intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Vấn đề thừa kế, đất đai trong luật tục Bana "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

54
lượt xem
8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vấn đề thừa kế, đất đai trong luật tục Bana Pháp luật cạnh tranh của một số nước đã quy định rõ các hoạt động bị cấm của hiệp hội cũng như các biện pháp xử lí đối với hành vi vi phạm của hiệp hội. Ví dụ, Điều 26 Luật thương mại lành mạnh của Hàn Quốc quy định hiệp hội không được tham gia vào các hành vi:

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Vấn đề thừa kế, đất đai trong luật tục Bana "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. NguyÔn Quang TuyÕn * V i t Nam là qu c gia có n n văn hóa a d ng, phong phú và giàu b n s c. M i dân t c sinh s ng trên lãnh th Vi t Nam u t ai trong lu t t c c a ng bào Bana Tây Nguyên. 1. V n th a k trong lu t t c Bana có n n văn hóa v i các phong t c, t p quán Nghiên c u lu t t c c a ng bào Bana giàu truy n th ng và mang m b n s c c a cho th y, v n th a k ư c c p dân t c mình. Nh ng phong t c, t p quán nh ng n i dung cơ b n sau ây: truy n th ng này ã góp ph n vào vi c duy trì Th nh t, v vi c xác nh di s n th a s oàn k t, xác l p các m i quan h n nh k . Lu t t c Bana quan ni m di s n th a k gi a các thành viên trong c ng ng và ư c bao g m tài s n riêng c a ngư i ch t, ph n ng bào các dân t c tôn tr ng, gìn gi . Tr i tài s n c a ngư i ch t trong kh i tài s n qua hàng nghìn năm, các phong t c, t p quán chung c a ngư i khác; truy n th ng ư c lưu truy n t i này qua Th hai, v cách th c chia di s n th a i khác và t n t i cho n t n ngày nay dư i k . Ngư i Bana có cách th c chia di s n d ng lu t t c. Hi n nay, lu t t c ã và ang th a k như sau: phát huy ư c vai trò tích c c h tr h th ng - i v i con : Ngư i nào nuôi cha m pháp lu t c a Nhà nư c trong vi c gi i quy t n lúc v già và qua i thì ngư i ó ư c các xích mích, b t ng trong n i b nhân hư ng ph n nhi u hơn; ng th i, ngư i ó dân, duy trì s n nh chính tr - xã h i khu có trách nhi m lo nhà m , b m cho cha m v c Tây Nguyên. Tuy v y, lu t t c cũng b c ch t. c bi t i v i con gái út, n u l i l s h n ch v i m t s phong t c, t p quán chăm sóc nhà c a, m m bao gi cũng ư c không phù h p ã nh hư ng tiêu c c n hư ng ph n nhi u hơn so v i anh, ch em hi u l c c a cơ ch i u ch nh các quan h xã khác trong gia ình. Nói chung, con cái u h i c a pháp lu t. V i nh n th c và cách ti p ư c th a k tài s n c a cha m ch t l i; c n như v y, vi c nghiên c u, tìm hi u v lu t - i v i con nuôi: Con nuôi cũng ư c t c nói chung và lu t t c c a ng bào Bana hư ng th a k tài s n c a cha m nuôi. N u nói riêng là r t c n thi t nh m khuy n khích, con nuôi là ngư i hi u th o, chăm ngoan, có phát huy nh ng y u t tích c c và v n ng công óng góp... thì cũng ư c hư ng tài s n ng bào s a i nh ng m t chưa phù h p, c a cha m nuôi gi ng như con ; chưa ti n b c a lu t t c góp ph n vào vi c - Trư ng h p v ho c ch ng ch t trư c: xây d ng và hoàn thi n Nhà nư c pháp quy n xã h i ch nghĩa (XHCN) nư c ta. Bài vi t * Gi ng viên chính Khoa pháp lu t kinh t này t p trung tìm hi u v n th a k và v n Trư ng i h c Lu t Hà N i 54 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008
  2. nghiªn cøu - trao ®æi Trong trư ng h p này, tài s n c a ngư i ch t H ai ói rét, ta cùng giúp nhau; l i thu c v con cái, v hay ch ng còn N u là con gái ã có ch ng mu n xin riêng; s ng. N u v hay ch ng còn s ng mà l y Ta chia cho nó m t ít, c a nó nó l y; ch ng hay l y v khác và không t i nhà cũ N u là con gái út, bi t i u, bi t l i, thì không ư c hư ng tài s n c a ch ng ho c nghe l i d y b o, chăm sóc b m thì ư c v ã ch t. Trong trư ng h p này, tài s n c a hư ng nhi u hơn; ngư i ch t thu c v con cái c a h . Trư ng N u là con trai bên nhà v , hoàn c nh h p v ho c ch ng còn s ng mà v n nhà cũ khó khăn ta cũng chia cho; thì tài s n c a ngư i v hay ch ng trư c khi Sau này ăn nên làm ra, bi t i u, bi t ơn, ch t ư c th a k cho con cái chung c a cúng cho b m thì ư c hư ng th a k ; h . Con c a ngư i v ho c ch ng còn s ng ... Con cái b t hi u, ăn nói lung tung; có v i ngư i ch ng ho c v l y sau ch ư c Không tôn tr ng b m , gia ình; hư ng th a k tài s n c a cha m h khi ch t Lúc ói, lúc rét, s ng, ch t ra sao nó l i. N u con c a v ho c ch ng trư c và bi t i u m c k ; con c a ch ng ho c v sau thương yêu nhau ... Anh mư n c a tôi, anh vay c a tôi, và có s ng ý gi a nh ng ngư i con này thì anh h a ch u lãi; h ư c hư ng th a k tài s n c a c v ho c n ngày anh tr , ch nh già làng thôi; ch ng trư c và c a c ch ng ho c v sau khi N u anh không tr ư c, anh h a v i tôi ch t v i các m c k ph n b ng nhau; khi nào anh tr ; - Trách nhi m c a ngư i hư ng di s n N u anh không tr , tôi l y nhà c a, th a k thanh toán các kho n n do ngư i ru ng nương; ch t l i: Ngư i ư c hư ng tài s n th a N u anh ch t, tôi s òi n i cháu ch t k có trách nhi m thanh toán các kho n n ho c cho i làm công... n khi nào xong".(1) c a ngư i ch t l i di s n th a k . Tuy 2. V n t ai trong lu t t c Bana nhiên, h ch thanh toán các kho n n trong Tìm hi u v n t ai trong lu t t c ph m vi s tài s n mà ngư i ch t l i. Bana cho th y: Ngư i chi m h u tài s n thu c quy n th a Th nh t, v v n s h u t ai. Cũng k c a ngư i khác (ví d : Anh chi m c a gi ng như quan ni m c a ng bào các dân em) thì do gia ình, h hàng t gi i quy t. t c thi u s khác sinh s ng khu v c Tây Trư ng h p không t gi i quy t ư c thì Nguyên, ng bào Bana coi t ai thu c v m i già làng ng ra gi i quy t; tài s n chung c a c ng ng buôn làng. Tuy Nh ng v n nêu trên v th a k ư c nhiên, n u cá nhân b công s c và c a c i lu t t c Bana ghi nh n như sau: c a mình ra khai thác t ai thì t ai "Anh bên ph i, em bên trái cùng cha, ó thu c s h u c a h : " t ai là thu c s cùng m , cùng m t dòng h , cùng m t t h u chung. Ai có s c kh e, t b ra c a c i tiên, có trai, có gái; thuê mư n, khai thác ho c do ông bà, cha Ru ng vư n ta làm, nhà c a ta , trâu m l i thì t ó là c a h ";(2) bò ta nuôi, lúa g o ta ăn; Th hai, v cách th c xác nh ranh gi i t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008 55
  3. nghiªn cøu - trao ®æi s d ng t. Ngư i Bana quan ni m v vi c t ai. Tranh ch p t ai phát sinh gi a các xác nh ranh gi i s d ng t như sau: t h dân trong buôn làng ho c gi a h dân c a ai trư c ây do cha m khai thác, s d ng buôn làng này v i h dân thu c các buôn làng thì h p b ho c t d u hi u như chôn khác thì các bên tranh ch p m i già làng ng c c, tr ng các lo i cây to, s ng lâu năm, có ra gi i quy t. Căn c gi i quy t tranh ch p ngư i làm ch ng t i th i i m ó. Ho c cho t ai là vi c xác nh n ngu n g c t. Ngư i dù h chưa s d ng, khai thác h t ph n t xác nh n ngu n g c t trong trư ng h p này ó (ph n p b ) thì h v n xem ó là ranh thông thư ng là ngư i cao tu i trong buôn gi i t c a mình. Vi c tranh ch p t ai làng, am hi u và bi t các s vi c liên quan c a ngư i Bana r t ít khi x y ra, c th : n t ai như ch ng ki n, làm ch ng v a) N u m t ngư i i l n, chi m r y c a vi c s d ng t... D a trên s xác nh n ngư i khác ã khai thác ho c s d ng trư c ngu n g c t tranh ch p c a ngư i cao tu i ây, nay vì i u ki n mà ngư i khai thác, s trong buôn làng, già làng m i quy t nh xem d ng trư c ây b hoang ho c s d ng m t ph n t này thu c v ai. Trong trư ng h p n a thì bên l n, chi m t th a thu n v i các bên tranh ch p không ch p nh n cách ngư i s d ng t trư c ây v ranh gi i s th c gi i quy t c a già làng thì h ph i ưa ra d ng t gi a hai bên; các thách th c i v i nhau như thi l n nư c, b) N u ngư i khai thác, s d ng t chì... Bên nào giành ư c chi n th ng thì trư c ây ưa ra ư c các cơ s , ch ng c ư c hư ng toàn b ph n t tranh ch p. Tuy h p l và có ngư i làm ch ng v vi c h ã nhiên, trên th c t trư ng h p các bên tranh s d ng ph n t này thì bên l n, chi m ph i ch p ưa ra các thách th c i v i nhau r t tr l i t. Vi c gi i quy t tranh ch p v hi m khi x y ra. Trong ph n l n các trư ng quy n s d ng t trong trư ng h p này r t h p tranh ch p t ai, các bên thư ng ch p ơn gi n vì ngư i Bana căn c vào d u hi u nh n cách gi i quy t c a già làng khi có d u t có ch qu n lí xác nh xem ph n ngư i làm ch ng xác nh n v ngu n g c t. t tranh ch p này thu c v c a ai; Th ba, v vi c phân chia t , t canh 3. M t s nh n xét rút ra t vi c tìm hi u tác trong n i b dân làng. Theo lu t t c v n th a k , t ai trong lu t t c Bana Bana, vi c phân chia t , t canh tác gi a T vi c nghiên c u, tìm hi u v n th a nh ng ngư i dân trong buôn làng ho c gi a k và v n t ai trong lu t t c c a ng ngư i c a buôn làng này v i ngư i c a buôn bào Bana, có th ưa ra m t s nh n xét ban làng khác; ho c trư ng h p ngư i dân mu n u như sau: làm nhà trên t , làm ru ng trên t canh a. i v i v n th a k tác u ph i có ý ki n c a già làng. Già làng - V phương di n tích c c là ngư i có quy n ưa ra phán x v vi c Th nh t, lu t t c Bana quan ni m v di phân chia t , t canh tác trong nh ng s n th a k không khác v i quy nh c a trư ng h p này; pháp lu t dân s . Theo ó, di s n th a k Th tư, v v n gi i quy t tranh ch p bao g m tài s n riêng c a ngư i ch t và 56 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008
  4. nghiªn cøu - trao ®æi ph n tài s n c a ngư i ch t n m trong kh i h u chung c a c ng ng buôn làng. Vi c gi i tài s n chung v i ngư i khác; quy t các tranh ch p t ai trong n i b nhân Th hai, lu t t c Bana th hi n quan i m dân d a trên nguyên t c t thương lư ng, hòa r t ti n b trong vi c xác nh quy n bình gi i gi a các bên. Trong trư ng h p các bên ng v th a k gi a con trai và con gái ng không t gi i quy t ư c thì m i m i già làng th i không có s phân bi t v quy n hư ng di phân x . V i uy tín và vai trò i v i ngư i s n th a k gi a con và con nuôi; dân cùng v i cách th c gi i quy t d a trên Th ba, lu t t c Bana khuy n khích vi c vi c xem xét ch ng c , ngu n g c t, các xác l p m i quan h oàn k t, g n bó gi a con phán x c a già làng thư ng ư c các bên cái c a ngư i v ho c ch ng trư c v i con cái tranh ch p tôn tr ng và ch p thu n. Cơ ch c a ch ng ho c v sau t o n n t ng cho s hòa gi i quy t như v y ã m t m t gi i quy t ư c thu n gi a các thành viên trong gia ình. các b t ng, mâu thu n gi a các bên; m t - V phương di n tiêu c c khác, duy trì ư c tình oàn k t, g n bó, tinh i m h n ch v v n th a k trong th n như ng nh n trong n i b nhân dân; lu t t c Bana so v i quy nh hi n hành c a Nh n bi t ư c cơ ch này, khi gi i Nhà nư c v v n này, ó là: quy t tranh ch p t ai có liên quan n Th nh t, vi c tru t quy n hư ng th a k ng bào Bana c n k t h p gi a các quy c a v ho c ch ng còn s ng i v i tài s n nh c a Lu t t ai v i các y u t tích c c riêng c a ch ng ho c v trư c ã ch t trong c a lu t t c Bana b ng cách d a vào vai trò trư ng h p ngư i v ho c ch ng còn s ng i và uy tín c a già làng, k t h p v i t viên t l y ngư i khác, không ti p t c t i ngôi nhà hòa gi i cơ s hòa gi i các b t ng, cũ mà h ã t o l p trong th i kì hôn nhân mâu thu n v t ai phát sinh trong n i b v i ngư i v ho c ch ng cũ ã ch t. nhân dân. Hơn n a, c n t ch c t p hu n Th hai, i v i tranh ch p v nghĩa v ki n th c pháp lu t t ai và kĩ năng hòa thanh toán các kho n n c a ngư i ch t gi i cho già làng h làm t t hơn công tác l i. Trong trư ng h p phát sinh tranh ch p tuyên truy n pháp lu t t ai và hòa gi i gi a ch n v i ngư i th a k tài s n có tranh ch p t ai buôn làng. trách nhi m thanh toán các kho n n do Tuy nhiên, bên c nh m t tích c c, lu t ngư i ch t l i mà h không t gi i quy t t c c a ng bào Bana còn có i m chưa ư c thì ph i m i già làng ng ra gi i phù h p v i pháp lu t t ai hi n hành quy t. Như v y, vi c gi i quy t tranh ch p vi c công nh n hình th c s h u tư nhân v trong trư ng h p này không d a vào các quy t ai i v i trư ng h p ngư i nào có s c nh c a pháp lu t mà căn c vào nh ng kh e, t b ra c a c i thuê mư n, khai phán xét ch quan, nh ng ch ng c thu th p thác t ai ho c t ai do ông bà, cha m ư c c a già làng. Vi c gi i quy t mang l i thì t ó là c a h ./. n ng s c m tính và thi u cơ s pháp lí. b. i v i v n t ai (1), (2). T ng h p lu t t c Bana c a S tư pháp t nh Lu t t c Bana ghi nh n t ai thu c s Gia Lai - Pleiku, tháng 11/1999, tr.16 - 17; 18. t¹p chÝ luËt häc sè 2/2008 57
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2