intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Một số vấn đề cơ bản về thoả thuận trọng tài thương mại quốc tế"

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

93
lượt xem
10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Một số vấn đề cơ bản về thoả thuận trọng tài thương mại quốc tế Như vậy, 10 nhóm hành vi này cũng có thể rơi vào một trong hai khả năng – không thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự được hoặc chỉ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo các điều luật chung.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Một số vấn đề cơ bản về thoả thuận trọng tài thương mại quốc tế"

  1. nghiªn cøu - trao ®æi Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tháa thuËn träng tµi trong th−¬ng m¹i quèc tÕ TrÇn H÷u Huúnh * T räng t i trong th−¬ng m¹i quèc tÕ l ph−¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u ®êi. Ng y nay, cña tßa ¸n quèc gia. Nh− vËy, yÕu tè c¬ b¶n nhÊt trong ph−¬ng thøc träng t i ph¶i l yÕu tè tháa thuËn. NÕu kh«ng cã tháa trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi víi hai ®Æc thuËn, sÏ kh«ng cã träng t i. NÕu träng ®iÓm chñ yÕu l to n cÇu hãa v tù do t i ®−îc tiÕn h nh kh«ng dùa trªn c¬ së hãa, träng t i c ng ®−îc giíi kinh doanh tháa thuËn th× träng t i n y bÞ ph¸p luËt quèc tÕ th−êng xuyªn sö dông. Hä t¨ng coi l v« hiÖu. Khi ® tháa thuËn, c¸c bªn c−êng khai th¸c c¸c −u thÕ truyÒn thèng ph¶i thùc hiÖn c¸c nghÜa vô ph¸t sinh tõ cña ph−¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp c¸c tháa thuËn n y v kh«ng bªn n o n y ®ång thêi kÕt hîp víi viÖc sö dông ®−îc ®¬n ph−¬ng thay ®æi hoÆc vi ph¹m c¸c ph−¬ng tiÖn hiÖn ®¹i cña kÜ thuËt nghÜa vô träng t i. NÕu mét bªn vi ph¹m, th«ng tin ®iÖn tö ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ bªn kia cã quyÒn yªu cÇu tßa ¸n can thiÖp cña nã. Ph¸p luËt träng t i cña nhiÒu buéc bªn vi ph¹m ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô quèc gia còng ® th−êng xuyªn ®−îc söa hoÆc nÕu kh«ng, tßa ¸n sÏ ¸p dông c¸c ®æi, bæ sung cho phï hîp víi thùc tiÔn quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó cho TTTT gi¶i quyÕt tranh chÊp hiÖn nay v xu thÕ ®−îc thùc hiÖn. HËu qu¶ cña viÖc vi ph¹m ph¸t triÓn cña träng t i trong t−¬ng lai. nghÜa vô TTTT kh«ng dÉn ®Õn chÕ t i NhiÒu vÊn ®Ò ng y h«m qua ®ang cßn l ph¹t nh− trong chÕ t i ph¹t hîp ®ång. Cã vÊn ®Ò tranh luËn cña giíi häc thuËt th× ý kiÕn cho r»ng nÕu mét bªn kh«ng thùc h«m nay ® trë th nh c¸c quy ®Þnh cô thÓ trong ph¸p luËt träng t i cña nhiÒu n−íc. hiÖn nghÜa vô TTTT (nh− chØ ®Þnh träng Mét sè vÊn ®Ò kh¸c t−ëng nh− kh«ng cã t i viªn) th× TTTT coi nh− v« hiÖu v tßa g× ph¸t triÓn h¬n th× cïng víi thêi gian, ¸n cã thÈm quyÒn thô lÝ vô kiÖn, kÓ c¶ ® cã nh÷ng bæ sung kh¸ c¬ b¶n. Tháa trong tr−êng hîp bªn kia vÉn muèn gi¶i thuËn träng t i trong th−¬ng m¹i quèc tÕ quyÕt tranh chÊp b»ng träng t i. ý kiÕn l mét trong nh÷ng vÊn ®Ò nh− vËy. n y kh«ng ph©n biÖt ®−îc sù kh¸c nhau Tháa thuËn träng t i (TTTT) l tháa gi÷a viÖc kÝ kÕt TTTT (t−¬ng tù nh− kÝ thuËn cña c¸c bªn cã liªn quan ®−a tranh hîp ®ång) víi viÖc kh«ng thùc hiÖn nghÜa chÊp ® hoÆc cã thÓ sÏ x¶y ra ®Ó gi¶i vô träng t i (t−¬ng tù nh− viÖc kh«ng quyÕt th«ng qua ph−¬ng thøc träng t i. thùc hiÖn nghÜa vô hîp ®ång). Sù vi ph¹m TTTT kh«ng thay thÕ c¸c ph−¬ng thøc nghÜa vô hîp ®ång kh«ng l m cho hîp gi¶i quyÕt tranh chÊp tiÒn träng t i truyÒn ®ång v« hiÖu còng nh− viÖc kh«ng thùc thèng kh¸c nh− trung gian, hßa gi¶i. Tuy hiÖn nghÜa vô träng t i kh«ng l m cho nhiªn, th«ng qua TTTT, c¸c bªn gi¸n tiÕp tháa thuËn kh−íc tõ thÈm quyÒn xÐt xö * Trung t©m träng t i quèc tÕ ViÖt Nam 18 - T¹p chÝ luËt häc
  2. nghiªn cøu - trao ®æi TTTT v« hiÖu. Thay cho chÕ t i buéc thÓ, ®iÒu n y phô thuéc v o ý chÝ cña c¸c thùc hiÖn, ph¹t hoÆc båi th−êng thiÖt h¹i bªn. Cßn v× sao ® cã TTTT m vÉn cÇn trong hîp ®ång th«ng th−êng l c¸c quy cã ph¸p luËt ®iÒu chØnh th× ®iÒu n y phô ®Þnh cña ph¸p luËt b¶o ®¶m cho TTTT thuéc v o mèi quan hÖ gi÷a quyÒn tù do ®−îc thùc hiÖn m kh«ng phô thuéc v o ý cña c¸c chñ thÓ víi chÝnh s¸ch c«ng còng chÝ cña bªn vi ph¹m. YÕu tè tháa thuËn nh− vÒ ®iÒu kiÖn v kh¶ n¨ng cô thÓ cña trong TTTT quan träng ®Õn møc nh− mét mçi quèc gia trong viÖc hç trî v kiÓm sè luËt gia ch©u ¢u cho r»ng, nÕu gi÷a so¸t ho¹t ®éng träng t i. B i viÕt n y chñ c¸c bªn ® cã TTTT kÌm theo quy t¾c tè yÕu b n vÒ TTTT trong mèi quan hÖ gi÷a tông th× träng t i quèc tÕ sÏ l qu¸ tr×nh quyÒn tù do tháa thuËn cña c¸c bªn víi tù ®éng, ®éc lËp víi luËt quèc gia. ý kiÕn c¸c quy ®Þnh chung cña ph¸p luËt nh»m n y, tuy l th¸i qu¸ nh−ng còng cho thÊy gãp phÇn l m râ thªm ý nghÜa cña chÕ vai trß tháa thuËn ý chÝ chän “quyÒn lùc ®Þnh ®ang rÊt cÇn thiÕt cho kinh doanh v t−" trong ph−¬ng thøc träng t i. §©y l ph¸p luËt kinh doanh trong ®iÒu kiÖn héi ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n víi ph−¬ng thøc nhËp v më cöa hiÖn nay. gi¶i quyÕt tranh chÊp th«ng qua tßa ¸n, TTTT tån t¹i d−íi hai d¹ng ®ã l ®iÒu n¬i quyÒn lùc c«ng gi÷ vai trß chi phèi kho¶n träng t i v TTTT riªng biÖt. §iÒu to n bé qu¸ tr×nh tè tông th«ng qua c¸c kho¶n träng t i (§KTT) trong hîp ®ång quy ®Þnh phÇn lín l b¾t buéc cña ph¸p l tháa thuËn gi÷a c¸c bªn hîp ®ång chän luËt c«ng. XÐt vÒ ph¹m vi v møc ®é chi träng t i ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp cã thÓ phèi tiÕn tr×nh träng t i, TTTT ®−îc x¶y ra trong t−¬ng lai. §iÒu kho¶n n y nhiÒu nh nghiªn cøu coi l "hßn ®¸ th−êng n»m ë phÇn cuèi cña hîp ®ång, t¶ng". XÐt vÒ ý nghÜa chñ ®¹o, TTTT kh«ng ph¶i do nã kh«ng quan träng b»ng ®−îc coi l "sîi chØ ®á" xuyªn suèt to n c¸c ®iÒu kho¶n kh¸c m cã lÏ l do tr×nh bé ho¹t ®éng träng t i, kÓ tõ lóc khëi ®Çu tù ® m ph¸n, sau khi c¸c bªn ® tháa träng t i cho ®Õn khi c«ng nhËn v thi thuËn xong phÇn lín c¸c ®iÒu kho¶n chñ h nh ph¸n quyÕt. Trªn ph−¬ng diÖn lÝ yÕu kh¸c råi míi tháa thuËn ®iÒu kho¶n thuyÕt v c¶ trong thùc tiÔn ¸p dông, n y v th«ng th−êng ®−îc thùc hiÖn v o TTTT chiÕm vÞ trÝ ®Æc biÖt. NhiÒu c«ng lóc muén nhÊt cña ng y nªn nã cßn ®−îc −íc quèc tÕ vÒ träng t i (c¸c c«ng −íc gäi mét c¸ch h×nh ¶nh l “®iÒu kho¶n nöa ®ªm". Do tranh chÊp hîp ®ång ch−a x¶y Gi¬nev¬ 1923, 1927, LuËt mÉu cña ñy ra hoÆc cã thÓ kh«ng bao giê x¶y ra nªn ban luËt th−¬ng m¹i quèc tÕ cña Liªn hîp ®iÒu kho¶n träng t i th«ng th−êng l rÊt quèc - UNCITRAL...) còng nh− hÇu hÕt ng¾n gän, ®«i khi qu¸ ®¬n gi¶n, vÝ dô: luËt träng t i c¸c n−íc trªn thÕ giíi ®Òu "Träng t i: Theo quy t¾c cña ICC; LuËt cã ch−¬ng riªng vÒ TTTT víi c¸c quy ¸p dông: LuËt ViÖt Nam; N¬i xÐt xö: ®Þnh ®Çy ®ñ v chi tiÕt. §iÒu n y cho thÊy Singapore". MÆc dï kh«ng ai khuyÕn TTTT kh«ng thÓ coi l yÕu tè riªng biÖt, khÝch so¹n §KTT ®¬n gi¶n theo kiÓu n y ®éc lËp víi luËt quèc tÕ hoÆc luËt quèc nh−ng víi ®iÒu kho¶n nh− vËy th× viÖc gia m ng−îc l¹i, tháa thuËn n y ph¶i gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng träng t i vÉn ®−îc ph¸p luËt quèc tÕ hoÆc quèc gia cã thÓ tiÕn h nh ®−îc. TTTT riªng biÖt ®iÒu chØnh. LuËt n o ®iÒu chØnh TTTT cô ®−îc lËp khi gi÷a c¸c bªn ® cã tranh T¹p chÝ luËt häc - 19
  3. nghiªn cøu - trao ®æi chÊp x¶y ra (cã thÓ l tranh chÊp hîp lËp b»ng v¨n b¶n. Quy ®Þnh n y cho thÊy ®ång hoÆc tranh chÊp ngo i hîp ®ång). tÝnh chÊt quan träng cña TTTT, nhÊt l Do c¸c bªn ® biÕt râ vÒ lo¹i tranh chÊp, träng t i quèc tÕ. ThËt vËy, ®Ó chøng tÝnh chÊt v møc ®é cña tranh chÊp nªn minh l gi÷a c¸c bªn ® cã TTTT th× TTTT riªng biÖt th−êng ®−îc c¸c bªn kh«ng g× thuËn lîi v ®¸ng tin cËy h¬n l so¹n th¶o mét c¸ch chi tiÕt, cô thÓ v do xuÊt tr×nh v¨n b¶n. Ph¸p luËt quèc tÕ v vËy, th−êng cã hiÖu qu¶ h¬n. VÝ dô, dù cña nhiÒu quèc gia vÒ träng t i quan th¶o TTTT riªng biÖt bao gåm 20 chi tiÕt niÖm h×nh thøc v¨n b¶n theo nghÜa t−¬ng cã thÓ thÊy trong cuèn “LuËt v thùc tiÔn ®èi réng. V¨n b¶n cã thÓ l §KTT trong träng t i th−¬ng m¹i quèc tÕ “(1) cña c¸c hîp ®ång, TTTT riªng biÖt hoÆc TTTT t¸c gi¶ Alan Redfern, Martin Hunter. Tuy ®−îc lËp th«ng qua c¸c h×nh thøc trao ®æi nhiªn, ® m ph¸n cho TTTT riªng biÖt khi th− tõ, c«ng v¨n, qua c¸c ph−¬ng tiÖn gi÷a hai bªn ® cã tranh chÊp x¶y ra th«ng tin ®iÖn tö nh− telex, fax v c¸c th−êng phøc t¹p h¬n rÊt nhiÒu nÕu so víi ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®iÖn tö kh¸c. ® m ph¸n vÒ §KTT trong hîp ®ång. Kho¶n 2 §iÒu 7 LuËt mÉu cña Thùc tiÔn gi¶i quyÕt tranh chÊp t¹i ViÖt UNCITRAL quy ®Þnh: “TTTT ph¶i ®−îc Nam cho thÊy bªn vi ph¹m nghÜa vô lËp th nh v¨n b¶n. Tháa thuËn l v¨n th−êng l¶ng tr¸nh vÊn ®Ò n y hoÆc cè b¶n nÕu nã n»m trong mét v¨n kiÖn do t×nh kÐo d i thêi gian ® m ph¸n ®Ó chiÕm c¸c bªn kÝ kÕt hoÆc sù trao ®æi qua th− dông vèn hoÆc l m mÊt thêi hiÖu khëi tõ, telex, telegram hoÆc c¸c h×nh thøc kiÖn v kÕt qu¶ l nguyªn ®¬n buéc ph¶i trao ®æi viÔn th«ng kh¸c m ghi nhËn ®−a bÞ ®¬n ra tßa trong tr−êng hîp hai tháa thuËn ®ã hoÆc trao ®æi th«ng qua bªn kh«ng ®¹t ®−îc ph−¬ng thøc gi¶i ®¬n kiÖn v b¶n tù b o ch÷a trong ®ã tån quyÕt b»ng träng t i mÆc dï nguyªn ®¬n t¹i tháa thuËn do mét bªn ®−a ra v bªn kh«ng muèn nh− vËy. Ph¸p luËt träng t i kia kh«ng tõ chèi. Sù dÉn chiÕu trong mét cña mét sè quèc gia, nhÊt l mét sè n−íc hîp ®ång ®Õn mét v¨n kiÖn chøa ®ùng Mü Latin hoÆc vïng Trung §«ng ® mét ®iÒu kho¶n träng t i h×nh th nh tháa kh«ng thõa nhËn tÝnh ®−¬ng nhiªn cña thuËn träng t i víi ®iÒu kiÖn hîp ®ång TTTT ¸p dông cho c¸c tranh chÊp t−¬ng n y ph¶i l v¨n b¶n v sù dÉn chiÕu ®ã l lai m quy ®Þnh ph¶i cã mét sè ®iÒu kiÖn mét bé phËn cña hîp ®ång n y". §iÒu 4 bæ sung. Tuy nhiªn, trong c¸c c«ng −íc C«ng −íc New York 1958 quy ®Þnh hå s¬ quèc tÕ vÒ träng t i hoÆc cã liªn quan ®Õn yªu cÇu c«ng nhËn v thi h nh ph¸n träng t i ® kh«ng cã sù ph©n biÖt gi÷a quyÕt träng t i n−íc ngo i ph¶i cã b¶n TTTT cho c¸c tranh chÊp hiÖn t¹i v TTTT gèc hoÆc b¶n sao tháa thuËn ®ã cã TTTT cho c¸c tranh chÊp t−¬ng lai. VÝ chøng nhËn hîp lÖ m thiÕu nã, tßa ¸n sÏ dô: C«ng −íc cña Liªn hîp quèc vÒ c«ng tõ chèi c«ng nhËn v thi h nh ph¸n quyÕt nhËn v thi h nh ph¸n quyÕt träng t i träng t i. Theo kho¶n 2 §iÒu 2 C«ng −íc n−íc ngo i (C«ng −íc New York 1958) New York th× v¨n b¶n TTTT bao gåm chØ ®−a ra kh¸i niÖm chung l "tháa thuËn §KTT trong hîp ®ång hoÆc TTTT ®−îc träng t i". c¸c bªn kÝ kÕt hoÆc ®−îc ghi trong c¸c Theo ph¸p luËt träng t i cña phÇn lín th− tÝn trao ®æi. c¸c n−íc trªn thÕ giíi th× TTTT ph¶i ®−îc Mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña TTTT l c¸c bªn ph¶i tháa thuËn ®−a 20 - T¹p chÝ luËt häc
  4. nghiªn cøu - trao ®æi tranh chÊp ra träng t i gi¶i quyÕt. Nh−ng th× c¸c tranh chÊp ®ñ hai ®iÒu kiÖn (thø kh«ng ph¶i bÊt k× tranh chÊp n o còng nhÊt, ph¸t sinh tõ c¸c quan hÖ liªn quan ®−îc phÐp gi¶i quyÕt b»ng träng t i hay ®Õn quyÒn t i s¶n; thø hai, chñ thÓ l nãi c¸ch kh¸c, kÓ c¶ khi c¸c bªn tháa nh÷ng ng−êi cã kh¶ n¨ng kÝ kÕt hîp thuËn chän träng t i trªn c¬ së ho n to n ®ång) ®Òu ®−îc gi¶i quyÕt b»ng träng t i. tù nguyÖn ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp Thø ba, ph¸p luËt träng t i cña mét sè ph¸t sinh gi÷a hä víi nhau th× tháa thuËn n−íc quy ®Þnh vÊn ®Ò n y b»ng c¸ch kÕt n y còng sÏ bÞ ph¸p luËt coi l v« hiÖu hîp c¸c nguyªn t¾c trªn, nghÜa l x¸c nÕu nh÷ng lo¹i tranh chÊp n y kh«ng ®Þnh träng t i b»ng c¸c quy ®Þnh cho ®−îc ph¸p luËt cho phÐp gi¶i quyÕt b»ng phÐp lÉn quy ®Þnh lo¹i trõ. VÝ dô: LuËt träng t i. Víi ph¹m vi réng hÑp kh¸c träng t i cña Trung Quèc quy ®Þnh mäi nhau, ph¸p luËt cña c¸c n−íc tuy cã tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång hoÆc nh÷ng quy ®Þnh vÒ viÖc cho phÐp c¸c lo¹i quyÒn së h÷u gi÷a c¸c c«ng d©n, ph¸p tranh chÊp ®−îc gi¶i quyÕt b»ng träng t i nh©n hoÆc c¸c tæ chøc kh¸c trªn c¬ së nh−ng còng cã thÓ thÊy mét sè ®Æc ®iÓm b×nh ®¼ng cã thÓ ®−îc gi¶i quyÕt b»ng chung nh− sau : träng t i (§iÒu 2) ®ång thêi lo¹i trõ c¸c Thø nhÊt, ph¸p luËt träng t i c¸c n−íc tranh chÊp kh«ng ®−îc gi¶i quyÕt b»ng kh«ng liÖt kª c¸c lo¹i tranh chÊp ®−îc träng t i gåm c¸c tranh chÊp liªn quan phÐp gi¶i quyÕt b»ng träng t i m chØ quy ®Õn h«n nh©n, nhËn con nu«i, gi¸m hé v ®Þnh nh÷ng lo¹i quan hÖ ph¸p luËt nhÊt thõa kÕ, tranh chÊp h nh chÝnh (§iÒu 3). ®Þnh, nÕu cã tranh chÊp ph¸t sinh th× VÊn ®Ò x¸c ®Þnh c¸c lo¹i tranh chÊp kh«ng ®−îc gi¶i quyÕt b»ng träng t i n o cã thÓ (hoÆc kh«ng thÓ) gi¶i quyÕt (ph−¬ng ph¸p lo¹i trõ ). VÝ dô: Ph¸p luËt ®−îc b»ng träng t i cã ý nghÜa rÊt quan mét sè n−íc kh«ng cho phÐp gi¶i quyÕt träng ®èi víi c¸c bªn trong thùc tiÔn. b»ng träng t i c¸c vô viÖc h×nh sù, h nh TTTT dï ®−îc c¸c bªn tù nguyÖn kÝ kÕt, chÝnh... víi quan ®iÓm cho r»ng ®©y vÉn cã thÓ bÞ tßa ¸n (n¬i xÐt xö cña träng thuéc chÝnh s¸ch c«ng cña quèc gia hoÆc t i) tuyªn l v« hiÖu theo ®Ò nghÞ cña mét kh«ng cho phÐp gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ bªn trong TTTT. NÕu ®Ò nghÞ kh«ng ®−îc quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, hîp ®ång ®¹i lÝ ®éc quyÒn, hîp ®ång lao ®éng... b»ng träng ®−a ra t¹i thêi ®iÓm n y hoÆc tuy ®−îc t i. ®−a ra nh−ng bÞ tßa ¸n b¸c v ph¸n quyÕt Thø hai, ph¸p luËt träng t i nhiÒu träng t i vÉn ®−îc ñy ban träng t i tuyªn n−íc quy ®Þnh nguyªn t¾c cho phÐp gi¶i th× ph¸n quyÕt n y cã thÓ bÞ tßa ¸n (n¬i quyÕt tranh chÊp b»ng träng t i dùa trªn ph¸n quyÕt ®−îc yªu cÇu c«ng nhËn v ®Æc ®iÓm cña c¸c quan hÖ ph¸p luËt m tõ cho thi h nh) kh«ng c«ng nhËn víi lÝ do ®ã tranh chÊp ph¸t sinh. VÝ dô: §iÒu 1 l TTTT n y bÞ v« hiÖu c¨n cø v o luËt ¸p LuËt träng t i cña Brazil ng y 23 th¸ng 9 dông m c¸c bªn chän hoÆc nÕu kh«ng cã n¨m 1996 quy ®Þnh: "Nh÷ng ng−êi cã chØ dÉn n o vÒ ®iÒu n y th× theo luËt quèc kh¶ n¨ng kÝ kÕt hîp ®ång cã thÓ ®−a ra gia - n¬i ra ph¸n quyÕt hoÆc theo luËt träng t i ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp quèc gia - n¬i tßa ¸n xÐt yªu cÇu c«ng liªn quan ®Õn c¸c quyÒn vÒ t i s¶n m hä nhËn v cho thi h nh ph¸n quyÕt. cã quyÒn quyÕt ®Þnh". Theo quy ®Þnh n y T¹p chÝ luËt häc - 21
  5. nghiªn cøu - trao ®æi Chñ thÓ kÝ kÕt TTTT còng l mét Së dÜ ph¶i quy ®Þnh nh− vËy l v× nguyªn trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng bëi kh«ng nh©n l m cho hîp ®ång chÝnh v« hiÖu ph¶i bÊt k× ai còng cã thÓ ®−îc kÝ kÕt hoÆc hÕt hiÖu lùc kh«ng ph¶i bao giê TTTT còng nh− kh«ng ph¶i ai còng ®−îc còng trïng víi nguyªn nh©n l m cho quyÒn kÝ kÕt hîp ®ång. Tuy nhiªn, nh÷ng §KTT v« hiÖu. VÝ dô, c¸c tr−êng hîp bÊt ng−êi ®−îc quyÒn kÝ kÕt hîp ®ång th× kh¶ kh¸ng kÐo d i khiÕn hîp ®ång kh«ng còng cã nghÜa l hä ®−îc quyÒn kÝ TTTT. thÓ thùc hiÖn ®−îc, c¸c bªn ph¶i chÊm §iÒu 1 LuËt träng t i Brazil ng y 23 døt hîp ®ång nh−ng §KTT vÉn cßn hiÖu th¸ng 9 n¨m 1996 quy ®Þnh: "Nh÷ng lùc ®Ó cã thÓ th nh lËp tæ chøc träng t i ng−êi cã kh¶ n¨ng kÝ kÕt hîp ®ång cã thÓ xem xÐt hËu qu¶ ph¸p lÝ v nghÜa vô cña ®−a ra träng t i ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh c¸c bªn v t−¬ng tù nh− vËy, trong tr−êng chÊp liªn quan ®Õn c¸c quyÒn vÒ t i s¶n hîp hîp ®ång ®−îc c¸c bªn thùc hiÖn m hä quyÕt ®Þnh". N¨ng lùc chñ thÓ kÝ xong. Hîp ®ång cã thÓ bÞ v« hiÖu v× ®èi kÕt hîp ®ång ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh t−îng hîp ®ång vi ph¹m ®iÒu cÊm cña kh¸c nhau. NÕu l c¸ nh©n th× phô thuéc ph¸p luËt nh−ng §KTT th× vÉn cã hiÖu v o quèc tÞch hoÆc n¬i c¸ nh©n n y lùc. Hîp ®ång cã thÓ bÞ v« hiÖu tõng th−êng tró. NÕu l doanh nghiÖp th× phô phÇn hoÆc v« hiÖu to n bé nh−ng trong thuéc v o n¬i th nh lËp hoÆc n¬i tiÕn hai tr−êng hîp n y còng kh«ng tù ®éng h nh ho¹t ®éng kinh doanh. V× kh«ng ®ñ kÐo theo sù v« hiÖu cña §KTT. VÒ lÝ n¨ng lùc chñ thÓ ®Ó kÝ TTTT, ph¸n quyÕt thuyÕt, cã quy ®Þnh nh− vËy th× míi cã c¬ träng t i cã thÓ bÞ tõ chèi c«ng nhËn v së ph¸p lÝ ®Ó lËp ra ñy ban träng t i ®Ó ñy thi h nh theo quy ®Þnh t¹i môc a kho¶n 1 ban n y cã thÈm quyÒn xem xÐt tÝnh hiÖu §iÒu V C«ng −íc New York 1958. Tuy lùc cña hîp ®ång. Ph¸p luËt cña nhiÒu nhiªn, theo quy ®Þnh n y th× n¨ng lùc chñ n−íc còng nh− C«ng −íc New York 1958 thÓ cña c¸c bªn ®−îc quy ®Þnh bëi luËt ¸p quy ®Þnh khi gi÷a c¸c bªn ® cã TTTT th× dông m kh«ng phô thuéc v o luËt quèc tßa ¸n sÏ kh«ng thô lÝ vô kiÖn m chuyÓn tÞch v thùc tÕ cho thÊy cã thÓ cã xung ®Õn cho träng t i xÐt xö trõ tr−êng hîp ®ét luËt trong tr−êng hîp luËt quèc tÞch TTTT n y l v« hiÖu hoÆc kh«ng thÓ tiÕn m©u thuÉn víi luËt ®iÒu chØnh TTTT. h nh ®−îc. Trong tr−êng hîp gi÷a c¸c VÊn ®Ò míi ®©y ®ang l ®Ò t i tranh bªn ® cã TTTT th× tßa ¸n kh«ng thÓ xem luËn kh¸ gay g¾t trong giíi träng t i häc xÐt vÊn ®Ò hiÖu lùc cña hîp ®ång tr−íc quèc tÕ v hiÖn nay ®ang ®−îc th¶o luËn khi xem xÐt sù v« hiÖu hoÆc kh«ng thÓ kh¸ s«i næi trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o thùc hiÖn ®−îc cña TTTT c¨n cø theo c¸c Ph¸p lÖnh träng t i t¹i ViÖt Nam, ®ã l quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Tuy nhiªn, trong mèi quan hÖ gi÷a §KTT víi hîp ®ång mét sè tr−êng hîp, sù v« hiÖu cña hîp chÝnh (hîp ®ång cã chøa §KTT). Quan ®ång chÝnh sÏ l m cho §KTT còng trë ®iÓm chung cña giíi träng t i häc quèc tÕ nªn v« hiÖu, nhÊt l trong tr−êng hîp m hiÖn nay ® ®−îc cô thÓ hãa th nh c¸c nguyªn nh©n l m cho hîp ®ång chÝnh v« quy ®Þnh trong ph¸p luËt träng t i cña hiÖu trïng hîp víi nguyªn nh©n l m cho nhiÒu quèc gia l §KTT ®éc lËp víi hîp §KTT v« hiÖu. VÝ dô, tr−êng hîp chñ thÓ ®ång chÝnh, sù v« hiÖu cña hîp ®ång kÝ kÕt hîp ®ång kh«ng ®ñ n¨ng lùc h nh chÝnh kh«ng tù ®éng l m v« hiÖu §KTT. vi d©n sù ®Ó kÝ kÕt hîp ®ång v do vËy 22 - T¹p chÝ luËt häc
  6. nghiªn cøu - trao ®æi còng sÏ kh«ng ®ñ n¨ng lùc h nh vi kÝ kÕt kh«ng cã c¬ chÕ gi¸m s¸t tõ phÝa nh §KTT. n−íc. Nh n−íc gi¸m s¸t th«ng qua quy Liªn quan tíi quan ®iÓm cho r»ng ®Þnh cho phÐp c¸c bªn khiÕu n¹i ®−a vÊn §KTT ®éc lËp víi hîp ®ång chÝnh l ®Ò n y ra tr−íc tßa ¸n quèc gia ®Ó kiÓm quan ®iÓm vÒ thÈm quyÒn cña thÈm tra vÒ thÈm quyÒn träng t i nh− ph©n tÝch quyÒn. Theo quan ®iÓm n y th× chÝnh ñy trªn ®©y. Ngo i ra, nguy c¬ t¸i kiÓm tra ban träng t i do c¸c bªn th nh lËp míi cã vÉn cã thÓ x¶y ra khi bÞ ®¬n cho r»ng ñy thÈm quyÒn xem xÐt thÈm quyÒn cña ban träng t i kh«ng cã thÈm quyÒn ®Ó chÝnh m×nh. Quy ®Þnh tÝnh ®éc lËp cña kh«ng chÞu thi h nh ph¸n quyÕt v tßa ¸n §KTT víi hîp ®ång chÝnh l ®Ó cho ñy cã thÈm quyÒn, n¬i ph¸n quyÕt ®−îc yªu ban träng t i ®−îc th nh lËp v chÝnh ñy cÇu c«ng nhËn v thi h nh, l¹i mét lÇn ban sÏ xem xÐt m×nh cã thÈm quyÒn xÐt n÷a sÏ xem xÐt vÊn ®Ò n y theo yªu cÇu xö tranh chÊp hay kh«ng. Quy ®Þnh vÒ cña bÞ ®¬n nh− quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu tÝnh ®éc lËp cña §KTT víi hîp ®ång 5 C«ng −íc New York 1958. chÝnh cã trong ph¸p luËt träng t i quèc tÕ VÊn ®Ò v« hiÖu cña TTTT ® ®−îc v cña hÇu hÕt c¸c n−íc. §iÒu 16 LuËt b n trªn ®©y. Tuy nhiªn, TTTT cã thÓ mÉu cña UNCITRAL quy ®Þnh: "ñy ban kh«ng v« hiÖu nh−ng l¹i kh«ng thÓ thùc träng t i cã thÓ quy ®Þnh thÈm quyÒn xÐt hiÖn ®−îc hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc xö cña chÝnh m×nh, kÓ c¶ ®èi t−îng tranh hiÖn (theo nh− thuËt ng÷ ®−îc dïng t¹i chÊp l sù cã hiÖu lùc hoÆc kh«ng cã C«ng −íc New York 1958 l "inoperative hiÖu lùc cña ®iÒu kho¶n träng t i. V× môc or incapable of being performed"). Cho ®Ých n y, ®iÒu kho¶n träng t i h×nh th nh ®Õn nay, vÉn ch−a cã mét c¸ch gi¶i thÝch nh− mét bé phËn cña hîp ®ång sÏ ®−îc chÝnh thøc v cã hÖ thèng vÒ c¸c thuËt coi l mét tháa thuËn ®éc lËp víi c¸c ng÷ n y. Kho¶n 3 §iÒu 2 C«ng −íc New ®iÒu kho¶n kh¸c cña hîp ®ång. QuyÕt York 1958 quy ®Þnh: "Tßa ¸n cña mét ®Þnh cña ñy ban träng t i vÒ hîp ®ång bÞ quèc gia th nh viªn, khi nhËn ®−îc ®¬n v« hiÖu kh«ng l m cho ®iÒu kho¶n träng kiÖn vÒ mét vÊn ®Ò m ®èi víi vÊn ®Ò ®ã, t i bÞ v« hiÖu mét c¸ch t−¬ng øng". LuËt c¸c bªn ® cã tháa thuËn theo néi dung ph¸p c¸c n−íc cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c cña ®iÒu n y, sÏ theo yªu cÇu cña mét nhau vÒ vÊn ®Ò n y. Cã n−íc quy ®Þnh bªn, ®−a c¸c bªn tíi träng t i, trõ khi tßa khi mét bªn khiÕu n¹i vÒ thÈm quyÒn cña ¸n thÊy r»ng tháa thuËn nãi trªn kh«ng ñy ban träng t i tíi tßa ¸n th× tßa ¸n sÏ cã hiÖu lùc, kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc tiÕn h nh xem xÐt khiÕu n¹i n y v yªu hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Ó thùc hiÖn". cÇu träng t i t¹m ®×nh chØ viÖc xÐt xö chê Quy ®Þnh n y, mét mÆt, t¹o ®iÒu kiÖn cho khi cã kÕt qu¶ cuèi cïng cña tßa ¸n. Cã träng t i ®−îc ph¸t triÓn th«ng qua cam n−íc th× l¹i cho phÐp ñy ban träng t i vÉn kÕt cña c¸c quèc gia th nh viªn C«ng −íc tiÕn h nh xÐt xö b×nh th−êng trong khi kh«ng can thiÖp v o vô viÖc khi gi÷a c¸c tßa ¸n xem xÐt vÒ thÈm quyÒn cña chÝnh bªn ® cã TTTT, mÆt kh¸c, s½n s ng hç ñy ban träng t i n y. Quy ®Þnh ®Ó ñy ban trî trong tr−êng hîp TTTT n y cã träng t i cã thÈm quyÒn xem xÐt thÈm "khuyÕt tËt" khiÕn cho viÖc thùc hiÖn quyÒn cña chÝnh m×nh kh«ng cã nghÜa l tháa thuËn l kh«ng thÓ ®−îc nÕu nh− mét trong c¸c bªn kh«ng cã thiÖn chÝ T¹p chÝ luËt häc - 23
  7. nghiªn cøu - trao ®æi thùc hiÖn. TTTT, nhÊt l khi c¸c quy t¾c tè tông n y C¸c TTTT cã khuyÕt tËt kh¸ ®a d¹ng. l¹i kh«ng t−¬ng ®ång víi nhau. VÝ dô: T¹i ViÖt Nam, do träng t i trong th−¬ng Hai bªn chän Trung t©m träng t i quèc tÕ m¹i quèc tÕ cßn kh¸ míi mÎ ®èi víi ViÖt Nam (VIAC) nh−ng l¹i chän quy t¾c nhiÒu doanh nghiÖp, c¸c khuyÕt tËt n y tè tông träng t i cña Phßng th−¬ng m¹i th−êng gÆp d−íi c¸c d¹ng sau ®©y: quèc tÕ (ICC) ®Ó xÐt xö, mÆc dï, theo Thø nhÊt, §KTT trong hîp ®ång quy ®Þnh, VIAC chØ xÐt xö c¸c tranh chÊp kh«ng râ r ng. C¸c bªn kh«ng thÓ hiÖn theo quy t¾c tè tông cña VIAC. ®−îc ý chÝ thùc cña hä l chän träng t i Thø t−, hai bªn chän tæ chøc träng t i hay chän tßa ¸n, vÝ dô ®iÒu kho¶n träng ®Ó xÐt xö nh−ng l¹i tháa thuËn ph¸n t i sau: "Tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp quyÕt träng t i kh«ng ®−îc coi l chung ®ång n y sÏ ®−îc gi¶i quyÕt t¹i tßa ¸n thÈm, mÆc dï, theo quy t¾c tè tông cña tæ hoÆc b»ng träng t i". Víi ®iÒu kho¶n nh− chøc träng t i n y th× ph¸n quyÕt ph¶i l vËy cho thÊy gi÷a c¸c bªn ch−a cã tháa chung thÈm. Ph¸n quyÕt ®ã, theo tháa thuËn thùc sù bëi lÏ ® chän tßa ¸n th× th«i thuËn cña hai bªn, cã thÓ bÞ kh¸ng c¸o chän träng t i hoÆc ng−îc l¹i. Víi ®iÒu tr−íc tæ chøc träng t i kh¸c hoÆc tr−íc kho¶n nh− vËy, khi cã tranh chÊp x¶y ra, tßa ¸n quèc gia. Trong thùc tÕ, kh«ng tæ mét bªn ®−a tranh chÊp ra tßa ¸n trong khi chøc träng t i n o l¹i phóc thÈm ph¸n bªn kia l¹i ®−a tranh chÊp ra träng t i, dÉn quyÕt cña tæ chøc träng t i kh¸c. Ph¸p ®Õn sù xung ®ét thÈm quyÒn. luËt cña hÇu hÕt c¸c n−íc còng kh«ng cho Thø hai, tuy hai bªn ® chän träng t i phÐp tßa ¸n "xö l¹i" néi dung nªu trong ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp nh−ng §KTT l¹i ph¸n quyÕt träng t i. Tßa ¸n chØ cã thÈm qu¸ ®¬n gi¶n. VÝ dô: "Tranh chÊp sÏ ®−îc quyÒn c«ng nhËn hoÆc kh«ng c«ng nhËn hai bªn gi¶i quyÕt b»ng träng t i". VÊn ®Ò ph¸n quyÕt träng t i dùa trªn c¬ së ph¸p ch−a ®−îc l m râ ë ®©y l träng t i n o, lÝ quy ®Þnh t¹i §iÒu 5 C«ng −íc New träng t i vô viÖc (ad-hoc) hay träng t i York 1958. th−êng trùc? NÕu träng t i vô viÖc th× quy Trªn ®©y, chØ l mét sè trong sè t¾c tè tông ¸p dông cho träng t i n y l nh÷ng sai sãt phæ biÕn nhÊt trong thùc quy t¾c n o? NÕu l tæ chøc träng t i tiÔn so¹n th¶o §KTT cho c¸c hîp ®ång th−êng trùc th× ®ã l tæ chøc n o? §Ó mua b¸n ngo¹i th−¬ng m c¸c doanh §KTT n y ®−îc thùc hiÖn, hai bªn l¹i nghiÖp ViÖt Nam th−êng m¾c ph¶i. Cßn ph¶i tiÕp tôc ® m ph¸n v khi tranh chÊp rÊt nhiÒu d¹ng kh¸c nhau cña c¸c §KTT ® x¶y ra, viÖc ® m ph¸n ®ã sÏ kh«ng dÔ khuyÕt tËt. VÊn ®Ò khã kh¨n nhÊt ë ®©y l d ng chót n o. do ph¸p luËt träng t i ch−a ho n chØnh Thø ba, hai bªn tuy ® tháa thuËn nªn c¸ch gi¶i quyÕt kh«ng thèng nhÊt, chän tæ chøc träng t i th−êng trùc nh−ng kÐo d i, l m tèn kÐm thêi gian v tiÒn b¹c l¹i kh«ng chän quy t¾c tè tông cña tæ cña c¸c bªn tranh chÊp. HiÖn nay, do chøc n y m l¹i chän quy t¾c tè tông cña ch−a cã luËt hoÆc ph¸p lÖnh vÒ träng t i tæ chøc träng t i kh¸c. Trong thùc tÕ, nªn viÖc gi¶i quyÕt §KTT khuyÕt tËt cßn ®iÒu n y g©y khã kh¨n cho viÖc thùc hiÖn phô thuéc nhiÒu v o quan niÖm chñ quan 24 - T¹p chÝ luËt häc
  8. nghiªn cøu - trao ®æi cña c¸c thÈm ph¸n. Kho¶n 5 §iÒu 32 t i, ng«n ng÷ xÐt xö . Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n Cã TTTT ho n chØnh l ®iÒu kiÖn kinh tÕ quy ®Þnh tßa ¸n tõ chèi thô lÝ vô ph¸p lÝ rÊt c¬ b¶n, t¹o thuËn lîi cho c¶ kiÖn nÕu tr−íc ®ã, c¸c bªn ® tháa thuËn tiÕn tr×nh träng t i vÒ sau bao gåm tõ viÖc vô viÖc ®−îc gi¶i quyÕt b»ng träng t i. khëi kiÖn, th nh lËp ñy ban träng t i, xÐt C¨n cø v o quy ®Þnh kh«ng ®Çy ®ñ nh− xö träng t i cho ®Õn khi yªu cÇu c«ng vËy, mét sè tßa ¸n ®Þa ph−¬ng ® tõ chèi nhËn v thi h nh ph¸n quyÕt. Träng t i sÏ mét sè vô kiÖn víi lÝ do c¸c vô n y ® gi¶i quyÕt rÊt ®¬n gi¶n, nhanh chãng v ®−îc c¸c bªn tháa thuËn tr−íc l gi¶i thuËn tiÖn cho c¸c bªn trong tr−êng hîp quyÕt b»ng träng t i mÆc dï c¸c tháa tÊt c¶ c¸c bªn ®Òu cã thiÖn chÝ gi¶i quyÕt thuËn n y hoÆc kh«ng râ r ng hoÆc m©u tranh chÊp mét c¸ch trung thùc v hîp thuÉn hoÆc kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc. t¸c. Trong tr−êng hîp ng−îc l¹i, nÕu mét Trong mét sè tr−êng hîp kh¸c, thay v× bªn thiÕu thiÖn chÝ th× ph¸p luËt, th«ng tßa ¸n ph¶i quyÕt ®Þnh l §KTT n y hoÆc qua tæ chøc cã thÈm quyÒn l tßa ¸n, ph¶i bÞ v« hiÖu hoÆc kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc cã c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó buéc bªn vi ®Ó thô lÝ vô kiÖn th× tßa l¹i yªu cÇu c¸c ph¹m ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô träng t i. bªn hái ý kiÕn cña c¸c tæ chøc träng t i ViÖc x©y dùng Ph¸p lÖnh träng t i ph¶i v sau khi c¸c tæ chøc n y tõ chèi thô lÝ thÓ hiÖn ®−îc yªu cÇu n y nÕu kh«ng v× kh«ng ®óng thÈm quyÒn th× tßa míi träng t i chØ l gi¶i ph¸p nöa vêi, thiÕu thô lÝ. §iÒu n y l m cho vô kiÖn bÞ kÐo hiÖu qu¶, kh«ng ph¸t huy ®−îc lîi thÕ d i v tèn kÐm. Mét sè vô kiÖn ® bÞ truyÒn thèng vèn cã cña nã. C¸c quy ®Þnh "treo" nh− vËy cho ®Õn khi hÕt thêi hiÖu trong Dù th¶o Ph¸p lÖnh träng t i ®ang khëi kiÖn. §©y l thùc tÕ cÇn ®−îc xem ®−îc so¹n th¶o ë ViÖt Nam ph¶i phï hîp xÐt khi söa ®æi Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam hiÖn quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ v cÇn ®−îc ®−a nay, cã tÝnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña ph−¬ng v o Ph¸p lÖnh träng t i s¾p tíi. thøc n y trong t−¬ng lai ®ång thêi ph¶i TTTT ho n chØnh sÏ gióp c¸c bªn h¹n t−¬ng thÝch víi th«ng lÖ v tËp qu¸n träng chÕ ®−îc c¸c rñi ro x¶y ra. Sù chÆt chÏ, t i quèc tÕ. TTTT - chÕ ®Þnh trung t©m cô thÓ cña TTTT sÏ h¹n chÕ phÇn n o sù trong Ph¸p lÖnh träng t i còng ph¶i ®¸p vi ph¹m TTTT cña c¸c bªn, t¹o ®iÒu kiÖn øng ®−îc c¸c yªu cÇu n y. Cã nh− vËy, cho quyÒn lîi hîp ph¸p cña bªn kh«ng vi träng t i míi thùc sù hÊp dÉn c¸c doanh ph¹m ®−îc b¶o vÖ mét c¸ch cã hiÖu qu¶. nghiÖp ViÖt Nam v doanh nghiÖp n−íc Mét TTTT ®Çy ®ñ ph¶i bao gåm nh−ng ngo i cã quan hÖ kinh tÕ víi ViÖt Nam, kh«ng giíi h¹n bëi c¸c néi dung sau: l m t¨ng thªm sù hÊp dÉn cña m«i tr−êng H×nh thøc tæ chøc träng t i (vô viÖc hoÆc kinh doanh v ®Çu t− t¹i ViÖt Nam./. quy chÕ), quy t¾c tè tông ¸p dông cho träng t i (kh«ng nªn ®Ó xung ®ét nh− ® (1). Xem: Alan Redfern, Martin Hunter "LuËt v thùc tiÔn träng t i th−¬ng m¹i quèc tÕ", Nxb. Sweet & nªu trªn), luËt ¸p dông, ®Þa ®iÓm träng Maxwell, 1991. T¹p chÝ luËt häc - 25
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2