zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Báo cáo các ca lâm sàng điều trị phẫu thuật u não thất bên và phần trước não thất III tại Bệnh viện Trung ương Huế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Báo xấu

18
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Báo cáo các ca lâm sàng điều trị phẫu thuật u não thất bên và phần trước não thất III tại Bệnh viện Trung ương Huế trình bày kết quả điều trị u não thất bên và phần trước não thất III bằng đường mổ xuyên thể chai khe liên bán cầu trước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo các ca lâm sàng điều trị phẫu thuật u não thất bên và phần trước não thất III tại Bệnh viện Trung ương Huế

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2023 BÁO CÁO CÁC CA LÂM SÀNG ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT U NÃO THẤT BÊN VÀ PHẦN TRƯỚC NÃO THẤT III TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG HUẾ Phan Bình Nguyên1, Huỳnh Kim Ngân1, Ngô Văn Quang Anh1, Ngô Sỹ Văn1, Nguyễn Văn Linh1, Phạm Văn Phượng1 TÓM TẮT 26 Objective: To evaluate the results of Mục tiêu nghiên cứu: Kết quả điều trị u não microsurgery resection of tumors of the lateral thất bên và phần trước não thất III bằng đường and anterior third ventricles via the mổ xuyên thể chai khe liên bán cầu trước. interhemispheric anterior transcallosal approach. Phương pháp: Báo cáo 03 ca lâm sàng u Methods: Case reports of three patients who não thất bên và u não thất ba được phẫu thuật tại underwent interhemisphere anterior transcallosal khoa Ngoại Thần Kinh – Bệnh viện Trung Ương approach at Neurosurgery Department - Hue Huế. Central Hospital. Kết quả: Các khối u được loại bỏ hoàn toàn Results: Two patients underwent gross-total trong 2 trường hợp và tồn dư 5mm với 1 trường hợp. Phục hồi các triệu chứng lâm sàng so với resections, whereas one resection was less than trước phẫu thuật. total with 5mm remain of the tumor. The clinical Kết luận: Đường mổ xuyên thể chai khe liên neurological deficits were recovered. bán cầu phía trước giúp loại bỏ các khối u não Conclusion: The interhemisphere anterior thất bên vùng ngã ba não thất về phía trước, đối transcallosal approach is a useful method to với các u não thất III gây giãn lớn lỗ Monro remove the tumor in the anterior and atrium of đường mổ này giúp loại bỏ các u não thất III hiệu the lateral ventricle. For the third ventricle tumor quả. with dilated foramen of Monro, this approach is Từ khóa: não thất bên, u não thất ba, u não, an effective natural pathway to totally resect. đường mổ xuyên thể chai khe liên bán cầu phía Keywords: lateral ventricle, third ventricle, trước. brain tumor, the interhemisphere transcallosal approach. SUMMARY MICROSURGERY RESECTION OF I. ĐẶT VẤN ĐỀ TUMORS OF THE LATERAL AND Do u não thất nằm ở vị trí sâu, các khối u ANTERIOR THIRD VENTRICLES: phát triển trong não thất ba và não thất bên CASE REPORTS phần lớn lành tính và phát triển chậm do vậy việc phẫu thuật những khối u não thất vừa là 1 Khoa Ngoại Thần Kinh – Bệnh viện Trung Ương thách thức cho phẫu thuật viên nhưng đồng Huế thời có khả năng chữa khỏi bệnh cho bệnh Chịu trách nhiệm chính: Phan Bình Nguyên nhân. Các khối u trong não thất có thể phát ĐT: 0914905974 triển đến kích thước rất lớn, khó chẩn đoán Email: binhnguyenntt@gmail.com cho đến khi gây ra tình trạng mất bù nhanh Ngày nhận bài: 2/10/2023 chóng do giãn não thất hoặc tăng áp lực nội Ngày phản biện khoa học: 13/10/2023 sọ. Ngày duyệt bài: 20/10/2023 179
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN HỘI PHẪU THUẬT THẦN KINH VIỆT NAM – LẦN THỨ XXII Các phương pháp phẫu thuật để loại bỏ bao gồm thành trước, thành sau, hai thành khối u não thất phần trước bao gồm xuyên vỏ bên, một sàn và một trần [3]. não, hoặc xuyên thể chai. Phương pháp tiếp Tiếp cận vào não thất bên cận phù hợp cung cấp đầy đủ không gian - Sừng trán và thân não thất bên: Những thao tác với giảm thiểu việc vén hay tác động khối u ở bên trong và ở quanh 2/3 trước não vào mô não. thất bên có thể tiếp cận thông qua đường Đường mổ xuyên thể chai 1/3 trước ít xuyên thể chai khe liên bán cầu phía trước làm tổn thương vỏ não, giảm nguy cơ động (the interhemispheric anterior transcallosal kinh sau phẫu thuật và rối loạn tâm thần, an approach – IATcA) hoặc qua vỏ não vùng toàn để lấy u ở sừng trán, thân và ngã ba não trán (the frontal transcortical approach – thất bên, hoặc qua lỗ Monro bóc các u ở FTA). FTA thường tốt hơn cho các khối u phần trước não thất III. Hạn chế của đường kích thước lớn ở sừng trán, nhưng hạn chế mổ này là rất khó nhìn thấy phía dưới u, phía trong việc bộc lộ não thất bên đối bên và làm bên do thùy chẩm che khuất, cũng như khó tăng nguy cơ động kinh hoặc rối loạn tâm tiếp cận với các khối u ở sừng thái dương, thần sau mổ [1], [2]. AITcA vẫn luôn là ưu sừng chẩm não thất bên. tiên phổ biến cho các khối u não thất. Tiến hành mở sọ và mở màng cứng, mỗi động tác II. TỔNG QUAN nên cố gắng bảo tồn các tĩnh mạch dẫn lưu Các khối u não thất có thể xuất hiện từ độ của vỏ não và giảm thiểu nguy cơ nhồi máu tuối sơ sinh đến tuổi già. U phát triển từ các tĩnh mạch. Tiếp đó, phẫu tích khe liên bán cấu trúc của não thất như thành bên não thất, cầu, giải phóng mặt bên vỏ não của hồi trán đám rối mạch mạc,… hoặc cấu trúc não xung trên khỏi liềm đại não. Động mạch đầu tiên quanh đồi thị, nhân đuôi, thể chai,… sau đó gặp phải là động mạch viền chai, nằm ngay xâm lấn vào não thất. Triệu chứng lâm sàng phía trên hồi đai. Phẫu tích sâu xuống dưới thường không đặc hiệu, bao gồm: nhức đầu tìm động mạch quanh chai, nằm trong rãnh 35%, suy nhược 25%, mất cảm giác 25%, thể chai. Mở thể chai với đường mở nằm dọc buồn nôn và nôn 22%, sa sút trí tuệ 18% và giữa hai động mạch quanh chai, dài tối đa mất thị giác 18%. Vì các triệu chứng lâm 2cm [4]. Thể chai không có mạch máu, dày sàng thường muộn và không đặc hiệu nên khoảng 6 -7 mm. Trong quá trình phẫu tích việc chụp cắt lớp vi tính và cộng hưởng từ là khe liên bán cầu, vỏ não hồi trán trên và hồi các phương pháp có giá trị và phổ biến nhất đai, cũng như động mạch quanh chai và các để chẩn đoán xác định. nhánh là những cấu trúc có nguy cơ bị tổn Não thất bên là những cấu trúc hình chữ thương. Ngoài những biến chứng thường gặp C được ghép nối với nhau bởi mỗi đồi thị ở như hội chứng mất kết nối hai bán cầu do cắt giữa. Não thất ba là một khoang hẹp nằm ở thể chai hoặc mất trí nhớ tạm thời hay vĩnh trung tâm sọ não, giữa hai đồi thị, bên dưới viễn do tổn thương thân vòm não (fornix). thể chai và thân của não thất bên, ở trên hố Sau khi mở thể chai, cần nắm các mốc giải yên và là một thách thức trong phẫu thuật vi phẫu sau để tiếp tục phẫu thuật: nhận diện lỗ phẫu. Não thất ba nối thông với não thất bên Monro cùng bên. Trong một số trường hợp qua lỗ Monro và não thất tư qua cống não, nó tiếp cận não thất bên đối diện cần phải xác 180
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2023 định tĩnh mạch vách, vùng vô mạch và cắt não thất bên dưới đám rối mạch mạc giữa vách trong suốt. góc sau lỗ Monro và giới hạn trước của tĩnh - Tam giác ngã ba não thất: Đường tiếp mạch thị vân cùng bên. Màng não thất này có cận xuyên thể chai qua khe liên bán cầu phía thể mở và đốt bằng bipolar. Nói chung, sau được ưu tiên. Đường vào này dễ gây tổn những thủ thuật này nhằm mở rộng lỗ thương các tĩnh mạch cầu và dễ gây bán Monro, giúp cải thiện góc nhìn phía sau não manh thái dương đồng danh do vén mặt thất ba và loại bỏ tổn thương. Phẫu tích màng trong của bán cầu đại não. mạch não thất ba dọc theo thành trong tĩnh - Sừng thái dương: có thể được tiếp cận mạch não trong cùng bên để mở rộng hành thông qua đường xuyên thái dương. Đường lang thao tác bên trong não thất ba. Có một xuyên thái dương cho phép tiếp cận tổn số nhánh động mạch xuyên nhỏ tiếp giáp với thương với quỹ đạo ngắn nhất và dễ dàng các tĩnh mạch, gọi là nhánh xuyên đồi thị, trong các trường hợp có giãn não thất. cần được bảo tồn. Đường tiếp cận này là đủ để đến và kiểm Lược đồ phẫu thuật tại Bệnh viện soát cuống động mạch mạch mạc, là nguồn Trung ương Huế: cấp máu cho các khối u ở sừng thái dương. - Tư thế bệnh nhân nằm ngửa, cổ gập - Sừng chẩm não thất bên: Đường mổ khoảng 10 độ. qua phía trước hồi chêm chẩm – đỉnh khe - Rạch da Bicoronal lệch về phía cần bóc liên bán cầu sau tạo ra đường mổ lý tưởng để u, dài khoảng 10cm lấy u và giảm thiểu nguy cơ tới các vùng Banh vạt da đầu phía trước và phía sau dưới vỏ não liên quan. đảm bảo để lộ ra 4 cm phía trước và 2 cm Tiếp cận vào não thất ba: Đường mổ phía sau khớp vành. xuyên thể chai đi qua lỗ Monro là đường tự - Mở sọ nhiên để tiếp cận não thất ba, ngay lập tức Xác định đường khớp dọc giữa thấy được tổn thương và lỗ Monro cũng Vạt xương dự kiến sẽ nằm ở giữa 2/3 thường rộng ra do tổn thương hoặc giãn não phía trước và 1/3 phía sau đường khớp vành thất [5]. Tuy nhiên, đường tiếp cận này cũng và kéo dài không quá 2 cm phía sau đường đòi hỏi dụng cụ ra vào qua lỗ Monro và vì khớp vành. thế có thể làm tổn thương các tĩnh mạch ở Sọ mở bề ngang 3 cm ở bên cần bóc u và góc tĩnh mạch của vòm não. Sau khi mở thể 1 đến 2 cm ở bên đối diện để lộ đường giữa, chai 2cm thường là về bên phải đường giữa, nắp sọ mở có chiều dài ~ 6 cm và chiều rộng bộc lộ não thất bên. Xả bớt dịch não tủy để 5 cm thùy trán thư giãn cũng như một số trường Vạt xương được nâng lên trong khi bóc hợp cần dùng vén não. Đốt một phần nhỏ màng cứng, đặc biệt chú ý tách xương sọ đám rối mạch mạc ở phía sau góc tĩnh mạch. vùng xoang dọc giữa tránh mất máu. Tĩnh mạch vách được đốt và cắt vị trí phía Các điểm chảy máu trên xoang dọc trên góc tĩnh mạch, cho phép vén não phía giữa được kiểm soát bằng Gelfoam bên của vòm não cùng bên và dịch chuyển - Mở màng cứng tĩnh mạch thị vân. Đặt bông nước để bộc lộ Vạt màng cứng hình chữ U có bờ cạnh và vén nhẹ nhàng hơn là vén trực tiếp lên xoang dọc giữa vòm não. Thường có một phần nhỏ màng 181
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN HỘI PHẪU THUẬT THẦN KINH VIỆT NAM – LẦN THỨ XXII Trong quá trình nâng màng cứng, sử bên; các mạch máu của màng biểu mô được dụng kính vi phẫu bóc tác bảo tồn tính đốt kỹ lưỡng để ngăn chặn chảy máu vào não nguyên vẹn tĩnh mạch dẫn lưu ở vỏ não và thất. các hạt Pachioni Đường vào não thất bên và não thất III Vạt màng cứng được lật qua đường giữa, Mở lớp màng não thất để vào não thất cố định nhẹ bằng các mũi khâu để tránh tắc bên. xoang dọc giữa Cuộn tròn bông nước đặt vào trước và Đặt dẫn lưu não thất vào não thất bên nếu sau vị trí mở thể chai nhằm hạn chế vén não có giãn não thất. Xác định mô u, bóc u, xác định đám rối - Tiếp cận thể chai mạch mạc và tĩnh mạch thị vân, tĩnh mạch Tách các dải màng nhện hoặc các hạt vách, chạy về phía trước trong để đến lỗ màng nhện ở khe liên bán cầu Monro. • Dùng vén não kèm Bipolar tách dần Khi đi nhầm bên não thất cần mở thể chai khe liên bán cầu theo hướng về ống tai ngoài. sang bên đối diện hoặc mở vách trong suốt. • Hai động mạch viền chai được tách và Đường vào não thất III vén sang một bên; thể chai dễ dàng được xác • Đường vào qua lỗ Monro, đặc biệt nếu định bởi màu trắng ngọc trai của nó nó bị giãn ra do có não úng thủy hoặc u não • Lưu ý vén xuống liềm não hạn chế vén thất III chèn ép, là ít gây chấn thương xoang dọc giữa quá lâu gây huyết khối tĩnh nhất; nếu cần ta có thể mở thêm vào khe mạch mạch mạc Mở thể chai Hậu phẫu • Sử dụng mũi Bipolar và ống hút tách • Giảm liều steroid bắt đầu vào ngày hậu dọc thể chai với chiều dài ~ 1 × 2 cm phẫu thứ 1 Các lớp của thể chai được cắt lần lượt • Tiếp tục dùng kháng sinh cho đến khi bằng đốt điện và hút cho đến khi chạm tới dẫn lưu thất ngoài được loại bỏ lớp màng biểu mô màu xám của não thất Hình 1. Tư thế bệnh nhân và tiếp cận thể chai 182
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2023 III. BÁO CÁO CÁC CA LÂM SÀNG than phiền hay quên những gì vừa nói nhưng Ca lâm sàng 1 vẫn nhớ các sự kiện xưa cũ. Bệnh nhân Nguyễn Thị L, nữ, 20 tuổi Khảo sát MRI sọ não ghi nhận có khối u vào viện do đau đầu, tiếp xúc được nhưng não thất bên phải, kích thước 4x5x6cm, chèn chậm, không yếu liệt, không nôn, người nhà ép gây giãn lớn não thất bên và đẩy lệch đường giữa sang trái (Hình 2). Hình 2. Phim trước mổ bệnh nhân Nguyễn Thị L, 20 tuổi Bệnh nhân được phẫu thuật bóc u qua nhưng rất khó giao tiếp và được cho xuất đường xuyên thể chai bên Phải, loại bỏ hoàn viện sau mổ 7 ngày. toàn u, kết quả giải phẫu bệnh ghi nhận Tái khám sau 1 tháng bệnh nhân tỉnh táo Neurocytoma. hoàn toàn, giao tiếp tốt, cải thiện hoàn toàn Sau mổ bệnh nhân tiếp xúc còn chậm, các triệu chứng như đau đầu, quên. Bệnh ngủ gà, bệnh nhân được chụp MRI kiểm tra nhân được theo dõi 14 tháng sau mổ kèm sau mổ xác nhận bóc hết u (Hình 3), ngày chụp phim kiểm tra ghi nhận không thấy u tái thứ 5 sau mổ bệnh nhân có cải thiện ngủ gà phát. Hình 3. Chụp kiểm tra sau mổ bóc hết u, đường mở thể chai khoảng 2cm Ca lâm sàng 2 Bệnh nhân Nguyễn Thị H, nữ, 28 tuổi, vào viện do đau đầu, tiếp xúc chậm, nôn mửa, người nhà khai tiền sử hay quên. MRI sọ não phát hiện u trong não thất bên kích thước lớn 5x5x7cm (Hình 4). 183
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN HỘI PHẪU THUẬT THẦN KINH VIỆT NAM – LẦN THỨ XXII Hình 4. U não thất kích thước 5x5x7cm xâm lấn xuyên vách trong suốt sang não thất đối bên Bệnh nhân được phẫu thuật bóc hết u, Bệnh nhân được xuất viện ngày thứ 10, sau mổ tình trạng ngủ gà kéo dài 7 ngày, tập phục hồi chức năng, theo dõi sau mổ sau sang ngày thứ 8 bệnh nhân tỉnh nhưng giao 18 tháng bệnh nhân phục hồi hoàn toàn về tri tiếp rất kém, yếu chân phải, cơ lực 3/5, liệt giác, cải thiện tình trạng quên, không thấy u hoàn toàn tay phải. Kết quả mô học ghi nhận tái phát, tuy nhiên tình trạng cơ lực tay phải u màng não thất độ II. cải thiện kém (cơ lực 3/5). CT Scan sau mổ (Hình 5) ghi nhận có đám xuất huyết não não thất, phù não vùng bao trong. Hình 5. Xuất huyết não não thất kèm phù não vùng bao trong ngày thứ 2 sau mổ Ca lâm sàng 3 liệt, người nhà khai bệnh nhân hay quên Bệnh nhân Nguyễn Thị L, nữ, 24 tuổi, trước đó. vào viện do hôn mê, Glasgow 7 điểm, đồng MRI sọ não ghi nhận u chiếm trọn não tử đều 2 bên, phản xạ ánh sáng +, không yếu thất III, kích thước ~ 4x4x4cm, gây giãn não thất bên 2 bên. (Hình 6) 184
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 532 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2023 Hình 6. U não thất III kích thước ~4x4x4cm, giãn não thất 2 bên Do bệnh nhân được chuyển viện lúc não gây dập não khi phẫu tích tiếp cận thể 11giờ 30 phút tối, chúng tôi đặt VP Shunt chai. cấp cứu, bệnh nhân cải thiện về tri giác, sau Các triệu chứng quên do chèn ép vòm đó bênh nhân được phẫu thuật chương trình não được cải thiện sau mổ, biểu hiện giao bóc u xuyên thể chai vào não thất bên Phải tiếp kém hoặc ngủ gà sau mổ do biểu hiện qua lỗ Monro. của hội chứng đứt liên kết khi tách thể chai Kết quả giải phẫu bệnh lí: TD u màng (dysconnection syndrome). Sau thời gian tái não thất khám định kì tại khoa chúng tôi là 1 tháng Bệnh nhân sau mổ tỉnh táo nhưng tình sau mổ, các biểu hiện lâm sàng trên đều hồi trạng giao tiếp kém, MRI sọ não kiểm tra còn phục. tồn dư khối u ở thành bên não thất III kích thước ~5mm, bệnh nhân được cho xuất viện TÀI LIỆU THAM KHẢO sau phẫu thuật 10 ngày. 1. Lapras C, Deruty R, Bret PH (1984) Theo dõi sau 6 tháng thấy u tồn dư không Tumours of the lateral ventricles. In: Symon tăng kích thước trên Mri, bệnh nhân phục hồi L (ed) Advances and technical standards in hoàn toàn tri giác, giao tiếp tốt và cải thiện neurosurgery, vol 11. Springer, New York, các triệu chứng quên. pp 103–167. 2. Pendl G, Ozturk E, Haselsberger K (1992) IV. KẾT LUẬN Surgery of tumours of the lateral ventricle. Đường mổ xuyên thể chai bóc các u não Acta Neurochir (Wien) 116(2–4):128–136. thất bên và não thất III giúp loại bỏ các khối 3. Rhoton Jr AL. The lateral and third u não thất bên vùng ngã ba não thất về phía ventricles. Neurosurgery. 2003;53:S235-S299. trước, đối với các u não thất III gây giãn lớn 4. Shucart WA, Stein BM (1978) Transcallosal lỗ Monro đường mổ này giúp loại bỏ các u approach to the anterior ventricular system. não thất III hiệu quả. Neurosurgery 3(3):339–343. Trong tất cả các ca mổ chúng tôi đều đặt 5. Yasargil MG (1996) Microneurosurgery: dẫn lưu não thất ngoài hoặc VP shunt trước microneurosurgery of CNS tumors. Stuttgart, khi đi vào khe liên bán cầu, điều này giúp Georg Thieme Verlag, vol IVB, 38–42, 56– não mềm và xẹp, giúp giảm thiểu việc vén 57, 63–65, 313–323. 185

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.