Bước đầu áp dụng máy phun hút mũi xoang để chẩn đoán và điều trị bệnh viêm mũi xoang mạn tính tại Bệnh viện Thống Nhất tp. HCM

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 6 * 2015<br /> <br /> <br /> BƯỚC ĐẦU ÁP DỤNG MÁY PHUN HÚT MŨI XOANG<br /> ĐỂ CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH VIÊM MŨI XOANG MẠN TÍNH<br /> TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT TP. HCM<br /> Nguyễn Vĩnh Phước*, Lê Thị Tuyết Phượng*, Nguyễn Thu Huyền*, Huỳnh Khắc Cường*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Tiếp tục hoàn thiện hơn các kỹ thuật điều trị tại chỗ viêm mũi xoang trước đây nhằm đem lại sự an toàn và hiệu<br /> quả trong chẩn đoán và điều trị cho bệnh nhân viêm mũi xoang mạn tính chúng tôi xin giới thiệu một phương pháp<br /> mới - Phương pháp rửa mũi xoang qua nội soi với máy phun hút tại Bệnh viện Thống Nhất.<br /> Mục đích: giới thiệu một phương pháp cùng với trang thiệt bị mới như máy phun có thể thay đổi áp lực tia<br /> nước xịt và máy hút với đầu vòi phun hút “linh động” do BS CKII Nguyễn Vĩnh Phước tự tạo.<br /> Đối tượng và phương tiện áp dụng: Chúng tôi chỉ dùng phương pháp này cho bệnh nhân từ 16 tuổi trở lên.<br /> Sử dụng máy phun theo nhịp với áp lực có thể thay đổi và đầu phun hút linh động kết hợp giữa đường phun xịt (có<br /> đường kính 0,7mm) và đường hút thành một trục đồng tâm với đường kính ngoài 4mm có thể thay theo đường kính<br /> trước – sau, phải – trái cùng các phương tiện hổ trợ khác như hệ thống nội soi<br /> Kết quả: Chúng tôi đã điều trị cho trên 30 trường hợp BN. Tất cả đều giảm và hết triệu chứng cơ năng của<br /> bệnh lý viêm mũi xoang mạn tính.<br /> Từ khóa: viêm mũi xoang, pháp rửa mũi xoang qua nội soi với máy phun hút<br /> ABSTRACT<br /> PRELIMINARY APPLICATION OF RHINO-SINUS ASPIRATION AND CLEAR MACHINE<br /> FOR DIAGNOSTIC AND TREATMENT IN RHINOSINUSITIS DISEASE<br /> AT THONG NHAT HOSPITAL HO CHI MINH CITY<br /> Nguyen Vinh Phuoc, Le Thi Tuyet Phuong, Nguyen Thu Huyen, Huynh Khac Cuong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 19 - No 5 - 2015: 348 - 353<br /> <br /> Improving the techniques of diagnosing and local treatment of chronic rhinosinusitis to give the CRN patients<br /> the effect, safety in diagnosing and treatment of CRN, we present a new method – Endoscopic Rhinosinus washing<br /> by eject-suctional machine at Thong Nhat Hospital.<br /> Objective: the purpose of this report to present a new method, new machine and eject-suction tubes designed by<br /> Dr. Nguyen Vinh Phuoc.<br /> Material: We only apply this method to the over 16 years old patients.<br /> The patients got the treatments daily or every two days in two - three weeks. With the sinus-endoscopic divice,<br /> eject-suctional machine, suctional tubes designed by Dr. Nguyen Vinh Phuoc and utilization of short acting local<br /> anesthesia, purulence and inflammatory liquid were removed from the sinus system and nasal passages. Then we<br /> gave the topical antibiotic and corticoid therapy to reduce oedema of mucous membrane and infectious state.<br /> Result: 30 patients have been treated by this method, and their symptoms of CRS were completely recovered.<br /> Key words: rhinosinusitis, Endoscopic Rhinosinus washing by eject-suctional machine<br /> <br /> <br /> * Khoa Tai Mũi Họng - Bệnh viện Thống Nhất<br /> Tác giả liên lạc: BSCKII. Nguyễn Vĩnh Phước ĐT: 0903606229 Email: bacsivinhphuoc@yahoo.com<br /> <br /> <br /> 348 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ lổ xoang bướm, xoang hàm, ngách trán) với áp lực<br /> để đẩy chất bẩn ra ngoài rồi được hút đi.<br /> Rửa mũi xoang bằng nước muối sinh lý 9‰<br /> vốn là phương pháp điều trị nội khoa viêm mũi Giới thiệu máy phun và đầu phun hút<br /> xoang mạn đơn giản và rẻ tiền đã có từ lâu. linh động<br /> Trong sách Tai mũi họng thực hành của BS Võ Máy phun<br /> Tấn (năm 1968) đã mô tả cách tự rửa mũi bằng Theo nhịp và áp lực có thể thay đổi tùy theo<br /> bình nước muối treo trên cao với kim xịt tia nước hố mũi từ 0 – 3 kg/cm²<br /> vào các hố mũi. Đầu phun hút linh động<br /> Ngoài ra trước đây còn có những tác giả khác<br /> giới thiệu các phương pháp rửa mũi xoang từ đơn<br /> giản đến phức tạp.<br /> Năm 2009 tại hội nghị Tai mũi họng toàn quốc<br /> An Giang chúng tôi cũng đã giới thiệu dụng cụ<br /> đầu rửa mũi BSP.<br /> Năm 2011 tại hội nghị Tai mũi họng toàn quốc<br /> Nha Trang (5/2011) chúng tôi giới thiệu bộ 10 ống<br /> (10 màu) rửa mui xoang qua nội soi với nhiều góc<br /> độ khác nhau.<br /> <br /> <br /> Đầu phun hút linh động<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chúng tôi tiếp tục hoàn thiện với máy phun<br /> hút có thể thay đổi áp lực tia nước xịt và máy hút<br /> với đầu vòi phun hút “linh động”, phối hợp ống<br /> hút nhựa mềm và vòi phun có đường kính 1,6 –<br /> 2,2 mm có thể đưa vào các lỗ thông xoang.<br /> Nguyên tắc chính của chúng tôi là nước được<br /> phun xịt vào các ngóc ngách bẩn (kể cả đưa vào<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 349<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 6 * 2015<br /> <br /> <br /> Kết hợp giữa đường phun xịt (có đường kính Ông nội soi cứng 0º - 30º.<br /> 0,7mm) và đường hút thành một trục đồng tâm Phòng nội soi.<br /> với đường kính ngoài 4mm có thể thay theo Máy hút có điều chỉnh áp lực.<br /> đường kính trước – sau, phải – trái còn 2,4 mm do<br /> Máy phun xịt chuyên dụng.<br /> vậy tránh được hiện tượng thắt cổ chai nên ít bị<br /> tắt ống hút hơn. Đầu phun hút linh động.<br /> Thuốc co mạch: Rhinex 0,05% xịt vào hố mũi 2<br /> GIỚI THIỆU PHƯƠNG PHÁP<br /> bên với bình xịt BSP.<br /> Đối tượng áp dụng Xylocaine Jelly 2% dùng để tê hố mũi.<br /> Chúng tôi chỉ dùng phương pháp này cho Dung dịch Natri Clorid 9‰ dùng để rửa,<br /> bệnh nhân từ 16 tuổi trở lên. dung dịch kháng sinh và dung dịch cortisone đưa<br /> Các phương tiện hổ trợ vào mũi xoang sau khi rửa.<br /> Máy nội soi Olympus với màn hình chuyên<br /> dụng CRT của Sony.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Máy phun xịt chuyên dụng Đầu phun hút linh động<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Một bộ Đầu phun hút linh động: 5 Đầu chuẫn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 350 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Thuốc co mạch: Xylocaine Jelly Dung dịch Natri Clorid 9‰, dung dịch kháng sinh và dung dịch cortisone.<br /> Rhinex 0,05% xịt 2%.<br /> vào hố mũi 2 bên<br /> với bình xịt BSP.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Qui trình sử dụng các loại thuốc trong phun rửa mũi xoang<br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 351<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 6 * 2015<br /> <br /> <br /> Thực hiện BÀN LUẬN<br /> Bệnh nhân được giới thiệu phương pháp và Ngày càng nhiều công trinh nghiên cứu cũng<br /> cách thực hiện. như ứng dụng những sản phẩm để thuận tiện cho<br /> Đầu tiên BN ở tư thế ngồi được xịt thuốc co việc rửa mũi xoang. Từ đơn giản đến phức tạp.<br /> mạch Rhinex 2 lần cách nhau 5 phút. Đợi thêm 5 Đây là phương pháp kết hợp của nhiều thiết bị<br /> phút đặt 2 que tăm bông tiệt trùng có tẩm jell tiên tiến như máy nội soi mũi xoang với hệ thống<br /> Lidocain 2% xoa nhẹ mù vào vùng khe giữa và máy phun xịt làm sạch các ngóc ngách của hố mũi<br /> thành sau họng cho BN đợi từ 5 – 10 phút. xoang. Đây cũng là lần đầu Việt Nam hoàn thiện<br /> <br /> Kế đến cho BN nằm trên bàn nội soi với tư thế qui trình cũng như các thiết bị hổ trợ cho phương<br /> <br /> đầu vượt khỏi mép bàn và hạ thấp, thả lỏng ra pháp này.<br /> <br /> cạnh bàn, mũi hướng thẳng lên trần. Nếu rừa mũi Phương pháp này chừng mực nào đó có thể<br /> (P) cho đầu BN nghiêng (P) 5º và ngược lại (giống cải thiện tình trang khó chịu ở nhưng BN đã phẫu<br /> như tư thế làm proetz) thuật nhưng bị tái phát, đồng thời đây là phương<br /> <br /> Tư thế: rất quan trọng để tránh sặc. pháp theo dõi và chăm sóc hố mổ rất tốt cho bệnh<br /> nhân sau phẫu thuật nội soi mũi xoang.<br /> Tay (T) BN cầm phụ cặp ống phun và ống hút<br /> mũi đở lên cao để BS dễ dàng khi thao tác phun Cải thiện các triệu chứng cơ năng cũng như<br /> <br /> hút. thực thể đối với một số trường hợp có các bệnh lý<br /> nội khoa khác đi kèm không cho phép phẫu thuật<br /> Tay (P) BN đưa lên nếu cảm thấy khó chịu.<br /> hoặc những BN không muốn phẫu thuật.<br /> Có nhiều loại đầu phun hút linh động. Nhưng<br /> Đây là phương pháp hổ trợ tốt vừa cho điều<br /> có hai loại chính là đầu thẳng và đầu cong.<br /> trị nội khoa đơn thuần, vừa cho các trường hợp<br /> Lần đầu tiên rửa mũi cho BN nên dùng ống<br /> điều trị FESS. Có thể thực hiện trước và sau FESS.<br /> thẳng vì chưa đánh giá hết các tình huống. Vì ống<br /> Tuy nhiên để thực hiện phương pháp này đôi<br /> thẳng thao tác dễ dàng và khi BN cảm thấy khó<br /> khi phải hổ trợ bởi các thủ thuật nhỏ như nắn<br /> chịu có thể rút ống ngay không sợ bị vướng.<br /> cuốn dưới và giữa để làm rộng khe giữa hoặc khe<br /> Các lần sau khi đã đánh giá được hố mũi của<br /> trên (vùng lổ xoang bướm)<br /> BN, các khe cuốn có thể dùng các loại ống khác<br /> Hạn Chế<br /> thích hợp hơn.<br /> Đòi hỏi phải có sự kiên trì của cả BS lẫn BN<br /> (Ngoài ra chúng tôi còn dùng thêm kỹ thuật<br /> sủi khí oxy vào đầu phun xịt để xịt rửa) Đòi hỏi cơ sở phải có cùng lúc hai thiết bị<br /> chuyên dụng.<br /> KẾT QUẢ<br /> KẾT LUẬN<br /> Chúng tôi đã điều trị cho 30 trường hợp BN.<br /> Tất cả đều giảm và hết triệu chứng cơ năng. Hiện Phương pháp rửa mũi xoang qua nội soi<br /> <br /> tại chúng tôi cùng với một học viên Cao học của với máy phun hút và bộ đầu “phun hút linh<br /> <br /> trường ĐH Y Dược TPHCM nghiên cứu một cách động” tại Bệnh viện Thống Nhất là một kỹ<br /> <br /> chi tiết hơn về đề tài này. thuật mới để điều trị tại chỗ viêm mũi xoang<br /> mạn tính. Phương pháp này là một bước hoàn<br /> thiện hơn các kỹ thuật điều trị tại chỗ viêm<br /> <br /> <br /> 352 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 2. Phạm Kiên Hữu (2010), Kỹ thuật mổ an toàn và hợp lý. Phẫu thuật<br /> mũi xoang trước đây nhằm đem lại sự an toàn<br /> nội soi xoang. In: NXB Y Học Tp. HCM; tr. 104-107<br /> và hiệu quả trong chẩn đoán và điều trị cho 3. Nguyễn Tấn Phong (2001). Giải phẫu nội soi vách mũi, xoang và<br /> các xoang. Phẫu thuật nội soi chức năng xoang. In: NXB Y Học Tp.<br /> bệnh nhân viêm mũi xoang mạn tính. HCM; tr. 24 – 25.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Võ Tấn (1968). Những phương pháp điều trị đại cương về mũi. Ngày nhận bài báo: 06/09/2015<br /> Tai mũi họng thực hành. In: Nhà xuất bản Y học Tp. HCM, tái bản<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 15/09/2015<br /> 1989, tập I: tr. 56 – 57<br /> Ngày bài báo được đăng: 20/10/2015<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 353<br />