Báo cáo khoa học: Tăng cường tính hiện đại cho lý luận văn học

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

100
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lý luận văn học là bộ môn nghiên cứu văn học ở bình diện lý thuyết khái quát, bao gồm trong đó sự nghiên cứu bản chất của sáng tác văn học, chức năng xã hội-thẩm mỹ của nó, đồng thời xác định phương pháp luận và phương pháp phân tích văn học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Tăng cường tính hiện đại cho lý luận văn học

VAN H6A NGHg THUAT TROMC MlflPg Tang cuong tinh hien flai cho iy iuan van hoc PHiroNG Liru K hoa hpc tir nhidn va khoa hpc xa quy luat nay ve co ban la dung vdi nhung sy hdi da danh la rat khic nhau, vat va hidn tupng dn djnh, hay la nhring trang nhung cring ddu la khoa hpc, cho thai dn djnh cua su vat va hidn tupng. Nhtmg ndn vin cd the giao thoa tuong tic nhau tren chring td ra khdng du dring vdi nhung sy vat nhung nguyen tic chung nao dd. Toan hpc, va hien tuong trong trang thai khdng dn djnh, mpt bp mPn hau nhu rat "ddi lap" vdi van ma trang thai nay thi rat phd bie'n, bdi vl sy hpc, nhung that ra cd ly thuye't vd loan hpc lai vat ludn ludn tuong tac va chuyen bidn, dn gdp phan giai thfch rat sau sic cho dac trung djnh chi la tam thdi va tuomg dd'i. Chfnh vi the cria van hpc nghd ma can thiet den loai thuit. Dd la ly thuydt Idgic ma hd, la loai Cud'i TK XIX, Anghen da tung ndi dai loan tap md cua L.A. Idgic xac xua't dring y rdng, can ldm cho ehu nghia duy vat Daddc, Hoa Ky, gdc vao viec phan doan bien ehung ludn ludn ed khudn mat Iran. Nam 1965, Png nhung kha nang cdn mdi me cung vdi nhung phdt kien vi dai xac lap duoc nhring mo hd, chua that xac eua khoa hoe tu nhidn. Cho nen khdng phuang trinh, ham sd djnh, nhan nhan trong phdi ngiu nhien md nam 1914, Lenin vd bidn dp cria nhung ddi sd'ng, the hidn lai du bdo: The ky XX se xuat hien cai khPng xac djnh. ngay trong ldi ndi edng manh me phong trdo khoa hoe tu Trdn co sd dd, ong thdng thudng: "Dang nhien xdm nhdp vdo khoa hpc xa cdng tac vdi nhring em rat dep", "Anh ydu hdi'd). Vdi tu each Id bo phdn ra't nhay ddng nghiep Hoa kidu em lim". Dang dep, cdm trong khoa hoc xa hoi, iy ludn van xay dung mdn Idgic nhung ba vdng do la hoe, mudn tang cudng tinh hien dai, md hd. Day la mdn bao nhidu? Ydu lim, khdng the bd qua xu hudng ndy. Idgic da trj, phi cd dien nhung cd dupe nhu (nonclassical logic) rat chang trai trong khic vdi Ipgic cd dien cd tfnh chat don trj vdi chuydn bdng hoa dai "forget me not" bdn bd nhring quy luat rat chat che nha't quan. Luat sdng Danube khdng?..., ta't ca, ta't ca ddu chua ddng nha't cho ring sy vat phai ddng nha't vdi that xac djnh. Ta't nhien day chi la nhring thi tu thin nd - A chi cd the la A thdi, khdng the du cue ky gian don. Cdn logic mo hd that sy la cai gi khae. Luat mau thuin, ndi dring hon la mpt nguydn tic nhan thric luan de phan la luat khPng mau thuin, cho ring sy vat doan cai tdng the da trj van ddng bdn trong khong the khong phai la nd - A khdng the cua su vat, cung nhu trong quan he giria dong thdi lai la B. Luat bai trung cho ring da nhring su vat vdi nhau, girip cho viec nim bat khdng phai the nay, thi phai the kia, chri sat dring ban cupc sdng da dang phric tap va khdng the vria the nay lai vua the kia... Nhung ludn ludn van dpng phat tridn. Didu nay qua [||S5300 Thang 6-2009
VAN HQC - NHjgp A N H cd gdp phan lam sang rd hon dac trung cria ngudn, cdng dung cring tidm nang phai sinh van nghe, girip cho nghe thuat ty tin de phat cua nd, nhung didu ma ban than chring tdi cd huy them dac trung cin cd cria minh. Nghe si, trai nghidm phan nao. Van dd he thd'ng ma trong dd cd van thi si, cring khai quit cupc kdt tinh dupe thanh ly thuyet la bit ngudn tri sdng, nhung khdng bing nhring cdng thric, khoa hpc tu nhidn, cu the la tri quan niem cria khai nidm, cring khdng bing nhring hinh nha sinh vat hpc ao Ludwig Von Beriallanffy tupng minh hpa theo logic don trj, ma la (1901-1971). Trong cdng trinh cd tfnh chit nhung hinh tuong sdng dpng hriu co vdi tu kinh didn Ca sd, su phdt trien vd dng dung each la nhring brie tranh thu gpn cria chfnh cda ly thuyet he thd'ng pho thdng, dng cho cupc sdng. Brie tranh, hidn nhien khdng tuyen ring bat cri sy vat nao cring nim trong mpt he bd thuyet ly, nhung ty nd da chria dyng nhring thd'ng nha't djnh, cho nen phai xem nd nhu cai gi xac djnh ben canh nhung cai khdng mpt ydu td cua he thd'ng dd dd nghien crin. hoac chua xac djnh, cdn mo ho, lam cho Bat ky hieu nang chinh thd cria sinh vat nao ngudi dpc cam nhin duoc cupc sdng loan dien cring khdng hd la ldng cpng chat lupng don le va lung linh sinh dpng ban. Ta't nhien can dri la cua lit ca cac te bao. Hieu nang chinh phan biet hai loai mo hd, mpt loai la do ti'nh the cria he thd'ng khdng bao gid bing, ma ldn cha't mo hd trong khach the dupe nhan bidt bdi (hoac nhd) ban tdng sd hieu nang cria timg chri the, mpt loai la do sy u tdi tri trong chri thd ydu td, vl nd cdn triy thupc vao hieu lye trong bpc lp ra. LPgic mo ho la mo hd cung cd Idgic quan he giria cac ydu Id vdi nhau cring nhu cria nd, chri khdng phai bat cri loai mo hd phi vdi chinh the eua ca he thd'ng... Idgic nao. Nha van cring phai the nghiem, Tinh thin nghien cun he thd'ng nay thay cd nghidn ngim nhidu lim, mdi dua ra dupe mpt da'u an trong nhidu cdng trinh ly luan van brie tranh ve bing Idi sdng dpng, phric tap, da hpc. Roman Ingarden da phan tfch kdt ciu chidu, didn hlnh cho mpt trang hud'ng nhan cria tic phim van hpc theo bdn tang bac sinh, chri khdng phai la mdt md hdn dpn tap (hoac yeu td) nhu sau: 1) Ting bac ve hien pi lri. Trude day chring ta thudng cho tu duy tuong ngdn ngri, ty am cria chri viet cung ciu cria nghe .si la tu duy hlnh tupng, nhung ve sau tao ngdn ngri tren ca sd ty am dd, bao gdm cring cam thay la nd vin khdng the nao hoan am luat, ngri dieu...; 2) Tang bac vd don vj loan tich rdi \ di tu duy Idgic, nay dudng nhu ngri nghia, bao gdm tri, cau, y nghia eua doan cd the thiy them trong nghe thuat, didm giao mach cring cae cap dd khae cria ngdn ngri; kdt giria hai loai tu duy dd chi'nh la logic mo day la tang bac trung tam, lam thanh cai hd va chring tdi da dua didm nay vao giao khung kdt cau cua loan bp tic phim; 3) Ting trinh trong the ky mdi de giai thieh co tfnh bac khach the dupe tai hien va trien khai chat bo sung them cho hai menh de "van hpc trong tring cau chri vd nhring trang thai su vat la nghd thuat ngdn lri", "xan hpc la nhan hpc" hriu quan mang tfnh thuan y hudng, trie la - ngdn ngri van hpc la da nghia, tac gia va nhring cau trin thuat hoac phan doan vd nhan vat van hpc phai da dien (2). nhring con ngudi, canh vat, sy kien lam thanh Ly thuyet he thdng dudng nhu rat quen the gidi hu cau trong tie pham; 4) Tang bac thupc va thudng dring dd "trang hoang" d md thric hda, bdi vl khach thd trong lac pham muc phuang phap luan trong cac luan van, chi xuat hien dudi dang md thric. nghia la chi luan an, ma khdng thay dinh dang gl den npi ban che trong mpt sd phuang dien co ban. dung dupe tridn khai. That ra khi chuyen hoa Cdn nhieu phuang dien khic lai tao thanh ly thuyet he thdng thanh phuang phap tidp nhung "c'idm khPng xac dinh", chd dpi ngudi dpc den lap nhring 16 trdng dd... Theo can, thi phai cu thd hda nd thanh nhring R.Ingarden, mdi tang bac ndi tren ddu cd nguyen tic luan chring gdp phan cau tao npi nhring "thupc ti'nh vd gia tri thim my", nhung dung cdng trinh. Mudn the phai hieu rd ngpn Sd 300 K | Thang 6-2009
VAN H 6 A NGHg T H U A T TROMC MIHOC lai cung nhau ket thanh mdt ban "hda thanh phap sang tac la nhung nguydn tac tu tudng- phric didu". Ridng ve kdt cau cua tac phaim tu nghe thuat dupe xac djnh bdi mdt thdgidi quan su, thi Tzvetan Todorov lai chia thanh 4 tang nha't djnh trong nhung didu kidn ljch sri xa hpi bac: 1) Tang bac ca ban nhat la tri loai, danh nha't djnh dring de phan anh (lua chpn, binh tri dai dien cho nhan vat, dpng tri dai didn cho gia, khai quit) cupc sd'ng bing hlnh tuong". Ke dpng tac, hlnh dung tri dai didn cho thupc cung kha diy du nhidu mat, nhung sao vin thay tfnh; 2) Tang bac thri hai la menh dd dupe cau rat trrin tupng. Kdt qua la khi ban vd chu nghia thanh bdi mpt nhan vat nao dd hanh dpng ra cd dien thi theo tidu chf nay, vd chu nghia lang sao vdi nhung thupc tfnh gl; 3) Tang bac thri man thi lai theo tidu chf kia, vd chu nghia hien ba la mpt trinh ty dupe sip xep tri mpt sd thuc lai theo mdt tidu chi khae nua. Sy khae mdnh dd (trie la mpt tinh tiet hoan chinh); 4) nhau giria ba phuong phap sang tac nay la hien Tang bac thri tu la mpt loat tinh tidt hop thanh nhien, nhtmg khdng duoc do bang lieu chf nhit mpt cau chuyen... quan. Bdi vl dring la hai vat cao to khae nhau, That ra each nhin he thdng vdn cring da nhung mpt cai lai do bing thudc mpc, mpt cai cd trong chri nghia Mac. Ph. Anghen ndi: bang thudc lay, thi kdt qua dri la khae nhau "Toan bp ty nhien ma chring ta nim duoc da cring la mo hd khdng chfnh xac. Chung tPi tao ra mpt he thd'ng nao dd, mpt quan he tdng nhan tha'y ring ndi dung cua phuong phap sang the nao dd cria cac vat the. Tri thyc the d day tac phai duoc tieu chf hda ra thanh nhung dupe hieu la ta't ca cac thyc the vat chat, bit phuang didn cu the, cd nghia la phai xem ban dau tri cac vl sao va kdt thric bing nguydn than phuang phap sang tac nhu mdt he thdng tri... Trong tmh hud'ng cac vat the nay cd cria nhring ydu td nhu nhan vat trung tam (npi quan he tuang hd vdi nhau da bao ham viec dung xa hpi ljch sri cua nhan vat); nguyen tic chring tic dpng ldn nhau, va chfnh mdi tac khic hpa tfnh each (trie la phdp dien hlnh hoa); dpng qua lai nay la van dpng" (Phep bien nhring bidn phap nghe thuat tuong ring (trie la chii'ng tu nhien). Cho nen khPng phai ngiu thi phap, phan biet vdi nhung bien phap nghd nhien ma trude day kha lau cac nha ly luan thuat trung tfnh ma nhidu phuong phap sang van hpc Xd viet nhu Kagan, Borev, tac khae nhau ddu cd the cring sri dung). Cliie Khravsenco, Pospelov... da cd nhring cdng chin day chua phai la chan ly cud'i cring, nhung trinh nhu Phdn tich he thd'ng hodn chinh qua la rat hidu nghidm trong thao tac. Cu the la ddi vdi tdc phdm nghe thudt, Lai ly gidi he khi dem ba linh vyc ndi trdn lam tidu chf de ddi thdng mdt cdch hodn chinh ddi vdi tdc sanh chri nghia cd dien, chri nghia lang man va phdm vdn hpc, Suy nghi ve phdn tich he chri nghia hidn thyc vdi nhau, thi mai den nay thd'ng ddi vdi vdn hpc... Ching ban, Pospelov vin tha'y rat rd rang va cu thd sy khic nhau, va cho ring npi dung cria tie pham van hpc gdm tu dd dac diem cua mdi loai hien hien len rit ba ting bac la de tai, chu dd, nhiet hung mang sic net (3). y nghia binh gia; hlnh thric cring gdm ba mat Giria nhung nam 80, trong xu the doi mdi la sy midu ta cu the, he thdng ngdn ngri, ket loan dien, va'n dd chric nang cua van nghd cau tie pham. Sy kdt hap hun co giua cac dupe ban bac sdi ndi, va cd nhidu y kidn mdi phucmg didn nay trong npi dung va hlnh thric dang quy. Tuy nhidn lai ngay cang Iring tring se bieu hien thanh nhung the tai va trao lim trude tinh trang mau thuin vi ndu ra rat nhidu khae nhau trong van hpc. chric nang mdi cd phan hop ly, nhtmg vin cri Ban than chring tdi tri nhung nam 60, 70 tha'y thidu. Ngupc lai, oai am thay ndu trd vd cua the ky Irudc khi nhan nhiem vu giang day vdi ba chric nang nhu cri, tuy rat ft, lai vin roi tidp theo la viet giao trinh vd phin phuang tha'y thria, bdi vi dau chi van nghd mdi cd phap sang tac, thi bit gap ngay cai djnh nghia chric nang giao due va nhan thric?Tdi cd dpc chung nha't ve khai niem nay nhu: "Phuong them chrit it vd ly thuyet he thdng va dupe .•So 300 ••Thang 6-2009
VAN HOC - NHijS^p A N H bidt ring he thdng luy cd nhidu yeu td, nhung gid cring la mpt ydu tP hriu co cua mpt he trong dd cd ydu td hat nhan the hien dupe thdng bao quit hon...; 2) He thdng la phric nhidu nha't ban chat va chric nang cria ca he hpp nhring ydu td mang y nghia npi dung co thdng, va cd tic dyng chi phd'i cac yeu td lien quan vdi nhau, va tren co sd do, thudng khae. Van nghd la thupc linh vyc tinh cam, va ndi len mpt yeu td hat nhan...; 3) He thdng ban chat cria nd thupc pham trri tham my. khdng bao gid dring yen, vl cac ydu td cua no Cho nen chric nang duy nha't mang tfnh chat cd qua trinh phat sinh, phat trien, va tri dd he thdng cria nd la bdi dudng tinh cam cho mdi tucmg quan giria cic ye'u td cung bidn con ngudi vuon den chdn cao dep, ndu bupc dpng...; 4) He thd'ng sd'ng dpng khdng bao phai ndi den cai xau xa, thap hen cung la de gid ddng kfn, ma la he thd'ng md, ludn ludn canh bao ma tranh xa, cd nghia la cung gian "trao ddi chat" vdi cac he thdng tuong ring, tidp hudng vd cai cao dep. Ndi duy nha't, thi gin gui...; 5) He thd'ng ludn ludn chria dyng lay dau nria ma thria, nhung cring khPng sp nhring tieu he thdng, hay ngupe lai bat ky thidu, bdi vl nd ham chria vd so chric nang d mpt yeu td nao trong he thd'ng cring ty nd trd ci'p dp yeu td. Nhung nhring chric nang nay thanh he thdng, nghia la cring bao ham mpt khdng the ty xac lap, dung rieng le vl dd cd cau trric cria nhung ydu td nhd ban va cring nguy CO ty diy minh sans tic dpng qua lai rit chat cac linh vyc khae, phi che vdi nhau. Xin ndi cu nghe thuat. Chring mudn Tir khoa hoc tu nhidn sang thd them rieng vd diem tdn tai trong nghe thuat khoa hoc xa hdi, nhd't Id nghidn cudi cring nay. Trong he phai dya vao co sd tinh ciiu vdn hoc khdng phai Id su true thdng quan niem van hpc cam tham my. Cd nghia didn gidn don, ma cdn ed nhiing trung dai Viet Nam cring la trong chric nang cria ndc thang tidp bi^n. Tuy nhidn nhu Trung Hoa, van dl tai van nghd vin chria dyng vdn dd' khdng phai ehi la nhiing dao ehi la mpt trong nhieu nhidu ydu to quen thupc phuong phdp true tidp, md ehii quan nidm, nghia la mpt nhu giao due, nhan thric ydu la each tu duy. trong nhieu yeu to, nhung hoae mdi ndu them sau ty nd cring trd thanh mpt nay nhu uiiu^ ti( p, dy bao, he thdng cua nhieu yeu to giai trf..., nhung phai hieu cho chi'nh xac va cring quan he chat che giria chring vdi nhau, toa.T dien li -'ido due mot cdch co tinh cdm can phai duoc khao sat eu thd va ehi'nh xac. "Dao" d day khdng phai la dao Nho ndi thdm iuy, gun tri mot cdch cd tinh cdm thdm chung, ma chi la ly hpc cria Tdng Nho, mpt my... (4). loai Nho hpc tuy cd nhieu bude tidn vd vri try Bude vao nhung nam 90, trong khi phai quan, nhung lai la mpt sy thoai Irii vd nhan phat tridn npi dung chuyen luan Ve quan sinh quan. "Van" d day la hpc thuat ndi niem vdn chuong co Viet Nam thanh cPng chung, chu yeu la van nghi luan, chri khdng trinh hoan chinh Gdp phdn xde lap he thdng phai la van chucmg tham my, nghia la khdng quan niem vdn hpc trung dai Viet Nam, ma cin phai that va dep. Mdi quan he giria hai ngay tieu de da co hai chri he thdng. the tat ben la "chd" va theo each giai thi'ch cua chi'nh bupc tdi phai hpc hdi them ve ly thuyet he hai tac gia Chu Ddn Di va Trinh Di, thi van thdng, song khdng phai nhdi nhdt, gin ghep, chd dao nhu thuyen va .xe cha vat, do dd, chi trang didm. la loai qu^n he co gidi, chri tuyet nhien khdng Trai lai phai nghidn ngim npi dung ly phai la quan he bien chring giria npi dung vdi thuydt ay, hlnh thanh cho dupe nhung mrii hlnh thric. Nhu thd van dl tai dao chi la mpt tidp can cu the cd tac dung trong viec tao lap loai van chuong minh hpa thuan triy. Trong npi dung va co cau cua cdng trinh nhu nhring Nho gia noi chung cdn cd nhieu kieu quan he didm dupe liet ke sau day: 1) He thd'ng bao Sd 3001^1 Thang 6-2009
VAN H 6 A NGHg THUAT TROMC MW^ khae giua van vdi dao, va deu ft nhidu coi hdn dpn cd the cd kdt thanh mdt he thd'ng ldp trpng vai trd cua van nhu van md rdng dao lang, nhung phai tieu hao nang lupng nhu thd (van dl hoing dao), van Iam sang td dao (van nao. Thri hai la thuye't ngiu bidn (mutation, dl minh dao), van quan thdng dao (van dl Trung Qud'c djch la dot bien) do mdt nha toan quan dao). Didu nay cd mpt y nghia phucmg hpc Phap dd xua't, luan ban vd mdt he thd'ng phap luan vp cring quan trpng, ft ra la d chd khdng durng ydn, ma cd tiem bidn, nhung khdng phai hd cri tha'y van nhan nho si nao trong nhung trudng hpp nao thi xay ra nhring ndi den dao, la lidn gan cho hp cai nhan hidu bidn ddi bat ngd. Cudi cung la thuyet hop van dl tai dao! Dau cd chuydn dd dang thd'!. nang (synergdtique, Trung Qud'c djch la Theo nguyen tic phan tfch he thd'ng, cdn ba thuye't hiep ddng) do Heaken, nha vat ly nPi khau nua phai lam: phai xem hp chu truong tidng ngudi Drie sang lap, nghidn cun vd thri dao gl, hp quan nidm van ra sao, hp ly nhiing he thdng gan gui cd the tich hpp (hieu giai mdi quan he giua van vdi dao nhu the nang cua he thdng nay bidn thanh ddng lye nao?...(5). cua he thdng kia) de tao ra mdt hieu nang ldn Vria hpc vria lam. khdng bao gid tu vira horn trong nhung didu kidn nao. Ta't nhien day long, nhung den day nhung tudng nhu the la mdi chi gidi thidu qua loa so sai, nhung minh cung da nim dupe dai khai ly thuyet va nhring ly thuydt ndi trdn da va dang dupe gidi phuang phap he thd'ng, nhung hda ra chua nghidn crin van hpc the gidi chri y van dung. phai. Bude sang thd ky mdi, cd djp dpc thdm Tri khoa hpc ty nhidn sang khoa hpc xa nhidu tai lieu, hda ra cd ca mdt he thdng cua ly hpi, nha't la nghidn crin van hpc khdng phai la thuydt he thd'ng, ma nhring didu vria trinh bay su tryc didn gian don, ma can cd nhung nic mdi chi la mpt ydu td trong he thdng dd ma thang tidp bidn. Tuy nhidn van dd khdng phai thoi. Ndi each khae dd la nhring loai ly thuye't chi la nhung phuong phap true tidp, ma chu phai sinh tri ly thuydt he thdng, luan ban vd he ydu la each tu duy. Ddi mdi ly luan van hpc, thdng d nhung cap dp va binh dien khae. Nria chring ta thudng thien vd nhring npi dung diu TK XX, cring vdi ly thuydt he thdng da quan niem, nhtmg that ra each thric tu duy xua't hien ly thuydt thdng tin cria nha loan hpc cung khdng kdm phan quan trpng. Bdi vi ring dung Hoa ky Claude Elwood Shannon ma nhung quan nidm dri cd mdi me, hien dai ddn ft nhieu quen thupc d ta, dai khai la ban vd mpt may, nhung lap luan khdng chat che, iPgic, he thdng khi truydn ba va dupe tiep nhan, ngheo sic thai thao tac, didn dat khong rd mudn dat ket qua tdi uu thi phai the nao. Tidp rang thi cung khdng may thuydt phuc. Mudn theo la didu khien hpc (cybemetique, Trung tao lap cho nhung quan nidm mdi vd van hpc Qud'c djch la ly thuyet khdng che") cring do mpt CO sd vung chic, khdng the khdng van mpt nha loan hpc Hoa Ky Norberl Weiner dyng each tu duy cua khoa hpc ty nhien TK sang lap, luan ban vd sy didn bidn cria mpt he XX vdi nhung ly thuye't ngay cang hidn dai Ihd'ng mudn giri mpt trang thai dn djnh tucmg cria nd J ddi, khdng bj pha vd, thi can phai lam gi. Tuy RL da trai qua ban nria thdky, nhung cac ly thuyet nay, nha't la didu khidn hpc, chring ta chua van 1. Lenin todn tap, lap X. Nhdn ddn xuat bdn xd, Bic dung dupe gl dang ke. Kinh. 1958, ir. 189. Ay the nhung nria sau TK XX lai tie'p tyc 2. Lyludn vdn hpc. tiip I. DHSR Ha Npi. 2002. tr.274-279. xua't hien ba loai ly thuyet khae ve he thdng 3. Lyludn vdn hpc. lap III. DHSR Ha Npi. 2005. lr.l07. hau nhu cdn hoan loan xa la vdi chring ta. 4 Bien chung gida he thdng vdi yeu to trong chiic Trude bet la ly thuydt hao tan (dissipation) do ndng cua vdn nghe. Vdn nghe sd 34-1988. llya Prigogine, nha vat ly ndi tidng ngudi Bi, 5. Gdp phdn xde ldp he thong quan niem vdn hoc sang lap, chuyen luan bin vd mpt trang thai trung dai Viet nam. N.xbG/tio due. Ha Npi. 1997. ir.36. So 300 Thang 6-2009