26 khảo sát các yếu tố nguy cơ gây huyết khối tĩnh mạch sâu trên bệnh nhân tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> 26 KHẢO SÁT CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY HUYẾT KHỐI TĨNH <br /> MẠCH SÂU TRÊN BỆNH NHÂN TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY <br /> Phan Thanh Thăng*, Trần Thanh Tùng*, Nguyễn Trường Sơn* <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: khảo sát nồng độ một số yếu tố đông máu và kháng đông sinh lý trên bệnh nhân mắc huyết khối <br /> tĩnh mạch sâu lần đầu, xác định chỉ số nguy cơ mắc bệnh gây ra bởi từng yếu tố. <br /> Đối tượng nghiên cứu: gồm 39 bệnh nhân được chẩn đoán huyết khối tĩnh mạch sâu lần đầu bởi siêu âm <br /> Doppler, CT‐Scaner, MRI từ tháng 9/2012 đến 3/2013, và 31 người khỏe mạnh hiến máu tình nguyện, đồng ý <br /> tham gia nghiên cứu. <br /> Phương pháp nghiên cứu: tiến hành theo phương pháp mô tả cắt ngang. <br /> Kết quả: khảo sát quần thể đối chứng gồm 31 người khỏe mạnh, chúng tôi ghi nhận nồng độ trung bình các <br /> yếu tố như sau: VIII: 91,4 ± 37,2 IU/dL; IX: 115,2 ± 37,7 IU/dL; XI: 113,9 ± 18,2 IU/dL; PS: 99,6 ± 10,2 IU/dL; <br /> PC: 93,2 ± 16,0 IU/dL; ATIII:  90,2  ±  8,1  IU/dL;  DD:  132,9  ±  101,0  ng/mL;  APCR:  2,1  ±  0,2;  Plasminogen: <br /> 111,4 ± 14,2 IU/dL; α2‐antiplasmin: 89,3 ± 9,9 IU/dL; PAI‐1: 0,2 ± 0,6 IU/mL. Khảo sát quần thể gồm 39 bệnh <br /> nhân, chúng tôi ghi nhận nồng độ trung bình các yếu tố: VIII: 177,2 ± 79,0 IU/dL; IX: 113,5 ± 53,1 IU/dL; XI: <br /> 100,0 ± 47,6 IU/dL; PS: 98,9 ± 25,8 IU/dL; PC: 66,5 ± 32,3 IU/dL; ATIII: 78,9 ± 25,9 IU/dL; DD: 1696,3 ± <br /> 1764,8 ng/mL; APCR: 2,2 ± 0,4; Plasminogen: 115,7 ± 32,0 IU/dL; α2‐antiplasmin: 99,3 ± 38,2 IU/dL; PAI‐1: <br /> 3,0 ± 2,2 IU/mL. Khảo sát nguy cơ mắc bệnh ở những người có bất thường về nồng độ so với nhóm chứng, <br /> chúng tôi ghi nhận: PAI‐1 gây ra nguy cơ mắc bệnh gấp 4,0 lần; VIII: 1,7 lần; α2‐antiplasmin: 1,5 lần; PC: 1,5 <br /> lần;  ATIII:  1,4  lần;  IX:  1,2  lần;  và  plasminogen:  1,1  lần.  Chỉ  số  nguy  cơ  giữa  nam  và  nữ  là:  ATIII:  2,0:1,0; <br /> plasminogen: 1,5:0,9; α2‐antiplasmin: 2,1:1,0; VIII: 1,5:1,9; IX: 0,7:2,2; PC: 1,4:1,4; PAI‐1: 4,2:4,4. Chỉ số nguy <br /> cơ  giữa  nhóm  già  (trên  41  tuổi)  và  nhóm  trẻ  (dưới  41  tuổi)  là:  PC:  2,7:1,3;  α2‐antiplasmin:  1,0:1,5;  PAI‐1: <br /> 2,5:3,3; IX: 1,2:1,3. Chỉ số nguy cơ khi tăng đồng thời yếu tố VIII và IX là 2,5 lần. <br /> Kết luận: nguyên nhân phổ biến nhất gây huyết khối tĩnh mạch sâu là sự tăng cao nồng độ các yếu tố VIII, <br /> IX, PAI‐1, α2‐antiplasmin, hay thiếu hụt nồng độ PC, ATIII, plasminogen. ATIII, plasminogen, α2‐antiplasmin <br /> gây nguy cơ cao hơn ở nam, yếu tố VIII và IX gây nguy cơ cao hơn ở nữ. PC gây nguy cơ cao hơn ở người trên <br /> 41 tuổi, α2‐antiplasmin, PAI‐1 gây nguy cơ cao hơn ở nhóm dưới 41 tuổi. Yếu tố VIII, IX tăng đồng thời gây <br /> nguy cơ cao hơn nhiều lần. <br /> Từ khóa: huyết khối tĩnh mạch sâu, yếu tố đông máu, yếu tố kháng đông, tăng đông.  <br /> <br /> ABSTRACT <br /> INVESTIGATING THE RISK FACTORS FOR DEEP VENOUS THROMBOSIS ON PATIENTS AT CHO <br /> RAY HOSPITAL <br /> Phan Thanh Thang, Tran Thanh Tung, Nguyen Truong Son  <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ No 5 ‐ 2013: 143 ‐ 150 <br /> Objective:  study  the  concentrations  of  some  coagulant  and  anticoagulant  factors  in  patients  with  a  first <br /> objectively diagnosed episode of DVT. Assess relative risk between increasing (or decreasing) concentrations of <br /> these factors with incidence of DVT. <br /> * Bệnh viện Chợ Rẫy <br /> Tác giả liên lạc: Phan Thanh Thăng  ĐT: 097.714.8046 <br /> <br /> Chuyên Đề Truyền Máu – Huyết Học  <br /> <br />  Email: thanhthangphan@gmail.com <br /> <br /> 144<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Subjects: 31 healthy adults and 39 patients at Cho Ray hospital from 9/2012 to 3/2013, agreed to participate <br /> in research. <br /> Method: cross‐sectional descriptive method. <br /> Results: studying 31 control subjects, we have median values: factor VIII: 91.4 ± 37.2 IU/dL; IX: 115.2 ± <br /> 37.7 IU/dL; XI: 113.9 ± 18.2 IU/dL; PS: 99.6 ± 10.2 IU/dL; PC: 93.2 ± 16.0 IU/dL; ATIII: 90.2 ± 8.1 IU/dL; DD: <br /> 132.9 ± 101.0 ng/mL; APCR: 2.1 ± 0.2; Plasminogen: 111.4 ± 14.2 IU/dL; α2‐antiplasmin: 89.3 ± 9.9 IU/dL; <br /> PAI‐1: 0.2 ± 0.6 IU/mL. The median  values  of  39  patients:  factor  VIII:  177.2  ±  79.0  IU/dL;  IX:  113.5  ±  53.1 <br /> IU/dL; XI: 100.0 ± 47.6 IU/dL; PS: 98.9 ± 25.8 IU/dL; PC: 66.5 ± 32.3 IU/dL; ATIII: 78.9 ± 25.9 IU/dL; DD: <br /> 1696.3 ± 1764.8 ng/mL; APCR: 2.2 ± 0.4; Plasminogen: 115.7 ± 32.0 IU/dL; α2‐antiplasmin: 99.3 ± 38.2 IU/dL; <br /> PAI‐1: 3.0 ± 2.2 IU/mL. Assessing the relative risks on patients with abnormal concentration, we found a 4.0‐<br /> fold increase risk caused by PAI‐1; 1.7‐fold by factor VIII; 1.5‐fold by α2‐antiplasmin and PC; 1.4‐fold by ATIII; <br /> 1.2‐fold by factor IX; and 1.2‐fold by plasminogen. The relative risks between male and female: ATIII: 2.0:1.0; <br /> plasminogen:  1.5:0.9;  α2‐antiplasmin:  2.1:1.0;  VIII:  1.5:1.9;  IX:  0.7:2.2;  PC:  1.4:1.4;  PAI‐1:  4.2:4.4.  Relative <br /> risks  between  old  and  young  groups:  PC:  2.7:1.3;  α2‐antiplasmin:  1.0:1.5;  PAI‐1:  2.5:3.3;  IX:  1.2:1.3.  The <br /> combination of increasing factor VIII and IX levels cause relative risk 2.5‐fold. <br /> Conclusion:  DVT  most  common  caused  by  increasing  concentrations  of  factor  VIII,  IX,  PAI‐1,  α2‐<br /> antiplasmin,  or  decreasing  concentrations  of  protein  C,  antithrombin  III,  plasminogen.  The  lacking  of  ATIII, <br /> plasminogen or increasing α2‐antiplasmin levels cause the relative risk higher in men. Conversely, factor VIII <br /> and IX cause the relative risk higher in women. DVT caused by lacking of PC is more often seen in old group. <br /> Conversely, α2‐antiplasmin and PAI‐1 is more often seen in young group. The combination of factor VIII and IX <br /> cause the relative risk very high.  <br /> Keywords: deep venous thrombosis, coagulant factors, anticoagulant factors, hypercoagulation.  <br /> xác  định  chỉ  số  nguy  cơ  mắc  bệnh  gây  ra  bởi <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> từng yếu tố. <br /> Huyết khối tĩnh mạch sâu (HKTMS) là bệnh <br /> Mục tiêu cụ thể <br /> lý  nghiêm  trọng,  với  tỉ  lệ  mắc  bệnh  hàng  năm <br /> Tính trị số trung bình các yếu tố đông máu, <br /> khoảng  1/1.000  dân.  Có  rất  nhiều  nguyên  nhân <br /> kháng đông sinh lý ở người bình thường. <br /> gây  HKTMS.  Tuy  nhiên,  có  thể  chia  thành  3 <br /> nhóm chính: do tăng cường hoạt động của một <br /> số  yếu  tố  trong  con  đường  đông  máu;  do  suy <br /> giảm hoạt động của cơ chế kháng đông; hay do <br /> suy giảm cơ chế ly giải fibrin(14).  <br /> Tại Việt Nam, hiện chưa có báo cáo đầy đủ <br /> về mối liên hệ giữa nguy cơ mắc HKTMS với các <br /> yếu tố đông máu và yếu tố kháng đông. Vì vậy, <br /> việc  xác  định  mối  liên  hệ  này  nhằm  góp  phần <br /> chẩn  đoán  kịp  thời,  phòng  ngừa,  giúp  quyết <br /> định  hướng  điều  trị  kháng  đông  thích  hợp  cho <br /> bệnh nhân. <br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu <br /> Mục tiêu tổng quát: khảo sát nồng độ một số <br /> yếu  tố  đông  máu  và  kháng  đông  sinh  lý  trên <br /> bệnh  nhân  huyết  khối  tĩnh  mạch  sâu  lần  đầu, <br /> <br /> 145<br /> <br /> Tính trị số trung bình các yếu tố đông máu, <br /> kháng đông sinh lý ở nhóm bệnh. <br /> Tính  chỉ  số  nguy  cơ  mắc  bệnh  (RR)  gây  ra <br /> bởi từng yếu tố. <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> Đối  tượng  trong  nghiên  cứu  này  gồm  39 <br /> bệnh  nhân  trên  15  tuổi  được  chẩn  đoán <br /> HKTMS lần đầu (tĩnh mạch chi trên, chi dưới, <br /> não,  cửa)  bằng  siêu  âm  Doppler,  CT‐Scaner <br /> hay  MRI  tại  Bệnh  viện  Chợ  Rẫy  từ  tháng <br /> 9/2012  đến  tháng  3/2013.  (Nghiên  cứu  này <br /> không can thiệp vào bệnh nhân, tất cả các xét <br /> nghiệm  trong  nghiên  cứu  này  là  thực  sự  cần <br /> <br /> Chuyên Đề Truyền Máu – Huyết Học <br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> thiết trong chẩn đoán, phòng ngừa và điều trị <br /> kháng đông cho bệnh nhân). <br /> Quần  thể  đối  chứng  trong  nghiên  cứu  gồm <br /> 31 người khỏe mạnh hiến máu tình nguyện, trên <br /> 15 tuổi và không mắc bệnh nan y, không có tiền <br /> sử  gia  đình  mắc  chứng  huyết  khối,  tim  mạch, <br /> không  sử  dụng  thuốc  ngừa  thai,  hormone, <br /> không  béo  phì.  Tất  cả  các  bệnh  nhân  và  người <br /> hiến  máu  tình  nguyện  không  hội  đủ  các  điều <br /> kiện  như  trên  hay  không  đồng  ý  tham  gia <br /> nghiên cứu đều không được chọn. <br /> Tiến hành thu mẫu máu của các đối tượng, <br /> ly tâm thu plasma, lưu giữ ở ‐70oC tối đa 6 tuần, <br /> sau đó phân tích cùng lúc với mẫu đối chứng, sử <br /> dụng cùng lô thuốc thử.  <br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Nghiên  cứu  được  tiến  hành  theo  phương <br /> pháp mô tả cắt ngang nhằm thu thập dữ liệu về <br /> đối tượng nghiên cứu theo tiêu chuẩn như trên, <br /> từ  đó  phân  tích  thống  kê  mô  tả  tìm  mối  liên <br /> quan giữa sự thay đổi nồng độ các yếu tố đông <br /> máu  và  kháng  đông  sinh  lý  với  nguy  cơ  mắc <br /> bệnh.  <br /> Định  lượng  các  yếu  tố  đông  máu  và  kháng <br /> đông <br /> Nồng độ các yếu tố đông máu VIII, IX, XI và <br /> các yếu tố kháng đông Protein S (PS), protein C <br /> (PC),  Antithrombin  III  (ATIII)  cùng  với <br /> Plasminogen  (Plas),  α2‐antiplasmin  (α2AP), <br /> PAI‐1  được  phân  tích  trên  máy  đông  máu  tự <br /> (Instrumentation <br /> động <br /> ACL‐TOP <br /> 500 <br /> Laboratory  Company,  Mỹ),  Sysmex‐cs2000i <br /> (Siemens, Đức) sử dụng các bộ KIT định lượng <br /> của cùng hãng. <br /> Xét  nghiệm  định  lượng  yếu  tố  VIII,  IX  và <br /> XI trên một nguyên lý chung(10,11). Đầu tiên, sử <br /> dụng  plasma  chuẩn  đã  loại  bỏ  yếu  tố  VIII  (IX <br /> hay XI) (≤ 1% hoạt tính/ml ≈ 0,01 IU/ml) (tất cả <br /> các  yếu  tố  đông  máu  khác  đều  bình  thường) <br /> trộn theo tỉ lệ 1:1 với một loạt các nồng độ yếu <br /> tố VIII (IX hay XI) khác nhau từ thấp đến cao. <br /> Bổ  sung  ion  Ca2+  để  đo  các  chỉ  số  aPTT  (thời <br /> <br /> Chuyên Đề Truyền Máu – Huyết Học  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013<br /> gian  Thrombin  nội  sinh),  từ  đó  xây  dựng <br /> đường  cong  chuẩn  thể  hiện  mối  tương  quan <br /> giữa aPTT và nồng độ yếu tố VIII (IX hay XI). <br /> Tiếp theo, làm thí nghiệm với mẫu bệnh nhân, <br /> dựa  vào  đường  cong  chuẩn  để  tính  nồng  độ <br /> yếu  tố  VIII  (IX  hay  XI).  Định  lượng  PS  cũng <br /> được  tiến  hành  theo  nguyên  lý  tương  tự <br /> nhưng  sử  dụng  plasma  chuẩn  đã  loại  bỏ  PS, <br /> yếu tố TF tái tổ hợp; PC đã hoạt hóa và đo thời <br /> gian PT. <br /> Định lượng PC, ATIII và plasminogen được <br /> tiến hành theo nguyên lý chung, sử dụng cơ chất <br /> phát  màu  paranitroaniline(10,2).  PC  (hay <br /> plasminogen)  trong  plasma  bệnh  nhân  được <br /> hoạt  hóa  bởi  protein  hoạt  hóa  PC  (hay <br /> streptokinase), sau đó thêm cơ chất phát màu và <br /> đo  động  dược  học  của  paranitroaniline  ở  bước <br /> sóng  405  nm.  ATIII  trong  plasma  bệnh  nhân <br /> được ủ với heparin, sau đó thêm một lượng dư <br /> yếu tố Xa. Lượng Xa dư biết được bằng cách đo <br /> động  dược  học  của  paranitroaniline  khi  Xa  dư <br /> tương  tác  và  phân  ly  cơ  chất  phát  màu,  từ  đó <br /> suy ra lượng ATIII trong plasma bệnh nhân. <br /> Định  lượng  α2‐antiplasmin  hay  PAI‐1  sử <br /> dụng  kháng  thể  đơn  dòng  gắn  trên  các  hạt <br /> polystyrene(10,2).  Nồng  độ  α2‐antiplasmin  hay <br /> PAI‐1  được  suy  ra  từ  đồ  thị  tương  quan  giữa <br /> nồng độ yếu tố và độ cản quang. <br /> <br /> Phân tích thống kê <br /> Nghiên cứu được chia thành hai phần. Đầu <br /> tiên  chúng  tôi  nghiên  cứu,  mô  tả  đặc  điểm  các <br /> yếu tố đông máu và kháng đông nói trên trong <br /> quần  thể  đối  chứng.  Xác  định  nồng  độ  trung <br /> bình, độ lệch chuẩn từng yếu tố, từ đó xác định <br /> cut‐off của từng yếu tố. Giá trị cut‐off có ý nghĩa <br /> là  mức  trung  bình  của  người  bình  thường,  sử <br /> dụng trong việc tính tỉ lệ bất thường nồng độ các <br /> yếu  tố.  Ngoài  ra,  tiến  hành  khảo  sát  nồng  độ <br /> trung bình từng yếu tố theo giới tính, theo từng <br /> độ tuổi. <br /> Tiếp  theo,  chúng  tôi  khảo  sát  mối  liên  hệ <br /> giữa  việc  tăng  (hay  giảm)  nồng  độ  các  yếu  tố <br /> đông  máu  và  kháng  đông  với  nguy  cơ  mắc <br /> HKTMS bằng cách tính chỉ số nguy cơ RR (CI = <br /> <br /> 146<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 <br /> 95%).  Sự  tăng  (hay  giảm)  nồng  độ  các  yếu  tố <br /> được xác định dựa vào cut‐off của quần thể đối <br /> chứng. Chúng tôi cũng tiến hành khảo sát, đánh <br /> giá nguy cơ mắc HKTMS theo giới tính, theo độ <br /> tuổi dựa vào tương quan chỉ số nguy cơ. Do yếu <br /> tố  VIII  là  cofactor  của  yếu  tố  IX,  chúng  tôi  tiến <br /> hành khảo sát thêm nguy cơ mắc HKTMS trong <br /> sự kết hợp tăng nồng độ của 2 yếu tố này. <br /> <br /> KẾT QUẢ <br /> Độ tuổi trung bình của nhóm bệnh và nhóm <br /> chứng trong nghiên cứu là 41 tuổi, trong đó độ <br /> tuổi nhóm chứng từ 19 – 79 tuổi, nhóm bệnh từ <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> 15 – 90 tuổi. Tỉ lệ nam trong trong nhóm chứng <br /> cao hơn nữ (58% so với 42%). Tỉ lệ mắc bệnh ở <br /> nữ chiếm đa số (64%). <br /> <br /> Đặc  điểm  các  yếu  tố  đông  máu  và  kháng <br /> đông nhóm đối chứng <br /> Qua  khảo  sát,  chúng  tôi  ghi  nhận  nồng  độ <br /> trung  bình  từng  yếu  tố  của  nhóm  chứng  như <br /> trong  bảng  1.  Nồng  độ  trung  bình  các  yếu  tố <br /> nghiên cứu đều nằm trong giới hạn tham khảo. <br /> Giá  trị  cut‐off  của  từng  yếu  tố  được  xác  định <br /> bằng cách làm tròn giá trị trung bình. <br /> <br /> Bảng 1: Nồng độ trung bình từng yếu tố của nhóm chứng <br /> Yếu tố<br /> Trung<br /> bình<br /> SD<br /> Cut-off<br /> <br /> VIII<br /> PS<br /> IX (IU/dL) XI (IU/dL)<br /> (IU/dL)<br /> (IU/dL)<br /> <br /> PC<br /> (IU/dL)<br /> <br /> ATIII<br /> (IU/dL)<br /> <br /> DD<br /> (ng/mL)<br /> <br /> APCR<br /> (R)<br /> <br /> Plas<br /> (IU/dL)<br /> <br /> a2AP<br /> (IU/dL)<br /> <br /> PAI-1<br /> (IU/mL)<br /> <br /> 91,4<br /> <br /> 115,2<br /> <br /> 113,9<br /> <br /> 99,6<br /> <br /> 93,2<br /> <br /> 90,2<br /> <br /> 132,9<br /> <br /> 2,1<br /> <br /> 111,4<br /> <br /> 89,3<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> 37,2<br /> 91<br /> <br /> 37,7<br /> 115<br /> <br /> 18,2<br /> 114<br /> <br /> 10,2<br /> 100<br /> <br /> 16,0<br /> 93<br /> <br /> 8,1<br /> 90<br /> <br /> 101,0<br /> 133<br /> <br /> 0,2<br /> 2,1<br /> <br /> 14,2<br /> 111<br /> <br /> 9,9<br /> 89<br /> <br /> 0,6<br /> 0,2<br /> <br /> Kết  quả  nghiên  cứu  nhóm  chứng  cũng  cho <br /> thấy, không có sự khác nhau về nồng độ trung <br /> bình  các  yếu  tố  giữa  2  giới  (t  stat   2,1). <br /> <br /> Bảng 2: Nồng độ trung bình từng yếu tố của nhóm chứng theo giới tính <br /> Yếu tố<br /> <br /> VIII<br /> PS<br /> IX (IU/dL) XI (IU/dL)<br /> (IU/dL)<br /> (IU/dL)<br /> <br /> PC<br /> (IU/dL)<br /> <br /> ATIII<br /> (IU/dL)<br /> <br /> DD<br /> (ng/mL)<br /> <br /> APCR<br /> (R)<br /> <br /> Plas<br /> (IU/dL)<br /> <br /> a2AP<br /> (IU/dL)<br /> <br /> PAI-1<br /> (IU/mL)<br /> <br /> Nam<br /> <br /> 97,0<br /> <br /> 114,7<br /> <br /> 111,2<br /> <br /> 103,1<br /> <br /> 94,4<br /> <br /> 92,3<br /> <br /> 129,9<br /> <br /> 2,16<br /> <br /> 111,9<br /> <br /> 87,0<br /> <br /> 0,21<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> 83,8<br /> <br /> 115,9<br /> <br /> 117,8<br /> <br /> 94,8<br /> <br /> 91,6<br /> <br /> 87,3<br /> <br /> 137,0<br /> <br /> 2,06<br /> <br /> 110,9<br /> <br /> 92,4<br /> <br /> 0,27<br /> <br /> T stat<br /> <br /> < 2,1<br /> <br /> < 2,1<br /> <br /> < 2,1<br /> <br /> > 2,1<br /> <br /> < 2,1<br /> <br /> < 2,1<br /> <br /> < 2,1<br /> <br /> < 2,1<br /> <br /> < 2,1<br /> <br /> < 2,1<br /> <br /> < 2,1<br /> <br /> Tiến hành khảo sát nồng độ trung bình từng <br /> yếu tố theo 2 nhóm tuổi: dưới 41 và trên 41tuổi, <br /> chúng tôi ghi nhận kết quả như bảng 3. Kết quả <br /> cho  thấy  nồng  độ  trung  bình  các  yếu  tố  nhóm <br /> <br /> chứng không có sự khác nhau theo độ tuổi (t stat <br /> nhỏ). <br /> <br /> Bảng 3: Nồng độ trung bình từng yếu tố của nhóm chứng theo độ tuổi <br /> Yếu tố<br /> <br /> VIII<br /> PS<br /> IX (IU/dL) XI (IU/dL)<br /> (IU/dL)<br /> (IU/dL)<br /> <br /> PC<br /> (IU/dL)<br /> <br /> ATIII<br /> (IU/dL)<br /> <br /> DD<br /> (ng/mL)<br /> <br /> APCR<br /> (R)<br /> <br /> Plas<br /> (IU/dL)<br /> <br /> a2AP<br /> (IU/dL)<br /> <br /> PAI-1<br /> (IU/mL)<br /> <br /> ≤41<br /> <br /> 87,1<br /> <br /> 116,6<br /> <br /> 113,0<br /> <br /> 99,0<br /> <br /> 93,1<br /> <br /> 90,3<br /> <br /> 127,7<br /> <br /> 2,1<br /> <br /> 111,4<br /> <br /> 88,4<br /> <br /> 0,3<br /> <br /> > 41<br /> <br /> 132,7<br /> <br /> 102,3<br /> <br /> 122,1<br /> <br /> 105,6<br /> <br /> 94,0<br /> <br /> 89,4<br /> <br /> 179,7<br /> <br /> 2,2<br /> <br /> 112,2<br /> <br /> 97,4<br /> <br /> 0,0<br /> <br /> T stat<br /> <br /> < 4,3<br /> <br /> < 3,2<br /> <br /> < 4,3<br /> <br /> < 4,3<br /> <br /> < 2,0<br /> <br /> < 2,1<br /> <br /> < 4,3<br /> <br /> < 4,3<br /> <br /> < 4,3<br /> <br /> < 4,3<br /> <br /> < 2,0<br /> <br /> Đặc  điểm  các  yếu  tố  đông  máu  và  kháng <br /> đông nhóm bệnh <br /> Khảo sát nồng độ trung bình từng yếu tố của <br /> nhóm  bệnh  chúng  tôi  ghi  nhận  kết  quả  như <br /> bảng  4.  Nồng  độ  trung  bình  yếu  tố  VIII  nhóm <br /> <br /> 147<br /> <br /> bệnh (177,2 IU/dL) vượt xa giới hạn bình thường <br /> (150  IU/dL)  và  cao  hơn  rất  nhiều  so  với  nhóm <br /> chứng (t Stat > 2,0), với sự khác biệt lên tới 85,8 <br /> IU/dL.  <br /> Tương  tự,  nồng  độ  D‐Dimer  trung  bình <br /> nhóm  bệnh  (1696,3  ng/mL)  cũng  vượt  xa  giới <br /> <br /> Chuyên Đề Truyền Máu – Huyết Học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 <br /> hạn  bình  thường  (255  ng/mL),  và  cao  hơn  rất <br /> nhiều so với nồng độ trung bình nhóm chứng <br /> (t  Stat  >  2,0).  Cụ  thể,  sự  khác  biệt  này  lên  tới <br /> 1563,4 ng/mL. <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> nhóm bệnh so với nhóm chứng (chênh lệch 26,5 <br /> IU/dL) là có ý nghĩa thống kê (t Stat > 2,0). <br /> Nồng  độ  trung  bình  ATIII  của  nhóm  bệnh <br /> thấp hơn (11,3 IU/dL) so với nhóm chứng, và có <br /> ý  nghĩa  thống  kê  (t  Stat  >  2,0).  Nồng  độ  trung <br /> bình PAI‐1 của nhóm bệnh cao hơn rất nhiều so <br /> với nhóm chứng (chênh lệch 2,8 IU/mL) và có ý <br /> nghĩa thống kê (t Stat > 2,0). <br /> <br /> Nồng độ trung bình PC của nhóm bệnh (66,5 <br /> IU/dL)  hơi  thấp  hơn  giới  hạn  bình  thường  (70 <br /> IU/dL), và thấp hơn rất nhiều so với trung bình <br /> nhóm chứng (93,2 IU/dL). Sự thiếu hụt này của <br /> Bảng 4: Nồng độ trung bình từng yếu tố của nhóm bệnh <br /> Yếu tố<br /> <br /> VIII<br /> PS<br /> IX (IU/dL) XI (IU/dL)<br /> (IU/dL)<br /> (IU/dL)<br /> <br /> PC<br /> (IU/dL)<br /> <br /> ATIII<br /> (IU/dL)<br /> <br /> DD<br /> (ng/mL)<br /> <br /> APCR<br /> (R)<br /> <br /> Plas<br /> (IU/dL)<br /> <br /> α2AP<br /> (IU/dL)<br /> <br /> PAI-1<br /> (IU/mL)<br /> <br /> TB bệnh<br /> <br /> 177,2<br /> <br /> 113,5<br /> <br /> 100,0<br /> <br /> 98,9<br /> <br /> 66,5<br /> <br /> 78,9<br /> <br /> 1696,3<br /> <br /> 2,2<br /> <br /> 115,7<br /> <br /> 99,3<br /> <br /> 3,0<br /> <br /> SD<br /> <br /> 79,0<br /> <br /> 53,1<br /> <br /> 47,6<br /> <br /> 25,8<br /> <br /> 32,2<br /> <br /> 25,9<br /> <br /> 1764,8<br /> <br /> 0,4<br /> <br /> 32,0<br /> <br /> 38,2<br /> <br /> 2,2<br /> <br /> TB chứng<br /> <br /> 91,4<br /> <br /> 115,2<br /> <br /> 113,9<br /> <br /> 99,6<br /> <br /> 93,2<br /> <br /> 90,2<br /> <br /> 132,9<br /> <br /> 2,1<br /> <br /> 111,4<br /> <br /> 89,3<br /> <br /> 0,2<br /> <br /> T stat<br /> <br /> > 2,0<br /> <br /> < 2,0<br /> <br /> < 2,0<br /> <br /> < 2,0<br /> <br /> > 2,0<br /> <br /> > 2,0<br /> <br /> > 2,0<br /> <br /> < 2,0<br /> <br /> < 2,0<br /> <br /> < 2,0<br /> <br /> > 2,0<br /> <br /> Sự thay đổi nồng độ yếu tố và nguy cơ mắc <br /> HKTMS <br /> <br /> nguy cơ mắc HKTMS gấp 1,1 lần (CI:95%: 0,9 – <br /> 1,4) so với người bình thường. <br /> <br /> Số  lượng  bệnh  nhân  hay  đối  chứng  có  các <br /> yếu tố tăng hơn (hay giảm hơn) cut‐off được xác <br /> định, từ đó tính chỉ số nguy cơ RR (CI:95%) thể <br /> hiện như trong bảng 5. <br /> <br /> Những người có nồng độ PC thấp hơn cut‐<br /> off  (93  IU/dL)  có  nguy  cơ  mắc  HKTMS  gấp  1,5 <br /> lần (CI:95%: 1,3 – 1,7) so với người bình thường. <br /> Tương  tự,  những  người  có  nồng  độ  ATIII  thấp <br /> hơn cut‐off (90 IU/dL) có nguy cơ mắc HKTMS <br /> gấp 1,4 lần (CI:95%: 0,9 – 2,3) so với người bình <br /> thường. α2‐antiplasmin cũng là yếu tố nguy cơ <br /> cao khi gây ra nguy cơ mắc HKTMS gấp 1,5 lần <br /> (CI:95%: 1,3 – 1,7) ở những người tăng nồng độ <br /> trên  89  IU/dL.  Đặc  biệt,  PAI‐1  là  yếu  tố  gây  ra <br /> nguy cơ mắc HKTMS cao nhất trong các thông <br /> số  khảo  sát  của  nghiên  cứu  này.  Những  người <br /> có nồng độ PAI‐1 cao hơn cut‐off (0,2 IU/mL) có <br /> nguy cơ mắc HKTMS cao gấp 4 lần (CI:95%: 2,6 <br /> – 6,1) so với người bình thường. <br /> <br /> Kết  quả  nghiên  cứu  cho  thấy  những  người <br /> có nồng độ yếu tố VIII cao hơn cut‐off (91 IU/dL) <br /> có nguy cơ mắc HKTMS gấp 1,7 lần (CI:95%: 0,7 <br /> – 3,8) so với người có nồng độ yếu tố VIII thấp <br /> hơn cut‐off. Hay nói cách khác, những người có <br /> nồng  độ  yếu  tố  VIII  trên  91  IU/dL  có  nguy  cơ <br /> mắc  HKTMS  cao  hơn  người  bình  thường  tới <br /> 70%. Tương tự, những người có nồng độ yếu tố <br /> IX  cao  hơn  cut‐off  (115  IU/dL)  có  nguy  mắc <br /> HKTMS cao gấp 1,2 lần (CI:95%: 0,9 – 1,6) so với <br /> người  bình  thường.  Những  người  có  nồng  độ <br /> plasminogen  thấp  hơn  cut‐off  (111  IU/dL)  có <br /> Bảng 5: Chỉ số nguy cơ RR <br /> Yếu tố<br /> RR<br /> CI:95%<br /> <br /> VIII<br /> 1,7<br /> 3,8<br /> 0,7<br /> <br /> IX<br /> 1,2<br /> 1,6<br /> 0,9<br /> <br /> XI<br /> 0,6<br /> 1,0<br /> 0,4<br /> <br /> PS<br /> 0,8<br /> 1,0<br /> 0,7<br /> <br /> Nguy cơ huyết khối theo giới tính <br /> Tiếp tục khảo sát 7 yếu tố nguy cơ ở nam và <br /> nữ chúng tôi thu được kết quả như trong bảng 6. <br /> Kết  quả  cho  thấy  sự  tăng  nồng  độ  yếu  tố  VIII <br /> trên  cut‐off  (>  91  IU/dL)  gây  ra  nguy  cơ  mắc <br /> <br /> PC<br /> 1,5<br /> 1,7<br /> 1,3<br /> <br /> ATIII<br /> 1,4<br /> 2,3<br /> 0,9<br /> <br /> APCR<br /> 0,5<br /> 1,0<br /> 0,3<br /> <br /> Plas<br /> 1,1<br /> 1,4<br /> 0,9<br /> <br /> a2AP<br /> 1,5<br /> 1,7<br /> 1,3<br /> <br /> PAI-1<br /> 4,0<br /> 6,1<br /> 2,6<br /> <br /> HKTMS  cao  hơn  ở  nữ  giới  (1,9  lần  so  với  1,5 <br /> lần).  Tương  tự,  sự  tăng  nồng  độ  yếu  tố  IX  trên <br /> 115  IU/dL  cũng  gây  ra  nguy  cơ  cao  hơn  ở  nữ <br /> giới (2,2 lần so với 0,7). Ngược lại, nguy cơ mắc <br /> HKTMS  ở  nam  giới  là  cao  hơn  khi  có  sự  thiếu <br /> <br /> 147<br /> Chuyên Đề Truyền Máu – Huyết Học <br /> <br />