Báo cáo 2 trường hợp u trong màng cứng ngoài tủy sống

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BÁO CÁO 2 TRƯỜNG HỢP U TRONG MÀNG CỨNG NGOÀI TỦY SỐNG<br /> Lê Điền Nhi*, Phạm Ngọc Anh**, Bùi Hữu Lượng**, Nguyễn Lê Vân**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Các triệu chứng chèn ép tủy sống do khối u thường xuất hiện rời rạc lúc ban đầu làm dễ lầm lẫn với các<br /> bệnh lý khác và khi các triệu chứng lâm sàng chèn ép tủy sống đầy đủ thì khối u trong ống sống đều khá lớn, do đó<br /> khó phục hồi về chức năng thần kinh dù được can thiệp phẫu thuật lấy toàn bộ khối u. Các tác giả báo cáo 2<br /> trường hợp u trong màng cứng ngoài tủy sống với 2 tình huống khác nhau được mổ ở Bệnh viện Trưng Vương<br /> trong thời điểm cuối năm 2014 và đầu năm 2015.<br /> Trường hợp thứ nhất: 1 phu nữ 46 tuổi được nhập viện với tình trạng thần kinh xấu: bắt đầu liệt 2 chi<br /> dưới và bí tiểu. MRI cột sống cho thấy có một khối choán chỗ trong màng cứng ngoài tủy sống phía bên trái<br /> ngang mức đốt sống ngực 9- 10 (D9 – D10), chèn ép tủy và gây tổn thương tủy sống ngang mức này. Người<br /> bệnh được mổ vi phẫu ngày 29/8/2014 qua đường mổ lối sau, lấy hoàn toàn hết khối u, giải ép được tủy sống<br /> ngực. May mắn là đến ngày thứ hai sau mổ người bệnh bắt đầu cử động được hai bàn chân. Kết hợp với Vật lý trị<br /> liệu tích cực vận động hai chi dưới hồi phục dần dần những ngày sau đó. Kết quả giải phẫu bệnh: Bướu màng<br /> não sợi, xếp độ I mô học. Sau khi ra viện người bệnh được tiếp tục Vật lý trị liệu, tập đi trở lại, vận động 2 chi<br /> dưới ngày một khá hơn. MRI cột sống chụp kiểm tra ngày 12/6/2015 (gần 10 tháng sau mổ) không thấy tổn<br /> thương u tái phát.<br /> Trường hợp thứ hai: 1 phụ nữ 42 tuổi bi đau vùng vai gáy từ nhiều tháng, điều trị với thuốc giảm đau<br /> nhưng không bớt. Người bệnh có triệu chứng lâm sàng mơ hồ: Thể trạng tốt, đi lại được, cơ lực tứ chi bình<br /> thường, phản xạ gân gối, gót hai bên tăng, không dấu Babinski hai bên, không dấu hiệu rối loạn cảm giác nông,<br /> sâu. MRI cột sống ghi nhân: U trong màng cứng ngoài tủy sống phía trước ngang mức đốt sống ngực 1 (D1)<br /> nằm ở bên trái nhiều, gây chèn ép và tổn thương tủy sống nặng ngang mức đốt sống ngực I. Người bệnh được<br /> mổ vi phẫu với đường mổ lối sau ngày 6/3/2015: u có bao rõ, mềm, nhưng phải lấy từng phần đến hết khối u, giải<br /> ép đoạn tủy sống cổ thấp ngực cao. Sau mổ người bệnh được đeo nẹp cổ, cảm giác đau và tê vai gáy bớt dần, đi lại<br /> được. Kết quả giải phẫu bệnh: U sợi thần kinh (Neurofibroma).<br /> Qua 2 trường hợp trên các tác giả ghi nhận: cần phải khám tỉ mỉ về hệ thần kinh nhiều lần để lượng giá kỹ<br /> càng tình trạng bệnh. Khi có dấu hiệu nghi ngờ thì cần vận dụng các xét nghiệm cận lâm sàng, đặc biệt là hình<br /> ảnh học (MRI …) để có thể chẩn đoán sớm u trong ống sống và nếu có chỉ định phẫu thuật thì nên mổ càng sớm<br /> càng tốt để hy vọng có sự phục hồi tốt chức năng thần kinh cho người bệnh.<br /> Từ khóa: U dưới màng cứng ngoài tủy sống - Bướu màng não sợi – U sợi thần kinh – Đường mổ lối sau.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> INTRADURAL EXTRAMEDULLARY TUMORS: REPORT OF 2 CASES<br /> Le Dien Nhi, Pham Ngoc Anh, Bui Huu Luong, Nguyen Le Van<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 19 - No 5 - 2015: 15 - 20<br /> The spinal cord compression symptomatology caused by intraspinal tumors is often insidious in the onset, very<br /> difficult to differentiate with other pathologies. The tumor is larger when we meet the complete syndrome and usually<br /> the neurological function of the patient can not recover after total surgical resection of the tumor. The authors report<br /> * Bộ Môn Ngoại Thần kinh, trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, TP.HCM<br /> ** Bệnh viện Trưng Vương.<br /> Tác giả liên lạc: TS.BS. Lê Điền Nhi<br /> ĐT: 0909025672<br /> Email: lediennhi@ yahoo.com.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ BV. Trưng Vương năm 2015<br /> <br /> 15<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> two different situations of intradural extramedullary tumors operated on in Trung Vuong hospital in the end of year<br /> 2014 and in the beginning of year 2015. In the first case, an 46 y.o. woman is admitted in hospital with bad<br /> neurologic status: paraplegia with mictural disorder. The MRI shows a severe spinal cord compression caused by an<br /> intradural extramedullary mass at the level T9- T10. A surgical operation is performed in August 29th 2014 by<br /> posterior approach with total removal of the tumor. Fortunately the patient can move slowly her lower limbs in the<br /> second post-operative day and when she returns home she have progressively motor recovery of lower limbs with<br /> the rehabilitation. The pathological result of the tumor: Meningioma. The controlled MRI performed in June 12th<br /> 2015 (10 months after the surgical removal of the tumor) shows no recurrence of the tumor. In the second case: An 42<br /> y.o. woman is admitted in hospital with insidious pain in the cervical region which irradiates to 2 upper limbs. The<br /> neurological examination shows insidious signs and the MRI shows a severe spinal cord compression caused by an<br /> intradural extramedullary mass in the C7 and Th.1 level. A surgical operation is performed on March 6th 2015 with<br /> piecemeal debulking of the tumor from within the capsule. The cervical pain diminishes progressively after surgical<br /> intervention. The pathological result of the tumor: Neurofibroma. We think that - in the same situations – many<br /> repeated neurological examinations are necessary for the precise evaluation of the disease and in the doubtful cases<br /> many imaging studies (MRI…) must be performed for the diagnosis. The surgical intervention must be performed<br /> as soon as possible for the complete recovery of neurological function of the patients.<br /> Key words: Intradural extramedullary tumors - Meningioma – Neurofibroma – Posterior Approach.<br /> đẩy tủy sống ngực sang bên phải. Lấy trọn hết<br /> TRÌNH BÀY BỆNH ÁN<br /> khối u 1,8 cm x 1 cm x 1,2 cm. Kết quả giải phẫu<br /> Trường hợp I<br /> bệnh: Bướu màng não sợi, xếp độ I mô học.<br /> Người bệnh là 1 phụ nữ 46 tuổi, độc thân, có<br /> Ngày thứ hai sau mổ người bệnh bắt đầu cử<br /> triệu chứng đau vùng cột sống ngực - thắt lưng từ<br /> động được 2 bàn chân, 2 cẳng chân. Vận động 2<br /> nhiều tháng, được khám ở nhiều nơi với chẩn<br /> chi dưới phục hồi dần dần. Người bệnh được tập<br /> đoán “Thoái hóa cột sống” và đã được điều trị kéo<br /> Vật lý trị liệu tích cực. Người bệnh ra viện hai<br /> dài với thuốc giảm đau và thuốc kháng viêm “non<br /> tuần lễ sau mổ, vết mổ khô, lành tốt, bắt đầu tập<br /> steroid” nhưng không bớt. Sau đó người bệnh<br /> đi trở lại. Tái khám 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng sau<br /> thấy 2 chi dưới yếu dần dần. Khám lâm sàng<br /> mổ: vận động 2 chi dưới ngày một khá hơn. Phản<br /> người bệnh ngày 28/8/2014 ghi nhận: Người bệnh<br /> xạ gân gối, gót hai bên còn tăng, bên trái tăng<br /> không cử động được 2 chi dưới (cơ lực = 0/5),<br /> nhiều hơn bên phải.<br /> phản xạ gân gối, gót hai bên tăng (+++), dấu<br /> Tái khám ngày 15/6/2015: Người bệnh đi lại<br /> Babinski (+) hai bên, không có mực giảm cảm giác<br /> được, vết mổ lưng lành tốt. Vận động và cơ lực 2<br /> rõ rệt, phải đặt ống thông tiểu. Cơ lực và vận<br /> chi dưới khá hơn trước. Phản xạ gân gối, gót hai<br /> động 2 chi trên bình thường. MRI cột sống<br /> bên còn tăng (++), bên trái tăng nhiều hơn bên<br /> (14/8/2014) (Hình 1, 2, 3, 4) ghi nhận: Tổn trương<br /> phải.<br /> choán chỗ trong màng cứng ngoài tủy sống ngang<br /> MRI cột sống chụp kiểm tra ngày 12/6/2015<br /> mức đốt sống ngực 9- ngực 10 (D.9-D.10), chèn ép<br /> (gần 10 tháng sau mổ): Hiện không thấy tái phát tổn<br /> và gây thương tổn tủy sống nặng ở đoạn này. .<br /> thương u trên hình MRI (Hình 7, 8).<br /> Người bệnh được mổ ngày 29/8/2014<br /> (13g18ph – 15g18ph): Cắt mảnh sống D9-D10, mở<br /> màng cứng tìm thấy khối u có bao rõ, chèn ép và<br /> <br /> 16<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ BV. Trưng Vương năm 2015<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Hình 1, 2.<br /> <br /> Hình 3, 4.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ BV. Trưng Vương năm 2015<br /> <br /> 17<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> Hình 5: Ảnh chụp khối u.<br /> <br /> Hình 6: Ảnh chụp phẫu trường sau khi lấy khối u thấy<br /> tủy sống ngực không còn bị chèn ép<br /> <br /> Hình 7<br /> <br /> Hình 8<br /> <br /> Trường hợp II<br /> <br /> MRI cột sống (3/3/2015): U trong màng cứng<br /> ngoài tủy sống phía trước ngang mức đốt sống<br /> ngực 1 (D1) nằm về bên trái nhiều, gây tổn<br /> thương tủy sống ngang mức đốt sống ngực 1<br /> (kích thước khối u # 1,7 cm x 1,1 cm x 0,9 cm)<br /> (Hình 9, 10, 11, 12).<br /> <br /> Người bệnh là 1 phu nữ 42 tuổi vào viện vì<br /> “Đau vai gáy”. Bệnh khởi phát từ nhiều tháng,<br /> điều trị nội khoa với thuốc giảm đau nhưng<br /> không bớt.<br /> Khám lâm sàng ngày 3/3/2015: Người bệnh<br /> thể trạng tốt, đi lại được, đau vùng vai gáy lan<br /> xuống 2 chi trên. Cơ lực tứ chi bình thường. Phản<br /> xạ gân gối, gót hai bên tăng (++), không dấu hiệu<br /> Babinski hai bên, Không thấy dấu hiệu rối loạn<br /> cảm giác nông, sâu.<br /> <br /> 18<br /> <br /> Người bệnh được mổ ngày 6/3/2015 (8g 50ph<br /> – 11g 50ph) với kính vi phẫu, qua đường mổ lối<br /> sau đường giữa, cắt mảnh sống ngực 1 (D1) và<br /> một phần mảnh sống cổ 7 (C7), mở màng cứng<br /> lấy trong u từng phần đến hết toàn bộ khối u: u<br /> mềm, có bao rõ.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ BV. Trưng Vương năm 2015<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Hình 9, 10<br /> <br /> Hình 11, 12<br /> Kết quả giải phẫu bệnh: U sợi thần kinh<br /> (Neurofibroma)<br /> Theo dõi sau mổ 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng, 4<br /> tháng: người bệnh dần dần trở lại đời sống bình<br /> thường, đi lại được, làm công việc nhẹ trong nhà.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ BV. Trưng Vương năm 2015<br /> <br /> 19<br /> <br />