Bài dự thi: Tìm hiểu lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam năm 2017 - Nguyễn Thế Lĩnh

Chia sẻ: Đào Đức Mạnh | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:20

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 3
download

Bài dự thi: Tìm hiểu lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam năm 2017 - Nguyễn Thế Lĩnh

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài dự thi "Tìm hiểu lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam năm 2017" do Nguyễn Thế Lĩnh trình bày tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam trong lịch sử của hai dân tộc và trên những chặng đường phát triển mới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài dự thi: Tìm hiểu lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam năm 2017 - Nguyễn Thế Lĩnh

BÀI DỰ THI TÌM HIỂU LỊCH SỬ QUAN HỆ ĐẶC BIỆT VIỆT NAM LÀO, LÀO VIỆT NAM NĂM 2017 Người tham gia: Họ và tên: Nguyễn Thế Lĩnh Đơn vị: Bí thư Chi đoàn Công an, Ngày sinh: 26/7/1987 Đoàn phường Phước Long, Nha Trang, Giới tính: Nam Khánh Hoà Nghề nghiệp: Công an Nơi thường trú: 29/12 Tuệ Tĩnh, Dân tộc: Kinh Lộc Thọ, Nha Trang, Khánh Hoà Tôn giáo: không Số điện thoại: 0997.995.785 NỘI DUNG BÀI DỰ THI Trong khuôn khổ có hạn của bài viết, tôi xin trình bày tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy mối quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam trong lịch sử của hai dân tộc và trên những chặng đường phát triển mới. Trước hết, xin giới thiệu một chút về nước Lào anh em. Lào là quốc gia Đông Nam Á trong bán đảo Đông Dương có chung đường biên giới dài 2069 km về phía Tây, được Việt Nam ôm trọn phía biển Đông, đường biên giới giữa Việt Nam và Lào trải dài suốt 10 tỉnh của Việt Nam tiếp giáp với 10 tỉnh phía Lào. Quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào có nhiều cơ sở thực tiễn quan trọng. Hai dân tộc đã luôn cùng nhau “chia ngọt sẻ bùi”, “đồng cam cộng khổ”, “hạt muối cắn chung, bát cơm sẻ nửa”, cùng sát cánh chiến đấu và cùng chiến thắng. Mối quan hệ gắn kết anh em giữa hai dân tộc đã được hình thành và hun đúc trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của hai dân tộc trong hơn bảy thập kỷ qua mối. Trên thế giới từ trước đến nay, ở phương Đông cũng như phương Tây, trong cuộc đấu tranh để sinh tồn và phát triển của các quốc gia, các dân tộc, các tập đoàn giai cấp… đã từng xuất hiện nhiều mối quan hệ liên minh hợp tác với những hình thức, nội dung khác nhau như liên minh chiến lược, liên minh sách lược, liên minh hữu cơ… Nhưng có thể nói ít có nơi nào và lúc nào có được mối quan hệ đoàn kết, hợp tác bền vững lâu dài, mẫu mực trong sáng như mối quan hệ chiến lược Việt – Lào. Cùng với thời gian mối quan hệ đó đã không ngừng
được củng cố và phát triển, từ quan hệ láng giềng gần gũi, thân thiện giữa hai quốc gia trong thời phong kiến, tiến đến quan hệ gắn bó trong cuộc đấu tranh tự phát của các trào lưu dân tộc và của các thân sĩ tiến bộ, khi hai nước đều bị đế quốc thực dân xâm lược, thống trị. Đặc biệt, từ ngày Đảng Cộng sản Đông Dương ra đời đảm nhận sứ mệnh lịch sử lãnh đạo cách mạng ba nước (Cam puchia – Lào – Việt Nam), mối quan hệ Lào – Việt có sự biến đổi về chất, trở thành mỗi quan hệ tự giác, kiểu mới, mang bản chất chủ nghĩa quốc tế vô sản. Trong hai cuộc kháng chiến vĩ đại chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, quan hệ đoàn kết, liên minh chiến đấu Lào – Việt được củng cố và nâng cao thành một quy luật tồn tại, phát triển, một nhân tố cơ bản bảo đảm thắng lợi của cách mạng mỗi nước và cả hai nước. Lịch sử đã khẳng định quan hệ Việt Nam – Lào, Lào – Việt Nam là quan hệ đặc biệt, là một điển hình, một tấm gương mẫu mực, hiếm có về sự gắn kết bền chặt, thuỷ chung, trong sáng và đầy hiệu quả giữa hai dân tộc đấu tranh vì độc lập, tự do và tiến bộ xã hội. Khi cả khối Xã hội chủ nghĩa Đông Âu sụp đổ, hai Đảng: Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân Cách mạng Lào vẫn vững vàng. Chính thể do Đảng lãnh đạo vẫn vững bước, hai đất nước, hai dân tộc cùng sánh vai xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc, phát triển kinh tế theo định hướng Xã hội chủ nghĩa, đập tan mọi âm mưu gây chia rẽ, phá hoại mối quan hệ đoàn kết của các thế lực thù địch phản động. Tình hữu nghị, đoàn kết giữa hai Đảng, hai nước ViệtLào và sự gắn bó thủy chung, keo sơn giữa dân tộc Việt Nam và nhân dân các bộ tộc Lào được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Cayxỏn Phomvihản trực tiếp gây dựng, được các thế hệ lãnh đạo kế tục của hai Đảng, hai nước, cùng nhân dân hai nước quý trọng, nâng niu và dày công vun đắp. Trải qua nhiều giai đoạn và biến cố của lịch sử, mối quan hệ ViệtLào được tôi luyện và hun đúc bằng công sức và xương máu của biết bao anh hùng liệt sỹ, bằng sự hy sinh phấn đấu của nhiều thế hệ người Việt Nam và Lào và đã thực sự trở thành mối quan hệ truyền thống, rất đặc biệt, rất thủy chung và trong sáng. Chủ tịch Cayxỏn Phomvihản đã từng nói: “Trong lịch sử cách mạng thế giới đã có nhiều tấm
gương sáng chói về tinh thần quốc tế vô sản, nhưng chưa ở đâu và chưa bao giờ có sự đoàn kết liên minh chiến đấu đặc biệt lâu dài và toàn diện như vậy”. Năm 2017 có ý nghĩa đặc biệt với quan hệ Việt Nam Lào khi người dân hai nước tưng bừng tổ chức hàng loạt hoạt động kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (05/9/1962 05/9/2017) và 40 năm ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác (18/71977 18/72017), bài viết này nhằm hưởng ứng cuộc thi “Tìm hiểu lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam năm 2017 ” là một hoạt động như vậy. Quan hệ hữu nghị truyền thống đặc biệt Việt Nam Lào đã sớm được gây dựng, gìn giữ và phát triển trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước của hai dân tộc chúng ta. Hơn tám thập kỷ qua, kể từ khi Ðảng Cộng sản Ðông Dương ra đời, tình hữu nghị và mối quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào đã được các lãnh tụ của hai dân tộc là Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Cayxỏn Phômvihản trực tiếp đặt nền móng và tiếp tục được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước dày công vun đắp, trải qua bao biến cố lịch sử, vượt lên mọi chông gai, thử thách, trở thành mối quan hệ mẫu mực, thủy chung hiếm có. Mối quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam là nhân tố quyết định thắng lợi của sự nghiệp cách mạng mỗi nước; là quy luật tồn tại và phát triển của cả hai nước ở hiện tại và tương lai. Quan hệ Việt Nam Lào, Lào Việt Nam là quan hệ đặc biệt quy định sự sống, còn của hai dân tộc trong lịch sử cũng như trên những chặng đường phát triển mới. Các điều kiện tự nhiên, địa chiến lược, địa quân sự là một trong những yếu tố chi phối quan hệ Việt Nam Lào, Lào Việt Nam. Các yếu tố đó đặt ra yêu cầu tất yếu về sự hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau giữa hai dân tộc trong
lịch sử chống ngoại xâm, xây dựng và bảo vệ đất nước. Việt Nam và Lào nằm ở trung tâm bán đảo Ấn Trung, thuộc vùng Đông Nam Á lục địa. Trong phạm vi bán đảo Đông Dương Việt Nam nằm ở phía đông Trường Sơn như một bao lơn nhìn ra biển. Dãy Trường Sơn được ví như cột sống của hai nước, tạo thành biên giới tự nhiên trên đất liền giữa Việt Nam và Lào. Địa hình tự nhiên đã quy định hệ thống giao thông ở Việt Nam và Lào cùng chạy dài theo trục Bắc Nam; ở Việt Nam là trục quốc lộ 1A và ở Lào là trục quốc lộ 13. Về mặt tự nhiên bên cạnh con đường 13 nối Pạc Xê Thành Phố Hồ Chí Minh. Lào có thể thông thương ra biển gần nhất bằng hệ thống đường xương cá chạy ngang trên lãnh thổ hai nước. Dựa vào địa hình hiểm trở, nhất là với dãy Trường Sơn một “ lá chắn chiến tranh” hùng vĩ, một lợi thế tự nhiên che chắn cho cả Việt Nam và Lào, nên chẳng những hai nước có thể khắc phục được những điểm yếu “ hở sườn” ở phía đông mà còn phát huy được sự cần thiết dựa lưng vào nhau tạo ra vô vàn cách đánh của chiến tranh du kích, chiến tranh nhân dân bảo vệ tổ quốc. Nhân dân hai nước có thể lấy ít đánh nhiều, lấy yếu chống mạnh, giành thắng lợi từng bước, tiến lên đánh bại mọi kẻ thù xâm lược. Về địa quân sự, Cánh đồng Chum Xiêng Khoảng, hay cao nguyên Bôlavên của Lào và Tây Nguyên của Việt Nam, vùng rừng núi Tây Bắc Việt Nam và Đông Bắc Lào....đều là những vị trí có tầm chiến lược hàng đầu trên bán đảo Đông Dương. Nhiều nhà chiến lược và quân sự cho rằng: Ai nắm được địa bàn chiến lược trên, người đó sẽ làm chủ toàn bộ chiến trường Đông Dương. Điều đó cắt nghĩa về tầm quan trọng phải giũ gìn và phát huy mối quan hệ đặc biệt Việt Lào lên tầm cao mới Gìn giữ và phát huy mối quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam chính là gìn giữ thành quả cách mạng mà biết bao thế hệ quân dân hai nước đã hy sinh vì nền độc lập, tự do của hai nước. Quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam đã được khẳng định trong lịch sử, in đậm những mốc son sáng chói về tình nghĩa ruột, thịt, thủy chung trong sáng, nương tựa lẫn nhau, sống chết có nhau: Nhân dân Lào đã cùng Việt Kiều tích cực đấu tranh chống chế độ thuộc địa, phối hợp và ủng hộ cách
mạng Việt Nam giai đoạn 1930 – 1939 và tiến hành cuộc vận động khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền giai đoạn 1939 1945. Hợp tác giúp nhau chống thực dân Pháp xâm lược; phối hợp đấu tranh thực hiện Hiệp định Giơnevơ, chống Chiến lược chiến tranh đặc biệt của Đế quốc Mỹ, thiết lập quan hệ ngoại giao (1954 1962); phát triển liên minh chiến đấu, đánh thắng các chiến lược chiến tranh của Đế quốc Mỹ, giành thắng lợi hoàn toàn (1973 1975); Quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào, Lào Việt Nam trong giai đoạn khảo nghiệm, mở đường đổi mới ( 1976 – 1986) Quan hệ đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam Lào, Lào Việt Nam thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế (1986 – nay). Quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam trải qua nhiều thử thách khắc nghiệt, đầy hy sinh gian khổ vì độc lập tự do, hạnh phúc của hai dân tộc và nhân dân hai nước đã trở thành quy luật sống còn và sức mạnh kỳ diệu đưa tới những thắng lợi vĩ đại của Việt Nam và Lào trong đấu tranh giành chính quyền, kháng chiến chống thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ xâm lược; tiến hành thành công sự nghiệp đổi mới đưa hai nước cùng phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa. Gìn giữ và phát huy mối quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam chính là gìn giữ truyền thống và bản sắc tốt đẹp của nhân dân hai nước được lưu truyền qua nhiều thế hệ; gìn giữ công cuộc xây dựng đất nước và cuộc sống ấm no mà nhân dân hai nước đang thụ hưởng. Là hai nước láng giềng có nhiều nét tương đồng về văn hóa, Việt Nam và Lào đã chung tay viết nên những trang sử hào hùng của hai dân tộc. Đất nước, con người và nền văn hoá của mỗi nước đang mang trong mình nguốn sức mạnh vô biên, ẩn chứa biết bao điều kỳ diệu, đó chính là tiềm năng và là nguồn nội lực to lớn. Tiềm năng và nguồn lực to lớn đó đang được Đảng, Nhà nước và nhân dân hai Đảng, hai Nhà nước trân trọng, giữ gìn, bồi đắp và phát huy trong thời đại mới, thời đại hội nhập và phát triển, góp phần giữ gìn, phát huy và tôn vinh bản sắc văn hóa mỗi dân tộc. Trách nhiệm và cũng là mối quan tâm lớn, thường xuyên của công tác đối ngoại là tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa sinh động, phong phú nhằm giúp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ ViệtLào, trong khi đang sống với thực tại của
hai đất nước Việt và Lào đang mỗi ngày một vươn xa hơn ra thế giới, hội nhập sâu rộng vào đời sống khu vực và quốc tế, có thêm nhiều đối tác làm ăn và nhiều lợi ích mới, tiếp thu thêm nhiều giá trị mới, vẫn biết đến quá khứ, biết trân trọng, nâng niu mối quan hệ đặc biệt Việt Lào thứ tài sản vô giá được xây đắp bằng giác ngộ chính trị, xương máu, công sức của biết bao thế hệ cán bộ, chiến sỹ, nhân dân hai nước; khẳng định sâu sắc hơn tình đoàn kết hữu nghị truyền thống lâu đời, sự hợp tác toàn diện giữa hai nước Việt Nam Lào. Gìn giữ, phát huy mối quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam là mong muốn và nguyện vọng chính đáng của nhân dân hai nước vì sự phát triển bền vững; là góp phần làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, phản động hòng xuyên tạc, chia rẽ mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước, hai dân tộc. Nhân dân hai nước Việt Lào có mối quan hệ hữu nghị lâu đời. Từ khi cách mạng hai nước được Đảng Cộng sản Đông Dương, tiếp đó là Đảng Lao động Việt Nam (sau này là Đảng Cộng sản Việt Nam) và Đảng Nhân dân Cách mạng Lào trực tiếp tổ chức và chỉ đạo, quan hệ nhân dân ViệtLào cũng được tổ chức và triển khai theo tinh thần của quan hệ đặc biệt giữa hai Đảng, hai Nhà nước, được hai Đảng, hai Nhà nước quan tâm sát sao và chỉ đạo chặt chẽ. Trong suốt cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giành độc lập, tự do cho hai nước, đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hội nhập khu vực và quốc tế của cả Việt Nam và Lào, quan hệ giữa các tổ chức nhân dân của hai nước cũng như sự phối hợp của các tổ chức nhân dân hai nước trên trường quốc tế đã đóng góp quan trọng vào thành quả chung của cách mạng Việt Nam và Lào, góp phần nâng cao vị thế quốc tế của cả hai nước trên thế giới. Đối với thế hệ trẻ, những chủ nhân tương lai của hai nước, gìn giữ và phát huy mối quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam là một nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng, nó gắn liền và quyết định tới mọi thành công của mỗi người trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước của thế hệ trẻ. Hai Đảng, hai Nhà nước không ngừng củng cố, giáo dục, phát triển và làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ chính trị đặc biệt hiếm có không chỉ ở lãnh đạo
cấp cao mà thấm sâu xuống các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ; để thế hệ trẻ hai nước những người sẽ viết tiếp trang sử quan hệ hai nước hiểu và trân trọng những năm tháng lịch sử hào hùng của hai dân tộc, hiểu được tình đoàn kết đặc biệt Việt Lào, Lào Việt là bài học lịch sử thiêng liêng, là tài sản vô giá mà thế hệ trẻ hai nước phải có trách nhiệm duy trì, bảo vệ và phát huy vì sự trường tồn và phát triển của hai dân tộc. Năm 1930, khi sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc của Việt Nam và Lào được tiến hành theo con đường cách mạng do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc vạch ra, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng chân chính. Bản chất của quan hệ đặc biệt đó bắt nguồn từ lòng yêu nước nồng nàn kết hợp với chủ nghĩa quốc tế trong sáng; tình đoàn kết thủy chung và niềm tin về lòng chân thành, trong sáng mà hai dân tộc Việt Nam, Lào dành cho nhau; sự giúp đỡ đến mức cao nhất nhằm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ cách mạng và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển tương lai của hai dân tộc. Mối quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam không giống bất cứ mối quan hệ nào trong lịch sử thế giới đương đại, được xây đắp, nuôi dưỡng bằng công sức, của cải, xương máu của nhiều thế hệ cách mạng người Việt Nam và Lào. Trải qua rất nhiều gian nan, thử thách khắc nghiệt, quan hệ đó vẫn vẹn nguyên, không hề bị rạn nứt và phá vỡ cho dù các thế lực thù địch dùng nhiều thủ đoạn chống phá, chia rẽ. Tính đặc biệt của quan hệ Việt Nam Lào, Lào Việt Nam được tạo dựng trên nền tảng quan điểm, nguyên tắc, phương pháp và cơ chế phù hợp với điều kiện cụ thể của hai dân tộc Việt Nam Lào. Bản chất của quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam, được nuôi dưỡng, phát triển bằng sức cảm hóa sâu sắc của quan điểm “giúp bạn là mình tự giúp mình” do Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ dẫn. Đây là câu nói cô đọng, giàu ý nghĩa chính trị, nhân văn, mở ra phương hướng xử lý hài hòa lợi ích của hai dân tộc; là vũ khí sắc bén chống tư tưởng dân tộc hẹp hòi, ban ơn. Dựa trên luận điểm về quyền dân tộc tự quyết, cơ quan lãnh đạo cấp cao Việt Nam, Lào đã nhất trí tiến hành liên minh, hợp tác theo nguyên tắc tôn trọng
độc lập tự chủ của bạn như Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định: “Cán bộ Việt Nam sang công tác ở Lào phải hoàn toàn ở dưới sự lãnh đạo của Chính phủ Trung ương Lào, nhất là của Thủ tướng Xuphanuvông. Tuyệt đối không được tự cao, tự đại, không được bao biện...”. Về phía Lào, Chủ tịch Cayxỏn Phômvihản nhấn mạnh: “Sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta phải do nhân dân ta tự làm lấy. Đảng ta là một Đảng lãnh đạo cách mạng thực sự, do đó phải giữ vững nguyên tắc độc lập, tự chủ”. Quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam còn đòi hỏi cả hai bên thực hiện tự phê bình và phê bình như Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc nhở: “ Mong cán bộ Việt Nam làm việc ở Lào thành khẩn, thật thà tự phê bình và mong các đồng chí Lào cũng phê bình anh em Việt Nam thật thà không nể nả... Vì cách mạng, vì đoàn kết ba dân tộc mà phê bình”. Xuất phát từ sự tôn trọng quyền độc lập tự chủ và tình nghĩa anh em, tại cuộc Hội đàm ngày 9 tháng 7 năm 1961, hai đoàn đại biểu cấp cao của Đảng Lao động Việt Nam và Đảng Nhân dân Lào bàn thảo và nhất trí với phương pháp quan hệ công tác của hai Đảng do đồng chí Lê Duẩn đề xuất: “ Cách mạng Lào do đồng chí Lào lãnh đạo. Đường lối, chủ trương do Đảng Lào đề ra, Việt Nam góp ý kiến. Cũng có lúc Việt Nam thấy vấn đề trước thì Việt Nam sẽ đề xuất ý kiến trước nhưng quyền quyết định vẫn do Đảng Lào”. Về quan hệ giữa hai nước, hai Chính phủ, đồng chí Lê Duẩn cho rằng: “Những vấn đề lớn trong quan hệ giữa hai Chính phủ thì hai Đảng cũng cần có sự trao đổi ý kiến trước với nhau”. Nhiệm vụ giúp đỡ nhau giữa hai dân tộc đã được tiến hành theo phương pháp giúp bạn nâng cao năng lực để tự giải quyết các nhiệm vụ cách mạng của dân tộc mình, không áp đặt, dập khuôn. Quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam có sức nhanh nhạy, đáp ứng kịp thời các nhiệm vụ chiến lược và cả các tình huống bất ngờ, do hai Đảng, hai Nhà nước Việt Nam, Lào áp dụng cơ chế điều hành linh hoạt các hoạt động liên minh, hợp tác trong đấu tranh chống ngoại xâm và hòa bình xây dựng đất nước.
Quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam có những đặc điểm sau đây: Quan hệ Việt Nam Lào, Lào Việt Nam phát triển từ quan hệ truyền thống lên quan hệ đặc biệt Quan hệ truyền thống thân thiết của nhân dân hai nước Việt Nam Lào được chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chỉ hướng, soi đường đi tới độc lập tự do, đã biến thành quan hệ đặc biệt và sức mạnh vĩ đại, đưa tới nhiều thắng lợi lịch sử của Việt Nam và Lào trong đấu tranh giành chính quyền, kháng chiến chống đế quốc Pháp, Mỹ xâm lược và tiến hành thành công sự nghiệp đổi mới đưa hai nước cùng phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào do Chủ tịch Hồ Chí Minh xây dựng nền móng và chính Người cùng đồng chí Cayxỏn Phômvihản, đồng chí Xuphanu vông và các thế hệ lãnh đạo hai Đảng, hai Nhà nước dày công vun đắp; đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, Đảng Nhân dân cách mạng Lào và Đảng Cộng sản Việt Nam Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc Hồ Chí Minh là người vạch đường, cho sự nghiệp giải phóng và phát triển của hai dân tộc Việt Nam, Lào, cũng là người trực tiếp chỉ đạo xây dựng, phát triển quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam và tự mình nêu tấm gương sáng về đạo đức cần kiệm liêm chính, chí công vô tư trong xử lý mối quan hệ quốc gia, quốc tế Việt Nam Lào, Lào Việt Nam. Các thế hệ lãnh đạo Đảng, Nhà nước và quân, dân hai nước do thấm nhuần và thực hiện lời dạy của Người mà vượt qua mọi gian nguy để giành nhiều thắng lợi, kết thúc vẻ vang các chặng đường cách mạng và đang vươn tới những thắng lợi mới. Xây dựng, bảo vệ và phát huy quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào Lào Việt Nam là sự nghiệp của nhân dân Việt Nam, Lào Mục tiêu phấn đấu của quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam bao quát những nguyện vọng tha thiết nhất của nhân dân Việt Nam, Lào, là đoàn
kết, giúp đỡ nhau cùng chống kẻ thù chung, xây dựng quan hệ bình đẳng, tự chủ, hữu nghị, hợp tác giữa hai quốc gia. Trong gần một thế kỷ qua, họ chung sức, chung lòng, vừa xây dựng lực lượng, vừa anh dũng, sáng tạo, giữ vững mục tiêu cách mạng, đánh thắng nhiều kẻ thù hùng mạnh mà không tính thiệt hơn, chỉ dành cho nhau sự quý mến, trân trọng và biết ơn sâu nặng. Truyền thống tốt đẹp đó tiếp tục được phát huy trên trận tuyến bảo vệ và xây dựng Tổ quốc trên con đường đổi mới của hai nước. Quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào mang tính xuyên suốt, toàn diện và bền vững Trong sự nghiệp đấu tranh lâu dài của hai dân tộc, quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam là nhân tố xuyên suốt các chặng đường và bước trước chuẩn bị cho bước sau nối tiếp phát triển. Mỗi thời kỳ lịch sử tương ứng với một nhiệm vụ chiến lược cách mạng của hai nước và gắn liền với sự vận động của quan hệ Việt Nam Lào, Lào Việt Nam trên các lĩnh vực tư tưởng, chính trị, quân sự, ngoại giao, kinh tế, xã hội, văn hoá. Tuy mỗi thời kỳ có những nhiệm vụ trọng tâm, song nhìn tổng thể, vẫn nhận rõ tính toàn diện, phong phú mang bản chất cách mạng, nhân văn trong tư tưởng và hoạt động thực tiễn. Tất cả nhân tố trên đều lắng đọng, kết tinh và qua kiểm nghiệm trên nhiều bước đường gian khó, hiểm nghèo đã biến quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam thành giá trị văn hoá nhân văn trường tồn và phát triển cùng thời gian. Thành quả cơ bản: Một là, quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam là quy luật giành thắng lợi và nguồn sức mạnh vô tận của cách mạng Việt Nam, Lào; là di sản văn hóa của hai dân tộc Việt Nam, Lào Trước hết, quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam là quy luật giành thắng lợi của hai dân tộc Việt Nam, Lào.
Từ bước khởi đầu thiết lập quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và các cấp lãnh đạo tối cao của hai nước đã thấu hiểu tính tất yếu khách quan gắn bó vận mệnh của hai dân tộc Việt Nam, Lào trên cùng trận tuyến đấu tranh giải phóng dân tộc theo con đường cách mạng vô sản. Cả hai bên đều chung sức, chung lòng tận dụng được lợi thế tự nhiên hiếm có của dãy Trường Sơn hùng vĩ, kết hợp với biển cả, đất đai, tài nguyên thiên nhiên quý giá khác; khơi dậy tối đa tinh thần gan góc, ý chí đấu tranh quật cường, sáng tạo của hai cộng đồng dân tộc trong một khối thống nhất bền chặt, đấu tranh vì độc lập, tự do và thịnh vượng của đất nước dưới ánh sáng soi đường của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và Đảng Cộng sản Việt Nam. Các nhân tố đó kết tụ thành quy luật giành thắng lợi của cách mạng Việt Nam, Lào. Quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam thể hiện rõ tính quy luật giành thắng lợi của cách mạng Việt Nam, Lào được phản ánh ở hiệu quả to lớn trên các chặng đường liên minh, hợp tác, giúp đỡ qua lại giữa hai dân tộc trong giáo dục, đào tạo đội ngũ cán bộ, xây dựng lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang, tạo lập địa bàn chiến lược cho hai bên hoạt động, nương tựa, bảo vệ lẫn nhau. Đồng thời, mỗi bên đều sẵn sàng đáp ứng yêu cầu giúp bạn, phối hợp với bạn trên các lĩnh vực hoạt động. Tất cả đã diễn ra theo quy trình phát triển lực lượng từ yếu đến mạnh, từ nhỏ đến lớn, từ phá vỡ thế bị bao vây, cấm vận đến hội nhập khu vực và quốc tế. Lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam ghi lại nhiều kỳ tích của hai dân tộc, xuất hiện hầu như cùng thời điểm từ khởi nghĩa giành chính quyền đến phát hiện con đường đổi mới phù hợp với quy luật phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa của hai nước Việt Nam Lào. Các hiện tượng đó xác nhận sức mạnh tổng hợp đưa tới những thắng lợi lịch sử tất yếu của hai dân tộc. Quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam là nguồn lực vô tận quý giá nhất của hai dân tộc Việt Nam, Lào. Đó là thành quả lý luận cách mạng của
lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, được các thế hệ lãnh đạo kế tiếp của Đảng Cộng sản Đông Dương, Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và Đảng Cộng sản Việt Nam kế thừa, phát triển phù hợp với điều kiện cụ thể của hai nước Việt Nam, Lào, trở thành ngọn cờ dẫn đường cho hai dân tộc kề vai sát cánh đi tới thắng lợi của cách mạng giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Nét ưu việt đặc sắc của lý luận đó là ở khả năng khắc phục sự biệt lập của các dân tộc phương Đông khi phải đối địch với họa xâm lược của nhiều nước tư bản phương Tây. Theo nhận định của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, sự biệt lập đó chính là “nguyên nhân đầu tiên gây ra sự suy yếu của các dân tộc phương Đông... Họ hoàn toàn không biết đến những việc xảy ra ở nước láng giềng gần gũi nhất của họ, do đó họ thiếu sự tin cậy lẫn nhau, sự phối hợp hành động và sự cổ vũ lẫn nhau”. Quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam là động lực nhân lên gấp bội sức mạnh của hai dân tộc do mỗi bên đều tự giác phát huy tinh thần tự lực, tự cường kết hợp với sự giúp đỡ vô tư của phía bạn. Mặt khác, nó còn tạo ra ảnh hưởng qua lại tích cực thuận chiều cho sự phát triển của cả hai nước trên các chặng đường lịch sử từ cách mạng giải phóng dân tộc đến sự nghiệp đổi mới. Đó cũng là di sản văn hóa thiêng liêng của hai dân tộc Việt Nam, Lào, nơi hội tụ biết bao giá trị cao đẹp và sâu sắc mà trí tuệ và tình cảm của nhân loại hằng ngưỡng mộ, tôn vinh, rất phù hợp với cách diễn đạt của Chủ tịch Xupha nuvông “Tình hữu nghị anh em giữa nhân dân Lào và nhân dân Việt Nam thật là vĩ đại mà bất cứ bài ca, bản nhạc nào, bất cứ bài thơ nào hay nhất cũng không sao diễn tả trọn vẹn được. Tình hữu nghị đó cao hơn núi, dài hơn sông, rộng hơn biển cả, đẹp hơn trăng rằm, ngát hương thơm hơn bất cứ đóa hoa nào thơm nhất. Tình hữu nghị cao đẹp đó đã được vun trồng, xây đắp với tất cả tấm lòng thành thật của chúng ta. Do đó, không thể có hung thần nào, không thể có kẻ thù nào phá vỡ nổi”.
Hai là, quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam đưa cách mạng Việt Nam, Lào đi tới nhiều kỳ tích lịch sử Hai dân tộc Việt Nam, Lào sát cánh bên nhau giành độc lập dân tộc Sau khi chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, ách thống trị của thực dân Pháp và phát xít Nhật đã đẩy mâu thuẫn giữa những kẻ cướp nước với nhân dân Đông Dương đến cực điểm, khiến ai cũng chán ghét cuộc đời nô lệ và sẵn sàng tham gia công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Trong tình thế đó, lãnh tụ Hồ Chí Minh và Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương đưa ra nhiều quyết định độc lập, sáng tạo: đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc ở vị trí hàng đầu và cho rằng, sau lúc lật đổ chế độ thuộc địa, mỗi dân tộc đều có quyền tự quyết định vận mệnh của dân tộc mình; mặt khác, ba dân tộc cần đoàn kết chặt chẽ mới có thể chiến thắng kẻ thù xâm lược và xây dựng đất nước phồn vinh. Đối với các dân tộc Lào và Campuchia, dân tộc Việt Nam có nghĩa vụ giúp đỡ trên con đường đấu tranh vì độc lập, tự do. Hướng tới các mục tiêu trên, công tác xây dựng Đảng, đào tạo cán bộ và tổ chức các lực lượng chính trị, vũ trang được khẩn trương tiến hành. Trong đó, Trung ương Đảng nhấn mạnh nhiệm vụ xây dựng Đảng tại Lào, Campuchia và phân công Đảng bộ Trung Kỳ đảm nhiệm công tác xây dựng Đảng tại Lào, Đảng bộ Nam Kỳ thực hiện nhiệm vụ đó ở Campuchia. Nhiệm vụ thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất tại Việt Nam, Lào, Campuchia rất được coi trọng theo chủ trương thu hút rộng rãi nhất các giai cấp và tầng lớp yêu nước bằng cách thi hành các chính sách ích nước, lợi dân. Đồng thời, Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương chỉ đạo các cấp bộ Đảng tổ chức đoàn thể cứu quốc, lực lượng vũ trang, lập căn cứ địa ở Việt Nam và Lào làm chỗ dựa để tập hợp và phát triển lực lượng cách mạng. Cũng vào lúc này, Trung ương Đảng xác định quy trình khởi nghĩa từng phần ở từng địa phương tiến tới tổng khởi nghĩa. Trung tuần tháng 8 năm 1945, thời cơ giành độc lập cho Đông Dương xuất hiện, lãnh tụ Hồ Chí Minh và Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương quyết định Tổng khởi nghĩa và tiến hành Hội nghị toàn Đảng tại Tân
Trào, Tuyên Quang (ngày 14, 15 tháng 8 năm 1945). Vào thời điểm này, lãnh tụ Hồ Chí Minh gặp các đồng chí đại biểu Xứ uỷ Lào, Người dặn: thời cơ rất thuận lợi cho nhân dân Đông Dương, ở đâu có điều kiện, phải giành được chính quyền trước khi Đồng minh vào. Nhân dân hai nước Việt, Lào chớp thời cơ, tiến hành khởi nghĩa thành công tháng 8 năm 1945. Đó là kỳ tích đầu tiên của hai nước Việt Nam, Lào, của quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam. Thành công của Tổng khởi nghĩa tại Việt Nam và khởi nghĩa tại Lào bắt nguồn từ sáng tạo lý luận và chỉ đạo thực tiễn của lãnh tụ Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Đông Dương về cách mạng giải phóng dân tộc và vấn đề dân tộc ở Đông Dương, về huy động tối đa sức mạnh đoàn kết các tầng lớp nhân dân, các lực lượng yêu nước nổi dậy giành chính quyền khi thời cơ khởi nghĩa xuất hiện. Hai dân tộc Việt Nam, Lào kề vai, sát cánh, xây dựng thực lực, kiên cường chiến đấu, đưa cuộc chiến tranh cách mạng kéo dài 30 năm (19451975) đi tới thắng lợi hoàn toàn Trong khó khăn, gian khổ của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, sức mạnh cơ bản của thắng lợi đã được tạo lập. Một là, bốn năm đầu cuộc kháng chiến (19451949), chiến trường Đông Dương bị kẻ thù bao vây, cô lập. Nhưng chúng vẫn không thể ngăn chặn quân dân hai nước vạch rừng, băng qua sông, suối mở đường từ Việt Nam xuyên qua đất Lào tới Thái Lan, Miến Điện, rồi tỏa rộng ra nhiều nước Á, Âu, tuyên truyền cho cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân Đông Dương; thu hút sự ủng hộ, chi viện của bạn bè quốc tế; chuyển về Lào và Việt Nam nhiều cán bộ, chiến sĩ Việt kiều, bổ sung lực lượng kháng chiến. Hai là, xây dựng đội ngũ lãnh đạo chủ chốt đầu tiên của quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam.
Đội ngũ cán bộ chủ chốt đầu tiên của quan hệ đặc biệt Việt Nam Lào, Lào Việt Nam vốn đã được chuẩn bị từ trước tháng 81945; đến kháng chiến chống thực dân Pháp, bao gồm các nhà lãnh đạo xuất sắc của cách mạng Việt Nam và cách mạng Lào. Phía Việt Nam, đó là nhiều cán bộ cấp cao của Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương. Phía Lào, những nhà cách mạng tiêu biểu như đồng chí Cayxỏn Phômvi hản, đồng chí Xuphanuvông và nhiều đồng chí lãnh đạo khác đều đứng trong đội ngũ này. Trong thời gian học tại trường Bưởi (nay là trường Chu Văn An) và trường Đại học Luật Hà Nội (19351945), cũng là lúc đồng chí Cayxỏn Phôm vihản tiếp xúc với những người bạn cùng chí hướng cách mạng và tiếp nhận chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng cách mạng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Đến cuối năm 1944, đồng chí được kết nạp vào Đoàn Thanh niên Cứu quốc. Trên các chặng đường cách mạng tiếp theo, với trọng trách của người lãnh đạo cách mạng Lào và chung sức với các đồng chí lãnh đạo cách mạng Việt Nam vun đắp, phát triển quan hệ Lào Việt Nam, Việt Nam Lào, đồng chí Cayxỏn Phômvihản đã đảm đương xuất sắc hai sứ mệnh đó. Thay lời kết, tôi xin chia sẻ câu chuyện làm người nghe không khỏi rơi nước mắt về vị tướng quân đội Lào 30 năm đi tìm ân nhân cứu mạng chỉ bằng thông tin về… mái tóc.
Bà Ngọc trong một lần sang thăm người em kết nghĩa. Một nữ y tá Việt Nam nhỏ nhắn, nhiệt tình đã cứu sống một chiến sĩ quân đội Phathét Lào khi anh đang nằm trong “nhà vĩnh biệt”. Họ đã làm nên câu chuyện cảm động về tình hữu nghị Việt Lào. Nhưng điều khiến câu chuyện đó được ví như cổ tích hiện đại là hành trình dài 30 năm lặn lội đi tìm ân nhân đã cứu sống mình của Khăm Xỉ chỉ với một đặc điểm nhận dạng duy nhất: Mái tóc dài… Trong căn nhà 3 gian nằm ngay sát bờ đê, đập vào mắt chúng tôi là hình ảnh người đàn bà nhỏ thó Nguyễn Thị Ngọc (Sinh năm 1944, trú tại xóm 11, xã Xuân Lâm, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An). Trong suốt buổi nói chuyện, điều khiến chúng tôi ấn tượng nhất về bà là nụ cười rạng rỡ và mái tóc dài quá lưng. Không những vậy, bà luôn dành tình cảm tốt đẹp nhất cho người em trai kết nghĩa. Lần lại quá khứ, bà kể cho chúng tôi nghe những câu chuyện thời xưa rất đỗi ý nghĩa của mình. Năm 1964, bà theo học ngành Y ở huyện Thanh Chương, chuyên khoa truyền máu. Hai năm sau đó, bà được cử đến công tác tại bệnh viện huyện Anh Sơn (Nghệ An). Năm 1972, cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước diễn ra ác liệt, trạm T20 (đóng tại huyện Anh Sơn, Nghệ An) được thành lập với nhiệm vụ tiếp nhận và cứu chữa các chiến sỹ bị thương, trong đó có lực lượng bộ đội Phathét (Lào). Tháng 3 năm 1972, nữ y tá Ngọc nhận thông tin từ cấp trên cho biết có một chiến sĩ Lào bị sốt rét ác tính, cần xét nghiệm máu gấp. Vừa nhận được tin, chị vội vàng đi bộ hơn 8 cây số từ bệnh viện đến Trạm T20. Vừa đến nơi, chị hốt hoảng khi biết chiến sĩ đó đã được chuyển xuống nhà xác bởi “bệnh nhân đã chết rồi”. Nhưng linh tính mách bảo, chị đã một mình đi thẳng xuống “nhà vĩnh biệt” để lấy máu. Căn nhà lạnh lẽo không một bóng người. Chị nhẹ nhàng tiến lại bên “ xác chết” đang phủ tấm khăn trắng. “Lật chiếc khăn phủ mặt người chiến sĩ ra, tôi sững người. Đồng chí còn trẻ lắm, trên khuôn mặt tái xám lạnh ngắt ấy mới lún phún những sợi râu măng. Theo quy định bắt buộc, tôi vẫn kiểm tra đồng tử của cậu ấy dù thân thể đã lạnh ngắt. Đồng tử chưa giãn hết! Tôi vội xốc cậu ấy lên
vai, chạy thẳng vào phòng cấp cứu gần đó. 19 tuổi, nhưng vì bị những cơn sốt rét hành hạ, cậu ấy chỉ còn da bọc xương, nặng vẻn vẹn 36kg’’, bà Ngọc kể. Trong căn phòng làm việc nhỏ, chỉ một mình y tá Ngọc với người lính xa lạ. Chị đã làm tất cả sức mình chỉ để cứu sống người chiến sĩ này. Phần đầu của bệnh nhân được chị cẩn thận đặt lên đùi mình để tiện cho việc đút những thìa cháo, nước chanh vào miệng, vừa bắt mạch và tiêm thuốc. Như một phép màu, đến 2h sáng hôm sau, chị nhận thấy người chiến sĩ bắt đầu có dấu hiệu qua cơn nguy kịch. Đến 10h sáng, anh bộ đội Lào đã tỉnh lại. Người lính được chị Ngọc cứu sống chính là ông Khăm Xỉ (Sinh năm 1954), sang Việt Nam chiến đấu khi mới 18 tuổi. Sau này, ông nhớ lại: “Trong đêm được y tá Ngọc chăm sóc và trở về từ cõi chết, tôi đã nghe hai tiếng “ chị Ngọc” từ những người xung quanh. Tôi đã cố gắng in sâu trong trí nhớ hai tiếng ấy”. Sau khi sức khỏe dần bình phục, Khăm Xỉ được chuyển về phòng bệnh. Tại đây, anh được hai bệnh nhân cùng phòng kể lại sự việc anh thoát khỏi cái chết nhờ một nữ y tá Việt Nam có dáng người nhỏ nhắn, nước da đen ngăm và đặc biệt là mái tóc dài. Khăm Xỉ đã cố gắng ghi nhớ những đặc điểm của vị ân nhân. Đối với chàng chiến sĩ Lào này, chi tiết khiến anh ghi nhớ nhất là mái tóc dài. Đó cũng là đặc điểm duy nhất anh căn cứ để tìm ân nhân của mình suốt 30 năm sau đó. Vào năm 1974, trong một lần xuống Vinh xin thuốc cho Bệnh viện Anh Sơn, lúc qua phà Đô Lương, chị Ngọc đã vô tình gặp lại người lính năm nào mà mình đã cứu sống. Lúc vừa nhận ra nhau, Khăm Xỉ liền chạy đến xác minh bằng câu hỏi: Chị có phải là chị Ngọc không? Thế nhưng, cuộc nói chuyện của họ bị ngắt đoạn bởi phà đã cập bến. Đến lúc chia tay nhau Khăm Xỉ cũng chưa kịp hỏi thăm chị Ngọc ở đơn vị nào, quê quán ở đâu. Theo dòng chuyển thương, Khăm Xỉ được về an dưỡng ở Bệnh viên Quân khu 4 rồi quay về tiếp tục chiến đấu ở Lào. Còn nữ y tá Ngọc sau khi kết thúc đợt tiếp viện lại quay về làm việc tại Bệnh viện Anh Sơn, sau đó chị chuyển công tác về Viện Điều dưỡng ở Cửa Lò. Đến năm 1996, chị xin nghỉ mất sức, để có điều kiện chăm sóc gia đình.
Câu chuyện tưởng đã kết thúc ở đó như hàng vạn câu chuyện khác trong những năm tháng chiến tranh. Người cứu nạn nhân thậm chí chẳng nhớ, nhưng người chịu ơn thì cứ mãi đi tìm. Sau cơn thập tử nhất sinh ấy, chiến tranh dài đằng đẵng nhiều năm, chàng trai trẻ 19 tuổi không nghĩ đến một ngày lại tìm được người đã cứu sống mình. Bà Ngọc kể lại câu chuyện cảm động. Còn sau đây là hành trình đi tìm ân nhân của vị tướng quân đội Lào Hòa bình lập lại, ông Khăm Xỉ đã sang Việt Nam nhiều lần để đi tìm ân nhân, nhưng Trạm T20 ở huyện Anh Sơn một thời đã giải tán từ năm 1973, người con gái tóc dài đã chuyển công tác. Năm 1988, ông nhận được thông tin từ một đồng nghiệp từng công tác trong bệnh viện cho biết: “Chị Ngọc đã về miền biển rồi”. Cầm bản đồ các huyện miền biển của Nghệ An trên tay, ông Khăm Xỉ đã đi khắp nơi như Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Nghi Lộc, Cửa Lò để tìm. Nhiều lần tìm kiếm trong vô vọng, nhưng vì nặng nghĩa với ân nhân, những năm sau đó, Khăm Xỉ đã cố tìm hiểu thông tin về chị Ngọc nhưng không thành. Sau đó, Khăm Xỉ lên đường sang Nga học, rồi lại về học ở Hà Nội nên không có điều
kiện đi tìm. Đến năm 2000, khi công việc ở Bộ Quốc phòng Lào đi vào ổn định, Khăm Xỉ mới bắt đầu lại hành trình đi tìm ân nhân của mình. Hàng chục lần, Khăm Xỉ bỏ thời gian tự lái ôtô sang Việt Nam tìm chị Ngọc. Mỗi lần đặt chân lên mảnh đất xứ Nghệ, Khăm Xỉ thường nghỉ tại nhà khách Bưu Điện Nghệ An. Năm 2001, sau chuyến đi tìm không có kết quả, trở về nhà khách, Khăm Xỉ rất buồn. Thấy vậy, chị nhân viên nhà nghỉ liền hỏi thăm. Sau khi biết sự việc, người phụ nữ này đã hướng dẫn ông đăng tin trên truyền hình. Thời điểm đó, nhà bà Ngọc chỉ có một chiếc tivi đen trắng nhưng lại bị hỏng nên không đọc được bản tin. “Một lần, người hàng xóm đến nhà tôi thông báo, có người đăng báo tìm cô y tá tên Ngọc, đã từng công tác tại Trạm T20 Anh Sơn. Họ quả quyết thông tin trong thông báo giống tôi lắm nên đến báo cho gia đình. Lúc đó, tôi rất ngạc nhiên, không biết người đang tìm mình là ai”, bà Ngọc hồi nhớ. Nghĩ việc cứu người là chuyện bình thường nên bà Ngọc không muốn lên tiếng. Được chồng con động viên, ba ngày sau, bà Ngọc bắt xe từ quê xuống thành phố Vinh. Thế nhưng, khi vừa đến cổng Đài Truyền hình Nghệ An, bà mới biết Khăm Xỉ đã về Lào trước đó vài giờ đồng hồ. Bà đành để lại địa chỉ liên lạc của mình lại nhưng lòng không khỏi phân vân về “người thân” bí ẩn. Sau đó một tuần, vào một buổi chiều, một chiếc xe ô tô đỗ trước nhà bà Ngọc. Đoàn khách lạ đi vào nhà bà, có cả người Việt và người Lào. Bà Ngọc nhớ lại: “Lúc đó tôi rất ngỡ ngàng. Người chiến sĩ quân đội Phathét Lào tôi cứu năm xưa chỉ gầy 36 kg, còn người đàn ông đứng trước mặt tôi hôm đó có ngoại hình to gấp 3 lần”. Trong khi người phụ nữ tóc hoa râm đang ngơ ngác thì vị tướng quân đội Lào đã chạy vội tới, ôm lấy bờ vai gầy guộc của bà mà lắc: “Chị không nhớ em à? Khăm Xỉ đây! Khăm Xỉ suýt chết vì sốt rét ác tính được chị cứu sống ở Trạm T20 đây”. Vừa ngước mắt lên nhìn, ấn tượng giúp bà nhận ra cậu lính trẻ năm xưa là đôi mắt khi bà đang chữa bệnh. Lúc này bà mới kịp à một tiếng. Cậu lính trẻ xanh rớt như tàu lá, tưởng đã chết nay trở thành một vị tướng bệ vệ, oai phong. Câu chuyện của mấy mươi năm trước ùa về. Ngay trong lần gặp đó, tướng Khăm Xỉ đã xin nhận bà Ngọc là chị kết nghĩa.
Sau đó, ông Khăm Xỉ đã đưa vợ con ở Lào sang Việt Nam thăm gia đình chị Ngọc. Trong hành trình 30 năm tìm ân nhân của vị tướng quân đội Lào này là Khăm Xỉ đã có sự đồng thuận, ủng hộ nhiệt tình của người vợ sau khi biết toàn bộ câu chuyện của chồng mình. Tháng 4 năm 2011, bà Ngọc đã sang Viên Chăn (Lào) dự đám cưới con trai đầu lòng của ông Khăm Xỉ và thực hiện nghi lễ buộc cổ chỉ tay cho đôi uyên ương.