Rừng là tài nguyên quý giá của đất nước ta, rừng không những là cơ sở phát triển kinh tế - xã hội mà còn gĩư chức năng sinh thái cực kỳ quan trọng, rừng tham gia vào quá trình điều hoà khí hậu, đảm bảo chu chuyển oxy và các nguyên tố cơ bản khác trên hành tinh..
̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̣
=
ng d n ướ ẫ :NGUY N TH H NG TÌNH Ị Ồ
Ễ 8 K15KMT : : Giáo viên h Nhóm L pớ
, tháng .6.. năm ...2010..... ĐÀ N NGẴ
R ng là tài nguyên quý giá c a đ t c ta, r ng không nh ng là c s phát ủ ấ n ừ ướ ơ ở ừ ữ
tri n kinh t - xã h i mà còn gĩ ch c năng sinh thái c c kỳ quan tr ng, r ng tham ể ế ộ ư ứ ự ừ ọ
gia vào quá trình đi u hoà khí h u, đ m b o chu chuy n oxy và các nguyên t ả ề ể ậ ả ố ơ c
b n khác trên hành tinh, duy trì tính n đ nh và đ màu m c a đ t, h n ch lũ l ị ả ỡ ủ ấ ế ạ ổ ộ ụ t,
t c a các thiên h n hán, ngăn ch n xói mòn đ t, làm gi m nh s c tàn phá kh c li ạ ẹ ứ ố ệ ủ ấ ả ặ
tai, b o t n ngu n n c và làm gi m m c ô nhi m không khí. Nh ng ngày nay, ả ồ ồ ướ ứ ư ễ ả
ngu n tài nguyên quý giá đó đang d n b suy thoái. Nh ng năm qua, n n phá r ng, ị ừ ữ ầ ạ ồ
ẹ m t r ng ngày càng nghiêm tr ng, hàng ngàn di n tích ha r ng càng b thu h p ấ ừ ừ ệ ọ ị
i. M t r ng và suy thoái r ng gây nên hi n t l ạ ấ ừ ệ ượ ừ ấ ng sa m c hoá và làm nghèo đ t ạ
i nhi u đ a ph ng. Tình tr ng đó đã t o ra hàng lo t các tác đ ng tiêu c c và t ạ ề ị ươ ự ạ ạ ạ ộ
thách th c s phát tri n kinh t , xã h i và môi tr ng nh gây lũ l t, h n hán gây ứ ự ể ế ộ ườ ư ụ ạ
khó khăn trong vi c cung ng lâm s n, làm gi m di n tích đ t tr ng khi n tình ứ ệ ệ ế ả ả ấ ồ
tr ng nghèo đói và th t nghi p nhi u khu v c càng đáng lo ng i h n, đ c bi ệ ở ạ ấ ạ ơ ự ề ặ ệ t
suy thoái r ng làm phá v các h sinh thái quan tr ng. ừ ệ ỡ ọ
1.1. Khái ni mệ
1.2. Vai trò c a tài nguyên r ng ủ ừ
1.3. Phân lo iạ
2.1 Hi n tr ng tài nguyên r ng trên th gi i ế ớ ừ ệ ạ
2.2 Hi n tr ng t N ạ ở ệ am Vi ệ
3.1. Chuy n đ i m c đích s d ng đ t: ể ổ ụ ử ụ ấ
3.2. Khai thác ngu n lâm s n quá m c cho phép : ứ ồ ả
3.3. Cháy r ngừ
3.4. S c ép dân s ứ ố
3.5. Nghèo đói
3.6. H u qu c a cu c chi n tranh hoá h c đ l i: ọ ể ạ ả ủ ộ ế ậ
3.7. T p quán du canh du c ậ ư
3.8. Hi u l c pháp lu t và chính sách ệ ự ậ
ng v i môi tr ng t nhiên: 4.1. nh h Ả ưở ớ ườ ự
ng c a suy gi m tài nguyên r ng đ n môi tr 4.2. nh h Ả ưở ủ ừ ế ả ườ ng
s ng.ố
ứ ề ả 5.1. Tuyên truy n, ph bi n, giáo d c, nâng cao nh n th c v qu n ổ ế ụ ề ậ
lý b o v r ng. ệ ừ ả
5.2. Quy ho ch, xác đ nh lâm ph n các lo i r ng n đ nh. ạ ừ ổ ị ạ ậ ị
5.3. Hoàn thi n th ch , chính sách và pháp lu t ậ ể ế ệ
5.4. Nâng cao trách nhi m c a ch r ng, chính quy n các c p và s ủ ừ ủ ệ ề ấ ự
tham gia c a các ngành, các t ch c xã h i vào b o v r ng. ủ ổ ứ ả ệ ừ ộ
ch c, nâng cao năng l c c a l c l 5.5. C ng c t ủ ố ổ ứ ự ủ ự ượ ng ki m lâm. ể
5.6. H tr nâng cao đ i s ng ng i dân. ỗ ợ ờ ố ườ
5.7. Xây d ng c s h t ng, đ u t trang thi t b b o v r ng. ơ ở ạ ầ ầ ư ự ế ị ả ệ ừ
5.8. ng d ng khoa h c công ngh . ệ Ứ ụ ọ
5.9. Tài chính.
5.10. H p tác qu c t . ố ế ợ
1.Khái quát v n đấ ề
Khai thác l y gấ
ỗ
L n chi m m ấ ở ế r ng đ t canh ấ ộ
Quá trình suy gi m tài nguyên r ng ừ ả
Khai thác lâm s nả ngoài gỗ
N n cháy ạ r ngừ
Suy gi m ả tài nguyên
1.1. Khái ni mệ
Suy gi m tài nguyên r ng là hi n t ng suy gi m,do con ng i gây ra làm ệ ượ ừ ả ả ườ
gi m tr l ng lâm s n t i các vùng r ng trong m t th i gian nh t đ nh. ữ ượ ả ả ạ ấ ị ừ ộ ờ
1.2. Vai trò c a tài nguyên r ng ừ ủ
Là h sinh thái đa d ng và giàu có nh t trên c n, đ c bi ệ ấ ạ ặ ạ ệ t là r ng m nhi ừ ẩ ệ t
đ i.ớ
R ng có vai trò to l n v môi tr ừ ề ớ ườ ấ ng và phát tri n, là ngu n cung c p ể ồ
nguyên v t li u c n thi t cho con ng i. ậ ệ ầ ế ườ
R ng cung c p l ng th c, th c ph m, nguyên li u cho công nghi p ch ấ ươ ừ ự ự ệ ệ ẩ ế
2, tái sinh O2 , đi u hòa khí h u cho khu
c li u, du l ch, gi i trí… bi n, d ế ượ ệ ị ả
R ng là “ lá ph i xanh” h p th CO ổ ừ ụ ấ ề ậ
v c.ự
V tác d ng cân b ng sinh thái, r ng có vai trò vô cùng quan trong: ừ ụ ề ằ
Tr c h t, r ng có nh h t đ , đ m không khí, thành ướ ế ừ ả ưở ng đ n nhi ế ệ ộ ộ ẩ
ph n khí quy n và có ý nghĩa đi u hòa khí h u. ề ể ậ ầ
R ng là v t c n trên đ ng di chuy n c a gió và có nh h ậ ả ừ ườ ể ủ ả ưở ế ố ng đ n t c
ng gió đ cũng nh h ộ ư ướ
R ng không ch ch n gió mà còn làm s ch không khí và có nh h ỉ ắ ừ ả ạ ưở ế ng đ n
vòng tu n hoàn trong t nhiên. ầ ự
R ng có vai trò b o v ngu n n c b o v đ t ch ng xói mòn. ả ệ ồ ướ ả ệ ấ ừ ố
Th m th c v t có ch c năng quan tr ng trong vi c ngăn c n m t ph n ầ ự ứ ệ ả ậ ả ộ ọ
c m a r i xu ng đ t và có vai trò phân ph i l ng n c này. n ướ ư ơ i l ố ạ ượ ấ ố ướ
Th m m c r ng là kho ch a các ch t dinh d ụ ừ ứ ấ ả ưỡ ả ng khoáng, mùn và nh
ng l n đ n đ phì nhiêu c a đ t. h ưở ủ ấ ế ớ ộ
Là n i c trú c a hàng tri u loài đ ng v t và vi sinh v t, r ng đ c xem là ậ ừ ơ ư ủ ệ ậ ộ ượ
ngân hàng gen kh ng l , l u tr các lo i gen quý. ổ ồ ư ữ ạ
t hecta r ng hàng năm t o nên sinh kh i kho ng 300 - 500 Theo th ng kê, m ố ộ ừ ả ạ ố
kg, 16 t n oxy (r ng thông 30 t n, r ng tr ng 3 - 10 t n). M i ng ấ ừ ừ ấ ấ ồ ỗ ườ ầ i m t năm c n ộ
4.000kg O2 t ng ng v i l ng oxy do 1.000 - 3.000 m2 cây xanh t o ra trong ươ ớ ượ ứ ạ
năm. Nhi t đ không khí r ng th ng th p h n nhi t đ đ t tr ng kho ng 3 - ệ ộ ừ ườ ấ ơ ệ ộ ấ ả ố
5oC. R ng b o v và ngăn ch n gió bão. H s dòng ch y m t trên đ t có đ che ệ ố ừ ệ ặ ấ ặ ả ả ộ
ph 35% l n h n đ t có đ che ph 75% hai l n. L ộ ủ ủ ầ ấ ơ ớ ượ ủ ừ ng đ t xói mòn c a r ng ấ
b ng 10% l ằ ượ ng đ t vùng đ t không có r ng. R ng là ngu n gen vô t n c a con ừ ậ ủ ừ ấ ấ ồ
ng i, là n i c trú c a các loài đ ng th c v t quý hi m. Vì v y, t đ t có l ườ ơ ư ủ ự ế ậ ậ ộ ỷ ệ ấ
ng môi tr r ng che ph c a m i qu c gia là m t ch tiêu đánh giá ch t l ừ ủ ủ ấ ượ ố ỗ ộ ỉ ườ ng
quan tr ng. Di n tích đ t có r ng c a m t qu c gia t ủ ừ ệ ấ ọ ố ộ ố ư ệ i u ph i đ t 45% t ng di n ả ạ ổ
tích.
ng r t l n đ n môi tr T m nh h ầ ả ưở ấ ớ ế ườ ng s ng, gi ố ữ ố vai trò to l n đ i ớ
i. v i con ng ớ ườ
S suy gi m tài nguyên r ng không ch nh h ỉ ả ừ ự ả ưở ả ng đ n qu c gia b n ố ế
đ a mà còn c th gi i. ả ế ớ ị
1.3. Phân lo iạ
Căn c vào m c đích s d ng ch y u, r ng có th đ c phân thành các ử ụ ủ ế ể ượ ụ ừ ứ
lo i sau đây: ạ
R ng phòng h c s d ng ch y u d b o v ngu n n ừ ộ: đ ượ ử ụ ủ ế ể ả ệ ồ ướ c, b o v ả ệ
đ t, ch ng x i mòn, h n ch thiên tai, đi u hoà khí h u, góp ph n b o v môi ấ ế ề ệ ả ậ ầ ạ ố ố
tr ườ ng sinh thái. R ng phòng h đ ừ ộ ượ ộ ầ c phân thành các lo i: R ng phòng h đ u ừ ạ
ấ ngu n, R ng phòng h ch n gió, ch n cát bay, R ng phòng h ch n sóng, l n ừ ừ ắ ắ ắ ộ ồ ộ
bi n, R ng phòng h b o v môi tr ng sinh thái. ộ ả ệ ừ ể ườ
R ng đ c d ng ặ ụ : đ ừ ượ ử ụ ẫ c s d ng ch y u đ b o t n thiên nhiên, m u ể ả ồ ủ ế
chu n h sinh thái r ng c a qu c gia, ngu n gen th c v t, đ ng v t r ng,nghiên ự ậ ậ ừ ừ ủ ệ ẩ ộ ố ồ
c u khoa h c, b o v di tích k ch s , văn hoá và danh la, th ng c nh, ph c v ngh ứ ụ ụ ử ệ ả ắ ả ọ ị ỉ
ng i, du l ch. R ng đ c d ng đ ừ ặ ụ ơ ị ượ ả c chia thành các lo i: V n qu c gia, khu b o ườ ạ ố
t n thiên nhiên, khu r ng văn hoá- xã h i, nghiên c u thí nghi m. ồ ứ ừ ệ ộ
R ng s n xu t c s d ng ch y u đ s n xu t, kinh dpanh g , các ấ : đ ừ ả ượ ử ụ ủ ế ể ả ấ ỗ
lâm san khác, d c s n r ng và k t h p phòng h , b o v môi tr ng sinh thái. ặ ả ừ ế ợ ộ ả ệ ườ
c nhà n c giao cho t R ng s n xu t đ ả ấ ượ ừ ướ ổ ầ ch c, cá nhân thu c các thành ph n ộ ứ
kinh t có đ đi u ki n quy đ nh d s n xu t, kinh doanh theo h ng thâm canh, ế ủ ề ể ả ệ ấ ị ướ
nông- lâm- nghi p k t h p. ế ợ ệ
2. Hi n tr ng tài nguyên r ng ừ ệ ạ
2.1 Hi n tr ng tài nguyên r ng trên th gi i ế ớ ừ ệ ạ
Trên toàn th gi i, ế ớ ướ c tính có kho ng 3.870 tri u ha r ng, trong đó 95% là ệ ừ ả
nhiên và 5% r ng tr ng. Phá r ng nhi t đ i và suy thoái r ng r ng t ừ ự ừ ừ ồ ệ ớ ừ ở ề nhi u
vùng trên th gi i đã gây ra nh ng nh h ng tiêu c c đ n các lo i hàng hoá và ế ớ ữ ả ưở ự ế ạ
các n d ch v t ị ụ ừ ừ r ng. Di n tích r ng ệ ừ ở ướ ẹ c phát tri n đã n đ nh và đang tăng nh , ị ể ổ
còn các n c đang phát tri n, phá r ng v n đang ti p di n. M c thay đ i ở ướ ổ ướ c ừ ứ ể ế ễ ẫ
tính hàng năm di n tích r ng trên toàn th gi i (th p k 90) là 9,4 tri u ha, là s ế ớ ừ ệ ệ ậ ỷ ố
li u d a trên m c phá r ng hàng năm là 14,6 tri u ha và di n tích r ng tăng ừ ự ứ ừ ệ ệ ệ ướ c
tính là 5,2 tri u ha. ệ
Tài nguyên r ng trên trái đ t ngày càng b thu h p v di n tích và tr l ng. ề ệ ữ ượ ừ ẹ ấ ị
S li u th ng kê cho th y, di n tích r ng Trái đ t thay đ i theo th i gian sau: ừ ố ệ ệ ấ ấ ố ổ ờ
Ð u th k ế ỷ 20: 6 t ầ ha ỷ
Năm1958 :4,4 t ha ỷ
Năm1973 : 3,8 t ha ỷ
Năm1995 : 2,3 t ha. ỷ
- H ng năm trên th gi ế ớ ằ ừ i m t đi trung bình 16,1 tri u ha r ng, trong đó r ng ệ ừ ấ
nhi ệ ớ ị t đ i b suy gi m v i t c đ l n nh t 15,2 tri u ha. ớ ố ộ ớ ệ ấ ả
- Di n tích r ng bình quân th gi i trên đ u ng i 0,6 ha/ng i. ế ớ ừ ệ ầ ườ ườ
- Ph n l n đ t r ng r t thích h p cho canh tác nông nghi p. ầ ớ ấ ừ ệ ấ ợ
- Hi n nay r ng nhi t đ i ch còn kho ng 50% di n tích so v i tr c đây. ừ ệ ệ ớ ớ ướ ệ ả ỉ
2.2 Hi n tr ng t N ạ ở ệ am Vi ệ
nhi u n i. M t r ng x y ra ph bi n ả ổ ế ở ấ ừ ề ơ
ệ M c dù t ng di n tích r ng toàn qu c tăng trong nh ng năm qua, nh ng di n ừ ữ ư ệ ặ ổ ố
tích r ng b m t còn m c cao. Th ng kê t ị ấ ừ ở ứ ố ừ ổ năm 1991 đ n tháng 10/2008, t ng ế
di n tích r ng b m t là 399.118ha, bình quân 57.019ha/năm. Trong đó, di n tích ị ấ ừ ệ ệ
đ c Nhà n c cho phép chuy n đ i m c đích s d ng đ t có r ng là 168.634ha; ượ ướ ử ụ ụ ừ ể ấ ổ
khai thác tr ng r ng (ch y u là r ng tr ng) theo k ho ch hàng năm đ ừ ủ ế ừ ế ạ ắ ồ ượ ệ c duy t
là 135.175ha; r ng b ch t phá trái phép là 68.662ha; thi ừ ặ ị ệ ừ t h i do cháy r ng ạ
25.393ha; thi t h i do sinh v t h i r ng gây thi t h i 828ha ệ ạ ậ ạ ừ ệ ạ
Nh v y, di n tích m t ch y u do đ ủ ế ư ậ ệ ấ ượ ử ụ c phép chuy n đ i m c đích s d ng ụ ể ổ
t h i do các hành vi vi và khai thác theo k ho ch chi m 76%; di n tích r ng b thi ế ế ạ ừ ệ ị ệ ạ
ph m các quy đ nh c a Nhà n ủ ạ ị ướ ề ả ẫ c v qu n lý b o v r ng tuy có gi m, nh ng v n ệ ừ ư ả ả
ở ứ ấ m c cao làm m t 94.055ha r ng, chi m 23,5% trong t ng di n tích r ng m t ế ừ ừ ệ ấ ổ
trong 7 năm qua, bình quân thi t h i 13.436ha/năm ệ ạ
Tình tr ng vi ph m pháp lu t còn nghiêm tr ng. ọ ạ ạ ậ
T năm 1999 đ n tháng 10 năm 2008, c n c đã phát hi n, x lý 494.875 v ả ướ ừ ế ử ệ ụ
vi ph m các quy đ nh c a Nhà n ủ ạ ị ướ ề ả c v qu n lý, b o v r ng và qu n lý lâm s n. ệ ừ ả ả ả
ễ M c dù tình tr ng vi ph m gi m qua các năm, nh ng s v vi ph m còn l n, di n ố ụ ư ả ạ ặ ạ ạ ớ
ra ph bi n nhi u n i, nh ng c g ng trong ngăn ch n hành vi vi ph m pháp ổ ế ở ố ắ ữ ề ặ ạ ơ
lu t ch a t o đ ư ạ ượ ậ c chuy n bi n căn b n. ế ể ả
Tình hình ch ng ng i thi hành công v di n ra ngày càng gay g t, quy t li ố ườ ụ ễ ế ệ t, ắ
hung hãn. Hành vi ch ng đ i có t ch c (có n i b u ng i lãnh đ o, t ch c canh ố ố ổ ứ ơ ầ ườ ạ ổ ứ
gác, đ t b y chông, đá, đ p phá ph ặ ẫ ậ ươ ắ ng ti n, tài s n…), dùng các th đo n tr ng ủ ệ ả ạ
tr n và côn đ , nh : đ p phá ph ư ậ ồ ợ ươ ẩ ng ti n c a các c quan và cán b có th m ủ ệ ơ ộ
quy n, đe do xâm h i tính m ng, s c kh e, tài s n c a ng ạ ả ủ ứ ề ạ ạ ỏ ườ ụ i thi hành công v và
thân nhân, gia đình h , khi b phát hi n hành vi vi ph m, chúng dùng nhi u ph ệ ề ạ ọ ị ươ ng
ti n t n công, k c vi c đâm xe vào l c l ng ki m tra, dùng kim tiêm có máu ể ả ệ ệ ấ ự ượ ể
nhi m HIV đ t n công... ể ấ ễ
Do l buôn bán g và đ ng v t hoang dã trái phép, nên tình hình ợ i nhu n cao t ậ ừ ậ ỗ ộ
di n ra ph c t p h u kh p các đ a ph ng. Đ u n u th ng gi u m t, thuê ứ ạ ở ầ ễ ắ ị ươ ầ ậ ườ ấ ặ
ng ườ i nghèo v n chuy n, thu gom, t p k t g , đ ng v t hoang dã t ậ ế ỗ ộ ể ậ ậ ạ ể i nh ng đi m ữ
bí m t r i t ch c v n chuy n đ n n i tiêu th . Nhi u th đo n tinh vi đ ậ ồ ổ ứ ụ ủ ể ế ề ạ ậ ơ ượ c
chúng s d ng đ v n chuy n, tiêu th g trái phép, đ ng v t hoang dã trái phép ụ ỗ ử ụ ể ậ ể ậ ộ
nh : dùng xe khách, xe chuyên dùng, xe c i hoán (hai đáy, hai mui, dùng bi n s ể ố ư ả
gi …), gi u g d i hàng hóa khác, k t g chìm d i bè, s d ng gi y t quay ỗ ướ ả ấ ế ỗ ướ ử ụ ấ ờ
vòng nhi u l n... G n đây xu t hi n m t s đ ộ ố ườ ề ầ ệ ấ ầ ậ ng dây buôn bán g , đ ng v t ỗ ộ
hoang dã xuyên biên gi c ta sang n ớ i, quá c nh qua n ả ướ ướ c th ba. ứ
Tình hình phòng cháy, ch a cháy r ng. ữ ừ
T năm 1995 đ n tháng10/2008, c n ả ướ ừ ế c x y ra 10.444 v cháy r ng, gây ụ ừ ả
thi t h i 75.318 ha r ng, bình quân m i năm b cháy 5.380 ha. ệ ạ ừ ỗ ị
R ng b cháy trong nh ng năm g n đây ch y u là r ng tr ng, v i các loài ủ ế ừ ữ ừ ầ ồ ớ ị
cây chính là thông, tràm, b ch đàn, keo; đ i v i r ng t ạ ố ớ ừ ự nhiên, ch y u là cháy ủ ế
t, r ng khoanh nuôi tái sinh m i đ r ng nghèo ki ừ ệ ừ ớ ượ ủ ế c ph c h i. Nguyên ch y u ụ ồ
tr c ti p gây ra cháy r ng là: Do đ t d n th c bì làm n ố ọ ừ ự ự ế ươ ồ ng r y, đ t d n đ ng ố ọ ẫ
ru ng gây cháy, chi m 41,80%; do ng ế ộ ườ i vào r ng dùng l a đ săn b t chim thú, ử ể ừ ắ
ự đ t đìa b t cá, trăn, rùa, r n…, hun khói l y m t ong, chi m 30,9%; đ t d n th c ố ố ọ ế ấ ậ ắ ắ
bì tìm ph li u 6,1%; cháy lân tinh 5,5%; hút thu c 3%; đ t nhang 2%; c ý 5%; ế ệ ố ố ố
nguyên nhân khác 5,7%.
Phòng tr sinh v t h i r ng. ậ ạ ừ ừ
Nh ng năm qua, trên di n tích r ng c n ả ướ ữ ừ ệ ấ c ch a x y ra d ch b nh làm m t ị ư ả ệ
m t s đ a ph ng nh : Qu ng Ninh, L ng S n, Hà Tĩnh, r ng v i quy mô l n. ừ ớ ở ộ ố ị ớ ươ ư ả ạ ơ
Qu ng Bình, Qu ng tr , Th a Thiên Hu có x y ra hi n t ệ ượ ừ ế ả ả ả ị ạ ng d ch sâu róm h i ị
r ng tr ng loài cây thông, có năm di n tích r ng thông b nhi m b nh lên đ n hàng ừ ừ ệ ễ ệ ế ồ ị
ch c ngàn hécta, đã nh h ng đ n sinh tr ụ ả ưở ế ưở ự ng, phát tri n và năng xu t nh a. ể ấ
Ngành lâm nghi p đã s d ng nhi u bi n pháp k thu t phòng, tr , nh phun ệ ử ụ ừ ư ệ ề ậ ỹ
thu c sâu, bi n pháp sinh h c... Tuy nhiên, công tác nghiên c u, ng d ng công ứ ứ ụ ệ ọ ố
ự ngh , k thu t v phòng tr sinh v t h i r ng còn r t h n ch , ch y u m i th c ậ ạ ừ ậ ề ấ ạ ệ ỹ ủ ế ừ ế ớ
hi n các gi ệ ả ậ ạ ừ i pháp ng phó khi d ch x y ra, các bi n pháp phòng sinh v t h i r ng ứ ệ ả ị
ch a đ c quan tâm đúng m c, do v y, s r t lúng túng n u d ch x y ra trên quy ư ượ ẽ ấ ứ ế ả ậ ị
mô l n. Theo quy đ nh hi n hành c a pháp lu t, công tác qu n lý v phòng tr sinh ừ ủ ệ ề ậ ả ớ ị
v t h i r ng đ ậ ạ ừ ượ ệ c giao cho h th ng c quan b o v th c v t. Tuy nhiên, hi n ả ệ ự ệ ố ậ ơ
ồ nay h th ng các c quan này m i ch y u t p trung vào vi c b o v cây tr ng ủ ế ậ ệ ố ệ ệ ả ơ ớ
nông nghi p, ch a có đ y đ năng l c đ th c hi n các bi n pháp phòng tr sinh ự ể ự ủ ừ ư ệ ệ ệ ầ
v t h i r ng. ậ ạ ừ
R ng là ngu n tài nguyên quý giá c a đ t n c ta ủ ấ ướ ừ ồ
R ng n ừ ướ ề ệ c ta ngày càng suy gi m v di n ả
tích và ch t l ng, t l ấ ượ ỉ ệ che ph th c v t d ủ ụ ậ ướ i
ng ưỡ ấ ng cho phép v m t sinh thái, ¾ di n tích đ t ề ặ ệ
nhiên) là đai c a n ủ ướ c ta(so v i di n tích d t t ệ ấ ự ớ
đ i núi, khí h u nhi ồ ậ ệ ớ ẩ ừ t đ i m gió mùa nên r ng
ấ r t quan tr ng trong vi c cân b ng sinh thái. Đ t ấ ệ ằ ọ
có r ng ph i đ c duy trì t i thi u 50-60%, vùng ả ượ ừ ố ể
ố đ i núi ph i là 80-90%, vùng đ u ngu n sông su i ồ ầ ả ồ
ph i là 100%. ả
R ng ng p m n v i di n tích 450 nghìn ha có ệ ừ ặ ậ ớ
tác d ng cung c p g và than. Đ ng th i có tác ụ ấ ỗ ờ ồ
d ng gi ụ ữ ả và c i t o đ t, là n i c trú và sinh s n ơ ư ả ạ ấ
c a các loài thu sinh. Đ t lâm nghi p chi m 30% ấ ủ ế ệ ỷ
di n tích đ t t nhiên(r ng t ấ ự ệ ừ ự ừ nhiên 26%, r ng
tr ng 4%). T l i tiêu chu n cho ỉ ệ ồ che ph còn d ủ ướ ẩ
ng qu c t đ a ra và áp phép do u ban Môi tr ỷ ườ ố ế ư
che ph d ng cho toàn c u là 33%. T l ầ ụ ỉ ệ ủ ở ắ tây b c
ch còn 13,5%, đông b c còn 16,8%.Theo đi u tra c a năm 1993 , n c ta còn ủ ề ắ ỉ ướ
kho n 8,631 tri u ha r ng (trong đó có 5.169 ngàn ha r ng s n xu t kinh doanh, ừ ừ ệ ấ ả ả
2.800 ngàn ha r ng phòng h , 663.000 ha r ng đ c d ng). R ng phân b không ặ ụ ừ ừ ừ ố ộ
khu v c tây nguyên (dăk lăk 1.253 ngàn ha , gia lai đ ng đ u , t p trung cao nh t ồ ấ ở ề ậ ự
838.6000 ha ), k là mi n trung du phía b c ( Lai châu 229.000 ha) và th p nh t ấ ở ế ề ấ ắ
đ ng b ng sông c u long ( an giang 100 ha). ồ ử ằ
Là m t qu c gia đ t h p ng i đông, ấ ẹ ố ộ ườ
Vi ệ ạ t Nam hi n nay có ch tiêu r ng vào lo i ừ ệ ỉ
th p, ch đ t m c bình quân kho ng 0,14 ha ỉ ạ ứ ấ ả
r ng, trong khi m c bình quân c a th gi ừ ế ớ i ứ ủ
là 0,97 ha/ ng i. Các s li u th ng kê cho ườ ố ệ ố
th y, đ n năm 2000 n ế ấ ướ ầ c ta có kho ng g n ả
11 tri u hecta r ng, trong đó r ng t nhiên chi m kho ng 9,4 tri u hecta và ừ ừ ệ ự ế ệ ả
kho ng 1,6 tri u hecta r ng tr ng; đ che ph c a r ng ch đ t 33% so v i 45% ủ ủ ừ ỉ ạ ừ ệ ả ớ ồ ộ
ỗ ự c a th i kì gi a nh ng năm 40 c a th k XX. Tuy nhiên, nh có nh ng n l c ế ỉ ủ ữ ủ ữ ữ ờ ờ
trong vi c th c hi n các ch tr ng chính sách c a Nhà n c v b o v và phát ủ ươ ự ệ ệ ủ ướ ề ả ệ
tri n tài nguyên r ng, "ph xanh đ t tr ng đ i núi tr c" nên nhi u năm g n đây ấ ố ủ ừ ể ề ầ ọ ồ
di n tích r ng c ta đã tăng 1,6 tri u hecta so v i năm 1995, trong đó r ng t ừ ệ n ở ướ ệ ừ ớ ự
nhi u t nh, r ng t nhiên tăng 1,2 tri u hecta, r ng tr ng tăng 0,4 tri u hecta. ừ ệ ệ ồ Ở ề ỉ ừ ự
nhiên giàu còn l i r t th p, nh Lai Châu còn 7,88%, S n La 11,95%, và Lào Cai ạ ấ ư ấ ơ
5,38%. S suy gi m v đ che ph r ng các vùng này là do m c tăng dân s đã ề ộ ủ ừ ự ả ở ứ ố
t o nhu c u l n v lâm s n và đ t tr ng tr t. K t qu đã d n t ạ ấ ồ ầ ớ ẫ ớ ế ề ả ả ọ ề i vi c bi n nhi u ế ệ
vùng r ng thành đ t hoang c n c i. Nh ng khu r ng còn l ằ ỗ ừ ừ ữ ấ i ạ ở ắ vùng núi phía B c
đã xu ng c p, tr ng g th p và b chia c t thành nh ng đám r ng nh phân ấ ố l ữ ượ ỗ ấ ữ ừ ắ ỏ ị
tán.
3.Nguyên nhân
Chuy n đ i m c đích s d ng đ t ấ ổ ụ ử ụ ể
Khai thác ngu n lâm s n quá m c cho phép ứ ả ồ
Cháy r ngừ
S c ép dân s ứ ố
Nghèo đói
H u q a c a cu c chi n tranh đ l ộ ậ ủ ủ i ể ạ ế
T p quán du canh du c ậ ư
Hi u l c pháp lu t và chính sách ệ ự ậ
Đi vào tìm hi u 8 nguyên nhân trên chúng ta có th nhìn nh n đ c suy thoái ể ể ậ ượ
Vi t Nam đang là v n đ đáng lo ng i. r ng ừ ở ệ ề ạ ấ
3.1. Chuy n đ i m c đích s d ng đ t: ể ổ ụ ử ụ ấ
ấ Chuy n đ i m c đích s d ng đ t chính là s m r ng đ t nông nghi p, đ t ự ở ộ ử ụ ụ ệ ể ấ ấ ổ
s n xu t, là m r ng đ t canh tác nông nghi p b ng cách l n sâu vào đ t r ng, là ả ấ ừ ở ộ ệ ằ ấ ấ ấ
nguyên nhân quan tr ng nh t làm suy thoái tài nguyên r ng, suy thoái đa d ng sinh ừ ạ ấ ọ
ể h c. Phá r ng ng p m n đ nuôi tôm là h u qu làm suy thoái r ng. Do ch a hi u ậ ọ ừ ư ừ ể ả ậ ặ
i ích kinh h t giá tr nhi u m t c a h sinh thái r ng ng p m n, ho c do nh ng l ế ặ ủ ệ ừ ữ ề ặ ậ ặ ị ợ
c m t, đ c bi t là ngu n l i t t tr ế ướ ắ ặ ệ ồ ợ ừ ặ tôm nuôi xu t kh u nên r ng ng p m n ừ ậ ẩ ấ
Vi ệ ặ ấ t Nam đã b suy thoái nghiêm tr ng. H u qu c a vi c phá r ng ng p m n l y ậ ả ủ ừ ệ ậ ọ ị
đ t nuôi tôm m t cách b a bãi nh hi n nay là hu ho i môi tr ấ ư ệ ừ ạ ộ ỷ ườ ả ng, làm suy gi m
i dân nghèo ven bi n, nh h m c s ng c a nhi u ng ủ ứ ố ề ườ ể ả ưở ng x u đ n ch tr ế ủ ươ ng ấ
xoá đói gi m nghèo và phát tri n b n v ng c a Chính ph .Nhi u c quan qu n lý ề ữ ề ơ ủ ủ ể ả ả
Trung ng và đ a ph ng ch a đánh giá đúng vai trò to l n c a h sinh thái ở ươ ị ươ ủ ư ệ ớ
ể r ng ng p m n; buông l ng qu n lý trong vi c s d ng tài nguyên vùng ven bi n ừ ệ ử ụ ả ặ ậ ỏ
ị có r ng ng p m n; không kiên quy t x lý vi c phá r ng đ nuôi tôm. Nhi u đ a ế ử ừ ừ ể ệ ề ậ ặ
ph ng ch chú tr ng đ n l i ích tr ươ ế ợ ọ ỉ ướ ế c m t là tôm xu t kh u mà ch a tính đ n ẩ ư ấ ắ
h u qu lâu dài do thiên tai và suy gi m tài nguyên khi không còn r ng, nên r ng b ậ ừ ừ ả ả ị
tàn phá kh p n i. Ph n l n các d án nuôi tôm không th c hi n vi c đánh giá tác ầ ớ ự ự ệ ệ ắ ơ
ng mà hình nh các c quan h u quan cũng không l u ý nh c nh đ ng môi tr ộ ườ ữ ư ư ắ ơ ở
ề th c hi n lu t pháp. Ngành lâm nghi p cũng ch a quan tâm đ n vi c tuyên truy n ự ư ệ ệ ế ệ ậ
giáo d c v l ụ ề ợ ệ ừ i ích lâu dài c a r ng ng p m n nên vi c đ u tranh đ b o v r ng ệ ấ ủ ừ ể ả ậ ặ
i có th bi t là sai c a c ng đ ng còn y u. Vì m t ngu n sinh s ng, m t s ng ấ ủ ộ ộ ố ế ồ ố ồ ườ ể ế
nh ng v n ph i làm đ nuôi gia đình, đó là dùng l i m t nh , đăng b t h t tôm ư ể ẫ ả ướ ắ ế ắ ỏ
tép ho c dùng ch t n , xung đi n đ hu di t ngu n l i. ể ỷ ệ ấ ổ ệ ặ ồ ợ
Ngoài khai phá r ng đ làm đ m tôm ng ừ ể ầ ườ i dân còn phá r ng đ tr ng cà ừ ể ồ
phê. M t khác, do thi u s ph i h p ch t ch gi a các ngành thu s n và lâm ặ ế ự ẽ ữ ố ợ ỷ ả ặ
ộ nghi p nên không nh ng m t r ng, mà s cân b ng sinh thái suy gi m và cu c ấ ừ ự ữ ệ ả ằ
s ng c a c ng đ ng ven bi n b xáo tr n. Có th kh ng đ nh, vi c nuôi tôm và ộ ố ủ ộ ể ể ệ ẳ ồ ị ị
ừ tr ng cà phê không có quy ho ch là m i đe do l n nh t đ i v i h sinh thái r ng ấ ố ớ ệ ạ ớ ạ ồ ố
ng p m n và làm gi m di n tích r ng. ả ừ ệ ậ ặ
3.2. Khai thác ngu n lâm s n quá m c cho phép : ứ ồ ả
Khai thác ngu n lâm s n đang là tình tr ng đáng lo ng i hi n nay đ i v i tài ố ớ ệ ạ ạ ả ồ
nguyên r ng Vi t Nam. Đây là nguyên nhân quan tr ng tr c ti p d n đ n r ng b ừ ệ ế ừ ự ế ẫ ọ ị
suy thoái m t cách nghiêm tr ng làm cho s đa d ng v h sinh thái t nhiên, s ề ệ ự ạ ộ ọ ự ự
phong phú v các loài sinh v t, đ che ph và ch t l ấ ượ ủ ề ậ ộ ng r ng b gi m sút gây ra ị ả ừ
nhi u h u qu nghiêm tr ng cho sinh v t và cây tr ng trên toàn c u. Khai thác ậ ề ầ ả ậ ọ ồ
i t o ra là ph n l n, vì r t nhi u m c đích r ng là hành đ ng do chính con ng ừ ộ ườ ạ ầ ớ ụ ề ấ
khác nhau mà con ng i nhi u hình th c đ tác đ ng và tàn phá ườ i đã s d ng d ử ụ ướ ứ ể ề ộ
ồ tài nguyên r ng. V i các m c đích khác nhau cho nên ho t đ ng khai thác ngu n ạ ộ ừ ụ ớ
lâm s n đây đ c chia thành 3 ho t đ ng: khai thác g , khai thác c i, khai thác ả ở ượ ạ ộ ủ ỗ
lâm s n ngoài g . ỗ ả
Khai thác g :ỗ Ngày nay, khi giá g tăng cao, con ng ỗ ườ ừ i đã không ng ng
ti n hành khai thác các loài nhóm g trên theo các m c đích c a mình. H khai phá ụ ủ ế ỗ ọ
đ ph c v cho các công trình xây d ng nh làm giàn giáo, c ppha. Đ i v i loài ể ụ ụ ố ớ ự ư ố
g b n ch c thì h khai thác đ xây d ng nhà ỗ ề ự ể ắ ọ ở ố ớ , đ i v i loài g quý hi m thì h ỗ ế ọ
khai thác nh m đ bán và xu t kh u đáp ng nhu c u tiêu dùng xa x c a con ỉ ủ ứ ể ấ ẩ ầ ằ
ng ườ ấ i. Vi c khai thác các loài g quý hi m đ ph c v m c đích kinh doanh xu t ể ụ ụ ụ ệ ế ỗ
kh u hi n nay đang là m t ngu n l i t c đáng k cho qu c gia có tr ồ ợ ứ ệ ể ẩ ộ ố l ữ ượ ớ ng l n
t Nam.V i t c đ đáng lo ng i n n khai thác r ng ch y u di n ra g quý nh Vi ỗ ư ệ ớ ố ộ ạ ạ ủ ế ừ ễ
các khu r ng nhi ở ừ ệ ư ừ t đ i đang d n đ a đ n nguy c m t r ng. Nh r ng ấ ừ ư ế ầ ớ ơ
Amazône là khu r ng nguyên sinh l n nh t hành tinh hi n nay cũng đang b khai ừ ệ ấ ớ ị
phá nghiêm tr ng cũng v i t c đ khai phá này thì ch trong vài m i năm n a thì ớ ố ộ ươ ữ ọ ỉ
khu r ng s b hu di t hoàn toàn và lúc đó con ng i s nh n nh ng h u qu khó ẽ ị ỷ ệ ừ ườ ẽ ậ ữ ậ ả
l ườ ng x y ra do s bi n đ i khí h u trên trái đ t. ổ ự ế ậ ấ ẩ
Khai thác c iủ : Đ i v i các lo i g ngoài giá tr xây d ng công trình, xây ố ớ ạ ỗ ự ị
, ph c v kinh doanh xu t kh u thì nh ng lo i th c v t kém giá tr d ng nhà ự ở ự ụ ụ ữ ạ ậ ấ ẩ ị
khác l c con ng i khai thác v i m c đích là làm c i đ t. Nhi u ng i dân i đ ạ ượ ườ ủ ố ụ ề ớ ườ ở
vùng mi n núi và nông thôn chi m m t ph n dân s đông so v i c n c, đã theo ớ ả ướ ề ế ầ ộ ố
ớ thói quen trong sinh ho t h ch dùng c i đ làm nguyên li u đ t và dùng v i ủ ể ạ ọ ệ ố ỉ
ng c i khá cao. Nh ng h gia đình nghèo không có đ t s n xu t, v n đ u t l ượ ấ ả ầ ư đã ủ ữ ấ ộ ố
vào r ng khai thác c i bán đ u có thêm thu nh p. V i dân s 84 tri u ng ừ ủ ệ ề ậ ớ ố ườ ệ i hi n
nay, thì nhu c u v l ng c i đ t nh hi n nay cũng tăng theo. Đây là v n đ ề ượ ầ ủ ố ư ệ ấ ề
đáng lo ng i cho vi c tàn phá r ng ti p t c ti p di n. ế ụ ế ừ ệ ễ ạ
Khai thác lâm s n ngoài g : ủ ỗ Ngoài khai thác g quý hi m còn khai thác c i ế ỗ ả
thì khai thác lâm s n ngoài g cũng là m t s tàn phá đ n tài nguyên r ng. Đây có ộ ự ừ ế ả ỗ
th xem là nguyên nhân tác đ ng làm suy ki ể ộ ệ ả t tài nguyên r ng nhanh nh t. Lâm s n ừ ấ
ự ậ ngoài g bao g m các loài đ ng v t quý, đ ng v t hoang dã… và các lo i th c v t ậ ạ ậ ộ ỗ ồ ộ
ố mà cho các s n ph m ngoài g nh : song, mây, tre, n a, lá các lo i cây thu c, ư ứ ạ ẩ ả ỗ
d u… T t c các loài trên có th đ ầ ấ ả ể ượ ử ụ ẩ c s d ng trong gia đình, bán và xu t kh u ấ
ự cho nên tình tr ng khai thác, buôn bán trái phép, xu t kh u các loài đ ng v t th c ậ ẩ ấ ạ ộ
c di n ra m nh m . Giá tr xu t kh u cao c a các loài nói trên cùng v t đang đ ậ ượ ủ ễ ẽ ấ ẩ ạ ị
t, hám l i nhu n đã thúc đ y con ng i tìm cách săn b t chúng v i s kém hi u bi ớ ự ể ế ợ ẩ ậ ườ ắ
kh p m i n i. Cùng xu t phát t s nghèo đói mà ng ở ọ ơ ắ ấ ừ ự ườ ừ i dân đ xô vào r ng ổ
khai thác các ngu n lâm s n ngoài g . Ch vì khai thác quá m c đ bán ra các t nh ỉ ứ ể ả ồ ỗ ỉ
và cung c p nguyên li u cho các nhà máy s n xu t đũa, chi u và làn giàn giáo cho ệ ế ả ấ ấ
các công trình xây d ng mà d n đ n suy thoái các r ng lu ng nghiêm tr ng. Và ự ừ ế ẫ ọ ồ
ừ đang còn r t nhi u ho t đ ng khai thác các loài đ ng v t th c v t khác theo t ng ự ậ ạ ộ ề ậ ấ ộ
m c đích riêng nh h ng t i môi tr ng. Các ho t đ ng khai phá trái phép này ụ ả ưở ớ ườ ạ ộ
ứ kéo dài âm , liên t c, t c đ c a s ph c h i r ng không k p v i t c đ phá r ng ụ ố ộ ủ ự ụ ồ ừ ớ ố ộ ỉ ị
cho nên r ng đang b suy thoái. C n có các bi n pháp tích c c đ ngăn ch n và làm ự ể ừ ệ ặ ầ ị
gi m các ho t đ ng trái phép này. ạ ộ ả
3.3. Cháy r ngừ
ừ Cháy r ng cũng là m t nguyên nhân quan tr ng làm suy thoái tài nguyên r ng ừ ộ ọ
m t cách r t nhanh gây nh h ng t ả ấ ộ ưở ớ ộ i các ho t đ ng s ng c a sinh v t trên m t ạ ộ ủ ậ ố
di n tích r ng l n và gây ra h u qu x u nh xói mòn, lũ l ậ ả ấ ư ệ ớ ộ ụ ộ t, h n hán đ n cu c ế ạ
i. Ngày nay cháy r ng cũng do nhi u nguyên nhân gây ra, chúng ta s ng con ng ố ườ ừ ề
có th k đ n m t s nguyên nhân nh : hi n t ể ể ế ộ ố ệ ượ ư ạ ng elnino gây ra, do các ho t
đ ng khai thác c a con ng ộ ủ ườ ố i nh đ t l a tìm m t ong, tìm m t g u hay đ t ư ố ử ậ ấ ậ
ng tìm m li h ươ ộ ệ ủ t sĩ trong chi n tranh, do ho t đ ng đ t n ong làm r y c a ạ ộ ố ư ế ẫ
ng i dân t c mi n núi… nh ng nguyên nhân này đ u có th khi n r ng b cháy. ườ ế ừ ữ ề ể ề ộ ị
Và h u h t các di n tích r ng b cháy đ u n m trong nh ng vùng nh y c m nh ề ừ ữ ế ệ ằ ạ ả ầ ị ư
r ng đ u ngu n, đ t d c, vùng sinh thái đ t ng p n ừ ấ ố ậ ấ ầ ồ ướ ừ c, r ng tràm, vùng r ng ừ
ch ng cát di đ ng nên d gây lũ quét, xói l , đ t d b khô h n và thoái hoá. Cháy ễ ộ ố ở ấ ễ ị ạ
t cho nên r ng s nhanh chóng lan ra trên m t di n tích r ng l n và r t khó d p t ộ ừ ậ ắ ệ ẽ ấ ớ ộ
thi t h i cũng r t nghiêm tr ng. S ph c h i và tái t o l ệ ạ ụ ồ ạ ạ ừ ệ i r ng trong đi u ki n ự ề ấ ọ
này là r t ch m vì th mà tài nguyên r ng đang c n ki t d n đi. ừ ế ạ ậ ấ ệ ầ
3.4. S c ép dân s ứ ố
Tăng dân s nhanh là m t trong nh ng nguyên nhân chính làm suy thoái đa ữ ố ộ
ng. S gia tăng dân s đòi h i tăng nhu c u trong d ng sinh h c, suy thoái môi tr ạ ọ ườ ự ầ ố ỏ
sinh ho t và các nhu c u thi t y u khác, nh t là tài nguyên đ t cho s n xu t nông ầ ạ ế ế ấ ả ấ ấ
nghi p. S gia tăng v m t đ dân đã d n đ n n n phá r ng và s suy thoái ề ậ ộ ự ự ừ ế ệ ạ ẫ
ấ nghiêm tr ng v các h sinh thái và tài nguyên thiên nhiên. Khi ch a có s xu t ự ư ệ ề ọ
hi n c a con ng i, r ng che ph h u h t đ t đai c a các l c đ a, trong l ch s ệ ủ ườ ừ ế ấ ủ ầ ủ ụ ị ị ử
phát tri n c a loài ng ể ủ ườ i vào th i kì đ đá cũ, con ng ồ ờ ườ ố ộ i s ng hoàn toàn ph thu c ụ
vào r ng b ng các ho t đ ng săn b t và hái l m, các ho t đ ng này không gây ạ ộ ạ ộ ượ ừ ắ ằ
thi t h i gì cho r ng. Đ n khi con ng i b t đ u bi t chăn nuôi và tr ng tr t thì ệ ạ ừ ế ườ ắ ầ ế ọ ồ
con ng ườ ầ i có nh ng ho t đ ng tác h i đ n r ng, m c dù các tác đ ng này có ph n ạ ế ừ ạ ộ ữ ặ ộ
nào h n ch s phát tri n c a r ng nh ng cũng ch a đáng k l m. T th k th ư ừ ế ỷ ứ ể ủ ừ ế ự ể ắ ư ạ
3 tr c công nguyên tr v sau thì r ng m i th c s b con ng i t n công khai ướ ự ự ị ở ề ừ ớ ườ ấ
phá. S t n công khai phá r ng ngày càng đ c th y rõ nét h n, khi dân s đông ự ấ ừ ượ ấ ố ơ
ệ d n lên, nông nghi p ngày càng m r ng đ ng th i ngh luy n kim xu t hi n. ầ ở ộ ề ệ ệ ấ ờ ồ
Con ng i đ t r ng đ tr ng t a, l y g đ làm nhiên li u, đ g làm thuy n làm ườ ố ừ ỉ ấ ể ồ ỗ ể ồ ỗ ệ ề
bè… C nh th r ng b thu h p d n. Cùng v i s phát tri n c a n n công ư ế ừ ớ ự ứ ủ ẹ ể ề ầ ị
nghi p, đ i s ng c a con ng i d n đ ờ ố ủ ệ ườ ầ ượ ủ c nâng lên, nhu c u trong đ i s ng c a ờ ố ầ
các đô h cũng d n tăng cùng theo đó. Và d n d n, dân c ngày càng t p trung ầ ọ ư ầ ậ ầ ở
ạ th đ d dàng trao đ i buôn bán… thoã mãn nhu c u c a h , gây nên tình tr ng ầ ủ ọ ị ể ễ ổ
m t cân đ i gi a dân c nông thôn và thành th . Ng i dân t ra thành th ư ở ữ ấ ố ị ườ ồ ạ ị
ki m s ng d n đ n tình tr ng đô th hoá, đòi ho n n kinh t ỉ ề ế ế ạ ẫ ố ị ế ở ả khu v c này ph i ự
phát tri n t ng đ ng đ đáp ng đ y đ vi c làm cho ng ể ươ ầ ủ ệ ứ ể ồ ườ ầ i dân. Và khi nhu c u
con ng i trong t t c các lĩnh v c tăng cao, nhu c u vi c làm cũng tăng thì các ườ ấ ả ự ệ ầ
nhà máy, xí nghi p, các công ty, c s ch bi n… b t đ u đ c hình thành. ắ ầ ế ế ơ ở ệ ượ
Nh ng di n tích đ t thành th ch chi m m t ph n r t nh cho nên t ầ ấ ư ế ệ ấ ỏ ộ ị ỉ ấ ả ạ t c các ho t
đ ng tiêu dùng và s n xu t, khai thác ch bi n không th di n ra ộ ể ễ ế ế ả ấ ở ạ đây, ch ng h n ẳ
ệ nh xây d ng nhà máy xi măng, nhà máy g ch, các nhà máy ch bi n nguyên li u ế ế ự ư ạ
mía, s n… thì không th xây d ng trong đ a bàn thành th vì lí do đ m b o đ u vào ị ự ể ả ả ầ ắ ị
nguyên li u d dàng, đ m b o môi tr mh không b ô nhi m ễ ở ườ ễ ệ ả ả ị ộ thành th thì bu c ị
ế h ph i chuy n đ n m t n i cách xa thành th , cách xa n i sinh s ng, chuy n đ n ọ ộ ơ ế ể ể ả ố ơ ị
ế m t đ a bàn nào đó đ xây d ng c s s n xu t cho mình. Và d n h l n chi m ở ở ả ộ ị ọ ấ ự ể ầ ấ
vào r ng, n i có di n tích khá r ng và ti n hành khai thác tàn phá r ng đ xây ừ ừ ế ệ ể ơ ộ
d ng các nhà máy xí nghi p. Và t ự ệ ạ ộ i các vùng nông thôn thì dân s tăng thì bu c ố
ng i dân ph i m r ng di n tích đ t canh tác đ s n xu t đ l ườ ấ ủ ươ ể ả ở ộ ệ ấ ả ự ả ng th c đ m
t nhiên là ng b o cho cu c s ng. Đi u t ộ ố ả ề ấ ườ ấ i dân không th m r ng di n tích đ t ể ở ộ ệ
s n xu t xu ng cac vùng đô th , di n tích đ t đ ng b ng chi m ph n r t ít thì ả ầ ấ ấ ồ ế ệ ằ ấ ố ị
ả bu c h ph i ti n sâu vào r ng, b t đ u ch t phá r ng đ l y đ t ti n hành s n ả ế ấ ế ấ ầ ể ấ ừ ừ ặ ọ ộ
xu t. Ban đ u ch khai thác m t ph n di n tích nh và sau m t th i gian dài, ngoài ệ ầ ấ ầ ộ ỏ ộ ờ ỉ
nhu c u m r ng đ t canh tác mà nhu c u v nhà c a con ng i cũng tăng lên. ở ộ ề ầ ầ ấ ở ủ ườ
Do n n kinh t phat tri n, giá c đ t t i các đô th r t cao nh ng ng i dân h ề ế ả ấ ạ ể ị ấ ư ườ ọ
không đ kh năng đ mua nhà t ng nhiên h s ủ ể ả ạ i các vùng đ ng b ng và đ ồ ằ ươ ọ ẽ
c xem là đ a bàn chuy n lên đ a bàn mà n i h có kh năng mua nhà ơ ọ ể ả ị ở và r ng đ ừ ượ ị
sinh s ng ti m năng. Khi dân s tăng nhanh không nh ng nhu c u v vi c làm, nhà ề ệ ữ ề ầ ố ố
tăng mà bên c nh đó nhu c u gi i cũng tăng ở ạ ầ ả trí ăn u ng du l ch… c a con ng ị ủ ố ườ
nhi u h n khi đ i s ng ng i dân đ c nâng lên h mu n đ ờ ố ề ơ ườ ượ ọ ố ượ c ăn nh ng th ữ ứ
, dùng nh ng s n ph m đ c đào t ngon, nh ng th l ữ ứ ạ ữ ả ẩ ộ ừ ồ thên nhiên, mu n có ngu n ố
g quý hi m nh : giáng h ng (Pterocarpus v t li u xây d ng nh s n ph m t ậ ệ ư ả ự ẩ ừ ỗ ư ế ươ
macrocarpus), g (Sindora siamensis), sao đen (Hopea odaratu). Có c u t s có ầ ắ ẽ ụ
cung và con ng i l ườ ạ ế ụ ế i ti p t c vào r ng tìm ki m các loài đ ng th c v t quý hi m ự ậ ừ ề ộ
đ săn b t, khai thác v i m c đích bán cái trên th tr ể ị ườ ụ ắ ớ ậ ng c n đ có thêm thu nh p. ể ầ
Tài nguyên r ng thì có h n mà nhu c u con ng i thì ngày càng tăng và ch trong ừ ầ ạ ườ ỉ
m t th i gian ng n các loài đ ng v t, th c v t quý hi m đã b khai thác c n ki ự ậ ế ậ ạ ắ ờ ộ ộ ị ệ t,
th m chí có nguy c b tiêu di t làm cho s l ng và ch ng loài sinh v t ngày càng ở ị ậ ệ ố ượ ủ ậ
gi m đi. V y có th nói s c ép dân s cũng tác đ ng mãnh m đ n s suy thoái tài ẽ ế ự ứ ể ả ậ ố ộ
i c n có s khai thác h p lý có k ho ch đ h n ch tình nguyên r ng, con ng ừ ườ ầ ể ạ ự ế ế ạ ợ
ể tr ng kahi thác r ng b a bài làm gi m tài nguyên r ng m t cách đáng k . ả ừ ừ ừ ạ ộ
3.5. Nghèo đói
Suy thoái môi tr ng có nhi u nguyên nhân trong đó m t ph n là do s đói ườ ự ề ầ ộ
nghèo tác đ ng nên. Đói nghèo luôn đi đôi v i s khan hi m tài nguyên s n xu t đã ớ ự ế ả ấ ộ
ế d n đ n tình tr ng khai thác tài nguyên thiên nhiên quá m c làm tăng s khan hi m ẫ ự ứ ế ạ
nông thôn, Vi t Nam là m t n và suy thoái. V i kho ng 80% dân s s ng ả ố ố ớ ở ệ ộ ướ c
nông nghi p ph thu c vào tài nguyên thiên nhiên. Đ t nông nghi p ệ ở ụ ệ ấ ộ ơ nhi u n i ề
thi u nghiêm tr ng và nhi u ng ọ ế ề ườ ấ i ph i s ng d a vào r ng, đ i s ng r t th p ừ ả ố ờ ố ự ấ
kho ng 50% gia đình thu c vào di n đói nghèo. Vì thi u ru ng, thi u v n đ u t ầ ư ệ ế ế ả ộ ộ ố
nh ng ng i nghèo đói th ữ ườ ườ ệ ng ph i đ n sinh s ng t o nh ng n i có đi u ki n ạ ả ế ữ ề ố ơ
không thu n l i mà c n ít v n đ u t ph i bóc l t đ t và tài nguyên thiên nhiên đ ậ ợ ầ ư ả ầ ố ộ ấ ể
duy trì cu c s ng làm cho các lo i tài nguyên nay d n b suy thoái nhanh chóng. ộ ố ạ ầ ị
Nh ng cũng ph i ch ng t ứ ư ả ỏ ộ ệ m t đi u là: nghèo đói không đ ng nghĩa v i vi c ề ồ ớ
đ c tàn phá r ng nh ho t đ ng khai thác g , c i, đ c s n r ng… đ đem đi ượ ặ ả ừ ạ ộ ỗ ủ ừ ư ể
bán. Nh ng vì nghèo, không có đ t s n xu t, không có v n đ u t ấ ả ầ ư ư ấ ố ả , bu c h ph i ộ ọ
tàn phá đ nuôi s ng b n thân và gia đình h , có th s c i, gôx mà h khai thác ể ố ủ ể ả ố ọ ọ
đ c ch b n ra v i giá là 50.000 đ ng nh ng s ti n đó l i nuôi đ c gia đình h ượ ố ề ỉ ả ư ớ ồ ạ ượ ọ
i/ ngày mà th p h n 15.000 thì đ c xét là trong m t tu n. n u thu nh p m t ng ế ầ ậ ộ ộ ườ ấ ơ ượ
h nghèo thì nh ng h gia đình ữ ộ ộ l ố ạ ạ ộ i có cu c s ng khó khăn h n. Các ho t đ ng ộ ố ơ
i giàu khai phá c a h cũng m t ph n đáp ng nhu c u tiêu dùng cho nh ng ng ứ ủ ọ ữ ầ ầ ộ ườ
có, ph c v m c đích kinh doanh cho nh ng con ng ụ ụ ụ ữ ườ ạ i có ti n b c. Tuy ho t ạ ề
, manh múm, không c l p đi l p l i đ đ ng nỳ mang tính nh l ộ ấ ỏ ẻ ồ ạ t nh ng l ư ạ ượ ặ ặ ạ i
trong m t th i gian khá dài nên r t khó qu n lý và gây nên tình tr ng c n ki ấ ạ ạ ả ờ ộ ệ ầ t d n
ng cây tr ng, v t nuôi hay c a tài nguyên r ng. Khi r ng ngày càng gi m v s l ừ ủ ề ố ượ ừ ả ậ ồ
di n tích r ùng b thu h p đã d n đ n hi n t ng h n hán lũ l t, kh năng ngăn ệ ượ ư ế ẹ ệ ẫ ị ạ ụ ả
ch n xói mòn đ t là r t kém. Cho nên m i l n thiên tai p đ n l ỗ ầ ế ạ ậ ặ ấ ấ ữ i chính nh ng
ng ườ ố i nghèo ti p t c gánh ch u t n th t n ng n h n do ph i s ng g n r ng. V n ầ ừ ế ụ ấ ặ ả ố ề ơ ị ổ
dĩ h đã nghèo nay l ọ ạ ủ i càng nghèo h n, s nghèo đói luôn xây quanh cu c s ng c a ộ ố ự ơ
ng nh h khó có th thoát ra đ h , d ọ ườ ư ọ ể ượ ấ c cu c s ng ti p t c phá r ng l y ế ụ ừ ố ộ
g ,c i, đ c s n r ng bán đ có thu nh p. Vì m c đích là có thu nh p nuôi s ng gia ỗ ủ ặ ả ừ ụ ể ậ ậ ố
đình mình mà các h dân nghèo đói đang d n d n làm suy gi m ngu n tài nguyên ầ ầ ả ộ ồ
thiên nhiên. V y c n có các chính sách h tr gi i quy t vi c làm cho h nghèo ỗ ợ ả ầ ậ ệ ế ộ
đói nh các ch ư ươ ng trình phát tri n ngành ngh ph … đ gi m b t hi n t ệ ể ả ệ ượ ng ụ ể ớ
khai thác r ng.ừ
3.6. H u qu c a cu c chi n tranh hoá h c đ l i: ọ ể ạ ả ủ ộ ế ậ
Cu c chi n tranh hoá h c chính là nh ng cu c chi n tranh b ng ch t đ c da ữ ấ ộ ế ế ằ ộ ọ ộ
cam/đioxin mà quân đ i Hoa Kỳ đã s d ng và r i lên đ t n c Vi t Nam trong ử ụ ấ ướ ả ộ ệ
các cu c chi n tranh. V i s l ng r t l n chát đ c hoá h c đã r i, l p đi l p l ớ ố ượ ế ộ ả ặ ấ ớ ặ ạ i ộ ọ
nhi u l n trong m t quãng th i gian dài v i n ng đ cao, chúng ng m và d n phân ề ầ ớ ồ ấ ầ ộ ờ ọ
hu trong đ t, không nh ng đã làm ch t cây c i mà còn gây ô nhi m môi tr ế ữ ễ ấ ố ỷ ườ ng
trong m t th i gian dài và làm đ o l n các h sinh thái t ả ộ ệ ộ ờ ự nhiên. Nh ng h u qu ữ ậ ả
t c th i và lâu dài c a ch t đ c hoá h c đ i v i tài nguyên và môi tr ứ ọ ố ớ ấ ộ ủ ờ ườ ng r ng là ừ
r t rõ ràng. Trong quá trình b tác đ ng, hàng trăm loài cây đã b trút lá, đáng quan ấ ộ ị ị
tâm nh t là nh ng cây g l n thu c t ng nhô và t ng u th sinh thái thu c h ộ ầ ỗ ớ ữ ư ế ầ ấ ộ ọ
d u ( Dipterocarpaceae), h đ u ( Fabaceae). Nhi u loài cây g quý hi m nh ầ ọ ậ ề ế ỗ ư
giáng h ng ( Pterocarpus macrocarpus), g ( Sindora siamensis), sao đen ( Hopea ươ ụ
ế odorata)… và m t s cây h d u thu c t ng cao trong r ng đã b ch t d n đ n ộ ầ ế ẫ ộ ố ọ ầ ừ ị
khan hi m ngu n h t gi ng c am t s loài cây quý. Tán r ng b phá v , môi ủ ộ ố ừ ế ạ ồ ố ỡ ị
tr ườ ng r ng b thay đ i nhanh chóng, nh ng loài cây c a r ng th sinh nh tre, ữ ủ ừ ư ừ ứ ổ ị
n a, các loài cây g a ánh sáng m c nhanh, kém giá tr kinh t ứ ỗ ư ọ ị ế ệ thì chúng xu t hi n ấ
và l n át cây g b n đ a. Nhi u khu r ng đã b phá hu n ng n do quy mô phá ỗ ả ỷ ặ ừ ề ề ấ ị ị
ho i r ng l n và l p đi l p l ạ ộ ặ ạ ặ ớ ớ i nhi u l n, kéo dài trong nhi u năm, kèm theo v i ề ầ ề
các tác đ ng khác c a bom đ n… H u qu là cây r ng b ch t đi, các loài cây c ị ế ủ ừ ạ ậ ả ộ ỏ
d i nh c M ( Pennisetum polystachyon), c tranh(Imperate cylindrica), lau lách ạ ư ỏ ỹ ỏ
xâm l n và đ n nay r ng v n ch a đ ư ượ ừ ế ẫ ấ ọ ả c ph c h i. Ngoài ra, ch t đ c hoá h c r i ụ ồ ấ ộ
lên r ng còn gây thi t h i nhi u cho các lo i tài nguyên khác ngoài g ch a đ ừ ệ ạ ỗ ư ượ c ề ạ
ậ tính đ n nh d u nh a, cây thu c, song mây và các loài đ ng v t r ng. Và h u ậ ừ ư ầ ự ế ố ộ
qu c a cu c chi n tranh hoá h c c a M r i xu ng còn d n đ n nhi u thi ọ ủ ả ủ ỹ ả ế ế ề ẫ ộ ố ệ ạ t h i
khác v môi tr ề ườ ng và tính đa dn g sinh h c làm cho quá trình trút lá ọ ạ ồ ạ ẫ t đã d n
ng đ ng dinh d ng và có 10-15 tri đ n hi n t ế ệ ượ ứ ọ ưỡ ệ ố h bom chi m kho ng 1% ế ả
t Nam làm cho l p đ t m t b đ o l n và thúc đ y quá di n tích r ng Nam Vi ừ ệ ệ ặ ị ả ộ ấ ẩ ớ
trình r a trôi đ t. h u qu trên c n tr tr c ti p đ n di n th ph c h i r ng và tác ở ự ế ế ụ ồ ừ ử ế ễ ả ả ậ ấ
đ ng x u đ n r ng phòng h đ u ngu n. Tuy nh ng năm g n đây, cây r ng cũng ộ ế ừ ộ ầ ữ ừ ầ ấ ồ
đã đ c chăm sóc, đ c đ u t phát tri n thêm nh ng ch t l ng và s l ượ ượ ầ ư ấ ượ ư ể ố ượ ng
v n không đ ẫ ượ ộ c cao. Qua phân tích trên chúng ta th y r ng h u qu mà cu c ậ ằ ấ ả
chi n tranh hoá h c đ l i là gi m di n tích r ng, làm cho tài nguyên r ng Vi ể ạ ế ọ ừ ừ ệ ả ệ t
Nam b t n th ị ổ ươ ặ ng r t n ng n . M c ấ ặ ề
ế dù, đã tr i qua trên 30 năm nh ng v t ư ả
th ng đó v n ch a lành, di n tích ươ ư ệ ẫ
r ng thì có nhi u bi n đ i theo xu ừ ề ế ổ
ng suy gi m do nhi u nguyên nhân h ướ ề ả
ọ khác nhau nh ng chi n tranh hoá h c ư ế
c a M đã đ l ỹ ủ ể ạ i m t h u qu tàn ậ ả ộ
kh c lên tài nguyên r ng Vi t Nam. ừ ố ệ
3.7. T p quán du canh du c ậ ư
Du canh du c là t p quán s n xu t nông nghi p lâu đ i c a nhi u dân t c ít ờ ủ ư ề ệ ấ ả ậ ộ
ng Vi t Nam mà th i ườ ở ệ ườ ng xu t hi n t ấ ệ ạ ơ i các vùng đ i núi và cao nguyên. n i ồ
nh m n đ nh s n xu t và đ i s ng trong m t ph m vi lãnh th c đ nh. Vào mùa ổ ố ị ằ ổ ờ ố ạ ấ ả ộ ị
khô và th ng là cu i mùa đông( mi n B c Vi t Nam), ng i dân th ng vào sâu ườ ề ắ ố ệ ườ ườ
ủ ộ trong r ng tìm m t kho nh đ t r ng phù h p, đ t cháy m nh di n tích đ r ng ấ ừ ừ ệ ả ả ộ ợ ố
theo ý mu n( th ng là không th đi u khi n theo m c đích ng ố ườ ể ề ụ ể ườ ố ử ừ i đ t vì l a r ng
b tác đ ng c a gió và đ m, nhi ị ộ ẩ ủ ộ t đ t ệ ộ ạ ư i kho nh r ng). Và đ n đ u mùa m a, ừ ế ầ ả
ng i ta đi tra h t( ch y u là ngô), ho c m s n, l i d ng l ng n c m do ườ ặ ươ ủ ế ắ ạ ợ ụ ượ ướ ẩ
ng r t t t do đ t d i tán r ng có hàm m a, h t gi ng s n y m m, cây sinh tr ẽ ả ư ạ ầ ố ưở ấ ố ấ ướ ừ
ng dinh d ng r t cao và cũng nh than tro c a vi c đ t r ng ti n hành. l ượ ưỡ ố ừ ủ ệ ế ấ ờ
Nh ng ng i dân canh tác đây l i ít có tác đ ng t i cây tr ng mà ch y u là ư ườ ở ạ ộ ớ ủ ế ồ
thoái m c chúng cho t nhiên và t i mùa thì thu ho ch. Thông th ng ch sau 3-4 ặ ự ớ ạ ườ ỉ
c m a r a trôi và xói mòn, m t khác l i không đ c b sung các mùa r y, do n ẫ ướ ư ử ặ ạ ượ ổ
ch t dinh d ng nên đ t r y s nghèo dinh d ng, cây tr ng phát tri n kém. Lúc ấ ưỡ ấ ẫ ẽ ưỡ ể ồ
này, ng i dân s b r y cũ, tìm đ n m t kho nh r ng m i và l i đ t r ng thành ườ ẽ ỏ ẫ ừ ế ả ộ ớ ạ ố ừ
r y. Cu c s ng c a h th ẫ ủ ọ ườ ộ ố ng g n bó v i r y nên c gia đình, b n làng cùng di ả ớ ẫ ắ ả
ậ c theo r y. Và đây chính là t p quán du canh du c , là m t t p t c cũ, l c h u, ư ộ ậ ụ ư ậ ạ ẫ
năng su t cây tr ng th p, cu c s ng ng ộ ố ấ ấ ồ ườ ấ i dân b p bênh gây thoái hoá đ t, m t ấ ấ
r ng. Vì t p t c này th ậ ụ ừ ườ ng xu t hi n ấ ệ ở ể ể các vùng mi n núi nên cũng có th hi u ề
t c a ng i dân mi n núi r ng, h không có đ t đ s n xu t và trình đ hi u bi ằ ấ ể ả ộ ể ấ ọ ế ủ ườ ề
v n đang còn h n ch , ch vì m u sinh cu c s ng qua ngày nên h ch t p trung ẫ ộ ố ỉ ậ ư ế ạ ọ ỉ
i c a h , ng i dân s n xu t trong m t th i gian r t ng n đáp ng nhu c u hi n t ấ ả ệ ạ ủ ọ ứ ắ ầ ấ ộ ờ ườ
phó m c thiên nhiên mà không có đ u t , ch a có hi u bi t k thu t canh tác đ ầ ư ặ ư ể ế ỹ ậ ể
ng làm r y c a h có năng su t cao h n và ch a n m rõ h u qu c a vi c đ t n ư ắ ệ ố ươ ả ủ ậ ấ ơ ẫ ủ ọ
có th tàn phá c m t di n tích r ng rông l n. Sinh s ng t i mi n núi thì ti n hành ả ộ ừ ể ệ ớ ố ạ ề ế
s n xu t t ả ấ ạ ơ i n i sinh s ng, nh ng đ a hình mi n núi ph c t p, khó s n xu t trên ề ứ ạ ư ấ ả ố ị
ph n di n tích này nên ng i dân càng không quan tâm t ệ ầ ườ ớ ả i nh ng ho t đ ng s n ạ ộ ữ
ệ xu t c a mình. M t khác, cùng v i vi c ấ ủ ặ ớ
gia tăng dân s mà t p quán du canh du c ậ ố ư
tr thành m t nguyên nhân quan tr ng làm ộ ở ọ
m t r ng, thoái hoá đ t và k t qu là đã ấ ừ ế ả ấ
t o nên c m t vùng đ t trr ng đ i núi ạ ả ộ ấ ố ồ
tr c nh hi n nay. Tăng dân s đ ng nghĩa ư ệ ố ồ ọ
ấ v i vi c m r ng s n xu t đ s n xu t ả ớ ấ ể ả ở ộ ệ
thêm l ươ ộ ng th c ph m đáp ng v i cu c ự ứ ẩ ớ
i. Và đi u t t nhiên là nh ng ng i dân sinh s ng s ng c a con ng ủ ố ườ ề ấ ữ ườ ố ở mi n núi ề
c vì theo h không th m rông di n tích d t canh tác xu ng vùng đ ng b ng đ ấ ọ ể ở ệ ằ ồ ố ượ
ằ thói quen sinh s ng c a h , thói quen trong s n xu t, h n n a di n tích đ ng b ng ơ ữ ủ ọ ệ ả ấ ố ồ
ch chi m m t ph n r t nh không đ đ h ti n hành canh tác. Cho nên ng ủ ể ọ ế ầ ấ ế ộ ỏ ỉ ườ i
dân ph i l n sâu vào r ng đ m r ng đ t s n xu t và h ti p t c đ t n ọ ế ụ ể ở ộ ấ ả ả ấ ố ươ ng ừ ấ
c đ t cháy nh ng l i không có s r ng t o r y canh tác. Di n tích r ng c th đ ừ ứ ế ượ ố ạ ẫ ừ ư ệ ạ ự
đ u t ầ ư cũng không có s tái t o thì ch c ch n di n tích r ng s d n b co h p l ắ ẽ ầ ẹ ạ i ừ ự ệ ạ ắ ị
theo th i gian. Ngày nay, th t ng Chính ph cũng đã banh hành Quy t Đ nh v ủ ướ ờ ủ ế ị ề
chính sách h tr đ nh canh đ nh c cho đ ng bào dân t c thi u s giai đo n 2007- ồ ỗ ợ ị ể ố ư ạ ộ ị
2010 trên ph m vi c n c đ có th d n khôi ph c di n tích r ng và v i 70% s ả ướ ể ể ầ ụ ừ ệ ạ ớ ố
đi m đ nh canh, đ nh c t p trung có đ các công trình c s h n t ng thi ơ ở ạ ầ ư ậ ủ ể ị ị ế ế t y u,
ng giao thông, đi n thu l phù h p v i quy ho ch chung, bao g m: đ ạ ợ ớ ồ ườ ỷ ợ ệ ỏ ớ i nh , l p
t y u khác; h c, nhà m u giáo, nhà sinh ho t c ng đ ng và m t s công trình thi ạ ộ ọ ộ ố ẫ ồ ế ế
ch c đ nh canh đ nh c t 100% s h đ ng bào dân t c thi u s du canh du c đ ộ ố ộ ồ ể ố ư ượ ổ ứ ị ị
, đ t s n xu t, n , đ t c sinh ho t…đ d n không c theo quy ho ch, có nhà ư ạ ở ấ ở ấ ả ấ ướ ể ầ ạ
ư còn h đói, m i năm gi m 2-3% s h nghèo. Tuy đã có chính sách h tr nh ng ỗ ợ ố ộ ả ộ ỗ
theo thói quen trong s n xu t, trong sinh ho t, b ạ ả ấ ướ ớ c đ u h khó thích nghi v i ầ ọ
cu c s ng m i nên tình tr ng khai thác r ng v n di n ra. Cùng v i s gia tăng dân ừ ộ ố ớ ự ễ ẫ ạ ớ
t ít c a mình thì t p quán du canh du c c a nh ng ng s , cùng v i s hi u bi ố ớ ự ể ế ư ủ ủ ữ ậ ườ i
dân sinh s ng t i mi n núi cũng đang là nguyên nhân tr c ti p gây nên hi n t ố ạ ự ế ệ ượ ng ề
suy thoái r ng, làm gi m s đa d ng c a r ng. ả ủ ừ ừ ự ạ
V i di n tích r ng Vi t Nam là 14 tri u ha vào năm 1945 đ n hi n nay ch ừ ệ ớ ệ ệ ế ệ ỉ
còn l i 6,5 tri u ha, nh v y trung ình m i năm r ng Vi t Nam b thu h p tù 160- ạ ư ậ ừ ệ ỗ ệ ẹ ị
200 ngàn ha…. Nguyên nhân d n đ n s gi m sút nghiêm tr ng v di n tích là do ế ự ả ề ệ ẫ ọ
khai hoang trong chi n tranh, do t p quán s ng du canh c a m t s dân t c vùng ộ ố ộ ở ủ ế ậ ố
cao, do cháy r ng, do s khai phá b a bãi l y g l y đ t canh tác…, ngu n tài ỗ ấ ừ ự ừ ấ ấ ồ
nguyên đ ng v t đa d ng c a r ng Vi t Nam cũng b gi m sút nghiêm tr ng là do ủ ừ ậ ạ ộ ệ ị ả ọ
s săm b t thú b a bãi đ l y lông, da, th t, s ng và các s n ph m khác đ làm ự ị ừ ể ấ ừ ể ẩ ả ắ
thu c, còn do vi c buôn l u thú quý hi m ra n c ngoài… Trong 4 th p k qua ế ệ ậ ố ướ ậ ỷ
theo ướ c tính s b đã có 200 loài chim đã b tuy t ch ng và 120 loài thú đã b di ị ơ ộ ị ệ t ủ ệ
i tr c ti p gây ra. Và qua phân tích vong. T t c h u qu trên đ u do con ng ả ấ ả ậ ề ườ ự ế ở
trên chúng ta th y c 7 nguyên nhân đ u có mói liên h m t thi t v i nhau, cùng ệ ậ ề ấ ả ế ớ
ng tài nguyên tác đ ng và chi ph i l n nhau, đ u tác đ ng tr c ti p làm nh h ề ố ẫ ự ế ả ộ ộ ưở
r ng, làm suy thoái tài nguyên r ng r t nhanh. V n đ đ t ra cho các ban ngành ừ ề ặ ừ ấ ấ
ki m lâm c n có nh ng chính sách tác đ ng đ b o v tài nguyên r ng, có s ể ả ừ ữ ệ ể ầ ộ ự
ự ậ ki m soát ch t ch v i nh ng hành đ ng khai thác tr m b a bãi các đ ng th c v t ẽ ớ ữ ừ ể ặ ộ ộ ộ
quý hi m. C n tuyên truy n cho ng i dân bi ề ế ầ ườ ế ừ t tác h i c a v n đ tàn phá r ng ạ ủ ấ ề
đ tăng ý th c b o v c ng đ ng làm cho r ng Vi ể ứ ả ệ ộ ừ ồ ệ ơ t Nam ngày càng đa d ng h n ạ
ng.. v ch ng lo i và s l ề ủ ố ượ ạ
ứ . Nh n th c ậ
K t qu đi u tra nh n th c c a c ng đ ng o Yok Don (vung o Tay nguyen) ứ ủ ộ ả ề ế ậ ồ
v vai trò và t m quan tr ng c a V n qu c gia Yok Đôn t ề ườ ủ ầ ọ ố ạ ệ i 3 xã vùng đ m
(Krông Na, Ea Huar, Ea Wer) cho th y 51% nh n bi c vai trò và t m quan ậ ấ t đ ế ượ ầ
tr ng, 21% bi t nh ng không rõ, 18% không rõ ranh gi i, còn l i 10% không bi ọ ế ư ớ ạ ế t
V n qu c gia Yok Đôn ườ ố ở ự đâu. Đi u này là do công tác tuyên truy n ch a th c ư ề ề
hi n t t. Nguyên nhân là do trình đ dân trí th p. S l ng h c sinh các c p trong ệ ố ố ượ ấ ộ ấ ọ
toàn vùng con thap. Nhi u ng i cho r ng tài nguyên r ng là vô t n nên luôn luôn ề ườ ừ ậ ằ
mu n tìm cách khai thác và khai thác m t cách c n ki ạ ố ộ ệ t khi có c h i. Nhi u tr ơ ộ ề ẻ
em không thích đ n tr ng, th m chí chúng cũng không đ c b m khuy n khích ế ườ ậ ượ ố ẹ ế
ng mà l i thích vào r ng thu hái lâm s n và chăn th gia súc. đ n tr ế ườ ạ ừ ả ả
3.8. Hi u l c pháp lu t và chính sách ệ ự ậ
Hi u l c thi hành pháp lu t trong c ng đ ng và cán b đ a ph ệ ự ộ ị ậ ồ ộ ươ ạ ng còn h n
ch , hành lang pháp lý ch a đ m nh. Các v v ư ủ ạ ụ ượ ế ấ t quá th m quy n chuy n c p ề ể ẩ
trên th i gian x còn kéo dài ch a có tác d ng giáo d c cho c ng đ ng. Chính sách ụ ư ử ụ ờ ộ ồ
đãi ng , quan tâm c a Nhà n c đ i v i l c l ng ki m lâm ch a th a đáng. ủ ộ ướ ố ớ ự ượ ư ể ỏ
Ki m lâm th ng xuyên b đe d a b i nh ng đ i t ể ườ ọ ở ố ượ ữ ị ộ ng có hành vi khai thác tr m
ề lâm s n. H ch a yên tâm v i công tác. Hi n biên ch ki m lâm còn thi u nhi u ọ ư ế ể ệ ế ả ớ
(theo quy đ nh v i di n tích 115.545ha, biên ch c n là 231 ng i năm ế ầ ệ ớ ị ườ i, nh ng t ư ớ
2008 m i ch có 72 ng i o Yok Don). Đây là m t khó khăn trong công tác qu n lý ớ ỉ ườ ả ộ
ạ b o v r ng V n qu c gia . Vi c nâng cao năng l c k năng v b o t n đa d ng ả ề ả ồ ự ỹ ệ ừ ườ ệ ố
sinh h c và th c thi pháp lu t cho ki m lâm ch a ngang t m nhi m v . ụ ể ự ư ệ ầ ậ ọ
nhiên – môi tr 4. Tác đ ng c a suy gi m tài nguyên r ng đ n t ả ế ự ừ ủ ộ ườ ng
s ngố .
ng v i môi tr ng t nhiên: 4.1. nh h Ả ưở ớ ườ ự
S suy gi m tài nguyên r ng có nh h ng nh th nào đ i v i t nhiên và ừ ự ả ả ưở ố ớ ự ư ế
môi tr ng? ườ
Đ i v i t : nhiên ố ớ ự
- Đ i v i tài nguyên n ố ớ ướ ả c: m t r ng gây bi n đ ng th y ch sông ngòi, gi m ấ ừ ủ ế ế ộ
s đi u hòa c a dòng ch y, d n đ n lũ l ự ề ủ ế ẫ ả ụ ơ t khô h n, làm tăng quá trình b c h i ạ ố
ng n gi m l ả ượ ướ c ng m. ầ
- Đ i v i tài nguyên đ t: Làm tăng qúa trình xói mòn, r a trôi, đá ong hóa ố ớ ử ấ
m nh m làm tăng di n tích đ t b thoái hóa. ệ ấ ị ẽ ạ
ọ - Đ i v i tài nguyên sinh v t: M t r ng làm suy gi m tính đa d ng sinh h c, ố ớ ấ ừ ạ ậ ả
ng loài đ ng th c v t b tuy t ch ng ngày càng tăng s l ố ượ ự ậ ị ủ ệ ộ
Đ i v i môi tr ố ớ ườ : ng
- Đ i v i môi tr ng không khí: R ng b ch t phá làm tăng l ng CO2, tăng ố ớ ườ ị ặ ừ ượ
nhi t đ không khí, th ng t ng Ôzôn, ô nhi m khí quy n. ệ ộ ủ ể ể ầ
- Đ i v i sinh thái: nhi ố ớ ệ ộ ấ t đ không khí tăng làm thay đ i vùng phân b và c u ổ ố
i các h sinh thái có xu h trúc qu n th c a nhi u h sinh thái, ranh gi ề ể ủ ệ ầ ớ ệ ướ ng
chuy n dich lên cao h n. Nhi t đ tăng làm tăng khă năng cháy r ng. ể ơ ệ ộ ừ
ng c a suy gi m tài nguyên r ng đ n môi tr 4.2. nh h Ả ưở ừ ủ ế ả ườ ng s ng. ố
Suy gi m tài nguyên r ng gây thiên tai ừ ả ở nhi u n i ề ơ
N m trong vùng nhi t đ i gió mùa và ch u tác đ ng tr c ti p c a bão châu ằ ệ ớ ế ủ ổ ự ộ ị
i, Vi t Nam th ng xuyên Á -Thái Bình D ng - m t trong 5 ươ ộ ổ bão l n c a th gi ớ ủ ế ớ ệ ườ
ph i đ i m t v i các lo i hình thiên tai. N c ta còn n m trong s 10 n c hàng ả ố ặ ớ ướ ằ ạ ố ướ
i, v i nh ng lo i thiên tai ph bi n là bão, đ u v t n su t b thiên tai trên th gi ầ ấ ị ề ầ ế ớ ổ ế ữ ạ ớ
lũ, lũ quét, s t l ạ ở ấ đ t, h n hán. ạ
ầ Th ng kê c a B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn cho th y, 10 năm g n ủ ệ ể ấ ộ ố
đây, bình quân m i năm, có kho ng 750 ng i ch t và m t tích do thiên tai, giá tr ả ỗ ườ ế ấ ị
thi t h i v tài s n c tính chi m kho ng 1,5% GDP. Theo các chuyên gia v ệ ạ ề ả ướ ế ả ề
môi tr ng, Vi t Nam s ti p t c ph i h ng ch u nhi u đ t thiên tai trong t ườ ệ ẽ ế ụ ả ứ ề ợ ị ươ ng
ng đ m nh h n do ch u s nh h lai v i t n su t nhi u h n, c ấ ớ ầ ề ơ ườ ị ự ả ộ ạ ơ ưở ế ng c a bi n ủ
đ i khí h u toàn c u - tác đ ng c a suy gi m tài nguyên r ng. ổ ừ ủ ả ậ ầ ộ
nh h ng c a n n phá r ng đ i v i lũ l t đã và đang đ c tranh lu n trên Ả ưở ủ ạ ố ớ ừ ụ ượ ậ
kh p th gi i. Các cu c nghiên c u và đi u tra ế ớ ắ ứ ề ộ ở Hoa Kỳ cũng nh nhi u n i khác ư ề ơ
trên th gi i đã ch ng minh r ng nguyên nhân hàng đ u c a lũ l ế ớ ầ ủ ứ ằ ụ ề t là có quá nhi u
m a x y ra trong m t th i gian ng n ng i, và vi c phá r ng có th nh h ể ả ư ừ ủ ệ ắ ả ộ ờ ưở ng
quan tr ng đ i v i lũ l mi n Trung. Cây c i có ố ớ ọ ụ t trong các l u v c h n h p nh ư ự ạ ư ở ẹ ề ố
kh năng gi ng n c lũ ả n ữ ướ c cũng nh gi m thi u vi c đ t đai s t l ể ư ả . L ạ ở ượ ệ ấ ướ ở
m t vùng có nhi u cây c i s ít h n l ng n c lũ t m t vùng tr tr i. Vì th ố ẽ ơ ượ ề ộ ướ ừ ộ ơ ọ ế
c các vùng h l u. n n phá r ng có th gia tăng m c n ạ ự ướ ở ừ ể ạ ư
Khi r ng b suy thoái thì x y ấ ấ ả ra n n ô nhi m môi sinh, n n trái đ t m ừ ễ ạ ạ ị
i, n n voi b r ng v buôn làng gi t h i con ng d n lên, n n đói kém, l ạ ầ t l ụ ộ ỏ ừ ề ạ ế ạ ườ i,
phá ho i tài s n .v.v. ạ ả
Ng i ta c tính, n n phá r ng khi n m i năm th gi i thi t m t m t s ườ ướ ế ớ ừ ế ạ ỗ ệ ộ ố ấ
ti n lên t i 45 t M Kim. Tuy s ti n v a đ c p là m t s ti n vô cùng l n lao; ề ớ ỷ ỹ ố ề ừ ề ậ ộ ố ề ớ
th nh ng nh ng chính sách hay hành đ ng có tính thi n c n, t o ra vô vàn thi ộ ư ữ ế ể ạ ậ ệ t
t h i có' t m m c nghiêm tr ng nh t l i là thi t h i v tính đa h i khác mà thi ạ ệ ạ ấ ạ ứ ầ ọ ệ ạ ề
t r ng nhi t đ i gi m t vai trò đ c bi d ng sinh thá .Nh ta đã bi ị ạ ư ế ừ ệ ớ ữ ộ ặ ệ ệ t trong vi c
c a t i 70% ch ng lo i cây c i và b o t n tính đa d ng sinh thá Đây là n i ả ồ ơ ở ủ ớ ạ ị ủ ạ ố
muông thú c a trái đ t; đ ng th i cũng là n i ch a t ồ ứ ớ ơ ạ i h n 13 tri u ch ng lo i ệ ủ ủ ấ ơ ờ
khác nha R ng nhi t đ i ch a t i 70% lo i cây co ' ng m ch, 30% t t c các ụ ừ ệ ớ ứ ớ ạ ạ ố ấ ả
loài chim và 90% loài đ ng v t không x ng s ng. Đăỳc bi t r ng nhi t đ i còn là ậ ộ ươ ố ệ ừ ệ ớ
n i sinh s ng c a nh ng loài đ ng v t đ c đáo n i ti ng nh các loài linh tr ậ ộ ơ ổ ế ữ ư ủ ố ộ ưở ng
nh đ i i, v n; các gi ng thu c h miêu, t c mèo nh s t , c p, beo, v.v. ư ườ ươ ượ ư ư ử ọ ứ ố ọ ộ
t đ i cũng c c kỳ đa Riêng trong lĩnh v c ch ng lo i th o m c mà thôi, r ng nhi ạ ủ ự ừ ả ộ ệ ớ ự
d ng và m i m u r ng ch a t ạ ẫ ừ ứ ớ ơ ạ i h n 200 ch ng lo i khác nha Vi c phá ho i ủ ụ ệ ạ ỗ
r ng khi n hàng nghìn ch ng lo i cây c i và thú v t b tuy t ch ng. S l ừ ậ ị ố ượ ng ủ ủ ế ệ ạ ố
i ta qu không rõ; th nh ng có chính xác b tuy t ch ng là bao nhiêu thì ng ủ ệ ị ườ ư ế ả
ng ườ i đoán m i năm kho ng 50.000 ch ng lo i khác nhau b tuy t ch ng. ủ ủ ệ ạ ả ỗ ị
R ng nh h ng đ n khí h u đ a ph ng và có l ừ ả ưở ế ậ ị ươ ẽ ị ầ khí h u toàn đ a c u ậ
n a. R ng trung hòa và làm d u b t nhi ữ ừ ớ ị ệ ộ ủ ồ t đ c a lu ng khí nóng ban ngày đ ng ồ
th i duy trì đ c đ m. ờ ượ ộ ẩ
ng khí R ng h p th l ấ ụ ượ ừ ng carbon trong khí quy n và nh ra khí oxy, t c d ể ứ ưỡ ả
cho chúng ta th . V ph ng di n này, r ng có th đ c coi là máy l c, hút thán ề ở ươ ể ượ ừ ệ ọ
khí và nh d ng khí cho con ng ả ưỡ ườ ệ i dùng. M t tác đ ng tr c ti p khác c a vi c ủ ự ế ộ ộ
tình tr ng môi sinh b đ o l n là chuy n khí h u trái đ t đang m d n lên.ngu i ta ị ả ộ ệ ậ ấ ầ ấ ạ ờ
ấ ấ đoán tiên đoán là trong th k 21 này, c m i m t th p niên, trái đ t trái đ t m ứ ỗ ế ỷ ậ ấ ộ
d n lên đ 0,3 đ C. Lý do là vì s l ộ ầ ố ượ ộ ng carbon dioxide hi n di n trong b u khí ệ ệ ầ
quy n gia tăng; và k t i 25%; và m c dù ch ể ừ ể 150 năm qua, s này đã tăng t ố ớ ặ ỉ
chi m có 1/20 c a m t ph n trăm khí quy n đ a c u, carbon dioxide có kh năng ị ầ ủ ế ể ả ầ ộ
h p th năng l ụ ấ ượ ng b c x r t cao. ứ ạ ấ
M t r ng ng p m n s đ y m nh s xâm nh p n ặ ẽ ẩ ấ ừ ự ạ ậ ậ ướ ấ ề c m n vào đ t li n, ặ
thúc đ y quá trình xói l , gây ô nhi m đ t và ngu n n ẩ ở c ồ ướ ễ ấ
Trong vong 50 năm qua, Viêt Nam đa mât đi hoăc suy giam chât l ́ ượ ơ ng h n ̀ ̣ ̃ ́ ̣ ̉
80% diên tich r ng ngâp măn. Đăc biêt giai đoan t 1995 tr lai đây, r ng ngâp măn ̣ ừ ừ ở ̣ ừ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣
ủ đa bi tan pha v i tôc đô nhanh khung khiêp đê phuc vu hoat đông nuôi tr ng th y ́ ớ ồ ̃ ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣
ng, nuôi tôm đa t ng đ c coi la môt nghê siêu l i nhuân, s n. Tai nhiêu đia ph ả ươ ̃ ừ ượ ợ ̣ ̀ ̣ ̀ ̣ ̀ ̣
vao nganh nay môt cach t phat, lam d n đên phong trao n i n i, nha nha đâu t ẫ ơ ơ ̀ ư ự ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̀
chêt hoăc chu đông pha đi hang trăm ngan ha r ng ngâp măn, bât châp nh ng rui ro ừ ữ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̉
va nguy c tiêm ân vê tinh trang ô nhiêm môi tr ơ ườ ̀ ng, vê sinh an toan th c ph m va ự ẩ ̀ ̀ ̉ ̀ ̀ ̣ ̃ ̣ ̀
nh ng biên cô, tham hoa t nhiên co thê xay ra. Phong trào này đông th i keo theo ̣ ự ữ ờ ́ ́ ̉ ́ ̉ ̉ ̀ ́
nhiêu hang loat cac vân đê kinh tê xa hôi ph c tap khac. Th c trang nay đa diên ra ứ ự ở ̀ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̃ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ̃ ̃ ̀
tinh duyên hai, đăc biêt thây ro môt sô tinh miên Tây Nam Bô nh Ca Mau, Kiên ̃ ở ư ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ̀
́ Giang, Soc Trăng, Bac Liêu… Điêu đo, môt măt phan anh s thiêu hiêu biêt va thai ự ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̀
đô bât châp cua ng i dân, măt khac cho thây s yêu kem trong vân đê quan ly, quy ườ ́ ự ́ ̣ ́ ́ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̉ ́
hoach cua chinh quyên đ a ph ng đôi v i nguôn tai nguyên thiên nhiên cung nh ị ươ ́ ớ ư ̣ ̉ ́ ̀ ̀ ̀ ̃
cac hoat đông kinh tê xa hôi cua đia ph ng. ươ ́ ̣ ̣ ́ ̃ ̣ ̉ ̣
Sau h n 10 năm th c hiên “công cuôc tan pha r ng ngâp măn", gi đây không ́ ừ ự ơ ờ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣
ai khac ma chinh ng i dân đia ph ng ườ ươ ở ̀ nh ng n i nay đang phai ch ng kiên va ữ ứ ơ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̉ ́
ganh chiu hâu qua vê sinh thai va kinh tê xa hôi. ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ̀ ́ ̃ ̣
Vi c phá r ng ng p m n làm đìa tôm tr c m t có th đem l ừ ệ ặ ậ ướ ể ắ i l ạ ợ ậ i nhu n
hàng trăm t đ ng m i năm, nh ng h u qu thì khôn l là ỉ ồ ư ậ ả ỗ ườ ng. M t th c t ộ ự ế ở
nh ng n i r ng ng p m n b tàn phá, l ậ ơ ừ ữ ặ ị ượ ứ ng m a gi m rõ r t, không khí nóng b c ư ệ ả
ng khí CO2 tăng. h n, b u không khí b ô nhi m do l ơ ễ ầ ị ượ
Phá r ng nuôi tôm đã tr thành chuy n ph bi n ổ ế ừ ệ ở
Môi tr ng đ t: ng đ t là n i trú ng c a con ng ườ ấ Môi tr ườ ụ ủ ấ ơ ườ ế i và h u h t ầ
ệ các sinh v t c n, là n n móng cho các công trình xây d ng dân d ng, công nghi p ậ ạ ự ụ ề
và văn hóa c a con ng i. Đ t là m t ngu n tài nguyên quý giá, con ng ủ ườ ấ ộ ồ ườ ử i s
d ng tài nguyên đ t vào ho t đ ng s n xu t nông nghi p đ đ m b o ngu n cung ụ ạ ộ ể ả ệ ả ấ ả ấ ồ
ng th c th c ph m cho con ng i c p l ấ ươ ự ự ẩ ườ .Hi n nay đ t đang b suy thoái do các ệ ấ ị
i đ c bi ho t đ ng s ng c a con ng ố ạ ộ ủ ườ ặ ệ ố t là ho t đ ng khai thác r ng b a bãi,đ t ạ ộ ừ ừ
r ng làm n ừ ươ ự ậ ả ng r y,…Chính nh ng ho t đ ng này đã làm m t th m th c v t b o ạ ộ ữ ấ ả ẫ
v đ t kh i xói mòn,r a trôi, ngoài ra suy gi m tài nguyên r ng còn làm gi m đ ệ ấ ử ừ ả ả ỏ ộ
m, đ phì c a đ t… làm tăng di n tích đ t b thoái hóa. Riêng ch v i Vi ẩ ấ ị ủ ệ ấ ộ ỉ ớ ở ệ t
Nam, th c t suy thoái tài nguyên đ t là r t đáng lo ng i và nghiêm tr ng. ự ế ấ ạ ấ ọ
ệ ệ ệ ư ử ụ ệ ấ Hi n nay, Vi t Nam có kho ng 9 tri u ha ả đ t b hoang hóa, trong đó có 5,06 tri u ha đ t ch a s d ng và 2 tri u ha đ t đang đ c s d ng b thoái hóa n ng. ệ ấ ị ấ ượ ử ụ ặ ị
Hi n t ng suy thoái trên th gi i ệ ượ ế ớ
i đã b suy thoái nghiêm tr ng trong ấ ả ệ ế ớ ệ ọ ị
i trong 25 ng l ặ ng th c th gi ươ ả ượ ế ớ ự ả ấ ơ Kho ng 2/3 di n tích đ t nông nghi p th gi 50 năm qua do xói mòn ,r a trôi,sa mac hóa, chua hóa, m n hóa…Thoái hóa môi tr ườ năm t ử ng đ t có nguy c làm gi m 10-20% s n l i.ớ
ế ớ ấ ừ ư ấ ủ ứ ả ặ ố T tr ng đóng góp gây thoái đ t trên th gi i nh sau; m t r ng 30%,khai thác ỷ ọ r ng quá m c (ch t cây c i làm c i…) 7%,chăn th gia súc 35%, canh tác nông ừ nghi p không h p lí 27%,công nghi p hóa 1%. ệ ệ ợ
ệQua đây ta th y suy gi m tài nguyên r ng là nguyên nhân gây suy thoái đ t. ừ ấ ả ấ
Môi tr ng n c: ườ ừ ướ R ng không ch có kh năng h p th CO2 mà r ng ả ừ ụ ấ ỉ
góp ph n gi n đ nh ngu n c p n ầ ữ ổ ồ ấ ướ ị ư c, gi m thi u nguy c h n hán cũng nh lũ ơ ạ ể ả
l ụ t. R ng còn giúp cân b ng dòng ch y c đ nh cho các h sinh thái và các trung ả ố ị ừ ệ ằ
tâm đô th .B i v y,suy gi m r ng gây bi n đ ng th y ch sông ngòi, gi m s ị ở ậ ừ ủ ế ế ả ả ộ ự
đi u hòa c a dòng ch y,làm tăng quá trình b c h i gi m l ng n ố ơ ủ ề ả ả ượ ướ ẫ c ng m,d n ầ
t khô h n. Hi n nay,n c ta đang di n ra tình tr ng thi u n c trong đ n lũ l ế ụ ệ ạ ướ ế ướ ễ ạ
mùa khô đ c bi t là Tây Nguyên và lũ l ặ ệ ở các t nh ỉ ở ụ ư . t trong su t mùa m a ố
(cid:1) Hi n t ệ ượ ng này m t ph n do suy gi m r ng và tác đ ng c a bi n đ i khí ừ ủ ộ ổ ộ ế ầ ả
h u.ậ
R ng là ‘ lá ph i xanh”,có kh năng h p th CO
2 t oạ
Môi tr khí O2 thông qua quá trình quang h p.R ng có nh h không khí,thành ph n khí quy n và có ý nghĩa đi u hòa khí h u.
ng không khí: ườ ừ ụ ổ ưở ừ ả ợ ấ ả ệ ộ ộ ẩ ng đ n nhi t đ ,đ m ế ậ ề ể ầ
ả ấ ạ ằ ơ ớ ạ ườ i,..) chúng ta th i ra ẽ ả i b ng xe c gi ữ ấ ụ ả ơ ữ l ng ng không khí hàng t n b i,khí,sol khí…nh ng khí th i này s bay l ư ữ ễ Trong quá trình s n xu t và sinh ho t (đi l môi tr và n u nh không có nh ng hàng cây đ chúng bám vào thì ô nhi m không khí là ể ế không tránh đ c.ượ
t ch s ấ ầ ụ ỉ ố n M c đ ô nhi m không khí ở ướ ễ tiêu chu n cho phép nhi u l n, trong đó có nh ng khu v c g p t ượ 3 – 4. c ta do b i là r t tr m tr ng, v ọ ự ấ ừ ứ ộ ẩ ề ầ ữ
2 ,tăng nhi ế ớ
ạ ừ ẽ ượ ệ ộ ng CO c ta mà toàn th gi ướ t đ …hi u ng nhà ệ ứ ưở ng i đang ch u nh h ị ả Bên c nh đó suy gi m r ng s làm tăng l ả kính tăng.B i v y,không riêng gì n ở ậ c a bi n đ i khí h u. ổ ủ ế ậ
t Nam đã và đang ch u nh h ị ả ế ỷ ủ ng c a bi n đ i khí h u. Trong th k XXI, ế ậ ố ệ ơ ữ ưở ọ ưở ầ ổ t h n n a. Theo y ban liên chính ủ ng khí th i toàn ượ ẽ ể ả ế ệ ả Vi ệ ng này còn tr m tr ng và kh c li nh ng nh h ữ ả ph v BĐKH, n u không có các bi n pháp m nh m đ gi m l ạ ủ ề c u thì đ n 2100, nhi ớ ế ầ t đ Trái đ t có th tăng đ n 4,8°C so v i năm 1990. ế ệ ộ ể ấ
5. Gi i pháp c b n b o v tài nguyên r ng. ả ơ ả ả ệ ừ
5.1. Tuyên truy n, ph bi n, giáo d c, nâng cao nh n th c v qu n lý ụ ứ ề ổ ế ề ậ ả
b o v r ng. ả ệ ừ
(cid:28) Xây d ng các ch ự ươ ổ ế ng trình v thông tin - giáo d c - truy n thông, ph bi n ụ ề ề
ki n th c v pháp lu t b o v và phát tri n r ng nh m nâng cao nh n th c v ể ừ ậ ả ứ ứ ế ề ệ ằ ậ ề
b o v r ng c a các ch r ng, chính quy n các c p, các ngành và toàn xã h i. ả ệ ừ ủ ừ ủ ề ấ ộ
ng pháp tuyên truy n phù h p v i t ng đ i t ộĐ i m i ph ổ ớ ươ ớ ừ ố ượ ề ợ ậ ng ti p nh n ế
thông tin, nh t là đ i v i đ ng bào dân t c s ng ố ớ ồ ộ ố ấ ở ế vùng sâu, vùng xa. Đ a ki n ư
ng trình gi ng d y th c c b n v b o v tài nguyên r ng vào ch ệ ứ ơ ả ề ả ừ ươ ạ ở ấ ể c p ti u ả
h c và trung h c. In n, phát hành các tài li u tuyên truy n đ phân phát cho các ọ ể ệ ề ấ ọ
nh ng khu v c công c ng, trên giao c ng đ ng, xây d ng các b ng tuyên truy n ộ ề ở ữ ự ự ả ồ ộ
, c a r ng... l ộ ử ừ
ừV n đ ng các h gia đình s ng trong và g n r ng ký cam k t b o v r ng; ầ ừ ế ả ệ ừ ậ ộ ộ ố
c p xã. xây d ng và th c hi n các quy ự ự ệ c b o v r ng ướ ả ệ ừ ở ấ
5.2. Quy ho ch, xác đ nh lâm ph n các lo i r ng n đ nh. ạ ừ ổ ị ạ ậ ị
ng t ch c rà soát, ị U ban nhân dân các t nh, thành ph tr c thu c Trung ố ự ộ ỷ ỉ ươ ổ ứ
ng; B Nông nghi p và Phát tri n nông l p quy ho ch 3 lo i r ng c a đ a ph ậ ạ ừ ủ ạ ị ươ ệ ể ộ
thôn ph i h p v i B Tài nguyên và Môi tr ớ ộ ố ợ ườ ặ ng rà soát quy ho ch r ng ng p m n ạ ừ ậ
ven bi n đ m b o an toàn b o v môi tr ể ệ ả ả ả ườ ồ ng ven bi n và phát tri n nuôi tr ng ể ể
ng Chính th y s n h p lý, t ng h p quy ho ch ba lo i r ng qu c gia trình Th t ạ ủ ả ạ ừ ủ ướ ổ ợ ợ ố
ph phê duy t quy ho ch t ng th ba lo i r ng toàn qu c; ạ ừ ủ ệ ể ạ ổ ố
ừ ốB Nông nghi p và Phát tri n nông thôn rà soát danh m c h th ng r ng ệ ố ụ ể ệ ộ
ng Chính ph phê duy t trong đ c d ng đ n đ nh đ n năm 2020 trình Th t ế ặ ụ ể ổ ủ ướ ị ủ ệ
u tiên đ u t năm 2006. Trên c s đó, xác đ nh th t ơ ở ứ ự ư ầ ư ị ặ cho các khu r ng đ c ừ
c qu n lý h th ng khu b o t n thiên nhiên Vi t Nam đã d ng theo Chi n l ụ ế ượ ệ ố ả ồ ả ệ
đ c Th t ượ ủ ướ ng Chính ph phê duy t. ủ ệ
ệXác đ nh ranh gi ị ớ ệ i ba lo i r ng trên b n đ và th c đ a; hoàn thành vi c ạ ừ ự ả ồ ị
đóng c c m c, c m bi n báo ranh gi ể ắ ọ ố ớ ừ ộ ầ i r ng đ c d ng và r ng phòng h đ u ụ ừ ặ
ngu n vào năm 2010. ồ
5.3. Hoàn thi n th ch , chính sách và pháp lu t ậ ể ế ệ
ậPhân đ nh rõ ch c năng, nhi m v qu n lý nhà n ụ ả ứ ệ ị ướ ủ c c a các B , ngành, U ộ ỷ
ban nhân dân các c p đ i v i công tác qu n lý, b o v và phát tri n r ng. Thi ể ừ ố ớ ệ ả ả ấ ế t
l p c ch , t ậ ơ ế ổ ứ ợ ch c qu n lý r ng và đ t lâm nghi p theo ngành và liên ngành h p ừ ệ ấ ả
lý đ qu n lý, b o v r ng có hi u qu . ả ả ệ ừ ể ả ệ
(cid:28) B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn ch trì, ph i h p v i các B , ngành ố ợ ủ ệ ể ộ ớ ộ
có liên quan rà soát, h th ng hóa h th ng văn b n quy ph m pháp lu t hi n hành ệ ố ệ ố ệ ả ạ ậ
v b o v và phát tri n r ng; s a đ i, b xung, xây d ng m i các văn b n quy ề ả ể ừ ử ự ệ ả ổ ổ ớ
ph m pháp lu t có liên quan đ m b o quy n l i, trách nhi m và nghĩa v c a ch ề ợ ả ả ạ ậ ụ ủ ệ ủ
r ng, chính quy n các c p và ng ề ừ ấ ườ i dân trong công tác qu n lý, b o v và phát ả ệ ả
tri n r ng. Trên c s đó, xây d ng chi n l c khung pháp lu t v b o v và phát ể ừ ơ ở ế ượ ự ậ ề ả ệ
tri n r ng đ n năm 2020, t o hành lang pháp lý n đ nh trong ho t đ ng lâm ể ừ ạ ộ ế ạ ổ ị
nghi p.ệ
ề ả ệB Nông nghi p và Phát tri n nông thôn ch trì xây d ng chính sách v b o ủ ự ệ ể ộ
ng đ m b o l i ích c a nh ng ng v r ng theo h ệ ừ ướ ả ợ ả ủ ữ ườ ữ i làm ngh r ng, nh ng ề ừ
ng i tr c ti p tham gia b o v r ng, t o đ ng l c thu hút đ u t cho công tác ườ ự ệ ừ ầ ư ự ế ạ ả ộ
ng l b o v và phát tri n r ng. Trong đó, s m s a đ i chính sách v quy n h ả ử ổ ể ừ ệ ề ề ớ ưở ợ i
ng Chính ph ; chính sách giao, c a ch r ng theo Quy t đ nh 187/TTg c a Th t ế ị ủ ủ ừ ủ ướ ủ ủ
cho thuê r ng, khoán b o v r ng; chính sách đ u t ệ ừ ầ ư ơ ở ạ ầ ệ c s h t ng lâm nghi p ừ ả
tr c h t là nâng cao t xây d ng c s h t ng t ướ ế ỷ ọ tr ng v n đ u t ố ầ ư ơ ở ạ ầ ự ừ ố ngu n v n ồ
ng trình 661 lên m c 15% - 20% t ng v n ch ng trình; chính sách thu c ch ộ ươ ứ ổ ố ươ
khuy n khích nh p kh u g nguyên li u và tr ng r ng nguyên li u thay th g ệ ế ỗ ừ ệ ế ậ ẩ ỗ ồ
nhiên. r ng t ừ ự
ng ti p t c rà soát ựU ban nhân dân các t nh, thành ph tr c thu c Trung ố ự ộ ỷ ỉ ươ ế ụ
và s p x p các lâm tr ng án ế ắ ườ ng qu c doanh; đ ng th i tri n khai ngay các ph ờ ể ố ồ ươ
các lâm tr ng qu c doanh, không đ b o v r ng và đ t lâm nghi p thu h i t ả ệ ừ ồ ừ ệ ấ ườ ố ể
tình tr ng r ng tr thành vô ch . Trao quy n t ch v kinh doanh và tài chính cho ề ự ủ ề ừ ủ ạ ở
các nông, lâm tr ng qu c doanh sau khi s p x p l i. ườ ắ ế ạ ố
5.4. Nâng cao trách nhi m c a ch r ng, chính quy n các c p và s ủ ừ ủ ệ ề ấ ự
tham gia c a các ngành, các t ch c xã h i vào b o v r ng. ủ ổ ứ ả ệ ừ ộ
Đ i v i ch r ng. ố ớ ủ ừ
c Nhà n c giao, cho thuê ừCh r ng ph i ch u trách nhi m b o v r ng đ ủ ừ ệ ừ ệ ả ả ị ượ ướ
ừ theo quy đ nh hi n hành c a pháp lu t. Nh ng ch r ng qu n lý trên 500ha r ng ủ ừ ủ ữ ệ ậ ả ị
ph i có l c l ng b o v r ng c a mình. ự ượ ả ả ệ ừ ủ
ng trình, đ án b o v r ng trên di n tích đ c giao, ủXây d ng các ch ự ươ ệ ừ ề ệ ả ượ
đ c thuê đ m b o b trí các ngu n l c không đ r ng b xâm h i trái pháp lu t. ượ ồ ự ể ừ ạ ậ ả ả ố ị
Đ i v i U ban nhân dân các c p. ố ớ ấ ỷ
(cid:28) Th c hi n nghiêm túc trách nhi m qu n lý Nhà n c v b o v r ng theo ự ệ ệ ả ướ ề ả ệ ừ
i Lu t b o v và phát tri n r ng. T ch c các l c l ng truy quét lâm quy đ nh t ị ạ ổ ứ ể ừ ậ ả ự ượ ệ
i đ a ph ng. Ngăn ch n k p th i các tr ng h p khai thác, phá t c phá r ng t ặ ừ ạ ị ươ ặ ờ ị ườ ợ
ch c, cá nhân vi r ng và l n chi m đ t r ng. Ch đ o x lý nghiêm kh c các t ừ ấ ừ ỉ ạ ử ế ắ ấ ổ ứ
ph m pháp lu t v b o v r ng và nh ng ng ậ ề ả ệ ừ ữ ạ ườ ặ i bao che, ti p tay cho lâm t c. ế
Nh ng đ a ph ng đ x y ra tình tr ng phá r ng trái phép thì Ch t ch U ban ữ ị ươ ể ả ủ ị ừ ạ ỷ
nhân dân các c p ph i ki m đi m làm rõ trách nhi m và b x lý theo quy đ nh. ị ử ể ệ ể ả ấ ị
ị T ch c khôi ph c l ụ ạ ứ ổ ủ i di n tích r ng b phá, l n chi m trái quy đ nh c a ấ ừ ệ ế ị ị
pháp lu t trong th i gian qua. ậ ờ
ng ch t i di d t do ra kh i các ờTi n hành ki m tra, c ể ế ưỡ ế ấ ả t c nh ng ng ữ ườ ư ự ỏ
vùng r ng nguyên sinh, r ng đ c d ng, r ng phòng h . ộ ặ ụ ừ ừ ừ
ấ ộHoàn thành giao đ t, giao r ng và c p gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t ấ ề ử ụ ứ ừ ậ ấ ấ
cho các t ch c, h gia đình, cá nhân vào năm 2010. ổ ứ ộ
Đ i v i l c l ng Công an. ố ớ ự ượ
B Công an ch đ o công an các t nh, thành ph h tr và ph i h p th ỉ ố ỗ ợ ố ợ ỉ ạ ộ ườ ng
xuyên v i l c l ớ ự ượ ộ ng ki m lâm trong công tác phòng cháy, ch a cháy r ng theo m t ữ ừ ể
ng phá r ng, kinh doanh c ch th ng nh t; t ơ ế ố ấ ổ ứ ch c đi u tra n m ch c các đ i t ắ ố ượ ề ắ ừ
buôn bán lâm s n trái phép, đ c bi ặ ả ệ ế ừ t ph i tri n khai các bi n pháp kiên quy t tr ng ệ ể ả
tr thích đáng; ngăn ch n tri ặ ị ệ ể t đ tình tr ng ch ng ng ạ ố ườ ố i thi hành công v ; ph i ụ
ng có liên quan truy quét b n phá r ng và ki m tra, ki m soát h p v i các l c l ợ ự ượ ớ ừ ể ể ọ
l u thông lâm s n. Rà soát và x lý d t đi m các v án hình s t n đ ng trong lĩnh ể ư ự ồ ử ụ ứ ả ọ
v c b o v r ng. ự ả ệ ừ
Đ i v i l c l ng Quân đ i. ố ớ ự ượ ộ
ộHuy đ ng các đ n v quân đ i ngăn ch n các đi m nóng v phá r ng: B ừ ể ề ặ ộ ơ ộ ị ộ
Qu c phòng ch đ o các Quân khu, Quân đoàn, B t l nh Biên phòng; B ch huy ỉ ạ ộ ư ệ ộ ỉ ố
quân s và B ch huy biên phòng các t nh ph i h p v i chính quy n đ a ph ố ợ ự ề ộ ớ ỉ ị ỉ ươ ng
xác đ nh nh ng khu v c r ng đang là đi m nóng v phá r ng, đ c bi ự ừ ữ ừ ể ề ặ ị ệ ự t là khu v c
Tây Nguyên, Đông Nam B , B c Trung B đ t ộ ể ổ ứ ộ ắ ch c các đ n v quân đ i đóng ị ơ ộ
quân, ch t gi ố ữ ố , xây d ng đ a bàn qu c phòng an ninh g n v i b o v r ng, b trí ớ ả ệ ừ ự ắ ố ị
ng, ph l c l ự ượ ươ ng ti n th ệ ườ ố ng tr c s n sàng tham gia các đ t truy quét ch ng ự ẵ ợ
ch t phá r ng. ừ ặ
Sau khi gi ả ờ i quy t căn b n n đ nh tình hình phá r ng trái phép trong m t th i ả ổ ừ ế ộ ị
gian, các đ n v quân đ i bàn giao vi c b o v r ng cho chính quy n đ a ph ệ ả ệ ừ ề ơ ộ ị ị ươ ng
đ ti p t c duy trì công tác b o v r ng. Tuy nhiên, ể ế ụ ả ệ ừ ở ữ nh ng khu v c có v trí quan ự ị
tr ng v qu c phòng, thì có th giao qu n lý r ng lâu dài cho các đ n v quân đ i. ả ề ố ừ ể ọ ơ ộ ị
ộHuy đ ng các đ n v quân đ i tham gia phòng cháy, ch a cháy r ng ừ ở ữ nh ng ữ ộ ơ ộ ị
ộ khu v c r ng có nguy c cháy r ng cao nh : U Minh, Tây Nguyên, Đông Nam B , ự ừ ừ ư ơ
U ban nhân dân các t nh ph i có ph ng án đ huy đ ng l c l ng quân đ i đóng ả ỷ ỉ ươ ự ượ ể ộ ộ
quân trên đ a bàn b trí l c l ng th ng tr c, canh phòng và s n sàng ch a cháy ự ượ ố ị ườ ự ữ ẵ
ng án tăng r ng vào các tháng mùa khô cao đi m. Quân đ i ph i ch đ ng ph ừ ủ ộ ể ả ộ ươ
ng l c l c ườ ự ượ ng, hu n luy n và di n t p t ệ ễ ậ ạ ấ ử i các khu v c này, ph i coi ch ng l a ự ả ố
r ng nh ch ng gi c đ b o v đ a bàn qu c phòng. ặ ể ả ệ ị ừ ư ố ố
ng quân đ i tham gia tr ng r ng, khoanh nuôi tái sinh ốHuy đ ng l c l ộ ự ượ ừ ộ ồ
ứ r ng: B Qu c phòng và B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn nghiên c u ừ ệ ể ộ ố ộ
chính sách thu hút các đ n v quân đ i tham gia tr ng r ng, khoanh nuôi tái sinh ừ ơ ộ ồ ị
ng b khung ch huy, l c l r ng. Các đ n v quân đ i duy trì l c l ừ ự ượ ơ ộ ị ự ượ ộ ỉ ộ ng lao đ ng
ch y u s d ng l c l ng nghĩa v quân s . Sau khi r ng khép tán có th bàn ủ ế ử ụ ự ượ ụ ự ừ ể
i dân qu n lý b o v , kinh doanh ho c giao giao cho chính quy n đ giao cho ng ề ể ườ ệ ả ả ặ
ủ cho các đ n v quân đ i ti p t c qu n lý kinh doanh theo d án và quy đ nh c a ộ ế ụ ự ả ơ ị ị
pháp lu t.ậ
M r ng di n tích r ng giao cho các đ n v quân đ i (nh t là các Đ n Biên ở ộ ừ ệ ấ ơ ộ ồ ị
phòng) t ng an ninh qu c phòng ổ ch c qu n lý, b o v ; xây d ng các tuy n đ ệ ứ ự ế ả ả ườ ố
i; h i đ o và các g n v i công tác b o v r ng hai bên đ ả ắ ệ ừ ớ ườ ng d c tuy n biên gi ế ọ ớ ả ả
khu v c r ng vùng sâu, vùng xa. ự ừ ở
ch c xã h i. Đ i v i các t ố ớ ổ ứ ộ
ch c th c hi n các ch Ph i h p v i chính quy n các c p xây d ng và t ề ố ợ ự ấ ớ ổ ứ ự ệ ươ ng
trình tuyên truy n, v n đ ng và giáo d c pháp lu t v b o v r ng cho các thành ậ ề ả ệ ừ ụ ề ậ ộ
ch c các viên; phát hi n, đ u tranh, phòng ng a các hành vi vi ph m pháp lu t; t ừ ậ ổ ứ ệ ạ ấ
phong trào qu n chúng tham gia b o v và phát tri n r ng. ả ệ ể ừ ầ
ch c, nâng cao năng l c c a l c l 5.5. C ng c t ủ ố ổ ứ ự ủ ự ượ ng ki m lâm. ể
ểĐ i m i t ch c l c l ớ ổ ứ ự ượ ổ ể ừ ng ki m lâm theo Lu t b o v và phát tri n r ng ậ ả ể ệ
đ ki m lâm g n v i chính quy n, v i dân, v i r ng, th c hi n ch c năng tham ể ể ớ ừ ự ứ ề ệ ắ ớ ớ
m u cho chính quy n đ a ph ng, t ch c b o v r ng đ c d ng và r ng phòng ư ề ị ươ ổ ứ ả ặ ụ ệ ừ ừ
h , b o đ m ch p hành pháp lu t trong vi c b o v và phát tri n r ng. B trí ộ ả ể ừ ệ ệ ả ậ ấ ả ố
ki m lâm đ a bàn 100% các xã có r ng đ tham m u cho chính quy n c s ể ị ở ơ ở ừ ư ề ể
trong công tác qu n lý nhà n ả ướ ề ế ừ c v lâm nghi p, theo dõi ch t ch di n bi n r ng; ẽ ễ ệ ặ
đ u nh ng v vi ph m. T ng b c tăng k p th i phát hi n, ngăn ch n ngay t ị ệ ặ ờ ừ ầ ữ ừ ụ ạ ướ
biên ch cho l c l ự ượ ế ừ ng ki m lâm đ b o đ m đ nh m c bình quân 1.000ha r ng ể ả ứ ể ả ị
có 1 ki m lâm. ể
ng trang thi t b cho ki m lâm g m các ph ểTăng c ườ ế ị ể ồ ươ ạ ộ ng ti n ho t đ ng ệ
phù h p v i đ a bàn r ng núi, h th ng thông tin liên l c, thi ệ ố ớ ị ừ ạ ợ ế ị ữ t b phòng cháy, ch a
cháy r ng. ừ
ụ ề ừBan hành m t s chính sách v kinh phí cho ho t đ ng nghi p v , ti n ạ ộ ộ ố ệ ề
ng, ch đ th ng binh, li l ươ ế ộ ươ ệ ỹ ơ ế ử ụ ụ ỗ ợ ể ấ t s , c ch s d ng vũ khí, công c h tr đ tr n
áp lâm t c. Ban hành tiêu chu n ng ch công ch c ki m lâm vào năm 2006. ứ ể ẩ ạ ặ
ạ ểĐánh giá nhu c u đào t o v qu n lý b o v r ng, l p k ho ch đào t o, ệ ừ ề ế ạ ả ả ậ ạ ầ
b i d ồ ưỡ ng v chuyên môn nghi p v và chính tr cho các đ i t ụ ố ượ ề ệ ị ự ng. Xây d ng
chi n l ng trình trao ế ượ c đào t o v b o v r ng đ n năm 2010. T ch c các ch ế ổ ứ ề ả ệ ừ ạ ươ
đ i kinh nghi m v công tác qu n lý, b o v r ng. ổ ả ệ ừ ề ệ ả
5.6. H tr nâng cao đ i s ng ng i dân. ỗ ợ ờ ố ườ
ờĐ y m nh vi c giao r ng và đ t lâm nghi p, khoán b o v r ng cho các h ệ ừ ừ ệ ệ ấ ả ẩ ạ ộ
gia đình, c ng đ ng dân c s ng ch y u b ng ngh lâm nghi p, đ c bi ủ ế ư ố ề ệ ằ ặ ộ ồ ệ ố t là đ i
ệ v i đ ng bào dân t c khu v c Tây Nguyên và Tây B c; đ ng th i hoàn thành vi c ớ ồ ự ắ ộ ồ ờ
c p gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t cho các ch r ng. ề ử ụ ấ ủ ừ ứ ấ ậ ấ
ng gi i quy t đ t ừS m hoàn thành ch tr ủ ươ ớ ả ế ấ ở ấ ả , đ t s n xu t, h tr nhà ấ ỗ ợ ở
cho đ ng bào dân t c đang g p nhi u khó khăn, g n v i các ch ng trình m c tiêu ề ắ ặ ồ ộ ớ ươ ụ
qu c gia v xóa đói gi m nghèo, ch ề ả ố ươ ng trình đ nh canh đ nh c , quy ho ch và t ị ư ạ ị ổ
m i đ ng i dân có thu nh p t ch c th c hi n các d án n đ nh vùng kinh t ự ứ ự ệ ổ ị ế ớ ể ườ ậ ừ
thu c vào thu nh p t s n xu t, s m n đ nh cu c s ng, gi m b t s l ả ấ ớ ổ ớ ự ệ ộ ố ả ị ậ ừ ộ ạ các ho t
đ ng khai thác r ng trái pháp lu t... ừ ộ ậ
ậRà soát n đ nh di n tích canh tác n ệ ổ ị ươ ủ ng r y theo phong t c t p quán c a ụ ậ ẫ
m t s khu v c, t ng b c chuy n sang ph ng th c canh tác thâm đ ng bào ồ ở ộ ố ừ ự ướ ể ươ ứ
canh, cung c p gi ng cây tr ng phù h p v i l p đ a, có hi u qu kinh t cao và ớ ậ ệ ả ấ ố ồ ợ ị ế
h ướ ng d n k thu t cho đ ng bào. ậ ẫ ồ ỹ
Nghiên c u chính sách h tr c a Nhà n ng đ ỗ ợ ủ ứ ướ c cho đ ng bào t ồ ươ ươ ớ ng v i
thu nh p t ng đ ậ ừ canh tác qu ng canh n ả ươ ng r y hi n nay (t ệ ẫ ươ ươ ế ng kho ng 1 đ n ả
1,5 t n thóc/hécta/năm) trong th i gian 3 đ n 5 năm, cung c p gi ng cây r ng và ừ ế ấ ấ ờ ố
m t s v t t c n thi t khác cho đ ng bào dân t c t ộ ố ậ ư ầ ế ộ ạ ồ i ch đ chuy n căn b n h ể ỗ ể ả ọ
c h ng 100% s n ph m r ng. sang tr ng r ng, đ ng th i cho h đ ồ ọ ượ ưở ừ ờ ồ ừ ẩ ả
5.7. Xây d ng c s h t ng, đ u t trang thi t b b o v r ng. ơ ở ạ ầ ầ ư ự ế ị ả ệ ừ
ừL p đ t và khai thác có hi u qu tr m thu nh vi n thám ph c v cho công ụ ụ ả ạ ễ ệ ả ắ ặ
tác d báo, c nh báo cháy r ng và theo dõi di n bi n r ng. ế ừ ự ừ ễ ả
ừXây d ng các công trình phòng cháy, ch a cháy r ng, b o v r ng (đ ệ ừ ự ừ ữ ả ườ ng
băng, chòi canh, h ch a n ng tu n tra...) ứ ồ ướ c, tr m b o v , đ ả ệ ườ ạ ầ ở ừ các khu r ng
c xác đ nh v phá r ng và cháy đ c d ng, phòng h , các vùng tr ng đi m đã đ ặ ụ ể ộ ọ ượ ừ ề ị
r ng. ừ
ừĐ u t ầ ư ự xây d ng các Trung tâm hu n luy n, đào t o chuyên ngành cho l c ệ ự ấ ạ
l ượ ng b o v r ng. ả ệ ừ
ng ti n đáp ng yêu c u công tác hi n tr ừTrang b ph ị ươ ứ ệ ệ ầ ườ ạ ng cho các H t
Ki m lâm trên toàn qu c, tr c m t t p trung đ u t ể ố ướ ắ ậ ầ ư cho các H t Ki m lâm ạ ể ở
nh ng vùng tr ng đi m. ữ ể ọ
5.8. ng d ng khoa h c công ngh . ệ Ứ ụ ọ
ệ ng d ng công ngh tin h c, GIS, vi n thám vào công tác qu n lý b o v Ứ ụ ệ ễ ả ả ọ ệ
r ng, theo dõi di n bi n r ng và đ t lâm nghi p. ế ừ ừ ễ ệ ấ
ệThi ế ậ ự t l p và s d ng có hi u qu m ng máy tính chuyên ngành; xây d ng ả ạ ử ụ ệ
ậ ph n m m qu n lý, theo dõi di n bi n tài nguyên r ng và các v vi ph m Lu t ừ ụ ề ễ ế ạ ầ ả
b o v và phát tri n r ng. ả ệ ể ừ
ch c th c hi n quy trình giám sát, đi u tra đa d ng sinh h c ừXây d ng, t ự ổ ứ ọ ở ự ệ ề ạ
các khu r ng đ c d ng. ặ ụ ừ
ụNghiên c u, ng d ng công ngh phòng cháy, ch a cháy r ng; xây d ng và ứ ứ ụ ữ ừ ự ệ
ch c th c hi n các quy trình, quy ph m k thu t phòng cháy, ch a cháy r ng. t ổ ứ ự ữ ừ ệ ạ ậ ỹ
5.9. Tài chính.
5Nghiên c u và xây d ng quy ch tăng c ng ngu n l c tài chính và thu hút ứ ự ế ườ ồ ự
các ngu n v n đ u t cho b o v r ng; ban hành c ch tài chính đ u t cho các ầ ư ồ ố ơ ế ệ ừ ầ ư ả
khu r ng đ c d ng, phòng h . ộ ặ ụ ừ
ngân sách nhà n (cid:28) Đ i m i c ch c p phát tài chính t ế ấ ớ ơ ổ ừ ướ c; xây d ng đ nh ự ị
m c chi phí th ng xuyên v qu n lý b o v r ng tính theo quy mô di n tích và ứ ườ ệ ừ ệ ề ả ả
yêu c u th c t ầ . ự ế
các ếXây d ng c ch v đóng góp tài chính cho ho t đ ng b o v r ng t ạ ộ ế ề ệ ừ ự ả ơ ừ
ch c, cá nhân đ ng l i t t ổ ứ c h ượ ưở ợ ừ ị d ch v môi tr ụ ườ ng r ng. ừ
ừB K ho ch và Đ u t ạ ộ ế ầ ư ộ ứ , B Tài chính và U ban nhân dân các t nh đáp ng ỷ ỉ
cho các d án, ch ng trình v b o v và phát tri n r ng đ đ v n đ u t ủ ố ầ ư ự ươ ể ừ ề ả ệ ượ c
duy t v i t ng kinh phí 2.077 t đ ng bao g m: đ u t cho công tác phòng cháy, ệ ớ ổ ỷ ồ ầ ư ồ
ch a cháy r ng 502 t đ ng; khoán b o v 4,5 tri u hécta r ng đ c d ng, phòng ữ ừ ỷ ồ ặ ụ ừ ệ ệ ả
đ ng; ho t đ ng nghi p v , công trình và trang thi h 1.250 t ộ ỷ ồ ạ ộ ụ ệ ế ị ả ệ ừ t b b o v r ng
225 t đ ng; xây d ng c s và hu n luy n đào t o, b i d ỷ ồ ơ ở ồ ưỡ ự ệ ấ ạ ự ng nâng cao năng l c
đ ng. v b o v r ng 100 t ề ả ệ ừ ỷ ồ
5.10. H p tác qu c t . ố ế ợ
t các Đi u c qu c t mà Vi t Nam là thành viên ếTri n khai th c hi n t ệ ố ự ể ề ướ ố ế ệ
(Công c v buôn buôn bán qu c t các loài đ ng v t, th c v t hoang dã nguy ướ ố ế ề ự ậ ậ ộ
c p - CITES; Hi p đ nh ASEAN v ch ng ô nhi m khói b i xuyên biên gi ấ ụ ề ệ ễ ố ị ớ i -
haZE; Di n đàn h toàn c u - GTF,...) ổ ễ ầ
ầThu hút các ngu n v n ODA và các h tr k thu t c a c ng đ ng qu c t ậ ủ ộ ỗ ợ ỹ ố ế ồ ố ồ
cho công tác b o v r ng. ả ệ ừ
ừXây d ng và th c hi n các th a thu n song ph ự ự ệ ậ ỏ ươ ệ ừ ng v h p tác b o v r ng ề ợ ả
liên biên gi i v i các n c Lào và Campuchia. ớ ớ ướ
5.11. Phòng cháy ch a cháy r ng. ữ ừ
ng xuyên theo dõi và truy n t ừChi c c ki m lâm th ụ ể ườ ề ả ị ấ i k p th i b n tin c p ờ ả
ng đ ch đ ng tu n tra d báo cháy r ng đ n t ng đ n v ki m lâm các đ a ph ự ế ừ ị ể ừ ơ ị ươ ể ủ ộ ầ
liên t c nh m s m phát hi n l a r ng đ có bi n pháp ch a cháy hi u qu nh t. ể ệ ử ừ ụ ữ ệ ệ ấ ả ằ ớ
ể ấCác đ n v ki m lâm, ban qu n lý r ng phòng h , ch r ng t p trung tri n ừ ị ể ủ ừ ậ ả ơ ộ
khai các ph ng án phòng cháy ch a cháy r ng: c ng c , ki n toàn ban ch huy ươ ừ ủ ữ ệ ố ỉ
phòng cháy ch a cháy r ng c p thôn và t xung kích huy n, ban ch huy c p xã, t ỉ ệ ấ ổ ừ ữ ấ ổ
b o v r ng, phòng cháy ch a cháy r ng t ả ệ ừ ừ ữ ạ i các vùng tr ng đi m. ọ ể
ểĐ y m nh công tác tuyên truy n, ki m tra tình hình phòng cháy ch a cháy ể ữ ề ẩ ạ ở
ng, tăng c ng ki m soát ngu n l a c a ng i dân trong quá trình x các đ a ph ị ươ ườ ồ ử ủ ể ườ ử
lý th c bì đ s n xu t hoa màu, tr ng r ng,… ể ả ự ừ ấ ồ
(cid:28) Tăng c ườ ng mua s m các thi ắ ế ị ệ ệ t b hi n đ i đ phòng ch ng cháy r ng hi u ạ ể ừ ố
qu .ả
D a vào nh ng thông tin trên ta đã th y đ ấ ượ ự ư c m t cái nhìn t ng quát v v n đ ổ ề ấ ộ ề
suy gi m r ng hi n nay. T đó ta đã th y đ c vai trò,nguyên nhân và nh h ấ ượ ừ ừ ệ ả ả ưở ng
ng s ng,qua đó đ a ra đ c a suy gi m r ng đ n môi tr ừ ủ ế ả ườ ư ố ượ c các bi n pháp đ ệ ể
ừ khác ph c các nguyên nhân gây ra suy gi m r ng đ có th làm cho di n tích r ng ả ụ ừ ể ể ệ
tăng lên v c s l ng và ch t l ng. ề ả ố ượ ấ ượ
