Các mẫu bệnh phẩm đều phải gửi về phòng thí nghiệm tại Viện Thú y hoặc tại các Trung tâm Nghiên cứu và phát triển thú y Vùng để xác định, phân lập virus, vi khuẩn, các tác nhân gây bệnh khác để đánh giá mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng phương pháp thí nghiệm trong chăn nuôi và thú y tập 1 part 3
- • Ví d (s li u t r i t h 3)
19
y = ∑ y i = ( y1 + y 2 + y 3 + K + y 9 )
1
9 i =1 9
= (100 + 107 + K + 105) = 105,7
1
9
Trung v (Median)
• Trung v ñư c ký hi u là M
Là giá tr n m chính gi a b s li u: 50% s quan sát phía dư i trung v và 50%
trên. L i ích c a trung v là khi d li u ch a các giá tr r t l n v i t n s th p chúng s
nh hư ng m nh ñ n trung bình s h c, trong khi ñó chúng h u như không nh hư ng
ñ n giá tr trung v . Do ñó lúc này trung v cho ta m t ý ni m t t hơn v giá tr trung
tâm c a phân ph i.
• Công th c tính
Trư c h t ta s p x p s li u theo th t tăng d n
ðánh s th t cho các d li u sau khi ñã s p x p theo th t tăng d n
Tìm trung v theo công th c v i dung lư ng m u là n, M = (n+1) / 2
Lưu ý r ng trong công th c nêu trên n không ph i là dung lư ng m u trong thí nghi m
mà là s th t l n nh t sau khi ñã ñư c ñánh s .
• Ví d (ñ i v i tr i th nh t)
S p x p s li u theo th t tăng d n và ñánh s th t
98 100 100 103 105 107 110 113 115
1 2 3 4 5 6 7 8 9
| | | | | | | | |
Trung v
M = (n+1) / 2 = (9+1) / 2 =5; t c là trung v n m v trí quan sát th 5 trong b ng s
li u ñã s p x p th t , t c là trung v = ~ = 105 ngày
y
Chú ý trung bình có giá tr tương t (105.7 ngày)
• Ví d (ñ i v i tr i 2)
101 103 104 105 107 108 108 112
1 2 3 4 5 6 7 8
| | | | | | | |
Trung v
15
- 8 + 1
. Trung v = = 4,5 giá tr ñã s p x p theo th t , t c là trung v n m gi a giá tr
2
th 4 và th 5, hay trung v là ½(105 + 107) = 106 ngày.
Mode
Là giá tr có t n su t cao nh t trong b d li u. Trong phân b t n su t, Mode là giá tr
n m ñi m cao nh t trên ñư ng cong. ð i v i phân b chu n thì Mode cũng chính là
trung v và trung bình.
Các tham s ch s bi n ñ ng
Bư c ti p theo chúng ta c n xác ñ nh m c ñ bi n ñ ng xung quanh các giá tr ñ c
trưng như ñ l ch chu n ho c phương sai, mi n ho c mi n t v .
Phương sai
Phương sai c a qu n th ñư c ký hi u l à σ2
Phương sai c a m u ñư c ký hi u là s2
• Công th c
Dư i d ng t ng quát, ta có n quan sát, thì công th c t ng quát tính phương sai là
1n
∑ ( yi − y )2
s2 =
n − 1 i =1
ðơn v tính c a phương sai luôn là ñơn v tính c a quan sát bình phương. N u ñơn v
tính c a phép ño là kg (ví d tr ng lư ng cơ th ), thì phương sai có ñơn v tính là kg2
• Ví d (ñ i v i tr i th 3)
Trong tr i th 3 ta có t t c 9 quan sát, t c n = 9.
Phương sai = s2
1
[(100 - 105.7) 2 + (107 - 105.7) 2 + ... + (105 - 105.7) 2 ]
=
9 -1
= 36.5 ngày2
ð l ch chu n
ð l ch chu n c a qu n th ñư c ký hi u l à σ
ð l ch chu n c a m u ñư c ký hi u là s
ð ñơn v ño m c ñ bi n ñ ng c a có cùng ñơn v tính như ñơn v ño c a các quan sát,
ta ti n hành l y căn b c 2 c a phương sai. ðây chính là ñ l ch chu n c a các quan sát
(thư ng ñư c ký hi u là s).
• Công th c tính ñ l ch chu n
1n
∑ ( yi − y )
s = s2 =
2
n − 1 i =1
16
- • Ví d (ñ i v i tr i th 3)
s = s 2 = 36,5 = 6,04 ngày
H s bi n ñ ng (Cv)
Như chúng ta ñã bi t ñ l ch chu n ñư c dùng ñ xác ñ nh m c ñ bi n ñ ng c a m t
qu n th . Nhưng m t v n ñ ñ t là t ñ l ch chu n ta có th bi t ñư c bi n ñ ng c a
qu n th A nh hay l n hơn qu n th B; khi giá tr trung bình c a các qu n th so sánh
khác nhau thì vi c s d ng phương sai hay ñ l ch chu n ñ so sánh ñ bi n ñ ng, ñ c
bi t khi rút m u nghiên c u qua chênh l ch nhau. ð kh c ph c nh ng h n ch nêu trên,
chúng ta s d ng m t tham s th ng kê h s bi n ñ ng.
• Công th c
s × 100
Cv =
y
• Ví d (ñ i v i tr i th 3)
− − s × 100 6,04 × 100
y = 105,7 ngày và s = 6,04 ngày → Cv = = = 5,74 %
ta có:
105,7
y
Sai s tiêu chu n (ñ l ch chu n c a giá tr trung bình)
ð i v i các giá tr trung bình, ngư i ta s d ng sai s tiêu chu n c a giá tr trung bình
thay th cho S.
Công th c
S
SX =
n
Ví d (ñ i v i tr i th 3)
− S 6,04
s = 6,04 ngày và n = 9 → S X = = = 2,01
ta có:
n 9
Mi n t v (IQR)
Thông thư ng ñ miêu t s bi n ñ ng xung quanh giá tr trung bình, chúng ta xác ñ nh
s lư ng quan sát trong m t mi n như chia trung v c a m u cho 2, toàn mi n chia
thành 4 nhóm:
25% quan sát ≤ mi n t v dư i (Q1)
50% quan sát ≤ trung v (Q2)
75% quan sát ≤ mi n t v trên (Q3)
Công th c
n + 1
T v dư i = Q1 = giá tr ñã ñư c x p h ng
4
17
- 3(n + 1)
T v trên = Q3 = giá tr ñã ñư c x p h ng
4
D ng t ng quát tính m c ph n trăm th X = (n+1) X/100.
Ví d (ñ i v i tr i th 3) v i s li u ñã ñã ñư c s p x p:
98 100 100 103 105 107 110 113 115
| | | | | | | | |
T v dư i Trung T v trên
v
n + 1
=
T v dư i giá tr ñã ñư c x p h ng
4
9 + 1
= giá tr ñã ñư c x p h ng
4
giá tr ñã ñư c x p h ng
= 2.5
= tăng tr ng trung bình gi a giá tr th 2 và th 3
= 0,5 × 100 + 0,5 × 110 = 100 ngày
3(n + 1)
= giá tr ñã ñư c x p h ng
T v trên
4
3(9 + 1)
= giá tr ñã ñư c x p h ng
4
giá tr ñã ñư c x p h ng
= 7,5
= tăng tr ng trung bình gi a giá tr th 7 và th 8
= 0,5 × 110 + 0,5 × 113 = 111,5 ngày
Như v y T v dư i (Q1) = 100 ngày
T v trên (Q3) = 111,5 ngày
V i m c ph n t nh hơn 30% ta có
= (n+1)X/100 = (9+1)30/100 = 3, giá tr này s là 100 ngày.
Ta có kho ng cách gi a t v trên và t v dư i (IQR)
= Q3 - Q1 = 111,5 - 100 = 11,5
Nh ng giá này thư ng b c l cho ta nhi u thông tin hơn là các tóm t t b ng s , như các
tham s ch v trí và bi n ñ ng bi u hi n
Các giá tr min, max, Q1, Q2, Q2 và IQR ñư c s d ng ñ xác ñ nh nh ng giá tr ngo i
lai và trong m t s trư ng h p ki m tra phân b c a s li u.
Như ví d trên ta có các giá tr tương ng là 98; 115; 100; 106; 111,5
Ta có 1,5×IQR = 1,5×11,5 = 17,25;
Như v y gi i h n trên s là Q3 + 1,5×IQR = 111,5 + 17,25 = 128,75
18
- gi i h n dư i s là Q1 - 1,5×IQR = 100 - 17,25 = 82,75
V i s tr giúp c a các ph n m m th ng kê ta có th d dàng tóm t t các d li u m t
cách nhanh chóng và chính xác. V i ví d ñã nêu trên, b ng ph n m m Excel ho c
Minitab ta có th tính ñư c các tham s th ng kê mô t như sau:
2.5. Bài t p
Kh i lư ng c a 20 qu tr ng (g) ñư c trình bày dư i ñây:
54,9 54,0 55,8 50,4 55,3 50,3 53,1 50,9 50,9 53,8
54,5 52,2 54,3 55,5 51,8 53,6 52,5 48,5 52,8 55,0
Hãy tính các tham s sau (bao g m các ký hi u và ñơn v ño tương ng)
ðơn v tính
Tham s Ký hi u Giá tr
Trung bình
Trung v
Mode
ð l ch chu n
Phương sai
Sai s tiêu chu n
H s bi n ñ ng
19
- 2.6. Bài ki m tra s 1
Trong m t thí nghi m, 5 con l n 21 ngày tu i ñư c rút m t cách ng u nhiên t m t
qu n th có kh i lư ng trung bình là 5,26 kg và ñ l ch chu n là 0,65 kg. Sau khi mô t
kh i lư ng 21 ngày tu i c a 5 l n nói trên b ng ph n m m Minitab ta th y ñ l ch
chu n c a m u b ng ñ l ch chu n c a qu n th và thu ñư c ñ th h p:
1. (2 ñi m) Anh (ch ) hãy tóm t t các tham s c a ñ ra b ng các ký hi u thích h p cùng
v i các ñơn v ño tương ng
2. (3 ñi m) Trong qu n th nói trên, có bao nhiêu ph n trăm l n 21 ngày tu i cho ta
kh i lư ng t 4,61 kg ñ n 5,91 kg? (n u cách tính và v ñ th minh ho )
3. (5 ñi m) D a vào ñ th và các thông s c a ñ bài hãy cho bi t các giá tr sau ñây c a
m u ñư c rút ra t qu n th nói trên (s d ng các ký hi u và các ñơn v ño tương ng)
b) ð l ch chu n......…..............…..............
a) Trung bình..........………................
c) Phương sai....................................... d) Sai s tiêu chu n………..........................
e) H s bi n ñ ng................……........
2.7. Các thu t ng ti ng Anh - Vi t
Ti ng Anh Ti ng Vi t Minitab 12.0 Ký hi u
X ,Y , µ *
Mean Trung bình Mean
Median Trung v Median M
Mode Mode Mode Mode
S, σ∗
ð l ch chu n
Standard Deviation StDev
S2, σ2*
Phương sai
Variance -
Standard Error Sai s tiêu chu n SE Mean SE, S X , m X
Variable Bi n Variable Var
Maximum Giá tr l n nh t Maximum Max
Minimum Giá tr bé nh t Minimum Min
H s bi n ñ ng
Coefficient of Variation - Cv
*
Các ký hi u có d u * trong b ng là các tham s c a qu n th
20
- Ki m ñ nh gi thi t
3.
3.1. Gi thi t nghiên c u
3.1.1. Gi i thi u
Ta có th chia lý thuy t th ng kê thành 2 ph n l n:
• M t là, ph n th ng kê mô t (như ta ñã xem xét các ph n trư c) bao g m các tóm
t t dư i d ng s , ñ th … ñ tóm t t và mô t s li u.
• Hai là, ph n suy di n th ng kê, ñây là ph n rút ra nh ng k t lu n v qu n th d a
trên các ñ i di n m u (các s li u thí nghi m hay ñi u tra). Th ng kê suy di n bao
g m:
Ư c tính - các tham s c a qu n th như µ, σ t các ñ i di n m u,
Ki m ñ nh gi thi t - ti n hành ki m tra các gi thi t xem các tham s ñó xu t
phát t 1 hay t các qu n th khác nhau.
Ví d :
Xem xét ñ n hi u l c c a m t vacxin?
M t phương pháp chăn nuôi m i có làm cho m c ñ tăng tr ng c a l n nhanh hơn
phương pháp hi n t i không?
3.1.2. Gi thi t H0 và H1
Trong quá trình nghiên ph i ti n hành so sánh s khác nhau gi a các công th c thí
nghi m (s t ng tr ng c a v t nuôi gi a 2 kh u ph n ăn, gi a các gi ng khác nhau...).
Trư c khi ti n hành phân tích, ñánh giá và ñưa ra các k t lu n ta ph i nêu lên ñư c gi
thi t; sau ñó ti n hành ch ng minh và ñưa k t lu n, gi thi t ñó ñúng hay sai m tm c
xác su t nh t ñ nh. M t gi thi t như v y ñư c g i là gi thi t H0; khi H0 b bác b ta
ph i ch n m t gi thi t ngư c l i v i H0, ñó chính là ñ i thuy t H1.
3.1.3. Giá tr P
Ki m ñ nh gi thi t d a trên nguyên t c xác su t bé; t c là s ki n không x y ra sau m t
l n thí nghi m. Ta ph i ch n m t giá tr P nh t ñ nh ñ trên cơ s ñó bác b ho c ch p
nh n ho c bác b H0. Trong chăn nuôi, thú y ta thư ng ch n các m c sau 0,05; 0,01;
0,001. P chính là xác su t ñ t n t i H0 n u nó ñúng.
3.1.4. S d ng giá tr P ñ rút ra k t lu n
Trong th ng kê ta thư ng ch n ngư ng P = 0,05 ñ làm m c ý nghĩa.
N u P < 0,05 → gi thi t H0 b bác b t c là ch p nh n H1
N u P ≥ 0,05 → gi thi t H0 không b bác b
21
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
