intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh lớp 10 THPT tỉnh Thái Nguyên thông qua các bài thực hành Địa lý

Chia sẻ: Thi Thi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

44
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung bài viết là phân tích kỹ năng bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh lớp 10 THPT tỉnh Thái Nguyên thông qua các bài thực hành Địa lý. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bồi dưỡng năng lực tự học cho học sinh lớp 10 THPT tỉnh Thái Nguyên thông qua các bài thực hành Địa lý

T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 2(46) Tập 2/N¨m 2008<br /> <br /> Båi d−ìng n¨ng lùc tù häc cho häc sinh líp 1o THPT tØnh th¸i nguyªn<br /> th«ng qua c¸c bµi thùc hµnh ®Þa lý<br /> §ç ThÞ T©m - NguyÔn ThÞ Hång (Tr−êng §H S− ph¹m - §H Th¸i Nguyªn)<br /> <br /> 1. §Æt vÊn ®Ò<br /> Trong thêi ®¹i khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn nh− vò b-o vµ cïng víi nã lµ sù bïng næ<br /> c«ng nghÖ th«ng tin, viÖc tù häc cã vai trß rÊt quan träng. Tù häc gióp con ng−êi kh«ng ngõng<br /> n©ng cao hiÓu biÕt, cËp nhËt tri thøc nghÒ nghiÖp, ph¸t huy ®−îc n¨ng lùc s¸ng t¹o cña b¶n th©n<br /> trong lao ®éng. NghÞ quyÕt §¹i héi VIII vµ nghÞ quyÕt TW II khãa VIII cña §¶ng ®Òu chØ râ<br /> ph¶i "n©ng cao n¨ng lùc tù häc s¸ng t¹o, n¨ng lùc tù häc thùc hµnh cho häc sinh".<br /> Trong qu¸ tr×nh d¹y häc nãi chung vµ d¹y häc m«n §Þa lý nãi riªng, ng−êi gi¸o viªn<br /> kh«ng chØ cã nhiÖm vô lµ båi d−ìng cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc mét c¸ch cã hÖ thèng, nh÷ng<br /> kh¸i niÖm, quy luËt, c¸c kÜ n¨ng cña bé m«n mµ cßn h×nh thµnh c¸c phÈm chÊt vÒ trÝ tuÖ n¨ng<br /> lùc, t− duy, tÝnh kiªn tr× vµ gãp phÇn h×nh thµnh nh©n c¸ch ng−êi häc. Nh− vËy ngoµi c¸c bµi lý<br /> thuyÕt, c¸c bµi thùc hµnh ®Þa lý cßn cã vai trß quan träng gióp häc sinh trong qu¸ tr×nh häc tËp,<br /> cñng cè, më réng, hÖ thèng hãa ®−îc c¸c kiÕn thøc ®- häc vµ båi d−ìng cho c¸c em n¨ng lùc<br /> vËn dông tri thøc vµo thùc tiÔn.<br /> 2. KÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> 2.1. Quan niÖm vÒ vÊn ®Ò tù häc<br /> Theo Rubakin: "HNy m¹nh d¹n tù m×nh ®Æt ra c©u hái råi tù m×nh t×m lÊy c©u tr¶ lêi, ®ã lµ<br /> ph−¬ng ph¸p tù häc". Tù häc kh«ng chØ lµ xem s¸ch mµ ph¶i biÕt so s¸nh c¸i viÕt trong s¸ch víi<br /> thùc tÕ cuéc sèng, c¸i khoa häc víi c¸i kh«ng khoa häc vµ biÕt liªn hÖ gi÷a c¸c m«n khoa häc [2].<br /> Theo NguyÔn C¶nh Toµn th× tù häc lµ tù m×nh dïng c¸c gi¸c quan ®Ó thu nhËn th«ng tin råi<br /> tù m×nh ®éng n-o, suy nghÜ, sö dông c¸c n¨ng lùc trÝ tuÖ (quan s¸t, so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp...)<br /> vµ cã khi c¶ c¬ b¾p (khi ph¶i sö dông c«ng cô) cïng c¸c phÈm chÊt cña m×nh, råi c¶ ®éng c¬, t×nh<br /> c¶m, c¶ nh©n sinh quan thÕ giíi quan (nh− trung thùc, kh¸ch quan, cã chÝ tiÕn thñ, kh«ng ng¹i khã,<br /> ng¹i khæ, kiªn tr× nhÉn n¹i, lßng say mª khoa häc, biÕn khã kh¨n thµnh thuËn lîi...) ®Ó chiÕm lÜnh<br /> cho ®−îc mét lÜnh vùc hiÓu biÕt cña nh©n lo¹i, biÕn lÜnh vùc ®ã thµnh së h÷u cña m×nh [4].<br /> Sè häc gi¶ kh¸c cho r»ng: Tù häc lµ qu¸ tr×nh nç lùc chiÕm lÜnh tri thøc cña b¶n th©n ng−êi<br /> häc b»ng hµnh ®éng cña chÝnh m×nh, h−íng tíi nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh.<br /> Tuy cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ tù häc song nh×n chung c¸c t¸c gi¶ ®Òu quan niÖm<br /> r»ng tù häc lµ häc víi sù ®éc lËp vµ tÝch cùc, tù gi¸c ë møc ®é cao. §ã lµ qu¸ tr×nh chñ thÓ ng−êi<br /> häc tù biÕn ®æi m×nh, tù lµm phong phó trÝ tuÖ con ng−êi m×nh b»ng c¸c thao t¸c t− duy hoÆc<br /> ch©n tay, b»ng c¶ ý chÝ, nghÞ lùc vµ say mª häc tËp cña c¸ nh©n. Tù häc cã thÓ diÔn ra ë trªn líp<br /> hoÆc ngoµi giê lªn líp, ch¼ng h¹n nh− gi¶i bµi tËp ë nhµ, n¶y sinh th¾c m¾c khi nghe gi¸o viªn<br /> gi¶ng bµi, tù s¾p xÕp nh÷ng lêi gi¶ng cña gi¸o viªn ®Ó ghi vµo vë...<br /> Tù häc cã thÓ diÔn ra d−íi sù h−íng dÉn trùc tiÕp hoÆc kh«ng trùc tiÕp cña gi¸o viªn. Tù<br /> häc cã thÓ diÔn ra qua nhiÒu h×nh thøc vµ ®−îc thùc hiÖn qua nhiÒu b−íc kh¸c nhau: nh− tiÕp<br /> nhËn th«ng tin tõ m«i tr−êng bªn ngoµi, xö lý th«ng tin dùa vµo vèn kinh nghiÖm hiÓu biÕt cña<br /> m×nh, tù kiÓm tra, tù ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ tù häc. Sù tù häc thµnh c«ng lµ mét ®éng lùc quan träng lµm<br /> cho häc sinh tù tin, nhê ®ã mµ cã sù say mª häc tËp, ®ã lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn bªn trong ®Ó ph¸t<br /> 142<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 2(46) Tập 2/N¨m 2008<br /> <br /> huy søc m¹nh s¸ng t¹o cña thÕ hÖ trÎ, ®ång thêi ®¸p øng ®−îc yªu cÇu vÒ chÊt l−îng lao ®éng<br /> trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc.<br /> 2.2. Kü n¨ng vËn dông lý thuyÕt ®Ó gi¶i c¸c bµi thùc hµnh §Þa lý<br /> Bµi thùc hµnh §Þa lÝ ®−îc gi¶ng d¹y sau khi häc sinh häc c¸c bµi lý thuyÕt vµ ®- cã mét<br /> sè kü n¨ng ban ®Çu. Giê thùc hµnh nh»m môc tiªu rÌn luyÖn kü n¨ng, kü x¶o vµ ph¸t huy tÝnh<br /> n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, nguån trÝ lùc dåi dµo trong häc tËp. Kü n¨ng thùc hµnh §Þa lý lµ yªu cÇu<br /> kh«ng thÓ thiÕu cña viÖc häc m«n §Þa lý bëi v× c¸c kü n¨ng kü x¶o, lµ th−íc ®o kÕt qu¶ häc tËp<br /> cña häc sinh theo xu h−íng d¹y häc tÝch cùc.<br /> C¨n cø vµo ch−¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa §Þa lÝ 10 hiÖn nay, viÖc tæ chøc vµ ®æi míi<br /> ph−¬ng ph¸p d¹y vµ häc bµi thùc hµnh §Þa lý ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau:<br /> - Tæ chøc cho häc sinh häc tËp c¸c bµi thùc hµnh §Þa lý b»ng ph−¬ng ph¸p tù häc cã sù<br /> h−íng dÉn cña gi¸o viªn.<br /> - X©y dùng c¸c phßng thùc hµnh bé m«n víi trang thiÕt bÞ phï hîp víi môc ®Ých vµ néi<br /> dung ch−¬ng tr×nh, ph−¬ng ph¸p d¹y häc nh»m ®¸p øng víi nhu cÇu häc tËp cña häc sinh.<br /> - C¶i tiÕn viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸, n©ng cao vai trß vµ kh¶ n¨ng tù ®¸nh gi¸ cña häc sinh.<br /> Bµi thùc hµnh §Þa lý ®−îc lång ghÐp, tÝch hîp trong c¸c bµi lý thuyÕt cã thÓ lµ bµi tËp nhËn<br /> thøc hoÆc bµi tËp rÌn luyÖn kü n¨ng. ChÝnh v× vËy yªu cÇu thêi gian dµnh cho viÖc hoµn thiÖn bµi<br /> thùc hµnh trªn líp còng nh− ë nhµ cÇn ®−îc s¾p xÕp hîp lý d−íi sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn. Kh¸c<br /> víi c¸c bµi d¹y lý thuyÕt, bµi thùc hµnh §Þa lý ®ßi hái ng−êi häc ph¶i ®éc lËp, chñ ®éng hoµn<br /> thµnh nhiÖm vô häc tËp cña riªng m×nh ®èi víi tõng bµi. Ng−êi häc ph¶i tù häc lµ chÝnh, ®ång<br /> thêi ph¶i biÕt tù kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña m×nh, ®Æc biÖt ph¶i cã høng thó häc tËp<br /> vµ cã ý trÝ nghÞ lùc v−ît mäi trë ng¹i khã kh¨n trong häc tËp. §Ó häc sinh häc tËp chñ ®éng<br /> trong gi¶ng d¹y cÇn chó ý t¹o nªn ®éng c¬ trong häc tËp, t¨ng c−êng kiÓm tra, ®¸nh gi¸ th−êng<br /> xuyªn ®èi víi c¶ bµi häc lý thuyÕt còng nh− thùc hµnh, cÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh suy nghÜ,<br /> vËn dông nh÷ng kü n¨ng, kü x¶o trong tõng bµi tËp thùc hµnh.<br /> Muèn thùc hiÖn tèt c¸c mèi liªn hÖ ng−îc gi÷a kiÕn thøc lý thuyÕt vµ bµi thùc hµnh, cÇn<br /> cho häc sinh ph¶n håi kÞp thêi, ®Ó häc sinh biÕt kÕt qu¶ bµi thùc hµnh hä ®- lµm ®óng hay sai?<br /> sai ë phÇn nµo? ®iÒu nµy gióp ng−êi häc tù ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh häc tËp cña m×nh.<br /> Trong qu¸ tr×nh h−íng dÉn bµi thùc hµnh cÇn theo dâi th−êng xuyªn c«ng viÖc häc tËp<br /> cña häc sinh trªn c¶ viÖc lÜnh héi tri thøc, h×nh thµnh kü n¨ng, th¸i ®é, chØ cho häc sinh kh¾c phôc<br /> nh÷ng thiÕu sãt trong qu¸ tr×nh häc tËp. T¨ng c−êng khuyÕn khÝch häc sinh, trao ®æi gióp ®ì lÉn<br /> nhau vµ cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh tù häc víi nhÞp ®é phï hîp víi n¨ng lùc cña b¶n th©n.<br /> 2.3. N¨ng lùc tù häc vµ bµi thùc hµnh §Þa lý<br /> Ch−¬ng tr×nh §Þa lý líp 10 ë tr−êng phæ th«ng nãi chung bao gåm nh÷ng kiÕn thøc lý<br /> thuyÕt vµ thùc tÕ vÒ tù nhiªn, kinh tÕ - x- héi. Trong ®êi sèng hµng ngµy häc sinh ®−îc tiÕp xóc,<br /> ®−îc nhËn biÕt chóng qua c¸c nguån th«ng tin kh¸c nhau. §©y lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt<br /> ®Ó häc sinh cã thÓ tù häc vµ kh¾c s©u c¸c kiÕn thøc ®- häc trªn líp. V× vËy, ®Ó hiÓu mét kiÕn<br /> thøc nµo ®ã, ng−êi häc cã thÓ dùa trªn c¬ së lý thuyÕt cã tr−íc tõ ®ã h×nh thµnh kiÕn thøc míi.<br /> Mçi bµi thùc hµnh kh¸c nhau cã môc ®Ých, yªu cÇu riªng, do vËy kh«ng thÓ ¸p dông mét<br /> ph−¬ng ph¸p vµo tÊt c¶ c¸c bµi thùc hµnh. Gi¸o viªn ph¶i linh ho¹t tïy vµo tr×nh ®é nhËn thøc<br /> cña häc sinh ë tr−êng líp cô thÓ ®Ó t×m ra ph−¬ng ph¸p tÝch cùc, phï hîp trong qu¸ tr×nh tù häc.<br /> 143<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 2(46) Tập 2/N¨m 2008<br /> <br /> Theo nguyªn t¾c, ng−êi häc tiÕp thu tri thøc tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, v× vËy c¸c bµi thùc<br /> hµnh ph¶i xÕp tõ dÔ ®Õn khã, c¸c c©u hái còng s¾p xÕp phï hîp tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh,<br /> ®Ó dÇn dÇn h×nh thµnh kü n¨ng.<br /> Yªu cÇu vµ nhiÖm vô cÇn ®¹t ®èi víi gi¸o viªn vµ häc sinh trong d¹y häc bµi thùc hµnh lµ:<br /> - VÒ nhËn thøc: gióp häc sinh n¾m ®−îc kiÕn thøc c¬ b¶n trong giê gi¶ng b»ng c¸ch tiÕn<br /> hµnh nhiÒu lÇn c¸c bµi thùc hµnh cïng lo¹i nh− c¸ch vÏ biÓu ®å, ph©n tÝch sè liÖu thèng kª, ph©n tÝch<br /> b¶n ®å, biÓu ®å... Møc ®é phøc t¹p cña bµi thùc hµnh dÇn ®−îc n©ng lªn, ®iÒu ®ã sÏ gióp cho häc<br /> sinh ghi nhí l¹i kiÕn thøc cò ®Ó vËn dông mét c¸ch hiÖu qu¶ trong viÖc lÜnh héi tri thøc míi mét<br /> c¸ch chñ ®éng vµ tù lùc. Néi dung bµi thùc hµnh sau ph¶i liªn hÖ víi nh÷ng kÜ n¨ng cña bµi<br /> tr−íc, nh− vËy buéc häc sinh ph¶i ®µo s©u suy nghÜ, vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng ®- cã<br /> ®Ó lý gi¶i c¸c vÊn ®Ò míi ®Æt ra trong c¸c bµi tËp, tõ ®ã t¹o høng thó häc tËp cho häc sinh.<br /> - VÒ kü n¨ng: kü n¨ng bao giê còng xuÊt ph¸t tõ tri thøc (tri thøc lý thuyÕt vµ tri thøc<br /> hµnh ®éng), chÝnh v× vËy khi rÌn luyÖn cho häc sinh mét kü n¨ng nµo ®ã cÇn ph¶i cung cÊp nh÷ng<br /> kiÕn thøc c¬ së cã liªn quan ®Õn kü n¨ng ®ã, tiÕp ®Õn lµ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch thùc hiÖn nã.<br /> 3. KÕt luËn<br /> §Þa lý lµ mét m«n häc cã nhiÒu thuËn lîi cho viÖc tù häc cña häc sinh THPT. Ho¹t ®éng<br /> tù häc kh«ng nh÷ng cã quan hÖ chÆt chÏ víi ho¹t ®éng d¹y cña gi¸o viªn vµ sù qu¶n lý häc sinh<br /> cña nhµ tr−êng mµ cßn phô thuéc rÊt lín vµo c¬ së vËt chÊt, c¸c ph−¬ng tiÖn kü thuËt d¹y häc<br /> Tãm t¾t<br /> Trªn c¬ së t×m hiÓu vÒ n¨ng lùc tù häc vµ mèi quan hÖ gi÷a néi dung bµi thùc hµnh vµ<br /> kiÕn thøc lý thuyÕt. Cho thÊy: Qu¸ tr×nh tù häc lµ mét trong nh÷ng yÕu tè tÝch cùc, quan träng.<br /> C¸c ph−¬ng ph¸p h−íng dÉn lµm bµi thùc hµnh ®Þa lý gióp cho ng−êi häc ph¸t huy ®−îc n¨ng<br /> lùc vËn dông kiÕn thøc lý thuyÕt vµo thùc tÕ, ®ång thêi h×nh thµnh kü n¨ng tù kiÓm tra ®¸nh gi¸,<br /> tù tæ chøc häc tËp nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ cao trong qu¸ tr×nh lÜnh héi tri thøc.<br /> Summary<br /> Improving capacity of 10 class pupil’s self studying through geographical exercise<br /> The studies on self-study ability and the interrelationship between practices and theories<br /> of geography have shown that self-study is one of the positive and important factors in learning<br /> process. The guiding methods for practical assignments enable students to apply theories into<br /> practices. In addition, the capacities in self-reflection and arrangement of learning schedules are<br /> also formulated among the students for effective and efficient learning achievements.<br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> [1]. Lª Kh¸nh B»ng (1998), Ph−¬ng h−íng c¬ b¶n n©ng cao chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ tù häc, tù<br /> ®µo t¹o cña HS - SV. §H&GDCN.<br /> [2]. Rubakin (1982), Tù häc nh− thÕ nµo (b¶n dÞch cña NguyÔn §×nh C«i), Nxb GD, Hµ Néi.<br /> [3]. TrÞnh Tróc L©m (1996), Mét sè vÊn ®Ò vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y, häc §Þa lý lÊy häc sinh<br /> lµm trung t©m, Së GD&§T B¾c Th¸i.<br /> [4]. NguyÔn C¶nh Toµn (1998), Bµn luËn vµ kinh nghiÖm vÒ tù häc, Nxb GD, Hµ Néi.<br /> <br /> 144<br /> <br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2