Bài 5: Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
TXNLQT01_Bai5_v1.0014109213 73
BÀI 5
ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC
Hướng dẫn học
Để học tốt bài này, sinh viên cần tham khảo các phương pháp học sau:
Tham khảo tài liệu từ các nguồn cung cấp thông tin khác nhau (báo, tạp chí, sách,
mạng internet) về những vấn đề liên quan tới đào tạo nguồn nhân lực trong tổ chức.
Tìm hiểu quy trình quản đào tạo nguồn nhân lực trong doanh nghiệp, những khó
khăn trong đào tạo nguồn nhân lực mà doanh nghiệp gặp phải.
Học đúng lịch trình của môn học theo tuần, làm các bài luyện tập đầy đủ tham gia
thảo luận trên diễn đàn.
Đọc tài liệu:
1. Nguyễn Ngọc Quân, Nguyễn Vân Điềm (2007), Quản trị nhân lực, Nhà xuất bản
Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội.
2. Trần Kim Dung (2003), Quản trị nguồn nhân lực, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia,
Hà Nội.
Sinh viên làm việc theo nhóm, nhóm thực hành xây dựng biểu mẫu Đánh giá thực
hiện công việc và trao đổi với giảng viên trực tiếp tại lớp học hoặc qua email.
Tham khảo các thông tin từ trang Web môn học.
Nội dung
Khái niệm, mục tiêu, tầm quan trọng của đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.
Các phương pháp đào tạo nguồn nhân lực.
Trình tự xây dựng chương trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp.
Mục tiêu
Sau khi học xong chương này, sinh viên có thể:
Hiểu rõ khái niệm và mục tiêu và tác dụng của đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.
Nắm được các phương pháp đào tạo nguồn nhân lực biết lựa chọn các phương
pháp đào tạo nguồn nhân lực thích hợp để đào tạo nguồn nhân lực.
Nắm vững quy trình quản lý đào tạo trong doanh nghiệp.
Bài 5: Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
74 TXNLQT01_Bai5_v1.0014109213
Tình huống dẫn nhập
Xác định nhu cầu đào tạo cho nhân viên mới tại Công ty Thái Dương
Hoa nhân viên mới được tuyển vào vị trí nhân viên bán hàng của Công ty Thái Dương được 3
tháng nay.
nhân viên mới nên Hoa rất nhiệt tình nỗ lực hết mình trong công việc. Mặc vậy, hầu
hết những việc mà trưởng giao cô đều không hoàn thành đúng thời hạn với chất lượng còn khiêm
tốn, chưa đạt yêu cầu do trưởng phòng đặt ra.
Điều này làm cho trưởng phòng Khôi rất băn khoăn, không biết n làm để khắc phục tình
trạng này. Anh nghĩ đến việc phải đào tạo nâng cao năng lực thực hiện công việc cho nhân viên
này. Tuy nhiên, Khôi còn lúng túng không biết bắt đầu từ đâu, làm thế nào để xác định được nhu
cầu đào tạo cho nhân viên Hoa, từ đó xây dựng thực hiện chương trình đào tạo cho đội ngũ
nhân viên bán hàng của Công ty.
Là cán bộ phụ trách công tác đào tạo có kinh nghiệm, Anh/chị hãy giúp anh Khôi
xác định nhu cầu đào tạo của những nhân viên như Hoa?
Bài 5: Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
TXNLQT01_Bai5_v1.0014109213 75
5.1. Khái niệm và mục tiêu của Đào tạo và Phát triển nguồn nhân lực
5.1.1. Khái niệm:
Đào tạo phát triển các hoạt động để duy trì
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tổ chức,
điều kiện quyết định để các tổ chức thể đứng vững
thắng lợi trong môi trường cạnh tranh. Do đó, trong
các tổ chức, công tác đào tạo phát triển cần phải
được thực hiện một cách có tổ chức và có kế hoạch.
Phát triển nguồn nhân lực (theo nghĩa rộng) tổng thể các hoạt động học tập có tổ
chức được tiến hành trong những khoảng thời gian nhất định để nhằm tạo ra sự thay
đổi hành vi nghề nghiệp của người lao động.
Đào tạo Phát triển
1. Tập trung Công việc hiện tại Công việc tương lai
2. Phạm vi Cá nhân Cá nhân và Tổ chức
3. Thời gian Ngắn hạn Dài hạn
4. Mục đích Khắc phục sthiếu hụt về kiến thức
và kỹ năng hiện tại Chuẩn bị cho tương lai
Bảng 5.1. So sánh giữa đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
5.1.2. Mục tiêu của Đào tạo và Phát triển nguồn nhân lực
Mục tiêu chung của đào tạo phát triển nguồn nhân lực nhằm sử dụng tối đa
nguồn nhân lực hiện có và nâng cao tính hiệu quả của tổ chức thông qua việc giúp cho
người lao động hiểu hơn về công việc, nắm vững hơn về nghề nghiệp của mình
thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình một cách tự giác hơn, với thái độ tốt hơn,
cũng như nâng cao khả năng thích ứng của họ với các công việc trong tương lai.
5.1.3. Tầm quan trọng của Đào tạo và Phát triển nguồn nhân lực
Để đáp ứng yêu cầu công của việc tổ chức hay nói cách khác đđáp ứng nhu
cầu tồn tại và phát triển tổ chức.
Để đáp ứng nhu cầu học tập, phát triển của người lao động.
Đào tạo và phát triển là những giải pháp có tính chiến lược tạo ra lợi thế cạnh tranh
của doanh nghiệp.
5.2. Các phương pháp đào tạo và phát triển Nguồn nhân lực
5.2.1. Các phương pháp đào tạo trong công việc
Đào tạo trong công việc các phương pháp đào tạo trực tiếp tại nơi làm việc, trong đó người
học sẽ học được những kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc thông qua thực tế thực hiện
công việc và thường là dưới sự hướng dẫn của những người lao động lành nghề hơn.
Nhóm này bao gồm những phương pháp như:
Đào tạo theo kiểu chỉ dẫn công việc
Đây phương pháp phổ biến dùng để dạy các kỹ năng thực hiện công việc cho
hầu hết các công nhân sản xuất kể cả một số công việc quản lý. Quá trình đào
Bài 5: Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
76 TXNLQT01_Bai5_v1.0014109213
tạo bắt đầu bằng sự giới thiệu giải thích của người dạy về mục tiêu của công
việc và chỉ dẫn tỉ mỉ, theo từng bước về cách quan sát, trao đổi, học hỏi và làm thử
cho tới khi thành thạo dưới sự hướng dẫn và chỉ dẫn chặt chẽ của người dạy.
Đào tạo theo kiểu học nghề
Theo phương pháp này, chương trình đào tạo bắt đầu bằng việc học thuyết
trên lớp, sau đó các sinh viên được làm việc dưới sự hướng dẫn của công nhân
lành nghề trong một vài năm; được thực hiện các công việc thuộc nghề cần học
cho tới khi thành thạo tất cả các kỹ năng của nghề. Phương pháp nàyng đ dy
một nghề hoàn chỉnh cho công nhân.
Kèm cặp và chỉ bảo
Phương pháp này thường dùng để giúp cho các cán
bộ quản các nhân viên giám sát thể học
được các kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc
trước mắt công việc cho tương lai thông qua sự
kèm cặp, chỉ bảo của những người quản giỏi
hơn. Có ba cách để kèm cặp là:
o Kèm cặp bởi người lãnh đạo trực tiếp;
o Kèm cặp bởi một cố vấn;
o Kèm cặp bởi người quản lý có kinh nghiệm hơn.
Luân chuyển và thuyên chuyển công việc
Luân chuyển thuyên chuyển công việc phương pháp chuyển người quản từ
công việc này sang công việc khác để nhằm cung cấp cho họ những kinh nghiệm làm
việc nhiều lĩnh vực khác nhau trong tổ chức. Những kinh nghiệm kiến thức thu
được qua quá trình đó sẽ giúp cho họ khả năng thực hiện được những công việc
cao hơn trong tương lai. Có thể luân chuyển và thuyên chuyển công việc theo ba cách:
o Chuyển đối tượng đào tạo đến nhận cương vị quản lý ở một bộ phận khác trong
tổ chức nhưng vẫn với chức năng và quyền hạn như cũ.
o Người quản được cử đến nhận cương vị công tác mới ngoài lĩnh vực chuyên
môn của họ.
o Người quản được bố trí luân chuyển công việc trong phạm vi nội bộ một
nghề chuyên môn.
Phương pháp đào tạo trong công việc có các ưu điểm sau:
Đào tạo trong công việc thường không yêu cầu một không gian hay những trang thiết bị
riêng biệt đặc thù.
Đào tạo trong công việc ý nghĩa thiết thực sinh viên được làm vic và có thu nhp
trong khi học.
Đào tạo trong công việc mang lại một sự chuyển biến gần như ngay tức thời trong kiến
thức và kỹ năng thực hành (mất ít thời gian đào tạo).
Đào tạo trong công việc cho phép sinh viên thực hành những tổ chc trông mong ở
họ sau khi quá trình đào tạo kết thúc.
Đào tạo trong công việc tạo điều kiện cho sinh viên được làm việc ng với những đồng
nghiệp tương lai của họ; và bắt chước những hành vi lao động của những đồng nghiệp.
Tuy nhiên, phương pháp này cũng có những hạn chế sau:
Lý thuyết được trang bị không có hệ thống.
Sinh viên có thể bắt chước những kinh nghiệm, thao tác không tiên tiên tiến của người dạy.
Bài 5: Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
TXNLQT01_Bai5_v1.0014109213 77
Đào tạo qua công việc – Tiết kiệm thời gian và chi phí
“Trong tình hình kinh tế kkhăn áp lực công việc ngày càng gia tăng, việc đào tạo qua
công việc là một trong những phương pháp đào tạo hiệu quả nhất tiết kiệm thời gian và chi phí
cho cả Doanh nghiệp lẫn người lao động”, ông Nguyễn Quốc Hoàn Phó giám đc ph trách
tuyển dụng VIPdatabase Corporation – một đơn vị tuyển dụng hàng đầu trong nước đã chia sẻ
như vậy.
1. Một phương pháp hiệu quả
Đào tạo qua công việc cách đào tạo ngay tại nơi làm việc sinh viên chính các nhân
viên đang đảm nhiệm nhiều vị trí tại Doanh nghiệp. Sinh viên được đào tạo qua chính công
việc cụ thể được giao, vẫn bảo đảm hiệu năng công việc cho tổ chức được trả lương trong
thời gian đào tạo. Sinh viên trong quá trình làm việc sđược hướng dẫn cụ thể quy trình
cách thức thực hiện qua việc làm mẫu u cầu thực hành. Đồng thi, cấp quản trc tiếp
có thể theo sát từng sinh viên để có những lời khuyên ngay khi có vấn đề phát sinh.
Không những thế, các sinh viên có thể được đào tạo tổng thể khi tham gia trực tiếp vào một dự
án cụ thể. Phương pháp này giúp sinh viên nhìn thấy được một ch tổng thể các công việc
của toàn dự án trách nhiệm của mình phải hoàn thành, biết tuân thủ kỷ luật chung sự
thành công của dự án. Qua đó, trình độ chuyên môn cũng như kỹ năng sẽ dần được phát triển
một cách toàn diện.
Với nhiều năm kinh nghiệm trong việc tổ chức các chương trình tuyển dụng Quản trị Viên Tập
sự cho các Doanh nghiệp trong ngoài nước, chị Trần Thị Kim Loan Phụ trách chương
trình Hội tụ tài năng Việt ( http://www.talentvietnam.com/ ) đã chia sẻ: “Phương pháp đào tạo
qua công việc một phương pháp thật sự hiệu quả thường được các Doanh nghiệp nước
ngoài áp dụng trực tiếp bằng cách lãnh đạo sẽ huấn luyện cho nhân viên theo hình hàng
dọc từ trên xuống, có sự kiểm tra năng lực theo chỉ số đánh giá thực hiện công việc (KPI).
Phương pháp trên thể được xem cách để phát triển nguồn nhân lực trong sự phát triển
chung của tổ chức.”
2. Với những ưu điểm thiết thực
Đào tạo qua công việc được lên kế hoạch tổ chức và triển khai ngay tại môi trường làm việc cụ
thể của nhân viên. Đây giải pháp được Doanh nghiệp ưu tiên lựa chọn để vừa mở rộng và
nâng cao kỹ năng của nhân viên vẫn đảm bảo hiệu năng công việc, cũng như giảm thiểu
được chi phí đào tạo. Phương pháp trên rất phù hợp trong việc phát triển thành thạo knăng
đặc thù trong từng công việc cụ thể dựa trên nhu cầu và điều kiện sẵn có của tổ chức.
Khi triển khai việc đào tạo qua công việc, tinh thần đoàn kết và sự chuyên nghiêp hóa trong nội
bộ công ty sẽ dần được nâng cao. Đồng thời, Doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian
cũng như không làm gián đoạn, trì trệ công việc trong suốt quá trình nhân viên được đào tạo.
Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm thiết thực từ phương pháp này, Doanh nghiệp cũng cần
quan tâm đến những rủi ro có thể gặp phải, ông Nguyễn Quốc Hoàn đã chia sẻ thêm: “Việc
đào tạo qua công việc đòi hỏi người hướng dẫn ngoài việc có kinh nghiệm thực tế, phải có kh
năng giảng dạy, nếu không, việc đào tạo này sẽ không mang lại kết qumỹ mãn. Nếu người
hướng dẫn không đthời gian để huấn luyện nhân viên, người nhân viên sẽ không nền
tảng vững chắc về kiến thức kỹ năng cần thiết để thể đảm bảo hiệu quả công việc. Mặc
khác có đôi khi, người hướng dẫn có những thói quen không tốt cũng thể truyền sang nhân
viên khi hướng dẫn”.
3. Khi cần, vẫn có thể tham gia các chương trình đào tạo khác
Nếu chưa thật sự điều kiện được đào tạo qua công việc, người lao động thể lựa chọn
phương pháp đào tạo phỏng thực tế (Simulation) tại các trung tâm huấn luyện đào tạo.
Nhiều chương trình đào tạo ngắn và dài hạn đã liên tục được xây dựng và phát triển cho nhiều
lĩnh vực khác nhau: Tiếp thị, kinh doanh, kế toán... Mặt khác, người lao động cũng có thể dành
thời gian để học tập thông qua các buổi hội thảo chuyên đề, các câu lạc bộ, đội nhóm, tham
gia các diễn đàn, trang web mang tính hội, cộng đồng để trao đổi thông tin lấy kiến thức
tổng quát. “Tuy nhiên, trước khi chọn lựa bất kỳ phương pháp đào tạo nào, các bạn trẻ đều
cần phải phân tích xác định nhu cầu đào tạo trước tiên, sau mới tính đến việc lựa chọn
cách thức thực hiện. Việc đào tạo cần phải đáp ứng đúng nhu cầu cần thiết đúng thời điểm
cũng như kế hoạch rõ ràng”, chị Trần Thị Kim Loan nhận định. Chị cũng cho biết: “Đối với
những tân cử nhân sắp ớc chân vào con đường nghề nghiệp, các bạn nên thường xuyên
theo dõi và tham gia các chương trình định hướng nghề nghiệp vấn đào tạo, cũng n
tuyển dụng Quản trị viên tập sự do các Doanh nghiệp hoặc Trường đại học tổ chức. Đơn cử