intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

[Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 20 phần 7

Chia sẻ: Danh Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:37

Thêm vào BST
Báo xấu
27
lượt xem 4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu '[triết học] triết học lenin - học thuyết marx tập 20 phần 7', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: [Triết Học] Triết Học Lenin - Học Thuyết Marx tập 20 phần 7

  1. V. I. Lª-nin 414 415 tö triÖu håi ®· hµnh ®éng nh− mét ph¸i, khi kh«ng cßn cã thÓ "triÖu håi" nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi trong §u-ma ®−îc n÷a. Chñ nghÜa b«n-sª-vÝch còng sÏ tho¸t khái c¸i bÖnh "®iÒu hßa", sù dao ®éng ng¶ sang phÝa chñ nghÜa thñ tiªu (bëi v× trªn thùc tÕ bän ®iÒu hßa bao giê còng vÉn lµ thø ®å ch¬i trong tay bän vÒ cuéc vËn ®éng bÇu cö thñ tiªu). Nh÷ng kÎ ®iÒu hßa còng qu¸ ®çi muén mµng, hä hµnh vµ c−¬ng lÜnh bÇu cö ®éng nh− mét ph¸i, khi mµ mét n¨m r−ìi trêi thèng trÞ cña chñ nghÜa ®iÒu hoµ tõ sau cuéc héi nghÞ toµn thÓ ®· lµm cho hä kiÖt lùc råi, vµ khi mµ ch¼ng cã ai ®Ó ®iÒu hoµ n÷a. N¨m s¾p tíi sÏ tiÕn hµnh cuéc bÇu cö vµo §u-ma nhµ n−íc IV. P. S. Bµi tiÓu luËn nµy viÕt c¸ch ®©y h¬n mét th¸ng. Nã phª §¶ng d©n chñ - x· héi ph¶i më ngay cuéc vËn ®éng bÇu cö. ph¸n "lý luËn" cña nh÷ng kÎ ®iÒu hßa. Cßn vÒ "thùc tiÔn" cña nh÷ng Do cuéc bÇu cö s¾p ®Õn, trong tÊt c¶ c¸c chÝnh ®¶ng ®· hiÖn râ kÎ ®iÒu hßa, biÓu hiÖn trong vô tranh c·i bÕ t¾c, v« nghÜa lý, v« mét c¶nh t−îng "nhén nhÞp". Giai ®o¹n thø nhÊt cña thêi kú Ých, ®¸ng hæ thÑn, ®· cho¸n c¶ sè 2 tê "B¶n tin" cña nh÷ng kÎ ph¶n c¸ch m¹ng râ rµng lµ ®· kÕt thóc: c¸c cuéc biÓu t×nh n¨m ®iÒu hßa vµ nh÷ng ng−êi Ba-lan, ⎯ th× kh«ng ®¸ng nãi mét ngo¸i, phong trµo sinh viªn, n¹n ®ãi ë n«ng th«n vµ ⎯ kÓ ra sau lêi nµo c¶. rèt theo thø tù chø kh«ng ph¶i xÐt theo tÝnh chÊt quan träng! ⎯ lµn sãng b·i c«ng, ⎯ tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã nãi lªn râ rµng lµ ®· "Ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 24, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o b¾t ®Çu mét b−íc ngoÆt, ®· b¾t ®Çu mét giai ®o¹n míi cña thêi ngµy 18 (31) th¸ng M−êi 1911 "Ng−êi d©n chñ - x· héi" kú ph¶n c¸ch m¹ng. ViÖc t¨ng c−êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn, cæ Ký tªn: N. Lª-nin ®éng vµ tæ chøc n»m trong ch−¬ng tr×nh tr−íc m¾t, vµ cuéc bÇu cö s¾p ®Õn lµ mét "®iÓm trô" tù nhiªn, kh«ng tr¸nh khái vµ cÊp thiÕt trong c«ng t¸c ®ã. (Chóng t«i më ngoÆc nãi r»ng nh÷ng ng−êi nµo, gièng nh− nhãm "TiÕn lªn" trong §¶ng d©n chñ - x· héi, cho ®Õn nay vÉn cßn dao ®éng tr−íc nh÷ng ch©n lý s¬ ®¼ng ®· ®−îc cuéc sèng, ®−îc kinh nghiÖm vµ ®−îc ®¶ng hoµn toµn chøng minh råi, vÉn cßn cho r»ng "chñ nghÜa triÖu håi" lµ mét "xu h−íng hîp ph¸p" ("TiÕn lªn", sè 3, th¸ng N¨m 1911, tr. 78), ⎯ th× nh− vËy nh÷ng ng−êi Êy chØ lµ tù g¹t m×nh ra ngoµi nh÷ng khuynh h−íng hay trµo l−u Ýt nhiÒu nghiªm chØnh ë trong §¶ng d©n chñ - x· héi). Tr−íc hÕt, xin nãi vµi ý kiÕn vÒ viÖc tæ chøc, s¾p ®Æt vµ tiÕn hµnh cuéc vËn ®éng bÇu cö. §Ó b¾t ®Çu ngay cuéc vËn ®éng bÇu cö, c¸c chi bé bÝ mËt cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga
  2. V. I. Lª-nin VÒ cuéc vËn ®éng bÇu cö vµ c−¬ng lÜnh bÇu cö 416 417 cÇn ph¶i chñ ®éng ho¹t ®éng ngay ë kh¾p n¬i trong n−íc, ë in bÝ mËt, truyÒn ®¬n, c¬ quan hîp ph¸p, c¸c nhãm d©n chñ - x· héi "hîp ph¸p" ñng hé ®¶ng, c¸c mèi giao th«ng liªn l¹c, v.v., trong tÊt c¶ vµ bÊt kú tæ chøc hîp ph¸p vµ nöa hîp ph¸p nµo, v.v.), ⎯ ho·n c«ng t¸c ®ã cã nghÜa lµ lµm háng viÖc. ë trong tÊt c¶ c¸c nhµ m¸y vµ c«ng x−ëng lín, ë trong tÊt c¶ c¸c tÇng líp vµ nhãm d©n c−. Ph¶i nh×n th¼ng vµo c¸i hiÖn thùc §èi víi §¶ng d©n chñ - x· héi, mét ®¶ng h¬n ai hÕt coi cuéc kh«ng ®Ñp m¾t. ë rÊt nhiÒu ®Þa ph−¬ng hoµn toµn ch−a cã nh÷ng bÇu cö lµ viÖc gi¸o dôc chÝnh trÞ cho nh©n d©n, th× ®−¬ng nhiªn tæ chøc ®¶ng ®· thµnh h×nh ®Çy ®ñ. HiÖn t¹i chØ cã ®éi c«ng nh©n vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ vÊn ®Ò néi dung chÝnh trÞ - t− t−ëng cña toµn tiÒn phong trung thµnh víi §¶ng d©n chñ - x· héi. HiÖn t¹i chØ bé c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng g¾n liÒn víi cuéc bÇu cö. cã nh÷ng ng−êi c¸ biÖt, nh÷ng nhãm kh«ng lín l¾m. Bëi vËy §Êy chÝnh lµ vÊn ®Ò c−¬ng lÜnh bÇu cö. §èi víi bÊt kú chÝnh chñ ®éng thµnh lËp c¸c chi bé (⎯ ch÷ nµy diÔn t¶ rÊt ®óng c¸i ®¶ng nµo xøng ®¸ng ®«i chót víi danh hiÖu ®ã, th× c−¬ng lÜnh ý lµ c¸c ®iÒu kiÖn bªn ngoµi ®· quyÕt ®Þnh viÖc tæ chøc nh÷ng hµnh ®éng lµ c¸i ®· cã s½n tõ l©u tr−íc thêi gian bÇu cö, mµ nhãm, nh÷ng tiÓu tæ vµ nh÷ng tæ chøc quy m« kh«ng lín, rÊt kh«ng ph¶i lµ c¸i do ng−êi ta cè ý nghÜ ra "cho bÇu cö" mµ lµ linh ho¹t) ph¶i lµ nhiÖm vô ®Çu tiªn cña tÊt c¶ nh÷ng ng−êi d©n c¸i b¾t nguån mét c¸ch kh«ng thÓ tr¸nh khái tõ toµn bé c«ng viÖc cña ®¶ng, tõ toµn bé c¸ch s¾p ®Æt c«ng t¸c cña ®¶ng, chñ - x· héi, dï lµ hai ba ng−êi còng ®−îc, cã thÓ "b¸m trô" ®−îc b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c, thiÕt lËp ®−îc mét sè quan tõ toµn bé ph−¬ng h−íng cña ®¶ng trong thêi kú lÞch sö lóc hÖ nµo ®ã, b¾t ®Çu ®−îc mét c«ng t¸c cã hÖ thèng dï lµ hÕt søc bÊy giê. Vµ ®èi víi §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga th× b×nh th−êng ®i n÷a. c−¬ng lÜnh hµnh ®éng ®· ®−îc ®Ò ra råi, c−¬ng lÜnh hµnh ®éng Trong t×nh h×nh hiÖn nay cña ®¶ng ta, kh«ng cã g× nguy hiÓm ®· cã s½n tr−íc m¾t råi, nã ®· ®−îc quyÕt ®Þnh mét c¸ch tù nhiªn h¬n s¸ch l−îc "chê ®îi" ®Õn lóc h×nh thµnh mét trung t©m cã vµ tÊt nhiªn bëi nh÷ng nguyªn t¾c cña ®¶ng vµ bëi s¸ch l−îc mµ ®¶ng ®· quy ®Þnh, ®· thùc hiÖn vµ ®ang thùc hiÖn trong suèt ¶nh h−ëng ë Nga. TÊt c¶ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi ®Òu biÕt r»ng hiÖn nay c«ng t¸c thµnh lËp trung t©m ®ã ®ang ®−îc tiÕn c¶ c¸i thêi kú sinh ho¹t chÝnh trÞ cña nh©n d©n mµ cuéc bÇu cö hµnh, r»ng nh÷ng ng−êi tr−íc tiªn cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng lu«n lu«n "tæng kÕt" vÒ mét ph−¬ng diÖn nhÊt ®Þnh nµo ®ã. C−¬ng t¸c ®ã ®· lµm tÊt c¶ mäi viÖc cã thÓ lµm ®−îc, nh−ng tÊt c¶ nh÷ng lÜnh hµnh ®éng cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga lµ tæng kÕt c¸c c«ng t¸c mµ chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng vµ c¸c tÇng ng−êi d©n chñ - x· héi còng ph¶i biÕt r»ng nh÷ng khã kh¨n do bän c¶nh s¸t t¹o ra lµ cùc kú to lín ⎯ kh«ng nªn mÊt tinh thÇn líp c«ng nh©n tiªn tiÕn trung thµnh víi chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng v× thÊt b¹i lÇn ®Çu, lÇn thø hai vµ lÇn thø ba! ⎯ tÊt c¶ mäi ng−êi ®· tõng lµm trong thêi kú nh÷ng n¨m 1908 - 1911, trong thêi ®Òu ph¶i biÕt r»ng khi mét trung t©m nh− vËy ®−îc thµnh lËp, kú thÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng hoµnh hµnh, trong thêi kú chÕ ®é th× nã ph¶i mÊt mét thêi gian dµi ®Ó tæ chøc mét m¹ng l−íi liªn "mïng 3 th¸ng S¸u" "cña Xt«-l−-pin". l¹c v÷ng ch¾c víi tÊt c¶ c¸c ®Þa ph−¬ng, vµ trong mét thêi gian B¶n tæng kÕt ®ã bao gåm ba bé phËn tæ thµnh chñ yÕu: kh¸ dµi, nã ®µnh ph¶i ®ãng khung chØ trong c«ng t¸c l·nh ®¹o I) c−¬ng lÜnh cña ®¶ng; 2) s¸ch l−îc cña ®¶ng; 3) sù ®¸nh gi¸ cña chÝnh trÞ chung. Ho·n viÖc thµnh lËp nh÷ng chi bé ®Þa ph−¬ng ®¶ng vÒ c¸c trµo l−u chÝnh trÞ - t− t−ëng thèng trÞ hay phæ biÕn cã tinh thÇn chñ ®éng cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, nhÊt hay cã h¹i nhÊt ®èi víi chÕ ®é d©n chñ vµ ®èi víi chñ nghÜa nh÷ng chi bé cã tÝnh ®¶ng nghiªm tóc, bÝ mËt, b¾t ®Çu ngay x· héi trong thêi gian nµy. Kh«ng cã c−¬ng lÜnh th× ®¶ng kh«ng c«ng t¸c chuÈn bÞ cho cuéc bÇu cö, lµm ngay tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p thÓ tån t¹i, víi t− c¸ch lµ mét c¬ cÊu chÝnh trÞ hoµn chØnh ®«i cã thÓ lµm ®−îc ®Ó ph¸t triÓn c«ng t¸c tuyªn truyÒn, cæ ®éng (nhµ chót, cã kh¶ n¨ng lu«n lu«n gi÷ v÷ng ®−êng lèi trong tÊt c¶
  3. V. I. Lª-nin VÒ cuéc vËn ®éng bÇu cö vµ c−¬ng lÜnh bÇu cö 418 419 mäi b−íc ngoÆt cña sù biÕn. Kh«ng cã mét ®−êng lèi s¸ch l−îc, vùc c«ng t¸c nµo cña ®¶ng l¹i cã thÓ ®−îc gi¶i ®¸p mét c¸ch dùa trªn sù ®¸nh gi¸ t×nh h×nh chÝnh trÞ hiÖn nay vµ gi¶i ®¸p chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ cho c¸n bé tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng, nÕu ®−îc chÝnh x¸c nh÷ng "vÊn ®Ò ®¸ng nguyÒn rña" cña thêi ®¹i, kh«ng hiÓu hÕt møc ®é s©u s¾c vµ toµn bé ý nghÜa cña c¸c th× cã thÓ cã mét tiÓu tæ c¸c nhµ lý luËn, nh−ng kh«ng thÓ cã "khuynh h−íng t− t−ëng" nãi trªn cña thêi kú Xt«-l−-pin. ®−îc mét lùc l−îng chÝnh trÞ hµnh ®éng. Kh«ng cã sù ®¸nh gi¸ KÕt thóc c−¬ng lÜnh bÇu cö cña §¶ng d©n chñ - x· héi b»ng c¸c trµo l−u chÝnh trÞ - t− t−ëng "tÝch cùc", cÊp thiÕt hay lµ "hîp c¸ch ®−a ra mét khÈu hiÖu chung v¾n t¾t hoÆc mét khÈu hiÖu mèt", th× c−¬ng lÜnh vµ s¸ch l−îc cã thÓ biÕn thµnh nh÷ng "®iÒu bÇu cö nªu bËt lªn nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt cña thùc tiÔn chÝnh kho¶n" chÕt, th× dï cã hiÓu râ thùc chÊt cña vÊn ®Ò vµ hiÓu râ trÞ tr−íc m¾t vµ ®−a l¹i lý do vµ tµi liÖu thuËn tiÖn nhÊt, gÇn gòi "ngän nguån" cña sù viÖc còng kh«ng thÓ thùc hiÖn vµ vËn dông nhÊt ®Ó më réng c«ng t¸c tuyªn truyÒn x· héi chñ nghÜa toµn diÖn, ⎯ kÕt thóc nh− vËy th−êng lµ cã Ých vµ ®«i khi lµ cÇn thiÕt. nh÷ng ®iÒu kho¶n Êy vµo hµng ngh×n vÊn ®Ò chi tiÕt, cô thÓ vµ hÕt søc cô thÓ cña thùc tiÔn. §èi víi thêi ®¹i chóng ta, mét khÈu hiÖu nh− vËy, mét khÈu Cßn vÒ c¸c trµo l−u chÝnh trÞ - t− t−ëng nãi lªn ®Æc ®iÓm hiÖu chung nh− vËy chØ cã thÓ lµ ba ®iÓm sau ®©y: 1) chÕ ®é céng cña thêi kú nh÷ng n¨m 1908 - 1911 vµ ®Æc biÖt quan träng ®Ó hßa, 2) tÞch thu toµn bé ruéng ®Êt cña ®Þa chñ, 3) ngµy lµm viÖc hiÓu nh÷ng nhiÖm vô cña §¶ng d©n chñ - x· héi, th× næi lªn hµng t¸m giê. ®Çu ë ®©y lµ "chñ nghÜa "Nh÷ng c¸i mèc"" víi t− c¸ch lµ hÖ t− §iÓm thø nhÊt chøa ®ùng thùc chÊt cña nh÷ng yªu s¸ch t−ëng cña giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa ph¶n c¸ch m¹ng (dï vÒ tù do chÝnh trÞ. Nh−ng nÕu giíi h¹n trong thuËt ng÷ tù do cho c¸c nhµ ngo¹i giao cña hä cã nãi thÕ nµo ®i n÷a th× hÖ t− chÝnh trÞ ®Ó diÔn ®¹t lËp tr−êng ®¶ng cña chóng ta vÒ c¸c vÊn t−ëng ®ã vÉn lµ hoµn toµn phï hîp víi chÝnh s¸ch cña §¶ng d©n ®Ò lo¹i ®ã, hay vÒ c¸c vÊn ®Ò kh¸c, nh− "d©n chñ hãa", v. v., th× chñ - lËp hiÕn) vµ lµ chñ nghÜa thñ tiªu víi t− c¸ch lµ biÓu hiÖn sÏ kh«ng ®óng, v× lÏ lµ trong c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng, cña cïng nh÷ng ¶nh h−ëng t− s¶n vµ ®åi trôy trong giíi tiÕp chóng ta ph¶i tÝnh ®Õn kinh nghiÖm c¸ch m¹ng. Gi¶i t¸n hai xóc víi phong trµo c«ng nh©n. Lïi l¹i sau ph¸i d©n chñ, l×a xa §u-ma, tæ chøc nh÷ng vô tµn s¸t, ñng hé nh÷ng bÌ ®¶ng Tr¨m phong trµo quÇn chóng, l×a xa c¸ch m¹ng, ⎯ ®ã lµ t− t−ëng chñ ®en, x¸ téi cho nh÷ng tay h¶o h¸n Tr¨m ®en, nh÷ng chiÕn c«ng cña "Li-a-khèp" ë Ba-t− 141, cuéc ®¶o chÝnh ngµy 3 th¸ng S¸u ®¹o cña c¸c khuynh h−íng t− t−ëng chÝnh trÞ thèng trÞ trong vµ mét lo¹t c¸c "coups d'Ðtat 1) nhá" x¶y ra tiÕp theo trªn c¬ së "x· héi". L×a xa ®¶ng bÊt hîp ph¸p, l×a xa nhiÖm vô b¸ quyÒn ®ã (®iÒu 87, v. v.), ⎯ ®Êy lµ b¶n liÖt kª hoµn toµn ch−a ®Çy ®ñ l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n trong cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng, l×a xa nhiÖm vô b¶o vÖ c¸ch m¹ng, ⎯ ®Êy lµ t− t−ëng chñ ®¹o vÒ c¸c ho¹t ®éng cña chÕ ®é qu©n chñ cña bän R«-ma-nèp - cña "chñ nghÜa "Nh÷ng c¸i mèc"" trong c¸c nhµ m¸c-xÝt, chñ Pu-ri-skª-vÝch - Xt«-l−-pin vµ ®ång bän ë n−íc ta. Cã thÓ cã nghÜa ®ã ®· cã c¬ së trong c¸c c¬ quan ng«n luËn "B×nh minh vµ ®· tõng cã nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö trong ®ã chÕ ®é qu©n chñ cña chóng ta" vµ "Sù nghiÖp cuéc sèng". Dï cho c¸c nhµ thùc ®· cã thÓ chung sèng víi nh÷ng c¶i c¸ch d©n chñ quan träng tiÔn hÑp hßi hay nh÷ng ng−êi v× mÖt mái mµ tõ bá cuéc ®Êu tranh thuéc lo¹i ch¼ng h¹n nh− quyÒn phæ th«ng ®Çu phiÕu. ChÕ ®é gian khæ cho chñ nghÜa M¸c c¸ch m¹ng trong thêi kú khã kh¨n qu©n chñ nãi chung kh«ng ph¶i lµ mét chÕ ®é nhÊt d¹ng, kh«ng cña chóng ta cã nãi nh− thÕ nµo ®i n÷a, th× còng kh«ng cã mét biÕn ®æi, mµ lµ mét chÕ ®é rÊt linh ho¹t, cã kh¶ n¨ng thÝch øng vÊn ®Ò "thùc tiÔn" nµo, kh«ng cã mét vÊn ®Ò c«ng t¸c bÊt hîp ph¸p _______________________________________ hay hîp ph¸p nµo cña §¶ng d©n chñ - x· héi trong bÊt kú lÜnh ⎯ cuéc ®¶o chÝnh 1)
  4. V. I. Lª-nin VÒ cuéc vËn ®éng bÇu cö vµ c−¬ng lÜnh bÇu cö 420 421 víi c¸c quan hÖ giai cÊp thèng trÞ kh¸c nhau. Nh−ng tõ nh÷ng Xin h·y ®Æt vÊn ®Ò trªn quan ®iÓm cã thÓ nãi lµ lÞch sö chung. quan niÖm trõu t−îng, kh«ng chèi c·i ®−îc ®ã, mµ rót ra nh÷ng Kh«ng thÓ chèi c·i ®−îc (®èi víi tÊt c¶ mäi ng−êi, trõ La-rin kÕt luËn vÒ chÕ ®é qu©n chñ cô thÓ ë Nga vµo thÕ kû XX, th× vµ mét nhóm bän thñ tiªu ra) r»ng cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n ë Nga cã nghÜa lµ nh¹o b¸ng nh÷ng yªu cÇu cña sù phª ph¸n cã tÝnh ch−a hoµn thµnh. N−íc Nga ®ang tiÕn tíi mét cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng. Chóng ta ph¶i chøng minh r»ng c¸ch m¹ng lµ tÊt chÊt lÞch sö vµ ph¶n béi sù nghiÖp d©n chñ. T×nh h×nh ë n−íc ta vµ lÞch sö chÝnh quyÒn nhµ n−íc ë n−íc yÕu, ph¶i tuyªn truyÒn r»ng c¸ch m¹ng lµ chÝnh ®¸ng vµ "cã Ých". ta ⎯ ®Æc biÖt lµ trong m−êi n¨m gÇn ®©y ⎯ chØ cho chóng ta thÊy NÕu nh− vËy th× ph¶i tiÕn hµnh cæ ®éng cho quyÒn tù do chÝnh râ r»ng chÝnh chÕ ®é qu©n chñ Nga hoµng lµ n¬i tËp trung cña trÞ b»ng c¸ch ®Æt vÊn ®Ò thËt hÕt søc réng r·i, v¹ch môc tiªu cho bÇy lò ®Þa chñ Tr¨m ®en (®øng ®Çu bän nµy lµ R«-ma-nèp) ®· mét cuéc vËn ®éng sÏ chiÕn th¾ng chø kh«ng ph¶i mét cuéc vËn biÕn n−íc Nga thµnh mét vËt khñng khiÕp kh«ng ph¶i chØ ®èi ®éng sÏ dõng b−íc nöa ®−êng (nh− n¨m 1905), ®−a ra khÈu víi ch©u ¢u mµ hiÖn nay cßn ®èi víi ch©u ¸ n÷a, ⎯ cña c¸i hiÖu cã kh¶ n¨ng t¹o ra nhiÖt t×nh trong quÇn chóng ®· bÞ khæ bÇy lò ®· ®−a t×nh tr¹ng bän quan l¹i léng quyÒn, c−íp bãc, tham së v× cuéc sèng Nga, ®· lÊy lµm nhôc nh· v× lµ ng−êi Nga, ®· khao kh¸t cã mét n−íc Nga thùc sù tù do, thùc sù ®æi míi. ⎯ « cña c«ng, t×nh tr¹ng th−êng xuyªn ¸p dông b¹o lùc ®èi víi "d©n ®en", t×nh tr¹ng tra tÊn, hµnh h¹ nh÷ng ®Þch thñ chÝnh trÞ, Xin h·y ®Æt vÊn ®Ò trªn quan ®iÓm thùc tiÔn cña ng−êi lµm c«ng v. v., ®Õn møc ®é ®Æc biÖt ch−a tõng cã. Trong t×nh thÕ cô thÓ t¸c tuyªn truyÒn. Kh«ng thÓ kh«ng gi¶i thÝch, ngay c¶ ®èi víi nh− vËy, trªn mét c¬ së kinh tÕ cô thÓ vµ d−íi mét bé mÆt chÝnh ng−êi mu-gÝch tèi t¨m nhÊt còng vËy, r»ng qu¶n lý nhµ n−íc trÞ cña chÕ ®é qu©n chñ ë n−íc ta nh− thÕ mµ l¹i lÊy yªu s¸ch, ph¶i lµ mét "§u-ma" do toµn d©n bÇu ra mét c¸ch tù do h¬n ch¼ng h¹n vÒ quyÒn phæ th«ng ®Çu phiÕu, ®Æt lµm trung t©m cña §u-ma I. VËy ph¶i lµm nh− thÕ nµo ®Ó cho "§u-ma" kh«ng thÓ cuéc ®Êu tranh giµnh tù do chÝnh trÞ, th× kh«ng ph¶i chØ lµ c¬ bÞ gi¶i t¸n? NÕu kh«ng ph¸ tan chÕ ®é qu©n chñ Nga hoµng th× héi chñ nghÜa, mµ nãi chung cßn lµ v« nghÜa lý n÷a. NÕu nh− kh«ng thÓ lµm nh− thÕ ®−îc. vÊn ®Ò lµ chän ®iÓm trung t©m cña nh÷ng yªu s¸ch lµm khÈu Cã thÓ cã nh÷ng ng−êi ph¶n ®èi l¹i r»ng: ®−a khÈu hiÖu hiÖu chung cña cuéc vËn ®éng bÇu cö, th× ph¶i ®em c¸c yªu s¸ch lËp chÕ ®é céng hßa ra lµm khÈu hiÖu cña toµn bé cuéc vËn ®éng d©n chñ kh¸c nhau ®Æt vµo mét triÓn väng vµ mét møc ®é Ýt bÇu cö, cã nghÜa lµ lo¹i trõ kh¶ n¨ng tiÕn hµnh cuéc vËn ®éng nhiÒu phï hîp víi hiÖn thùc; thùc ra nÕu cè lµm cho Pu-ri-skª- ®ã mét c¸ch hîp ph¸p, cã nghÜa lµ kh«ng nghiªm chØnh thõa nhËn vÝch ph¶i thõa nhËn lµ cÇn cã th¸i ®é ®øng ®¾n ®èi víi phô n÷ tÇm quan träng vµ tÝnh tÊt yÕu cña c«ng t¸c hîp ph¸p. ý kiÕn ph¶n vµ kh«ng nªn dïng nh÷ng lêi nãi "kh«ng lÞch sù", lµm cho I-li- ®èi nh− vËy lµ mét sù ngôy biÖn xøng víi bän thñ tiªu. Kh«ng «-®o ph¶i thõa nhËn lµ cÇn khoan dung, Guèc-c« vµ Ranh-bèt thÓ nãi mét c¸ch hîp ph¸p vÒ chÕ ®é céng hßa (trõ diÔn ®µn §u-ma ph¶i thõa nhËn lµ nªn v« t− vµ trung thùc, lµm cho T«n-ma-tsÐp ra, ë ®ã cã thÓ vµ cÇn ph¶i tiÕn hµnh tuyªn truyÒn chÕ ®é céng hßa, mµ vÉn hoµn toµn ®øng trªn c¬ së hîp ph¸p), ⎯ nh−ng cã vµ §um-b¸t-dª ph¶i thõa nhËn lµ cÇn tu©n theo ph¸p luËt vµ thÓ viÕt vµ nãi ®Ó bªnh vùc chñ nghÜa d©n chñ mét c¸ch nh− thÕ ph¸p chÕ, lµm cho Ni-c«-lai R«-ma-nèp ph¶i thõa nhËn lµ cÇn tiÕn hµnh c¶i c¸ch d©n chñ, ⎯ nÕu cè lµm nh− thÕ th× kh«ng thÓ nµo ®ã ®Ó kh«ng nh−îng bé mét chót nµo ®èi víi t− t−ëng muèn ®iÒu hßa chÕ ®é d©n chñ víi chÕ ®é qu©n chñ, ⎯ mét c¸ch nh− kh«ng khiÕn cho nh÷ng ng−êi cã häc thøc ph¶i bËt c−êi vµ kh«ng thÕ nµo ®ã ®Ó b¸c bá vµ chÕ giÔu bän b¶o hoµng theo ph¸i d©n thÓ kh«ng khiÕn cho ®Çu ãc cña nh÷ng ng−êi kh«ng cã häc thøc tóy vµ theo ph¸i tù do, ⎯ mét c¸ch nh− thÕ nµo ®ã ®Ó cho ng−êi bÞ rèi mï lªn!
  5. V. I. Lª-nin VÒ cuéc vËn ®éng bÇu cö vµ c−¬ng lÜnh bÇu cö 422 423 ®äc vµ ng−êi nghe hiÓu râ ®−îc mèi quan hÖ chÝnh lµ gi÷a chÕ giê ®−îc ¨n no dï chØ lµ chót Ýt th«i, vµ sÏ kh«ng bao giê biÕt ®é qu©n chñ, víi t− c¸ch lµ chÕ ®é qu©n chñ, víi t×nh tr¹ng kh«ng ®äc biÕt viÕt. cã quyÒn vµ chuyªn quyÒn ë n−íc Nga. ¤i, ng−êi Nga ®· tr¶i §èi víi ®iÓm thø ba, tøc lµ ngµy lµm t¸m giê, l¹i cµng Ýt cÇn qua c¸i tr−êng n« lÖ nhiÒu thÕ kû råi: hä cã thÓ hiÓu ®−îc Èn ph¶i b×nh luËn h¬n. ThÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng ®· ®iªn cuång t−íc ý cña nh÷ng dßng ch÷ vµ cã thÓ nãi thªm c¸i mµ diÔn gi¶ kh«ng l¹i nh÷ng thµnh qu¶ cña c«ng nh©n giµnh ®−îc n¨m 1905, vµ nãi ra. §èi víi nh÷ng nhµ ho¹t ®éng hîp ph¸p cña §¶ng d©n trong giíi c«ng nh©n cuéc ®Êu tranh ®Ó c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao chñ - x· héi ®· viÖn cí "kh«ng cã kh¶ n¨ng" lÊy yªu s¸ch lËp chÕ ®éng vµ sinh ho¹t cµng trë nªn m¹nh mÏ h¬n; ngµy lµm t¸m giê ®é céng hßa ®Æt lµm trung t©m c«ng t¸c tuyªn truyÒn lµ ®iÓm sè mét trong c¸c ®iÒu c¶i thiÖn ®ã. vµ cæ ®éng cña chóng ta, th× nªn tr¶ lêi víi hä r»ng: Tæng kÕt l¹i, cã thÓ diÔn ®¹t c¸i thùc chÊt vµ c¸i cèt tñy cña c−¬ng lÜnh bÇu cö d©n chñ - x· héi b»ng mÊy tiÕng: ñng hé "§õng nãi: t«i kh«ng thÓ, mµ nªn nãi: t«i kh«ng c¸ch m¹ng! Ýt l©u tr−íc khi chÕt, LÐp T«n-xt«i ®· nãi, vµ ®· muèn". VÞ tÊt ®· cÇn ph¶i ®Æc biÖt nãi nhiÒu vÒ tÇm quan träng cña nãi víi mét giäng buån tiÕc tiªu biÓu cho nh÷ng mÆt xÊu nhÊt yªu s¸ch ®ßi tÞch thu toµn bé ruéng ®Êt cña ®Þa chñ. Trong lóc cña "chñ nghÜa T«n-xt«i", r»ng nh©n d©n Nga ®· "häc lµm c¸ch ë n«ng th«n Nga kh«ng ngít vang lªn tiÕng rªn rØ v× "c¶i c¸ch" m¹ng" mét c¸ch nhanh chãng kh¸c th−êng. Chóng ta chØ tiÕc mét ®iÒu lµ nh©n d©n Nga ch−a häc ®Õn n¬i ®Õn chèn c¸i khoa Xt«-l−-pin, trong lóc cuéc ®Êu tranh gi÷a bän "®Þa chñ míi" vµ bän h−¬ng vÖ víi quÇn chóng d©n c− ®ang diÔn ra d−íi nh÷ng häc ®ã, mµ nÕu kh«ng cã khoa häc ®ã th× hä cã thÓ cßn ph¶i lµm h×nh thøc hÕt søc tµn khèc, trong lóc lßng phÉn né ch−a tõng n« lÖ cho bän Pu-ri-skª-vÝch trong nhiÒu thÕ kû n÷a. Nh−ng sù thÊy tr−íc ®©y ®ang t¨ng lªn ⎯ ngay c¶ nh÷ng ng−êi b¶o thñ thËt lµ giai cÊp v« s¶n Nga, trong khi khao kh¸t muèn c¶i t¹o x· nhÊt vµ thï ®Þch nhÊt ®èi víi c¸ch m¹ng còng ®Òu chøng thùc héi mét c¸ch triÖt ®Ó theo chñ nghÜa x· héi, ®· cho nh©n d©n Nga ®iÒu ®ã, ⎯ trong lóc nh− vËy th× trung t©m cña toµn bé c−¬ng nãi chung vµ n«ng d©n Nga nãi riªng nh÷ng bµi häc kh«ng thÓ lÜnh bÇu cö d©n chñ ph¶i lµ c¸i yªu s¸ch nãi trªn ®©y. Chóng thiÕu ®−îc vÒ khoa häc ®ã. Ch¼ng cã gi¸ treo cæ nµo cña Xt«-l−- ta chØ nªu ra r»ng chÝnh c¸i yªu s¸ch nãi trªn ®©y sÏ v¹ch ranh pin, ch¼ng cã c«ng toi nµo cña ph¸i "Nh÷ng c¸i mèc" l¹i khiÕn giíi mét c¸ch râ rµng kh«ng nh÷ng gi÷a chÕ ®é d©n chñ v« s¶n hä quªn ®−îc nh÷ng bµi häc Êy. Bµi häc ®· cã råi. Bµi häc ®ã triÖt ®Ó víi chñ nghÜa tù do kiÓu ®Þa chñ cña bän d©n chñ - lËp ®ang ®−îc thÊm nhuÇn. Bµi häc ®ã sÏ ®−îc lÆp l¹i. hiÕn, mµ c¶ gi÷a chÕ ®é d©n chñ ®ã víi nh÷ng c©u chuyÖn bµn C−¬ng lÜnh cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, c−¬ng t¸n cña bän trÝ thøc - quan l¹i nãi vÒ "tiªu chuÈn", "tiªu chuÈn lÜnh cò cña §¶ng d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng cña chóng ta, lµ tiªu dïng", "tiªu chuÈn s¶n xuÊt", "ph©n phèi b×nh qu©n" vµ nh÷ng c¬ së cña c−¬ng lÜnh bÇu cö cña chóng ta. C−¬ng lÜnh cña chóng chuyÖn nh¶m nhÝ kh¸c mµ bän d©n tóy rÊt thÝch, cßn tÊt c¶ c¸c ta quy ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c vÒ nh÷ng nhiÖm vô x· héi chñ n«ng d©n biÕt suy nghÜ th× l¹i chª c−êi. Chóng ta ch¼ng cÇn g× nghÜa cña chóng ta, môc ®Ých cuèi cïng cña chñ nghÜa x· héi, ph¶i nãi "ng−êi mu-gÝch cÇn bao nhiªu ®Êt": nh©n d©n Nga cÇn vµ ®ång thêi sù quy ®Þnh ®ã chÜa mòi nhän ®Æc biÖt lµ vµo chñ ph¶i tÞch thu toµn bé ruéng ®Êt cña ®Þa chñ ®Ó trót bá c¸i ¸ch nghÜa c¬ héi vµ chñ nghÜa c¶i l−¬ng. Vµo mét thêi kú mµ chñ ¸p bøc n«ng n« ®Ì trªn toµn bé ®êi sèng kinh tÕ vµ chÝnh trÞ nghÜa c¶i l−¬ng ®ang ngãc ®Çu dËy ë nhiÒu n−íc trong ®ã cã cña n−íc nhµ. Kh«ng thùc hiÖn biÖn ph¸p ®ã th× n−íc Nga sÏ n−íc ta, vµ mÆt kh¸c, ®· cã nhiÒu dÊu hiÖu chøng tá r»ng ë nh÷ng kh«ng bao giê ®−îc tù do, ng−êi n«ng d©n Nga sÏ kh«ng bao n−íc tiªn tiÕn nhÊt c¸i thêi kú gäi lµ "chÕ ®é ®¹i nghÞ hßa b×nh"
  6. V. I. Lª-nin VÒ cuéc vËn ®éng bÇu cö vµ c−¬ng lÜnh bÇu cö 424 425 ®ang gÇn kÕt thóc vµ thêi kú quÇn chóng sôc s«i c¸ch m¹ng ®ang kh¶ n¨ng më réng ph¹m vi ho¹t ®éng tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng, b¾t ®Çu, ⎯ vµo mét thêi kú nh− vËy th× c−¬ng lÜnh cò cña chóng bÊt chÊp bän ph¶n c¸ch m¹ng, thËm chÝ c¶ nh÷ng lóc mµ c¸c tæ ta cµng cã ý nghÜa to lín h¬n n÷a (nÕu ë ®©y cã thÓ dïng lèi so chøc bÊt hîp ph¸p bÞ "ph¸ ho¹i" nghiªm träng. Nh÷ng nhiÖm s¸nh ®−îc). §èi víi n−íc Nga, c−¬ng lÜnh cña §¶ng c«ng nh©n vô c¸ch m¹ng cò, nh÷ng ph−¬ng ph¸p cò ®· ®−îc thö th¸ch cña cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cã tÝnh chÊt quÇn chóng ⎯ ®Êy lµ c¸i d©n chñ - x· héi Nga ®Æt ra môc ®Ých tr−íc m¾t cho ®¶ng lµ: "lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ cña Nga hoµng vµ thay nã b»ng chÕ ®é mµ ®¶ng chóng ta b¶o vÖ trong thêi kú tan r· vµ sôp ®æ lµ céng hoµ d©n chñ". Nh÷ng phÇn cña c−¬ng lÜnh dµnh riªng cho lóc th−êng ph¶i "b¾t ®Çu tõ ®Çu", lµ lóc ph¶i tiÕn hµnh c«ng c¸c vÊn ®Ò qu¶n lý nhµ n−íc, tµi chÝnh, ®¹o luËt c«ng nh©n, vÊn t¸c chuÈn bÞ, tËp hîp lùc l−îng ®ãn thêi kú cã nh÷ng trËn ®Ò ruéng ®Êt, nh÷ng phÇn ®ã cung cÊp tµi liÖu chÝnh x¸c vµ râ chiÕn ®Êu míi, kh«ng nh÷ng chØ lµ theo lèi cò, mµ c¶ theo lèi rµng, cã ý nghÜa chØ ®¹o cho toµn bé c«ng t¸c nhiÒu mÆt cña mçi míi n÷a, b»ng nh÷ng thñ ®o¹n míi, trong mét t×nh h×nh ®· c¸n bé tuyªn truyÒn vµ cæ ®éng, ®Ó cô thÓ ho¸ c−¬ng lÜnh bÇu cö biÕn ®æi. cña chóng ta khi ph¸t biÓu tr−íc mét cö täa nµo ®ã, nh©n mét dÞp nµo ®ã, víi mét ®Ò tµi nµo ®ã. "Ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 24, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o S¸ch l−îc cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga vµo thêi ngµy 18 (31) th¸ng M−êi 1911 "Ng−êi d©n chñ - x· héi" kú nh÷ng n¨m 1908 - 1911 lµ do c¸c nghÞ quyÕt th¸ng Ch¹p 1908 quy ®Þnh. §−îc cuéc héi nghÞ toµn thÓ th¸ng Giªng 1910 x¸c nhËn vµ ®−îc kinh nghiÖm cña tÊt c¶ thêi kú "Xt«-l−-pin" kh¶o nghiÖm, nh÷ng nghÞ quyÕt Êy ®· ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c thêi cuéc vµ c¸c nhiÖm vô n¶y ra tõ thêi cuéc ®ã. ChÕ ®é chuyªn chÕ cò vÉn lµ kÎ thï chÝnh nh− tr−íc, cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng mµ n−íc Nga l¹i ®ang ®i ®Õn, nhÊt ®Þnh sÏ lÆp l¹i nh− tr−íc. Nh−ng t×nh h×nh kh«ng cßn nh− cò n÷a, chÕ ®é chuyªn chÕ ®· tiÕn "mét b−íc theo con ®−êng chuyÓn biÕn thµnh chÕ ®é qu©n chñ t− s¶n", nã m−u toan dïng chÝnh s¸ch ruéng ®Êt t− s¶n míi ®Ó cñng cè chÕ ®é ®Þa chñ - chñ n«ng n« chiÕm h÷u ruéng ®Êt; nã ®ang tæ chøc nh÷ng khèi liªn minh gi÷a bän chñ n«ng n« víi giai cÊp t− s¶n trong §u-ma ®en vµ vµng; nã ®ang lîi dông t©m tr¹ng ph¶n c¸ch m¹ng (= cña ph¸i "Nh÷ng c¸i mèc") lan trµn réng r·i trong giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa. Chñ nghÜa t− b¶n ®· tiÕn lªn ®−îc vµi b−íc, nh÷ng m©u thuÉn giai cÊp trë nªn gay g¾t thªm, sù chia rÏ gi÷a c¸c phÇn tö d©n chñ víi chñ nghÜa tù do kiÓu ph¸i "Nh÷ng c¸i mèc" cña bän d©n chñ - lËp hiÕn trë nªn râ rµng h¬n, ho¹t ®éng cña §¶ng d©n chñ - x· héi bao gåm nh÷ng lÜnh vùc míi (§u-ma vµ "c¸c kh¶ n¨ng hîp ph¸p"), nã t¹o ra
  7. Tõ trong phe cña ®¶ng "c«ng nh©n" Xt«-l−-pin 426 427 x· héi" ! C¸c ngµi Êy tÊt ph¶i lµ sa sót nhiÒu ®Õn møc ®· la ã ph¶n ®èi nh÷ng ng−êi ë n−íc ngoµi, trong khi ®¸ng lÏ ph¶i gi¶i thÝch râ ®iÓm kh¸c nhau vÒ nguyªn t¾c gi÷a c−¬ng lÜnh cña hä vµ c−¬ng lÜnh cña c¸c "tiÓu tæ ë n−íc ngoµi"! H¬n n÷a, I-u-ri Tsa-tx¬-ki l¹i vông vÒ ®Õn møc lì lêi nãi ra lµ y ®ang nh©n danh tiÓu tæ nµo ®ã ®Ó tiÕn hµnh ®−êng lèi tõ trong phe cña thñ tiªu cña m×nh. Y viÕt: "yÕu tè cña mét sù tËp trung ho¸ cã ®¶ng "c«ng nh©n" Xt«-l−-pin thÓ thùc hiÖn ®−îc, ®ã lµ nhãm nh÷ng c¸n bé d©n chñ - x· héi (??) cã liªn hÖ mËt thiÕt víi phong trµo c«ng nh©n c«ng khai (th«ng qua t¹p chÝ "B×nh minh cña chóng ta" −?) vµ ®ang ngµy T¹p chÝ "B×nh minh cña chóng ta", c¸c sè 6, 7, vµ 8 chñ yÕu cµng æn ®Þnh"... (vµ ngµy cµng cã tÝnh c¸ch tù do chñ nghÜa)... lµ dµnh cho cuéc vËn ®éng bÇu cö vµ c−¬ng lÜnh bÇu cö. Trong "chóng t«i ®Æc biÖt muèn nãi ®Õn Pª-tÐc-bua"... c¸c bµi viÕt vÒ ®Ò tµi ®ã, thùc chÊt c¸c quan ®iÓm cña bän thñ tiªu Nªn nãi th¼ng ra, c¸c ngµi ¹! Ch¬i trß ó tim th× kh«ng xøng ®−îc che giÊu b»ng c¸ch ®−a ra mét c¸ch nhiÒu l¹ th−êng nh÷ng lêi ®¸ng vµ kh«ng th«ng minh ®©u: c¸c ngµi cho r»ng ⎯ vµ thËt lµ nãi su«ng hÕt søc khoa tr−¬ng, cÇu kú, hoa mü, nµo lµ "®éng hîp lÏ ⎯ nhãm c¸c céng t¸c viªn cña t¹p chÝ "B×nh minh cña viªn giai cÊp v« s¶n ra chiÕn ®Êu", nµo lµ "®éng viªn quÇn chóng chóng ta" ë Pª-tÐc-bua lµ "yÕu tè cña mét sù tËp trung ho¸", mét c¸ch c«ng khai vµ réng r·i", nµo lµ "tæ chøc chÝnh trÞ cã tÝnh nãi gi¶n ®¬n lµ trung −¬ng (cña ph¸i thñ tiªu). C¸i kim giÊu chÊt quÇn chóng cña c«ng nh©n hµnh ®éng ®éc lËp", nµo lµ "c¸c trong bäc l©u ngµy còng ph¶i thßi ra. tËp thÓ tù qu¶n", "c«ng nh©n tù gi¸c", v.v. vµ v.v.. I-u-ri Tsa- L. M¸c-tèp t×m c¸ch giÊu kim, b»ng c¸ch nh¾c l¹i nh÷ng tx¬-ki thËm chÝ ®· nãi ra r»ng ®èi víi c−¬ng lÜnh, kh«ng nh÷ng luËn ®iÓm hîp ph¸p cña c−¬ng lÜnh d©n chñ - x· héi, coi ®ã lµ ph¶i "suy nghÜ kü" mµ cßn ph¶i "c¶m thÊy s©u s¾c"... Nh÷ng lêi c¬ së cña c−¬ng lÜnh bÇu cö. §ång thêi y ®−a ra nh÷ng lêi lÏ nãi su«ng Êy, ch¾c lµ lµm cho c¸c nam n÷ häc sinh trung häc tèt ®Ñp nãi r»ng ch¼ng nªn "vøt bá" mét c¸i g× c¶, ch¼ng nªn "c¾t h©n hoan, sÏ lµm cho¸ng tai b¹n ®äc vµ "tung ra mét ®¸m m©y xÐn" c¸i g× c¶. §iÒu Êy viÕt trong sè 7 - 8, tr. 48. Cßn ë tr. 54, mï" trong ®ã dÔ gië trß bu«n lËu h¬n. trong ®o¹n kÕt luËn cña bµi b¸o, chóng ta ®äc thÊy: ThÝ dô, ngµi I-u-ri Tsa-tx¬-ki t¸n d−¬ng ý nghÜa cña c−¬ng "Toµn bé cuéc vËn ®éng bÇu cö ph¶i do chóng ta (? râ rµng lµ do lÜnh vµ tÇm quan träng cña mét c−¬ng lÜnh thèng nhÊt. Y viÕt: tê "B×nh minh cña chóng ta" vµ tê "Sù nghiÖp cuéc sèng") tiÕn hµnh "Chóng t«i cho r»ng viÖc ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi trong §u-ma d−íi ngän cê (sic!1)) ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n nh»m giµnh quyÒn chuÈn y (c−¬ng lÜnh) cã mét ý nghÜa hÕt søc to lín, nh−ng víi tù do tù quyÕt vÒ chÝnh trÞ, ®Êu tranh giµnh quyÒn ®−îc cã chÝnh ®¶ng giai cÊp cña m×nh vµ ®−îc tù do ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña m×nh, ®Êu ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®−îc lµ ®¶ng ®oµn sÏ kh«ng theo ®−êng tranh giµnh quyÒn ®−îc tham gia vµo sinh ho¹t chÝnh trÞ víi t− c¸ch lèi Ýt ph¶n kh¸ng nhÊt, chuÈn y c¸i c−¬ng lÜnh mµ c¸c tiÓu tæ lµ mét lùc l−îng ®éc lËp cã tæ chøc. C¶ néi dung cña c«ng t¸c cæ ®éng ë n−íc ngoµi c−ìng b¸ch hä ph¶i tiÕp thu". bÇu cö còng nh− nh÷ng ph−¬ng ph¸p cña s¸ch l−îc bÇu cö vµ cña Trªn b¸o ®· ®¨ng ®óng nh− vËy. Vµ ®ã kh«ng ph¶i lµ mét c«ng t¸c tæ chøc tr−íc khi bÇu cö, ®Òu ph¶i phôc tïng nguyªn t¾c ®ã". c¬ quan ng«n luËn Tr¨m ®en xói giôc ng−êi ta c¨m ghÐt "ng−êi _______________________________________ Do-th¸i" vµ kiÒu d©n, mµ l¹i lµ mét c¬ quan ng«n luËn "d©n chñ - ⎯ nh− thÕ ®Êy! 1)
  8. V. I. Lª-nin Tõ trong phe cña ®¶ng "c«ng nh©n" Xt«-l−-pin 428 429 m¹ng triÖt ®Ó duy nhÊt ⎯ ph¸t ®éng tÇng líp d−íi ®øng lªn C¸i lèi tr×nh bµy mét b¶n c−¬ng lÜnh c«ng nh©n cã xu h−íng tù do chñ nghÜa nh− thÕ thËt lµ tuyÖt! Ng−êi c«ng nh©n d©n ®Êu tranh bÊt chÊp ph¸i tù do vµ thËm chÝ chèng l¹i ph¸i chñ - x· héi "tiÕn hµnh cuéc vËn ®éng d−íi ngän cê" ®Êu tranh tù do. cho quyÒn tù do cña toµn d©n, cho mét chÕ ®é céng hoµ d©n chñ. Trong khi høa hÑn kh«ng"vøt bá" vµ "kh«ng c¾t xÐn", M¸c- tèp chÝnh lµ ®· c¾t xÐn c−¬ng lÜnh cña §¶ng d©n chñ - x· héi Ng−êi c«ng nh©n thuéc ph¸i tù do ®Êu tranh ®Ó giµnh "quyÒn sao cho c−¬ng lÜnh ®ã hoµn toµn tho¶ m·n ®−îc La-rin, P«-t¬- ®−îc cã chÝnh ®¶ng giai cÊp (theo ý nghÜa cña Bren-ta-n«, ý nghÜa rª-xèp, Pr«-c«-p«-vÝch, I-d¬-g«-Ðp. x· héi - tù do) cña m×nh". Phôc tïng mét nguyªn t¾c nh− vËy, Xin h·y xem M¸c-tèp ®· phª ph¸n nghÞ quyÕt s¸ch l−îc cña ®ã chÝnh lµ ph¶n béi sù nghiÖp d©n chñ. C¶ nh÷ng nhµ t− s¶n ®¶ng (th¸ng Ch¹p 1908) nh− thÕ nµo. Khi nãi vÒ "b−íc tiÕn theo theo ph¸i tù do lÉn nh÷ng tay xoay xë l¸u lØnh trong chÝnh phñ con ®−êng chuyÓn biÕn thµnh chÕ ®é qu©n chñ t− s¶n", y nãi ®Òu chØ muèn cã mét ®iÒu lµ c«ng nh©n ®Êu tranh giµnh quyÒn "®ã lµ mét c«ng thøc kh«ng ®¹t", bëi v× "trong c«ng thøc ®ã ng−êi tù do ®−îc "tù quyÕt vÒ chÝnh trÞ", chø kh«ng ph¶i giµnh quyÒn tù do cho c¶ n−íc ⎯ M¸c-tèp lÆp l¹i c¸i c«ng thøc cña Lª-vi- ta kh«ng thÊy ®−îc c¸i hiÖn thùc lµ ®· lïi mét b−íc ®Õn chç ph©n chia quyÒn lùc gi÷a c¸c ®¹i biÓu cña chÕ ®é chuyªn chÕ tx¬-ki lµ: "kh«ng ph¶i b¸ quyÒn l·nh ®¹o, mµ lµ chÝnh ®¶ng cña vµ giíi quý téc ®Þa chñ", "trong c«ng thøc ®ã thiÕu c¸i nh©n tè giai cÊp"! M¸c-tèp ®· ®−a ra mét khÈu hiÖu cña "chñ nghÜa kinh xung ®ét kÞch liÖt gi÷a c¸c giai cÊp" ⎯ hiÓn nhiªn ®©y lµ gi÷a tÕ míi" thuÇn tuý nhÊt. "Ph¸i kinh tÕ" ®· tõng nãi: c«ng nh©n c¸c nhµ t− s¶n theo ph¸i tù do vµ bän chñ n«ng n«! M¸c-tèp tiÕn hµnh ®Êu tranh kinh tÕ cßn ph¸i tù do th× ®Êu tranh chÝnh (còng gièng nh− ph¸i tù do, nh÷ng ng−êi ®· buéc téi c«ng nh©n trÞ. "Ph¸i kinh tÕ míi", tøc lµ bän thñ tiªu, ®ang nãi: tÊt c¶ néi lµ "th¸i qu¸") quªn r»ng c¸c nhµ t− s¶n theo ph¸i tù do trong nh÷ng dung cña c«ng t¸c cæ ®éng bÇu cö ph¶i phôc tïng nguyªn t¾c: n¨m 1905 - 1907 ®· sî x¶y ra "xung ®ét kÞch liÖt" víi bän phong c«ng nh©n ®Êu tranh ®Ó giµnh quyÒn ®−îc cã chÝnh ®¶ng giai kiÕn vµ thÝch"xung ®ét kÞch liÖt" víi c«ng nh©n vµ n«ng d©n h¬n. cÊp cña m×nh. M¸c-tèp thÊy "b−íc lïi" cña chÕ ®é chuyªn chÕ h−íng vÒ phÝa M¸c-tèp cã nhËn thøc ®−îc ý nghÜa lêi nãi cña y kh«ng? bän chñ n«ng n« (trong nghÞ quyÕt cña ®¶ng ®· v¹ch ra mét c¸ch LiÖu y cã nhËn thøc ®−îc r»ng nh÷ng lêi Êy cã nghÜa lµ giai cÊp chÝnh x¸c b−íc lïi ®ã: "duy tr× chÝnh quyÒn vµ thu nhËp cña bän v« s¶n tõ bá c¸ch m¹ng hay kh«ng. Y nãi: "C¸c ngµi thuéc ph¸i chñ n«ng n«"). Nh−ng M¸c-tèp kh«ng thÊy "b−íc lïi" cña bän tù do ¹, n¨m 1905 khi chèng l¹i c¸c ngµi chóng t«i ®· ph¸t ®éng t− s¶n theo ph¸i tù do tõ d©n chñ vÒ "trËt tù", vÒ chÕ ®é qu©n quÇn chóng nãi chung, vµ n«ng d©n nãi riªng, tiÕn hµnh c¸ch chñ, vÒ viÖc xÝch l¹i gÇn bän ®Þa chñ. M¸c-tèp kh«ng thÊy mèi m¹ng, chóng t«i ®· ®Êu tranh cho tù do cña nh©n d©n bÊt kÓ liªn hÖ gi÷a "b−íc ®i theo con ®−êng" dÉn tíi chÕ ®é qu©n chñ ph¸i tù do ®· uæng c«ng ng¨n chÆn sù nghiÖp sau khi ®· ®¹t ®−îc t− s¶n víi tÝnh chÊt ph¶n c¸ch m¹ng, víi chñ nghÜa "Nh÷ng c¸i mét nöa tù do; tõ nay chóng t«i sÏ kh«ng "mª say" n÷a mµ sÏ mèc" cña giai cÊp t− s¶n theo ph¸i tù do. Y kh«ng thÊy, v× b¶n ®Êu tranh giµnh quyÒn tù do chÝnh ®¶ng giai cÊp cña m×nh". th©n y lµ "mét phÇn tö theo ph¸i "Nh÷ng c¸i mèc" trong sè nh÷ng Bän tù do chñ nghÜa ph¶n c¸ch m¹ng thuéc ph¸i "Nh÷ng c¸i ng−êi m¸c-xÝt". Trong lóc m¬ −íc theo kiÓu ph¸i tù do mét cuéc mèc" ch¼ng yªu cÇu c«ng nh©n ®iÒu g× kh¸c h¬n (xin so s¸nh ®Æc "xung ®ét kÞch liÖt" gi÷a bän t− s¶n theo ph¸i tù do víi bän chñ biÖt lµ nh÷ng ®iÒu I-d¬-g«-Ðp ®· viÕt). Ph¸i tù do kh«ng phñ n«ng n«, M¸c-tèp ®· vøt bá tÝnh hiÖn thùc lÞch sö cña cuéc xung nhËn c«ng nh©n ®−îc quyÒn cã chÝnh ®¶ng giai cÊp cña m×nh. Hä chØ phñ nhËn "quyÒn" cña giai cÊp v« s¶n ⎯ giai cÊp c¸ch ®ét c¸ch m¹ng gi÷a c«ng nh©n vµ n«ng d©n víi bän chñ n«ng
  9. V. I. Lª-nin Tõ trong phe cña ®¶ng "c«ng nh©n" Xt«-l−-pin 430 431 n«, mÆc dï ph¸i tù do dao ®éng, mÆc dï thËm chÝ chóng ®· chuyÓn Kh«ng nªn tù t¹o cho m×nh ¶o t−ëng: chóng ta cã hai c−¬ng lÜnh bÇu cö, ⎯ ®Êy lµ mét sù thËt. Sù thËt Êy, kh«ng thÓ dïng sang ph¸i ®¶ng cña trËt tù. ë ®©y kÕt qu¶ còng l¹i vÉn lµ: M¸c-tèp ®· ®øng trªn quan lêi nãi su«ng, lêi than thë hay mong mái mµ l¶ng tr¸nh ®−îc. ®iÓm chÝnh s¸ch c«ng nh©n cña ph¸i tù do mµ b¸c bá nghÞ quyÕt Mét lµ c−¬ng lÜnh tr×nh bµy ë trªn, x©y dùng trªn c¬ së c¸c nghÞ cña ®¶ng, nh−ng tiÕc r»ng y kh«ng ®−a ra mét nghÞ quyÕt s¸ch quyÕt cña ®¶ng. Mét n÷a lµ c−¬ng lÜnh cña P«-t¬-rª-xèp vµ La-rin, l−îc nµo cña m×nh ®Ó chäi l¹i (dï r»ng M¸c-tèp ®· buéc ph¶i do Lª-vi-tx¬-ki, I-u-ri Tsa-tx¬-ki vµ ®ång bän ph¸t triÓn vµ thõa nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i ®Æt s¸ch l−îc trªn c¬ së ®¸nh gi¸ bæ sung, vµ ®−îc M¸c-tèp ngôy trang. C¸i c−¬ng lÜnh thø hai, cã vÎ lµ d©n chñ - x· héi ®ã, thùc ra lµ c−¬ng lÜnh cña chÝnh "ý nghÜa lÞch sö cña thêi kú ngµy 3 th¸ng S¸u"!). s¸ch c«ng nh©n cña ph¸i tù do. Bëi vËy, hoµn toµn dÔ hiÓu t¹i sao M¸c-tèp viÕt: "... ®¶ng c«ng nh©n ph¶i nç lùc... thóc ®Èy c¸c giai cÊp cã cña tiÕn lªn mét Ai kh«ng hiÓu sù kh¸c nhau, sù kh¸c nhau kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®−îc gi÷a hai c−¬ng lÜnh ®ã cña chÝnh s¸ch c«ng nh©n, th× b−íc nµo ®ã theo h−íng d©n chñ ho¸ viÖc lËp ph¸p vµ më réng ng−êi ®ã kh«ng thÓ tù gi¸c tiÕn hµnh cuéc vËn ®éng bÇu cö nh÷ng ®iÒu b¶o ®¶m cña hiÕn ph¸p...". BÊt kú mét phÇn tö nµo thuéc ph¸i tù do còng ®Òu cho r»ng nguyÖn väng cña c«ng nh©n ®−îc. Cø trªn mçi b−íc ®i, ng−êi ®ã sÏ l¹i vÊp ph¶i nh÷ng thÊt muèn "thóc ®Èy c¸c giai cÊp cã cña" tiÕn lªn mét b−íc nµo ®ã väng, nh÷ng "hiÓu lÇm", nh÷ng sai lÇm ®¸ng buån c−êi hoÆc lµ hoµn toµn chÝnh ®¸ng; ®iÒu kiÖn cña ph¸i tù do ®Æt ra lµ: c«ng bi ®¸t. nh©n ®õng c¶ gan xói giôc nh÷ng ng−êi kh«ng cã cña lµm nh÷ng "b−íc" mµ ph¸i tù do kh«ng thÝch. Toµn bé chÝnh s¸ch cña ph¸i "Ng−êi d©n chñ - x· héi", sè 24, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o tù do n−íc Anh, bän ®· lµm h− háng nghiªm träng c«ng nh©n ngµy 18 (31) th¸ng M−êi 1911 "Ng−êi d©n chñ -x· héi" Anh, chung quy l¹i lµ ®Ó cho c«ng nh©n "thóc ®Èy c¸c giai cÊp cã cña" vµ kh«ng cho c«ng nh©n giµnh lÊy b¸ quyÒn l·nh ®¹o trong phong trµo cña toµn d©n. Còng hoµn toµn dÔ hiÓu t¹i sao Tsa-tx¬-ki, M¸c-tèp, §an thï ghÐt s¸ch l−îc "liªn minh ph¸i t¶". Hä kh«ng xem ®ã lµ "liªn minh ph¸i t¶" trong cuéc bÇu cö, mµ xem ®ã lµ s¸ch l−îc chung do §¹i héi Lu©n-®«n quy ®Þnh: kÐo n«ng d©n (vµ tiÓu t− s¶n nãi chung) ra khái ¶nh h−ëng cña bän d©n chñ - lËp hiÕn; buéc c¸c nhãm d©n tuý ph¶i lùa chän gi÷a §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn vµ §¶ng d©n chñ - x· héi. Cù tuyÖt s¸ch l−îc Êy tøc lµ ly khai ph¸i d©n chñ: hiÖn t¹i, sau "thêi kú Xt«-l−-pin", sau c¸c chiÕn c«ng cña "chñ nghÜa tù do Xt«-l−-pin cña §¶ng d©n chñ - lËp hiÕn" (khÈu hiÖu cña Mi-li-u-cèp ë Lu©n-®«n lµ: "phe ®èi lËp ®øng vÒ phÝa §øc Vua"142), sau khi ®· cã "Nh÷ng c¸i mèc", th× chØ cã nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi theo kiÓu Xt«-l−-pin míi kh«ng thÊy ®iÒu ®ã.
  10. Tæng kÕt 432 433 ph¶i ch¨ng c¸c "nhµ d©n chñ" ®ã, mµ ®¹i biÓu lµ U-ru-xèp ch¼ng h¹n, mét ng−êi ®· bªnh vùc viÖc ®Ò cö §uèc-n«-v« trong c¸c cuéc héi ®µm víi VÝt-te, ⎯ ph¶i ch¨ng hä kh«ng ph¶i lµ "nh÷ng ®ång sù cña nh÷ng ng−êi cïng chÝ h−íng víi §uèc-n«-v«"? Ph¶i ch¨ng trong c¶ hai §u-ma ®Çu tiªn, bän d©n chñ - lËp hiÕn, víi t− c¸ch lµ mét chÝnh ®¶ng, ®· kh«ng "m¾t nh×n vÒ phÝa nhµ chøc tr¸ch vµ quay l−ng l¹i d− luËn x· héi"? Tæng kÕt QuyÕt kh«ng thÓ quªn hoÆc xuyªn t¹c nh÷ng sù thËt mµ mäi ng−êi ®Òu biÕt. Xin h·y nhí l¹i lÞch sö c¸c ñy ban ruéng ®Êt ®Þa ph−¬ng trong §u-ma I. Bän d©n chñ - lËp hiÕn lóc ®ã ph¶n ®èi chÝnh lµ "®Ó lµm ®Ñp lßng nhµ chøc tr¸ch". VÒ vÊn ®Ò ®ã (mét Nh»m môc ®Ých tiÕn hµnh cæ ®éng bÇu cö, b¸o "Ng«n luËn" trong nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ quan träng nhÊt ®èi víi thêi kú vµ tê "Tin tøc n−íc Nga" ®· sèt s¾ng chíp lÊy cuéc bót chiÕn cña §u-ma I) bän d©n chñ - lËp hiÕn ch¾c ch¾n lµ ®· "m¾t nh×n vÒ VÝt-te vµ Gu-ts¬-cèp. §o¹n sau ®©y cña b¸o "Ng«n luËn" cho phÝa nhµ chøc tr¸ch" vµ "quay l−ng l¹i d− luËn x· héi". Bëi v× ta thÊy râ rµng tÝnh chÊt cña cuéc bót chiÕn: lóc ®ã ph¸i lao ®éng vµ c¸c ®¹i biÓu c«ng nh©n, ®¹i diÖn cho 9/10 "§Ó lµm ®Ñp lßng nhµ chøc tr¸ch, c¸c ngµi thuéc §¶ng th¸ng M−êi, d©n c− Nga, ®Òu t¸n thµnh c¸c uû ban ruéng ®Êt ®Þa ph−¬ng. d−íi sù chØ huy cña Gu-ts¬-cèp, ®· biÕt bao lÇn trë thµnh ®ång sù cña VÒ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c, ng−êi ta ®· hµng chôc lÇn thÊy biÓu hiÖn nh÷ng ng−êi cïng chÝ h−íng víi «ng §uèc-n«-v«! §· biÕt bao lÇn, ra còng c¸i mèi quan hÖ nh− thÕ gi÷a c¸c ®¶ng, c¶ trong §u-ma I m¾t nh×n vÒ phÝa nhµ chøc tr¸ch, hä quay l−ng l¹i d− luËn x· héi!". lÉn trong §u-ma II. §o¹n nµy cã ý nãi vÒ viÖc VÝt-te héi ®µm víi c¸c ngµi U-ru- Khã t−ëng t−îng ®−îc r»ng bän d©n chñ - lËp hiÕn l¹i cã xèp, T¬-ru-bª-tx¬-c«i, Gu-ts¬-cèp, M. Xta-kh«-vÝch håi th¸ng thÓ b¸c bá nh÷ng sù thËt Êy. Ch¼ng lÏ l¹i cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng M−êi - th¸ng M−êi mét 1905 ®Ó bµn vÒ viÖc thµnh lËp néi c¸c; trong c¶ hai §u-ma ®Çu tiªn hä ®Òu kh«ng bÊt ®ång ý kiÕn víi trong c¸c cuéc héi ®µm Êy, T¬-ru-bª-tx¬-c«i, Gu-ts¬-cèp vµ ph¸i lao ®éng vµ víi c¸c ®¹i biÓu c«ng nh©n, r»ng ®ång thêi hä M. Xta-kh«-vÝch kiªn quyÕt kh«ng ®ång ý ®Ò cö §uèc-n«-v« ®· kh«ng tay n¾m chÆt tay hîp t¸c víi G©y-®en, vãi bän ®¶ng lµm bé tr−ëng Bé néi vô. viªn §¶ng th¸ng M−êi vµ víi nhµ ®−¬ng côc, hay sao? R»ng Nh−ng, trong khi tr¸ch mãc nh÷ng ®¶ng viªn §¶ng th¸ng do chÕ ®é bÇu cö nªn ph¸i lao ®éng vµ c¸c ®¹i biÓu c«ng nh©n M−êi, c¸c ngµi d©n chñ - lËp hiÕn còng béc lé tÝnh hay ®· kh«ng ®¹i diÖn cho tuyÖt ®¹i ®a sè d©n c−, hay sao? Hay lµ quªn mét c¸ch l¹ lïng ®èi víi qu¸ khø cña b¶n th©n hä. "Nh÷ng c¸c nhµ "d©n chñ" cña chóng ta gäi d− luËn cña "x· héi cã häc ®¶ng viªn §¶ng th¸ng M−êi trë thµnh ®ång sù cña nh÷ng ng−êi thøc" (®øng vÒ mÆt v¨n b»ng cña nhµ n−íc mµ nãi), chø kh«ng cïng chÝ h−íng víi §uèc-n«-v«". §óng nh− vËy. Vµ kh«ng nghi ph¶i d− luËn cña ®a sè d©n c−, lµ d− luËn x· héi? ngê g× c¶, ®iÒu ®ã chøng minh r»ng nãi ®Õn chñ nghÜa d©n chñ NÕu nh− ®øng vÒ mÆt lÞch sö mµ ®¸nh gi¸ thêi kú Xt«-l−-pin cña ph¸i th¸ng M−êi th× thËt ®¸ng nùc c−êi. Nh−ng ph¸i th¸ng lµm thñ t−íng, tøc lµ thêi kú 5 n¨m tõ 1906 ®Õn 1911, th× kh«ng M−êi kh«ng cho m×nh lµ ph¸i d©n chñ. Cßn bän d©n chñ - lËp thÓ phñ nhËn r»ng lóc ®ã c¶ bän ®¶ng viªn §¶ng th¸ng M−êi lÉn hiÕn th× tù x−ng lµ nh÷ng ng−êi "d©n chñ - lËp hiÕn". Nh−ng bän d©n chñ - lËp hiÕn ®Òu kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ng−êi d©n chñ.
  11. V. I. Lª-nin Tæng kÕt 434 435 Bëi v× chØ cã bän d©n chñ - lËp hiÕn míi tù nhËn c¸i danh hiÖu vÞ bé tr−ëng Bé néi vô, viÖc ®Ò cö ®ã xÈy ra trong mét cuéc héi ®ã, cho nªn chÝnh ë ®©y hä tù lõa dèi m×nh vµ lõa dèi "d− luËn nghÞ gi÷a VÝt-te víi c¸c ®¹i biÓu cña giai cÊp t− s¶n tù do x· héi", d− luËn quÇn chóng, mét c¸ch ®Æc biÖt râ rÖt vµ ®Æc chñ nghÜa. ThËm chÝ c¶ trong thêi kú §u-ma I, Xt«-l−-pin, biÖt cã h¹i. lóc ®ã lµ bé tr−ëng Bé néi vô, "®· hai lÇn, th«ng qua Cr−-gia- §−¬ng nhiªn chóng ta kh«ng muèn nãi r»ng bän ®¶ng viªn nèp-xki, kiÕn nghÞ víi Mu-r«m-txÐp th¶o luËn kh¶ n¨ng thµnh lËp mét néi c¸c d©n chñ - lËp hiÕn", ⎯ x· luËn cña b¸o "Ng«n §¶ng th¸ng M−êi vµ bän d©n chñ - lËp hiÕn lµ "mét ®¸m ph¶n ®éng", r»ng bän ®¶ng viªn §¶ng th¸ng M−êi còng cã khuynh luËn" ra ngµy 6 th¸ng ChÝn ®· viÕt nh− vËy vµ nãi thªm mét c¸ch h−íng tù do chñ nghÜa ch¼ng kÐm g× bän d©n chñ - lËp hiÕn. thËn träng quanh co r»ng: "Cã nh÷ng ®iÒu chøng tá" lµ Xt«-l−- Chóng ta muèn nãi víi hä r»ng chñ nghÜa tù do lµ mét viÖc, cßn pin ®· hµnh ®éng nh− thÕ. ChØ cÇn nh¾c l¹i r»ng tr−íc ®©y bän ph¸i d©n chñ l¹i lµ mét viÖc kh¸c. LÏ tù nhiªn lµ ph¸i tù do coi d©n chñ - lËp hiÕn ®· ®ãng khung ë sù im lÆng hay ë sù chöi d− luËn cña giai cÊp t− s¶n, chø kh«ng ph¶i d− luËn cña n«ng bíi ®Ó tr¶ lêi l¹i nh÷ng "®iÒu chøng tá" nh− vËy. HiÖn nay tù d©n vµ c«ng nh©n, lµ "d− luËn x· héi". Ng−êi d©n chñ kh«ng thÓ hä ®· dÉn ra nh÷ng ®iÒu chøng tá Êy, râ rµng nh− vËy lµ ®· ®øng trªn quan ®iÓm nh− vËy, vµ dï cho ®«i khi hä cã nu«i nh÷ng chøng thùc r»ng nh÷ng ®iÒu Êy lµ ®óng thùc. ¶o t−ëng nh− thÕ nµo ®i n÷a ®èi víi lîi Ých vµ nguyÖn väng cña Chóng ta bµn tiÕp. Sau khi §u-ma I bÞ gi¶i t¸n, lóc Xt«-l−-pin quÇn chóng, ng−êi d©n chñ vÉn tin t−ëng vµo quÇn chóng, ®· lµm thñ t−íng, th× cã nh÷ng ý kiÕn trùc tiÕp ®Ò nghÞ G©y-®en, vµo hµnh ®éng cña quÇn chóng, vµo tÝnh chÊt chÝnh ®¸ng cña L. Lvèp, M. Xta-kh«-vÝch tham gia néi c¸c. Sau khi sù "c©u kÕt" ®ã bÞ thÊt b¹i, ⎯ tøc lµ "trong thêi gian gi÷a hai §u-ma ®Çu, t©m tr¹ng quÇn chóng, vµo tÝnh chÊt hîp lý cña nh÷ng ph−¬ng ph¸p ®Êu tranh cña quÇn chóng. Xt«-l−-pin ®· ®Æt nh÷ng quan hÖ chÝnh trÞ chÆt chÏ víi Gu-ts¬- Danh hiÖu ng−êi d©n chñ cµng bÞ l¹m dông th× cµng ph¶i cèp", vµ nh− mäi ng−êi ®Òu biÕt, c¸c mèi quan hÖ ®ã tiÕp tôc kiªn tr× nh¾c nhë h¬n n÷a sù kh¸c nhau ®ã gi÷a ph¸i tù do vµ m·i cho ®Õn n¨m 1911. ph¸i d©n chñ. Trong tÊt c¶ c¸c n−íc t− s¶n, c¸c cuéc bÇu cö ®Òu Tæng kÕt l¹i chóng ta thÊy g×? ViÖc ®Ò cö Xt«-l−-pin vµo phôc vô cho môc ®Ých qu¶ng c¸o cña c¸c ®¶ng t− s¶n. §èi víi chøc bé tr−ëng ®−îc th¶o luËn víi c¸c ®¹i biÓu cña giai cÊp giai cÊp c«ng nh©n, viÖc bÇu cö vµ tranh cö ph¶i phôc vô môc t− s¶n, vµ suèt c¶ qu·ng ®−êng c«ng danh bé tr−ëng cña y, tõ ®Ých gi¸o dôc chÝnh trÞ vµ lµm s¸ng tá b¶n chÊt thùc sù cña c¸c n¨m 1906 ®Õn n¨m 1911, Xt«-l−-pin ®· "kiÕn nghÞ" víi hÕt c¸c chÝnh ®¶ng. Kh«ng thÓ ph¸n xÐt c¸c chÝnh ®¶ng theo tªn gäi, ®¹i biÓu nµy l¹i ®Õn c¸c ®¹i biÓu kh¸c cña giai cÊp t− s¶n, ®Æt hay theo c¸c lêi tuyªn bè, theo c−¬ng lÜnh cña hä, mµ ph¶i ph¸n t×m c¸ch ®Æt nh÷ng quan hÖ chÝnh trÞ tho¹t ®Çu lµ víi nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn, råi víi nh÷ng ng−êi canh t©n hßa b×nh143, xÐt c¨n cø vµo viÖc lµm cña hä. Nh−ng cuéc bót chiÕn gi÷a VÝt-te víi Gu-ts¬-cèp trong khi vµ cuèi cïng lµ víi nh÷ng ®¶ng viªn §¶ng th¸ng M−êi. §Çu ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò b−íc ®Çu m−u cÇu chøc bé tr−ëng cña Xt«- tiªn, ng−êi ta "kiÕn nghÞ" víi "c¸c nhµ ho¹t ®éng x· héi", tøc lµ l−-pin (Gu-ts¬-cèp còng cßn chøng minh r»ng mïa thu 1905, ch¼ng víi c¸c l·nh tô cña giai cÊp t− s¶n, ®−a Xt«-l−-pin ra lµm bé cã ai trong "c¸c nhµ ho¹t ®éng x· héi" ®· ph¶n ®èi viÖc ®Ò cö Xt«- tr−ëng, vµ sau ®Êy, khi Xt«-l−-pin ®· lµm bé tr−ëng, trong suèt c¶ qu·ng ®−êng c«ng danh cña m×nh, y ®· "kiÕn nghÞ" víi bän l−-pin), vµ cßn ®Ò xuÊt ra nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c quan träng vµ lý Mu-r«m-txÐp, G©y-®en, Gu-ts¬-cèp. Khi ®· hÕt tÊt c¶ c¸c ®¶ng thó h¬n nhiÒu. LÇn ®Çu tiªn (mïa thu 1905) cã sù ®Ò cö Xt«-l−-pin vµo c−¬ng ph¸i vµ xu h−íng t− s¶n ®Ó cã thÓ "kiÕn nghÞ" th× Xt«-l−-pin
  12. V. I. Lª-nin Tæng kÕt 436 437 kÕt thóc b−íc ®−êng c«ng danh cña y (nh− mäi ng−êi ®Òu c¶ trong v« sè nh÷ng bµi diÔn v¨n ®Çn ®én cña Ca-ra-u-lèp vµ biÕt, viÖc Xt«-l−-pin tõ chøc ®· ®−îc quyÕt ®Þnh tr−íc). c¶ trong bµi diÔn v¨n vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt cña Bª-rª-dèp-xki ®Ö KÕt luËn rót ra tõ c¸c sù thËt Êy ®· râ rµng. NÕu nh− hiÖn nhÊt, v. v.. nay bän d©n chñ - lËp hiÕn vµ bän ®¶ng viªn §¶ng th¸ng M−êi TÊt c¶ bän tù do chñ nghÜa ë n−íc ta, toµn bé b¸o chÝ tù do tranh luËn víi nhau xem ai lµ ng−êi trong bän chóng ®· cã th¸i chñ nghÜa cho ®Õn c¸c chÝnh kh¸ch c«ng nh©n theo ph¸i tù do ®é n« lÖ h¬n trong nh÷ng cuéc th−¬ng l−îng vÒ viÖc ®Ò cö c¸c ®Òu qu¸ ng¶ vÒ khuynh h−íng muèn quªn ph−¬ng diÖn ®ã. bé tr−ëng hay lµ trong nh÷ng cuéc th−¬ng l−îng víi c¸c bé Trong khi ®ã th× chÝnh ph−¬ng diÖn ®ã míi lµ mÆt quan träng tr−ëng ⎯ U-ru-xèp hay lµ Gu-ts¬-cèp, Mu-r«m-txÐp hay lµ G©y- nhÊt, nã gi¶i thÝch cho chóng ta râ sù kh¸c nhau cã tÝnh chÊt ®en, Mi-li-u-cèp hay lµ Xta-kh«-vÝch, v. v. vµ v. v., ⎯ th× nh÷ng lÞch sö gi÷a nh÷ng ®iÒu kiÖn trong ®ã bän ®Þa chñ ®· trë thµnh cuéc tranh luËn vôn vÆt Êy chØ nh»m ®¸nh l¹c h−íng c«ng chóng, tØnh tr−ëng vµ bé tr−ëng vµo thÕ kû XIX hay ®Çu thÕ kû XX, vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn sau n¨m 1905. Trong khi tranh luËn víi Gu- lµm cho hä kh«ng chó ý ®Õn vÊn ®Ò chÝnh trÞ quan träng. Vµ vÊn ®Ò quan träng ®ã hiÓn nhiªn chung quy l¹i lµ hiÓu cho ®−îc c¸c ts¬-cèp, tê "Ng«n luËn" cña bän d©n chñ - lËp hiÕn ("Ng«n luËn", ®iÒu kiÖn vµ ý nghÜa cña c¸i thêi kú ®Æc biÖt trong lÞch sö chÕ ngµy 30 th¸ng ChÝn) viÕt: "x· héi Nga nhí rÊt râ lý lÞch cña ph¸i ®é nhµ n−íc Nga, khi mµ c¸c bé tr−ëng buéc ph¶i th−êng xuyªn th¸ng M−êi". "kiÕn nghÞ" víi c¸c l·nh tô cña giai cÊp t− s¶n, khi mµ c¸c bé å, v©ng! X· héi tù do chñ nghÜa nhí rÊt râ viÖc c·i cä vôn tr−ëng cã thÓ t×m ra ®−îc Ýt ra lµ mét c¬ së chung nµo ®ã víi vÆt gi÷a "nh÷ng ng−êi cña hä", gi÷a bän U-ru-xèp vµ Mi-li-u-cèp c¸c l·nh tô ®ã, mét c¬ së chung ®Ó tiÕn hµnh vµ kh«i phôc l¹i víi bän G©y-®en, Lvèp, Gu-ts¬-cèp. Nh−ng ph¸i d©n chñ Nga nãi chung ⎯ vµ ph¸i d©n chñ c«ng nh©n nãi riªng ⎯ th× nhí c¸c cuéc th−¬ng l−îng. §iÒu quan träng kh«ng ph¶i lµ xÐt xem rÊt râ "lý lÞch" cña toµn bé giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa, bao trong nh÷ng lóc ®ã ai cã th¸i ®é tåi h¬n ai, l·o C¸c-p¬ hay chµng Xi-®«-r¬; thø nhÊt, ®iÒu quan träng lµ giai cÊp ®Þa chñ cò nÕu gåm c¶ bän d©n chñ - lËp hiÕn; hä nhí rÊt râ r»ng cuéc biÕn ®éng kh«ng "kiÕn nghÞ" víi c¸c l·nh tô cña giai cÊp t− s¶n th× ®· vÜ ®¹i n¨m 1905 ®· buéc bän ®Þa chñ vµ bän quan liªu ®Þa chñ kh«ng thÓ chØ huy ®−îc; thø hai, ®iÒu quan träng lµ, ®· cã c¬ t×m sù ñng hé cña giai cÊp t− s¶n, vµ giai cÊp t− s¶n ®ã ®· lîi së chung ®Ó tiÕn hµnh nh÷ng cuéc th−¬ng l−îng gi÷a tªn ®Þa dông mét c¸ch hÕt søc ®Çy ®ñ ®Þa vÞ cña nã. Nã ®· hoµn toµn chñ hung b¹o vµ tªn t− s¶n, vµ c¬ së ®ã lµ sù ph¶n c¸ch m¹ng. ®ång ý víi bän ®Þa chñ r»ng c¸c ñy ban ruéng ®Êt ®Þa ph−¬ng Xt«-l−-pin kh«ng ph¶i chØ lµ bé tr−ëng cña bän ®Þa chñ ®· ®Òu kh«ng cÇn thiÕt vµ cã h¹i, nh−ng nã l¹i bÊt ®ång ý kiÕn víi tõng sèng qua n¨m 1905; kh«ng, y ®ång thêi cßn lµ tªn bé tr−ëng bän ®Þa chñ vÒ mét vÊn ®Ò quan träng phi th−êng, thùc sù cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c, ®Êy lµ vÊn ®Ò: §uèc-n«-v« hay lµ Xt«- cña thêi ®¹i nh÷ng t©m tr¹ng ph¶n c¸ch m¹ng trong giai cÊp t− s¶n; v× cïng thï ghÐt "n¨m 1905" nªn bän ®Þa chñ ®· ph¶i l−-pin! vµ ®· cã thÓ ®−a ra nh÷ng kiÕn nghÞ víi giai cÊp t− s¶n. Nh÷ng t©m tr¹ng Êy cña giai cÊp t− s¶n ⎯ dï lµ hiÖn nay chØ nãi vÒ bän "Ng«i sao", sè 26, ngµy 23 Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o d©n chñ - lËp hiÕn, vÒ c¸i ®¶ng t¶ nhÊt trong sè c¸c ®¶ng theo th¸ng M−êi 1911 "Ng«i sao" "ph¸i tù do" ⎯ ®· thÓ hiÖn c¶ trong sù tuyªn truyÒn cña ph¸i Ký tªn: V. Ph. "Nh÷ng c¸i mèc" lµ ph¸i ®· l¨ng m¹ ph¸i d©n chñ vµ phong trµo quÇn chóng, c¶ trong khÈu hiÖu ë "Lu©n-®«n" cña Mi-li-u-cèp,
  13. Hai ph¸i gi÷a 438 439 ®iÓm cña c¶ hai ®a sè ®ã lµm ®iÓm trung t©m trong viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vµ ®¸nh gi¸ §u-ma III. §a sè thø nhÊt lµ ®a sè cña bän th¸ng M−êi c¸nh h÷u vµ bän Tr¨m ®en; ®a sè thø hai lµ ®a sè cña bän th¸ng M−êi vµ bän d©n chñ - lËp hiÕn. LuËt bÇu cö §u-ma III ®· ®−îc ®Æt ra sao cho cã hai ®a sè ®ã. Ph¸i tù do cña chóng ta ®· uæng c«ng gi¶ vê kh«ng thÊy ®iÒu ®ã. Kh«ng ph¶i do ngÉu nhiªn hay lµ do sù tÝnh to¸n ranh m·nh nµo cña nh÷ng nh©n vËt c¸ biÖt, mµ lµ do toµn bé qu¸ tr×nh ®Êu hai ph¸i gi÷a tranh giai cÊp c¸c n¨m 1905 - 1907 ®· khiÕn cho chÝnh phñ kh«ng thÓ tr¸nh khái ph¶i hµnh ®éng theo chÝnh con ®−êng ®ã. Nh÷ng Kú häp míi ®©y cña §u-ma III, khi b¾t ®Çu ®· ®Æt ngay vÊn sù kiÖn ®· chØ râ r»ng kh«ng thÓ "tr«ng mong" vµo quÇn chóng ®Ò tæng kÕt c«ng t¸c cña c¬ quan ®ã. Chóng ta cã thÓ lÊy nh÷ng d©n c− ®−îc. Tr−íc kia, khi ch−a x¶y ra "sù biÕn", c¸i ¶o t−ëng lêi cña b¸o "Ng«n luËn" ®Ó nãi lªn mét trong nh÷ng ®iÒu tæng vÒ "chÝnh s¸ch nh©n d©n" cña chÝnh phñ cßn cã thÓ ®øng v÷ng kÕt quan träng nhÊt. ®−îc; c¸c sù biÕn ®· ph¸ tan ¶o t−ëng ®ã. Ph¶i tr«ng chê mét c¸ch c«ng khai, lé liÔu, tr¬ trÏn vµo mét giai cÊp ®ang chØ huy C¸ch ®©y kh«ng l©u, x· luËn cña b¸o "Ng«n luËn" viÕt: "Chóng duy nhÊt, vµo giai cÊp cña bän Pu-ri-skª-vÝch vµ bän M¸c- cèp, ta cã mét sè cuéc biÓu quyÕt thùc tÕ ®· lËp l¹i sù thèng trÞ cña "ph¸i tr«ng chê vµo sù ®ång t×nh hay sù sî h·i cña giai cÊp t− s¶n. gi÷a t¶ khuynh" trong §u-ma... Ho¹t ®éng thùc tÕ cña §u-ma, liªn Nh÷ng tËp ®oµn t− s¶n nµy th× thiªn vÒ khuynh h−íng ñng hé quan ®Õn nh÷ng yªu cÇu vµ ®ßi hái bøc thiÕt cña cuéc sèng, ngay tõ th−êng xuyªn (bän th¸ng M−êi), cßn nh÷ng tËp ®oµn kh¸c khi kú häp míi b¾t ®Çu, ®· ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch cã hÖ thèng vµ kh«ng thay ®æi theo ®−êng lèi cña ph¸i gi÷a t¶ khuynh, ⎯ ®−¬ng nhiªn th× thiªn vÒ sù ®ång t×nh víi c¸i gäi lµ trËt tù hay lµ sù sî h·i (bän d©n chñ - lËp hiÕn), ⎯ ®iÓm kh¸c nhau ®ã ch¼ng cã vai lµ ph¸i gi÷a nµy kh«ng tån t¹i". trß quan träng nµo c¶. Vµ lµm nh− thÕ ®· tãm ®−îc "chÝnh b¶n th©n" thñ t−íng, ChuyÓn biÕn nãi trªn cña toµn bé hÖ thèng chÝnh trÞ n−íc tê b¸o h©n hoan thèt lªn r»ng: "Ngµi C«-cèp-txèp (trong lÇn Nga ®· ®−îc v¹ch ra ngay trong nh÷ng cuéc nãi chuyÖn tõ cuèi ph¸t biÓu thø nhÊt) ®· ba lÇn kh«ng chót ng¹i ngïng tuyªn bè n¨m 1905 gi÷a VÝt-te, T¬-rª-pèp, Xt«-l−-pin víi U-ru-xèp, hoµn toµn nhÊt trÝ víi c¸c luËn ®iÓm cña Xtª-pa-nèp (bän d©n T¬-ru-bª-tx¬-c«i, Gu-ts¬-cèp, Mu-r«m-txÐp, Mi-li-u-cèp. Trong chñ - lËp hiÕn)". §u-ma III víi hai ®a sè cña nã, chuyÓn biÕn ®ã ®· ®−îc x¸c ®Þnh Cã "ph¸i gi÷a t¶ khuynh", ⎯ ®ã lµ mét sù thËt kh«ng thÓ h¼n hoi vµ mang h×nh thøc mét thiÕt chÕ nhµ n−íc. chèi c·i ®−îc. VÊn ®Ò chØ lµ xÐt xem sù tån t¹i cña sù thËt ®ã Ch¼ng cÇn ph¶i nãi v× sao chÕ ®é chÝnh trÞ ®ã l¹i cÇn cã c¸i chøng tá "sù sèng" hay lµ sù tr× trÖ? ®a sè thø nhÊt. Nh−ng ng−êi ta th−êng quªn r»ng ®a sè thø Trong §u-ma III, ngay tõ ®Çu ®· cã hai ®a sè. Ngay tõ cuèi hai, ®a sè cña bän th¸ng M−êi vµ bän d©n chñ - lËp hiÕn còng cÇn thiÕt ®èi víi chÕ ®é ®ã; nÕu kh«ng cã "giai cÊp t− s¶n nguyªn n¨m 1907, tr−íc khi §u-ma ®ã b¾t ®Çu "lµm viÖc", nh÷ng ng−êi c¸o" th× chÝnh phñ kh«ng thÓ lµ chÝnh phñ ®−îc; nÕu kh«ng c©u m¸c-xÝt ®· lÊy viÖc thõa nhËn cã "hai ®a sè" vµ viÖc nªu lªn ®Æc
  14. V. I. Lª-nin Hai ph¸i gi÷a 440 441 kÕt víi giai cÊp t− s¶n th× chÝnh phñ kh«ng thÓ tån t¹i ®−îc; c¸c diÔn v¨n cña P«-crèp-xki ®Ö nhÞ vµ ®Æc biÖt lµ cña Ghª-ghª- nÕu kh«ng m−u toan ®iÒu hßa bän Pu-ri-skª-vÝch vµ bän M¸c- ts¬-c«-ri vµ c¸ch ®Æt vÊn ®Ò cña R«-®i-tsÐp vµ ®ång bän kh¸c xa cèp víi chÕ ®é t− s¶n vµ víi sù ph¸t triÓn t− s¶n cña n−íc Nga nhau mét trêi mét vùc, nh− gi÷a sù sèng víi c¸i chÕt. th× Bé tµi chÝnh còng nh− tÊt c¶ c¸c bé kh¸c, ®Òu kh«ng thÓ tån t¹i ®−îc. "Ng«i sao", sè 28, ngµy 5 Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn Vµ hiÖn nay, nÕu nh− "ph¸i gi÷a t¶ khuynh" mÆc dï khiªm th¸ng M−êi mét 1911 b¸o "Ng«i sao" tèn, vÉn tá ra kh«ng tháa m·n, th× ®iÒu ®ã ®−¬ng nhiªn còng chøng minh r»ng toµn thÓ giai cÊp t− s¶n ngµy cµng thÊy râ nh÷ng sù hy sinh cña hä cho bän Pu-ri-skª-vÝch lµ v« Ých. Nh−ng "nh÷ng yªu cÇu vµ ®ßi hái bøc thiÕt cña cuéc sèng" cã thÓ ®−îc tháa m·n, kh«ng ph¶i nhê vµo nh÷ng lêi mong mái vµ than v·n ®ã cña "ph¸i gi÷a t¶ khuynh", mµ chØ trong ®iÒu kiÖn lµ toµn thÓ ph¸i d©n chñ nhËn thøc ®−îc nguyªn nh©n sinh ra sù bÊt lùc vµ ®Þa vÞ th¶m h¹i cña ph¸i gi÷a. Bëi v× toµn bé ph¸i gi÷a, trong ®ã kÓ c¶ ph¸i gi÷a t¶ khuynh, ®Òu ®øng trªn lËp tr−êng ph¶n c¸ch m¹ng: bän chóng rªn rØ o¸n bän Pu-ri-skª-vÝch, nh−ng chóng kh«ng muèn vµ kh«ng thÓ kh«ng cÇn ®Õn bän Pu-ri-skª- vÝch. ChÝnh v× vËy mµ sè phËn cña chóng míi ®¾ng cay, chÝnh v× vËy mµ ph¸i gi÷a t¶ khuynh ®ã kh«ng giµnh ®−îc mét th¾ng lîi nµo c¶, thËm chÝ mét mÈu th¾ng lîi còng kh«ng giµnh ®−îc. C¸i "ph¸i gi÷a t¶ khuynh" mµ b¸o "Ng«n luËn" nãi ®Õn, ®ã lµ c¸i chÕt chø kh«ng ph¶i lµ sù sèng, bëi v× trong nh÷ng giê phót quyÕt liÖt cña lÞch sö Nga, toµn bé ph¸i gi÷a ®ã ®· sî h·i ph¸i d©n chñ vµ ®· quay l−ng l¹i ph¸i d©n chñ. Mµ sù nghiÖp cña ph¸i d©n chñ th× l¹i lµ mét sù nghiÖp sinh ®éng, mét sù nghiÖp sinh ®éng nhÊt ë Nga. Nh÷ng yªu cÇu vµ ®ßi hái bøc thiÕt cña cuéc sèng ®· më ®−êng ®i vµo nh÷ng lÜnh vùc c¸ch xa c¸i "ph¸i gi÷a t¶ khuynh" hiÖn ®ang thu hót sù chó ý cña bän d©n chñ - lËp hiÕn. §−¬ng nhiªn, khi ®äc, ch¼ng h¹n, c¸c b¸o c¸o tæng kÕt cña §u-ma vÒ nh÷ng cuéc th¶o luËn vÒ "c¬ quan an ninh", mét ®éc gi¶ thËn träng sÏ kh«ng thÓ kh«ng nhËn thÊy r»ng c¸ch ®Æt vÊn ®Ò trong
  15. C¸i cò vµ c¸i míi 442 443 T−ëng chõng héi ®ång ®Þa ph−¬ng hiÖn nay ®¸ng tin cËy biÕt bao, vËy mµ, gi÷a hä vµ chÝnh phñ ®ang diÔn ra cuéc tranh c·i vÒ quy m« cho vay. Ng−êi ta xin 6 triÖu róp (tØnh Ca-dan) ⎯ ng©n khè cÊp I triÖu. Tr−íc ®©y ng−êi ta xin 600 ngh×n (Xa- ma-ra) ⎯ ®· ®−îc cÊp 25 ngh×n róp. c¸i cò vµ c¸i míi Y nh− cò! ë huyÖn Kh«n-m¬ thuéc tØnh P¬-xcèp, t¹i cuéc häp cña (TrÝch bót ký cña mét ng−êi ®äc b¸o) héi ®ång ®Þa ph−¬ng, ngay c¶ c¸c vÞ ®øng ®Çu c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng còng ®· ph¶n ®èi c¸c biÖn ph¸p n«ng häc cña c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng, cho r»ng nã chØ phôc vô cho c¸c chñ Êp! T¹i ChØ gië tê b¸o ra lµ c¸i kh«ng khÝ n−íc Nga "cò" tõ bèn phÝa vïng Cu-ban ®· tiÕn hµnh ®¹i héi c¸c x· tr−ëng C«-d¾c: toµn lËp tøc Ëp tíi. Vô tµn s¸t ë ¸c-ma-via. Mét vô giÕt ng−êi ®−îc thÓ nhÊt trÝ ph¶n ®èi kÕ ho¹ch ®· ®−îc §u-ma III th«ng qua, chÝnh quyÒn biÕt tr−íc vµ ®ång ý, mét thø c¹m bÉy do nhµ ®−¬ng kÕ ho¹ch x¸c lËp quyÒn t− h÷u phÇn ruéng ®Êt ®−îc chia. côc dùng lªn,"mét vô giÕt ng−êi do ai ®Êy xói giôc vµ h¹ lÖnh" §¹i héi huyÖn Txa-ri-tx−n quyÕt ®Þnh kh«ng giao cho toµ (lêi cña mét nguyªn c¸o th−êng d©n)"giÕt h¹i giíi trÝ thøc Nga ¸n xÐt xö ng−êi tr−ëng th«n ®· tra tÊn phô n÷ ("nh»m môc hiÓu theo nghÜa réng cña danh tõ ®ã". HiÖn thùc tuy cò nh−ng ®Ých t×m téi ph¹m"). Toµ ¸n tØnh ®· b·i bá quyÕt nghÞ ®ã. vÜnh viÔn míi cña ®êi sèng n−íc Nga ⎯ ®Êy lµ mét sù giÔu cît ë ngo¹i « Pª-tÐc-bua, c«ng nh©n ®· lÊy bao t¶i trïm lªn ®Çu ®¾ng cay ®èi víi nh÷ng ¶o t−ëng "lËp hiÕn". viªn qu¶n ®èc nhµ m¸y lµ ngµi I-a-c«-vlÐp vµ l«i vÒ phÝa s«ng Mét sù giÔu cît ®¾ng cay, nh−ng cã Ých! Bëi v× rÊt râ rµng ⎯ Nª-va. C¶nh vÖ ®· gi¶i t¸n c«ng nh©n. 18 ng−êi bÞ b¾t. vµ thÕ hÖ trÎ cña n−íc Nga ngµy cµng thÊy rÊt râ ⎯ lµ kh«ng Ch¼ng lÊy g× lµm kinh ng¹c lµ tr−íc nh÷ng c¶nh t−îng nh− vËy cña cuéc sèng, ngay c¶ b¸o "Ng«n luËn" còng ®· ph¶i x¸c mét lêi lªn ¸n nµo, kh«ng mét nghÞ quyÕt nµo cã thÓ gióp nhËn "tÝnh chÊt hÌn kÐm nghiªm träng cña x· héi". Cßn ngµi ®−îc g× ë ®©y c¶. VÊn ®Ò ë ®©y lµ toµn bé chÕ ®é chÝnh trÞ nãi C«n-®u-ru-skin th× than thë trong c¸c bøc th− göi tõ Xa-ma-ra chung, ë ®©y sù thËt lÞch sö ®· më ®−êng xuyªn qua mµn khãi nãi vÒ n¹n ®ãi * : "®èi víi t«i, nã, x· héi Nga, mÒm nh− cao-su, ¶o t−ëng lõa dèi cho r»ng h×nh nh− cã thÓ rãt r−îu míi vµo nh− bét nhµo. Cã thÓ dïng lêi nãi vµ hµnh ®éng ®Ó nhµo nÆn b×nh cò. nã. Nh−ng rêi tay ra, ®©u l¹i vµo ®Êy nh− cò". N¹n ®ãi... B¸n gia sóc, b¸n con g¸i, tõng ®oµn ¨n mµy, bÖnh th−¬ng hµn, n¹n chÕt ®ãi. Mét th«ng tÝn viªn viÕt: "D©n c− "Nã, con ng−êi tÇm th−êng vµ nhµ trÝ thøc Nga ®ã, giµu vµ nghÌo, chØ cã mét ®Æc quyÒn, ⎯ ®ã lµ chÕt mét c¸ch im lÆng vµ kh«ng sèng yªn tÜnh. Khi thiªn h¹ b¾t ®Çu "phï lªn" v× n¹n ®ãi, th× nã h©n hoan, sung s−íng ch¶y n−íc m¾t. Khi ®i cøu gióp, nhÊt ®Þnh nã sÏ ai biÕt ®Õn". ph¶i mÆt ®Çy n−íc m¾t vµ lßng trµn ngËp nh÷ng t×nh c¶m "cao quý". §ång thêi, nã cã dÞp rÊt tèt ®Ó quan t©m ®Õn t©m hån cña m×nh. Kh«ng "Nãi mét c¸ch n«m na, ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng ho¶ng sî tr−íc t×nh tr¹ng lµ ph¸i ®ã víi l·nh ®Þa cña hä, ®ang ë gi÷a nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi, giËn gi÷ vµ mÊt hÕt tin t−ëng vµo bÊt kú * Lßng trµn ngËp "nçi ©u sÇu tr−íc c¶nh kh«ng cã tiÖn nghi cña mét tia hy väng nµo" (tin tõ tØnh Ca-dan). toµn n−íc Nga".
  16. V. I. Lª-nin C¸i cò vµ c¸i míi 444 445 cã t×nh c¶m, kh«ng cã n−íc m¾t, th× c«ng t¸c còng kh«ng thµnh c«ng "X· héi" së dÜ mÒm yÕu vµ mau n−íc m¾t lµ v× sù bÊt lùc t¸c, cøu gióp còng kh«ng thµnh cøu gióp. NÕu nh− nã kh«ng ch¶y vµ kh«ng kiªn quyÕt cña giai cÊp chiÕm 9/10 x· héi vµ l«i cuèn n−íc m¾t, th× nã sÏ kh«ng coi vÊn ®Ò lµ träng ®¹i, sÏ kh«ng nhóc nhÝch. x· héi. Tuyªn truyÒn "sù tÝnh to¸n nghiªm ngÆt, sù nhËn thøc Kh«ng, tr−íc tiªn anh ph¶i lµm cho nã xóc ®éng, khiÕn cho nã khãc tØnh t¸o vµ lµnh m¹nh vÒ tÝnh tÊt yÕu cña nhµ n−íc" chØ lµ biÖn råi lÊy kh¨n mïi soa s¹ch mµ thÊm n−íc m¾t. Cßn nh− tÝnh to¸n nghiªm hé cho sù thèng trÞ cña "nhµ ®−¬ng côc" ®èi víi c¸i x· héi mÒm ngÆt, nhËn thøc lµnh m¹nh vµ tØnh t¸o vÒ tÝnh tÊt yÕu cña nhµ n−íc, ⎯ th× ®iÒu ®ã thËt lµ ch¸n ng¾t, ë ®©y ch¼ng cã t©m tr¹ng mÒm nh·o ®ã. yÕu nµo c¶". M−êi n¨m qua ®· chØ ra nh÷ng phÇn tö trong d©n c− kh«ng thuéc vµo "x· héi" ®ã, kh«ng cã nh÷ng ®Æc tÝnh mÒm yÕu vµ mau V©ng, v©ng, trong c¸i thÕ giíi "bét nhµo" vµ "cao su", th× tuyªn n−íc m¾t... truyÒn tÝnh chÊt "nghiªm ngÆt" rÊt lµ cã Ých. ChØ cã ®iÒu lµ anh ë Nga, ë bªn trªn, tÊt c¶ ®Òu "nh− cò", nh−ng ë bªn d−íi chµng thuéc ph¸i tù do cña chóng ta kh«ng nhËn thÊy lµ anh ta cã mét c¸i g× míi. Ng−êi nµo mµ "nçi ©u sÇu tr−íc c¶nh kh«ng ®øng ë phÝa nµo ®Ó tuyªn truyÒn "nhËn thøc lµnh m¹nh vµ tØnh cã tiÖn nghi cña toµn n−íc Nga" gióp hä nh×n thÊy, c¶m thÊy, t¸o vÒ tÝnh tÊt yÕu cña nhµ n−íc", ⎯ ngµi C«n-®u-ru-skin ¬i, t×m thÊy c¸i míi cøng r¾n, kh«ng mau n−íc m¾t, kh«ng nh− cã ph¶i ngµi chÐp l¹i c©u ®ã cña Men-si-cèp kh«ng? ChÝnh trªn kiÓu bét nhµo, ⎯ ng−êi ®ã sÏ biÕt t×m ra con ®−êng ®−a ®Õn c¬ së "bét nhµo" vµ "cao su", chÝnh trªn c¬ së t©m tr¹ng mÒm chç tho¸t khái c¸i cò. yÕu vµ mau n−íc m¾t, míi cã thÓ nãi nh− vËy vÒ nhµ n−íc. ChÝnh Con ng−êi nµo cø pha trén nh÷ng lêi than thë vÒ nçi ©u v× cã nh÷ng ng−êi kiÓu nh− bét nhµo, nªn nh÷ng sø gi¶ cña "nhµ sÇu ®ã víi nh÷ng lêi ph¸t biÓu vÒ sù "nhËn thøc lµnh m¹nh n−íc lµnh m¹nh vµ tØnh t¸o" míi tin ch¾c ë m×nh nh− thÕ. vµ tØnh t¸o vÒ tÝnh tÊt yÕu cña nhµ n−íc" ⎯ th× ng−êi ®ã cã lÏ Ngµi C«n-®u-ru-skin nãi y nh− cò : "x· héi Nga mÒm nh− sÏ vÜnh viÔn lµ mét bé phËn hîp thµnh cña thø "bét nhµo" cao-su". X· héi cã nhiÒu lo¹i. §· cã thêi kú ch÷ "x· héi" bao gåm ®Ó cho ng−êi ta "nhµo nÆn". ChÝnh lµ v× c¸i tæ chøc nhµ n−íc tÊt c¶, trïm lªn tÊt c¶, biÓu thÞ nh÷ng phÇn tö kh¸c nhau trong "lµnh m¹nh vµ tØnh t¸o" mµ nh÷ng ng−êi nh− vËy bÞ "nhµo d©n c− ®ang gi¸c ngé, hay chØ biÓu thÞ nh÷ng ng−êi gäi lµ "cã nÆn", ⎯ vµ bÞ nhµo nÆn nh− thÕ thËt lµ ®¸ng. häc thøc". NÕu nh− trong mét tr¨m ng−êi bÞ nhµo nÆn nh− vËy, cã mét Nh−ng chÝnh vÒ ph−¬ng diÖn nµy, t×nh h×nh ë Nga ®· kh«ng ng−êi trong "x· héi" cøng r¾n l¹i, th× kÕt qu¶ sÏ cã Ých. NÕu kh«ng cßn nh− cò n÷a. Khi chØ cã thÓ nãi vÒ x· héi, th× nh÷ng ng−êi −u ph©n râ ranh giíi th× sÏ kh«ng cã g× lµ tèt c¶. tó cña x· héi tuyªn truyÒn mét cuéc ®Êu tranh khèc liÖt, chø kh«ng ph¶i lµ sù "nhËn thøc lµnh m¹nh vµ tØnh t¸o vÒ tÝnh tÊt yÕu cña "Ng«i sao", sè 28, ngµy 5 th¸ng Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn nhµ n−íc". M−êi mét 1911 b¸o "Ng«i sao" HiÖn nay kh«ng thÓ nãi vÒ "x· héi" nãi chung ®−îc. Trong Ký tªn: V. Ph. n−íc Nga cò nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau gi÷a c¸c lùc l−îng míi ®· biÓu hiÖn ra råi. Nh÷ng tai häa cò, nh− n¹n ®ãi, v.v., ®ang uy hiÕp n−íc Nga nh− cò, ®ang lµm gay g¾t thªm c¸c vÊn ®Ò cò, ®ßi hái ng−êi ta ph¶i tÝnh to¸n xem c¸c lùc l−îng míi ®ã tù biÓu hiÖn ra nh− thÕ nµo trong m−êi n¨m ®Çu cña thÕ kû XX.
  17. VÒ ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi t¹i §u-ma II 446 447 mét c¸ch s©u s¾c vµ rÊt cã c¨n cø kh«ng nh÷ng c¸c dù luËt ®−a ra §u-ma phª chuÈn, mµ c¶ toµn bé chÕ ®é cai trÞ cña Nga hoµng vµ cña bän t− b¶n n÷a. §−îc vò trang b»ng thø vò khÝ v« ®Þch lµ chñ nghÜa x· héi hiÖn ®¹i, ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi ®ã lµ ®¶ng ®oµn c¸ch m¹ng nhÊt, triÖt ®Ó nhÊt vµ thÊm nhuÇn ý thøc giai cÊp cao nhÊt trong tÊt c¶ c¸c ®¶ng ®oµn ph¸i t¶. Nã ®· l«i kÐo ®−îc c¸c ®¶ng ®oµn vÒ ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi ph¸i t¶ theo m×nh vµ ®· lµm cho §u-ma mang dÊu vÕt c¸ch m¹ng t¹i §u-ma II cña m×nh. Nhµ cÇm quyÒn n−íc chóng t«i cho r»ng ®¶ng ®oµn lµ c¸i n«i tét cïng cña c¸ch m¹ng, lµ t−îng tr−ng tét cïng cña c¸ch m¹ng, lµ mét b»ng chøng sinh ®éng chøng tá ¶nh h−ëng to lín Tr×nh bµy toµn bé sù viÖc 144 cña §¶ng d©n chñ - x· héi ®èi víi quÇn chóng v« s¶n, vµ do ®ã ®¶ng ®oµn lµ mèi ®e do¹ th−êng xuyªn ®èi víi thÕ lùc ph¶n ®éng, lµ trë ng¹i cuèi cïng trong cuéc hµnh tiÕn th¾ng lîi cña thÕ Bèn n¨m ®· tr«i qua kÓ tõ khi toµn thÓ ®¶ng ®oµn d©n chñ - lùc ph¶n ®éng. Bëi vËy chÝnh phñ cho r»ng kh«ng nh÷ng cÇn ph¶i tho¸t khái mét §u-ma qu¸ c¸ch m¹ng, mµ ngoµi ra cßn cÇn x· héi t¹i §u-ma II, n¹n nh©n cña ©m m−u ®ª tiÖn cña chÝnh phñ ph¶i h¹n chÕ ®Õn møc tèi thiÓu quyÒn bÇu cö cña giai cÊp v« s¶n chóng t«i, ®· bÞ ®−a ra toµ vµ, gièng nh− nh÷ng tªn téi ph¹m nÆng, vµ n«ng d©n cã t− t−ëng d©n chñ, cÇn ph¶i ng¨n c¶n kh«ng ®Ó bÞ ®i ®µy khæ sai. Giai cÊp v« s¶n Nga hiÓu rÊt râ r»ng viÖc buéc trong t−¬ng lai cã thÓ bÇu ra mét §u-ma nh− vËy. C¸ch tèt nhÊt téi c¸c ®¹i biÓu cña hä lµ c¨n cø vµo mét ®iÒu gi¶ m¹o; nh−ng ®Ó thùc hiÖn cuéc chÝnh biÕn ®ã lµ tho¸t khái ®¶ng ®oµn x· héi ®ã lµ thêi kú thÕ lùc ph¶n ®éng hoµnh hµnh, thªm vµo ®ã viÖc chñ nghÜa, lµm cho nã mÊt thanh danh tr−íc m¾t toµn quèc: chÆt kÕt ¸n l¹i tiÕn hµnh trong phiªn toµ häp kÝn, cho nªn kh«ng cã ®Çu ®Ó do ®ã giÕt chÕt toµn th©n. ®ñ b»ng chøng vÒ hµnh vi téi lçi cña chÕ ®é Nga hoµng. ChØ võa Nh−ng muèn lµm viÖc ®ã cÇn ph¶i cã mét cí: thÝ dô, kh¶ n¨ng míi ®©y kh«ng l©u, nh÷ng sù thËt hïng hån mµ Brèt-xki, mét buéc ®¶ng ®oµn vµo mét téi chÝnh trÞ nÆng nµo ®ã. Tµi ph¸t minh nh©n viªn c¬ quan an ninh, thó nhËn, ®· lµm s¸ng tá hoµn toµn cña c¶nh s¸t vµ cña c¬ quan an ninh ®· nhanh chãng gióp t×m nh÷ng ©m m−u ghª tëm cña nhµ cÇm quyÒn n−íc chóng t«i. ra mét cí nh− vËy. Ng−êi ta quyÕt ®Þnh lµm mÊt thanh danh Toµn bé sù viÖc x¶y ra nh− sau: ®¶ng ®oµn x· héi chñ nghÜa trong nghÞ viÖn, buéc téi hä lµ cã liªn MÆc dï quyÒn bÇu cö hÕt søc bÞ c¾t xÐn, giai cÊp v« s¶n Nga hÖ mËt thiÕt víi tæ chøc chiÕn ®Êu d©n chñ - x· héi vµ víi tæ ®· ®−a ®−îc 55 ®¶ng viªn d©n chñ - x· héi vµo §u-ma II. chøc qu©n sù d©n chñ - x· héi. Nh»m môc ®Ých ®ã, t−íng Ghª- §¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi ®ã kh«ng nh÷ng ®«ng ng−êi, ra-xi-mèp, phô tr¸ch c¬ quan an ninh (tÊt c¶ nh÷ng tµi liÖu nµy mµ cßn hÕt søc xuÊt s¾c vÒ ph−¬ng diÖn t− t−ëng n÷a. Do c¸ch ®Òu lÊy ë tê b¸o "T−¬ng lai" ("L'Avenir"), sè I do Buèc-txÐp lµm m¹ng sinh ra, ®¶ng ®oµn ®ã mang dÊu vÕt cña c¸ch m¹ng, vµ chñ biªn, xuÊt b¶n ë Pa-ri, 50, boulevard Saint-Jacques145), nh÷ng bµi ph¸t biÓu cña ®¶ng ®oµn, trong ®ã vÉn vang lªn tiÕng ®· ra lÖnh cho tªn mËt vô cña m×nh lµ Brèt-xki chui vµo c¸c väng cña cuéc ®Êu tranh vÜ ®¹i bao trïm toµn quèc, ®· phª ph¸n tæ chøc nãi trªn. Brèt-xki len ®−îc vµo trong tæ chøc, lóc ®Çu
  18. V. I. Lª-nin VÒ ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi t¹i §u-ma II 448 449 y lµm héi viªn th−êng, sau lµm bÝ th−. Mét sè uû viªn cña tæ trong n−íc, th× tr¸i l¹i §u-ma ®· hµnh ®éng chèng l¹i tÊt c¶ c¸c chøc qu©n sù cã ý nghÜ muèn ph¸i mét ®oµn ®¹i biÓu binh sÜ kiÕn nghÞ vµ ý ®Þnh cña chÝnh phñ vµ h¬n n÷a kh«ng chÞu t¸n thµnh ®Õn gÆp ®¶ng ®oµn x· héi chñ nghÜa trong nghÞ viÖn. C¬ quan c¸c biÖn ph¸p trÊn ¸p nh÷ng phÇn tö c¸ch m¹ng trong n−íc. an ninh quyÕt ®Þnh lîi dông viÖc ®ã vµo môc ®Ých cña m×nh, vµ Vµ h¬n n÷a (t«i dÉn ®óng nguyªn v¨n): "®· lµm c¸i viÖc ch−a thÕ lµ Brèt-xki, kÎ ®· biÕt tranh thñ ®−îc sù tÝn nhiÖm cña tæ tõng nghe thÊy trong sö biªn niªn. Nhµ ®−¬ng côc t− ph¸p ®· chøc qu©n sù, ®¶m nhiÖm thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®ã. Mét sè binh kh¸m ph¸ ra ©m m−u cña c¶ mét bé phËn trong §u-ma nhµ n−íc sÜ ®−îc chän ra, mét th− uû nhiÖm ®−îc th¶o ra kÌm theo c¸c chèng l¹i nhµ n−íc vµ chÝnh quyÒn Nga hoµng. Khi chÝnh phñ yªu s¸ch cña binh sÜ, vµ thËm chÝ kh«ng b¸o cho ®¶ng ®oµn x· chóng ta ®ßi hái, tr−íc khi kÕt thóc xÐt xö, t¹m thêi g¹t bá 55 héi chñ nghÜa biÕt tr−íc, hä ®· ®Þnh ngµy ®oµn ®¹i biÓu ®Õn gÆp ®¹i biÓu cña §u-ma bÞ c¸o lµ can téi ®ã, vµ b¾t gi÷ nh÷ng kÎ ®¶ng ®oµn t¹i trô së chÝnh thøc cña ®¶ng ®oµn. V× binh sÜ kh«ng rµnh rµnh lµ cã téi h¬n c¶, th× §u-ma nhµ n−íc kh«ng chÊp hµnh thÓ mÆc qu©n phôc ®i ®Õn ®ã ®−îc, cho nªn ng−êi ta buéc hä ngay ®ßi hái hîp ph¸p vµ kh«ng thÓ tr× ho·n chót nµo ®ã cña chÝnh ph¶i c¶i trang, mµ viÖc Êy l¹i lµm ë nhµ mét tªn mËt vô cña c¬ quyÒn". quan an ninh, ë ®ã hä ®· mÆc nh÷ng bé quÇn ¸o do c¬ quan an V¶ l¹i c¸c b»ng chøng vÒ téi ph¹m cña Nga hoµng kh«ng ph¶i ninh mua vµ chuÈn bÞ cho hä. Theo kÕ ho¹ch ®ª tiÖn cña Ghª- chØ cã mét m×nh chÝnh phñ vµ c¸c b¹n bÌ th©n cËn nhÊt cña h¾n ra-xi-mèp, Brèt-xki ph¶i ®i cïng mét lóc víi binh sÜ ®Õn trô míi biÕt ®−îc. C¸c ®¶ng viªn d©n chñ - lËp hiÕn ®¸ng yªu ë së cña ®¶ng ®oµn x· héi chñ nghÜa vµ mang ®Õn ®Êy nh÷ng v¨n n−íc chóng t«i, nh÷ng kÎ lu«n lu«n ba hoa kh«ng mÖt mái vÒ kiÖn c¸ch m¹ng ®Ó cµng lµm h¹i h¬n n÷a thanh danh c¸c ®¹i ph¸p chÕ, c«ng b»ng, ch©n lý, v.v. vµ v.v., nh÷ng kÎ t« ®iÓm chÝnh biÓu cña chóng t«i. TiÕp n÷a, chóng ®· quy −íc r»ng Brèt-xki ®¶ng cña m×nh b»ng c¸i tªn gäi hoa mü, "®¶ng tù do nh©n d©n", sÏ bÞ b¾t cïng víi c¸c ng−êi kh¸c, råi sau ®Êy, nhê c¬ quan an nh÷ng kÎ ®ã ®óng suèt bèn n¨m tr−êng ®· biÕt tÊt c¶ c¸c chi ninh t¹o cho y c¬ héi gi¶ ch¹y trèn, khiÕn cho y l¹i ®−îc tù do. tiÕt ®ª tiÖn ®−îc gi÷ kÝn cña vô ¸n bÈn thØu ®ã. Suèt bèn n¨m Nh−ng Brèt-xki ®Õn qu¸ chËm, vµ khi y muèn mang nh÷ng tµi tr−êng, bän hä lµ nh÷ng kÎ chøng kiÕn thê ¬, th¶n nhiªn nh×n liÖu dïng ®Ó lµm h¹i thanh danh c¸c ®¹i biÓu vµo trô së cña ®¶ng c¸c ®¹i biÓu cña chóng t«i bÞ kÕt ¸n bÊt chÊp mäi luËt ph¸p, bÞ ®oµn th× ë ®Êy ng−êi ta ®· b¾t ®Çu cuéc lôc so¸t, cho nªn y kh«ng ®au khæ trong nhµ tï khæ sai, mét sè bÞ chÕt dÇn vµ bÞ mÊt trÝ, ®−îc vµo n÷a. nh−ng... bän hä th× c©m måm mét c¸ch thËn träng. Trong khi §Êy lµ tÊn tuång dùng lªn, do c¬ quan an ninh chuÈn bÞ hÕt ®ã th× hä hoµn toµn cã kh¶ n¨ng ph¸t biÓu ý kiÕn, v× hä cã ®¹i søc chu ®¸o, nã t¹o ra c¬ héi cho bän ph¶n ®éng kh«ng nh÷ng biÓu trong §u-ma vµ cã trong tay nhiÒu tê b¸o hµng ngµy. BÞ kÕt ¸n vµ ®−a c¸c ®¹i biÓu cña giai cÊp v« s¶n ®i ®µy khæ sai mµ Ðp gi÷a thÕ lùc ph¶n ®éng vµ c¸ch m¹ng, hä sî c¸ch m¹ng h¬n ngoµi ra cßn gi¶i t¸n §u-ma II vµ thùc hiÖn cuéc ®¶o chÝnh ngµy 3 c¶. Bëi vËy hä ve v·n chÝnh phñ vµ im lÆng ®Ó che giÊu cho chÝnh (16) th¸ng S¸u 1907. ThËt vËy, chÝnh phñ ®· tuyªn bè trong phñ suèt trong bèn n¨m tr−êng, nh− vËy hä ®· biÕn thµnh nh÷ng b¶n tuyªn ng«n ®−a ra còng trong ngµy h«m ®ã (b¶n tuyªn ng«n kÎ ®ång lâa víi hµnh ®éng téi lçi cña chÝnh phñ. ChØ trong thêi nµy, còng nh− tÊt c¶ mäi ®¹o dô cña Nga hoµng, lµm ng−êi ta kinh gian gÇn ®©y nhÊt (phiªn häp §u-ma ngµy 17 th¸ng M−êi 1911), ng¹c v× tÝnh chÊt ®¹o ®øc gi¶ v« liªm sØ cña nã) r»ng chÝnh phñ trong qu¸ tr×nh th¶o luËn b¶n chÊt vÊn vÒ c¬ quan an ninh, mét b¾t buéc ph¶i gi¶i t¸n §u-ma, v× ®¸ng lÏ ph¶i ñng hé vµ gióp ng−êi trong bän hä lµ ®¹i biÓu Tª-xlen-c«, cuèi cïng míi d¸m ®ì chÝnh phñ trong nh÷ng cè g¾ng nh»m thiÕt lËp l¹i an ninh tiÕt lé ra c¸i ®iÒu bÝ mËt ®· ®−îc gi÷ g×n cÈn thËn. Sau ®©y lµ
  19. V. I. Lª-nin VÒ ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi t¹i §u-ma II 450 451 mét phÇn lêi ph¸t biÓu cña «ng ta (®óng nguyªn v¨n theo biªn Tê b¸o c«ng nh©n "Ng«i sao", xuÊt b¶n ë Pª-tÐc-bua, ®· dµnh b¶n tèc ký chÝnh thøc): "Khi vÊn ®Ò ®Æt ra lµ truy tè 53 ®¹i biÓu mét phÇn lín sè b¸o ngµy 29 th¸ng M−êi 1911 ®Ó nãi vÒ vÊn ®Ò cña §u-ma nhµ n−íc II, th× mét tiÓu ban ®· ®−îc thµnh lËp trong nµy. Tê b¸o ®ã ®· kªu gäi b¸o chÝ, kªu gäi c¸c ®¹i biÓu thuéc §u-ma. Ng−êi ta göi ®Õn tiÓu ban ®ã tÊt c¶ nh÷ng tµi liÖu ph¶i ph¸i tù do, c¸c ®¹i biÓu c¸nh t¶, c¸c héi vµ c¸c ®oµn thÓ vµ chñ chøng minh r»ng 53 ®¹i biÓu cña §u-ma nhµ n−íc ®· ©m m−u yÕu lµ kªu gäi giai cÊp v« s¶n. Tê b¸o ®· lín tiÕng nãi r»ng: th«ng qua con ®−êng khëi nghÜa vò trang mµ thµnh lËp chÕ ®é "Kh«ng cã vµ kh«ng thÓ cã sù yªn tÜnh, sù yªn æn vÒ tinh thÇn céng hoµ ë Nga. TiÓu ban trùc thuéc §u-ma nhµ n−íc II ⎯ ë n¬i nµo mµ tõng giê, tõng phót mäi ng−êi ®Òu nghe tiÕng mµ t«i lµ b¸o c¸o viªn cña tiÓu ban ⎯ ®· ®i ®Õn chç nhËn râ, xiÒng xÝch cña nh÷ng ng−êi bÞ giam cÇm, bÞ mÊt tù do, bÞ mÊt nhÊt trÝ nhËn râ r»ng vÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ ©m m−u cña c¸c ®¶ng tÊt c¶ c¸c quyÒn c«ng d©n vµ quyÒn chÝnh trÞ, chØ v× tr−íc mÆt viªn d©n chñ - x· héi chèng l¹i nhµ n−íc, mµ lµ ©m m−u cña toµn quèc hä ®· cã gan d¸m thùc hiÖn nghÜa vô cña hä, nghÜa c¬ quan an ninh Pª-tÐc-bua chèng l¹i §u-ma nhµ n−íc II. Khi vô cña con ng−êi, cña ng−êi c«ng d©n. L−¬ng t©m cña x· héi b¸o c¸o cña tiÓu ban, c¨n cø vµo c¸c v¨n kiÖn, ®· ®−îc chuÈn bÞ kh«ng thÓ vµ kh«ng nªn yªn tÜnh sau khi nh÷ng sù thËt khñng s½n sµng, ngay tr−íc c¸i ngµy mµ tÊt c¶ c¸c tµi liÖu ®ã ph¶i ®−îc khiÕp ®· ®−îc ph¸t gi¸c. Dï cã nh÷ng khã kh¨n nh− thÕ nµo ®−a ra tr×nh bµy trªn diÔn ®µn nµy, th× §u-ma nhµ n−íc bÞ gi¶i ®i n÷a còng ph¶i kh¾c phôc cho b»ng ®−îc vµ ph¶i ®ßi xÐt l¹i t¸n, cho nªn kh«ng thÓ tõ trªn diÔn ®µn nµy nãi lªn ®iÒu ®· ®−îc vô ¸n ®· xö c¸c ®¹i biÓu d©n chñ - x· héi trong §u-ma nhµ kh¸m ph¸ ra. Khi phiªn toµ b¾t ®Çu, 53 ®¹i biÓu cña §u-ma nhµ n−íc II!... Nh−ng tr−íc hÕt giai cÊp v« s¶n ph¶i nãi lªn tiÕng nãi n−íc bÞ c¸o ®ã ®ßi vô ¸n ph¶i ®−îc xö c«ng khai ®Ó d− luËn m¹nh mÏ cña m×nh: v× chÝnh ®¹i biÓu cña hä ®· bÞ xÐt xö x· héi biÕt r»ng kÎ ph¹m téi kh«ng ph¶i lµ hä mµ lµ c¬ quan an mét c¸ch gian dèi vµ hiÖn ®ang bÞ hµnh h¹ trong c¸c nhµ tï ninh Pª-tÐc-bua; nh−ng toµ ®· xö kÝn, cho nªn x· héi kh«ng bao khæ sai". giê biÕt ®−îc ®iÒu ®ã". B¾t ®Çu tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh ®ã, giai cÊp v« s¶n Nga Sù thËt lµ nh− vËy. Suèt trong bèn n¨m, c¸c ®¹i biÓu cña chóng kªu gäi nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa tÊt c¶ c¸c n−íc, kªu gäi t«i bÞ g«ng cïm trong nh÷ng nhµ tï ghª tëm cña Nga, mµ ®−¬ng hä ñng hé giai cÊp v« s¶n Nga vµ cïng víi giai cÊp v« s¶n Nga nhiªn lµ c¸c b¹n ®Òu biÕt nh÷ng ®iÒu kiÖn ngÆt nghÌo, tµn khèc lín tiÕng tuyªn bè tr−íc toµn thÕ giíi lßng c«ng phÉn cña m×nh cña nã. NhiÒu ng−êi ®· chÕt ë trong ®ã. Mét trong c¸c ®¹i biÓu ®èi víi nh÷ng hµnh vi tµn khèc vµ ®ª tiÖn cña chÕ ®é chuyªn chÕ ®· mÊt trÝ, do ®iÒu kiÖn sinh ho¹t kh«ng thÓ chÞu ®ùng ®−îc nªn hiÖn ®ang thèng trÞ ë n−íc chóng t«i; chÕ ®é ®ã, che ®Ëy d−íi søc khoÎ cña nhiÒu ng−êi bÞ huû ho¹i, nay mai hä cã thÓ bÞ chÕt. c¸i mÆt n¹ gi¶ nh©n gi¶ nghÜa th¶m h¹i, thËm chÝ cßn v−ît Giai cÊp v« s¶n Nga kh«ng thÓ tiÕp tôc ngåi yªn nh×n c¸c ®¹i xa c¸c chÝnh phñ ë ch©u ¸ vÒ mÆt d· man vµ thiÕu v¨n biÓu cña m×nh ⎯ nh÷ng ng−êi mµ téi duy nhÊt cña hä chØ lµ minh. ®· kiªn quyÕt ®Êu tranh cho lîi Ých cña giai cÊp v« s¶n Nga ⎯ chÕt ë Ph¸p, ®ång chÝ S¸c-l¬ §uy-ma ®· b¾t ®Çu cuéc vËn ®éng ®ã ë trong c¸c nhµ tï cña Nga hoµng. Giai cÊp v« s¶n l¹i cµng kh«ng vµ trong bµi b¸o ®¨ng trªn tê "L'Avenir", ®· ®Ò nghÞ ñng hé m¹nh thÓ ngåi yªn nh×n viÖc ®ã v×, ®øng vÒ mÆt ph¸p lý mµ nãi, nh÷ng mÏ giai cÊp v« s¶n Nga trong giê phót khã kh¨n nµy. Mong r»ng sù thËt mµ mäi ng−êi biÕt ®−îc do Brèt-xki thó nhËn, ®· cung nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa tÊt c¶ c¸c n−íc sÏ noi theo g−¬ng cÊp c¬ së ®Çy ®ñ ®Ó ®ßi ph¶i xÐt l¹i vô ¸n. Vµ ë Nga ®· b¾t ®Çu ®ã; mong r»ng hä sÏ biÓu thÞ lßng phÉn né cña hä ë kh¾p n¬i, cuéc vËn ®éng ®ßi th¶ c¸c ®¹i biÓu cña chóng t«i. trong c¸c nghÞ viÖn, trªn b¸o chÝ cña m×nh, trong c¸c cuéc häp
  20. V. I. Lª-nin 452 453 nh©n d©n vµ ®ßi xÐt l¹i vô ¸n xö ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi trong §u-ma II. §iÕu v¨n thay mÆt ®¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ViÕt sau ngµy 6 (19) th¸ng M−êi mét 1911 ®äc trong lÔ an t¸ng c¸c ®ång chÝ P«n vµ §¨ng b»ng tiÕng §øc, tiÕng Ph¸p vµ tiÕng Anh vµo th¸ng Ch¹p 1911 L«-ra La-Ph¸c-G¬ trªn tê "Bulletin PÐriodique du Bureau Socialiste International", Ngµy 20 th¸ng M−êi mét (3 th¸ng ch¹p) 1911 sè 8 Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn tê Th−a c¸c ®ång chÝ! Ký tªn: N. Lenine "Bulletin" Nh©n danh §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, t«i xin bµy §¨ng lÇn ®Çu b»ng tiÕng Nga n¨m DÞch tõ tiÕng §øc tá nçi buån s©u s¾c cña chóng t«i tr−íc c¸i chÕt cña c¸c ®ång chÝ 1940 trªn t¹p chÝ "C¸ch m¹ng P«n vµ L«-ra La-ph¸c-g¬. Ngay trong thêi kú c¸ch m¹ng Nga v« s¶n", sè 4 ®ang ®−îc chuÈn bÞ, c¸c c«ng nh©n gi¸c ngé vµ tÊt c¶ nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga ®Òu ®· hÕt søc kÝnh träng La-ph¸c-g¬, coi ®ång chÝ lµ mét trong nh÷ng ng−êi cã tµi n¨ng nhÊt vµ uyªn b¸c nhÊt trong viÖc truyÒn b¸ nh÷ng t− t−ëng m¸c-xÝt mµ kinh nghiÖm cña cuéc ®Êu tranh giai cÊp trong thêi kú c¸ch m¹ng vµ ph¶n c¸ch m¹ng ë Nga ®· chøng minh hÕt søc rùc rì. §éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n Nga ®· ®oµn kÕt l¹i d−íi ngän cê c¸c t− t−ëng Êy; víi cuéc ®Êu tranh cã tÝnh chÊt quÇn chóng vµ cã tæ chøc hä ®· gi¸ng mét ®ßn vµo chÕ ®é chuyªn chÕ, hä ®· b¶o vÖ vµ ®ang b¶o vÖ sù nghiÖp cña chñ nghÜa x· héi, sù nghiÖp cña c¸ch m¹ng, sù nghiÖp cña nÒn d©n chñ, bÊt chÊp tÊt c¶ nh÷ng sù ph¶n béi, tÊt c¶ nh÷ng sù bÊp bªnh vµ dao ®éng cña giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa. §èi víi c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, La-ph¸c-g¬ t−îng tr−ng cho hai thêi kú: thêi kú mµ thanh niªn c¸ch m¹ng Ph¸p, v× nh÷ng t− t−ëng céng hoµ, ®· cïng víi c«ng nh©n Ph¸p tÊn c«ng nÒn ®Õ chÕ; vµ thêi kú mµ giai cÊp v« s¶n Ph¸p, d−íi sù l·nh ®¹o cña nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt, ®· tiÕn hµnh mét cuéc ®Êu tranh giai cÊp kiªn ®Þnh chèng l¹i toµn bé chÕ ®é t− s¶n, ®ång thêi
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2