nh thøc ®Êu tranh kh«ng thñ tiªu mÊt néi thõa nhËn chóng lµ kh«ng thÓ tranh c·i ® −îc, vµ trªn c¬ së dung cña cuéc ®Êu tranh, kh«ng lµm suy yÕu tÝnh chÊt kh«ng thõa nhËn ®ã, cïng nhau ®ång t©m hiÖp lùc t¨ng c −êng khoan nh−îng cña nã, kh«ng xuyªn t¹c nh÷ng triÓn väng lÞch c«ng t¸c. sö vµ môc ®Ých lÞch sö cña giai cÊp v« s¶n: l·nh ®¹o tÊt c¶ nh÷ng ng−êi lao ®éng vµ bÞ bãc lét, l·nh ®¹o toµn thÓ quÇn B¶n nghÞ quyÕt thõa nhËn r»ng hoµn c¶nh lÞch sö hiÖn t¹i chóng nh©n d©n, th«ng qua mét sè cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n ®Ó vµ ¶nh h−ëng cña giai cÊp t− s¶n ®èi víi giai cÊp v« s¶n tÊt giµnh chÕ ®é céng hßa d©n chñ, tiÕn tíi mét cuéc c¸ch m¹ng v« nhiªn sÏ ®Î ra hai lo¹i khuynh h−íng xa rêi con ®−êng ®óng s¶n, lËt ®æ chÝnh ngay chñ nghÜa t− b¶n. ®¾n. XÐt vÒ thùc chÊt vÊn ®Ò, th× ®Æc ®iÓm cña mét trong Nh−ng mÆt kh¸c, ― vµ ë ®©y chóng t«i chuyÓn sang nhËn nh÷ng khuynh h−íng ®ã lµ: “phñ nhËn §¶ng d©n chñ - x· héi ®Þnh vÒ mét khuynh h−íng kh¸c, ― nÕu kh«ng häc ®−îc c¸ch bÝ mËt, h¹ thÊp vai trß vµ ý nghÜa cña nã, m−u toan c¾t xÐn thay ®æi h×nh thøc c«ng t¸c cña §¶ng d©n chñ - x· héi, lµm nh÷ng nhiÖm vô vµ khÈu hiÖu cã tÝnh chÊt c−¬ng lÜnh vµ s¸ch cho nã thÝch øng víi ®Æc ®iÓm cña mçi mét giai ®o¹n lÞch sö l−îc cña §¶ng d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng, v.v.”. Mèi liªn hÖ míi, th× trong thùc tiÔn kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®−îc c«ng t¸c gi÷a nh÷ng sai lÇm ®ã ë trong néi bé §¶ng d©n chñ - x· héi vµ hµng ngµy cña §¶ng d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng. “Phñ nhËn trµo l−u ph¶n c¸ch m¹ng cña giai cÊp t− s¶n ë bªn ngoµi §¶ng c«ng t¸c cña §¶ng d©n chñ - x· héi trong §u-ma vµ phñ nhËn d©n chñ - x· héi, lµ ®iÒu dÔ hiÓu. §èi víi giai cÊp t− s¶n vµ chÕ viÖc lîi dông nh÷ng kh¶ n¨ng hîp ph¸p, kh«ng hiÓu ®−îc ®é Nga hoµng th× kh«ng cã g× ®¸ng c¨m ghÐt b»ng §¶ng d©n tÇm quan träng cña hai viÖc Êy”, ― ®ã chÝnh lµ c¸i khuynh chñ - x· héi bÊt hîp ph¸p, mét ®¶ng ®ang lÊy hµnh ®éng cña h−íng lµm cho trªn thùc tÕ kh«ng thÓ nµo thùc hiÖn ®−îc m×nh ®Ó tá râ lßng trung thµnh cña m×nh ®èi víi nh÷ng lêi di chÝnh s¸ch giai cÊp cña §¶ng d©n chñ - x· héi. Giai ®o¹n míi huÊn cña c¸ch m¹ng, ®Ó tá râ sù lu«n lu«n s½n sµng cña m×nh trong sù ph¸t triÓn lÞch sö cña n−íc Nga ®ang ®Æt ra tr−íc nh»m tiÕn tíi mét cuéc ®Êu tranh kh«ng th−¬ng xãt chèng chóng ta nh÷ng nhiÖm vô míi: ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ nh÷ng c¬ së cña “tÝnh hîp ph¸p” kiÓu Xt«-l−-pin. §èi víi nh÷ng nhiÖm vô cò ®· ®−îc gi¶i quyÕt råi vµ chóng ta cã thÓ giai cÊp t− s¶n vµ bän t«i tí cña chÝnh phñ Nga hoµng th× ®o¹n tuyÖt víi chóng, ― kh«ng, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ cÇn ph¶i kh«ng cã g× ®¸ng c¨m ghÐt b»ng c¸c nhiÖm vô vµ khÈu hiÖu tÝnh ®Õn nh÷ng nhiÖm vô míi ®ã, t×m ra nh÷ng h×nh thøc ®Êu c¸ch m¹ng cña §¶ng d©n chñ - x· héi. ViÖc b¶o vÖ hai c¸i ®ã tranh míi, ®Ò xuÊt ra s¸ch l−îc vµ h×nh thøc tæ chøc thÝch øng lµ nhiÖm vô tÊt yÕu cña chóng ta, vµ chÝnh viÖc kÕt hîp c«ng víi nh÷ng nhiÖm vô ®ã. t¸c bÊt hîp ph¸p vµ c«ng t¸c hîp ph¸p ®Æc biÖt ®ßi hái chóng ta ph¶i ®Êu tranh chèng mäi hiÖn t−îng “h¹ thÊp vai trß vµ Mét khi trong ®¶ng ®· b¾t ®Çu tho¶ thuËn ®−îc víi nhau vÒ c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n ®ã, vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i “kh¾c phôc” hai ý nghÜa” cña ®¶ng bÊt hîp ph¸p. ChÝnh sù cÇn thiÕt ph¶i
258 259 V.I. Lª-nin TiÕn tíi thèng nhÊt khuynh h−íng nãi trªn ― chñ yÕu lµ b»ng c¸ch më réng vµ ®i c«ng t¸c hiÖn nay, ph¶i lµm cho c¬ së cña tæ chøc ®¶ng. Nh−ng s©u vµo c«ng t¸c cña §¶ng d©n chñ - x· héi ― th× chóng ta ®· muèn häc ®−îc c¸ch tiÕn hµnh c«ng t¸c cña §¶ng d©n chñ - x· ®¹t ®−îc ®iÒu chñ yÕu (®Ó quy ®Þnh mét c¸ch ®óng ®¾n “nh÷ng héi c¸ch m¹ng mét c¸ch cã hÖ thèng, bÒn bØ vµ cã kÕ ho¹ch nhiÖm vô chÝnh trÞ - t− t−ëng cña phong trµo d©n chñ - x· héi”). trong hoµn c¶nh gay go hiÖn nay, ― th× c¸c chi bé ®ã ph¶i cã Giê ®©y cÇn ph¶i thùc hiÖn mét c¸ch cã hÖ thèng c¸i ®· ®¹t s¸ng kiÕn vµ tÝnh chñ ®éng nhiÒu h¬n tr−íc kia gÊp béi, nhÊt lµ ®−îc ®ã, lµm cho tÊt c¶ c¸c nhãm ë trong ®¶ng, tÊt c¶ c¸c c¸n bé v× trong rÊt nhiÒu tr−êng hîp nh÷ng chi bé ®ã kh«ng thÓ chê ho¹t ®éng ë ®Þa ph−¬ng, ®Òu hiÓu ®−îc nh÷ng nhiÖm vô ®ã mong vµo sù gióp ®ì cña c¸c ®ång chÝ cò cã kinh nghiÖm. Vµ mét c¸ch hoµn toµn râ rµng, ph¶i gi¶i thÝch ®Õn n¬i ®Õn chèn nh÷ng chi bé ®ã kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®−îc nhiÖm vô th−êng tÝnh chÊt nguy h¹i cña hai khuynh h−íng ®ã trong tÊt c¶ mäi xuyªn ¶nh h−ëng tíi quÇn chóng vµ t¸c ®éng qua l¹i víi quÇn lÜnh vùc c«ng t¸c, ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c nh− thÕ nµo ®Ó lµm chóng, nÕu nh−, thø nhÊt, kh«ng lËp ®−îc mét mèi liªn hÖ cho nh÷ng sù nghiªng ng¶ vÒ phÝa nµy hay vÒ phÝa kia kh«ng v÷ng ch¾c víi nhau, vµ thø hai, nÕu kh«ng x©y dùng ®−îc thÓ diÔn ra ®−îc. Nh÷ng b−íc thùc tiÔn trong viÖc thùc hiÖn nh÷ng ®iÓm tùa d−íi h×nh thøc mäi c¬ quan hîp ph¸p nµo cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®· ®−îc th«ng qua, nh÷ng nhu cÇu cña b¶n thÓ thµnh lËp ®−îc. V× vËy, cÇn ph¶i triÖu tËp héi nghÞ ®¹i biÓu th©n cuéc ®Êu tranh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ sau ®ã tù chóng sÏ cho cña nh÷ng chi bé bÊt hîp ph¸p ®ã, triÖu tËp tr−íc tiªn vµ ngay ta thÊy xem cßn ph¶i lµm nèt nh÷ng g× vµ lµm nh− thÕ nµo. lËp tøc, bÊt luËn trong t×nh huèng nµo. V× vËy, cÇn ph¶i thu hót Trong sè nh÷ng nhu cÇu ®ã, cã mét nhu cÇu n»m trong nh÷ng phÇn tö ñng hé ®¶ng trong §¶ng d©n chñ - x· héi ho¹t tiÕn tr×nh b×nh th−êng cña sinh ho¹t ®¶ng (khi cã c¸i “tiÕn ®éng trong phong trµo hîp ph¸p, thu hót nh÷ng ®¹i biÓu “cña tr×nh b×nh th−êng” ®ã). Chóng t«i nãi ®Õn héi nghÞ ®¶ng, héi c¸c nhãm d©n chñ - x· héi trong phong trµo hîp ph¸p s½n sµng nghÞ ®¶ng nµy sÏ tËp hîp nh÷ng ®¹i biÓu cña c¸c tæ chøc vµ ®Æt quan hÖ v÷ng ch¾c vÒ mÆt tæ chøc víi c¸c trung t©m cña c¸c nhãm cña §¶ng d©n chñ - x· héi ë kh¾p n−íc Nga ®ang ®¶ng ë c¸c ®Þa ph−¬ng”. Trong sè nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi thùc sù tiÕn hµnh c«ng t¸c t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng. Dï ®ã lµ mét ho¹t ®éng hîp ph¸p cña chóng ta, ai thËt sù lµ ng−êi b¶o vÖ nhiÖm vô hÕt søc khiªm tèn, nh−ng t×nh h×nh tan r· hiÖn nay ®¶ng trªn thùc tÕ, chø kh«ng ph¶i chØ trªn lêi nãi, ai thËt sù ®· lµm cho nã trë nªn hÕt søc khã kh¨n. B¶n nghÞ quyÕt cña hiÓu ®−îc nh÷ng ®iÒu kiÖn c«ng t¸c míi ®· nãi trªn vµ viÖc kÕt Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®· tÝnh ®Õn nh÷ng khã kh¨n míi hîp nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy víi nh÷ng nhiÖm vô cò cña §¶ng d©n (®¹i biÓu cña c¸c vïng sÏ do c¸c chi bé riªng biÖt ë c¸c ®Þa chñ - x· héi c¸ch m¹ng, ai ch©n thµnh s½n sµng lµm viÖc ®Ó thùc ph−¬ng cö ra, chø kh«ng ph¶i do c¸c héi nghÞ vïng cö ra, mét hiÖn nh÷ng nhiÖm vô ®ã, nh÷ng nhãm nµo thËt sù s½n sµng ®Æt khi kh«ng thÓ triÖu tËp ®−îc nh÷ng héi nghÞ nµy) vµ nh÷ng quan hÖ v÷ng ch¾c vÒ mÆt tæ chøc víi ®¶ng, ― ®iÒu ®ã chØ cã nhiÖm vô míi (thu hót sù tham gia cña nh÷ng c¸n bé ®¶ng thÓ x¸c ®Þnh ®−îc t¹i ®Þa ph−¬ng, ngay trong tiÕn tr×nh c«ng t¸c ho¹t ®éng trong phong trµo hîp ph¸p, tham gia víi t− c¸ch bÊt hîp ph¸p hµng ngµy. kh«ng cã quyÒn biÓu quyÕt). Chóng ta hy väng r»ng toµn bé lùc l−îng cña §¶ng d©n Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan ®ßi hái r»ng nh÷ng chi chñ - x· héi giê ®©y sÏ ®oµn kÕt l¹i ®Ó tiÕn hµnh c«ng t¸c bé c«ng nh©n bÊt hîp ph¸p, nhá vÒ quy m« vµ vÒ h×nh thøc ®ã; r»ng c¸c c¸n bé cña ®¶ng ë trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng
260 V.I. Lª-nin 261 sÏ mang hÕt nghÞ lùc ra chuÈn bÞ cho cuéc héi nghÞ Êy; r»ng héi nghÞ ®ã sÏ gióp cñng cè ®−îc mét c¸ch døt kho¸t sù thèng nhÊt cña ®¶ng ta, sÏ gióp vµo viÖc cïng nhau ®Èy m¹nh viÖc x©y dùng mét c¬ së v« s¶n réng lín h¬n, v÷ng ch¾c h¬n, mÒm dÎo “TiÕng nãi” cña ph¸i thñ tiªu h¬n, cho nh÷ng trËn chiÕn ®Êu c¸ch m¹ng trong t−¬ng lai. chèng ®¶ng “Ng−êi d©n chñ - x· héi”, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o (Tr¶ lêi b¸o sè II, ngµy 13 (26) th¸ng “Ng−êi d©n chñ - x· héi” “TiÕng nãi ng−êi d©n chñ - x· héi”)93 Hai 1910 B¸o “TiÕng nãi ng−êi d©n chñ - x· héi”, sè 19 - 20 vµ b¶n tuyªn bè cña c¸c ®ång chÝ ¸c-xen-rèt, §an, M¸c-tèp vµ M¸c-t−- nèp, ®−îc in riªng d−íi nhan ®Ò “Th− göi c¸c ®ång chÝ”, lµ mét tr¸i bom nh»m môc ®Ých ph¸ vì ®¶ng ngay sau héi nghÞ toµn thÓ hîp nhÊt, v× vËy chóng t«i buéc ph¶i b¸o ngay víi toµn thÓ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi biÕt, mÆc dï lµ v¾n t¾t vµ kh«ng ®−îc ®Çy ®ñ. Chóng t«i xin b¾t ®Çu tõ viÖc tê “TiÕng nãi ng−êi d©n chñ - x· héi” c«ng kÝch chóng t«i, c«ng kÝch ban biªn tËp cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng. Qua miÖng ®ång chÝ M¸c-tèp, tê b¸o buéc téi chóng t«i lµ ®· ®−a bµi cña ®ång chÝ nµy lªn “Chuyªn san tranh luËn”94. §ång chÝ M¸c-tèp viÕt vµ nhÊn m¹nh: “Bµi b¸o cña t«i hoµn toµn kh«ng ph¶i tranh luËn vÒ c¸c quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ”; c©u nµy còng ®−îc lÆp l¹i nguyªn v¨n nh− thÕ trong “Th− göi c¸c ®ång chÝ”. BÊt cø mét ng−êi nµo ®äc qua bµi “Trªn con ®−êng ®óng ®¾n” cña ®ång chÝ M¸c-tèp còng sÏ thÊy r»ng bµi b¸o ®ã trùc tiÕp tranh luËn víi c¸c quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ, trùc tiÕp chèng l¹i quyÕt ®Þnh vÒ thµnh phÇn cña C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, lËp luËn mét c¸ch tØ mØ vÒ thuyÕt b×nh quyÒn gi÷a c¸c trµo l−u, vÒ “sù trung lËp hãa” gi÷a c¸c trµo l−u. Sù gi¶ dèi tr¾ng trîn cña ®ång chÝ M¸c- tèp vµ toµn thÓ ban biªn tËp b¸o “TiÕng nãi” b¶o r»ng xem
262 V.I. Lª-nin “TiÕng nãi” cña ph¸i thñ tiªu chèng ®¶ng 263 ra bµi b¸o ®¸ng tranh c·i ®ã “kh«ng ph¶i tranh luËn” v íi nguyªn t¾c “b×nh quyÒn vµ trung lËp hãa”, nh÷ng nguyªn t¾c c¸c quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ, ― l uËn ®iÖu nµy thËt mµ tÊt c¶ mäi bé phËn ®· chia t¸ch ra cña mét thÓ thèng nhÊt gièng nh− mét sù nh¹o b¸ng trùc tiÕp ®èi víi quyÕt ®Þnh bao giê còng ph¶i dùa vµo ®Ó thèng nhÊt l¹i! cña ®¶ng. Khu«n khæ cña bµi b¸o nµy kh«ng cho phÐp dÉn ra nhiÒu ®o¹n n÷a ®Ó chøng thùc cho mét sù nhËn xÐt nh− vËy vÒ NÕu ng−êi nµo ®ã kh«ng thÊy râ sù kh¸c nhau gi÷a viÖc tranh luËn vÒ c¸c quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ víi viÖc nh÷ng quan ®iÓm cña M¸c-tèp. Nãi chung nÕu cÇn thiÕt th× thµnh thËt chÊp hµnh ®−êng lèi cña héi nghÞ toµn thÓ ë ngay ®iÒu ®ã sÏ ®−îc thùc hiÖn trong mét sè bµi kh¸c, bëi v× ch−a trong C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, th× chóng t«i xin mêi ch¾c ®· cã ng−êi d¸m phñ nhËn “thuyÕt b×nh quyÒn” cña nh÷ng ng−êi ®ã, nhÊt lµ nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch, h·y suy M¸c-tèp. nghÜ mét chót vÒ bµi b¸o rÊt bæ Ých cña ®ång chÝ Plª-kha-nèp Nh−ng c¸i thuyÕt míi ®ã l¹i lµ mét ®iÒu trùc tiÕp chèng l¹i ®¨ng trong C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, sè ra ngµy h«m c¸c quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ; h¬n thÕ n÷a, nã cßn lµ mét nay, vµ vÒ tê “NhËt ký ng−êi d©n chñ - x· héi”, sè II, còng ®iÒu trùc tiÕp nh¹o b¸ng c¸c quyÕt ®Þnh ®ã. TÊt c¶ nh÷ng ai kh«ng kÐm phÇn bæ Ých, cña cïng t¸c gi¶ ®ã. Ng−êi men-sª- trung thùc chÊp hµnh nh÷ng quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ, vÝch nµo kh«ng muèn nh¹o b¸ng c¸c quyÕt ®Þnh cña ®¶ng vµ th× còng ®Òu hiÓu râ ý nghÜa cña nh÷ng quyÕt ®Þnh ®ã lµ: ph¶i sù thèng nhÊt cña ®¶ng, th× ng−êi ®ã sÏ kh«ng thÓ phñ nhËn xãa bá sù ph©n liÖt gi÷a ph¸i men-sª-vÝch ñng hé ®¶ng vµ ph¸i r»ng trong tê “NhËt ký”, ®ång chÝ Plª-kha-nèp ®· tranh luËn b«n-sª-vÝch ñng hé ®¶ng, sù ph©n liÖt gi÷a c¸c ph¸i ®· cã tõ víi c¸c quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ, cßn trong bµi “§Ó x−a ®ã, chø hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ “sù ph©n liÖt” gi÷a tÊt c¶ b¶o vÖ c«ng t¸c bÝ mËt” th× ®ång chÝ Êy l¹i b¶o vÖ ®−êng lèi nh÷ng ng−êi thuéc ph¸i hîp ph¸p nãi chung vµ §¶ng d©n cña ®¶ng. NÕu kh«ng theo ®uæi môc ®Ých ®Çy ¸c ý lµ xÐ bá chñ - x· héi Nga bÊt hîp ph¸p cña chóng ta. Ph¸i hîp ph¸p ®· c¸c quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ, th× lÏ nµo l¹i kh«ng thÓ tho¸t ly ®¶ng quyÕt kh«ng thÓ ®−îc coi nh− lµ “mét bé phËn hiÓu ®−îc sù kh¸c biÖt ®ã? cña §¶ng d©n chñ - x· héi” t−¬ng tù ®¶ng hoÆc b×nh quyÒn cña §ång chÝ M¸c-tèp vµ toµn thÓ ban biªn tËp tê “TiÕng nãi” ®¶ng. Tr¸i l¹i, ng−êi ta kªu gäi hä trë l¹i víi ®¶ng, víi mét ®iÒu kh«ng ph¶i chØ nãi dèi mét c¸ch tr¾ng trîn r»ng xem ra bµi kiÖn râ rµng lµ hä ph¶i c¾t ®øt víi chñ nghÜa thñ tiªu (tøc lµ chñ “Trªn con ®−êng ®óng ®¾n” kh«ng tranh luËn víi c¸c quyÕt nghÜa hîp ph¸p víi bÊt cø mét gi¸ nµo) vµ chuyÓn sang quan ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ. Trong bµi b¸o Êy cßn cã mét c¸i g× tÖ ®iÓm cña ®¶ng, chuyÓn sang “phong c¸ch sinh ho¹t cña ®¶ng”. h¬n rÊt nhiÒu n÷a kia. Toµn bé bµi b¸o ®ã ®−îc x©y dùng trªn Bøc th− cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vÒ héi nghÞ ― mét b¶n c¸i thuyÕt b×nh quyÒn gi÷a mét bªn lµ ®¶ng bÊt hîp ph¸p, tøc gi¶i thÝch chÝnh thøc, vµ hoµn toµn cã tÝnh chÊt b¾t buéc víi lµ §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, vµ bªn kia lµ ph¸i hîp ®¶ng vÒ nh÷ng nghÞ quyÕt cña héi nghÞ toµn thÓ ― ®· nãi mét ph¸p ®· tho¸t ly ®¶ng, song vÉn tù x−ng lµ nh÷ng ng−êi d©n c¸ch hÕt søc râ rµng r»ng c¸c tæ chøc bÊt hîp ph¸p* ph¶i xÐt chñ - x· héi. Toµn bé bµi b¸o ®ã ®· ®−îc x©y dùng trªn c¸i thuyÕt t¸ch rêi “hai bé phËn” Êy cña ®éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n, cña “hai bé phËn cña §¶ng d©n chñ - x· héi”, nh÷ng * Xem C¬ quan ng«n luËn trung −¬ng, sè II, tr. II - 12: “ChØ cã c¸c bé phËn lÏ ra ph¶i ®−îc thèng nhÊt l¹i còng theo nh÷ng tæ chøc ë ®Þa ph−¬ng míi cã thÓ ®¶m b¶o cho sè ®¹i biÓu bæ sung