Tham khảo tài liệu 'bảo quản và vệ sinh an toàn sản phẩm thủy sản - chương 6 (tt)', khoa học tự nhiên, nông - lâm phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: BẢO QUẢN VÀ VỆ SINH AN TOÀN SẢN PHẨM THỦY SẢN - CHƯƠNG 6 (TT)
- CHƯƠNG 6 (tt)
PHƯƠNG PHÁP TẦN SUẤT CHIỀU DÀI
Nội dung:
1. Giới thiệu
2. Tăng trưởng quần đàn
3. Các phương pháp ước lượng tham số tăng
trưởng dựa theo tần suất chiều dài
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
1
- 1. Giới thiệu
• Phương pháp tần suất chiều dài được dùng rộng rãi, đặc
biệt cho các loài có số cá thể lớn
• Nguyên lý cơ bản: diễn tả quá trình tăng trưởng và sự
phong phú của quần thể ở các thời điểm khác nhau
• Mẫu lấy phải “đồng dạng” với quần thể được nghiên cứu,
cỡ mẫu lớn kết qủa phân tích có ý nghĩa thống kê
• Số liệu tần suất chiều dài được sử dụng như là số liệu đầu
vào của chương trình FiSAT (Fao Iclarm Fish Stock
Asssessment Tools) hoặc LFDA (Length Frequancy Data
Analysis - DFID) để ước lượng các thông số của quần thể
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
2
- 1. Giới thiệu (tt)
• Hệ thống ELEFAN (Electronic Length Frequancy Analysis)
trong FiSAT (FAO) dùng để phân tích số liệu tần suất chiều
dài với sự hỗ trợ của máy tính
• Chia ra 5 nhóm (ELEFAN 0, I, II, III, IV):
– ELEFAN 0: tạo mới, chỉnh lý các tập tin để xử lý sau đó
– ELEFAN I: ước tính các thông số của phương trình tăng
trưởng Von Bertalanffy
– ELEFAN II: ước tính tỉ lệ chết tổng cộng (Z), xác suất
khai thác theo chiều dài, kích thước khai thác nhỏ nhất
và các thông số về sự bổ sung
– ELEFAN III: ước tính trữ lượng hiện tại, hệ số khai
thác
– ELEFAN IV: ước tính tỉ lệ chết tự nhiên (M)
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
3
- 1. Giới thiệu (tt)
• Trong LFDA (DFID, 2005), hệ thống ELEFAN chỉ là 1
trong 3 phương pháp dùng để ước tính các thông số của
phương trình tăng trưởng Von Bertalanffy
• Ngoài ra, để tính mức chết tổng cộng (Z) trong LFDA dựa
theo 3 phương pháp (Catch curve, Berveton-Holt, Powell-
Wetherall)
• Ước tính trữ lượng hiện tại, hệ số khai thác: dùng trong
CEDA (DFID, 2005)
• Tính mức chết do khai thác (F): dùng YIELD (DFID, 2005)
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
4
- 1. Giới thiệu (tt)
Hình: Phân bố tần suất chiều dài qua 1 đợt khảo sát
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
5
- 1. Giới thiệu (tt)
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
6
- 2. Tăng trưởng quần đàn
2.1 Tăng trưởng tuyệt đối và tăng trưởng tương đối
• Sự tăng trưởng có thể được mô tả bằng các biểu thức toán
học dựa vào sự thay đổi của chiều dài hay trọng lượng (tăng
trưởng tuyệt đối) hoặc sự thay đổi của chiều dài hay trọng
lượng so với kích thước trước đây của chúng (tăng trưởng
tương đối)
• Hệ số tăng trưởng tuyệt đối = (Y2-Y1) / (t2-t1)
• Hệ số tăng trưởng tương đối = (Y2-Y1) / [Y1(t2-t1)]
Trong đó: Y1 & Y2 là kích thước (chiều dài / trọng lượng cá)
đo đạc được tại các thời điểm t1 & t2
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
7
- 2. Tăng trưởng quần đàn (tt)
2.2 Các dạng đường cong tăng trưởng dựa theo TSCD
• Các đường cong tăng trưởng không mùa vụ
– Thường áp dụng cho cá nhiệt đới. (Đường cong tăng
trưởng không mùa vụ Von Bertalanffy – tăng trưởng liên
tục)
• Các đường cong tăng trưởng mang tính mùa vụ
– Áp dụng cho cá ôn đới, vùng nước lạnh hoặc có thời gian
sống ở nước ngọt (tăng trưởng không liên tục)
• Đường cong tăng trưởng dạng hình Sin
– Áp dụng cho cá tăng trưởng không đổi, nhưng có giai đoạn
tốc độ tăng trưởng chậm lại (sử dụng phương trình Hoenig
và Choudary Hanumura, 1982 – tăng trưởng không liên tục)
– Có giai đoạn tăng trưởng = 0, tăng trưởng dừng lại trong
một giai đoạn của năm (phươương pháp tần suất chiều dài
Chương 7: Ph ng trình Pauly, 1 992)
8
- 2. Tăng trưởng quần đàn (tt)
2.2 Các dạng đường cong tăng trưởng dựa theo TSCD (tt)
Tăng trưởng có tính mùa vụ với Tăng trưởng có tính mùa vụ với
“giai đoạn tăng trưởng chậm” vào “giai đoạn tăng trưởng = 0” bắt
khoảng giữa năm. đầu vào giữa năm (dạng hình
Sin).
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
9
- 2. Tăng trưởng quần đàn (tt)
2.3 Phương trình tăng trưởng Von Bertalanffy
• Là một trong những nền tảng trong sinh học nghề cá, được
sử dụng như là mô hình thành phần trong các mô hình phức
tạp hơn mô tả sự biến động của quần thể cá và có dạng:
K ( t −t0 )
Lt = L∞ .(1 − e )
t: Tuổi cá ở thời điểm t
Trong đó:
L∝: Chiều dài cực đại tiệm cận
to: Tuổi cá ở chiều dài bằng 0 (lý thuyết)
K: Hệ số tăng trưởng (biểu diễn mức độ cá thể
đạt đến chiều dài L∝)
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
10
- 2. Tăng trưởng quần đàn (tt)
2.3 Phương trình tăng trưởng Von Bertalanffy (tt)
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
11
- 2. Tăng trưởng quần đàn (tt)
Số liệu đầu vào cho pt Von Bertalanffy
Áp dụng khi thời gian thu mẫu không bằng nhau
Đọc tuổi, đo chiều dài: số liệu từ các đợt khảo sát
nguồn lợi trên tàu, mẫu thu qua nghề cá thương mại
Chỉ đo chiều dài: số liệu từ các đợt khảo sát nguồn lợi
trên tàu, mẫu thu qua nghề cá thương mại
Thí nghiệm đánh dấu - bắt lại: thu được 2 số liệu
chiều dài (thời gian đánh dấu - các tàu nghiên cứu; thời
gian bắt lại - tàu thương mại), tốn kém nhiều
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
12
- 2. Tăng trưởng quần đàn (tt)
Đường cong tăng trưởng von Bertalanffy có dạng
• Thí dụ: Cá Mú Bầu Trời
Lethrinus mahsena (Sky 35
L∞ = 30.8cm
emperor - Dame berri, Lascar).
30
Có các tham số tăng trưởng:
K = 0,194 25
L∞ = 30,8 cm
Length (cm)
T0 = -0,332 tuổi 20
Dữ liệu từ Seychelles 1998 (www.fishbase.org) 15
10
5
0
-2 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
t(age)
T0= -0.332
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
13
- 3. Các phương pháp ước lượng tham
số tăng trưởng dựa theo tần suất chiều
dài
• Các phương pháp đồ họa: dựa vào các dạng
công thức để tính toán
Gulland and Holt, Ford-Walford, Von Bertalanffy,
Bhattacharya,…
• Các phương pháp dựa vào máy tính:
Phương pháp trong các hộp thoại máy tính như
LFDA của DFID (2005) và FiSAT của FAO (1992)
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
14
- 3.1 Phương pháp đồ họa Ford-Walford
• Dựa theo cách tính của Ford (1933) và Walford (1946)
– Đơn giản, ước lượng nhanh L∞, không cần tính toán
nhiều
– Áp dụng khi thời gian thu mẫu bằng nhau
– Không được dùng phổ biến trong những năm gần đây
• Từ phương trình von Bertalanffy nếu sắp xếp lại ta sẽ
được phương trình có dạng:
L(t+Δt) = a + b*L(t)
trong đó: a = L∞*(1-b)
b = e(-K*Δt); Δt = t2-t1, t3-t2, t4-t3,…
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
15
- 3.1 Phương Pháp Ford-Walford (tt)
• Do K và L∞ đều là hằng số nếu “t”cũng là hằng số
(điều này có thể làm được nếu mẫu được thu định kỳ
bằng nhau), khi đó ta có thể tính K và L∞:
K = -1 * (1 / ∆t ) * ln (b)
và L∞ = a / (1-b)
• Dựa vào chiều dài cá ở thời gian t và (t+1), ta có thể tính
L∞ & K dựa trên đồ thị hồi qui tuyến tính y=a+bx (xác
định được 2 hằng số a & b)
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
16
- 3.1 Phương Pháp Ford-Walford (tt)
Ví dụ:
Th.gian (t) L(t) L(t+1)
1 25,7 36,0
2 36,0 42,9
3 42,9 47,5
4 47,5 50,7
5 50,7 52,8
6 52,8 54,2
• Từ dữ liệu bảng trên, vẽ đường hồi qui tuyến tính L(t) theo
L(t+1) (y=a+bx) sẽ cho a = 18,70 và b = 0,6725. Khi đó, xác
định được: K = 0,397/ năm và L∞ = 57,099 cm
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
17
- 3.1 Phương Pháp Ford-Walford (tt)
• Phương pháp Ford_Walford 60
còn có thể thực hiện bằng y = 0,6725x + 18,702
50
đồ họa. Bằng cách kéo dài R2 = 1
đường hồi qui tuyến tính 40
L(t) theo L(t+1). Điểm cắt
L(t+Δt) (cm)
giữa đường hồi qui và 30
đường nối hai gốc chéo 20
xuất phát từ 0 sẽ cho ta ước
lượng L∞ 10
0
• Kết quả : L∞ = 57 cm 0 20 40 60
L(t) (cm)
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
18
- 3.2 Phương pháp đồ họa Bhattacharya
• Phương pháp Bhattacharya thực hiện bằng cách tách các
nhóm khác nhau (cohort) thành các phân bố chuẩn riêng
của chúng
• Bắt đầu với nhóm trẻ nhất; trung bình và độ lệch chuẩn
của nhóm được đánh giá, sự phân bố của nhóm được
xem xét và được lấy ra khỏi phân bố chung. Tiến trình
lặp lại với nhóm già hơn và tiếp tục làm với các nhóm
còn lại
• Các phân bố nhóm này khi đó có thể được “làm thẳng”
bằng cách lấy log tự nhiên của sự khác biệt giữa mỗi hai
điểm liên tiếp nhau
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
19
- 3.2 Phương Pháp Bhattacharya (tt)
Ví dụ về đồ thị Bhattacharya được lấy từ chương trình FiSAT (FAO)
Chương 7: Phương pháp tần suất chiều dài
20
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
