
Chương 4
CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN
TRONG NỀN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG

4.1. CẠNH TRANH Ở CẤP ĐỘ ĐỘC
QUYỀN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG
4.1.1 Độc quyền, độc quyền nhà nước và tác động của độc quyền
4.1.1.1. Nguyên nhân hình thành độc quyền và độc quyền nhà
nước

4.1.1.1 Nguyên nhân hình thành độc quyền và
độc quyền nhà nước
Độc quyền là sự liên minh giữa các doanh nghiệp lớn, có khả năng thâu tóm việc sản xuất
và tiêu thụ một số hàng hóa, có khả năng định ra giá cả độc quyền để thu được lợi nhuận
độc quyền cao
Nguyên nhân hình thành độc quyền
Sự phát triển của lực lượng sản xuất thúc đẩy các tổ chức độc quyền
Do cạnh tranh thúc đẩy tích tụ và tập trung sản xuất
Do khủng hoảng kinh tế năm 1873
Nguồn gốc lợi nhuận độc quyền cao:
Các tổ chức độc quyền thực hiện giá cả độc quyền thấp khi mua và độc quyền cao khi
bán
Nguồn gốc của LN độc quyền:
lao động của công nhân trong tổ chức độc quyền
lao động không công của công nhân các xí nghiệp ngoài độc quyền
giá trị thặng dư của các nhà tư bản vừa và nhỏ

Độc quyền nhà nước
Độc quyền nhà nước là kiểu độc quyền trong đó nhà nước nắm giữ vị thế độc
quyền trên cơ sở duy trì sức mạnh của các tổ chức độc quyền ở những lĩnh vực
then chốt của nền kinh tế nhằm tạo ra sức mạnh vật chất cho sự ổn định của chế độ
chính trị xã hội ứng với các điều kiện phát triển nhất định trong các thời kỳ lịch sử
Độc quyền nhà nước mang tính phổ biến trong nền kinh tế thị trường
Trong nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa, độc quyền nhà nước được hình
thành trên cơ sở cộng sinh giữa độc quyền tư nhân, độc quyền nhóm và sức mạnh
kinh tế của nhà nước trong đó tầng lớp tư bản độc quyền chi phối bộ máy nhà nước
4.1.1.1 Nguyên nhân hình thành đc quy n và đc quy n nhà n cộ ề ộ ề ướ

Nguyên nhân
Mức độ tích tụ và tập trung vốn ngày càng cao đòi hỏi phải có sự điều tiết từ
một trung tâm các hoạt động sản xuất và phân phối
Sự phát triển của phân công lao động làm xuất hiện một số ngành mà tư bản
tư nhân không muốn hoặc không thể đầu tư.
Sự thống trị của độc quyền tư nhân làm gia tăng sự phân hóa giàu nghèo,
làm sâu sắc thêm những mâu thuẫn giai cấp trong xã hội
Do xu thế quốc tế hóa đời sống kinh tế, sự mở rộng của các liên minh độc
quyền quốc tế vấp phải hàng rào quốc gia, dân tộc và xung đột về lợi ích với
các đối thủ trên thị trường thế giới
4.1.1.1 Nguyên nhân hình thành đc quy n và đc quy n nhà n cộ ề ộ ề ướ

