Các chu kỳ dao động mực nước ngầm ở đồng bằng Nam Bộ

C¸c chu kú dao ®éng mùc n­íc ngÇm ë ®ång b»ng Nam bé<br /> 1. GS. TS. §Æng H÷u ¥n-Héi §CTV ViÖt Nam<br /> 2. ThS. NguyÔn TiÕp T©n-Cty XD & CGCN thuû lîi<br /> 3. KS. §ç Hïng S¬n-Cty XD & CGCN thuû lîi<br /> Tãm t¾t<br /> Do ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè tù nhiªn ë §ång b»ng Nam bé (§BNB) n­íc ngÇm cã<br /> nhiÒu chu kú dao ®éng kh¸c nhau. Nh­ng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®éng th¸i c¸c nh©n tè tù<br /> nhiªn ®· lµm biÕn d¹ng tÝnh chu kú cña chóng. Sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p B«i-Balon, trung b×nh<br /> tr­ît, sai ph©n-tÝch ph©n, c¸c t¸c gi¶ ®· chøng minh ®­îc n­íc ngÇm ë §BNB cã chu kú nöa<br /> ngµy, nöa th¸ng vµ 11 n¨m.<br /> 1. §Æt vÊn ®Ò<br /> §éng th¸i cña tÇng chøa n­íc kh«ng ¸p ®Çu tiªn tÝnh tõ mÆt ®Êt n»m trªn ®¸y c¸ch n­íc<br /> ph¸t triÓn liªn tôc trong khu vùc bÞ ¶nh h­ëng bëi rÊt nhiÒu nh©n tè(khÝ hËu, thuû v¨n, thæ<br /> nh­ìng, líp phñ thùc vËt vµ ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ng­êi .v.v.). V× vËy, dao ®éng mùc n­íc<br /> cña nã cã thÓ cã nhiÒu chu kú. ThÝ dô dao ®éng cña mùc n­íc th­êng cã chu kú n¨m, nhiÒu n¨m,<br /> riªng ë vïng ven biÓn cßn cã chu kú nöa ngµy, nöa th¸ng, nöa n¨m.v.v. Cïng mét lóc chÞu ¶nh<br /> h­ëng cña nhiÒu nh©n tè, nªn c¸c chu kú dao ®éng rÊt khã ph©n biÖt. Khi dù b¸o ®éng th¸i c¸c<br /> chu kú nµy l¹i rÊt cÇn ph¶i lµm râ. V× vËy ph©n tÝch tµi liÖu quan tr¾c ®Ó lµm râ c¸c chu kú dao<br /> ®éng cña mùc n­íc ngÇm lµ mét nhiÖm vô cÇn gi¶i quyÕt sau khi ®· x©y dùng m¹ng l­íi quan<br /> tr¾c n­íc d­íi ®Êt(ND§) ë ®ång b»ng Nam bé(§BNB).<br /> 2. C¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch x¸c ®Þnh chu kú dao ®éng cña mùc<br /> n­íc ngÇm<br /> §Ó lµm râ c¸c chu kú dao ®éng cña mùc n­íc ngÇm hiÖn nay cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p. C¸c<br /> ph­¬ng ph¸p nµy ®· ®­îc ®Ò cËp trong mét sè c«ng tr×nh [ 1, 2, 3, 4]. Tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p cã<br /> c¸c ph­¬ng ph¸p B«i-Balon, sai ph©n-tÝch ph©n, trung b×nh tr­ît, ph©n tÝch hµm t­¬ng quan, ph©n<br /> tÝch phæ vµ hµm ®iÒu hoµ. Khi nghiªn cøu ®éng th¸i n­íc ngÇm ë §BNB, chóng t«i ®· sö dông<br /> c¸c ph­¬ng ph¸p B«i-Balon, trung b×nh tr­ît, sai ph©n-tÝch ph©n.<br /> Ph­¬ng ph¸p B«i-Balon lµ ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¶n nhÊt. Néi dung cña ph­¬ng ph¸p nh­<br /> sau. Gi¶ sö ta cã mét tËp hîp sè liÖu quan tr¾c cèt cao mùc n­íc H1, H2, H3,..., Hn vµo c¸c thêi<br /> ®iÓm t1, t2, t3,..., tn, nh­ng ch­a biÕt chu kú dao ®éng cña chóng. Trªn ®å thÞ biÓu diÔn mèi quan hÖ<br /> gi÷a Hi vµ ti khã nhËn ra sù thay ®æi mùc n­íc sau nöa th¸ng. §Ó t×m chu kú dao ®éng, ta gi¶ thiÕt<br /> chóng cã nh÷ng chu kú kh¸c nhau 10 ngµy, 15 ngµy, 20 ngµy. Víi gi¶ thiÕt trªn ta s¾p xÕp c¸c sè<br /> liÖu quan tr¾c theo c¸c cét øng víi c¸c chu kú gi¶ ®Þnh. Víi chu kú 10, 15, 20 ngµy ta lÇn l­ît cã<br /> b¶ng sè 10, 15, 20 cét. Tõ c¸c b¶ng trªn t×m tæng c¸c cét vµ hiÖu gi÷a gi¸ trÞ cùc ®¹i vµ cùc tiÓu<br /> cña c¸c tæng nµy. Chu kú øng víi tËp sè liÖu quan tr¾c sÏ cã hiÖu sè gi÷a gi¸ trÞ cùc ®¹i vµ cùc<br /> tiÓu lín nhÊt.<br /> Ph­¬ng ph¸p trªn cã ­u ®iÓm kh¸ ®¬n gi¶n, nh­ng cã nh­îc ®iÓm kh«ng cho phÐp sö<br /> dông kÕt qu¶ ®Ó dù b¸o ®éng th¸i.<br /> Ph­¬ng ph¸p trung b×nh tr­ît sÏ kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph­¬ng ph¸p<br /> trªn. Nãi ®Õn dao ®éng cã tÝnh chu kú lµ nãi ®Õn sù lÆp l¹i cña mét hiÖn t­îng, mét qu¸ tr×nh<br /> trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã. Nh­ vËy nh÷ng qu¸ tr×nh, hiÖn t­îng ®· x¶y ra cã liªn quan<br /> víi qu¸ tr×nh vµ hiÖn t­îng sÏ x¶y ra. Mùc n­íc ngÇm trong thêi gian tr­íc cã liªn hÖ víi mùc<br /> n­íc ngÇm trong thêi gian sau hay gi÷a chóng cã sù tù t­¬ng quan.<br /> Dùa vµo ®Æc ®iÓm trªn, ®Ó x¸c ®Þnh chu kú dao ®éng cña mùc n­íc ngÇm chóng ta cã thÓ<br /> t×m mèi t­¬ng quan gi÷a c¸c gi¸ trÞ trung b×nh tr­ît liªn tôc cña chóng theo thêi gian.<br /> Gi¶ sö cã chuçi sè quan tr¾c mùc n­íc H1, H2,...., Hn, tÝnh trung b×nh tr­ît liªn tôc cña hai<br /> sè h¹ng hoÆc ba sè h¹ng ta sÏ cã chuçi sè:<br /> H1  H 2 H 2  H 3 H 3  H 4 Hn  1  Hn<br /> , , , ......, (1)<br /> 2 2 2 2<br />  H1  H 2  H 3 H 2  H 3  H 4 H 3  H 4  H 5 Hn  2  Hn  1  Hn<br /> , , , ......, (2)<br /> 3 3 3 3<br /> D·y tæng qu¸t víi tr­ît n’ sè h¹ng cã d¹ng:<br /> n' n' n'<br /> <br />  Hi<br /> i 1<br />  Hi<br /> i 2<br />  Hi<br /> i  n  n ' 1<br /> , , (3)<br /> n' n' n'<br /> NÕu ®å thÞ cña chuçi ban ®Çu do sù thay ®æi ngÉu nhiªn lµm ta khã ph©n biÖt chu kú cña<br /> chóng th× ®å thÞ biÓu diÔn chuçi trung b×nh tr­ît ®­îc “ lµ ph¼ng” nh÷ng biÕn ®æi ngÉu nhiªn lµm<br /> râ chu kú dao ®éng cña mùc n­íc.<br /> Ph­¬ng ph¸p x©y dùng ®­êng cong sai ph©n-tÝch ph©n còng cã nh÷ng ­u ®iÓm nh­<br /> ph­¬ng ph¸p trung b×nh tr­ît. Néi dung cña ph­¬ng ph¸p nµy nh­ sau. Tõ chuçi quan tr¾c trªn ta<br /> t×m gi¸ trÞ trung b×nh vµ ký hiÖu Htb. HiÖu sè gi÷a gi¸ trÞ Hi vµ Htb ®­îc gäi lµ gi¸ trÞ sai ph©n vµ<br /> ký hiÖu:<br /> H1 = H1-Htb, H2 = H2-Htb, ...., Hn = Hn-Htb (4)<br /> S¾p xÕp (4) d­íi d¹ng d·y sè ta cã:<br /> H1, H2, H3,..., Hn (5)<br /> D·y sè (5) ®­îc gäi lµ d·y sè sai ph©n. Tõ d·y trªn ta cã thÓ s¾p xÕp d­íi d¹ng kh¸c:<br /> n<br /> H1, H1+H2, H1+H2+H3, .... ,  Hi<br /> 1<br /> (6)<br /> <br /> D·y sè (6) ®­îc gäi lµ d·y sai ph©n-tÝch ph©n. BiÓu diÔn d·y sè nµy trªn ®å thÞ dÔ dµng nhËn ra<br /> c¸c chu kú dao ®éng cña mùc n­íc ngÇm.<br /> 3. C¸c chu kú dao ®éng cña mùc n­íc ngÇm ë §BNB<br /> Sù h×nh thµnh ®éng th¸i cã chu kú nöa ngµy cña n­íc ngÇm ë §BNB lµ do ¶nh h­ëng cña<br /> thñy triÒu. ¶nh h­ëng ®ã cã thÓ lµ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. Trong c«ng tr×nh nµy chóng ta sÏ<br /> kh«ng ®i s©u ®¸nh gi¸ møc ®é ¶nh h­ëng cña thuû triÒu mµ chñ yÕu x¸c ®Þnh xem chóng cã tån<br /> t¹i hay kh«ng tån t¹i chu kú nöa ngµy. Do chu kú x¶y ra trong ngµy nªn Ýt bÞ ¶nh h­ëng cña<br /> nh÷ng t¸c ®éng ngÉu nhiªn. V× thÕ tÝnh chu kú cã thÓ nhËn thÊy qua ®å thÞ biÓu diÔn mèi quan hÖ<br /> gi÷a cèt cao mùc n­íc vµ thêi gian. Nh­ng nÕu sö dông ph­¬ng ph¸p trung b×nh tr­ît sÏ ph©n biÖt<br /> râ rµng h¬n chu kú dao ®éng mùc n­íc nöa ngµy.<br /> Nhê tµi liÖu quan tr¾c mùc n­íc 2 giê mét lÇn t¹i Q808010(Lª Minh Xu©n, B×nh Ch¸nh,<br /> Tp Hå ChÝ Minh) ®· x©y dùng ®­îc ®å thÞ biÓu diÔn sù thay ®æi cña cèt cao mùc n­íc theo thêi<br /> gian(h×nh 1).<br /> -1.9<br /> H, m<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> -2.1<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> -2.3<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> -2.5<br /> 8/2/1998 8/3/1998 8/4/1998 8/5/1998 8/6/1998 8/7/1998 8/8/1998 8/9/1998 8/10/1998<br /> 0:00 0:00 0:00 0:00 0:00 0:00 0:00 0:00 0:00<br /> gio<br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 1. Chu kú dao ®éng nöa ngµy cña n­íc ngÇm theo tµi liÖu quan tr¾c mùc n­íc t¹i lç khoan<br /> Q808010 (Lª Minh Xu©n, B×nh Ch¸nh, Tp Hå ChÝ Minh c¸ch bê biÓn kho¶ng 60km) cña Liªn<br /> ®oµn §CTV-§CCT miÒn Nam (tõ 2/8/1998 ®Õn 10/8/1998)<br />  Tõ h×nh 1 ta thÊy mùc n­íc th­êng cùc tiÓu vµo lóc 2 giê vµ 8 giê, cùc ®¹i vµo lóc 5 giê vµ<br /> 11 giê trong ngµy. Biªn ®é dao ®éng mùc n­íc t¹i Q808010 Htb = 0,13m.<br /> Chu kú dao ®éng nöa th¸ng kh«ng thÓ hiÖn râ rµng trªn h×nh vÏ nh­ chu kú dao ®éng nöa<br /> ngµy. §Ó x¸c ®Þnh chu kú dao ®éng nöa th¸ng chóng t«i sö dông hai ph­¬ng ph¸p B«i-Balon vµ<br /> trung b×nh tr­ît. Víi gi¶ thiÕt dao ®éng cã chu kú 10 ngµy, 15 ngµy vµ 20 ngµy nhê tµi liÖu quan<br /> tr¾c ®· x©y dùng ®­îc b¶ng sè 1, 2 vµ 3. Tõ c¸c b¶ng 1, 2, 3 nhËn thÊy øng víi chu kú gi¶ thiÕt 15<br /> ngµy hiÖu sè gi÷a gi¸ trÞ cùc ®¹i vµ cùc tiÓu cña tæng c¸c cét lµ lín nhÊt(0,54 > 0,31 > 0,18). Nh­<br /> vËy dao ®éng mùc n­íc cã chu kú nöa th¸ng.<br /> Chu kú dao ®éng nöa th¸ng còng ®­îc ph¸t hiÖn qua tµi liÖu quan tr¾c ®éng th¸i mùc n­íc<br /> t¹i Q20904Z (tõ 15/4/2003 ®Õn 11/11/2003) b»ng ph­¬ng ph¸p trung b×nh tr­ît(xem h×nh 2).<br /> B¶ng 1. TËp hîp sè liÖu quan tr¾c s¾p xÕp theo chu kú 10 ngµy<br /> Sè cét 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10<br /> -0,29 -0,31 -0,28 -0,21 -0,18 -0,17 -0,19 -0,23 -0,26 -0,29<br /> -0,31 -0,25 -0,21 -0,18 -0,05 -0,09 -0,16 -0,17 -0,07 -0,05<br /> -0,03 -0,01 -0,05 -0,07 -0,11 -0,15 -0,17 -0,12 -0,07 -0,04<br /> HQ217010<br /> -0,02 -0,08 -0,12 -0,17 -0,08 -0,04 -0,11 -0,14 -0,16 -0,18<br /> -0,2 -0,22 -0,26 -0,28 -0,25 -0,22 -0,17 -0,15 -0,11 -0,12<br /> -0,05 -0,04 -0,06 -0,09 -0,15 -0,17 -0,17 -0,11 -0,15 -0,18<br /> Tæng -0,90 -0,91 -0,98 -1,00 -0,82 -0,84 -0,97 -0,92 -0,82 -0,86<br /> Max -0,82<br /> Min -1,00<br /> H 0,18<br /> B¶ng 2. TËp hîp sè liÖu quan tr¾c s¾p xÕp theo chu kú 15 ngµy<br /> Sè cét 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15<br /> -0,29 -0,31 -0,28 -0,21 -0,18 -0,17 -0,19 -0,23 -0,26 -0,29 -0,31 -0,25 -0,21 -0,18 -0,05<br /> -0,09 -0,16 -0,17 -0,07 -0,05 -0,03 -0,01 -0,05 -0,07 -0,11 -0,15 -0,17 -0,12 -0,07 -0,04<br /> HQ217010<br /> -0,02 -0,08 -0,12 -0,17 -0,08 -0,04 -0,11 -0,14 -0,16 -0,18 -0,2 -0,22 -0,26 -0,28 -0,25<br /> -0,22 -0,17 -0,15 -0,11 -0,12 -0,05 -0,04 -0,06 -0,09 -0,15 -0,17 -0,17 -0,11 -0,15 -0,18<br /> Tæng -0,62 -0,72 -0,72 -0,56 -0,43 -0,29 -0,35 -0,48 -0,58 -0,73 -0,83 -0,81 -0,70 -0,68 -0,52<br /> Max -0,29<br /> Min -0,83<br /> H 0,54<br /> B¶ng 3. TËp hîp sè liÖu quan tr¾c s¾p xÕp theo chu kú 20 ngµy<br /> Sè cét 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20<br /> -0,29 -0,31 -0,28 -0,21 -0,18-0,17 -0,19-0,23-0,26 -0,29-0,31 -0,25-0,21-0,18-0,05-0,09-0,16-0,17 -0,07-0,05<br /> HQ217010 -0,03 -0,01 -0,05 -0,07 -0,11-0,15 -0,17-0,12-0,07 -0,04-0,02 -0,08-0,12-0,17-0,08-0,04-0,11-0,14 -0,16-0,18<br /> -0,20 -0,22 -0,26 -0,28 -0,25-0,22 -0,17-0,15-0,11 -0,12-0,05 -0,04-0,06-0,09-0,15-0,17-0,17-0,11 -0,15-0,18<br /> Tæng -0,52 -0,54 -0,59 -0,56 -0,54-0,54 -0,53 -0,5-0,44 -0,45-0,38 -0,37-0,39-0,44-0,28 -0,3-0,44-0,42 -0,38-0,41<br /> Max -0,28<br /> Min -0,59<br /> H 0,31<br />  - 0 .4 0<br /> <br /> - 0 .4 5<br /> <br /> - 0 .5 0<br /> <br /> - 0 .5 5<br /> H, m<br /> <br /> - 0 .6 0<br /> <br /> - 0 .6 5<br /> <br /> - 0 .7 0<br /> <br /> - 0 .7 5<br /> 4 /1 5 /2 4 /3 0 /2 5 /1 5 /2 5 /3 0 /2 6 /1 4 /2 6 /2 9 /2 7 /1 4 /2 7 /2 9 /2 8 /1 3 /2 8 /2 8 /2 9 /1 2 /2 9 /2 7 /2 1 0 /1 2 / 1 0 /2 7 / 1 1 /1 1 /<br /> 003 003 003 003 003 003 003 003 003 003 003 003 2003 2003 2003<br /> N g µy<br /> <br /> <br /> H×nh 2. §å thÞ biÓu diÔn gi¸ trÞ cèt cao mùc n­íc trung b×nh tr­ît víi n’= 3 ngµy t¹i Q20904Z<br /> (thÞ trÊn C¸i Vån, B×nh Minh, VÜnh Long)<br /> Do sù h¹n chÕ vÒ mÆt sè liÖu quan tr¾c ch­a cho phÐp chóng ta t×m ®­îc chu kú dao ®éng<br /> mùc n­íc nöa n¨m. B»ng ph­¬ng ph¸p sai ph©n-tÝch ph©n tõ tµi liÖu quan tr¾c ®éng th¸i t¹i lç<br /> khoan Q217010 nhËn thÊy dao ®éng mùc n­íc cã chu kú 11 n¨m(xem b¶ng 4 vµ h×nh 3).<br /> B¶ng 4. TËp hîp sè liÖu cèt cao mùc n­íc cña chuçi sai ph©n-tÝch ph©n theo tµi liÖu quan tr¾c<br /> mùc n­íc trung b×nh th¸ng tõ 1/1992 ®Õn 12/2003 t¹i Q217010(tµi liÖu cña Liªn ®oµn §CTV-<br /> §CCT miÒn Nam)<br /> S H i- S H i- S H i- S H i- H i- H i-<br /> Hi Hi Hi Hi Hi Hi Hi Hi ST Hi Hi ST Hi Hi<br /> T Htb T Htb T Htb T Htb Htb Htb<br /> (m) (m) (m) (m) (m) (m) (m) (m) T (m) (m) T (m) (m)<br /> T (m) T (m) T (m) T (m) (m) (m)<br /> 1 0,27 -0,73 -0,73 25 0,10 -0,90 -8,03 49 0,60 -0,39 -15,51 73 0,69 -0,31 -21,34 97 1,26 0,26 -15,34 121 1,13 0,13 -7,47<br /> -<br /> 2 0,15 -0,84 -1,57 26 0,57 -0,43 -8,46 50 0,40 -0,60 -16,10 74 0,51 -0,48 -21,82 98 1,06 0,06 -15,28 122 0,92 -7,55<br /> 0,08<br /> -<br /> 3 0,04 -0,95 -2,52 27 0,25 -0,75 -9,21 51 0,20 -0,79 -16,90 75 0,39 -0,60 -22,42 99 0,86 -0,14 -15,41 123 0,71 -7,83<br /> 0,28<br /> - -<br /> 4 -1,07 -3,58 28 0,13 -0,86 -10,07 52 0,00 -0,99 -17,89 76 0,56 -0,44 -22,86 100 0,68 -0,32 -15,73 124 0,54 -8,28<br /> 0,07 0,45<br /> - - -<br /> 5 -1,31 -4,89 29 0,02 -0,97 -11,05 53 -1,01 -18,90 77 0,59 -0,41 -23,27 101 0,93 -0,06 -15,79 125 0,64 -8,64<br /> 0,31 0,01 0,36<br /> 6 0,03 -0,96 -5,85 30 0,20 -0,80 -11,84 54 0,84 -0,15 -19,05 78 0,91 -0,08 -23,35 102 1,44 0,44 -15,35 126 1,45 0,46 -8,18<br /> 7 0,40 -0,59 -6,45 31 1,05 0,05 -11,79 55 1,16 0,17 -18,89 79 1,50 0,50 -22,85 103 1,62 0,63 -14,72 127 1,53 0,53 -7,65<br /> 8 0,80 -0,19 -6,64 32 1,34 0,35 -11,45 56 1,06 0,07 -18,82 80 1,63 0,63 -22,21 104 1,68 0,68 -14,04 128 1,70 0,71 -6,94<br /> <br /> 9 0,93 -0,07 -6,71 33 1,40 0,40 -11,05 57 1,30 0,30 -18,51 81 1,82 0,83 -21,39 105 1,64 0,64 -13,39 129 1,71 0,71 -6,23<br /> <br /> 10 1,25 0,25 -6,45 34 1,40 0,40 -10,65 58 1,37 0,37 -18,14 82 1,63 0,63 -20,76 106 1,68 0,68 -12,71 130 1,75 0,75 -5,47<br /> <br /> 11 1,34 0,34 -6,11 35 0,91 -0,09 -10,74 59 1,27 0,27 -17,87 83 1,39 0,39 -20,37 107 1,47 0,47 -12,24 131 1,58 0,59 -4,89<br /> <br /> 12 1,10 0,10 -6,01 36 0,74 -0,25 -10,99 60 0,93 -0,07 -17,94 84 1,38 0,38 -19,99 108 1,52 0,53 -11,72 132 1,41 0,41 -4,48<br /> <br /> 13 0,71 -0,29 -6,29 37 0,44 -0,56 -11,54 61 0,70 -0,29 -18,23 85 1,16 0,17 -19,82 109 1,27 0,27 -11,45 133 1,16 0,16 -4,31<br /> -<br /> 14 0,75 -0,25 -6,54 38 0,30 -0,70 -12,24 62 0,55 -0,45 -18,68 86 0,97 -0,03 -19,85 110 1,09 0,09 -11,35 134 0,94 -4,36<br /> 0,05<br /> -<br /> 15 0,78 -0,21 -6,75 39 0,18 -0,81 -13,05 63 0,32 -0,68 -19,36 87 0,74 -0,25 -20,10 111 0,94 -0,05 -11,41 135 0,74 -4,62<br /> 0,25<br /> -<br /> 16 0,82 -0,17 -6,93 40 0,05 -0,95 -14,00 64 0,13 -0,87 -20,23 88 0,86 -0,13 -20,24 112 0,90 -0,09 -11,50 136 0,60 -5,02<br /> 0,40<br /> 17 0,86 -0,14 -7,07 41 0,09 -0,90 -14,90 65 0,09 -0,91 -21,14 89 1,31 0,32 -19,92 113 0,94 -0,06 -11,56 137 1,25 0,26 -4,76<br /> 18 0,89 -0,10 -7,17 42 0,31 -0,69 -15,59 66 0,32 -0,67 -21,81 90 1,58 0,58 -19,34 114 1,47 0,48 -11,08 138 1,59 0,59 -4,17<br /> <br /> 19 0,93 -0,06 -7,23 43 0,92 -0,08 -15,67 67 0,98 -0,02 -21,83 91 1,64 0,65 -18,69 115 1,61 0,62 -10,46 139 1,75 0,75 -3,42<br /> <br /> 20 0,97 -0,03 -7,26 44 1,14 0,14 -15,53 68 1,33 0,33 -21,50 92 1,68 0,68 -18,01 116 1,59 0,60 -9,86 140 1,75 0,75 -2,67<br /> <br /> 21 1,01 0,01 -7,25 45 1,36 0,36 -15,17 69 1,32 0,32 -21,17 93 1,63 0,63 -17,38 117 1,62 0,63 -9,24 141 1,97 0,98 -1,69<br /> <br /> 22 1,04 0,05 -7,20 46 1,26 0,26 -14,91 70 1,33 0,33 -20,84 94 1,71 0,71 -16,67 118 1,71 0,71 -8,53 142 1,99 0,99 -0,70<br /> <br /> 23 1,09 0,09 -7,11 47 0,93 -0,06 -14,97 71 1,12 0,13 -20,71 95 1,59 0,60 -16,07 119 1,57 0,58 -7,95 143 1,49 0,50 -0,20<br /> <br /> 24 0,97 -0,03 -7,13 48 0,85 -0,14 -15,11 72 0,68 -0,32 -21,03 96 1,47 0,47 -15,60 120 1,35 0,35 -7,60 144 1,20 0,20 0,00<br /> <br /> <br /> H, m<br /> 0<br /> <br /> -5<br /> <br /> -10<br /> <br /> -15<br /> <br /> -20<br /> <br /> -25<br /> 0 12 24 36 48 60 72 84 96 108 120 132 144<br /> Th¸ng<br /> <br /> <br /> H×nh 3. §­êng cong sai ph©n-tÝch ph©n cèt cao mùc n­íc ngÇm theo tµi liÖu quan tr¾c trung b×nh th¸ng<br /> (1992-2003) t¹i lç khoan Q217010 (Long Toµn, Duyªn H¶i, Trµ Vinh, c¸ch bê biÓn kho¶ng 5km)<br /> Tõ h×nh 3 ta thÊy mùc n­íc ®¹t cùc tiÓu vµo n¨m 1998 vµ ®¹t cùc ®¹i Ýt nhÊt n¨m 1992 vµ<br /> n¨m 2003.<br /> 4. KÕt luËn<br /> Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn, chóng ta cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt sau:<br /> 1- Nhê tµi liÖu quan tr¾c ®éng th¸i ND§ ®· x¸c ®Þnh ®­îc n­íc ngµm ë §BNB cã chu kú<br /> nöa ngµy, nöa th¸ng, n¨m vµ Ýt nhÊt lµ 11 n¨m. Do Ýt bÞ ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè tù nhiªn vµ<br /> nh©n t¹o, nªn dao ®éng mùc n­íc trong ngµy cña n­íc ngÇm ë §BNB biÓu hiÖn t­¬ng ®èi râ trªn<br /> ®å thÞ biÓu diÔn quan hÖ gi÷a cèt cao mùc n­íc vµ thêi gian. Sö dông ph­¬ng ph¸p trung b×nh<br /> tr­ît sÏ thÊy râ h¬n chu kú dao ®éng nöa ngµy.<br /> 2- Do bÞ t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè tù nhiªn vµ nh©n t¹o c¸c chu kú dµi h¬n th­êng khã<br /> nhËn biÕt theo tµi liÖu quan tr¾c mùc n­íc. Chóng cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p B«i-<br /> Balon, trung b×nh tr­ît, sai ph©n-tÝch ph©n, ph©n tÝch phæ vµ hµm ®iÒu hoµ. B»ng ph­¬ng ph¸p<br /> B«i-Balon, trung b×nh tr­ît ®· x¸c ®Þnh ®­îc chu kú dao ®éng nöa th¸ng, cßn b»ng ph­¬ng ph¸p<br /> sai ph©n-tÝch ph©n ®· x¸c ®Þnh ®­îc chu kú Ýt nhÊt 11n¨m cña mùc n­íc ngÇm.<br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> 1. M. E. Antovxki vµ A. A. Konopliansev<br /> ChØ ®¹o ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ®éng th¸i n­íc d­íi ®Êt.<br /> M. “Gouxunautrcnhix”. N¨m 1964. Trang 160-164.<br /> 2. E. A. Dansberg<br /> Ph­¬ng ph¸p thèng kª dù b¸o ®éng th¸i tù nhiªn cña n­íc ngÇm.<br /> L. “Nhedr”. N¨m 1976. Trang 65-82.<br /> 3. E. A. Dansberg<br />  §éng th¸i vµ c©n b»ng n­íc ngÇm ®íi d­ Èm.<br /> L. “Nhedr”. N¨m 1980. Trang 42-63.<br /> 4. §Æng H÷u ¥n, NguyÔn TiÕp T©n<br /> Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chu kú dao ®éng mùc n­íc theo tµi liÖu quan tr¾c ®éng th¸i ND§.<br /> T¹p chÝ ®Þa chÊt, lo¹t A, sè 288/5-6/2005. Trang 61-65.<br /> <br /> periods of oscillation of groundwater level in Nam bo<br /> Plain<br /> Summary<br /> Due to effect of natural factors in Nam bo Plain (§BNB) groundwater has a<br /> lot of different periods of oscillation. But during in process to take shape dynamic,<br /> natural factors has changed their period. Using the methods: Boi-Balon, sliding<br /> average, integral-diffence, the authors proved the groundwater in Nam bo Plain has<br /> half-day, half-month and 11 years periods.<br />