Chöông 3 KEÁ TOAÙN CHI PHÍ SAÛN XUAÁT VAØ TÍNH GIAÙ THAØNH SAÛN PHAÅM THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ (Actual cost)
GV: Nguyễn Ngọc Khánh Dung
1
3.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KEÁ TOAÙN CPSX VAØ TÍNH GIAÙ THAØNH SP THEO CP THÖÏC TEÁ:
3.1.1 Ñaëc ñieåm:
(cid:1)Taäp hôïp CPSX caên cöù vaøo CPSX thöïc teá phaùt sinh
2
3.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KEÁ TOAÙN CPSX VAØ TÍNH GIAÙ THAØNH SP THEO CP THÖÏC TEÁ:
(cid:1)Toång hôïp CPSX vaø tính giaù thaønh SP döïa treân CPSX thöïc teá
3.1.2. Muïc tieâu keá toaùn chi phí saûn xuaát vaø tính giaù thaønh theo chi phí thöïc teá.
(cid:1) Cung caáp thoâng tin cho việc lập BCTC.
(cid:1) Cung cấp thông tin phục vụ cho hoạch định, kiểm soát và ra quyết định trong nội bộ công ty.
3
(cid:1) Cung caáp thoâng tin để tiến hành việc nghiên cứu cải tiến chi phí sản xuất.
1
3.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KEÁ TOAÙN CPSX VAØ TÍNH GIAÙ THAØNH SP THEO CP THÖÏC TEÁ:
3.1.3. Ñoái töôïng taäp hôïp chi phí saûn xuaát (cid:1) Laø phaïm vi, giôùi haïn nhaát ñònh ñeå taäp hôïp chi phí saûn xuaát thöïc teá.
+ Nơi phaùt sinh chi phí: phaân xöôûng, boä phaän, quy trình saûn xuaát,….
4
3.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KEÁ TOAÙN CPSX VAØ TÍNH GIAÙ THAØNH SP THEO CP THÖÏC TEÁ:
(cid:2) 3.1.4. Ñoái töôïng tính giaù thaønh saûn phaåm (cid:1) Laø khoái löôïng saûn phaåm, dòch vuï hoaøn thaønh nhaát ñònh maø doanh nghieäp caàn tính toång giaù thaønh vaø giaù thaønh ñôn vò saûn phaåm : saûn phaåm, dòch vuï hoaøn thaønh, chi tieát hoaëc boä phaän cuûa saûn phaåm dòch vuï.
+ Thời kỳ chi phí phaùt sinh
5
3.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KEÁ TOAÙN CPSX VAØ TÍNH GIAÙ THAØNH SP THEO CP THÖÏC TEÁ:
* Löïa choïn ñoái töôïng tính giaù thaønh thích hôïp seõ laø cô sôû ñeå tính giaù thaønh chính xaùc.
3.1.5. Moái quan heä giöõa ñoái töôïng taäp hôïp chi phí saûn xuaát vaø ñoái töôïng tính giaù thaønh saûn phaåm:
• - Moät ñoái töôïng taäp hôïp chi phí saûn xuaát töông öùng vôùi moät ñoái tuôïng tính giaù thaønh SP
• - Moät ñoái töôïng taäp hôïp chi phí saûn xuaát öùng vôùi nhieàu ñoái töôïng tính giaù thaønh SP
6
• - Nhieàu ñoái töôïng taäp hôïp chi phí saûn xuaát töông öùng vôùi moät ñoái töôïng tính giaù thaønh SP
2
3.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KEÁ TOAÙN CPSX VAØ TÍNH GIAÙ THAØNH SP THEO CP THÖÏC TEÁ:
3.1.6. Kyø tính giaù thaønh saûn phaåm
7
Laø khoaûng thôøi gian caàn thieát phaûi tieán haønh toång hôïp chi phí saûn xuaát ñeå tính tổng giá thành, giá thaønh saûn phaåm. Kyø tính giaù thaønh coù theå ñöôïc xaùc ñònh khaùc nhau: kỳ tính giá thành được chọn trùng với kỳ kế toán: tháng, quý, năm.
(cid:2) Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ.
(cid:2) Tập hợp chi phí.
(cid:2) Tổng hợp chi phí và phân bổ.
(cid:2) Tính giá thành sản phẩm.
8
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
CÁC BƯỚC TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM
3.2.1. Taäp hôïp chi phí saûn xuaát thöïc teá:
a- Kế toán taäp hôïp CPNVLTT, NCTT, SXC
b- Kế toán tập hợp chi phí thiệt hại trong SX
c- Kế toán chi phí sản xuất của bộ phận phục vụ
9
3.2.2. Keá toaùn toång hôïp CPSX vaø tính Z SP
3
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
3.2.1. Keá toaùn taäp hôïp chi phí saûn xuaát thöïc teá:
a- Taäp hôïp CPNVLTT, NCTT, SXC
(cid:3) Chứng từ : ?
(cid:3) Taøi khoản: TK621
Chi phí nguyeân vật liệu trực tiếp.
(cid:3) Chứng từ : ?
(cid:3) Taøi khoản: TK622
10
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
Chi phí nhaân coâng trực tiếp.
Chi phí sản xuất chung:
• Chứng từ sử dụng: ?
11
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
• Tài khoản sử dụng: TK 627
b- Kế toán tập hợp chi phí thiệt hại trong SX
b1- Kế toán các khoản thiệt hại về SP hỏng.
12
b2- Kế toán tập hợp CP thiệt hại ngừng SX
4
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
b1- Kế toán các khoản thiệt hại về SP hỏng.
Căn cứ tiêu chuẩn kỹ thuật, SPH gồm:
- Sản phẩm hỏng sửa chữa được
- Sản phẩm hỏng không sửa chữa được
Căn cứ định mức kỹ thuật, SPH gồm:
- Sản phẩm hỏng trong định mức.
13
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
- Sản phẩm hỏng ngoài định mức.
(cid:4) Nguyeân taéc haïch toaùn:
b1- Keá toaùn caùc khoaûn thieät haïi veà SPH
- Thieät haïi SPH trong ñònh möùc ñöôïc xem nhö CPSX thaønh phaåm trong kyø
(cid:4) Chöùng töø: phieáu baùo SP hoûng,chöùng töø phaûn
- Thieät haïi SPH ngoaøi ñònh möùc ñöôïc haïch toaùn vaøo giaù voán
14
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
aùnh CP söûa chöõa
(cid:4) Chi phí sản xuất vaø sửa chữa sản phẩm hỏng
- Trong ñịnh mức: ñược xem như CPSX chính
b1- Keá toaùn caùc khoaûn thieät haïi veà SPH
- Ngoaøi ñònh möùc
phẩm trong kỳ
+ SPH coù thể sửa chữa (sô ñoà 1)
15
+ SPH khoâng theå söûa chöõa (sô ñoà 2)
5
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
Sô ñoà 1 : Keá toaùn CP SPH söõa chöõa ñöôïc ngoaøi ñònh möùc
155
154
(4)
154 SC SPH
(1)
152,138
(5)
111,112
621,622,627 SC SPH
632
(2)
(3)
(6)
16
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
Sô ñoà 2: Keá toaùn CP SPH khoâng söûa chöõa ñöôïc
154
152,138
(1)
632
(2)
* Neáu chöa xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân keá toaùn keát chuyeån
giaù trò SPH vaøo TK 1381 ñeå chôø xöû lyù
17
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
b2- Kế toán tập hợp chi phí thiệt hại ngừng SX
- Ngừng sản xuất có kế hoạch.
18
- Ngừng sản xuất ngoài kế hoạch.
6
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
Keá toaùn chi phí trích tröôùc trong thôøi gian ngöøng sx trong keá hoaïch
152, 334,111,…
335
627,622
CP thực tế phát sinh khi ngừng sản xuất
Trích trước CP ngừng sx
Sô ñoà keá toaùn CP thieät haïi do ngöøng SX ngoøai keá hoaïch 111,112,…
152, 334, 111…
154(…)
621, 622, 627
Caùc khoaûn thu boài thöôøng
Taäp hôïp CP thieät haïi do ngöøng sx
632
19
Khoaûn thieät haïi tính vaøo giaù voán
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
3.2.2. Keá toaùn toång hôïp CPSX vaø tính Z SP
a. Toång hôïp CPSX thöïc teá
b. Ñaùnh giaù ñieàu chænh caùc khoaûn giaûm giaù thaønh
c. Ñaùnh giaù SPDDCK
20
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
d. Phöông phaùp tính giaù thaønh SP
3.2.2. Keá toaùn toång hôïp CPSX vaø tính Z SP
21
a. Toång hôïp CPSX thöïc teá
7
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
152,111,131…
SDDK:
. 621 154 (4) (1) 138 (5) 622 (2) 155
627 (3) 157 Z (6)
22
SDCK:
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
632
3.2.2. Keá toaùn toång hôïp CPSX vaø tính Z SP
TK 154
TK 111, 152, 138, 334,…
23
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
b. Ñaùnh giaù ñieàu chænh caùc khoaûn giaûm giaù thaønh
3.2.2. Keá toaùn toång hôïp CPSX vaø tính Z SP
c. Ñaùnh giaù saûn phaåm dôû dang cuoái kyø: (cid:2) Sản phẩm dở dang (SPDD) là sản phẩm chưa hoàn
thành, là sản phẩm còn đang dang dở trên dây chuyền sản xuất hay ở các phân xưởng sản xuất. (cid:2) Đánh giá SPDD là tính toán một cách tương đối
24
chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ ứng với số lượng SPDD cuối kỳ.
8
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
CP SX DDDK+CP SX PS TK
x SLSPDDCK*%HT
CPSX DDCK=
SL SP HT + SL SP DDCK*%HT
25
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
Coâng thöùc chung:
(cid:4) Đaùnh giaù SPDDCK theo chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp
c- Đánh giá SPDDCK
* Phöông phaùp tính:
CP SX DDDK+CP NVL PS TK
X SLSPDDCK*%HT
CPSX DDCK=
SL SP HT + SL SP DDCK*%HT
26
Ví dụ 3.1: DN Y saûn xuaát ra 1 loïai SP B. Trong thaùng coù taøi
lieäu nhö sau
Soá dö ñaàu thaùng cuûa TK 154: 16.330.000 (NVL chính:
12.000.000, VL phuï: 4.330.000).
1- Toång hôïp CPSX phaùt sinh trong thaùng goàm: - CP VL tröïc tieáp: 104.000.000 (NVL chính: 90.000.000,
VL phuï: 14.000.000)
- CP NC tröïc tieáp: 50.000.000 - CP saûn xuaát chung: 28.000.000 2- Keát quaû SX: hoaøn thaønh nhaäp kho 9.000 SP B. Coøn laïi:
1.000 SP dôû dang, möùc ñoä hoaøn thaønh 40%
Yeâu caàu : Haõy ñaùnh giaù SP DD cuoái kyø theo CP NVL tröïc tieáp ( CP NVL chính boû töø ñaàu, CP VL phuï boû daàn.)
27
Theo PP naøy chæ tính vaøo CPSXDDCK phaàn chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp, caùc chi phí coøn laïi xem nhö ñaõ söû duïng heát trong kyø vaø ñöôïc tính vaøo chi phí saûn phaåm hoaøn thaønh.
9
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
(cid:4) Đánh giá SPDDCK theo sản lượng hoàn thành tương đương
Đối với những chi phí bỏ 1 lần từ đầu quá trình sx
CP SX DDDK+CP NVL PS TK
CPSXDDCK=
X SLSPDDCK
SL SP HT + SL SP DDCK
Đối với những chi phí bỏ dần trong quá trình sx
CPSXDDDK+CPSXPSTK
X SLSDDCK x %HT
SLSPHT + SLSPDDCK x %HT
CPSX DDCK =
28
Ví dụ 3.2: Công ty L sản xuất sản phẩm A, với quy trình SX giản đơn. Trong kỳ SX hoàn thành nhập kho 100 sp, còn dở dang 20SP có mức độ hoàn thành 60%.
KMCP
Định phí
Định phí
CPNVLTT CPNCTT CPSXC
CPSXDDĐK Biến phí 3.500.000 2.200.000 2.400.000
CPSXPSTK Biến phí 48.000.000 32.000.000 22.000.000
800.000
16.000.000
Yêu cầu: Đánh giá SPDDCK theo phương pháp ước lượng sản phẩm hoàn thành tương đương
29
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
Đánh giá SPDDCK theo chi phí định mức
30
* Phöông phaùp tính: chi phí saûn xuaát dôû dang cuoái kyø ñöôïc tính theo chi phí ñònh möùc. Chi phí SXDDCK = ΣΣΣΣ ( SLSPDDCK x %HT x CPÑM)
10
Ví duï 3.3 : DN A coù quy trình coâng ngheä giaûn ñôn,cuøng quy trình thu ñöôïc nhoùm SP A vôùi quy caùch A1, A2. giaù thaønh keá hoaïch ñôn vò SP:
STT
Khoaûn muïc giaù thaønh
SPA1
SPA2
- NVLTT - NCTT - CPSXC
40.000 25.000 15.000
1 2 3
30.000 20.000 10.000
Soá löôïng SPDDCK: 200A1, 100A2, tyû leä hoaøn thaønh cuûa 2 SP A1, A2 laø 50%. CPNVL boû töø ñaàu quaù trình SX, caùc chi phí khaùc boû daàn.
Yeâu caàu: Ñaùnh giaù SPDDCK theo chi phí keá hoaïch.
31
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
d. Tính giá thành sản phẩm
(cid:3) Phương pháp giản đơn
(cid:3) Phương pháp hệ số
(cid:3) Phương pháp tỷ lệ
(cid:3) Phương pháp loại trừ giá trị SP phụ
32
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
(cid:3) Phương pháp phân bước
1. Phương phaùp giaûn ñôn * Ñieàu kieän aùp duïng:
33
Đöôïc aùp duïng ñoái vôùi nhöõng qui trình coâng ngheä saûn xuaát giaûn ñôn, ñoái töôïng taäp hôïp chi phí saûn xuaát cuõng laø ñoái töôïng tính giaù thaønh.
11
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
1. Phöông phaùp giaûn ñôn * Phöông phaùp tính:
Toång ZTT SP hoaøn thaønh = CPSXDDÑK + CPSXPSTK – CPSXDDCK – giaù trò caùc khoaûn ñieàu chænh giaûm giaù thaønh
- Pheá lieäu thu hoài töø quaù trình SX - Khoaûn thu boài thöôøng thieät haïi töø SX - Gía trò saûn phaåm phuï thu töø saûn xuaát ( neáu cuøng qui trình coâng ngheä thu ñöôïc vöøa saûn phaåm chính vöøa saûn phaåm phuï)
Toång ZTT SP hoaøn thaønh
Toång ZTT SP hoaøn thaønh =
34
Soá löôïng SP hoaøn thaønh
Ví dụ 3.4: Công ty L sản xuất sản phẩm A, với quy trình SX giản đơn. Trong kỳ SX hoàn thành nhập kho 100 sp, còn dở dang 20SP có mức độ hoàn thành 60%.
KMCP
Định phí
Định phí
CPNVLTT CPNCTT CPSXC
CPSXDDĐK Biến phí 3.500.000 2.200.000 2.400.000
CPSXPSTK Biến phí 48.000.000 32.000.000 22.000.000
800.000
16.000.000
Yêu cầu: Tính giá thành SP A, biết CPNVL boû töø ñaàu quaù trình SX, caùc chi phí khaùc boû daàn.
35
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
2. Phöông phaùp heä soá
* Ñieàu kieän aùp duïng:
36
Đöôïc aùp duïng trong tröôøng hôïp treân cuøng moät qui trình coâng ngheä SX, söû duïng cuøng loaïi vaät tö, lao ñoäng, MMTB.. Nhöng keát quaû taïo ra nhieàu loaïi SP khaùc nhau chuùng ñeàu laø SP chính vaø giöõa nhöõng SP coù theå quy ñoåi ñöôïc vôùi nhau theo heä soá
12
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
2. Phöông phaùp heä soá * Phöông phaùp tính: Böôùc 1: Qui ñoåi caùc loaïi SP töï nhieân veà SP chuaån
Vôùi : i laø loaïi saûn phaåm trong nhoùm
Hi heä soá saûn phaåm i Si soá löôïng saûn phaåm i
37
Toång saûn phaåm chuaån = ∑ Hi x Si
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
Böôùc 2: Ñaùnh giaù SPDD theo caùc phöông phaùp thích hôïp.
Toång giaù thaønh thöïc teá SP chuaån
Z thöïc teá ñôn vò SP chuaån =
Toång soá löôïng SP chuaån hoøan thaønh
2. Phöông phaùp heä soá Böôùc 3: Tính giaù thaønh ñơn vị SP chuẩn
Z thöïc teá ñôn vò SP i =
Gía thaønh thöïc teá ñôn vò SP chuaån x Heä soá qui ñoåi SPi
38
Ví dụ 3.5: Công ty M trong quy trình sản xuất thu được 2 sản phẩm A và B. Trong tháng có các tài liệu:
KMCP CPNVLTT CPNCTT CPSXC
CPSXDDĐK 8.000.000 3.000.000 2.000.000
CPSXPSTK 60.000.000 20.000.000 24.000.000
Biết: Hệ số quy đổi cho SP A là 1 , SP B là 1,2. SX hoàn thành nhập kho 60 sp A, 70 sp B. CPNVL boû töø ñaàu quaù trình SX, caùc chi phí khaùc boû daàn. Yêu cầu tính giá thành sản phẩm A và B
39
Böôùc 4: Tính giaù thaønh töøng loaïi SP
13
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
3. Phöông phaùp tyû leä
(cid:1) Treân cuøng moät qui trình coâng ngheä SX, söû duïng cuøng loaïi vaät tö, lao ñoäng, MMTB.. Taïo ra moät nhoùm SP bao goàm nhieàu loaïi SP coù quy caùch, kieåu daùng khaùc nhau, caùc SP coù keát caáu giaù thaønh khoâng theå quy ñoåi ñöôïc vôùi nhau
40
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
* Ñieàu kieän aùp duïng:
3. Phöông phaùp tỷ lệ * Phöông phaùp tính: Böôùc 1: Tính toång giaù thaønh thöïc teá nhoùm SP theo töøng khoaûn muïc chi phí saûn xuaát.
41
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
Toång Z tt nhoùm SP = CPSXDDÑK cuûa nhoùm SP + CPSXPSTK cuûa nhoùm SP– CPSXDDCK cuûa nhoùm SP – Gía trò khoaûn ñieàu chænh giaûm giaù thaønh nhoùm SP
3. Phöông phaùp tỷ lệ Böôùc 2: Tính toång giaù thaønh keá hoaïch nhoùm SP theo töøng khoaûn muïc CPSX.
Toång Z KH cuûa nhoùm SP = SLSPHT trong nhoùm x giaù thaønh ñònh möùc SP
Tyû leä =
42
Toång ZTT cuûa nhoùm SP Toång ZKH cuûa nhoùm SP
14
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
Böôùc 3: Tính giaù thaønh thöïc teá ñôn vò SP:
ZTT ñôn vò SP = Tyû leä Z cuûa nhoùm SP x Z ĐM ñôn vò SP
43
Ví duï 3.7 : DN A coù quy trình coâng ngheä giaûn ñôn,cuøng quy trình thu ñöôïc nhoùm SP A vôùi quy caùch A1, A2. giaù thaønh keá hoaïch ñôn vò SP:
STT
Khoaûn muïc giaù thaønh
SPA1
SPA2
1 2 3
30.000 20.000 10.000
- NVLTT - NCTT - CPSXC
40.000 25.000 15.000
Soá löôïng SPDDCK: 200A1, 100A2, tyû leä hoaøn thaønh cuûa 2 SP A1, A2 laø 50%. CPNVL boû töø ñaàu quaù trình SX, caùc chi phí khaùc boû daàn.
44
Yeâu caàu: Tính giaù thaønh SP A1, A2
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
Toång ZTT SP = SLSPHT x ZTT ñôn vò SP
45
4. Phương phaùp loaïi tröø giaù trò SP phuï * Ñieàu kieän aùp duïng: (cid:2) Aùp duïng ñoái vôùi nhöõng qui trình coâng ngheä saûn xuaát maø keát quaû saûn xuaát vöøa taïo ra saûn phaåm chính vaø saûn phaåm phuï.
15
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
(cid:2) Ñeå xaùc ñònh giaù trò cuûa SP chính ta caàn phaûi xaùc ñònh giaù trò saûn phaåm phuï thu ñöôïc töø saûn xuaát.
(cid:2) Gía trò cuûa saûn phaåm phuï coù theå tính theo giaù öôùc tính, giaù keá hoaïch, giaù nguyeân vaät lieäu ban ñaàu hoaëc caên cöù vaøo giaù baùn saûn phaåm phuï tröø ñi laõi ñònh möùc.
46
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
4. Phương phaùp loaïi tröø giaù trò SP phuï
4. PP loaïi tröø giaù trò saûn phaåm phuï * Phöông phaùp tính:
Tính theo giá ước tính, giá kế hoạch, giá NVL ban đầu
47
Ví dụ 3.6: Coâng ty ñöôøng maät trong thaùng coù taøi lieäu : - CPSXTK phaùt sinh: CPNVLTT: 380.000.000, CPNCTT: 40.000.000, CPSXC: 60.000.000 - CPSXDDCK: CPNVLTTDDÑK: 50.000.000, CPNVLTTDDCK:30.000.000 - Nhaäp kho 500 taán ñöôøng vaø 4 taán maät( Spphuï) - Giaù baùn maät ñöông 250.000ñ/1 taán( chöa VAT), laõi öôùc tính laø 20% giaù baùn
Yeâu caàu: Tính giaù thaønh theo PP loaïi tröø giaù trò SP phuï
48
ToångZTT SP = CPSXDDÑK + CPSXPSTK – CPSXDDCK – Gía trò caùc khoaûn ñieàu chænh giaûm Z – Giaù trò öôùc tính saûn phaåm phuï
16
Ví dụ: Một DN có quy trình SX giản đơn, cùng quy
trình thu được 2 SP chính và sản phẩm phụ C. Trong tháng có các tài liệu: - CPSXDDĐK: 3.984.000đ, CPSXPSTK: 42.872.000đ (CPNVLTT: 30.000.000đ, PNCTT: 5.950.000đ, CPSXC: 6.922.000đ). CPSXDDCK đánh giá theo CPNVLTT. - Kết quả thu được: + SPA: hoàn thành 1.000, dở dang 100 + SP B: hoàn thành 800, dở dang100 + SP phụ C: 100 sản phẩm. Giá bán SP phụ C là 10.500đ/1sp, lợi nhuận kỳ vọng 5%/ giá vốn
Tính giá thành SPA, SPB (SPA hệ số 1, SPB hệ số 1,4)
49
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
(cid:2) Ñoái töôïng taäp hôïp CPSX laø töøng giai ñoaïn
5. Phöông phaùp phaân böôùc * Ñieàu kieän aùp duïng (cid:2) Đöôïc aùp duïng ñoái vôùi nhöõng qui trình coâng ngheä SX phöùc taïp goàm nhieàu giai ñoaïn cheá bieán keá tieáp nhau. SP cuûa giai ñoaïn tröôùc (coøn goïi laø baùn thaønh phaåm) laø nguyeân lieäu ñaàu vaøo cuûa giai ñoaïn sau
(cid:2) Ñoái töôïng tính Z laø thaønh phaåm hoaëc baùn
50
cuûa qui trình coâng ngheä SX.
3.2. KT CPSX VAØ TÍNH Z SP THEO CHI PHÍ THÖÏC TEÁ
thaønh phaåm
5. Phöông phaùp phaân böôùc
5.1 Tính giá thành phân bước theo phương án không tính giá thành bán thành phẩm (kết chuyển chi phí song song)
51
5.2 Tính giá thành phân bước theo phương án có tính giá thành bán thành phẩm (kết chuyển chi phí tuần tự)
17
Tính giá thành theo phương án phân bước không tính giá bán thành phẩm
Gđn
Gđ1
Gđ2
Chi phí SX gđ1
Chi phí SX gđ2
Chi phí SX gđn
CPSX gđ1 trong thành phẩm
CPSX gđ2 trong thành phẩm
CPSX gđn trong thành phẩm
Kết chuyển song song theo từng khoản mục chi phí
52
Giá thành thực tế thành phẩm
a.Tröôøng hôïp CPSX dôû dang ñöôïc ñaùnh giaù theo
nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp:
Chi phí saûn xuaát cuûa caùc giai ñoaïn chuyeån vaøo giaù thaønh saûn phaåm theo coâng thöùc:
Toång giaù thaønh thaønh phaåm =
Toång CPSX giai ñoaïn 1 + Toång CPSX giai ñoaïn 2 +...+ Toång CPSX giai ñoaïn n
53
Tính giá thành theo phương án phân bước không tính giá bán thành phẩm
Chi phí saûn xuaát giai ñoaïn 1 trong giaù thaønh saûn
phaåm hoaøn thaønh bao goàm:
CPNVLTTDDÑK + CPNVLTTPSTK
CPNVLTT=
x SLTP
SLTP +SLSPDDCK töø GÑ1 ñeán GÑ n
CPNCTTDDÑK + CPNCTTPSTK
CPNCTT=
x SLTP
SLTP + SLSPDDCK töø GÑ2 ñeán GÑ n
CPSXCDDÑK + CPSXCTTPSTK
CPSXC=
x SLTP
SLTP + SLSPDDCK töø GÑ2 ñeán GÑ n
54
Tính giá thành theo phương án phân bước không tính giá bán thành phẩm
18
Chi phí saûn xuaát giai ñoaïn 2 trong giaù thaønh saûn
phaåm hoaøn thaønh bao goàm:
CPNCTT=
x SLTP
CPNCTTDDÑK + CPNCTTPSTK SLTP + SLSPDDCK töø GÑ3 ñeán GÑ n
CPSXCDDÑK + CPSXCTTPSTK
CPSXC=
x SLTP
SLTP + SLSPDDCK töø GÑ3 ñeán GÑ n
Chi phí saûn xuaát giai ñoaïn n trong giaù thaønh saûn phaåm hoaøn thaønh bao goàm: do doanh nghieäp ñaùnh giaù SPDD theo CPNVLTT neân toaøn boä chi phí cuûa giai ñoaïn cuoái seõ ñöôïc tính heát vaøo giaù thaønh saûn phaåm hoaøn thaønh.
55
Tính giá thành theo phương án phân bước không tính giá bán thành phẩm
Tính giá thành theo phương án phân bước không tính giá bán thành phẩm
Ví duï 3.8:DN có quy trình SX phức tạp qua 3
CP GĐ2
CP GĐ3
-CPNVLTT -CPNCTT -CPSXC
CP GĐ1 18.000 10.000 12.000
- 15.000 13.000
- - -
56
giai đoạn chế biến liên tục. CPSXDDĐK (đvt: 1.000 đ) Khoản mục CP
Tính giá thành theo phương án phân bước không tính giá bán thành phẩm
b- Tröôøng hôïp CPSXDD ñöôïc ñaùnh giaù theo PP öôùc löôïng SP hoaøn thaønh töông ñöông
CPNVLTTDDÑK + CPNVLTTPSTK
x SLTP
CPNVLTT=
SLTP +SLSPDDCK töø GÑ1 ñeán GÑ n
57
Chi phí saûn xuaát giai ñoaïn 1 trong giaù thaønh saûn phaåm hoaøn thaønh bao goàm:
19
CPSX giai ñoaïn 1 trong Z SPHT bao goàm:
CPNCTTDDÑK + CPNCTTPSTK
CPNCTT=
x SLTP
SLTP + ( SLSPDD GÑ1 x %HT) + SLSPDDCKtöø GÑ 2 ñeán GÑ n
CPSXCDDÑK + CPSXCTTPSTK
CPSXC=
x SLTP
SLTP + ( SLSPDD GÑ1 x %HT) +SLSPDDCKtöø GÑ 2 ñeán GÑ n
58 58
Tính giá thành theo phương án phân bước không tính giá bán thành phẩm
Tính giá thành theo phương án phân bước không tính giá bán thành phẩm
CPNCTT=
x SLTP
CPNCTTDDÑK + CPNCTTPSTK SLTP + (SLSPDDGÑ2 x %HT)+ SLSPDDCK töø GÑ3 ñeán GÑn
CPSXC=
x SLTP
CPSXCDDÑK + CPSXCTTPSTK SLTP + ( SLSPDDGÑ2 x %HT)+ SLSPDDCK töø GÑ3 ñeán GÑ n
59
Chi phí saûn xuaát giai ñoaïn 2 trong giaù thaønh saûn phaåm hoaøn thaønh bao goàm:
Chi phí saûn xuaát giai ñoaïn n trong giaù thaønh saûn
phaåm hoaøn thaønh bao goàm:
CPNCTT=
x SLTP
CPNCTTDDÑK + CPNCTTPSTK SLTP + (SLSPDDGÑn x %HT)
CPSXC=
x SLTP
CPSXCDDÑK + CPSXCTTPSTK SLTP + (SLSPDDGÑn x %HT)
60
Tính giá thành theo phương án phân bước không tính giá bán thành phẩm
20
Tính giá thành theo phương án phân bước không tính giá bán thành phẩm
Khoản mục CP
CP GĐ1
CP GĐ2
CP GĐ3
-CPNVLTT -CPNCTT -CPSXC
18.000 10.000 12.000
- 15.000 13.000
- 10.000 10.000
61
Chi phí SX phát sinh trong kỳ:
Khoản mục CP
CP GĐ1
CP GĐ2
CP GĐ3
- 10.000 15.000
- 28.000 20.000
50.000 30.000 25.000
-CPNVLTT -CPNCTT -CPSXC
Kết quả sản xuất Gđ1: hoàn thành 800, chuyển sang gđ2, dở dang 150, tỷ lệ hoàn thành 50% Gđ2: hoàn thành 600, chuyển sang gđ3, dở dang 100, tỷ lệ hoàn thành 30% Gđ3: hoàn thành 500 nhập kho, dở dang 50, tỷ lệ hoàn thành 40% Doanh nghiệp áp dụng PP kê khai thường xuyên Chi phí sx dd cuối kỳ theo phương pháp ước lượng sp hoàn thành tương đương, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp bỏ ngay từ đầu quy trình.
62
Ví dụ 3.9: DN có quy trình SX phức tạp qua 3 giai đoạn chế biến liên tục. Chi phí SXDDĐK (đvt: 1.000 đ)
Áp dụng trong quy trình công nghệ sản xuất bao gồm nhiều giai đoạn chế biến, sản phẩm được chế biến liên tục từ giai đoạn đầu đến giai đoạn cuối. Sau mỗi giai đoạn đều thu được bán thành phẩm và chuyển giai đoạn sau để tiếp tục chế biến
Giai đoạn 1
Giai đoạn 2
Giai đoạn n
…………..
NVLTT
Tính Z phaân böôùc theo phöông aùn coù tính Z baùn thaønh phaåm (keát chuyeån chi phí tuaàn töï)
+
Giá thành BTP GĐ1 +
Giá thành BTP GĐn-1 +
CPCB GĐ1
CPCB GĐn
CPCB GĐ2
Giá thành Thành phẩm
63
Giá thành BTP GĐ2
Giá thành BTP GĐ1
21
Tính Z phaân böôùc theo phöông aùn coù tính Z baùn thaønh phaåm (keát chuyeån chi phí tuaàn töï)
64
a- Tröôøng hôïp CPSXDD ñöôïc ñaùnh giaù theo NVLTT b-Tröôøng hôïp CPSXDD ñöôïc ñaùnh giaù theo PP öôùc löôïng hoaøn thaønh töông ñöông
Tính Z phaân böôùc theo phöông aùn coù tính Z baùn thaønh phaåm (keát chuyeån chi phí tuaàn töï)
CPNVLDDÑK GÑ1 + CPNVLPS GÑ1
SLTP HT GÑ1+ SLSPDD GÑ1
x SLSPDD CK GÑ1
CPSX DDCK GÑ1 =
+ Xaùc ñònh giaù thaønh baùn thaønh phaåm GÑ1:
= CPSX DDÑKGÑ1 + CPSX PSGÑ1 –CPSX DDCK
GÑ1 – Caùc khoaûn giaûm giaù neáu coù
65
a- Tröôøng hôïp CPSXDD ñöôïc ñaùnh giaù theo NVLTT + Ñaùnh giaù saûn phaåm dôû dang giai ñoïan 1
Tính Z phaân böôùc theo phöông aùn coù tính Z baùn thaønh phaåm (keát chuyeån chi phí tuaàn töï)
CPNVLDDÑK GÑ2 + Z BTP GÑ1
SLTP HT GÑ1+ SLSPDDGĐ2
x SLSPDD CK GÑ2
CPSX DDCK GÑ2 =
66
+ Xaùc ñònh giaù thaønh baùn thaønh phaåm gñ2: = CPSX DDÑK GÑ2 + CPSX PS GÑ 2 + Z BTP GĐ1–CPSX DDCK GÑ2 – caùc khoaûn giaûm giaù(neáu coù)
a- Tröôøng hôïp CPSXDD ñöôïc ñaùnh giaù theo NVLTT + Ñaùnh giaù saûn phaåm dôû dang giai ñoïan 2
22
Tính Z phaân böôùc theo phöông aùn coù tính Z baùn thaønh phaåm (keát chuyeån chi phí tuaàn töï)
CPNVLDDÑK GÑn + Z BTP GÑn-1
SLTP HT GÑn+ SLSPDDGĐn
x SLSPDD CK GÑn
CPSX DDCK GÑn =
67
+ Xaùc ñònh giaù thaønh baùn thaønh phaåm GÑn: = CPSX DDÑK GÑn + CPSX PS GÑn + Z BTP GĐn-1–CPSX DDCK GÑn – caùc khoaûn giaûm giaù(neáu coù)
a- Tröôøng hôïp CPSXDD ñöôïc ñaùnh giaù theo NVLTT + Ñaùnh giaù saûn phaåm dôû dang giai ñoïan n
Tính Z phaân böôùc theo phöông aùn coù tính Z baùn thaønh phaåm (keát chuyeån chi phí tuaàn töï)
CPNVLDDÑK GÑ1 + CPNVLPS GÑ1
SLTP HT GÑ1+ SLSPDD GÑ1
x SLSPDD CK GÑ1
CPSX DDCK GÑ1 =
CPNCTTDDÑK GÑ1 + CPNCTTPS GÑ1
x SLSPDDCK GÑ1*%HT
SLTP HT GÑ1+ SLSPDD GÑ1*%HT
CPNCTTD DCKGÑ1 =
68
b- Tröôøng hôïp CPSXDD ñöôïc ñaùnh giaù theo PP ước lượng hoaøn thaønh töông ñöông + Ñaùnh giaù saûn phaåm dôû dang giai ñoïan 1
Tính Z phaân böôùc theo phöông aùn coù tính Z baùn thaønh phaåm (keát chuyeån chi phí tuaàn töï)
CPSXCDDÑK GÑ1 + CPSXCPS GÑ1
CPSXCDD CKGÑ1 =
x SLSPDDCK GÑ1*%HT
SLTP HT GÑ1+ SLSPDD GÑ1*%HT
+ Xaùc ñònh giaù thaønh baùn thaønh phaåm GÑ1:
= CPSX DDÑKGÑ1 + CPSX PSGÑ1 –CPSX DDCK
GÑ1 – Caùc khoaûn giaûm giaù (neáu coù)
69
- Tröôøng hôïp CPSXDD ñöôïc ñaùnh giaù theo PP ước lượng hoaøn thaønh töông ñöông + Ñaùnh giaù saûn phaåm dôû dang giai ñoïan 1
23
Tính Z phaân böôùc theo phöông aùn coù tính Z baùn thaønh phaåm (keát chuyeån chi phí tuaàn töï)
CPNVLDDÑK GÑ2 + CPNVLPS GÑ2
SLTP HT GÑ2+ SLSPDD GÑ2
x SLSPDDC K GÑ1
CPNVL DDCK GÑ1 =
CPNCTTDDÑK GÑ1 + CPNCTTPS GÑ1
x SLSPDDCK GÑ2*%HT
SLTP HT GÑ2+ SLSPDD GÑ2*%HT
CPNCTTD DCKGÑ1 =
70
b- Tröôøng hôïp CPSXDD ñöôïc ñaùnh giaù theo PP ước lượng hoaøn thaønh töông ñöông + Ñaùnh giaù saûn phaåm dôû dang giai ñoïan 2
Tính Z phaân böôùc theo phöông aùn coù tính Z baùn thaønh phaåm (keát chuyeån chi phí tuaàn töï)
CPSXCDDÑK GÑ1 + CPSXCPS GÑ1
CPSXCDD CKGÑ1 =
x SLSPDDCK GÑ2*%HT
SLTP HT GÑ2+ SLSPDD GÑ2*%HT
+ GÑn: Đaùnh giaù SPDD vaø tính giaù thaønh, söû duïng caùc
phöông phaùp ñaõ ñeà caäp tröôùc ñaây
71
TAÄP HÔÏP CPSX & TÍNH Z CUÛA SP PHUÏ TRÔÏ
b- Tröôøng hôïp CPSXDD ñöôïc ñaùnh giaù theo PP ước lượng hoaøn thaønh töông ñöông + Ñaùnh giaù saûn phaåm dôû dang giai ñoïan 2
Hoaït ñoäng phuïc vuï :
- Hoaït ñoäng sô cheá, SX caùc loaïi NVL cho hoaït ñoäng chöùc naêng
- Hoaït ñoäng SX CCDC cung öùng cho hoaït ñoäng chöùc naêng
- Hoaït ñoäng söûa chöõa,vaän taûi trong noäi boä DN
- Hoaït ñoäng SX ñieän, nöôùc, hôi gioù cung öùng cho hoaït ñoäng SX, baùn haøng, QLDN
72
- Hoaït ñoäng phuïc vuï aên uoáng,….
24
621,622,627
154 SXP1
155,152,632
Z SP nhập kho hoặc bán
DDĐK
621,627SXC
Tập hợp CPSX
K/c CPSX
Z SP c/cấp cho SXC
641,642
Z SP c/cấp BH,QLDN
154(627)SXP2
Ghi Nợ “627 SXP2” khi bphận SXP này SX nhiều loại SP
Z SP c/cấp SXP khác
73
TAÄP HÔÏP CPSX & TÍNH Z CUÛA SP PHUÏ TRÔÏ
TAÄP HÔÏP CPSX & TÍNH Z CUÛA SP PHUÏ TRÔÏ
Kế toán chi phí sản xuất của bộ phận phục vụ
(cid:3)Phương pháp phân bổ trực tiếp
(cid:3)PP phân bổ bậc thang.
(cid:3)PP phân bổ lẫn nhau theo giá thành kế hoạch.
(cid:3)PP phân bổ lẫn nhau theo giá thành ban đầu
(cid:3)PP phân bổ lẫn nhau theo phương trình đại số
74
TAÄP HÔÏP CPSX & TÍNH Z CUÛA SP PHUÏ TRÔÏ
Caùc phöông phaùp phaân boå CPSX cuûa boä phaän phuïc vuï cho caùc hoaït ñoäng chöùc naêng
CPSXDDÑK cuûa boä phaän SXP + CPPSTK cuûa boä phaän SXP - CPSXDDCK cuûa boä phaän SXP
=
CPSX ñôn vò SP của từng bộ phận SXP caàn phaân boå
Soá löôïng SP cuûa boä phaän sx phuï cung caáp cho caùc boä phaän chöùc naêng
=
X
CPSX cuûa boä phaän SXPï phaân boå cho boä phaän chöùc naêng
SLSP cuûa boä phaän SXP cung öùng cho boä phaän chöùc naêng
CPSX ñôn vò cuûa boä phaän SXP
75
(cid:4)Phương pháp phân bổ trực tiếp:
25
TAÄP HÔÏP CPSX & TÍNH Z CUÛA SP PHUÏ TRÔÏ
(cid:4)Phương pháp phân bổ bậc thang:
- CP của bộ phận sx phụ có phân bổ cho bộ phận sản xuất phụ khác nhưng không phân bổ ngược lại
- Chọn bộ phận sx phụ có chi phí lớn phân bổ trước
76
TAÄP HÔÏP CPSX & TÍNH Z CUÛA SP PHUÏ TRÔÏ
- Boä phaän phuïc vuï naøo choïn phaân boå ñaàu tieân thì chæ tieâu chi phí vaø soá löôïng SP cung öùng cho boä phaän phuïc vuï tröôùc seõ baèng 0
+
CPSXSP cuûa boä phaän phuïc vuï tröôùc chuyeån sang
=
-
-
CPSX ñôn vò cuûa boä phaän SXP caàn phaân boå
Toång CPSX cuûa boä phaän SXP SLSPSX trong kyø cuûa boä phaän SXP
SLSP tieâu duøng noäi boä
SLSP cung öùng cho boä phaän SXP tröôùc
X
=
CPSX ñôn vò cuûa boä phaän SXP
SLSP cuûa boä phaän phuïc vuï cung öùng cho caùc boä phaän
CPSX cuûa boä phaän phuïc vuï phaân boå cho caùc boä phaän
77
TAÄP HÔÏP CPSX & TÍNH Z CUÛA SP PHUÏ TRÔÏ
(cid:4)Phương pháp phân bổ bậc thang:
CPSXDDÑK cuûa boä phaän SXP
- CPSXDDCK cuûa boä phaän SXP
+ CPPSTK cuûa boä phaän SXP
=
-
SLSP tieâu duøng noäi boä
SLSPSX trong kyø cuûa boä phaän SXP
CPSX ñôn vò ban ñaàu cuûa boä phaän SXP caàn phaân boå
+
-
Toång CPSX cuûa boä phaän SXP
CP cuûa SP nhaän töø caùc boä phaän SXP khaùc
CP cuûa SP cung öùng cho caùc boä phaän SXP khaùc
=
Soá löôïng SP cung öùng cho caùc boä phaän chöùc naêng
78
CPSX ñôn vò cuûa boä phaän SXP phaân boå cho caùc boä phaän chöùc naêng
(cid:4)PP phân bổ laãn nhau theo giá thành ban đầu
26
TAÄP HÔÏP CPSX & TÍNH Z CUÛA SP PHUÏ TRÔÏ
=
X
CPSX ñôn vò cuûa boä phaän SXP
CPSX cuûa boä phaän phuïc vuï phaân boå cho boä phaän chöùc naêng
SLSP cuûa boä phaän phuïc vuï cung öùng cho boä phaän chöùc naêng
79
TAÄP HÔÏP CPSX & TÍNH Z CUÛA SP PHUÏ TRÔÏ
(cid:4)PP phaân boå laãn nhau theo giaù thaønh ban ñầu
=
X
CP SP cuûa boä phaän SXP cung öùng laãn nhau
SLSP cuûa boä phaän SXP cung öùng laãn nhau
Giaù thaønh keá hoaïch ñôn vò SP
+
-
CP cuûa SP cung öùng cho caùc boä phaän SXP khaùc
=
CP cuûa SP nhaän töø caùc boä phaän SXP khaùc
Toång CPSX cuûa boä phaän SXP
80
CPSX ñôn vò cuûa boä phaän SXP phaân boå cho caùc boä phaän chöùc naêng
Soá löôïng SP cung öùng cho caùc boä phaän chöùc naêng
TAÄP HÔÏP CPSX & TÍNH Z CUÛA SP PHUÏ TRÔÏ
(cid:4)PP phân bổ theo giá thành định mức
(cid:4)PP đại số : là phương pháp dùng những
phương trình đại số để xác định giá thành thực
tế 1 đơn vị lao vụ sản xuất phụ để từ đó tính
toán được giá trị sản phẩm lao vụ cung cấp lẫn
nhau trong các phân xưởng sản xuất phụ và giá
trị sản phẩm lao vụ cung cấp cho các đối tượng
81
khác.
