Bệnh gây hại chủ yếu trên lá. Ở mặt trên lá, đốm bệnh lúc đầu nhỏ, có màu xanh nhạt, sau đó diễn đàn màu vàng và thường bị giới hạn trong các gân phụ của lá.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bệnh hại dưa bầu bí
- ® ¹i
®¹i häc cÇn th¬ - khoa n«ng nghiÖp
gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y trùc tuyÕn
§−êng 3/2, Tp. CÇn Th¬. Tel: 84 71 831005, Fax: 84 71 830814
Website: http://www.ctu.edu.vn/knn email: dminh@ctu.edu.vn, vtanh@ctu.edu.vn
BÖNH
BÖNH CHUYªN KHOA
CH−¬NG 9:
BÖNH H¹I D−A BÇU BÝ
- CHÖÔNG IX
BEÄNH HAÏI DÖA BAÀU BÍ
BEÄNH ÑOÁM PHAÁN (Downy Mildew)
I. TRIEÄU CHÖÙNG:
Beänh gaây haïi chuû yeáu treân laù. ÔÛ maët treân laù, ñoám beänh luùc ñaàu nhoû, coù maøu xanh
nhaït, sau ñoù bieán daàn sang maøu vaøng vaø thöôøng bò giôùi haïn trong caùc gaân phuï cuûa laù, neân
ñoám beänh coù daïng hình goùc caïnh. Khi coù aåm, naám taïo lôùp phaán maøu tím ñoû ôû maët döôùi laù nôi
veát beänh. Lôùp phaán naøy laø baøo töû cuûa naám. Laù bò vaøng khi coù nhieàu ñoám, caùc ñoám naøy sau ñoù
lieân keát laïi taïo thaønh nhöõng vuøng chaùy maøu naâu nhaït. Caây nhieãm naëng coù theå cheát vaø cho
traùi keùm giaù trò.
Traùi ít bò taán coâng , nhöng traùi seõ nhoû vaø coù vò nhaït.
II. TAÙC NHAÂN:
Do naám seudoperonospora cubensis (Berk. et Curt.) Rostowzew.
Naám laây lan chuû yeáu do baøo töû naám laây truyeàn töø vuï naøy sang vuï khaùc, töø ruoäng naøy
sang ruoäng khaùc. Beänh xaûy ra nghieâm troïng vaø laây lan nhanh khi trôøi coù nhieàu söông.
Ngoaøi döa leo, naám cuõng taán coâng treân döa haáu, khoå qua, baàu bí... Beänh moác söông naày
treân döa leo coù hôi khaùc vôùi beänh moác söông treân caùc caây troàng khaùc ôû choå beänh coù theå xaûy
ra khi trôøi aám cuõng nhö khi trôøi maùt. Do ñoù, aåm ñoä laø yeáu toá quyeát ñònh söï phaùt trieån cuûa
beänh naøy.
III. BIEÄN PHAÙP PHOØNG TRÒ:
- Tuyeån choïn nhöõng gioáng ít nhieãm ñeå troàng.
- Tieâu huûy xaùc laù caây beänh, nhaát laø sau moãi muøa vuï.
- Laøm líp cao, thoaùt nöôùc nhanh khi coù möa.
- Traùnh ñeå caùc laù goác tieáp xuùc ñaát.
Gaùo Trình Beänh Caây Chuyen Khoa
177
- - Phun ngöøa hay phun sôùm khi beänh chôùm phaùt baèng caùc loaïi thuoác : Thiram, Zineb,
Copper-Zinc, Maneb, Mancozeb, Ridomyl, Kasuran ôû noàng ñoä 0,2% hay phun hoån hôïp
thanh phaøn - voâi (1:1:100).
BEÄNH ÑOÁM GOÙC CAÏNH (Angular Leaf Spot)
I. TRIEÄU CHÖÙNG:
Trieäu chöùng ban ñaàu cuûa beänh vi khuaån naøy raát khoù phaân bieät vôùi beänh ñoám phaán hay
beänh gheû.
Veát beänh naày khaùc vôùi beänh moác söông hay beänh gheû ôû choå khoâng thaáy tô naám phaùt
trieån trong veát beänh nhö lôùp nhung mòn.
Ñoám beänh nhoû, vaøng, bò giôùi haïn trong caùc gaân laù neân taïo ñoám coù daïng hình coù goùc
caïnh. Sau ñoù ôû maët döôùi laù coù tieát nhöõng gioït maøu naâu. Ñoám beänh sau ñoù chuyeån sang maøu
naâu ñoû, khoâ vaø raùch ñi laøm cho laù coù nhöõng maûng raùch.
Treân traùi, beänh gaây thoái voû aên saâu daàn vaøo trong thòt traùi.
II. TAÙC NHAÂN:
Do vi khuaån Pseudomonas lacrymans (E.F.Sm. et Bryan) Carsner.
Vi khuaån löu toàn trong taøn dö thöïc vaät. Laây lan do möa, do ngöôøi thu hoaïch. Vi khuaån
xaâm nhaäp qua khí khoång. Vi khuaån cuõng löu toàn trong haït gioáng(seedborne disease), töø ñoù
gaây beänh cho caây con.
Beänh phaùt trieån maïnh trong nhöõng thaùng möa.
III. BIEÄN PHAÙP PHOØNG TRÒ:
- Duøng haït gioáng khoâng mang maàm beänh hay phaûi khöû ñoäc haït baèng Kasuran (5g / 1 lít
nöôùc, ngaâm haït trong moät giôø).
- Tieâu huûy xaùc baû thöïc vaät sau moãi muøa vuï.
- Luaân canh hay höu canh ñeå traùnh laây lan beänh töø vuï tröôùc sang vuï sau.
- Phun ngöøa baèng Copper-Zinc, Kasuran, noàng ñoä 0,1-0,2%
Gaùo Trình Beänh Caây Chuyen Khoa
178
- BEÄNH GHEÛ (Scab)
I. TRIEÄU CHÖÙNG:
Beänh thöôøng xuaát hieän tröôùc ôû treân laù, cuoáng laù, vaø thaân. Ñoám beänh nhoû, troøn hay hôi
coù goùc caïnh, uùng nöôùc , coù quaàng vaøng nhaït bao quanh. Ñoám beänh sau ñoù bieán thaønh maøu
naâu vaø hoaïi ñi. Trieäu chöùng treân laù raát deã laàm vôùi trieäu chöùng cuûa beänh ñoám goùc caïnh.
Beänh gaây haïi ôû traùi naëng hôn ôû laù. Treân traùi, ñoám nhoû, naâu saäm, loõm vaøo thòt traùi. Treân
veát beänh coù tô vaø baøo töû naám maøu xaùm xanh. Treân traùi non bò nhieãm beänh, nhöïa seõ öùa ra
thaønh gioït nhaày ôû bìa veát beänh. Khi traùi lôùn daàn, veát beänh trôû thaønh veát thoái, cöùng.
II. TAÙC NHAÂN:
Do naám Cladosporium cucumerinum Ell. et Arth.
Naám löu toàn trong xaùc baû thöïc vaät vaø cuõng coù theå hoaïi sinh trong xaùc baû thöïc vaät cuûa
nhieàu loaïi caây khaùc vuøi trong ñaát.
Beänh phaùt trieån nhanh khi nhieät ñoä maùt vaø coù nhieàu söông veà ñeâm.
III. BIEÄN PHAÙP PHOØNG TRÒ:
- Choïn nhöõng gioáng ít nhieãm beänh ñeå troàng.
- Neân troàng döa vaøo caùc thaùng khoâ hay nhöõng thaùng coù aåm ñoä thaáp.
- Tieâu huûy xaùc baû thöïc vaät sau moãi muøa vuï.
- Phun ngöøa baèng Topsin-M ôû noàng ñoä 0,05-0,1% .
BEÄNH THAÙN THÖ (Anthracnose)
I. TRIEÄU CHÖÙNG:
Beänh coù theå taán coâng treân taát caû caùc boä phaän treân maët ñaát cuûa caây. Treân döa haáu, beänh
thöôøng xuaát hieän ôû caùc laù giaø beân döôùi tröôùc. Ñoám beänh laø nhöõng bôùt ñen hay naâu ñen, nhoû.
Laù beänh naëng coù raát nhieàu ñoám vaø laù bò nhaên. Neáu trôøi aåm seõ thaáy lôùp baøo töû hoàng nôi veát
beänh.
Gaùo Trình Beänh Caây Chuyen Khoa
179
- Treân döa leo, ôû giai ñoaïn caây con, 2 laù maàm seõ bò taán coâng. ÔÛ caây lôùn hôn, laù giaø cuõng
bò taán coâng tröôùc. Ñoám beänh coù hình hôi troøn hay baát daïng, maøu naâu, beân trong maøu naâu
nhaït hôn. Trong veát beänh coù theå thaáy caùc ñóa ñaøi cuûa naám nhö nhöõng ñaàu kim guùt maøu ñen.
Beänh naëng laøm laù bò khoâ chaùy.
Treân traùi döa haáu, ñoám beänh uùng nöôùc, maøu naâu ñen, hôi loõm vaøo voû vaø cuõng coù baøo töû
hoàng nôi veát beänh.
II. TAÙC NHAÂN:
Do naám Colletotrichum lagenarium (Pass.) Ell. et Halst.
Maàm beänh coù theå löu toàn trong xaùc baû thöïc vaät hay baùm treân beà maët haït gioáng. Beänh
thöôøng xaûy ra vaøo nhöõng thaùng coù möa nhieàu. Baøo töû laây lan chuû yeáu do möa.
III. BIEÄN PHAÙP PHOØNG TRÒ:
- Tieâu huûy taøn dö thöïc vaät sau moãi muøa vuï.
- Khöû khoâ haït vôùi Ziram, Thiram (2g / 1kg haït gioáng).
- Phun thuoác khi beänh chôùm phaùt baèng Zineb, Maneb, Mancozeb, Nabam, Copper-
Zinc, Kasuran, noàng ñoä 0,1-0,2% hay Topsin-M noàng ñoä 0,05-0,1% .
BEÄNH CHAÛY NHÖÏA THAÂN
(Black Rot, Gummy Stem Blight)
I. TRIEÄU CHÖÙNG:
Ñaây laø beänh khaù quan troïng, nhaát laø treân döa haáu.
Treân laù, ñoám beänh khoâng ñeàu ñaën, 1-2cm, luùc ñaàu laø ñoám uùng nöôùc, sau ñoù khoâ coù
maøu naâu nhaït. Beänh thöôøng xuaát hieän töø bìa laù lan vaøo, laøm chaùy laù, theo nhöõng maûng
hình voøng cung, trong ñoù coù caùc voøng ñoàng taâm naâu saäm. Taâm veát beänh coù nhieàu quaû theå
naám taïo thaønh caùc ñoám ñen baèng ñaàu kim.
Treân thaân, nhaát laø treân nhaùnh thaân, ñoám baàu duïc, maøu xaùm traéng, 1-2cm, hôi loõm,
laøm khuyeát moät beân thaân hay nhaùnh. Treân vuøng beänh, nhöïa maøu naâu ñoû öùa ra thaønh gioït,
Gaùo Trình Beänh Caây Chuyen Khoa
180
- sau cuøng ñoåi thaønh maøu naâu ñen vaø khoâ cöùng laïi. Nôi vuøng beänh, voû thaân coù theå bò nöùt, treân
ñoù cuõng coù mang nhieàu quaû theå naám maøu ñen, nhoû.
Beänh laøm heùo daây hay heùo nhaùnh.
II. TAÙC NHAÂN:
Do naám Mycosphaerella melonis (Pass.) Chui et Walker.
III. BIEÄN PHAÙP PHOØNG TRÒ:
- Tieâu huûy caùc caây beänh vaø sau moãi muøa vuï neân huûy boû caùc dö thöøa thöïc vaät.
- Khöû khoâ haït gioáng vôùi Thiram (1,5-2,5g/1 kg haït).
- Phun Topsin-M, noàng ñoä 0,05-0,1% hay boâi thuoác vaøo ngay veát beänh.
BEÄNH HEÙO DAÂY (Fusarium Wilt)
I. TRIEÄU CHÖÙNG:
Treân döa haáu, beänh thöôøng xaûy ra ôû giai ñoaïn caây coù traùi non trôû veà sau.
Caû caây döa bò heùo cheát, thöôøng ngoïn coù hieän töôïng ruõ tröôùc vaøo buoåi tröa vaø töôi tænh
laïi vaøo buoåi chieàu hay saùng sôùm. Hieän töôïng naøy keùo daøi trong vaøi ngaøy roài caû daây bò heùo ruõ.
Tröôùc khi heùo, caây coù theå coù trieäu chöùng laù coù maøu xanh vaøng töø caùc laù goác lan daàn leân caùc
laù treân.
Ñaëc ñieåm ñeå nhaän dieän beänh laø khi boå doïc goác caây ra, beân trong thaáy moâ bò bieán maøu
naâu ñoû. ÔÛ caây ñaõ bò nhieåm beänh laâu, quanh goác coù ñoùng lôùp baøo töû cuûa naám gaây beänh coù maøu
hoàng.
II. TAÙC NHAÂN:
Do naám Fusarium oxysporum f. sp. niveum (Smith). Snyder & Hansen
Naám löu toàn trong xaùc baû caây beänh hay trong ñaát, baøo töû naám coù khaû naêng löu toàn khaù
laâu. Naám xaâm nhieãm vaøo heä reã, nhaát laø khi reã bò thöông toån do uùng nöôùc hay do tuyeán truøng
hay do nhöõng nguyeân nhaân khaùc. Naám phaùt trieån beân trong laøm ngheõn maïch. Baøo töû ñöôïc
sinh ra laây lan theo gioù hay möa.
Gaùo Trình Beänh Caây Chuyen Khoa
181
- III. BIEÄN PHAÙP PHOØNG TRÒ:
- Nhoå boû daây beänh. Sau muøa vuï tieâu huûy heát xaùc baû thöïc vaät.
- Traùnh ñeå ngaäp uùng laøm toån thöông reã, caàn chuù yù phoøng trò tuyeán truøng, neáu coù.
- Coù theå khöû ñaát baèng Thiram hay Rovral 50WP (20-40g/50m!S2!s) hay phun
hoaëc töôùi goác baèng Copper B (0,2-0,3%) hay baèng Benomyl 50WP, Topsin-M 50Wp, ôû noàng
ñoä 0,1% .
BEÄNH MOÁC XAÙM (Gray Mold)
I. TRIEÄU CHÖÙNG:
Beänh thöôøng gaây haïi treân traùi, nhaát laø traùi non cuûa döa leo vaø möôùp.
Traùi thöôøng bò thoái töø choùp traùi thoái leân, treân vuøng thoái, baøo töû naám taïo thaønh lôùp moác
xaùm. Traùi bò thoái khoâ toùp laïi.
II. TAÙC NHAÂN:
Do naám Botrytis cinerea Persoon.
Baøo töû laây lan theo gioù, möa. Beänh phaùt trieån maïnh trong muøa möa.
III. BIEÄN PHAÙP PHOØNG TRÒ:
- Loaïi boû caùc traùi beänh ñeå traùnh laây lan.
- Phun ngöøa baèng Topsin-M (0,05-0,1%), Derosal 60WP (0,1%), Rovral 50WP
(0,15%).
BEÄNH KHAÕM (Cucumber Mosaic )
I. TRIEÄU CHÖÙNG:
Choài ngoïn hôi bò chuøn, laù ñoït nhoû, hôi bieán daïng, bò khaõm maøu xanh ñaäm xen xanh
nhaït hay khaõm xanh vaøng. Caây khoâng phaùt trieån ñöôïc, khoâng cho traùi hay traùi bò nhoû, vaøng,
coù soïc xanh ñaäm.
Gaùo Trình Beänh Caây Chuyen Khoa
182
- II. TAÙC NHAÂN:
Do Cucumber mosaic (C.M.V.). coù hình khoái caàu, ñöôøng kính khoaûng 30nm.
thuoäc nhoùm coù acid nhaân laø RNA.
coù maët trong taát caû caùc moâ, ngoaïi tröø vuøng moâ phaân sinh. hieän dieän trong teá
baøo chaát vaø khoâng thaáy taïo theå keát(inclusion bodies) trong teá baøo caây beänh. coù nhieàu
doøng, bò baát hoaït ôû 70!So!sC trong voøng 10 phuùt.
raát hieám khi truyeàn qua haït. Coù theå truyeàn qua thöïc vaät kyù sinh (coù hôn 100 loaøi
Cuscuta coù theå truyeàn ). Coù hôn 60 loaøi raày meàm coù khaû naêng truyeàn naøy, quan troïng
nhaát laø Aphis gossypii vaø Myzus persicae . Raày meàm ôû moïi löùa tuoåi khaû naêng truyeàn beänh.
Raày meàm coù khaû naêng haáp thu sau khi chích huùt treân caây beänh döôùi moät phuùt vaø cuõng
chæ caàn chích huùt caây maïnh döôùi 1 phuùt laø coù khaû naêng truyeàn beänh ñöôïc. Raày meàm khoâng
coù khaû naêng truyeàn beänh qua caùc theá heä sau. Khoâng coù thôøi gian uû trong cô theå cuûa raày
meàm vaø chæ toàn taïi trong cô theå raày meàm döôùi 4 giôø sau moãi laàn chích huùt.
III. BIEÄN PHAÙP PHOØNG TRÒ:
- Loaïi boû ngay caùc caây beänh ñeå traùnh laây lan.
- Phun thuoác saùt truøng ñeå ngaên ngöøa raày meàm truyeàn
beänh.
Gaùo Trình Beänh Caây Chuyen Khoa
183
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
