Biểu hiện da của bệnh nhân có hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm tại Bệnh viện Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> <br /> BIỂU HIỆN DA CỦA BỆNH NHÂN CÓ HÌNH ẢNH<br /> BUỒNG TRỨNG ĐA NANG TRÊN SIÊU ÂM TẠI BỆNH VIỆN<br /> ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Nguyễn Phương Thảo*, Lê Thái Vân Thanh**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Hình ảnh buồng trứng đa nang (BTĐN) là một biểu hiện thường gặp trên siêu âm ở phụ nữ trong độ<br /> tuổi sinh sản. 25% phụ nữ có hình ảnh BTĐN trên siêu âm nhưng không có bất kỳ dấu hiệu lâm sàng nào. Cho<br /> đến nay, có rất ít nghiên cứu về biểu hiện da ở phụ nữ có hình ảnh BTĐN trên siêu âm. Mối liên quan giữa hình<br /> ảnh BTĐN và các biểu hiện da vẫn chưa được hiểu rõ.<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu này nhằm làm sáng tỏ các biểu hiện da ở phụ nữ có hình ảnh BTĐN trên siêu âm và mối<br /> liên quan giữa những biểu hiện da này với đặc điểm của buồng trứng trên siêu âm tại Bệnh Viện Đại Học Y<br /> Dược Thành Phố Hồ Chí Minh.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả khảo sát đặc điểm lâm sàng của 82 bệnh nhân có hình<br /> ảnh BTĐN trên siêu âm. Mỗi bệnh nhân được đo các chỉ số nhân trắc, đánh giá tình trạng tăng tiết nhờn, rậm<br /> lông, mụn trứng cá, rụng tóc và các biểu hiện da khác. Các đối tượng tham gia nghiên cứu cũng được định lượng<br /> nồng độ testosterone toàn phần trong huyết thanh.<br /> Kết quả: Mụn trứng cá là biểu hiện da thường gặp nhất, chiếm tỉ lệ 90,24%, tiếp theo là da nhờn (67,07%), rậm<br /> lông (42,68%), rụng tóc (39,02%) và gai đen (6,10%). Da nhờn có mối liên quan có ý nghĩa thống kê với tăng<br /> nồng độ testosterone toàn phần trong huyết thanh. Tỉ lệ rậm lông và da nhờn cao hơn có ý nghĩa thống kê ở nhóm<br /> có tăng thể tích buồng trứng.<br /> Kết luận: Ở bệnh nhân có hình ảnh BTĐN trên siêu âm, da nhờn là một yếu tố gợi ý có tăng nồng độ<br /> testosterone toàn phần trong huyết thanh. Tăng thể tích buồng trứng có thể được xem là một dấu chỉ gợi ý có da<br /> nhờn và rậm lông trên nhóm đối tượng này.<br /> Từ khóa: Biểu hiện da, hình ảnh buồng trứng đa nang, tăng thể tích buồng trứng<br /> SUMMARY<br /> CUTANEOUS MANIFESTATIONS IN PATIENTS WITH POLYCYSTIC OVARIAN MORPHOLOGY<br /> AT UNIVERSITY MEDICAL CENTER HO CHI MINH CITY<br /> Nguyen Phuong Thao, Le Thai Van Thanh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 22 - No 1- 2018: 52 – 57<br /> <br /> Background: Polycystic ovarian morphology (PCOM) is a frequent finding on ultrasound sonography in<br /> women of reproductive age. 25% of PCOM women have no other clinical signs. To date, there is a paucity of<br /> studies about dermatologic characteristics in PCOM women. The relationship between PCOM and cutaneous<br /> manifestations is still inexplicit.<br /> Objectives: This study aims to elucidate cutaneous manifestations in PCOM patients and to correlate these<br /> skin changes with ovarian features on ultrasound at University Medical Center Ho Chi Minh City.<br /> Methods: A cross-sectional study was performed to investigate clinical presentations of 82 PCOM patients<br /> <br /> <br /> * Học viên Cao học - Bộ môn Da Liễu – ĐHYD TP.HCM ** Bộ môn Da Liễu – ĐHYD TP.HCM<br /> Tác giả liên lạc: TS. BS Lê Thái Vân Thanh ĐT: 0903774310 Email: chamsocdadhyd@gmail.com<br /> 52<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> that come to Medical University Center Ho Chi Minh City from October 1st 2016 to April 30th 2017. Each woman<br /> underwent an anthropometric measurement as well as examination of seborrhea, hirsutism, acne, androgenetic<br /> alopecia and acanthosis nigricans. The subjects were also evaluated for serum total testosterone.<br /> Results: Of all the cutaneous manifestations acne was seen in the highest percentage (90.24%), followed by<br /> seborrhea (67.07%), hirsutism (42.68%), androgenetic alopecia (39.02%) and acanthosis nigricans (6.10%).<br /> Seborrhea had a positive association with serum total testosterone. The percentage of hirsutism and seborrhea was<br /> found to be statistically higher among patients with enlarged ovaries.<br /> Conclusion: In PCOM women, seborrhea can be a predisposing factor to high serum total testosterone level.<br /> Ovarian enlargement should be considered as a marker of seborrhea and hirsutism.<br /> Keywords: Cutaneous manifestations, polycystic ovarian morphology, increased ovarian volume<br /> MỞ ĐẦU ĐỐITƯỢNG–PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Hình ảnh buồng trứng đa nang (BTĐN) trên Nghiên cứu cắt ngang mô tả được thực hiện<br /> siêu âm là một biểu hiện có thể gặp ở khoảng trên 82 bệnh nhân có hình ảnh BTĐN đến khám<br /> 20% phụ nữ trong độ tuồi sinh sản. Những phụ tại Bệnh Viện Đại Học Y Dược Thành phố Hồ<br /> nữ chỉ có hình ảnh BTĐN trên siêu âm vẫn có Chí Minh từ ngày 1/10/2016 dến ngày 30/4/2017.<br /> thể rụng trứng bình thường, có thể mang thai và Bệnh nhân được chẩn đoán là có hình ảnh BTĐN<br /> sinh con. Trái lại, bệnh nhân có hội chứng BTĐN trên siêu âm khi có 1 trong 2 tiêu chuẩn theo<br /> thường kèm nguy cơ mắc các bệnh đái tháo Rotterdam 2003(10) là buồng trứng có từ 12 nang<br /> đường, bệnh mạch vành, ung thư nội mạc tử trứng kích thước 2-9 mm hoặc thể tích buồng<br /> cung và vô sinh hiếm muộn(6). Theo các nghiên trứng tăng (>10mL). Tiêu chuẩn chọn vào gồm<br /> cứu trên thế giới, có đến 25% bệnh nhân có hình những bệnh nhân được chẩn đoán có BTĐN trên<br /> ảnh BTĐN trên siêu âm nhưng không có biểu siêu âm, chưa từng được phát hiện đồng mắc các<br /> hiện lâm sàng khác(11). Cho đến nay, những bệnh lý khác có liên quan như có khối u tăng tiết<br /> nghiên cứu khảo sát tỉ lệ các biểu hiện này ở androgen, hội chứng Cushing, tăng sản tuyến<br /> nhóm phụ nữ có hình ảnh BTĐN trên siêu âm, thượng thận bẩm sinh, tăng nồng độ prolactin<br /> cũng như mối liên quan giữa đặc điểm hình thái trong máu và đồng ý tham gia nghiên cứu. Tiêu<br /> buồng trứng và các biểu hiện da thì rất ít. Tại chuẩn loại ra gồm bệnh nhân đang mang thai,<br /> Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào về các vấn đề bệnh nhân có dùng thuốc ngừa thai hoặc các liệu<br /> này. Xuất phát từ những luận điểm trên, chúng pháp điều trị nội tiết tố trong vòng 3 tháng gần<br /> tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm xác định tỉ lệ nhất hoặc bệnh nhân đang dùng những thuốc có<br /> các biểu hiện da ở bệnh nhân có hình ảnh BTĐN thể ảnh hưởng đến hình ảnh của buồng trứng<br /> trên siêu âm, cũng như đánh giá mối liên quan trên siêu âm như metformin, thuốc kháng<br /> giữa đặc điểm hình thái buồng trứng và các biểu androgens. Dùng thang điểm Ferriman-Gallway<br /> hiện này. để đánh giá mức độ rậm lông, thang điểm GAGs<br /> Mục tiêu nghiên cứu đánh giá độ nặng của mụn trứng cá và phân loại<br /> Ludwig để phân độ tình trạng rụng tóc.<br /> - Mô tả đặc điểm biểu hiện da và mối liên<br /> quan với độ tuổi, nồng độ testosterone toàn Phương pháp xử lý và phân tích số liệu<br /> phần trong huyết thanh ở bệnh nhân có hình Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm Stata 13.<br /> ảnh BTĐN trên siêu âm. Sử dụng các thống kê trung bình, tần số, tỉ lệ.<br /> - Đánh giá mối liên quan giữa hình thái của Dùng phép kiểm Mann-Whitney U và phép<br /> buồng trứng đa nang trên siêu âm với các biểu kiểm Kruskal – Wallis để so sánh các biến định<br /> hiện da. lượng không có phân phối chuẩn giữa các nhóm.<br /> <br /> <br /> <br /> 53<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> Dùng phép kiểm Chi bình phương và phép kiểm Sự khác biệt về da nhờn và rậm lông giữa<br /> chính xác Fisher để xét tương quan giữa các biến nhóm tăng và không tăng thể tích buồng trứng<br /> định tính. Sự khác biệt được xem có ý nghĩa có ý nghĩa thống kê (p