intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Suy nghĩ về nghiên cứu so sánh pháp luật"

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

90
lượt xem
7
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Suy nghĩ về nghiên cứu so sánh pháp luật

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Suy nghĩ về nghiên cứu so sánh pháp luật"

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. §ç V¨n §¹i * V i c nghiên c u so sánh pháp lu t không xác nh rõ có nên so sánh pháp lu t hay ph i là m i, tuy nhiên, khi tham kh o không sau khi ã xác nh ch nghiên nh ng tài li u ã ư c công b cũng như c u. Ví d , sau khi xác nh mu n nghiên trao i v i nh ng ngư i ang nghiên c u so c u v "h y h p ng do b vi ph m", chúng sánh pháp lu t chúng tôi th y còn nhi u ta c n xác nh là có nên ti p c n v n này vư ng m c trong vi c nghiên c u so sánh. theo góc so sánh pháp lu t hay không ? Vì l ó, v i kinh nghi m c a ngư i ã Th c t cho th y nhi u công trình khoa nghiên c u so sánh pháp lu t chúng tôi xin h c do nghiên c u sinh Vi t Nam th c hi n trao i m t s ý ki n liên quan n lĩnh v c nư c ngoài b ng ti ng nư c ngoài không này. C th , chúng tôi i vào phân tích n i th hi n rõ v n này qua tiêu c a công dung c a công vi c so sánh pháp lu t và m c trình ó. Ch ng h n, m t lu n án ti n sĩ ư c ích c a công vi c này. bov Pháp có t a là "Quy n th a k c a v (ch ng) trong lu t Vi t Nam".(1) ây Trư c khi i vào hai n i dung trên, xin lưu ý là hi n nay tài li u Vi t Nam thư ng là tài v pháp lu t Vi t Nam hay tài s d ng c m t "lu t so sánh". Theo chúng nghiên c u so sánh gi a pháp lu t Vi t Nam tôi cách s d ng này là không chính xác. và pháp lu t Pháp? V i tiêu như v y Chúng ta có lu t dân s - là nh ng quy nh ngư i c s có th nghĩ ó ch là lu n án i u ch nh lĩnh v c dân s , lu t hình s - là vi t v lu t Vi t Nam nhưng ư c b o v nh ng quy nh i u ch nh lĩnh v c hình nư c ngoài. Tuy nhiên, trong bài ph ng v n s … nhưng không có "lu t so sánh" b i l , trên m t website chúng tôi th y tác gi có không có "nh ng quy nh i u ch nh lĩnh nêu: "Lu n án c a tôi có tài v quy n v c so sánh". Thu t ng "lu t so sánh" dư ng th a k c a v (ch ng) trong lu t Vi t Nam và lu t c a Pháp".(2) Như v y, theo bài như là h u qu c a vi c d ch máy móc m t s tài li u nư c ngoài. Th c t cho th y không ph ng v n này thì ây là tài so sánh pháp có "lu t so sánh" mà ch có "so sánh pháp lu t gi a h th ng pháp lu t Pháp và h lu t" mà thôi. Do v y, ây chúng tôi không th ng pháp lu t Vi t Nam vì bên c nh c m s d ng c m t "lu t so sánh" mà s d ng t "lu t Vi t Nam" có c m t "và lu t c a thu t ng "so sánh pháp lu t". Pháp". T ví d này cho th y chúng ta nên 1. N i dung c a công vi c nghiên c u xác nh rõ là có làm v so sánh pháp lu t so sánh pháp lu t hay không và khi ã xác nh thì hãy nêu rõ Trư c khi ti n hành so sánh pháp lu t, * Gi ng viên Trư ng i h c Paris 13 thi t nghĩ vi c làm u tiên là chúng ta nên C ng hoà Pháp 16 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2007
  2. nghiªn cøu - trao ®æi vi c này trong tiêu c a công trình. không th d ng l i ó. Trong ví d trên, có th ngư i c s th y Sau khi xác nh rõ là so sánh pháp lu t, s khác nhau là pháp lu t Pháp dùng tiêu chí chúng ta nên ti n hành so sánh theo hai hư ng "cư trú cu i cùng" còn pháp lu t Vi t Nam s sau: Th nh t, chúng ta s so sánh v n i dung d ng tiêu chí "qu c t ch" c a ngư i l i tài pháp lu t trong lĩnh v c mu n nghiên c u. s n. Tuy nhiên, vi c phát hi n s khác nhau Ph n l n nh ng tài th c s ư c coi là này (t c là k t qu c a vi c so sánh) là s n nghiên c u so sánh hi n nay u i vào so ph m c a ngư i c ch không ph i c a tác sánh n i dung pháp lu t gi a hai hay nhi u h gi . B i l , như ã nói trên, tác gi ch t th ng. Th hai, chúng ta i vào so sánh nh ng li n k hai h th ng pháp lu t v i nhau. Do ó, phương th c mà nh ng quy ph m ang so n u mu n th c hi n công vi c so sánh, chính sánh ư c hình thành. Làm ư c i u này tác gi ph i tìm ra s khác nhau và gi ng nhau công vi c so sánh s h p d n hơn. gi a hai h th ng pháp lu t ó. Trong th c t a. So sánh quy ph m hay n i dung pháp lu t hư ng d n nghiên c u, chúng tôi th y sinh Trong th c t có r t nhi u công trình t viên thư ng b qua giai o n quan tr ng này cho là so sánh pháp lu t nhưng theo chúng mà t hài lòng v i vi c " t li n k hai h tôi ó không ph i là so sánh pháp lu t. B i th ng pháp lu t" khi n p bài l n u. l , công vi c c a tác gi ch là t hai h R t nhi u sinh viên thư ng cho r ng th ng pháp lu t li n k nhau. Ch ng h n, không th làm so sánh ư c khi cùng m t liên quan n vi c xác nh pháp lu t i u vn pháp lu t nư c ngoài có quy ph m ch nh th a k theo pháp lu t v ng s n, nhưng pháp lu t Vi t Nam l i không có. chúng ta th y ghi: Pháp "th a k ng s n Ch ng h n, Pháp có n b n lo i "ch ư c i u ch nh b i pháp lu t c a nư c nơi tài s n trong hôn nhân" mà các bên có th ngư i l i th a k có nơi cư trú cu i cùng" l a ch n trong khi ó nư c ta ch có m t và Vi t Nam thì "th a k ng s n ư c "ch tài s n trong hôn nhân" mà các bên i u ch nh b i pháp lu t c a nư c mà ngư i có th ti n hành. Do ó, nghiên c u sinh l i th a k có qu c t ch". ây, tác gi lúng túng vì s r ng không th so sánh ư c. c p n i dung c a quy ph m xung t Tuy nhiên, vi c tìm ra nư c ngoài có n Pháp và Vi t Nam nhưng thi t nghĩ ây t n "b n" còn nư c ta ch có "m t" ã là không là công vi c so sánh mà là công vi c k t qu c a s so sánh. Do v y, vi c so sánh t li n k hai h th ng pháp lu t. là hoàn toàn có th th c hi n ư c và vi c so So sánh là tìm ra s khác nhau và gi ng sánh này l i càng c n thi t xem có nên nhau. Do v y, k t qu c a vi c nghiên c u ki n ngh b sung nư c ta nh ng gì ư c so sánh pháp lu t là c n nêu ra s khác nhau quy nh nư c ngoài. và gi ng nhau gi a hai h th ng pháp lu t v cùng m t v n . có ư c s khác nhau b. So sánh phương pháp xây d ng n i hay gi ng nhau gi a hai h th ng pháp lu t, dung pháp lu t Quy ph m pháp lu t không ương nhiên chúng ta thư ng ph i gi i thi u hai h th ng t n t i. S hình thành c a chúng là do con v cùng m t v n nhưng công vi c so sánh t¹p chÝ luËt häc sè 11/2007 17
  3. nghiªn cøu - trao ®æi ngư i tác ng theo nhi u phương th c khác d n c a vi c làm này: nhau. Ch ng h n, quy ph m xung tv Pháp cũng như Vi t Nam vi c s a th a k ng s n c a Pháp nêu trên ư c i, b sung nh ng văn b n pháp lu t c a hình thành r t s m trên cơ s án l nhưng Qu c h i hay Ngh vi n là thư ng xuyên, quy nh xung t c a Vi t Nam l i m i tuy nhiên, vi c ti n hành s a i, b sung ư c thi t l p và không qua án l mà qua chúng r t khác nhau. nư c ta, khi s a i, văn b n lu t do Qu c h i thông qua. b sung chúng ta thư ng ti n hành i v i Hi n nay, các công trình so sánh do m t toàn b văn b n ó, chính vì v y, cơ h i s a s tác gi châu Âu th c hi n dư ng như i, b sung nh ng quy ph m mà nhu c u xã không quan tâm n khía c nh này. Lí do h i òi h i là r t ít và r t lâu. Ví d , chúng ta c a vi c này có th ư c di n gi i như sau: ã m t nhi u năm s a i BLDS. Ngư c Ph n l n nh ng công trình này liên quan n l i Pháp, các nhà l p pháp có th ch thay các h th ng pháp lu t mà lĩnh v c so sánh i m t vài chi ti t c a BLDS, do v y, vi c tương i g n gũi nhau như so sánh v pháp ti n hành s a i c a h là thư ng xuyên. lu t h p ng c a Pháp và c, c a Pháp và Th c ti n cho th y vi c s a i Pháp Anh… Vì là nh ng h th ng "g n gũi" hay không h n ã làm cho h th ng c a h thi u "h hàng" c a nhau v lĩnh v c ư c nghiên ng b , th ng nh t trong khi ó nó cho c u nên nh ng phương pháp xây d ng quy phép có nh ng quy ph m thích ng ngay v i ph m pháp lu t là tương i gi ng nhau do nhu c u c a cu c s ng. v y h qu c a vi c so sánh không em l i M t thói quen n a Vi t Nam là chúng nhi u i u lí thú. ta có tư tư ng "ch i", m i l n t ra m t i v i sinh viên Vi t Nam mà chúng tôi vn gì, chúng ta thư ng ki n ngh ph i có hư ng d n thì th c tr ng cũng không ti n b văn b n i u ch nh. Nhu c u có văn b n áp hơn. V n so sánh s hình thành quy ph m ng th c t là c n thi t, chính áng nhưng là vi c h thư ng tránh không mu n làm. n u cái gì cũng ph i có lu t, pháp l nh, ngh T t c nh ng lu n văn th c sĩ mà chúng tôi nh thì có l chúng ta ph i b sung thêm hư ng d n thì h u như không có lu n văn ngư i cho Qu c h i, y ban thư ng v Qu c nào nghiên c u kĩ góc này. Lí do c a s h i cũng như Chính ph xây d ng văn thi u v ng này có l là vì bi t ư c s b n. Ngư c l i Pháp, có quy ph m i u hình thành quy ph m thì chúng ta c n hi u ch nh, bên c nh yêu c u ban hành văn b n, bi t kĩ c hai h th ng pháp lu t và òi h i các lu t gia thư ng tìm hư ng gi i quy t khi nhi u th i gian. không có hay chưa có văn b n. M t trong M i m t phương th c hình thành quy nh ng hư ng này là h d a vào s gi i thích ph m pháp lu t có nh ng ưu và như c i m nh ng văn b n ã t n t i. Nh vào phương tùy theo hoàn c nh, xã h i. Vi c so sánh th c này mà ã có nhi u quy ph m i u nh ng phương th c hình thành quy ph m là ch nh nh ng v n i s ng g p ph i trong vi c nên làm, nh t là i v i nư c ta hi n khi ó không có văn b n pháp lu t c th . nay. Chúng tôi l y hai ví d cho th y s h p 18 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2007
  4. nghiªn cøu - trao ®æi 2. M c ích c a công vi c nghiên c u l i, h i quan Vi t Nam trong tr ng thái "b so sánh pháp lu t ng", "n m ch ". Vi c phát hi n "s b Ph n trình bày trên cho th y công vi c so ng c a h i quan Vi t Nam" và "tính ch sánh pháp lu t nhưng công vi c này ư c ti n ng c a h i quan Pháp" giúp tác gi ki n hành làm gì? Tr l i câu h i này là cp ngh nh ng gi i pháp h p lí nh m tăng m c ích c a so sánh pháp lu t. Kinh nghi m cư ng hi u qu trong vi c ch ng hàng gi . Vì so sánh là phương ti n h u hi u trong cho th y i v i r t nhi u v n , ngư i so sánh nêu ra nh ng i m khác và gi ng nhau vi c hoàn thi n pháp lu t như v a nêu nên gi a các h th ng và ch d ng l i ó. B n th c t cho th y ph n l n sinh viên mà chúng thân vi c so sánh giúp ta hi u rõ thêm h th ng tôi hư ng d n u "ham nghiên c u so sánh" pháp lu t c a chúng ta và h th ng pháp lu t sau khi b o v lu n văn, vì ó là cánh c a liên quan; Tuy nhiên, công trình so sánh pháp cho ta bi t thêm m t th gi i m i. lu t s có giá tr hơn khi chúng ta ti n hành Phát hi n s khác nhau gi a các h th ng v i m c ích phát tri n pháp lu t. Thông pháp lu t thư ng hư ng chúng ta t i vi c thư ng, vi c phát hi n s khác nhau gi a các hoàn thi n pháp lu t và t ó làm cho các h h th ng giúp chúng ta hư ng t i hoàn hi n th ng g n gũi v i nhau. Tuy nhiên, vi c so h th ng pháp lu t ư c nghiên c u. Th c t sánh không hư ng t i làm bi n m t t t c cho th y vi c c i thi n pháp lu t cũng có th nh ng i m khác nhau gi a các h th ng pháp ti n hành khi hai h th ng gi ng nhau. lu t. Trong m t s trư ng h p, s khác nhau a. C i thi n pháp lu t khi có s khác nhau t n t i và nó u t t trong hai h th ng do ó, So sánh là phương pháp có nhi u tính chúng ta không c n thay i. Quay l i ví d thuy t ph c nh m c i thi n h th ng pháp nêu trên chúng ta s th y i u này: Theo pháp lu t ư c so sánh. Nó có th cho bi t nh ng lu t Pháp thì pháp lu t i u ch nh th a k ng ưu và như c i m c a h th ng này so v i s n là pháp lu t c a nư c nơi ngư i l i th a h th ng khác. Do v y, vi c so sánh s có k có nơi cư trú cu i cùng. Pháp là nư c nh p nhi u giá tr n u chúng ta bi t s d ng công cư, do v y quy ph m ó s cho phép thư ng c này c i thi n pháp lu t. Xin d n m t ví xuyên áp d ng pháp lu t c a Pháp vì thư ng d c th cho th y i u này. ngư i l i th a k có nơi cư trú cu i cùng Cách ây không lâu, chúng tôi có hư ng Pháp. Ngư c l i, nư c ta có nhi u ngư i i d n m t lu n văn v "Vai trò c a h i quan làm ăn sinh s ng nư c ngoài, do v y vi c trong vi c b o v quy n s h u trí tu chúng ta l y tiêu chí qu c t ch s cho phép Pháp và Vi t Nam - Nghiên c u so chúng ta thư ng xuyên áp d ng pháp lu t Vi t sánh pháp lu t".(3) Ngư i vi t lu n văn là Nam.(4) Phân tích v a r i cho th y hai quy ngư i làm trong ngành h i quan và trong ph m trên là khác nhau nhưng m i quy ph m th i kì làm lu n văn có sang Pháp th c t p. u phù h p v i th c t c a nư c mà nó ư c Trong lu n văn chúng tôi th y rõ là h i quan thi t l p. i u ó cho phép nói r ng n u vi c Pháp r t ch ng trong vi c phát hi n vi phát hi n s khác nhau do so sánh giúp chúng ph m v s h u trí tu và r t ch ng trong ta hư ng t i hoàn thi n pháp lu t và làm cho vi c x lí vi ph m ư c phát hi n. Ngư c t¹p chÝ luËt häc sè 11/2007 19
  5. nghiªn cøu - trao ®æi các h th ng pháp lu t g n gũi v i nhau thì s CH TH THÁCH C A ÁN TREO khác bi t không c n thay i. Và t ó, ngư i TRONG LU T HÌNH S VI T NAM làm so sánh pháp lu t c n ph i xem xét là (ti p theo trang 15) nh ng quy ph m khác nhau ó có phù h p t h i gian th thách và cũng gi m b t v i nơi nó ư c thi t l p hay không trư c khi “ s b t bình ng” gi a trư ng h p b ph t ki n ngh s a i. t ù v i t rư ng h p b ph t tù cho hư ng án b. C i thi n pháp lu t khi có s gi ng nhau treo vì tuy u b ph t t ù nhưng ngư i thì N u s khác nhau gi a hai h th ng pháp không b tư c t do mà ư c mi n ch p lu t làm phát sinh ý tư ng hoàn thi n pháp hành hình ph t tù m c dù là mi n ch p lu t thì s gi ng nhau thư ng làm cho chúng hành có i u ki n, ngư i thì ph i ch p ta không nghĩ t i vi c thay i. Ví d , theo pháp lu t Pháp thì th a k b t ng s n ư c hành hình ph t tù và b tư c t do; ngư i i u ch nh b i pháp lu t c a nư c nơi có tài thì ch ph i ch u th thách, ngư i thì ph i s n. Pháp lu t nư c ta cũng v y. ây dư ng c h u ch giam gi . Ch th thách như là gi i pháp ư c nhi u nư c ch p nh n c a án treo v n còn nhi u b t c p vì th c và chúng ta cũng không nghĩ n vi c thay t h u như ngư i b k t án ch ng ph i t h i quy ph m này. Tuy nhiên, c n lưu ý là t hách gì ch c n không ph m t i m i, n u s gi ng nhau cũng có th cho phép chúng ta c ó vi ph m quy nh c a i u 4 Ngh nh nghĩ t i hoàn thi n pháp lu t khi b n thân s 61/2000/N -CP cũng không b coi là vi nh ng quy ph m gi ng nhau này u b c l ph m i u ki n c a án treo. Tham kh o nh ng như c i m. Do v y, khi so sánh l u t hình s c a m t s nư c, chúng tôi chúng ta không nên d ng l i vi c phát hi n ki n ngh : Ngoài “ch tài” ã quy nh t i s gi ng nhau mà c n phân tích xem nh ng kho n 5 i u 60 BLHS năm 1999 c n b gi i pháp gi ng nhau ó có ưu và như c sung thêm m t s “ch tài” m i phù h p i m gì. Ch sau khi bi t rõ ưu và như c v im c c a các vi ph m i u ki n t h i m, chúng ta m i nên k t lu n là nên hay t hách c a án treo làm căn c áp d ng không nên thay i. Tuy nhiên, kinh nghi m cho th y nh ng trư ng h p này không nhi u./. khi ngư i b k t án vi ph m m t trong các i u ki n này b i th c t ngư i b k t án (1). Ti ng Pháp là: "Les droits successoraux du có th vi ph m các i u ki n th thách conjoint survivant en droit vietnamien". khác c a án treo ch không ch vi ph m (2).Xem: “Lu t ph i it cu c s ng” m t i u ki n là ph m t i m i. Nh ng http://www.tiasang.com.vn/news?id=725 (3).Xem: Nguyen Thi Chung Thuy, Le rôle de la “ch tài” ó tùy theo hành vi vi ph m và Douane dans la protection du droit de la propriété mc c a vi ph m có th là kéo dài thêm intellectuelle, Etude comparative en droits français et th i gian th t hách; giao thêm nghĩa v ; Vietnamien, Université de Tours et ESCE, 2005-2006. (4).Xem: V ăn i và Mai H ng Quỳ, "Tư pháp h y b án treo và bu c ngư i b k t án qu c t Vi t Nam" Nxb. i h c qu c gia thành ph ph i ch p hành hình ph t ã tuyên./. H Chí Minh, 2006, ph n s 389. 20 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2007
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2